Sử dụng hình ảnh và Video – Clip trong giảng dạy môn GDCD ở trường THPT

Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
Mục lục
A. Phần mở đầu trang 2
I. Lý do chọn đề tài trang 2
II. Cơ sở của đề tài .trang 3
1.Cơ sở lý luận . trang 3
2. Cơ sở thực tiễn trang 3
III. Mục đích nghiên cứu trang 4
IV. Đối tợng nghiên cứu , phạm vi nghiên cứu trang 5
V. Phơng pháp nghiên cứu trang 5
B. Phần nội dung trang 5
I. Mục tiêu của môn GDCD ở trờng THPT trang 5
1. Kiến thức trang 5
2.Kỹ năng trang 5
3.Thái độ trang 6
II. Sử dụng hình ảnh và Video Clip
trong quá trình giảng dạy môn GDCD trang 6
1.Hình ảnh và Video Clip
trong quá trình giảng dạy môn GDCDtrang 6
2. Chức năng của hình ảnh và Video Clip trang 6
3.Tác dụng của hình ảnh và Video Cliptrang 7
4.Sử dụng hình ảnh và Video Clip
trong môn GDCD theo hớng đổi mới .trang 7
5.Nguồn hình ảnh và Video Clip.trang 8
6. Nguyên tắc của việc sử dụng
hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD trang 8
C.Kết luận trang 10
A. Phần mở đầu
I. Lý do chọn đề tài
Đổi mới chơng trình giáo dục phổ thông là chủ trơng lớn và cần thiết của ngành

giáo dục và của cả xã hội. Trớc yêu cầu mới của thời kì đẩy mạnh CNH HĐH đòi
hỏi phải có một lớp ngời mới trẻ, khoẻ không chỉ có tri thức khoa học, năng động sáng
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam
Duyên Hà
1
Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
tạo mà còn phải có đạo đức, có sự hiểu biết về pháp luật , có khả năng thích nghi cao
thì đổi mới về nội dung chơng trình SGK và đổi mới phơng pháp dạy học trong nhà tr-
ờng là một yêu cầu tất yếu.
Năm học 2006 2007 đến nay,cả nớc đã tiến hành thay SGK bậcTHPT Việc
thay đổi chơng trình SGK mới thực sự là một cuộc cách mạng trong giáo dục . Bộ GD -
ĐT và các nhà trờng đã giành những điều kiện tốt nhất để phục vụ cho việc dạy và học
SGK mới . Một phong trào đổi mới phơng pháp dạy và học khá sôi nổi trong đội ngũ
giáo viên các nhà trờng . Đổi mới chơng trình SGK mà mấu chốt là đổi mới phơng pháp
giảng dạy đã đợc quán triệt trong phần biên soạn SGK Phơng pháp làm việc của thầy
và trò , đã tạo nên không khí thi đua tìm tòi , định hình phơng pháp dạy và học mới.
Chơng trình bộ môn GDCD lần này có nhiều thay đổi so với chơng trình cũ: tính
hiện đại cập nhật của tri thức thể hiện rõ hơn, môn học đã có những liên hệ rất gần gũi
với thực tế đời sống không còn chỉ là những kiến thức khô khan. Vì vậy theo quan
điểm đánh giá chủ quan của tôi đây là môn học đợc thay đổi phơng pháp dạy học rõ rệt
nhất: Coi trọng thực hành , vận dụng, liên hệ thực tế . Vì vậy nội dung trong SGK
mới biên soạn theo hớng dân tộc, hiện đại , tích hợp , nhằm phát huy tính tích cực của
học sinh . Để đổi mới đợc phơng pháp dạy học , phát huy tính tích cực của học sinh ,
cần có những điều kiện nhất định về giáo viên và đồ dùng dạy học ( phơng tiện và trang
thiết bị cần thiết ) . Đây không phải là điều mới mẻ , trớc đây chúng ta cũng đã sử dụng
đồ dùng, trang thiết dạy học nhng cha đợc quan tâm thoả đáng . Chính điều này đã dẫn
đến hậu quả là khả năng tiếp cận , phân tích , đánh giá , nhận xét của học sinh còn kém.
ở phạm vi đề tài này của mình tôi chỉ xin đề cập đến một khía cạnh rất nhỏ trong việc
sử dụng đồ dùng, phơng tiện, trang thiết bị dạy học đó là sử dụng hình ảnh và Video

Clip trong quá trình giảng dạy môn GDCD.
II. Cơ sở của đề tài
1.Cơ sở lý luận :
Là môn học mà các tri thức , chuẩn mực , kĩ năng của nó đều gắn chặt với thực tế,
nó rất gần gũi với mỗi học sinh. Đó là những vấn đề thế giới quan và phơng pháp luận
khoa học, về những vấn đề kinh tế gần gũi, về những vấn đề chính trị xã hội, về đạo đức
, pháp luật của đời sống hàng ngày tác động qua lại giữa con ngời với con ngời , giữa
con ngời và các thể chế xã hội . Môn học nhằm giáo dục cho học sinh các chuẩn mực
của ngời công dân ở mức độ phù hợp với lứa tuổi , trên cơ sở đó góp phần hình thành
những phẩm chất, nhân cách của con ngời Việt Nam trong giai đoạn hiện nay phù hợp
với xu thế phát triển tiến bộ của thời đại .
Vì vậy , để phát huy tính tích cực của học sinh trong giờ dạy GDCD , ngời giáo
viên cần tổ chức hớng dẫn học sinh hoạt động , tự chiếm lĩnh các tri thức, tự chiếm lĩnh
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam
Duyên Hà
2
Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
các giá trị ,các chuẩn mực đạo đức , pháp luật thông qua việc nắm tri thức, thực hành và
rèn luyện trong và ngoài giờ học .
Môn GDCD có u thế đặc biệt trong nhiệm vụ giáo dục nhân cách của học sinh,
hình thành niềm tin , tình cảm đạo đức . Mục đích quan trọng nhất và cuối cùng là hình
thành hành vi , thói quen đạo đức , sống và làm việc theo pháp luật của học sinh .
Với những đặc thù riêng nh vậy về tri thức bộ môn việc sử dụng hình ảnh và Video
Clip trong quá trình giảng dạy bộ môn có những tác động rất tích cực trong quá trình
chiếm lĩnh tri thức của học sinh, và việc hình thành hành vi, thói quen đạo đức, lối sống
của học sinh
2. Cơ sở thực tiễn
Việc đổi mới chơng trình, SGK GDCD đòi hỏi phải có sự thay đổi về phơng pháp
giảng dạy và cách thức tổ chức hoạt động dạy và học.

Môn GDCD ở trờng THPT bị coi làm môn học phụ nên các giờ học thờng diễn ra
một cách đơn điệu, khô khan, phơng pháp chủ yếu là phơng pháp thuyết trình. Trong
giờ học, học sinh ít đợc hoạt động, thụ động, giáo viên không chịu tìm tòi đổi mới ph-
ơng pháp giảng dạy vì tâm lí mình dạy môn học phụ đổi mới thì cũng chẳng có tác dụng
gì, đổi mới thì cũng chẳng để làm gì vì vậygiờ học không gây hứng thú cho học sinh, đồ
dùng dạy học ít đợc sử dụng hoặc sử dụng một cách hình thức. Môn học vốn đã không
có nhiều sự quan tâm của học sinh thì lại càng dẫn đến sự căng thẳng, chán nản của
học sinh. Học sinh cha thực sự có cơ hội để thể hiện thái độ, lập trờng của cá nhân mình
.Những giờ học nh vậy , học sinh ít có khả năng sáng tạo.
Căn cứ vào mục tiêu đào tạo con ngời mới của xã hội hiện nay vẫn là những công
dân tốt, sống có đạo đức, sống và làm việc theo pháp luật, do đó đòi hỏi phải có sự thay
đổi về phơng pháp dạy học . Muốn làm đợc điều đó , giáo viên phải là những ngời tổ
chức , điều khiển các hoạt động học tập , hạn chế tối đa sự độc thoại của thầy bằng cách
sử dụng đồ dùng dạy học một cách trực quan , phong phú , tạo ra sự hấp dẫn trong tiết
học , học sinh chủ động tiếp cận đồ dùng dạy học , phân tích , đánh giá từ đó rút ra nội
dung bài học . Nh vậy học sinh có cơ hội tối đa phát triển tính độc lập , sáng tạo , chủ
động tiếp thu kiến thức , nâng cao nhận thức , rèn luyện kỹ năng , còn ngời giáo viên
chỉ là ngời tổ chức tiết học thành môi trờng để học sinh mà thôi. Những tranh ảnh,
những đoan Video Clip mà giáo viên công phu chuẩn bị có tác động rất mạnh mẽ
đến quá trình học tập của học sinh, tạo nên một sự hứng thú tiếp thu tri thức. Nó tác
động rất mạnh mẽ đến tâm lí, tình cảm của học sinh THPT lứa tuổi mà nhân cách
đang định hình một cách rõ nét.
III. Mục đích nghiên cứu
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam
Duyên Hà
3
Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
Yêu cầu việc tổ chức dạy học môn GDCD là phải hình thành ở học sinh xúc cảm,
tình cảm, niềm tin đạo đức, vì đó là động cơ bên trong giúp các em hoàn thiện tự điều

chỉnh để vơn tới cái chân thiện mỹ trong cuộc sống. Đây là yêu cầu có tính đặc
trng của môn GDCD so với một số môn học khác và cúng là yêu cầu bức xúc trong giai
đoạn hiện nay khi mà đạo đức lối sống của một bộ phận không nhỏ thanh niên, học sinh
đi xuống một cách nghiêm trọng.
Xuất phát từ yêu cầu trên , môn GDCD cũng có những yêu cầu mới về phơng
pháp . Dạy và học môn này không đơn giản chỉ là truyền đạt tri thức mà còn phải hình
thành đợc tình cảm , niềm tin đạo đức , pháp luật và nhất là hình thành thói quen đạo
đức , pháp luật ở mỗi học sinh. Cần tránh lối dạy thiên về lý thuyết khô khan , xa rời
thực tiễn . Để làm đợc điều nàyviệc sử dụng hình ảnh minh hoạ và sử dụng những đoạn
Video Clip có tác dụng rất quan trọng nhằm phát huy tính tích cực , tạo sự hấp dẫn ,
dễ ghi nhớ cho học sinh trong giờ GDCD .
IV. Đối t ợng nghiên cứu , phạm vi nghiên cứu
- Đối tợng nghiên cứu : Học sinh THPT trờng THCS Cao Minh
Phạm vi nghiên cứu : Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong gỉng dạy môn GDCD ở
trờng THPT
V. Ph ơng pháp nghiên cứu
Phơng pháp hệ thống , quan sát , phân loại , so sánh , phân tích.
B. phần nội dung
I. Mục tiêu của môn GDCD ở tr ờng THpt
1. Kiến thức
- Hiểu đợc những kiến thức phổ thông, cơ bản thiết thực về một số vấn đề nh: thế
giới quan khoa học và phơng pháp luận biện chứng, công dân với kinh tế, công dân với
một số vấn đề chính trị xã hội .
- Hiểu đợc những chuẩn mực đạo đức và luật pháp cơ bản , phổ thông , thiết thực
phù hợp với lứa tuổi học sinh THPT trong các quan hệ với bản thân , với ngời khác , với
công việc và môi trờng sống .
- Hiểu ý nghĩa các chuẩn mực đối với sự phát triển cá nhân và xã hội ; sự cần thiết
phải rèn luyện và cách thức rèn luyện để đạt đợc các chuẩn mực đó .
2. Kỹ năng :
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam

Duyên Hà
4
Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
- Biết phân tích, đánh giá bản thân và mọi ngời xung quanh ; biết lựa chọn và thực
hiện cách ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức , pháp luật , văn hoá xã hội trong
giao tiếp và hoạt động học tập lao động , hoạt động tập thể , vui chơi , giải trí ,
- Biết tự tổ chức học tập và rèn luyện bản thân theo yêu cầu của các chuẩn mực đã
học .
3. Thái độ :
- Có thái độ đúng đắn , rõ ràng trớc các hiện tợng , sự kiện pháp luật , văn hoá
trong đời sống hằng ngày ;có tình cảm trong sáng , lành mạnh đối với mọi ngời , gia
đình, nhà trờng , quê hơng , đất nớc.
- Có niềm tin vào các chuẩn mực đã học và hớng tới những giá trị xã hội tốt đẹp.
- Có trách nhiệm đối với hành động của bản thân , có nhu cầu tự điều chỉnh , tự
hoàn thiện để trở thành một chủ thể xã hội , tích cực , năng động.
Để đạt đợc những mục tiêu đó một trong những biện pháp đó là việc sử dụng linh hoạt,
sáng tạo hình ảnh và Video Clip trong quá trình giảng dạy
II. Sử dụng h ình ảnh và Video Clip trong quá trình giảng
dạy môn GDCd
Để thực hiện phơng pháp dạy học phát huy tính tích cực và sáng tạo của học
sinh , cần có những điều kiện nhât định về giáo viên và các phơng tiện trang thiết
bị cần thiếtỉtong đó hình ảnh và Video Clip có vai trò vô cùng quan trọng.
1. h ình ảnh và Video Clip trong quá trình giảng dạy môn GDCd
- Hình ảnh ở đây đợc hiểu là những hình vẽ, tranh ảnh đợc sử dụng trong quá trình
giảng dạy
+ Có thể chia hình ảnh làm 2 nhóm :
* Nhóm hình ảnh thực tế ( trực quan, tranh ảnh)
* Nhóm hình ảnh trình chiếu
- Video Clip là những đoạn phim ngắn, những đoạn t liệu đợc trình chiếu qua

đầu đĩa hoặc máy vi tính
2. Chức năng của h ình ảnh và Video Clip
- Hình ảnh và Video Clip có chức năng cơ bản là tích hợp và cơ động . Mỗi
hình ảnh hay một đoạn Video Clip đều có thể thực hiện 3 chức năng sau :
1. Thông báo hay trình bày thông tin.
2. Minh họa , giải thích , mô tả trực quan.
3. Tổ chức và tiến hành các hoạt động .
Hình ảnh trớc hết là để thông báo thông tin , sau đó là để minh họa , giải thích.
Học sinh quan sát hình ảnh- (thu thập thông tin) , xử lý tài liệu , hành động và suy nghĩ
trên các tài liệu này và trao đổi với nhau , với giáo viên .
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam
Duyên Hà
5
Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
Hình ảnh và Video Clip tác động đến học sinh , gây đợc phản ứng của các em
và những thắc mắc , câu hỏi của các em đặt ra cho giáo viên và các bạn . Giáo viên tiếp
nhận , xử lý các câu hỏi của học sinh , nh vậy đã tác động lần nữa đến suy nghĩ và hành
động của các em khiến các em nảy ra những ý tởng về những điều đã trình bày , tiến
hành trao đổi ý kiến với nhau , với giáo viên.
Ví dụ: Để dạy bài chính sách bảo vệ tài nguyên và môi trờng ( GDCD lớp 11) mở đầu
bài học GV có thể cho học sinh xem một số hình ảnh và đoạn Video - Clip về tình trạng
phá hoại môi trờng và những hậu quả của nó, từ đó trong đầu học sinh sẽ có thắc mắc :
tại sao họ lại phá hoại môi trờng? Phá hoại môi trờng nh vậy có lợi hay có hại? lợi nhiều
hay hại nhiều? Tình trạng đó mà cứ diễn ra hậu quả sẽ nh thế nào? từ đó học sinh liên hệ
đợc trách nhiệm của nhà nớc và trách nhiệm của bản thân mình.
- Hình ảnh và Video Clip đợc sử dụng nh vậy trở thành phơng tiện đa chiều
hay gọi là đa phơng tiện , lúc đó hiệu quả sử dụng hình ảnh và Video Clip đợc xem là
tối u .
3. Tác dụng của h ình ảnh và Video Clip

* Việc sử dụng hình ảnh và Video Clip có tác dụng :
- Tạo điều kiện để thực hiện đổi mới phơng pháp dạy học , loại trừ khuynh hớng dạy
chay làm cho các giờ học khô khan , mang tính chất lý thuyết , áp đặt đối với học
sinh .
- Làm tăng tính hấp dẫn đối với nội dung học tập , gây hứng thú học tập ở học sinh.
- Làm cho việc học trở nên dễ dàng hơn , thuận lợi hơn. Các hình ảnh và Video
Clip là nguồn cung cấp các chất liệu để học sinh khai thác nội dung học tập một
cách tích cực , tự giác .
4. Nguồn hình ảnh và Video Clip
Hình ảnh và Video Clip phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn GDCD là vô cùng đa
dạng, phong phú. Giáo viên có thể lấy từ nhiều nguồn t liệu khác nhau nh:
- Qua băng, đĩa hình
- Qua sách vở, báo chí TV
- Hình ảnh trực quan mà giáo viên tìm kiếm đợc
- Qua mạng Internet
- Qua trao đổi với mọi ngời
- Giáo viên trực tiếp chụp, quay Video - Clip
5. Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong môn GDCD theo h ớng đổi
mới
- Việc sử dụng hình ảnh và Video Clip trong dạy học bộ môn phải tuân theo
những yêu cầu nhất định .để việc sử dụng có hiệu quả , tránh xu hớng lạm dụng hoặc sử
dụng 1 cách hình thức , trớc hết hình ảnh và Video Clip phải gắn bó hữu cơ với ph-
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam
Duyên Hà
6
Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
ơng pháp dạy học, nh một thành tố của phơng pháp dạy học . Mỗi hoạt động dạy học đợc
xây dựng trên cơ sở vận dụng 1 phơng pháp dạy học cụ thể , có phơng tiện dạy học phù
hợp để hỗ trợ cho hoạt động đó . Vì vậy sử dụng hình ảnh và Video Clip dạy học phải

đúng lúc , đúng chỗ , kịp thời , tránh đa ra một cách tuỳ tiện.
Một yêu cầu rất quan trọng là hình ảnh và Video Clip phải có tác dụng kích
thích học sinh t duy , suy nghĩ , tìm tòi , không phải chỉ nh một phơng tiện minh hoạ nội
dung bài học . Khi sử dụng hình ảnh và Video Clip là giáo viên cung cấp cho học
sinh những chất liệu cần thiết để học sinh tìm tòi , tự kiến tạo tri thức , kỹ năng trên cơ
sở làm việc với nguồn thông tin từ các hình ảnh và Video Clip mà giáo viên trình bày
, giới thiệu , học sinh có nhận xét , đánh giá về nội dung , tính chất sự việc, rút ra kết
luận, bài học cần thiết .
6 . Nguyên tắc của việc sử dụng hình ảnh và Video Clip
trong giảng dạy môn GDCD
1. Sử dụng hình ảnh
* Sử dụng tranh ảnh
- Hình ảnh phải đắt và phù hợp
- Tranh ảnh phải đợc treo hoặc dán ở vị trí dễ quan sát , tốt nhất nên treo trên bảng,
phía trớc mặt học sinh.
- Lu ý học sinh về nhiệm vụ quan sát , theo dõi , nêu yêu cầu , đặt câu hỏi trớc khi
cho học sinh quan sát.
- Giáo viên mô tả , giải thích nhất là đối với những chi tiết trừu tợng , phức tạp trên
tranh ảnh
- Cho học sinh thảo luận , phân tích nội dung , ý nghĩa , nhận xét , đánh giá sự kiện ,
tình huống qua tranh ảnh , để rút ra những điều cần thiết liên quan đến bài học .
- Đảm bảo tính thẩm mĩ của hình ảnh
- Tránh sử dụng quá nhiều hình ảnh tạo nên sự nhiễu thông tin của học sinh hoặc học
sinh quá chú ý đến hình ảnh mà không chú ý đến nội dung bài học
* Sử dụng hình ảnh trình chiếu
- Hình ảnh phải đắt và phù hợp
- Hình ảnh đợc sắp xếp, tạo hiệu ứng khoa học, lô-gíc phù hợp với nội dung
- Số lợng hình ảnh vừa đủ không gây nhiễu
- - Đảm bảo tính thẩm mĩ của hình ảnh
- Chú ý đến tình huống dự phòng về lỗi kĩ thuật( có thể in một số hình ảnh dự phòng)

Sử dụng đợc những hình ảnh nh vậy , học sinh rất dễ nắm bắt kiến thức , dễ nhớ , dễ
vận dụng đợc vào thực tiễn tiết học rất sinh động, sôi nổi, hứng thú thu hút học sinh
2. Sử dụng Video Clip
Việc sử dụng Video Clip phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam
Duyên Hà
7
Sử dụng hình ảnh và Video Clip trong giảng dạy môn GDCD ở tr ờng
THPT
- Video Clip phải thật sự phù hợp, đúng trọng tâm
- Không nên quá dài vì tiết học có giới hạn về thời gian
- Chất lợng hình ảnh và âm thanh phải đảm bảo rõ, nét
- Nguồn cung cấp chính thống không có nhiều sự tranh cãi hay bàn luận về Clip đó
- Có tình huống dự phòng
Việc sử dụng hình ảnh và Video Clip trong quá trình giảng dạy môn GDCD có tác
dụng và hiệu quả rất lớn lao. Trong thực tế giảng dạy của mình ở trờng THPT Nam
Duyên Hà trong khi sử dụng hình ảnh và Video Clip tôi đã nhận ra đợc hiệu quả của
nó, những tiết học chỉ với phấn và bảng trớc đây giờ trở nên sinh động hơn rất nhiều
với hình ảnh và Video Clip. Học sinh sôi nổi và hào hứng hơn rất nhiều, giáo viên tự
tin hơn khi lên lớp.
c. Kết luận
Những vấn đề trình bày trong chuyên đề này chỉ đợc vạch ra theo tính chất chủ
quan của ngời viết. Trong thực tế giảng dạy để phát huy đợc tính tích cực , chủ động
sáng tạo của học sinh đòi hỏi quá trình dạy học phải đổi mới ở tất cả các khâu trong quá
trình dạy và học .Giáo viên phải nắm đợc mục tiêu môn học , cấp học và căn cứ vào
mục tiêu cụ thể của từng bài , vào năng lực , trình độ học sinh , điều kiện hoàn cảnh cụ
thể của từng vùng miền để xác định phơng pháp dạy học phù hợp từ đó mới lựa chọn đ-
ợc hình ảnh và Video Clip tơng ứng để tiến hành hoạt động nhận thức cho học sinh.
Ngời viết sáng kiến này cha có nhiều kinh nghiệm giảng dạy,vì vậy khi viết khó
tránh khỏi những sai sót . Rất mong đợc sự tham gia đóng góp ý kiến trao đổi kinh

nghiệm của các đồng chí giảng dạy bộ môn , các đồng nghiệp để chuyên đề đợc hoàn
thiện tốt hơn , có hiệu quả cao hơn khi áp dụng vào thực tế giảng dạy .
Phê duyệt của nhà trờng
Hiệu trởng
Trần Thanh Duyên
Ngời viết sáng kiến
Nguyễn Thế Hệ
Nguyễn Thế Hệ THPT Nam
Duyên Hà
8