Website: Email : Tel (: 0918.775.368
mục lục
A. lời nói đầu.
B.nội dung.
phần i. Cơ sở lý luận và mối quan hệ của quan điểm toàn diện trong nền
kinh tế thị trờng ở nớc ta.
I. Cơ sở lý luận và mối quan hệ của quan điểm toàn diện.
1. Cơ sở lý luận của quan điểm toàn diện.
2. Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến của sự vật.
II. Việc vận dụng quan điểm toàn diện trong triết học Mác - Lênin vào
hoạt động nền kinh tế thị trờng.
1. Khái niệm nền kinh tế thị trờng.
2. Vận dụng quan điểm toàn diện vào hoạt động nền kinh tế thị trờng.
Phần II.Vận dụng những yêu cầu của quan điểm toàn diện để phân tích
việc chuyển đổi sang nền kinh tế thị trờng ở nớc ta.
I. Những yêu cầu của quan điểm toàn diện.
II. Vận dụng quan điểm toàn diện vào việc chuyển đổi sang nền kinh tế
thị trờng ở Việt Nam.
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
1. Chủ trơng chính sách của Đảng và Nhà nớc trong việc chuyển đổi sang
nền kinh tế thị trờng.
2. Kinh tế thị trờng dới sự quản lý của Nhà nớc ở Việt Nam.
phần iii. Một số kiến nghị và giải pháp.
1. Nền kinh tế các nớc trên thế giới.
2. Một số kiến nghị và giải pháp của Đảng và Nhà nớc ta để nâng cao sự
phát triển của nền kinh tế thị trờng.
c. tài liệu tham khảo.
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
A-LờI nói đầu.
Xã hội loài ngời đã tồn tại và phát triển trong quá trình lịch sử lâu dài,
đã trải qua nhiều hình thái kinh tế xã hội và luôn gắn liền với hoạt động lao
động sản xuất ra của cải vật chất. Hay sản xuất ra của cải vật chất là nền tảng
của đời sống xã hội, là điều kiện trớc tiên để đảm bảo cho sự tồn tại và phát
triển của xã hội loài ngời. Nếu ngừng sản xuất ra của cải vật chất thì sự sống
trên toàn cầu sẽ bị huỷ diệt. Nh Mác đã nói;"Đứa trẻ con nào cũng biết là
một nớc sẽ chết đói nếu ngừng lao động, tôi không nói trong một năm mà
ngay trong một vài tuần".
Bên cạnh đó sản xuất vật chất còn là nền tảng hình thành tất cả các
mối quan hệ trong đời sống xã hội và đời sống tinh thần của toàn xã hội,
không vợt khỏi quy luật khách quan nền kinh tế nớc ta cũng là nền tảng cơ
sở cho sự tồn tại và phát triển của đất nớc ta. Qua đó ta thấy đợc tầm quan
trọng của kinh tế vì kinh tế chính là kết quả của toàn bộ quá trình lao động
sản xuất ra của cải vật chất.
Trong thời gian gần đây nền kinh tế Việt Nam có nhiều thay đổi đặc
biệt là quá trình chuyển đổi từ kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền
kinh tế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc.
Sau năm 1975, đất nớc ta hoàn toàn thống nhất Đảng và Nhà bớc ta b-
ớc ngay vào công cuộc xây dựng và khôi phục kinh tế sau chiến tranh. Nhng
do cha nắm vững các quy luật khách quan trong kinh tế mà kinh tế Việt
Nam còn nghèo nàn lạc hậu.
Từ năm 1986, Đại hội VI của Đảng cộng sản Việt Nam đã đề ra đờng
lối đổi mới về kinh tế. Đó là chuyển sang nền kinh tế thị trờng có sự quản lý
của Nhà nớc và chúng ta rất quan tâm đến những vấn đề lý luận và thực tiễn
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
của nền kinh tế đó. Hơn 10 năm qua việc chuyển đổi kinh tế luôn là vấn đề
quan tâm hàng đầu của xã hội.
Chính vì những lí do trên mà một số sinh viên khoa kinh tế, việc hiểu
và nắm bắt thực tế là một điều hết sức cần thiết cho việc học tập và nghiên
cứu về nền kinh tế nói chung và nền kinh tế Việt Nam nói riêng, nó tạo tiền
đề cho việc học tập và làm việc sau này. Vì thế mà em chọn đề tài "Vận
dụng quan điểm toàn diện trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực
tiễn vào việc chuyển đổi sang nền kinh tế thị trờng ở Việt Nam" cho bài
tiểu luận của mình. Chính là việc kết hợp giữa học tập và nghiên cứu thực tế
làm hiểu rõ và sâu hơn về nền kinh tế nớc ta. Em xin chân thành cảm ơn
thày giáo PGS Vũ Ngọc Pha đã hớng dẫn em hoàn thành bài tiểu luận đầu
tay này.
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
B-NộI DUNG.
phần I: cơ sở lý luận và mối quan hệ của quan điểm
toàn diện trong nền kinh tế thị trờng của nớc ta.
I - cơ sở lý luận và mối quan hệ của quan điểm toàn
diện.
1 - Cơ sở lý luận của quan điểm toàn diện.
Triết học ra đời vào khoảng thế kỷ VI tr.CN và đợc tiếp nối cho đến
ngày nay với những thành tựu rực rỡ. Triết học là hình thái xã hội, vì thế từ
khi ra đời triết học Mác - Lênin đã trở thành cơ sở lý luận cho mọi khoa học
khác và là kim chỉ nam cho mọi hoạt động tích cực của xã hội. Những quy
luật mà triết học Mác - Lênin phát hiện nó đã giúp con ngời nhận thức đúng
đắn hơn vvè thế giới khách quan, từ đó tích cực lao động sản xuất cải tạo thế
giới nâmf phục vụ cho cuộc sống con ngời.
Một trong những quan điểm đúng đắn mà chủ nghĩa Mác - Lênin đa
ra phải kể đến quan điểm toàn diện. Nội dung của quan điểm toàn diện là:
"Khi con ngời xem xét sự vật hoạt động thì phải tìm ra đợc hết các mối liên
hệ vốn có của nó đồng thời có sự phân loại và đánh giá vai trò của từng mối
liên hệ một. Từ đó thấy ra đợc sự vật với tất cả các mặt, các yếu tố, các thuộc
tính khác nhau của nó".
Xét về mặt lý luận thì quan điểm này là hoàn toàn đúng đắn và tuân
theo quy luật khách quan. Thật vậy, muốn xem xét đánh giá một sự vật nào
đó ta cần xem xét một cách toàn diện dới mọi góc độ, mọi phơng diện và đặt
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
nó trong mối liên hệ với sự vật khác để tánh rơi và sự đánh giá phiến diện
một chiều. Quan điểm ở đây chính là phép duy vật biện chứng, là sự thống
nhất hữu cơ giữa thế giới quan duy vật và phơng pháp luận biện chứng đã
góp phần khắc phục những hạn chế trớc đây và mở đờng cho những đánh
giá đúng đắn trong cách nhìn nhận đánh giá sự vật. Sự đúng đắn của phép
biện chứng duy vật đợc chứng minh bằng việc con ngời luôn vận dụng nó
vào thực tiễn. Vận dụng quan điểm toàn diện váo các hoạt động lao động sản
xuất và các hoạt động kinh tế - chính trị - văn hoá, nghiên cứu khoa học...
Từ đó đẩy mạnh sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội.
2 - Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến của sự vật.
- Nguyên lý này chỉ ra rằng mọi sự vật hiện tợng của thế giới vật chất
không tồn tại một cách biệt lập tách rời, trái lại tồn tại trong mối liên hệ phổ
biến. Tức là, chúng nơng tựa vào nhau là tiền đề tồn tại và phát triển cho
nhau, quy định và ớc chế lần nhau.
- Mối liện hệ phổ biến của sự vật không chỉ diễn ra giữa các sự vật với
nhau mà trong bản thân mỗi sự vật bao hàm các yếu tố, các mặt cấu thành.
Giữa các mặt, các yếu tố đó cũng có mối liên hệ biện chứng với nhau, tức là
làm tiền đề tồn tại phát triển cho nhau, nơng tựa vào nhau, quy định chế ớc
lẫn nhau. Chính mối những liên hệ này đã quy định tính chất của sự vật và
quy định xu hớng vận động phát triển của sự vật.
- Mối liên hệ phổ biến của sự vật còn mang tính nhiều vẻ có liên hệ
bên trong và bên ngoài, trực tiếp và gián tiếp, cơ bản và không cơ bản, nội
dung và hình thức, nguyên nhân và kết quả, bản chất và hiện tợng, khả năng
và hiện thực.
6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
=> Từ nguyên lý về mối liên hệ của sự vật cho phép ta rút ra một
nguyên tắc phơng pháp luận là: trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực
tiễn phải quán triệt quan điểm (nguyên tắc) toàn diện.
Với nguyên tắc phơng pháp luận trong hoạt động thực tiến, nguyên lý
về mối liện hệ phổ biến đòi hỏi để cải tạo đợc sự vật, chúng ta phải bằng
hoạt động thực tiễn của mình biến đổi những mối liên hệ nội tại của sự vật
cũng nh những mối liên hệ qua lại giữa sự vật đó với các sự vật khác.
II - việc vận dụng quan điểm toàn diện trong triết học
mác - lênin vào hoạt động nền kinh tế thị trờng.
1 - Khái niệm về kinh tế thị trờng.
"Một nền kinh tế mà trong đó các vấn để cơ bản của nó do thị trờng
quyết định đợc xem là nền kinh tế thị trờng". Trong nền kinh tế thị trờng là
hàng loạt những quy luật kinh tế của nó nh: quy luật cạnh tranh, quy luật giá
trị, quy luật cung cầu, quy luật lu thông tiền tệ... Cơ chế hoạt động của nền
kinh tế thị trờng tuân theo những quy luật trên đó chính là cơ chế thị trờng.
"Cơ chế thị trờng đợc hiểu là cơ chế tự điều tiết nền kinh tế vốn có của nó.
Cơ chế đó giải quyết ba vấn đề cơ bản của tổ chức kinh tế là: cái gì? nh thế
nào? và cho ai? Cơ chế thị trờng bao gồm các nhân tố cơ bản là cung - cầu
và giá cả thị trờng".
2 - Vận dụng quan điểm toàn diện vào hoạt động nền kinh tế thị trờng.
Mọi hệ thống kinh tế đợc tổ chức để huy động tối đa các nguồn lực
của xã hội và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đó để sản xuất ra hàng hoá
thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Vì thế, vấn đề cơ bản của hoạt động
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
kinh tế là làm thế nào đáp ứng tốt nhất các nguồn lực và tổ chức sản xuất,
đáp ứng tốt nhất nhu cầu hàng hoá của xã hội.
Theo quy luật của sự tồn tại thì lĩnh vực kinh tế cũng biện chứng. Đó
là kinh tế luôn đòi hỏi các nhà hoạt động kinh tế phải tuân theo nguyên tắc
toàn diện trong vấn đề sản xuất nh sản xuất cái gì, sản xuất cho ai và sản
xuất nh thế nào. Tức là hoạt động sao cho hiệu quả kinh tế đem lại là lớn
nhất. Vậy làm thế nào để đáp ứng đợc nhu cầu đó.
Ta biết khi lý luận của triết học Mác - Lênin cha ra đời đã có những
hoạt động kinh tế nhng cha nắm bắt đợc các quy luật khách quan của thế
giới nên các hoạt động kinh tế còn mò mẫm và bị các quy luạat của tự nhiên
chi phối dẫn đến năng suất lao động còn thấp. Từ khi triết học Mác - Lênin
ra đời, các quan điểm đúng đắn của nó trở thành cơ sở lý luận làm kim chỉ
nam cho lĩnh vực hoạt động kinh tế. Các nhà hoạt động kinh tế trên thế giới
đã áp dụng quan điểm toàn diện trong triết học Mác - Lênin hay chính là
phép duy vật biện chứng vào hoạt động thực tiễn của mình. Nhờ có quan
điểm toàn diện này họ đã nắm bắt các quy luật khách quan của tự nhiên và
làm chủ các quy luật và bị các hoạt động kinh tế chi phối. Lúc này các quy
luật kinh tế lại trở thành yếu tố phục vụ sản xuất và thúc đẩy hoạt động sản
xuất vật chất của con ngời. Việc vận dựng quan điểm toàn diện vào tổ chức
quản lý kinh tế gồm một số nguyên lý cơ bản sau:
1 - Trong nền kinh tế không có một sự kiện nào tồn tại trong trạng thái
cô lập, tách rời với các sự kiện khác. Vì vậy, khi xem xét các sự vật ta phải
tìm ra đợc hết các mối liên hệ vốn có của nó.
2 - Các thi trờng hàng hoá cụ thể không tồn tại trong trạng thái cô lập,
tách rời nhau mà trong sự liên hệ, tác động qua lại ché ớc lẫn nhau. Do đó ta
cần phải biết phân loại, đánh giá các mối liên hệ để có thể điều chỉnh sao
cho nền kinh tế đi đúng hớng.
8
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
3 - Bản thân nền kinh tế cũng không tồn tại trong trạng thái cô lập mà
trong mối quan hệ giữa các lĩnh vực kinh tế - chính trị - ngoại giao, kinh tế -
chính trị - đạo đức - t tởng, kinh tế - chính trị - khoa học - công nghệ,...
Vậy mọi sự kiện kinh tế chỉ tồn tại với t cách là nó trong mối quan hệ
với những sự kiện khác. Các nhà t bản phơng tây đã biết vận dụng nguyên lý
trên vào quản lý kinh tế. Từ đó họ xây dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều
thành phần đa lại hiệu quả kinh tế cao làm cho nền kinh tế các nớc t bản
phát triển vợt bậc tạo đà cho sự phát triển thế giới. "Nh vậy sự hình thành,
phát triển kinh tế hàng hoá là tất yếu đối với sự phát triển của xã hội"
Trên dây ta có thể khẳng định quan điểm toàn diện trong triết học
Mác - Lênin là hoàn toàn đúng đán và có vai trò to lớn đối với lĩnh vực hoạt
động kinh tế của con ngời. Đặc biệt là vai trò đó đã đợc phát huy tích cực
trong nền kinh tế thị trờng.
phần ii: vận dụng những yêu cầu của quan điểm toàn
diện phân tích việc chuyển đổi sang nền kinh tế thị tr-
ờng ở nớc ta.
I - những yêu cầu trong quan điểm toàn diện.
Quan điểm toàn diện có những yêu cầu sau:
- Khi nghiên cứ xem xét sự vật hiện tợng phải đặt nó trong mối liên hệ
với các sự vật hiện tợng khác, xem vai trò của nó ảnh hởng đến sự vật hiện t-
ợng đó nh thế nào? Và xem xét sự tác động của các sự vật hiện tợng khác
ảnh hởng đến tính chất, đến xu hớng của sự vận động ra sao? Xem xét sự
9
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
liên hệ tác động giữa các yếu tố cấu thành sự vật, chỉ ra thực trạng và xu h-
ớng vận động của sự vật.
- Mối liên hệ của sự vật rất đa dạng phong phú song vai trò của từng
liên hệ đối với sự phát triênr của từng sự vật lại không giống nhau. Do đó,
khi xem xét sự vật hiện tợng phải đặc biệt quan tâm đến các liên hệ bên
trong, liên hệ bản chất tất yếu, liên hệ cơ bản. Vì những liên hệ này quy định
sự tồn tại, phát triển của sự vật, quy định tính chất và xu hớng vận động của
nó.
- Phải chống quan điểm siêu hình, quan điểm này phủ nhận mối liên
hệ phổ biến của sự vật hoặc nếu có thừa nhận thì chỉ thừa nhận những mối
liên hệ bên trong bên ngoài chứ không thấy mối liên hệ bản chất bên trong
của sự vật. Đó là một quan điểm sai lầm, nó không giúp cho chúng ta phản
ánh đúng đắn sự vật.
Vận dụng quan điểm toàn diện vào hoạt động thực tiễn đòi hỏi chúng
ta phải kết hợp chặt chẽ giữa "chính sách dàn đều" và "chính sách trọng
điểm". Trong khi khẳng định tính toàn diện, phạm vi bao quát tất cả các mặt,
các lĩnh vực của quá trình đổimới, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của
Đảng, nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới cả lĩnh vực kinh tế lẫn lĩnh vực
chính trị, Đảng ta cũng xem đổi mới kinh tế là trọng tâm.
ii - vận dụng quan điểm toàn diện vào việc chuyển đổi
sang nền kinh tế thị trờng ở việt nam.
1 - Chủ trơng, chính sách của Đảng và Nhà nớc trong việc đổi sang kinh
tế thị trờng.
*Nền kinh tế nớc ta trớc khi chuyển sang kinh tế thị thị trờng:
10
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Sau năm 1975 do vừa trải qua cuộc chiến tranh chống Pháp và Mỹ
nền kinh tế nớc ta bị tàn phá nặng nề về cơ sở hạ tầng, nền nông nghiệp thì
lạc hậu nghèo nàn. Đặc biệt là phơng thức "hợp tác hoá" phân phối sản
phẩm lao động theo nhu cầu dẫn đến sự trì trệ trong kinh tế, sự ỷ lại của ngời
lao động.
Bên cạnh nền nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu là nền công nghiệp nhỏ
bé thấp kém, thiếu thốn về cơ sở vật chất, nền tảng khoa học, do đó không
thể làm tiền đề cho sự phát triển kinh tế. Còn ngành dịch vụ thì hầu nh cha
phát triển, không những thế đất nớc ta còn đang bị cấm vận kinh tế, đặc biệt
là lệnh cấm vận kinh tế của Mỹ. Chính vì vậy giai đoạn 1975-1985 nền kinh
tế nớc ta chậm phát triển đòi hỏi phải đổi mới nền kinh tế để thoát khỏi
khủng hoảng và thúc đẩy các yếu tố sản xuất hàng hoá phát triển.
* Chính sách đổi mới nền kinh tế của Đảng và Nhà nớc.
Tháng 2 năm 1986 tại Đại hội toàn quốc lần VI, Đảng cộng sản Việt
Nam đã tự phê bình nghiêm túc và đề ra đờng lối đổi mới toàn diện xã
hội.Đặc biệt là đổi mới kinh tế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc. Vậy thì
tại sao Đảng và Nhà nớc ta lại chủ trơng chuyển nèn kinh tế nớc ta sang nền
kinh tế thị trờng nhng phải có sự quản lý của Nhà nớc.
Nh ta thấy, cơ chế hoạt động của nền kinh tế thị trờng bị chi phối bởi
hàng loạt các quy luật kinh tế đan xen lẫn nhau nên rất phức tạp.
Cơ chế kinh tế thị trờng với những u điểm nh kích thích hoạt động của
các chủ thể kinh tế và tạo các điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế. Từ
đó làm cho nền kinh tế năng động và huy động các nguồn lực xã hội và phát
triển kinh tế. Cở chế kinh tế mềm dẻo, nó có khả năng thích nghi cao và kịp
thời với những sự thay đổi của xã hội. Sự cạnh tranh trong kinh tế thị trờng
11