Thực trạng hứng thú học tập lịch sử thế giới ở Trường THCS Trần Phú

PHÒNG GD&ĐT TUY ĐỨC TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Hiện nay rất nhiều học sinh ở trường phổ thông không còn ham thích học
tập bộ môn lịch sử. Điều này có rất nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân cơ bản
làm cho các em nhàm chán vì yêu cầu của giáo viên bắt các em nhớ qúa nhiều sự
kiện lịch sử, nhân vật lịch sử một cách máy móc khô khan, mà trong giờ học
lịch sử nào giáo viên cũng bắt buộc. Việc học sinh chán học môn lịch sử nói trên
là đúng nhưng không phải do bản thân bộ môn lịch sử gây ra mà chính là do
quan niệm và phưong pháp dạy học của chúng ta chưa đáp ứng được nhu cầu
của người học hay nói khác hơn là người thầy giáo chưa gây hứng thú học tập
trong giờ học bộ môn lịch sử. Thực trạng hiện nay đa số giáo viên đều có cố gắng
trong việc đổi mới phương pháp dạy và học bộ môn lịch sử. Song khi lên lớp hầu
hết giáo viên giảng bài các kiến thức bài giảng đều trùng khớp với sách giáo
khoa, dẫn đến học sinh nhàm chán không muốn nghe thầy giảng mà còn nói
chuyện riêng hoặc làm bài môn học khác … Hiện nay trong giờ học, một số thầy
cô vẫn còn lung túng trong việc truyền thụ kiến thức cơ bản cho các em, nên cho
các em ghi bài quá nhiều sự kiện lịch sử ,làm cho học sinh phải nhớ một khối
lượng tin quá lớn, học sinh không nhớ nỗi rồi dẫn đến chán học. Là một giáo viên
dạy Lịch sử, bản thân tôi nhận thấy việc tạo hứng thú học tập bộ môn Lịch sử
trong nhà trường hiện nay là một vấn đề mang tính cấp thiết. Nghiên cứu vấn đề
này vừa là nhu cầu hứng thú của bản thân tôi. Hơn nữa, là giáo viên dạy lịch sử,
tôi nhận thấy đây cũng là một vấn đề phù hợp với đặc trưng bộ môn mà tôi đang
giảng dạy.Trong phương pháp dạy và học lịch sử, giáo viên thường chú ý đến
kênh chữ mà ít chú ý đến kênh hình. Vì vậy khi giới thiệu nhân vật lịch sử, giáo
viên chỉ giới thiệu qua loa, chỉ cho học sinh thấy chân dung nhân vật lịch sử mà
không giới thiệu về đặc điểm, tính cách, hình dáng, quan điểm của nhân vật
lịch sử không những để khắc sâu kiến thức cho học sinh mà gây cho các em có
những xúc cảm đối với nhân vật lịch sử đó. Hơn nữa, việc kiểm tra đánh giá học
sinh của giáo viên cũng ít chú ý đến nội dung kiểm tra về các nhân vật lịch sử
mặc dù có một số tiết học vai trò các nhân vật lịch sử đó rất quan trọng, đóng vai

trò trung tâm về nội dung bài giảng trong suốt một tiết học. Một lý do không nhỏ
dẫn đến học sinh không ham thích học tập bộ môn lịch sử là do chúng ta còn
thiếu nhiều kinh nghiệm trong dạy học lịch sử,chưa gây cho học sinh hứng thú
thực sự để nâng cao chất lượng bộ môn. Bên cạnh đó, một số trường hiện nay còn
thiếu nhiều phương tiện dạy học như đèn chiếu, băng đĩa Vidio, bản đồ, tranh ảnh
lịch sử ….Với những thực trạng trên , là giáo viên dạy lịch sử bản thân tôi mạnh
dạn đưa ra vấn đề để các bạn đồng nghiệp cùng trao đổi:“Tạo hứng thú học tập
Người thực hiện : Dương Văn Đông
1
PHÒNG GD&ĐT TUY ĐỨC TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
bộ môn lịch sử thế giới lớp 8 bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch
sử trong giờ lên lớp .”
II/MỤC ĐÍCH- NHIỆM VỤ.
Tạo hứng thú học tập Lịch sử thế giới cho học sinh lớp 8 hiện nay thông
qua việc khắc họa sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử giúp cho người giáo viên
đứng lớp tạo được tâm thế say mê học tập cho học sinh. Thông qua việc tìm hiểu
tình hình học tập môn Lịch sử thế giới hiện nay, người giáo viên có thể đưa ra
một số giải pháp nhằm tạo hứng thú cho học sinh trong khi học tập lịch sử. Để
thực hiện được mục đích đó, nhiệm vụ của người giáo viên là phải xây dựng được
cơ sở lý luận về hứng thú học tập bộ môn Lịch sử, tìm hiểu thực trạng về tình
hình hứng thú. Bên cạnh đó, người giáo viên cần phải tổ chức thực nghiệm khoa
học về tình hình hứng thú học tập và kết luận khoa học. Đây vừa là nhiệm vụ
nhưng cũng vừa là thách thức mà mỗi một người giáo viên mỗi khi lên lớp.
III/ĐỐI T ƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
Đối tượng nghiên cứu : Học sinh khối 8 Trường THCS Trần Phú.
Phạm vi nghiên cứu : Môn lịch sử thế giới lớp 8.
IV. PH ƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .
- L ý thuyết : +Đọc sách.
+ Phân tích tổng hợp.
+ Minh họa

- Thực tiễn : +Quan sát.
+Điều tra
+Thực nghiệm khoa học.
+Phân tích tổng kết kinh nghiệm
V. BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI :
A. Đặt vấn đề
I.Lý do chọn đề tài
II. Mục đích nhiệm vụ
III. Đối tượng- phạm vi nghiên cứu.
IV . Phương pháp nghiên cứu.
V. Bố cục của đề tài.
B. Nội dung.
I.Cơ sở lý luận.
II. Cơ sở thực tiễn.
III. Thực trạng hứng thú học tập môn Lịch sử thế giới lớp 8 ở địa
bàn Trường THCS Trần Phú.
IV. Nguyên nhân của thực trạng.
V. Các giải pháp thực hiện.
VI. Kết quả đạt được sau khi thực hiện giải pháp.
Người thực hiện : Dương Văn Đông
2
PHÒNG GD&ĐT TUY ĐỨC TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
VII. Kết luận.
VIII. Kiến nghị đề xuất.
B. NỘI DUNG .
I-Cơ sở lý luận :
Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường phổ thông ở nước ta
đã được xã hội quan tâm ngay từ những năm 1970. Đến đầu thậpkỉ 90 vấn đề
phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học được đặt ra và phát động
nhiều lần trong ngành Giáo dục, nhưng trên thực tiễn giáo dục ở nhà trường vẫn

chưa đạt hiệu quả cao. Bắt đầu từ năm học 1995- 1996, Bộ Giáo dục và Đào tạo
đã phát động phong trào đổi mới phương pháp dạy học được thể hiện trong chỉ
thịnhiệm vụ năm học hàng năm.Bên cạnh đổi mới phương pháp dạy học trong
giai đoạn hiện nay, việc đổi mới dạy học môn Lịch sử trong trường THCS là một
nhiệm vụ quan trọng đối với ngành giáo dục. Trong đó, tạo hứng thú học tập lịch
sử thế giới lớp 8 nằm trong định hướng đổi mới phương pháp dạy học tích cực
hiện nay.
Như chúng ta đã biết, nhân vật lịch sử có vai trò vô cùng quan trọng.
Nhân vật lịch sử là bằng chứng cho sự hình thành và phát triển cho một quá trình
lịch sử.Nếu không có nhân vật lịch sử thì các sự kiện lịch sử trở nên nhàm chán,
thiếu sinh động, thiếu tính trung thực. Do đo, phương pháp khắc họa biểu tượng
nhân vật lịch sử trong tiết dạy lịch sử thế giới lớp 8 đóng một vai trò không thể
thiếu đối với việc tạo hứng thú trong học tập bộ môn này.
II. Cơ sở thực tiễn.
Hiện nay, cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin , hầu như học sinh
không còn ham thích học tập bộ môn xã hội ở nhà trường phổ thông đặc biệt là
môn lịch sử. Việc này có rất nhiều nguyên nhân , song nguyên nhân cơ bản làm
cho các em nhàm chán vì yêu cầu của giáo viên bắt các em nhớ quá nhiều sự kiện
lịch sử , nhân vật lịch sử một cách máy móc khô khan. Việc học sinh chán học
môn lịch sử nói trên là đúng nhưng không phải do bản thân bộ môn lịch sử gây
ra mà chính là do quan niệm và phưong pháp dạy học của chúng ta chưa đáp
ứng được nhu cầu của người học hay nói khác hơn là người thầy giáo chưa gây
hứng thú học tập trong giờ học bộ môn lịch sử . Năm học 2009-2010 là năm thứ 7
thực hiện chương trình thay sách Giáo khoa mới và đổi mới phương pháp dạy học
do Bộ GD-ĐT ban hành. Năm thực hiện nhiệm vụ của ngành giáo dục, tiếp tục
đổi mới phương Pháp dạy học. Đặc biệt sẽ tập trung đổi mới phương pháp giảng
dạy các Môn xã hội - những môn mà chúng ta thấy bấy lâu nay xã hội chưa yên
tâm, sẽ tổ chức những hội thảo từ cơ sở đến cấp quốc gia về đổi mới ở cả 03
khâu: Cách dạy, cách kiểm tra và gắn dạy học với thực tiễn. Yêu cầu dạy học bộ
môn lịch sử hiện nay ở nhà trường THCS là giúp các em nhận thức một cách đầy

đủ và sâu sắc về tiến trình lịch sử của loài người, trong đó có lịch sử dân tộc. Làm
thế nào để các em có thể lĩnh hội được kiến thức mà không gò ép ? Vậy nên yêu
Người thực hiện : Dương Văn Đông
3
PHÒNG GD&ĐT TUY ĐỨC TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
cầu cấp thiết là phải đổi mới phương pháp dạy học, trong đó, việc tạo hứng thú
cho các em học tập là việc làm cần thiết.Có hứng thú thì các em mới dễ dàng tiếp
nhận được kiến thức.Việc khắc họa biểu tượng nhân vật lịch sử khi dạy Lịch sử
thế giới ở lớp 8 hiện nay là yêu cầu, là trách nhiệm đối với giáoviên đứng lớp.
III. Thực trạng hứng thú học tập lịch sử thế giới ở Trường THCS
Trần Phú.
Trường THCS Trần Phú thuộc xã Đăk Ngo là xã thuộc vùng kinh tế –xã
hội đặc biệt khó khăn. Đa số học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số,Trình
độ nhận thức chưa cao.Được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa
phương, sự quan tâm của phụ huynh và sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng
GD- ĐT Tuy Đức nên tình hình học tập của học sinh xã nhà đã có những bước đi
lên.
Trong những năm gần đây, vấn đề dạy và học bộ môn Lịch sử đã và đang
đổi mới.Đó là một tính hiệu đáng mừng cho nền giáo dục nói chung, giáo dục ở
xã Đăk Ngo nói riêng. Để nâng cao chất lượng giáo dục không thể không kể đến
đổi mới phương pháp dạy học Chương trình sách giáo khoa Lịch sử có nhiều đổi
mới về mục tiêu, cấu trúc, kênh hình, kênh chữ...Việc đổi mới này rất thích hợp
cho giáo viên giảng dạy bộ môn Lịch sử hiện nay.
Bên cạnh đó, việc giảng dạy môn Lịch sử đặc biệt là dạy lịch sử thế giới hiện nay
ở trường cũng gặp một số khó khăn nhất định. Để dạy lịch sử thế giới, để truyền
đạt cho các em hiểu về các sự kiện lịch sử, các nhân vật lịch sử đòi hỏi người
giáo viên phải tìm tòi các tranh ảnh, tư liệu, mẫu chuyện có liên quan...Tuy nhiên,
hiện nay ở trường những tư liệu này rất khó tìm.Hơn nữa, các em đều là con em
thuộc gia đình có nền kinh tế khó khăn, ngoài giờ học các em còn phải giúp cha
mẹ trong việc nương rẫy. Khó khăn lại chồng chất khó khăn khi phân môn Lịch

sử thế giới xa lạ đối với các em.
IV. Nguyên nhân của những thực trạng trên :
Môn lịch sử ở nhà trường phổ thông nói chung , môn lịch sử thế giới lớp8
hiện nay nói riêng , cho ta thấy rằng sách giáo khoa lịch sử lớp 8 phần lịch sử thế
giới tác giả đó soạn thảo nội dung và chương trình thật sự không khô khan ,
không kém phần hấp dẫn, Tuy nhiên, qua quan sát và tìm hiểu thực tế việc học
lịch sử thế giới của học sinh chưa đạt được hiệu quả cao do nhiều nguyên nhân
cả chủ quan và khách quan. Hầu hết các em chưa thực sự ham mê với phần lịch
sử thế giới vì thực ra đây là một lĩnh vực rất khó nắm bắt và hầu như còn xa lạ
đối với các em. Bên cạnh đó giáo viên vẫn chưa đưa ra được phương pháp
tốt.Người thầy giáo chưa tìm hiểu nhu cầu cũng như nguyện vọng của các em.
Hiện nay đa số giáo viên đều có cố gắng trong việc đổi mới phương pháp dạy và
học bộ môn lịch sử . Song khi lên lớp giáo viên giảng bài, các kiến thức bài
Người thực hiện : Dương Văn Đông
4
PHÒNG GD&ĐT TUY ĐỨC TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
giảng đều trùng khớp với sách giáo khoa dẫn đến học sinh nhàm chán không
muốn nghe thầy giảng mà còn nói chuyện riêng hoặc làm bài môn học khác …
Một số thầy cô vẫn còn lúng túng trong việc truyền thụ kiến thức cơ bản cho các
em, nên cho các em ghi bài quá nhiều sự kiện lịch sử ,làm cho học sinh phải một
khối lượng thông tin quá lớn , học sinh không nhớ nỗi rồi dẫn đến chán học .
Trong phương pháp dạy và học lịch sử, có thể do giáo viên chỉ chú ý đến
kênh chữ mà ít chú ý đến kênh hình. Vì vậy khi giới thiệu nhân vật lịch sử, giáo
viên chỉ giới thiệu qua loa, chỉ cho học sinh thấy chân dung nhân vật lịch sử mà
không giới thiệu về đặc điểm, tính cách, hình dáng , quan điểm của nhân vật
lịch sử nên không thể khắc sâu kiến thức cho học sinh mà còn tạo cho các em có
những xúc cảm không bình thường đối với nhân vật lịch sử đó. Hơn nữa, việc
kiểm tra đánh giá học sinh của giáo viên cũng ít chú ý đến nội dung kiểm tra về
các nhân vật lịch sử mặc dù có một số tiết học vai trò các nhân vật lịch sử đó rất
quan trọng, đúng vai trò trung tâm về nội dung bài giảng trong suốt một tiết học.

Việc học sinh không hứng thú với bộ môn lịch sử cũng có thể do các em
chưa thật yêu thích môn học, chưa tìm ra phương pháp học thích hợp nên dễ sinh
ra nhàm chán.
V. Giải pháp.
Như chúng ta đã biết, sử học Macxit đó làm sáng tỏ quan điểm con người
là chủ thể là nhân vật trung tâm của lịch sử, các vị thần linh Đức phật, Chúa trời
… chỉ do con người nghĩ ra mà thôi.
Sử học cũng Macxit khẳng định chân lý rằng : quần chúng là người làm nên lịch
sử, là động lực quyết định sự phát triển của lịch sử là sức mạnh của lịch sử, đó là
qui luật. Nhưng sử học Macxit không phủ nhận vai trò của cá nhân trong lịch sử.
Ở đây chung ta đề cập đến nhân vật lịch sử mà được xã hội gọi là vĩ nhân. Trong
chương trình và nội dung bài học lịch sử thế giới lớp 8 có nhiều nhân vật lịch sử.
Khi lên lớp giáo viên cần phải chú ý khắc sâu các biểu tượng nhân vật lịch sử đó
trong giờ dạy nhằm gây sự hứng thú học tập cho các em. Đồng thời việc khắc sâu
các biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ dạy không những giúp các em khắc sâu
được kiến thức mà cụ thể là các sự kiện lịch sử quan trọng trong bài học mà còn
giáo dục các em học tập , noi gương những đức tính tốt đẹp của các nhân vật lịch
sử trong bài học .
Trong chương trình và nội dung sách gíao khoa lịch sử lớp 8 ( phần lịch sử
thế giới ) hiện hành có trên 20 nhân vật lịch sử, những biểu tượng nhân vật lịch
sử mà giáo viên cần phải khắc sâu đó là những vĩ nhân lịch sử như : Êlivơ Crom
Oen (nhà lãnh đạo Cấch mạng tư sản Anh); Rope Xipie (nhà lãnh đạo Cấch
mạng tư sản Pháp ); Oa Sinh Tơn ( nhà lẫnh đạo cuộc chiến tranh giành độc lập
ở Bắc Mỹ ) ; Mong te xki ơ ; Vôn te …(các nhà tư tưởng , triết học ánh sáng lớn
ở châu Âu thế kỷ XVIII) Các-Mấc ; Ăng- ghen ( các nhà lẫnh đạo cách mạng vĩ
đại trong phong trào công nhân quốc tế ); Lê-nin ( Vị lãnh tụ vĩ đại của cách
Người thực hiện : Dương Văn Đông
5
PHÒNG GD&ĐT TUY ĐỨC TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
mạng tháng Mười Nga ); V.A Mo Da ; Bettoven ; Sô Panh (các nhạc sĩ nổi

tiếng thế kỷ XVIII ) Giêm óat ; Niu Tơn ; Đác Uyn …( cấc nhà phát minh khoa
học ) . Cấc nhà lãnh đạo cách mạng trong phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á
như : TiLec (ấn Độ ) ; Ápđun Ma Ra ( Mã Lai ) ; A.Xu Các Nô ( Inđô Nê Xi a)
…và một số nhân vật lịch sử khác.
Như vậy toàn bộ quá trình lịch sử lớp 8 hiện hành học sinh phải nhớ trên 20
nhân vật lịch sử. Do đó một trong những điều gây khó khăn đó làm giảm hứng
thú học tập của học sinh đối với bộ môn này. Để các em nhớ lâu và hiểu sâu sắc
các nhân vật lịch sử đó thì người thầy giáo phải biết khắc sâu những biểu tượng
nhân vật lịch sử đó vào trong tâm trí của các em những đặc điểm, hình dáng của
từng nhân vật thì các rất hào hứng học tập. Từ các nhân vật lịch sử đó, các em
biết rút ra những bài học quý báu cho bản thân. Nhưng nếu ngược lại thầy giáo
chỉ giới thiệu qua loa thì sẽ dẫn đến các em rất khó khăn khi thầy giáo bắt các
em phải nhớ tên, nhớ năm sinh, quê hương … của từng nhân vật lịch sử. Vì vậy
muốn dạy tốt và học tốt môn lịch sử, ngoài những nguyên tắc và phương pháp
bắt buộc khi lên lớp, giáo viên còn phải biết khắc sâu nhân vật lịch sử ngay trong
giờ lên lớp.
Khi dạy các bài lịch sử thế giới giáo viên xác định cho được những đặc
điểm, hình dáng, các mẫu chuyện về cuộc đời, sự nghiệp… của nhân vật lịch sử
cần khắc họa sâu sắc cho học sinh nắm, nhằm gây hứng thú học tập của các em.
Theo tôi có thể phân ra những biện pháp sau :
1Trứơc hết giáo viên cần phải khắc sâu hình dáng và đăc điêm nhân vật lịch
sử:
Mỗi nhân vật lịch sử đều có một hình dáng của mình. Nếu người thầy giáo
chỉ giới thiệu sơ lược qua loa cho học sinh nắm được hình dáng của nhân vật
qua hình ảnh giơ lên trong sách giáo khoa thì các em không có cẩm nhận về
nhân vật đó và không có tác dụng giáo dục nào cả. Kinh nghiệm cho thấy là, khi
dạy đến nhân vật lịch sử, giáo viên phải giới thiệu vài đặc điểm hình dáng nhân
vật, khắc sâu hình dáng riêng, đặc điểm riêng để các em dễ làm quen, dễ hiểu
biết và nhớ lâu về nhân vật đó.
Qua áp dụng biện pháp này, bản thân tôi có 3 sáng kiến xử lý như sau sau:

a) Có nhân vật lịch sử chúng ta cần mô tả một số nét chân dung nhằm
mục đích giúp học sinh biết kỷ và và hiểu sâu sắc về nhân
vật lịch sử đó
Ví dụ : Khi dạy bài 4 “Phong trào cách mạng và sự ra đời của chủ
nghĩa Mác” (SGK). ở mục II: Sự ra đời của chủ nghĩa Mác – mục I: Mac và
Ăng ghen SGK có giới thiệu vài nét về Các Mác(năm sinh 1818, nơi ở : Đức );
đặc điểm là thông minh, năm 23 tuổi đỗ tiến sĩ triết học, song SGK không tả
hình dáng Mác, nếu gíao viên chỉ đưa ảnh trong SGK cho học sinh xem thì
Người thực hiện : Dương Văn Đông
6