quy chế pháp lí về thành viên HTX

MỞ ĐẦU
Hợp tác xã là một trong những thành phần kinh tế quan trọng với sự tồn tại
của số lượng lớn HTX và quy tụ đông đảo thành viên thuộc nhiều thành phần kinh
tế trong xã hội. Để HTX hoạt động hiệu quả và đảm bảo lợi ích của các thành viên
HTX thì quy chết của thành viên HTX đóng một vai trò quan trọng. Bởi vậy em xin
chọn đề số 9 :“Quy chế thành viên hợp tác xã theo quy định pháp luật hiện hành”
làm đề bài tập lớn của mình.
NỘI DUNG
I. Vài nét khái quát về hợp tác xã
1. Khái niệm
Mô hình HTX đã xuất hiện từ lâu trên thế giới với sự ra đời đầu tiên của
HTX tại Anh trong những năm 1760 – 1761. Mô hình này xuất hiện và phát triển ở
rất nhiều nước trên thế giới cho đến ngày nay. Năm 2009, Ấn Độ có khoảng
583.000 HTX với hơn 240,2 triệu xã viên. Trong nông thôn có tới 67% hộ gia đình
là xã viên của các HTX; đến tháng 10 năm 2010, Thái Lan có 5.610 HTX các loại
với 8.086.263 xã viên
1
. Ở Việt Nam, sau hơn 60 năm tồn tại và phát triển số lượng
HTX đã tăng lên đáng kể. Tiếp tục khẳng định các tổ hợp tác, hợp tác xã vẫn là khu
vực kinh tế - xã hội rộng lớn nhất. Đến tháng 6-2007, cả nước có trên 320.000 tổ
hợp tác, so với năm 2001 tăng 32,6%, gấp hơn 2,5 lần so với năm 1997. Có 17.599
hợp tác xã, trong đó số hợp tác xã mới được thành lập chiếm tới 57,59 %.
Tuy từ trước tới nay chưa có một khái niệm chung nhất về HTX, nhưng về
cơ bản, định nghĩa HTX đều có sự thống nhất về quan điểm giữa các nước trên TG.
Tổ chức ICA (International Co operative Alliance, Liên minh HTX Quốc tế) định
1
Giới thiệu đôi nét về HTX trên thế giới – Liên minh hợp tác xã tỉnh Trà Vinh 12:25 PM,15/08/2014
/>ut/p/c0/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gDIws_QzcPIwMLd3NDA88wc1Mvf29XA3cfA_2CbEdF
AJT8CaM!/?
WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/LienminhHTX/lienminhhtx/tintuc/tinkhac/gioi+thieu+doi
+net+ve+hop+tac+xa+cua+mot+so+nuoc

Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 1
nghĩa "một hợp tác xã là một đoàn thể tự quyết của những người tự nguyện hiệp
nhau để thỏa mãn những nguyện vọng và nhu cầu kinh tế, xã hội và văn hoá chung
trong một xí nghiệp có vốn tập thể và quyền quyết định được thực thi một cách dân
chủ"
2
. Ở nước ta, khái niệm HTX cũng được nhận thức ngày một đúng đắn hơn và
thay đổi theo sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. Đến nay Luật Hợp tác xã 2012
là luật HTX mới nhất có hiệu lực đã nêu khái niệm HTX tại Điều 3 như sau:
“ Hợp tác xã là một tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do
ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt
động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của hợp tác
xã thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong
quản lí hợp tác xã”.
2. Đặc điểm
Thứ nhất, về bản chất HTX là một tổ chức kinh tế mang tính xã hội.
- HTX là tổ chức kinh tế cơ bản và quan trọng nhất của nền kinh tế tập thể dựa
trên sự sở hữu của các thành viên, tiến hành các hoạt động sản xuất, kinh
doanh.
- HTX là một tổ chức kinh tế mang tính xã hội. HTX tạo điều kiện tham gia
rộng rãi cho nhiều đối tượng chủ thể (người lao động, người sản xuất nhỏ, hộ
gia đình, doanh nghiệp vừa và nhỏ thuộc mọi thành phần kinh tế, người nước
ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam,…).
HTX hoạt động dựa trên nền tảng là chức năng tương trợ xã hội, các thành
viên tham gia vào HTX tương trợ và giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau lao động, góp
vốn, góp sức để phục vụ các hoạt động kinh doanh của HTX với mục tiêu tạo
công việc cho người lao động, tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức không có
tiền lực kinh tế được thamh gia hoạt động kinh doanh, giảm bớt gánh nặng nghề
nghiệp cho xã hội, năng cao, giáo dục tinh thần hợp tác giữa các thành viên,

nâng cao chất lượng cuộc sống.
2 ICA : "What is a co-operative?"
p/coop/index.html
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 2
HTX tạo cơ hội ngang nhau cho các thành viên, không phụ thuộc vào phần
vốn góp: mỗi thành viên đều có một phiếu biểu quyết giá trị ngang nhau, được
ứng cử, bầu cử vào các vị trí quản lí, được chia lợi nhuận theo các tiêu chí khác
ngoài tỉ lệ vốn góp.
Thứ hai, về nguyên tắc tổ chức và hoạt động
Hiện nay các nguyên tắc hoạt động của HTX được quy định tại điều 7 Luật
HTX 2012. Một số nguyên tắc cơ bản đó là:
- Tự nguyện: các thành viên mong muốn gia nhập HTX luôn thể hiện ý chí tự
nguyện của mình bằng đơn xin gia nhập HTX. Không có bất kì ai có quyền
ép buộc, áp đặt các thành viên phải gia nhập, rút lui khỏi HTX, chuyển
nhượng, rút vốn góp,
- Dân chủ, bình đằng: Mỗi thành viên có một phiếu biểu quyết giá trị như
nhau, có cơ hội bầu cử, ứng cử vào các chức danh như nhau không phụ thuộc
vào tỉ lệ vốn góp
- Hợp tác: đây là nguyên tắc xuyên suốt và chủ đạo của mô hình HTX. Theo
đó, các thành viên khi tham gia HTX phải đề cao tính xây dựng chung với
HTX qua việc cùng góp tài sản vào HTX để có nguồn tài chính hoạt động;
cùng đóng góp công sức để tạo ra sản phẩm, lợi ích cho HTX; cùng đóng
góp vào việc tiêu thụ sản phẩm của HTX; bán chung các sản phẩm, dịch vụ
của HTX ra thị trường,…
Thứ ba, về thành viên HTX
HTX phải có tối thiểu 7 thành viên. Thành viên HTX có thể là côn dân Việt
Nam hoặc người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng
lực hành vi dân sự đầy đủ; hộ gia đình có người đại diện hợp pháp theo quy định
của pháp luật; pháp nhân Việt Nam. Với HTX việc làm thì thành viên HTX chỉ

có thể là cá nhân.
Thứ tư, về vốn của HTX
Vốn của HTX bao gồm: vốn góp của thành viên, vốn huy động; vốn tích lũy;
các quỹ của HTX; các khoản trợ cấp, hỗ trợ của Nhà nước, của các tổ chức, cá
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 3
nhân trong nước và ngoài nước, các khoản được tặng, cho và các nguồn thu hợp
pháp khác.
Nguồn tài sản của HTX rất đa dạng. Bên cạnh nguồn vốn chính của công ty
là vốn điều lệ do các thành viên HTX đóp hoặc cam kết góp trong thời hạn nhất
định và được ghi vào điều lệ (đáp ứng nhu cầu về vốn pháp định đối với ngành,
nghề lựa chọn) thì HTX có thể có phần tài sản không chia là tài sản do nhà nước
hỗ trợ để HTX sử dụng vào hoạt động kinh doanh.
Thứ năm, về tư cách pháp lý
Hợp tác xã có tư cách pháp nhân, được thành luật hợp pháp theo quy định
của pháp luật, có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức
khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó; Nhân danh mình tham gia các quan
hệ pháp luật một cách độc lập.
Thứ sáu, về chế độ trách nhiệm tài sản
- Trách nhiệm tài sản của HTX: HTX chịu trách nhiệm bằng tài sản của HTX,
trừ những tài sản do Nhà nước hỗ trợ không hoàn lại
3
.
- Trách nhiệm tài sản của thành viên: thành viên HTX chịu trách nhiệm hữu
hạn trong phạm vi vốn góp.
II. Quy chế pháp lý thành viên HTX
1. Xác lập tư cách thành viên HTX
a. Điều kiện chung cho các thành viên
Điều kiện để trở thành thành viên HTX được quy định tại Điều 13 Luật HTX
2012 như sau:

“Điều 13. Điều kiện trở thành thành viên, hợp tác xã thành viên
1. Cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân trở thành thành viên hợp tác xã phải đáp ứng
đủ các điều kiện sau đây:
3 Khoản hỗ trợ không hoàn lại của Nhà nước được tính vào loại tài sản không chia của HTX (không được
đem chia để trả nợ trong mọi trường hợp). Tuy nhiên, các loại tài sản không chia là khoản tặng, cho theo
thỏa thuận, nguồn trích lại từ quỹ đầu tư phát triển và vốn, tài sản khác được điều lệ quy định là tài sản
không chia sẽ vẫn được đem ra để trả nợ nếu các tài sản không đủ để thanh toán nợ khi HTX giải thể, phá
sản (Điều 21 Nghị định 193/2013/NĐ-CP). Hỗ trợ có hoàn lại của nhà nước được tính vào số nợ phải trả của
HTX.
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 4
a) Cá nhân là công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt
Nam, từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; hộ gia đình có người
đại diện hợp pháp theo quy định của pháp luật; cơ quan, tổ chức là pháp nhân Việt
Nam.
Đối với hợp tác xã tạo việc làm thì thành viên chỉ là cá nhân;
b) Có nhu cầu hợp tác với các thành viên và nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ
của hợp tác xã;
c) Có đơn tự nguyện gia nhập và tán thành điều lệ của hợp tác xã;
d) Góp vốn theo quy định tại khoản 1 Điều 17 của Luật này và điều lệ hợp tác xã;
đ) Điều kiện khác theo quy định của điều lệ hợp tác xã.
3. Cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân có thể là thành viên của nhiều hợp tác xã; hợp
tác xã có thể là thành viên của nhiều liên hiệp hợp tác xã trừ trường hợp điều lệ
hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có quy định khác.
4. Chính phủ quy định điều kiện, thủ tục trở thành thành viên hợp tác xã đối với
pháp nhân Việt Nam và cá nhân là người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt
Nam.”
Phạm vi các đối tượng có thể tham gia và trở thành thành viên của HTX là
rất rộng: từ cá nhân là công dân Việt Nam và người nước ngoài định cư tại Việt
Nam cho đến hộ gia đình, pháp nhân đều có thể trở thành thành thành viên HTX.

Ngoài các điều kiện riêng đặc trưng cho từng đối tượng thì dù là cá nhân hay tổ
chức đều phải đáp ứng các điều kiện chung quy định tại các điểm b, c, d, đ khoản 1
Điều 13 Luật HTX, đó là:
- Có nhu cầu hợp tác với các thành viên và nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch
vụ của hợp tác xã;
Các thành viên tham gia vào HTX nhằm hợp tác cùng nhau lao động, góp
vốn, góp sức để phục vụ các hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX, cùng giúp đỡ
nhau thoái khỏi cuộc sống khó khăn, nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo việc làm,
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 5
thu lại lợi nhuận. Ngoài ra nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ của HTX là điều kiện
bắt buộc.
Nhu cầu chung của các thành viên là nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ
giống nhau phát sinh thường xuyên, ổn dịnh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, đời
sống của thành viên. Với HTX việc làm thì nhu cầu đó là việc làm. Các sản phẩm,
dịch vụ đó là các sản phẩm, dịch vụ HTX cũng ứng cho thành viên theo hợp đồng
dịch vụ, thông qua các hoạt động được quy định cụ thể tại khoản 6, Điều 4 Luật
HTX 2012.
- Có đơn tự nguyện gia nhập và tán thành điều lệ của hợp tác xã;
Trước hết, dù tham gia với bất kì động cơ, mục đích nào thì nhu cầu và
nguyện vọng tham gia HTX của thành viên là tự nguyện, không bị ép buộc, chi phối
bởi bất cứ ai. Họ thể hiện điều đó thông qua đơn xin gia nhập HTX với điều kiện
phải tán thành điều lệ của HTX. Bởi vì Điều lệ HTX được thông qua bởi tập thể
thành viên HTX, thể hiện thống nhất ý chí của tất cả thành viên HTX.
- Góp vốn theo quy định tại khoản 1 Điều 17 của Luật này và điều lệ hợp tác
xã;
Thành viên HTX góp vốn theo thỏa thuận và không quá 20% vốn điều lệ của
HTX. Thời hạn, hình thức và mức vốn góp theo quy định của điều lệ nhưng thời
hạn góp vốn không quá 06 tháng kể từ ngày HTX được cấp giấy chứng nhận đăng
ký hoặc kể từ ngày được kết nạp. Khi góp đủ vốn, các thành viên được cấp giấy

chứng nhận vốn góp.
- Điều kiện khác theo quy định của điều lệ hợp tác xã.
b. Điều kiện với từng đối tượng cụ thể.
 Với cá nhân
Cá nhân là người từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Như vậy, luật HTX 2012 đã có một điểm mới khá nổi bật đối với điều kiện để cá
nhân trở thành thành viên HTX. Nếu như trước đây luật HTX 2003 đã giới hạn điều
kiện đối với cá nhân về mặt quốc tịch, chỉ có công dân Việt Nam mới được tham gia
HTX, người không có quốc tịch và người có quốc tịch nước ngoài sẽ không là thành
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 6
viên HTX thì đến nay Luật HTX đã mở rộng thêm phạm vi này cho đối tượng là
người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, phù hợp với nguyên tắc “kết nạp rộng rãi”
của hợp tác xã, đồng thời quy định theo hướng này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho
hợp tác xã trong hoạt động xuất khẩu sản phẩm dịch vụ hoặc mở Văn phòng đại
diện tại nước ngoài, đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập. Đối với người nước
ngoài định cư tại Việt Nam, goài những điều kiện về độ tuổi, năng lực hành vi dân
sự như đối với công dân trong nước thì trong trường hợp tham gia hợp tác xã tạo
việc làm phải thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật Việt Nam đối với lao
động là người nước ngoài. Đối với hợp tác xã có ngành nghề kinh doanh hạn chế về
tỷ lệ sở hữu vốn của người nước ngoài thì việc tham gia của người nước ngoài vào
hợp tác xã phải tuân thủ các quy định của pháp luật đầu tư liên quan tới ngành nghề
đó. Các điều kiện khác do điều lệ hợp tác xã quy định
4
.
- Cán bộ, công chức.
Cán bộ, công chức, viên chức là đối tượng bị hạn chế và bị quản lí nghiêm
ngặt bởi các quy định của pháp luật về việc hạn chế quyền kinh doanh và tham gia
các hoạt động sản xuất kinh doanh. Quy định này được thừa nhận ở nhiều văn bản
pháp luật khác nhau: từ luật Doanh nghiệp 2005 đến luật Doanh nghiệp 2014, Luật

HTX 2003, Luật phòng, chống tham nhũng 2005, Luật cán bộ, công chức 2008,
Luật viên chức 2010,…
Luật phòng, chống tham nhũng (số 55/2005/QH11) quy định Những việc
cán bộ, công chức, viên chức không được làm như sau:
“1. Cán bộ, công chức, viên chức không được:
…
b) Thành lập, tham gia thành lập hoặc tham gia quản lý, điều hành doanh
nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh,
hợp tác xã, bệnh viện tư, trường học tư và tổ chức nghiên cứu khoa học tư, trừ
trường hợp pháp luật có quy định khác;
4 Theo Điều 4 Nghị định 193/2013/NĐ-CP
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 7
c) Làm tư vấn cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khác ở trong nước và
nước ngoài về các công việc có liên quan đến bí mật nhà nước, bí mật công tác,
những công việc thuộc thẩm quyền giải quyết của mình hoặc mình tham gia giải
quyết;
d) Kinh doanh trong lĩnh vực mà trước đây mình có trách nhiệm quản lý sau
khi thôi giữ chức vụ trong một thời hạn nhất định theo quy định của Chính phủ;”
Điều đó là hoàn toàn hợp lí, bởi nếu để cán bộ, công chức tự do kinh doanh,
người đó trước hết sẽ không thể hoàn thành tốt chức năng công việc của mình. Thứ
hai việc cán bộ công chức lạm quyền để phục vụ lợi ích riêng của công ty mình sẽ
là điều không tránh khỏi.
Cụ thể đối với trường hợp cán bộ, công chức và viên chức tham gia HTX,
Luật HTX 2003 đã quy định Cán bộ, công chức được tham gia HTX nhưng không
được tham gia quản lí, điều hành HTX. Tuy luật HTX 2012 không quy định về vấn
đề này song có thể thấy nó đã được quy định trong rất nhiều các văn bản pháp luật
khác nhau nên cũng không cần thiết phải đưa vào và quy định lại trong luật.
 Hộ gia đình
Các thành viên của hộ gia đình phải có quan hệ gia đình với nhau, đó là quan

hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng. Đây là đặc điểm
mang tính đặc trưng của chủ thể hộ gia đình để phân biệt với các chủ thể khác
được quy định trong BLDS.
Hộ gia đình tham với tư cách là một chủ thể trong quan hệ pháp luật dân sự cũng
được quyền tham gia vào HTX với điều kiện là hộ gia đình có người đại diện hợp
pháp theo quy định của pháp luật hay còn gọi là chủ hộ.
Theo quy định tại Điều 107 BLDS hiện hành, chủ hộ gia đình trong quan hệ
pháp luật dân sự có thể là 1 trong các thành viên của hộ gia đình như: cha, mẹ hoặc
người đã thành niên và họ có quyền đại diện cho hộ. Như vậy, chủ hộ gia đình trong
quan hệ pháp luật dân sự có thể là chủ hộ theo hộ khẩu (cha hoặc mẹ), hoặc có thể
là người cao tuổi nhất, người đóng góp công sức tiền của nhiều nhất, hoặc một
người đã thành niên theo sự thỏa thuận của tất cả các thành viên trong hộ.
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 8
 Cơ quan, tổ chức là pháp nhân Việt Nam.
Pháp nhân Việt Nam được tham gia HTX với tư cách thành viên khi có đầy đủ
các điều kiện như các đối tượng khác
Điều 3 Nghị định 193/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều Luật hợp tác xã
quy định:
“Điều kiện trở thành thành viên của hợp tác xã đối với pháp nhân Việt Nam
1. Pháp nhân Việt Nam theo quy định của Bộ luật dân sự có nhu cầu hợp tác với các
thành viên khác và nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ của hợp tác xã.
2. Pháp nhân Việt Nam khi tham gia hợp tác xã phải có đơn tự nguyện gia nhập và tán
thành điều lệ của hợp tác xã. Người ký đơn phải là người đại diện theo pháp luật của pháp
nhân đó.
3. Người đại diện của pháp nhân tại hợp tác xã là người đại diện hợp pháp (đại diện
theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy quyền) của pháp nhân đó.
4. Góp vốn theo quy định tại Khoản 1 Điều 17 Luật hợp tác xã và điều lệ hợp tác xã.
5. Các điều kiện khác do điều lệ hợp tác xã quy định”.
2. Quyền và nghĩa vụ cơ bản của thành viên HTX

Quyền và nghĩa vụ của thành viên HTX được quy định tại Điều 14 và Điều
15 Luật HTX 2012 và có thể được phân thành các nhóm quyền và nghĩa vụ chính
sau:
a. Vấn đề góp vốn.
Thành viên HTX có nghĩa vụ góp đủ và đúng thời hạn vốn cam kết góp. Hạn
góp vốn không quá 06 tháng kể từ ngày HTX được cấp giấy chứng nhận đăng ký
hoặc kể từ ngày được kết nạp. Khi ra khỏi HTX, thành viên HTX được trả lại phần
vốn góp.
b. Sử dụng các sản phẩm, dịch vụ do HTX cung ứng
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 9
Nhu cầu chung sử dụng các sản phẩm, dịch vụ của HTX là một trong những
điều kiện để trở thành thành viên HTX nên thành viên HTX chắc chắn sẽ phải có
những nhu cầu nhất định khi tham gia HTX và mong muốn được đáp ứng khi trở
thành thành viên. Bởi vậy thành viên HTX có quyền sử dụng các sản phẩm, dịch vụ
do HTX cung ứng theo hợp đồng dịch vụ và đồng thời để giữ vững những sự hỗ trợ
giữa các thành viên và đảm bảo cho sự hoạt động của HTX.
c. Vấn đề quản lí HTX
Quyền tham gia quản lý của các thành viên HTX là bình đẳng. Thành viên
được tham dự đại hội thành viên HTX, ứng cử hoặc đề cử các thành viên hội đồng
quản trị, ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh khác được bầu của
HTX, liên hiệp HTX. Việc thông qua các quyết định của HTX dựa trên nguyên tắc
đa số thành viên biêu quyết theo quy định tại Điều 34 Luật HTX 2012
“1. Các nội dung sau đây được đại hội thành viên thông qua khi có ít nhất 75%
tổng số đại biểu có mặt biểu quyết tán thành:
a) Sửa đổi, bổ sung điều lệ;
b) Chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, giải thể, phá sản hợp tác xã, liên hiệp hợp tác
xã;
c) Đầu tư hoặc bán tài sản có giá trị bằng hoặc lớn hơn 50% tổng giá trị tài sản
được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

2. Các nội dung không thuộc quy định tại khoản 1 Điều này được thông qua khi có
trên 50% tổng số đại biểu biểu quyết tán thành.
3. Mỗi thành viên, hợp tác xã thành viên hoặc đại biểu thành viên tham dự đại hội
thành viên có một phiếu biểu quyết. Phiếu biểu quyết có giá trị ngang nhau, không phụ
thuộc vào số vốn góp hay chức vụ của thành viên, hợp tác xã thành viên hoặc đại biểu
thành viên.”
Thành viên HTX có quyền kiến nghị, yêu cầu hội đồng quản trị, giám đốc
(tổng giám đốc), ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên giải trình về hoạt động của hợp
tác xã, liên hiệp hợp tác xã; yêu cầu hội đồng quản trị, ban kiểm soát hoặc kiểm soát
viên triệu tập đại hội thành viên bất thường theo quy định của Luật HTX và điều lệ
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 10
và được cung cấp thông tin cần thiết liên quan đến hoạt động của hợp tác xã, liên
hiệp hợp tác xã.
d. Phân phối thu nhập
Theo Luật HTX 2012, HTX không còn là doanh nghiệp nữa, cơ chế phân
phối thu nhập cho các thành viên HTX không chỉ phụ thuộc vào tỉ lệ phần vốn góp
mà còn bị chi phối bởi những yếu tố khác, đó là tỷ lệ giá trị sản phẩm, dịch vụ mà
từng thành viên HTX sử dụng trên tổng giá trị sản phẩm, dịch vụ do HTX cung ứng
cho tất cả các thành viên hay còn gọi là Mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ. Với
HTX tạo việc làm thì mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ là công sức lao động đống
góp của thành viên đối với HTX được thể hiện bằng tỉ lệ tiền lương của từng thành
viên trên tổng số tiền lương của tất cả các thành viên. Phần còn lại thì được chia
theo vốn góp, tỷ lệ và phương thức phân phối cụ thể do Điều lệ HTX quy định.
e. Trách nhiệm tài sản
Thành viên HTX có phải chịu trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài
chính của HTX, liên hiệp HTX trong phạm vi phần vốn góp
f. Một số quyền và nghĩa vụ khác
Thành viên HTX được đào tạo bồi dưỡng, được hỗ trợ nâng cao trinh độ
chuyên môn,…. Bản thân là một thành viên của HTX nên các thành viên HTX có

nghĩa vụ tuân thủ theo điều lệ, quy chế của HTX.
3. Chấm dứt tư cách thành viên
Chấm dứt tư cách thành viên HTX chính là việc kết thúc mối quan hệ giữa
thành viên HTX với HTX, từ đó cũng chấm dứt luôn quyền và nghĩa vụ giữa các
bên. Luật HTX 2012 đã quy định các trường hợp chấm dứt tư cách thành viên HTX
trong Điều 16, đó là:
 Trường hợp 1:
Thành viên là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố là đã chết, mất tích, bị hạn
chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị kết án phạt tù theo quy định của
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 11
pháp luật; thành viên là hộ gia đình không có người đại diện hợp pháp theo quy
định của pháp luật; thành viên là pháp nhân bị giải thể, phá sản; hợp tác xã thành
viên của liên hiệp hợp tác xã bị giải thể, phá sản.
Trường hợp chấm dứt thành viên này chủ yếu phụ thuộc vào năng lực hành
vi, sự tồn tại của cá nhân, hộ gia đình và pháp nhân. Khi thành viên HTX rơi vào
các trường hợp trên thì họ đã mất đi tư cách là một chủ thể trong các quan hệ pháp
luật, bởi vậy tư cách thành viên HTX cũng không còn.
Nếu thành viên là cá nhân chết thì người thừa kế nếu đáp ứng đủ điều kiện
của Luật này và điều lệ, tự nguyện tham gia hợp tác xã thì trở thành thành viên và
tiếp tục thực hiện các quyền, nghĩa vụ của thành viên; nếu không tham gia hợp tác
xã thì được hưởng thừa kế theo quy định của pháp luật. Trường hợp thành viên là cá
nhân bị Tòa án tuyên bố mất tích, việc trả lại vốn góp và quản lý tài sản của người
mất tích được thực hiện theo quy định của pháp luật. vốn góp của thành viên là cá
nhân không có người thừa kế, người thừa kế từ chối nhận thừa kế hoặc bị truất
quyền thừa kế thì vốn góp được giải quyết theo quy định của pháp luật. Trường hợp
người thừa kế tự nguyện để lại tài sản thừa kế cho hợp tác xã thì vốn góp đó được
đưa vào tài sản không chia của hợp tác xã. Trường hợp thành viên là pháp nhân, hợp
tác xã thành viên bị chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản thì việc trả lại,
kế thừa vốn góp được thực hiện theo quy định của pháp luật.

 Trường hợp 2:
Thành viên, hợp tác xã thành viên tự nguyện ra khỏi hợp tác xã, liên hiệp hợp
tác xã;
Thành viên HTX tham gia HTX một cách tự nguyện và cũng có thể tự
nguyện ra khỏi HTX, xuất phát từ những mong muốn và những điều kiện cụ thể của
bản thân họ. Khi đó họ sẽ được trả lại phần vốn đã góp vào HTX.
 Trường hợp 3: Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị giải thể, phá sản;
Tư cách thành viên HTX của các thành viên chỉ tồn tại khi HTX, Liên hiệp
HTX tồn tại và hoạt động. Khi HTX, liên hiệp HTX bị giải thể, phá sản thì đương
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 12
nhiên cũng không còn các thành viên HTX nữa, tư cách các thành viên HTX cũng
vì thế mà tự nhiên được hủy bỏ.
Trong trường hợp này, sau khi thanh toán xong các chi phí theo quy định,
khoản nợ và nghĩa vụ tài chính, giá trị tài sản còn lại được hoàn trả cho thành viên,
hợp tác xã thành viên theo tỷ lệ vốn góp trên tổng số vốn điều lệ.
 Trường hợp 4:
Thành viên, hợp tác xã thành viên bị khai trừ theo quy định của điều lệ:
Các thành viên khi có những vi phạm nghiêm trọng điều lệ HTX, nghĩa vụ thành
viên, nghĩa vụ công dân thì có thể bị khai trừ theo quy định của điều lệ. Khi đó,
thành viên HTX bị khai trừ sẽ được trả lại phần vốn góp và được giải quyết các vấn
đề liên quan đến quyền và nghĩa vụ.
 Trường hợp 5:
Thành viên, hợp tác xã thành viên không sử dụng sản phẩm, dịch vụ trong
thời gian liên tục theo quy định của điều lệ nhưng không quá 03 năm. Đối
với hợp tác xã tạo việc làm, thành viên không làm việc trong thời gian liên
tục theo quy định của điều lệ nhưng không quá 02 năm;
Trước đây Luật HTX 2003 không quy định đây là một trường hợp được chấm
dứt tư cách thành viên HTX. Trong thực tế khi Luật HTX 2003 vẫn còn hiệu lực, có
nhiều trường hợp thành viên sau khi tham gia không sử dụng các sản phẩm, dịch vụ

trong một thời gian dài, ngoài việc góp vốn không tham gia vào các hoạt động của
HTX. Có lẽ lí do là do Luật HTX 2003 quy định HTX là một loại hình doanh
nghiệp. Quy định về phân phối lợi nhuận cũng đưa tiêu chí tỉ lệ vốn góp lên đầu tiên
rồi mới tới mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ, chưa làm nổi bật được tính chất
phục vụ lợi ích, nhu cầu, sự hợp tác giúp đỡ lẫn nhau của các thành viên. Theo đó,
xã viên chỉ còn là người góp vốn và được chia lãi theo vốn góp, không khuyến
khích hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hướng vào cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho xã
viên; không khuyến khích xã viên sử dụng dịch vụ của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác
xã, không khuyến khích kết nạp thêm xã viên mới, mà khuyến khích xã viên tăng
vốn
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 13
Đến luật HTX 2012, HTX không còn hoạt động như một loại hình doanh
nghiệp. Sử dụng sản phẩm, dịch vụ và lao động đối với HTX tạo việc làm là một
trong những nghĩa vụ của thành viên HTX. Khi các thành viên không sử dụng sản
phẩm dịch vụ hoặc không làm việc trong một khoảng thời gian nhất định thì sẽ bị
mất tư cách thành viên HTX.
 Trường hợp 6:
Tại thời điểm cam kết góp đủ vốn, thành viên không góp vốn hoặc góp vốn
thấp hơn vốn góp tối thiểu quy định trong điều lệ;
HTX là một tổ chức kinh tế và nghĩa vụ của các thành viên HTX là phải nộp
đủ vốn theo cam kết để trở thành thành viên HTX. Nếu thành viên HTX không góp
đủ vốn, không góp hoặc góp thấp hơn vốn góp tối thiểu sẽ không đủ điều kiện làm
thành viên HTX.
Ngoài ra điều lệ của từng HTX cũng có thể quy định thêm các trường hợp
chấm dứt tư cách thành viên đối với thành viên của HTX mình.
KẾT BÀI
Qua những phân tích trên đây, bài viết đã phần nào làm rõ quy chế pháp lý
về thành viên HTX thông qua các nội dung như điều kiện trở thành thành viên
HTX, quyền và nghĩ vụ của thành viên HTX, chấm dứt tư cách thành viên HTX.

Bài làm còn nhiều thiếu xót, em rất mong thầy, cô góp ý thêm để bài viết
thêm hoàn thiện. Em xin chân thành cảm ơn!
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 14
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
*Sách, báo, tạp chí*
1.
Giáo trình Luật Thương Mại 1 – Đại học Luật Hà Nội, NXB Công an nhân dân,
2014
2.
Hướng dẫn môn học Luật Thương Mại 1 – Bộ môn Thương Mại, Đại học Luật Hà
Nội, 2014.
3.
Luật cán bộ, công chức 2008
4.
Luật Hợp tác xã 2003
5.
Luật Hợp tác xã 2012
6.
Luật phòng, chống tham nhũng 2005
7.
Luật viên chức 2003
8.
Nghị định 193/2013/NĐ-CP
*Một số link tham khảo*
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 15
1.
Giới thiệu đôi nét về HTX trên thế giới – Liên minh hợp tác xã tỉnh Trà Vinh
/>ut/p/c0/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gDIws_QzcPIwMLd3NDA88wc1Mv

f29XA3cfA
2.
ICA : "What is a co-operative?"
p/coop/index.html
3.
/>tac-xa.181.html
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 16
MỤC LỤC
TỪ VIẾT TẮT
HTX Hợp tác xã
Nguyễn Thuận Dương
MSSV: 380439 17