GÓP PHẦN GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS QUA TIẾT CHÀO CỜ ĐẦU TUẦN

GÓP PHẦN GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS
QUA TIẾT CHÀO CỜ ĐẦU TUẦN
I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Trong những năm gần đây tình hình về đạo đức của các em học sinh (đặc
biệt là học sinh lứa tuổi THCS) còn nhiều vấn đề nổi cộm cần được giải
quyết . Thực tế cho chúng ta thấy tình trạng học sinh không vâng lời bố mẹ,
thầy cô giáo không chịu sự kiểm soát của gia đình, của nhà trường dẫn đến
lười học, bỏ học dẫn đến vi phạm pháp luật có chiều hướng ngày càng gia
tăng ở lứa tuổi vị thành niên đang là mối quan tâm trăn trở của các bậc làm
cha, làm mẹ của các thầy cô giáo và của toàn xã hội chúng ta.
Đối với trường chúng tôi - một trường đặt tại trung tâm thị trấn của một
huyện có bề dày truyền thống, đặc biệt là truyền thống hiếu học từ ngàn đời.
Bởi vậy so với các trường THCS khác trong toàn huyện công bằng mà nói
chúng tôi có những thuận lợi cơ bản: Đó là đời sống dân sinh của bà con khu
vực thị trấn hơn hẳn của các địa phương khác trong toàn huyện, đó là chúng
tôi thường xuyên nhận được sự quan tâm có trách nhiệm, có hiệu quả của các
cấp các ngành từ tỉnh xuống địa phương thị trấn, đó là điều kiện để giao lưu,
tiếp xúc của người dân, đặc biệt là học sinh cũng dễ dàng hơn nhiều so với các
địa phương khác. Tuy nhiên việc giáo dục đạo đức cho học sinh của nhà
trường xem ra không ít khó khăn khi hàng ngày, hàng giờ các em được tiếp
cận, được giao lưu với các tác động từ bên ngoài. (Chúng ta vẫn thường quen
nói: Các em sớm được đón nhận những ngọn gió lành và tất nhiên cũng chịu
ảnh hưởng của những cơn gió độc).
Đứng trước thực tế đó chúng tôi đã xác định: Một trong những nhiệm vụ
trung tâm của nhà trường là: Coi việc giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai
đoạn hiện nay là nhiệm vụ sống - còn, việc bồi dưỡng tình cảm đạo đức cho
các em là sợi chỉ đỏ xuyên suốt mọi hoạt động của nhà trường. Để thực hiện
có hiệu quả nhiệm vụ trọng đại mà không ít cam go khó khăn này nhà trường
đã tiến hành đồng bộ nhiều biện pháp, nhiều hình thức, đã tiến hành một cách
thường xuyên liên tục không mệt mỏi và tất nhiên người có công, đời chẳng
phụ tình người. Trong nhiều năm qua tình hình đạo đức của học sinh trong

nhà trường không còn là điểm nóng về vấn đề đạo đức của học sinh, môi
trường giáo dục đã thực sự là môi trường trong sạch, lành mạnh, nhà trường
- 1 -
thực sự là địa chỉ đáng tin cậy, là niềm tin yêu của học sinh, của phụ huynh,
của bà con cô bác. Nhà trường đã làm tròn sứ mạng mà Đảng và nhân dân
giao phó: Trang bị cho thế hệ trẻ những kiến thức cơ bản của cấp học, có đủ
sức khoẻ để học tập, công tác, đồng thời bồi dưỡng cho các em một tâm hồn
trong sáng lành mạnh, "biết gạn đục khơi trong", vững vàng bước vào cuộc
sống đầy biến động.
Trong những năm công tác tại đây đã cho tôi nhiều bài học quý báu về
việc góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các buổi chào cờ đầu
tuần, thực tế đã có tác dụng thiết thực và đưa lại hiệu quả không nhỏ. Việc tổ
chức chào cờ đầu tuần là một việc làm thường xuyên của người quản lý, song
để cho buổi chào cờ đầu tuần có ý nghĩa thiết thực và điều quan trọng là có tác
dụng sâu sắc trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh thì có lẽ cần được trao
đổi một cách cởi mở.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Để buổi chào cờ đầu tuần đạt kết quả như ý trong thời lượng từ 30 - 45
phút, đòi hỏi chúng ta phải có một sự chuẩn bị chu đáo, sự bố trí sắp xếp cẩn
thận và khoa học.
1. Các điều kiện đảm bảo cho một buổi chào cờ.
a. Phông màn - loa máy:
+ Phông màn - ma két: Có người cho rằng: Tuần nào cũng tổ chức chào
cờ mà cứ phải chuẩn bị phông màn ma két thì có lẽ hơi quá cầu kỳ. Song đối
với đơn vị chúng tôi, việc chuẩn bị phông màn rất đơn giản và không quá mất
thời gian. Lợi thế có sảnh trường rộng, chúng tôi đã khoan và kéo sẵn dây
thép, phông được định sẵn các khuy nhựa, lớp trực tuần chỉ cần khoảng 5 phút
đã có thể treo xong phông. Ma két dùng riêng cho buổi chào cờ được chuẩn bị
trước từ tuần đầu tiên của năm học. "Lễ chào cờ đầu tuần" cắt bằng vi tính
(nếu như không có sự chuẩn bị chu đáo thì thời gian treo phông - ma két đã

chiếm hết buổi chào cờ). Có lẽ (như nhiều người thường nói) hơi hình thức
song tôi nghĩ là rất thiếtt thực ngày đầu tiên của một tuần học đã đưa lại cho
các em sự nghiêm túc trang trọng, ấn tượng của ngày đầu tuần chắc chắn là ấn
tượng tốt đẹp đưa các em đến với một tuần học đạt kết quả cao.
- 2 -
+ Loa máy phục vụ buổi chào cờ: Phần lớn các trường THCS hiện nay
đều có quy mô trên 16 lớp. Bởi vậy việc chuẩn bị loa máy đầy đủ đảm bảo âm
thanh là hết sức cần thiết. Do thời lượng buổ chào cờ đầu tuần có hạn, bởi vậy
chúng ta nên sử dụng hệ thống micro điện tử. Hệ thống tăng âm được để cố
định (hoặc là phòng Đoàn Đội, hoặc là văn phòng trường), chọn đặt loa (thông
thường là loa nén) thích hợp và tất nhiên loa cũng cố định. Như vậy khi tổ
chức buổi chào cờ chúng ta chỉ cần cần micro điện tử và bục nói chuyện giả
chiến (dùng ống nước hàn chân có thể tháo lắp và mặt bàn bằng gỗ ép). Việc
sử dụng hệ thống âm thanh này không những chỉ phục vụ cho các buổi chào
cờ đầu tuần mà chúng tôi còn sử dụng thường xuyên trong các buổi múa hát
sân trường, thể dục giữa giờ (rất nhanh gọn không mất thời gian, chỉ cần bật
công tắc điện là xong).
b. Tổ chức kéo cờ:
Thông thường do chưa hoặc không có điều kiện bởi vậy các trường
thường treo sẵn cờ Tổ quốc vào một nơi đã quy định. Đối với đơn vị chúng tôi
đã góp phần làm cho buổi chào cờ đầu tuần thêm hoành tráng, chúng tôi đã tổ
chức kéo cờ (thông thường chọn 2 em đạt kết quả xuất sắc về các mặt, đặc biệt
là về mặt đạo đức lên kéo cờ). Cờ được kéo lên khi quốc ca cử hành và lên
đến đỉnh cột khi bài quốc ca kết thúc (và điều tất nhiên, theo quy định sinh
hoạt Đội TNTP Hồ Chí Minh sau khi kết thúc bài Quốc ca là bài Đội ca, lời
hứa "Vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa - vì lý tưởng Bác Hồ vĩ đại - sẵn sàng")
c. Tổ chức hát Quốc ca - Đội ca:
Để cho buổi chào cờ thật sôi động, chúng tôi quy định: Tất cả các em học
sinh đều hát Quốc ca và Đội ca (không chỉ riêng lớp trực hát) việc tổ chức
toàn trường hát Quốc ca - Đội ca không những tập trung sức chú ý cho các em

mà điều quan trọng là dịp để gợi lên trong các em lòng tự hào dân tộc, tình
cảm đối với quê hương đất nước qua những lời ca hùng tráng.
d. Ghế ngồi của học sinh:
Dẫu trong thời lượng chưa đến một tiếng đồng hồ, song nếu như không
có ghế để ngồi thì học sinh rất khó giữ trật tự. Bởi vậy, ngay từ ngày đầu tiên
của năm học, nhà trường đã quy định: Tất cả các em học sinh phải chuẩn bị
ghế ngồi phục vụ các buổi chào cờ đầu tuần và các tiết sinh hoạt do nhà
- 3 -
trường quy định (để có sự thống nhất đồng bộ nhà trường chịu trách nhiệm
mua ghế cho các em - giao cho học sinh bảo quản mang đi, mang về). Có ghế
ngồi thoải mái, khoảng cách vừa phải là điều kiện quan trọng đảm bảo sự
nghiêm túc trong buổi chào cờ.
Tóm lại: Các điều kiện đảm bảo cho một buổi chào cờ đầu tuần là vô
cùng quan trọng, nó góp phần rất lớn trong việc thành công của chúng ta trong
buổi đầu tiên của một tuần học mới. Đồng thời chuẩn bị chu đáo, đầy đủ, bài
bản đã có tác dụng sâu sắc trong việc giáo dục cho các em ý thức tổ chức kỷ
luật, sống làm việc có nền nếp, kỷ cương.
2. Nội dung cơ bản của buổi chào cờ đầu tuần:
a. Nhận xét hoạt động của trường trong tuần vừa qua, những công việc
cần triển khai trong tuần:
Dẫu rằng đã có thời gian làm công tác quản lý trên dưới 20 năm, song
việc chuẩn bị số liệu cho buổi chào cờ đầu tuần tôi không hề qua loa và chủ
quan. Với tôi "Bài soạn chào cờ đầu tuần" là không thể thiếu được. Dẫu có
bận rộn đến đâu, song việc chuẩn bị nội dung cho buổi chào cờ đối với tôi là
bất di, bất dịch. Ngoài việc chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đảm bảo (như đã
trình bày) thì các vấn đề cần thông tin cho các em, các vấn đề cần nói với các
em được tôi cân nhắc và có căn cứ.
Trước hết: Việc nhận xét hoạt động của trường trong tuần qua được xây
dựng dựa vào 3 căn cứ:
- Căn cứ thứ nhất: Dựa vào biên bản sinh hoạt các lớp. Tất cả các lớp từ

đầu năm nhà trường đã chuẩn bị sẵn 1 cuốn vở dùng để ghi nội dung sinh hoạt
cuối tuần (những điều cần ghi trong biên bản đều được thống nhất). Qua biên
bản các lớp tôi có thể thâu tóm được những vấn đề cốt lõi xẩy ra trong tuần,
những tập thể cá nhân có nhiều cố gắng. Đặc biệt những tập thể, cá nhân còn
những vi phạm cần được nhắc nhở. Do tiến hành một cách thường xuyên,
chính xác cho nên những số liệu, những điển hình đưa ra đều có sức thuyết
phục rất lớn, có tác dụng giáo dục sâu sắc. Đặc biệt những em phải nhắc nhở
dưới cờ dẫu rất hạn chế, đều rút cho mình một bài học và cố gắng vươn lên
hoà mình vào tập thể. Việc nhắc nhở đối với học sinh là cần thiết, song cái
chúng ta cần làm, cái mà học sinh cần ở chúng ta là tuyên dương khuyến
- 4 -
khích những em có nhiều cố gắng (nhất là về mặt đạo đức) tuyệt đối không
được bỏ qua.
- Căn cứ thứ hai: Căn cứ vào kết quả ở sổ đầu bài của các lớp. Thực tế
toàn bộ hoạt động động dạy và học của các lớp đã được phản ánh khá đầy đủ
ở sổ đầu bài, từng tiết học đã được giáo viên bộ môn nhận xét. Tuy nhiên để
củng cố thêm phần đánh giá ngoài theo dõi qua biên bản sinh hoạt của các lớp
thì việc theo dõi mọi hoạt động của các lớp qua sổ đầu bài là vô cùng cần thiết
(chưa nói đến việc phát hiện những sai sót về chuyên môn của giáo viên để
tìm cách khắc phục). Qua sổ đầu bài ta có thể nắm được những lớp nào, những
em nào có nhiều điểm tốt: có nhiều cố gắng trong học tập cần được tuyên
dương, những tập thể cá nhân chưa cố gắng cần khắc phục trong thời gian sắp
tới.
- Căn cứ thứ ba: Dựa vào hộp thư góp ý của trường. Như chúng ta đã biết
dẫu rằng ở lứa tuổi học sinh THCS phần lớn còn hồn nhiên vô tư, thế nhưng
không vì thế mà tất cảcác điều các em đều có thể bộc bạch qua biên bản sinh
hoạt lớp, còn nhiều và rất nhiều vấn đề tế nhị khác mà các em không tiện trao
đổi. Bởi vậy qua hộp thư góp ý mà chiều ngày thứ 7 hàng tuần tôi thường mở
ra để thu thập thì quả nhiên có nhiều vấn đề cần được quan tâm. Xin được nêu
một dẫn chứng mới xẩy ra trong tháng này. Trong rất nhiều bức thư góp ý gửi

về trường, có một bức thư góp ý rất nắn nót và chỉ vỏn vẹn có một câu hỏi làm
tôi phải suy nghĩ: "Thưa thầy, cho em được phép hỏi: Em đang học lớp 9 (đã
hơn 15 tuổi) đã có quyền được yêu chưa ?". Sau khi nhận được bức thư với nội
dung câu hỏi như vậy, một phần không hiểu câu hỏi đó của học sinh nào (vì
em không đề tên), một phần để không cố tình trả lời vào nội dung câu hỏi mà
em muốn hỏi tôi (theo tôi nghĩ tình yêu mà em hỏi có lẽ là tình yêu đôi lứa).
Tại buổi chào cờ sau khi nhận được câu hỏi đó, tôi không trả lời vào nội dung
câu hỏi mà mở đầu:
Các em ạ ! Nhà thơ Tố Hữu đã qua đời, ngoài giá trị vĩnh hằng của
những bài thơ mà ông để lại thì một quan niệm sống lúc sinh thời của thi sĩ là
vô vùng triết lý:
...Có gì đẹp trên đời hơn thế.
Người yêu người, sống để yêu nhau …
- 5 -