Khái quát văn học dân gian Việt Nam- lớp 10

Khái quát văn học dân gian việt nam
Ngày soạn: 10/ 8/ 2010
Ngày dạy : 12/ 8/ 2010
Tiết 4
A.Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
- Nắm đợc Khái niệm văn học DG; đặc trng cơ bản của văn học dân gian Việt Nam.
Phân biệt các thể loại văn học dân gian Việt Nam.Vị trí, vai trò của văn học DG với
văn học viết và đời sống.
- Rèn kĩ năng so sánh, tổng hợp, phân tích, khái quát vấn đề.
B.Chuẩn bị
- Thầy: Soạn giáo án, sách giáo khoa
- Trò: Soạn bài theo hớng dẫn của SGK
C. Tiến trình dạy học
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
Vì sao nội dung yêu nớc lại trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt của văn học VN;Nêu
các biểu hiện của chủ nghĩa yêu nớc của văn học VN?
3.Bài dạy
Hoạt động của GV, HS Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái
niệm văn học dân gian
GV cho HS đọc sgk; nêu ý
hiểu thế nào là văn học dân
gian?
GV chốt lại
Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc
trng cơ bản của VHDG
Vì sao có thể nói văn học dân
gian mang tính truyền
miệng?

Phân tích tính sáng tạo tập
I. Khái niệm văn học dân gian
VHDG là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền
miệng, sản phẩm của quả trình sáng tác tập thể nhằm
mục đích phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau
trong đời sống cộng đồng.
II. Đặc trng cơ bản của VHDG
1.VHDG là tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền
miệng
- Tác phẩm nghệ thuật ngôn từ là tác phẩm đựoc xây
dựng bằng ngôn từ nghệ thuật.
- Tác phẩm văn học DG mang tính truyền miệng.
- Biểu hiện: không lu hành bằng chữ viết, truyền từ ngời
nọ sang ngời kia, từ đời này sang ngời khác;có dị bản
khác nhau;làn nên sự phong phú đa dạng của văn học
DG.
2.VHDG là sản phẩm của quá trình sáng tạo tập thể
- Tập thể( nghĩa hẹp)-là 1 nhóm ngời; nghĩa rộng là
cộng đồng dân c.
- Tác phẩm văn học dân gian là sản phẩm sáng tạo của
thể của tác phẩm văn học dân
gian?
Tính thực hành của văn học
dân gian thể hiện nh thế nào?
Hoạt động 3: Tìm hiểu hệ
thống thể loại của văn học
dân gian
VHDG có bao nhiêu thể loại,
hãy lập bảng hệt hống các thể
loại của văn học DG?

HS lập bảng; trình bày.
GV chốt lại.
Hoạt động 4: Tìm hiểu
những giá trị cơ bản của
VHDG Việt Nam
Vì sao nói VHDG là kho tri
thức vô cùng phong phú về
đời sống các dân tộc?
VHDG thể hiện trình độ nhân
thức của tầmg lớp nào trong
xã hội?
Tri thức của VHDG đợc hình
thành nh thế nào?
Giá trị giáo dục đạo lí làm
ngời của VHDG thể hiện nh
thế nào?
tập thể.
- Quá trình sáng tạo tập thể:
Cá nhân khởi xớng->tập thể hởng ứng tham gia-> truyền
miệng trong dg.
-> Quá trình truyền miệng đợc sáng tạo,tu cbổ thêm bớt
cho hoàn chỉnh.Vậy nên tác phẩm văn học DG mang
đậm tính tập thể.
3.Văn học DG gắn bó với các sinh hoạt khác nhau
trong đời sống cộng đồng
-VHDG gắn bó mật thiết với các sinh hoạt khác nhau
trong đời sống cộng đồng.
- Cộng đồng là nơi sinh thành lu truyền và biến đổi của
VHDG: chi phối cả nội dung và hình thức của VHDG.
III.Hệ thống thể loại của văn học dân gian

VHDG có 1 hệ thống thể loại phản ánh nội dung cuộc
sống theo cách thức riêng.Hệ thống này bao gồm 12 thể
loại.
Loại Thể loại Nội dung
Tự sự Thần thoại, cổ tích
Nghị luận Tục ngữ
Trữ tình Ca dao, truyện thơ
Sân khấu Sân khấu dân gian
IV.Những giá trị cơ bản của VHDG Việt Nam
1.VHDG là kho tri thức vô cùng phong phú về đời
sống các dân tộc
- VHDG là kho tri thức vô cùng phong phú về mọi lĩnh
vực của đời sống:TN,XH, con ngời
- VHDG thể hiện trình độ nhận thức của nhân dân lao
động, khác biệt thậm chí đối lập với giai cấp thống trị
cùng thời.
- VHDG là tri thức kinh nghiệm đợc sự đúc kết từ thực
tiễn nhiều đời, nhiều nơi.Thờng đợc trình bày bằng
ngôn ngữ giản dị,súc tích,có sức hấp dẫn và sức sống
lâu bền(TN,NN ).Song không phải tri thức dân gian lúc
nào cũng đúng.
2.Văn học dân gian có giá trị sâu sắc giáo dục đạo lí
làm ngời
-VHDG giáo dục con ngời tinh thần nhân đạo, lạc quan.
-VHDG góp phần hình thành những phẩm chất tốt đẹp
cho con ngời.
Vai trò của VHDG với sự
phát triển của VHDT?
GV cho HS rút ra kiến thức
cần ghi nhớ

3.Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp
phần quan trọng tạo nên bản sắc riêng cho nền văn
học dân tộc.
- Nhiều tác phẩm có giá trị NT cao trở thành di sản để
ngời đời sau học tập, yêu quí.
- Đóng vai rò chủ đạo trong giai đoạn lịc sử dân tộc cha
có chữ viết.
- Là nguồn nuôi dỡng ,là cơ sở của văn học viết, góp
phần làm phong phú hơn nền văn học viết.tạo nên nền
văn học VN đậm đà bản sắc dân tộc.
* Ghi nhớ(SGK-19)
4. Củng cố:KT cơ bản( Đặc trng; các thể loại; giá trị của VHDG).
5.Dặn dò: học và chuẩn bị bài tiết 5.
D.Rút kinh nghiệm