vai trò của CNH - HĐH trong sự nghiệp xây dựng CNXH ở nước ta hiện nay

đề cơng chi tiết
A. Đặt vấn đề
B. Nội dung
I. tất yếu khách quan và tác dụng của CNH- HĐH
1. Tính tất Tính yếu khách quan
2. Tác dụng của CNH- HĐH
II. Nội dung cơ bản của sự nghiệp CNH- HĐH ở nớc ta trong các thời kỳ
1. Thực chất của vấn đề CNH- HĐH
2. Những yếu tố chủ yếu tác động đến sự nghiệp CNH- HĐH ở nớc ta
3. Nội dung cơ bản của CNH- HĐH trong các thời kỳ
a. Nội dung CNH- HĐH ở giai đoạn 2001- 2010
b. Nội dung CNH- HĐH ở giai đoạn 2010- 2020
III. Những vấn đề cần giảI quyết để tiếp tục thực hiện chiến lợc CNH- HĐH
ở Việt Nam
1. Tạo nguồn vốn tích luỹ cho CNH- HĐH
2. Đẩy mạnh việc nghiên cứu và ứng dụng các thành tựu khoa học-
công nghệ mới
3. Làm tốt công tác điều tra cơ bản, thăm dò địa chất
4. Chuẩn bị lực lợng lao động cho sự nghiệp CNH- HĐH đất nớc
5. Vấn đề xây dựng kết cấu hạ tầng
6. Vấn đề nâng cao hiệu lực, vai trò điều tiết vĩ mô của nhà nớc
V. Vai trò của CNH- HĐH trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nớc ta
hiện nay
C. Kết luận
D. Danh mục tài liệu tham khảo
1
A. đặt vần đề
Hiện nay trên thế giới sự phát triển của công nghệ
thông tin, công nghệ tri thức đồng diễn ra với tốc độ
chóng mặt, cuộc cách mạng đó đã đem đến thành tựu
to lớn cho nhiều nớc biết vận dụng vào hàng sản xuất,

đa họ trở thành nhiều cờng quốc phát triển trên thế giới
hiện nay. Việt Nam đang ở trong thời kỳ quá độ lên
CNXH, nền kinh tế vẫn ở trong trình độ thấp, chịu ảnh
hởng của nền kinh tế phong kiến kéo dài, nông nghiệp
vẫn chủ yếu là trồng lúa. Nền công nghiệp lạc hậu cha
có thành tựu nào quan trọng đóng góp cho nền kinh tế
quốc dân. Muốn đa nền kinh tế đi lên để có thể sánh
ngang với các nớc trong khu vực Đông nam á Thái
Bình Dơng.. và để trở thành con Rồng kinh tế thì công
nghiệp hoá hiện đại hoá phải đợc coi trọng, đánh giá
đùng mức sự cần thiết của nó trong giai đoạn hiện nay.
Trong quá trình thực hiện CNH- HĐH nền kinh tế nớc ta đã đạt đợc những
thành tựu lớn: Đã xây dựng đợc một cơ sở vật chất kỹ thuật nhất định cho xã hội
mới, đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hớng tiến bộ hơn( tăng tỷ trọng của các
nghành công nghiệp và dịch vụ trong cơ cấu GDP, phát triển nông nghiệp toàn
diện hơn..) Thúc đẩy tăng trởng kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân. Vậy thế nào
là CNH- HĐH? và vai trò của CNH- HĐH ở nớc ta trong sự nghiệp xây dựng
CNXH ở nớc ta hiện nay nh thế nào?
CNH- HĐH hiểu theo nghĩa chung và khái quát là chuyển một nớc có nền
kinh tế lạc hậu thành một nớc công nghiệp hiện đại với trình độ kỹ thuật và
công nghệ tiên tiến, năng suất lao động cao trong các nghành kinh tế quốc
dân.
Trong cuốn sách giáo khoa kinh tế chính trị của Liên Xô(cũ) đợc dịch sang
tiếng Việt Nam năm 1958 đã đa ra định nghĩa: Công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa
2
là phát triển công nghiệp trớc hết là công nghiệp nặng, sự phát triển ấy cần thiết
cho sự tạo nên nền kinh tế quốc dân trên cơ sở kỹ thuật tiên tiến.
Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ơng khoá VII có đoạn viết: Công nghiệp
hoá là quá trình biến đổi căn bản, toàn diện các hoạt động kinh tế, xã hội từ sử
dụng sức lao động thủ công la chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động

cùng với công nghệ, phơng tiện và phơng pháp tiên tiến, hiện đại, tạo ra năng suất
lao động cao
<1.tr4>
Nh vậy quá trình công nghiệp hoá đất nớc nhằm giải quyết hai nội dung cơ bản là:
Thay đổi kỹ thuật- công nghệ trong nền kinh tế, làm cho lực lợng sản xuất phát
triển và hình thành cơ cấu kinh tế mới, tiến bộ, hợp lí với các ngành nghề, quy mô
sản xuất kinh doanh phù hợp.
Đặt CNH- HĐH trong bối cảnh chung của phát triển kinh tế với nội dung cơ bản là
phát triển cơ cấu kinh tế trên cơ sở công nghiệp hiện đại nhằm đẩy mạnh nhịp độ
phát triển đồng thời hớng vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội. Tổ chức
phát triển tốt CNH- HĐH mới có khả năng thực tế để quan tâm đầy đủ đến sự phát
triển tự do và toàn diện của nhân tố con ngời.
CNH- HĐH còn tạo vật chất kỹ thuật cho việc củng cố tăng cờng tiềm lực phát
triển quốc phòng vững mạnh,có thể chúng ta mới có thể yên tâm phát triển kinh tế
và phát triển kinh tế mạnh thì mới có thể tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền an
ninh quốc phòng phát triển. Mặt khác CNH- HĐH còn tạo ra nhiều khả năng cho
việc thực hiện tốt phân công và hợp tác quốc tế khoa học công nghệ tăng cờng
trọng lợng tiếng nói của ta trên diễn đàn quốc tế. Trong giai đoạn hiện nay, tính
quy luật của giá thành công nghiệp hoá càng đòi hỏi bức thiết đối với nớc ta vì
nguy cơ tụt hậu ngày càng xa với các nớc trên thế giới và trongkhu vực. Theo số
liệu thu nhập năm 1983 thì GNP trên đầu ngời của Việt Nam là 220USD, trong khi
đó Singgapo là 19092USD/đầu ngời. ĐàI Loan là 11900 USD/ đầu ngời. Hàn
Quốc là 844 USD/đầu ngời. Malayxia là 3713 USD/ đầu ngời. TháI Lan là 2130
USD/đầu ngời. Philipin là 913USD/đầu ngời Inđônêsia là 830 USD/đầu ngời.. Mức
sống 220 USD/đầu ngời, các nớc Hàn Quốc, Đài Loan, Philipin, Malayxia..cũng
3
đã đạt đợc từ mấy chục năm trớc đây. Về mặt trình độ công nghiệp hoá của nớc ta
cũng bị tụt hậu so với họ rất nhiều.Nguyên nhân là do năng suất lao động của ta
thấp hơn họ nhiều lần. Nếu tính theo già mua tơng đơng thì thu nhập bình quân
đầu ngời hàng năm của Việt Nam là 1023 trong khi đó Inđônêsia là 2181 Philipin

là 2303, Thái Lan la 3985 Malayxia là 6140. Để tránh khỏi tụt hậu xa hơn nữa, để
phát triển xa hơn nữa trên con đờng đã chọn chúng ta không còn cách nào khác là
đẩy mạnh CNH- HĐH đất nớc.
Chính tầm quan trọng to lớn đó của CNH- HĐH là lí do em chọn nội dung Công
nghiệp hoá - Hiện đại hoá và vai trò của nó trong sự nghiệp xây dựng CNXH ở
nớc ta hiện nay làm đề tài cho bàI tiểu luận của mình. Thông qua bàI viết này em
hy vọng có thêm hiểu biết kiến thức về CNH- HDH.
4
B. giải quyết vấn đề
I. Tính tất yếu khách quan và tác dụng của sự nghiệp CNH - HĐH
1. Tính tất yếu khách quan
Khi bớc vào thời kỳ quá dộ lên CNXH,trong diêu kiện cơ sở vật chất- kỹ thuật
còn ở trình đọ thấp kém, công cụ lao động thô sơ, cơ cấu kinh tế dựa trên nông
nghiệp là chủ yếu, đa số dan c sống bằng nghề nông nghiệp, cơ cấu nghành nghề
trong nông nghiệp cũng đơn giản cơ bản là độc canh lúa nớc. Nền sản xuất
vật chất của xã hội dựa trên sản xuất nhỏ là chủ yếu và mang nặng tính tự cấp tự
túc, tỷ xuất hàng hoá trong nên kinh tế tế thấp. Trong đIêu kiện chiến tranh ác
liệt, nền kinh tế với cơ sở vật chất kỹ thuật nói trên khó tồn tại và phát triển
bình thờng. Cho năm 1990, công nghiệp và xây dựng chỉ chiếm 22,6% thu nhập
quốc dân. Thu nhập bình quân đầu ngời là nớc thuộc nhóm nghèo nhất thế giới
và có nguy cơ tụt hậu xa hơn.
Từ tình hình nói trên. nếu không có sự thay đổi và phát triển thì nền kinh tế
không thể tăng trởng nhanh, đất nớc không thể vợt qua tình trạng nghèo nàn và
kém phát triển. Vì vậy , con đờng tất yếu để ta thoát khỏi tình trạng đó là phảI
tiến hành CNH-HĐH .
Bên cạnh yêu cầu thực hiện mục tiêu kinh tế - xã hội của xã hội mới là dân
giàu nớc mạnh ,xa hội công bằng văn minh, sự nghiệp CNH- HĐH đất nớc ở n-
ớc ta con do yêu cầu của sự phát triển kinh tế hàng hoá quyết định. Sản phẩm
của nền sản xuất xã hội không chỉ nhằm thoả mãn nhu cầu của xã hội nói chung,
mà chúng còn phảI đợc đem bán, chúng phảI có khả năng cạnh tranh trên thị tr-

ờng , có khả năng giữ vững và mở rộng thị trờng .v.v. Dop vậy, các sản phẩm
hàng hoá và dịch vụ phảI đợc sản xuất dựa trên môt nền tảng vững chắc của cơ
sơ vât chất kỹ thuật hiên dại một cơ cáu lành nghề linh hoạt,hợp lý ,chi phí
trên một dơn vi sản phẩm ở mức thấp nhât .Phân công lao dộng ở trình dộ cao,
kỹ thuật hiện đại, tạo ra các sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trờng, khả năng thu
lợi nhuận lớn, tăng khả năng tích luỹ cho nèn kinh tế vầ tham gia vào quan hệ
5
kinh tế quốc tế ở mc độ cao hơn.Từ đó lại thúc đẩy kinh tế trong nớc phát triển
hơn nữa.
Ngoài những cơ sở kinh tế đã nêu trên, sự nghiệp CNH đất nớc ở nớc ta còn
do yêu cầu bảo vệ tổ quốc, tăng cờng tiềm lực quốc phòng của quốc gia chi phối.
Sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế ở mỗi nớc luôn đi đôi với sự nghiệp
bảo vệ, giữ gìn những thành quả mọi mặt đã đạt đợc. Trong tình hình phức tạp
của bầu không khí chính trị kinh tế hiện nay, các lực lợng phản động trong nớc
và ngoài nớc luôn tìm mọi cách để cản trở, phá hoại sự nghiệp phát triển kinh tế
nói riêng và sự nghiệp xây dựng xã hội mới ở nớc ta nói chung. Vì vậy chúng ta
luôn phảI tăng cờng, củng cố, hiện đại hoá lực lợng quốc phòng để nó trở thành
lực lợng hùng mạnh, có khả năng bảo vệ vững chắc tổ quốc XHCN, để cùng
chung sức với các dân tộc bảo vệ nền hoà bình thế giới, bảo vệ độc lập dân tộc,
chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Hiện đại hoá quốc phòng, tăng sức mạnh
vật chất kỹ thuật cho lực lợng vũ trang, dành thế chủ động trong mọi biến
động chính trị.. chỉ có thể thực hiện đợc trên cơ sở một nền công nghiệp hiện đại
và một nền kinh tế phát triển mạnh vững chắc.
Tóm lại tính tất yếu khách quan của CNH- HDH đợc bắt nguồn từ
yêu cầu của sự phát triển kinh tế, chính trị xã hội, yêu cầu củng cố an ninh quốc
phòng và yêu cầu của việc mở rộng quan hệ kinh tế với bên ngoàI của đất nớc.
1. Tác dụng của CNH- HDH
Việc thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá đất nớc có tác dụng về
nhiều mặt.
- CNH- HDH, xây dựng cơ sở vật chất- kỹ thuật hiện đại và cơ

cấu kinh tế mới tạo điều kiện biến đổi về chất lợng sản xuất, tăng năng suất lao
động, tăng sức chế ngự của con ngời với thiên nhiên, tăng trởng kinh tế và phát
triển kinh tế, do đó góp phần ổn định và nâng cao đời sống nhân dân; góp phần
quyết định tới thắng lợi cuả xã hội mới của nớc ta.
- CNH- HĐH tạo đIều kiện vật chất cho việc củng cố, tăng cờng vai trò kinh
tế của nhà nớc, nâng cao năng lực tích luỹ cuả đất nớc và tạo công ăn việc làm
cho ngời lao động.
6
- Mỗi bớc phát triển mới của cơ sở vật chất- kỹ thuật do quá trình công nghiệp
hoă đem lại sẽ tạo ra những đIều kiện mới cho việc xây dựng nền văn hoá mới,
thủ tiêu tình trạng lạc hậu về xã hội, tạo thuận lợi cho sự phát triển tự do toàn
diện của con ngời- nhân tố trung tâm của thời đại, đa đất nớc đến trình độ văn
minh cao hơn.
- CNH- HĐH góp phần cung cấp và đảm bảo cho quốc phòng cac yếu tố vật
chất- kỹ thuật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để thực hiện tốt nhiệm vụ giữ gìn
an ninh, chủ quyền cuả đất nớc.
- CNH- HĐH tạo nhiều khả năng cho nớc ta trong việc tham gia vào phân công
lao động và hợp tác quốc tế, do đó tận dụng đợc sức mạnh trong nớc và sức
mạnh kinh tế quốc tế.
Chính vì những tác dụng to lớn, tích cực, toàn diện đã nêu trên, từ đại hội III dến
nay, Đảng ta luôn khẳng định vị trí hết sức quan trọng của CNH- HĐH trong sự
nghiệp xây dựng xã hội mới ở nớc ta. Đồng thời, qua mỗi lần đại hội, Đảng ta lại
nhận thức sâu thêm và cụ thể hoá thêm nhiệm vụ này cho thích hợp với đIều kiện
và hoàn cảnh của đất nớc ta trong những thời kỳ. Trong hội nghị Đại biểu toàn
quốc giữa nhiệm kỳ của Đại Hội VII, Đảng ta còn nêu rõ: Đây là nhiệm vụ
trung tâm có tầm quan trọng hàng đầu trong thời gian tới. CNH- HĐH là con đ-
ờng thoát khỏi nguy cơ tụt hậu xa hơn so với các nớc xung quanh, giữ đợc ổn
định chính trị, xã hội, bảo vệ đợc độc lập, chủ quyền và định hớng XHCN
<1.tr27>
II. Nội dung cơ bản của sự nghiệp CNH- HĐH ở nớc ta trong các thời kỳ

1. Những yếu tố chủ yếu tác động đến sự nghiệp công nghiệp hoá ở nớc ta
Sự nghiệp CNH-HĐH đất nớc từ khi bắt đầu cho đến khi kết thúc chiụ tác động
của nhiều yếu tố : khách quan, chủ quan,bên trong, bên ngoài , kinh tế,chinh trị xã
hội, khoa học công nghệ v. .v. Các yếu tố trên diễn ra trong từng thời kỳ , với tng
quốc gia có khác nhau . Để thuận lợi trong nghiên cứu, ngời ta thờng khái quát
thành hai loại: yếu tố bên trong và yếu tố bên ngoài
7
Các yếu tố bên trong bao gồm: tièm năng kinh tế tự nhiên của quốc gia(vị
trí địa ly, nguồn tài nguyên , khoáng sản trên ,trong lòng đất, tài nguyên rừng,
nguồn đọng vật cùng các nguồn thuỷ hải sản v.v.) tiềm năng kinh tế xã hội (lực
lợng lao động,truyền thống văn hoá , lịch sử, các nghề thủ công truyền thống cuả
dân tộc ... năng lợng định hớng lãnh đạo của Đảng cầm quyền cùng sự điêu tiết
của nhà nớc . Các yếu tố bên ngoài bao gồm: các thành tựu khoa học- công nghệ
thế giới, đờng lối đối ngoại của các quốc gia, tất cả những thành tựu cũng nh
những xu hớng biến động của nền kinh tế toàn cầu.
Cả yếu tố bên trong lẫn yếu tố bên ngoài đều là điều kiện phát triển kinh tế nói
chung, đồng thời cũng là những điều kiện quyết định nội dung CNH- HĐH nói
riêng của mỗi quốc gia.
Hai yếu tố bên ngoài có ảnh hởng mạnh mẽ nhất đến nội dung của công nghiệp
hoá là cách mạng khoa học kỹ thuật và quan hệ kinh tế quốc tế.
Về cách mạng khoa học kỹ thuật, đây là yếu tố tác động sâu sắc đến nhiều mặt
trong đời sống kinh tế, xã hội của các nớc, là yếu tố chủ yếu đa nền văn minh nhân
loại từ trình độ thấp lên trình độ cao và do đó nó có tác động trực tiếp, mạnh mẽ
đến sự nghiệp CNH- HĐH ở các nớc chậm phát triển. Cho đến nay, trong lịch sử
đã diễn ra ba cuộc cách mạng khoa học- kỹ thuật vĩ đại và mỗi cuộc cách mạng đó
có đặc trng cơ bản riêng.
Cách mạng khoa học kỹ thuật lần thứ nhất ( cách mạng công nghiệp) diễn ra ở
Anh bắt đầu những năm 60 của thế kỷ XVIII và kết thúc vào năm 1820. Nội dung
cơ bản của nó là biến lao động thủ công thành lao động cơ khí, trong đó về năng

lợng đặc trng là việc sử dụng máy hơi nớc.
Cách mạng khoa học kỹ thuật lần thứ 2 diễn ra từ nửa sau thế kỷ XIX. Nội dung
và đặc trng cơ bản của nó là phát minh và ứng dụng rộng rãi động cơ đốt trong và
điện năng.
Cách mạng khoa học kỹ thuật lần thứ ba đợc gọi là cách mạng khoa học- công
nghệ bởi những phát minh khoa học đều trực tiếp dẫn đến hình thành các nguyên
lý công nghệ sản xuất chứ không chỉ dừng lại ở công cụ sản xuất nh các thời kỳ tr-
ớc.
8
Cách mạng khoa học- công nghệ có nhiều nội dung. Về quy mô và dung lợng tri
thức, các nhà khoa học đã đánh giá chúng phát triển theo cấp số nhân. Nhng ở đây
chỉ đề cập đến những nội dung có liên quan đến các kỹ thuật, công nghệ đang có
triển vọng nhất hiện nay. Đó là: kỹ thuật điện tử, công nghệ thông tin, công nghệ
vật liệu mới, công nghệ sinh học và công nghệ vũ trụ.
- Kỹ thuật điện tử: thành tựu nổi bật của kỹ thuật điện tử là việc phát minh
và sử dụng rộng rãi máy tính điện tử. Trong thời gian ngắn máy tính điện tử đã
trải qua bốn thế hệ, thế hệ thứ năm chuẩn bị ra đời với khả năng có thể giải hàng
trăm tỷ phép tính trong một giây. Hiện tại máy tính không chỉ để tính toán mà là
phơng tiện cho hầu nh tất cả các hoạt động của con ngời và là cơ sở thiết yếu của
công nghệ thông tin hiện đại.
- Công nghệ thông tin: là lĩnh vực công nghệ phát triển nhanh nhất, thúc
đẩy quá trình chuyển từ xã hội công nghiệp sang xã hội thông tin.
Những bớc phát triển nhảy vọt của công nghệ thông tin gắn liền với sự hoàn thiện
của máy tính. Một bớc nhảy vọt trong công nghệ thông tin những năm gần đây là
sự ra đời của mạng máy tính. Từ cuối những năm 1980 đến đầu những năm 1990
mạng máy tính phát triển, nối mọi nơi trên thế giới, làm hình thành siêu xa lộ
thông tin và internet.
- Công nghệ vật liệu mới: đợc hình thành bằng việc sử dụng phơng pháp
khoa học để chế tạo vật liệu thay thế cho vật liệu tự nhiên. Nhiếu loại vật liệu mới
với những u điểm đặc biệt đã ra đời

- Công nghệ sinh học: đang đợc dự kiến là công nghệ hàng đầu khi bớc
vào thế kỷ XXI.
Trong đó những bộ phận đang đợc nghiên cứu và ứng dụng nhiều nhất là: Gen (
hay công nghệ di truyền); công nghệ dung hợp tế bào ( tổng hợp tế bào từ những
tế bào sinh vật có tính di truyền khác nhau); công nghệ gây men ( công nghệ
phản ứng sinh vật). Trong đó thành công lớn nhất của các nhà khoa học là đã vẽ
đợc bản đồ gen của con ngời vào những ngày đầu của thế kỷ XXI.
- Công nghệ vũ trụ: bao gồm việc nghiên cứu chế tạo các thiết bị máy móc cho
việc bay vào vũ trụ( nh vệ tinh nhân tạo, phi thuyền trở ngời, phi thuyền đóng tên
9
lửa) và đang dự kiến lợi dụng những điều kiện đặc biệt của khoảng không vũ trụ
( vô trùng, trọng lực cực nhỏ..) để chế tạo những sản phẩm mới ( nh dợc phẩm có độ
sạch cao..).
Trong các nớc phát triển hiện nay, cách mạng khoa học- công nghệ đang diễn ra
sôi nổi, mạnh mẽ và có tác động rất to lớn. Tác động cơ bản nhất là làm thay đổi
cơ cấu các ngành kinh tế ở các nớc phát triển.Nó thể hiện trên nhiều mặt. Nó làm
thay đổi tỷ lệ giữa ba ngành lớn ( công nghiệp,nông nghiệp, dịch vụ). Ngành thứ
nhất không ngừng thu nhỏ lại, tỷ lệ ngành thứ hai lúc đầu mở rộng sau đó thu nhỏ,
ngành thứ ba không ngừng mở rộng. Nó làm thay đổi cơ cấu nội bộ từng ngành
lớn ví dụ nh ở ngành dịch vụ các ngành phục vụ truyền thống nh ngân hàng, bảo
hiểm, ăn uống.. không ngừng đợc mở rộng; các nghề t vấn, thiết kế.. đang có xu h-
ớng tăng lên; các ngành phục vụ cho phát triển đới sống hiện đại nh y tế, giáo dục,
du lịch.. phát triển tơng đối nhanh. Đặc biệt công nghệ cao đang hiện đại hoá các
ngành sản xuất và dịch vụ truyền thống tạo ra những ngành nghề mới, giá trị tăng
cao, thúc đẩy nhanh sự chuyển dịch cơ cấu hớng về kinh tế tri thức.
Từ làm thay đổi cơ cấu ngành nghề cách mạng khoa học- công nghệ còn làm
thay đổi cơ cấu sản phẩm trong điều kiện khoa học- kỹ thuật mới là làm giảm vật
t, giảm năng lợng, giảm không gian và giảm lao động. Nó còn làm thay đổi chế
độ, cách thức sản xuất ra sản phẩm. Sản xuất tập trung, quy mô lớn, sản xuất hàng
loạt và chủng loại ít đợc thay thế bằng sản xuất phi tập trung, quy mô nhỏ, khối l-

ợng nhỏ, chủng loại nhiều.
Cách mạng khoa học- công nghệ còn tác động đến yếu tố chủ thể của nền sản xuất
xã hội là ngời lao đông. Ngời lao động sử dụng kỹ thuật công nghệ mới, đòi hỏi
phải có nhiều kỹ năng và trí tuệ hơn. Do đó chi phí đào tạo tay nghề cho ngòi lao
động cao hơn trớc. Không những thế công nghệ- kỹ thuật mới còn làm thay đổi cơ
cấu lao động. Nghành thứ ba phát triển đã tạo cơ hội kiếm việc làm cho nhiều ngời
lao động dôi ra trong các ngành khác và số lao động mới của xã hội.
Ngoài ra cách mạng khoa học- công nghệ trong các nớc phát triển còn làm thay
đổi việc phân bố địa bàn sản xuất: Một mặt nó tạo điều kiện mở rộng phạm vi
10
không gian, phân bố địa bàn hoạt động sản xuất; mặt khác nó hạn chế tác động
của hoàn cảnh tự nhiên đối với việc bổ trí lực lợng sản xuất trong nền kinh tế.
Tác động chung nhất của cách mạng khoa học- công nghệ trong các quốc gia phát
triển là nó làm tăng năng suất lao động xã hội ở các nớc tăng lên rất cao. Thêm
nữa, cuộc cách mạng này đã tạo cho mọi quốc gia những cơ hội để phát triển. Nh -
u thế về vốn, công nghệ, thị trờng.. thuộc về các nớc phát triển. Vì thế các nớc
chậm phát triển đang đứng trớc những thách thức to lớn. Khoảng cách chênh lệch
giàu- nghèo giữa các nớc ngày càng mở rộng, cạnh tranh kinh tế diễn ra ngày càng
gay gắt.
Về quan hệ kinh tế quốc tế trong những năm gần đây kinh tế hàng hoá đã phát
triển vợt khỏi phạm vi quốc gia và mở rộng ra phạm vi quốc tế. Sự phát triển của
kinh tế hàng hoá đến trình độ cao- kinh tế thị trờng đã làm cho thị trờng thế giới
phát triển cả về chiều rộng lẫn chiếu sâu. Từ đó, thị trờng thế giới và kinh tế hàng
hoá đà thúc đẩy mạnh mẽ quá trình phân công lao động quốc tế và sự hợp tác quốc
tế cũng nh sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế của các quốc gia cũng tăng
lên.Mức độ và phạm vi của quan hệ kinh tế quốc tế đã phát triển cha từng thấy
trong những năm gần đây.
Việc tham gia và mở rộng các quan hệ kinh tế quốc tế có tác động nhiều mặt đến
quá trình phát triển kinh tế nói chung và công nghiệp hoá nói riêng của các quốc
gia. Sự tác động đó bao gồm cả tác động tích cực lấn tiêu cực, song tác động tích

cực là chủ yếu. Quan hệ kinh tế quốc tế tạo khả năng to lớn để nớc ta có thể tiếp
cận những thành tựu vĩ đại của cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, thu hút
thêm các nguồn vốn bên ngoài, học hỏi kinh nghiệm tổ chức quản lí của các nớc
đi trớc trên con đờng công nghiệp hoá đất nớc. Nó cũng giúp chung ta tiếp nhận sự
giúp đỡ của bạn bè năm châu, giải quyết những khó khăn mà khả năng đất nớc bị
hạn chế, sử dụng có hiệu quả hơn những nguồn lực bên trong vốn có của đất nớc
mình.
Về yếu tố bên trong:
11
Nếu nh các yếu tố bên ngoài là cách mạng khoa học- kỹ thuật và quan hệ
kinh tế quốc tế tác động mạnh hơn đến yếu tố kỹ thuật, công nghệ trong quá trình
CNH- HĐH đất nớc thì yếu tố bên trong đặc biệt là các tiềm năng kinh tế- các lợi
thế so sánh của Việt Nam lại có tác động nhiều hơn đến cơ cấu ngành nghề trong
quá trình CNH- HĐH ở nớc này
Dù kỹ thuật hiện đại hay thô sơ thì Việt Nam vẫn phải phát triển kinh tế và
thực hiện CNH- HĐH đất nớc trên cơ sở những tiềm năng kinh tế của mình. Song
các yếu tố bên ngoài sẽ có tác động rất tích cực đến việc sử dụng các tiềm năng,
các nguồn lực bên trong một cách có hiệu quả và nhanh chóng rút ngắn về trình độ
phát triển với các nớc khác trên thế giới.
+ Về vị trí địa lý, Việt Nam nằm ở phía đông bàn đảo Đông Dơng và là
quốc gia ven biển. Nh vậy, Việt Nam ở gần các tuyến đờng biển quan trọng và là
nơi có các tuyến đờng hàng không đi qua hoặc kề cận lãnh thổ. Đây là một u thế
của Việt Nam so với một số nớc khác nh Lào, Campuchia.. .. Đờng biển dài đã tạo
cơ hội cho ngành giao thông vận tải của Việt Nam phát triển. Bên cạnh nó các
hoạt động kinh tế khai thác các tiềm năng của biển nh: đánh bắt, nuôi trồng thuỷ,
hải sản, khai thác tài nguyên thiên nhiên vùng thềm lục địa, du lịch biển có điều
kiện phát triển.
+ Về tài nguyên thiên nhiên, đất đai là một loại tài nguyên quan trọng ở
Việt Nam. Số lợng 7 ha đất trồng trọt cùng với khí hậu nhiệt đới, gió mùa, độ ẩm
cao tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành nông, lâm nghiệp phát triển. Tuy vậy,

khí hậu của Việt Nam cũng có mặt khắc nghiệt, gây ra biến cố nh bão, lũ lụt, hạn
hán.. làm ảnh hởng sâu sắc lên mọi hoạt động kinh tế.
Riêng về khoáng sản, tài nguyên khoáng sản của Việt Nam không giàu nhng
phong phú. ở Việt Nam hiện đã phát hiện khoảng 100 loại quặng kim loại và phi
kim loại. Tiềm năng này cho phép phát triển các cơ sở khai khoáng, chế biến và
tinh chế rất lớn. Tuy vậy, cùng với tình trạng cha phát triển của cơ sở hạ tầng,
nhiều mỏ khoáng sản lại nằm ở các vùng heo hút, hiểm trở của đất nớc. Điều đó
cũng gây không ít khó khăn cho việc khai thác và vận chuyển trong quá trình sản
xuất- kinh doanh.
12