Đánh giá hàm lượng và rủi ro sức khỏe của kim loại nặng trong gạo ở một số vùng sản xuất nông nghiệp tại tỉnh Quảng Nam.

I HNG
I HM
KHOA SINH MÔI TRƢỜNG







NGUYỄN THỊ KIM HUỆ






ĐÁNH GIÁ HÀM LƢỢNG VÀ RỦI RO SỨC KHỎE
CỦA KIM LOẠI NẶNG TRONG GẠO Ở MỘT SỐ
VÙNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TẠI TỈNH
QUẢNG NAM


KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đà Nẵng - Năm 2015

I HNG
I HM
KHOA SINH - MÔI TRƢỜNG





NGUYỄN THỊ KIM HUỆ



ĐÁNH GIÁ HÀM LƢỢNG VÀ RỦI RO SỨC KHỎE
CỦA KIM LOẠI NẶNG TRONG GẠO Ở MỘT SỐ
VÙNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TẠI TỈNH
QUẢNG NAM



Ngành: QUN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ NG



ng dn: ThSng

Đà Nẵng - Năm 2015
LỜI CAM ĐOAN
u ca tôi.
Các s liu, kt qu trong khóa lun là trung thng công b trong
bt k công trình khác.
Đà Nẵng, ngày tháng 5 năm 2015


Nguyễn Thị Kim Huệ

LỜI CẢM ƠN
 hoàn thành khóa lun này, tôi xin chân thành c   n Chí
ng thuc Khoa Sinh - i hi hng
 tôi rt nhiu trong thi gian thc hin khóa lun tt nghip.
Tôi xin gi li cn các thy cô trong Khoa Sinh - o
u kin cho tôi hc tp, nghiên c hoàn thành khóa lun này.
Cui cùng, tôi mun gi li ct c bnh
 tn tình trong thi gian qua.
Tôi xin chân thành c
Đà Nẵng, ngày tháng 5 năm 2015


Nguyễn Thị Kim Huệ













MỤC LỤC

L

LI C
DANH MC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC HÌNH NH




 1
1. TÍNH CP THIT C TÀI 1
2.  TÀI 2
2.1 



 2
2.2  2
 TÀI 2
4. CU TRÚC CA KHÓA LUN 3


U 4
 U KIN T NHIÊN, KINH T - XÃ HI KHU VC
NGHIÊN CU 4
C TÍNH VÀ TÁC HI CA MT S KIM LOI NNG 6
1.2.1. (Pb) 6
1.2.2. Crom (Cr) 8
1.2.3. Cadimi (Cd) 8
1.2.4. Mangan (Mn) 10
1.2.5. (Zn) 11

 HP TH I KLN 12
1.3.1. Quá trình hp th  12
1.3.2. S phân b  13
1.3.3. Bi 13
i các KLN 14
1.4. MT S C TÍNH CC 15
1.5. 
 TÀI 17
1.5.1. Tình hình nghiên cu trên th gii 17
1.5.2. Tình hình nghiên cc 19
. , 





 

 22
2.1.  22
2.2. 



 22
2.3. 



 22

2.3.1. 





 22
2.3.2. 









 23
2.3.3. 





 23
2.3.4. 












(Translocation factor) 24
2.3.5. 











 25
2.3.6. 







 26

. 









 27
T 27
NG KLN TRONG GO, THÂN, R 32
 I NNG 38
I RO SC KHE CA KLN TRONG GO 40
KT LUN VÀ KIN NGH 45
1. KT LUN 45
2. KIN NGH 46




 47
PH LC





DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BVTV
Bo v thc vt
IARC
c t nghiên cu v 
(The International Agency for Research on Cancer)
JECFA
U ban chuyên viên IAO/WHO v ph gia thc phm
(The Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives)
KCN
Khu công nghip
KKT
Khu kinh t
KLN
Kim loi nng
OM
ng cht h
QCVN
Quy chun Vit Nam
TCVN
Tiêu chun Vit Nam
TF


H s vn chuyn KLN t t vào r
TF
RT

H s vn chuyn KLN t r lên thân
TF

TG

H s vn chuyn KLN t thân vào go
THQ
Ch s nguy hi (Target hazard quotient )













DANH MỤC BẢNG BIỂU
Số hiệu bảng
Tên bảng
Trang
3.1.
Mt s 



  c nghiên




27
3.2.

32
3.3.
 , r
34
3.4.
Giá tr TF

, TF
RT
và TF
TG
ti 3 khu vc nghiên
cu
38
3.5.
Giá tr EDI, THQ và HI ci ln
ti 3 khu vc nghiên cu
41
3.6.
Giá tr EDI, THQ và HI cng tr em ti 3
khu vc nghiên cu
42

DANH MỤC HÌNH ẢNH
Số hiệu hình vẽ
Tên hình vẽ
Trang
1.1.
B khu vc nghiên cu
6
3.1.
ng Pb và Cr trong tt c các mt ti
3 khu vc nghiên cu
29
3.2.
ng Mn và Zn trong tt c các mt ti
3 khu vc nghiên cu
31
3.3.
ng trung bình ca Pb, Cr, Cd trong go,
thân, r
35

3.4.
 ng trung bình ca Mn, Zn trong go,
thân, r
35
3.5.
H s vn chuyn KLN TF

, TF
RT
và TF
TG
ti 3
khu vc nghiên cu
39
3.6.
Giá tr THQ trung bình ci
vi i ln và tr em ti c 3 khu vc nghiên
cu
43
3.7.
Giá tr THQ trung bình ci vi ln
và tr em ti c 3 khu vc nghiên cu
43

1

MƠ
̉
ĐÂ
̀
U
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Xã hi càng phát trin, v ô nhit lên hàng
u. Ô nhing t nhiu ngun khác nhau là ma s sng ca Trái
m kim loi nt và không khí. S
nhic bi các KLN nh gây ra nhng bnh âm  và nguy hi
i vng vt. Thc phm là ngung không th thii
s sng ci. Tuy nhiên hin hay thc phi to ra li có
nhiu thc phm không tt, có cha nhiu hàng các KLN [1]. S phát thi
KLN do hong ci có th n cho các ch
t, thâm nhp trc tic ung hoc hp th vào trong cây
c, rau qung vt, t m i
[22].
Qung Nam là mt tnh duyên hi min Trung 
  i dân sng  nông thôn, s ng trong nông
nghip chim t l cao (67,4%), giá tr nông nghim 21,4% so vi
tng giá tr GDP toàn tnh. Mc dù ch chim ¼ giá tr trong tu kinh t
p vng trong kinh t xã hi sng
i dân Qu n Bàn, Qu  
huyn có m dân s i cao và là các vùng sn xut nông nghip khá ln
trong tnh.
Cây lúa (Oryza Sativa L.) là mt trong nhng cây cung cp ngu 
thc quan trng nht c i, s dng lúa go làm th   nh
i sng c 70% 



















 [4]. Tuy nhiên, trong thi gian g
vi s phát trin ca các ngành kinh t, ngành nông nghi
v c t ln sng. Bên c vic s dng phân bón, thuc tr 
gây sc ép li vc s dng các hóa cht này quá mc s
gây nên mt cân b 
2

 t ng ti cây tra là nh
ng ti sc khi [5].
Cd, Pb, Cr, Zn hay Mn là các kim loi vng vt và
i, có th gây ra bnh v ng Pb trong
máu cao s làm gim hp th vi cht, gây thiu ng, t

m trí tu ca tr em [22]. Mc dù m ô nhit Vit
i mu d nhn thy là kim loi nng có tác
ng trc tip hoc gián ti n sc kh i vì nó d dàng  
chuyn thc phm và v dài s gây ng nghiêm tri.
 c ta, s t, trong nông sn và nhng tiêu
cn sc khi vn còn là v c tho lun và nghiên cu,
tuy nhiên vn còn hn ch c bit là nhng nghiên cu v KLN trong go ti
Qung Nam còn rc công b.
Xut phát t nhng lý do trên, em quynh ch Đánh giá hàm
lượng và rủi ro sức khỏe của kim loại nặng trong gạo ở một số vùng sản xuất
nông nghiệp tại tỉnh Quảng Nam” nhng
ng ca KLN trong gn sc kh
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
2.1 Mục tiêu tng qut




 , , 









 

























.
2.2 Mục tiêu cụ th
- 

- Target hazard quotient).
3. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
Các kt qu  tài cung cp các s liu v ng các KLN trong

t và go, t i ro sc khe ci thông qua vic tiêu th.
Bên cc thc
3

tr ra các gii pháp khc phc kp thi nha ng tiêu cc
n sc khi dân.
4. CẤU TRÚC CỦA KHÓA LUẬN
Khóa lun này ngoài phn M u và Kt lun - Kin ngh thì gm có 3

ng quan tài liu
ng, nu
t qu và bin lun

4

CHƢƠNG 1
TÔ
̉
NG QUAN TÀI LIỆU

1.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI KHU
VỰC NGHIÊN CỨU
Qung Nam là mt tnh ven bin thuc vùng phát trin kinh t trm
min Trung,  vào v  cc, có nhiu ki phát trin v
mi mt. Nn kinh t ca tnh ngày mt phát triu kinh t chuyn dch theo
 trng ca ngành công nghip - xây dng và dch v, gim dn t trng
ngành nông lâm thy sn.  Qung Nam hin nay có nhiu KKT và KCN 
 Chu Lai có quy mô lng
sm nht ca tnh. Vi din tích 1.040,683 nghìn ha, tình hình th ng Qung
Nam gm 09 lot khác nhau, quan trng nht phù sa thuc h 
các con sông thích hp vi trng lúa, cây công nghip ngu Thc
tr u s d t cho thy, vic s dt hin nay ch yu vào nông
nghip, lâm nghip. Tuy nhiên, các cht thi t các hong công nghip hay vic
s dng phân bón, thuc bo v thc vi
nguy hi và c khi [20].
n Bàn, Qu n có các vùng sn xut nông
nghip khá ln trong tnh vi m dân s i cao. Huyn Bàn nm v
phía bc ca tnh Qung Nam, có v a kinh t c bit quan trng, huyn tp
trung nhiu khu công nghip ln nh, bên c 
ng, th công m ngh. Theo Niên giám thng kê tnh Qu   

huyn Bàn có din tích t nhiên là 587,09 km
2
, dân s trung bình 203.955
i, m dân s khoi/km
2
, huyn có dit sn xut nông
nghing lúa toàn huyt 65.276 tn. t
  n Bàn khá t       t phù sa chi n
69,67% tng dit. Tuy nhiên hin nay, v ô nhing ti nông
 và các cm công nghi lt ra cc quan tâm
gii quyn Nam - n Ngc có h thng x c thi, còn li
5

các cm công nghip hi kin thc hin, vic s dc
m bo gây n chng nông sn ca huyn [7].
Huyn Duy Xuyên nm bên b nam h n, là vùng ca sông -
ven bii t ca các con sông ln. Huyn gn lin vi các làng ngh
m s, vt liu xây dng, mây tre xut khu, dt chiu, dt la và trng cây
c. Huyn có din tích t nhiên là 214,71 km
2
, dân s trung bình 123.816
i, m dân s khoi/km
2
, dit sn xut nông nghip là
6.963 ha, sng lúa c t 45.753 t    ng
 tui tr chim t l cao là m và tin ca huyn. Lc
  ng tp trung  khu vc nông thôn. Tuy nhiên trong sn xut nông
nghip hin nay ca huyn, xu th 
cu ging cây trng nên tình hình sâu bnh din bin phc ty s ng
và chng loi thuc BVTV s dng thu

s ln phun thuc, dùng thuc Bng dn, lm dng thu
dn hu qu gây ra hing kháng thuc, làm mt hiu lc thu tn 
ng thuc BVTV quá mc cho phép trong nông sn, thc phn
c là mng tri vi sc khe con ngu
[8], [31].
Qu  là huyn trung du min núi ca tnh Qung Nam, có din tích t
nhiên 299,09 km
2
, dân s i, m dân s khong 333
i/km
2
. T l ng, dit canh tác nông nghi
ca ngành nông nghing kinh t rt ln. Huyn có dit nông
nghin 2005 - 2010, sn xut nông nghing
khá, giá tr bình quân ht lúa, các loi cây tr
 t 39 t/ha lên 45 t/ha), st trên 35.000 tn,
ng lúa
toàn huyt 35.108 tn. Huyn có các h thng kênh kéo dài, các h chc
phc v cho sn xut nông nghic sinh hoa bàn. Tuy
nhiên, phát trin nông nghip ca huyn vng, vic thâm canh, ng dng
6

tin b khoa hc k thui hóa vào sn xut còn rt nhiu hn ch và làm
nh hng sng ci dân [23].

Hình 1.1. B khu vc nghiên cu
1.2. ĐẶC TÍNH VÀ TÁC HẠI CỦA MỘT SỐ KIM LOẠI NẶNG
1.2.1. Ch (Pb)



 (d = 11.3 g/cm
3
) , 



 ,  , c
xanh [19]. 













 2 
 (II) (IV). 











2+









. 













, 











,  , 



 , Pb















[3].











 . 



 10 :
 , 

, cacbonat, , 





 ,


 










 - 

,  .
: Pb(OH)
2
, PbCO
3
, PbO, PbS,  : PbClBr, PbSO
4
,
7

PbS, PbCO
3
, PbCrO
4
 : Pb
2+
. 




















4






 . Pb
2+





 , 





, 











(OH)
2
, PbCO
3
, PbO, PbS [15].
ng Pb trung bình trong thch quyc khong 1.6x10
-3
% trng
t trung bình là 10
-3
%. 









, 

 , 









c s dng trong pin,
t s dng c dn, mt s hp chc thêm vào
 gt to màu, cht nh, cht kt gn, các sn
phm thi t ng dng ca chì nc tái ch hp lý thng
làng kim loc hng. 
, 





. 











, 





. 










, , , hôn mê, 
vong, 

, 

. 










 , 






, 

















 [18], [19]. KLN Pb  dng mu
t nguy him bc tính ca chúng rt cao. 














ng 

[1].
  i, Pb trong máu liên kt vi hng cu, và tích t trong
 i b Pb ra kh rt chm ch yc tiu. Chu kì
bán rã ca Pb trong máu khong m 20 - p
cht chì ht bn vc hi vi, có th dn chi
[18]. Viu tr nhic chì rt phc tp, t l khi bnh rt thp. Tr em có
mc hp th chì gp 4 - 5 li ln. Mt khác thi gian bán hy sinh hc chì 
tr em u so vi ln. Tr em t 6 tui tr xung và ph n
có thai là nhng mn cm vi nhng ng nguy hn sc kho

n hóa can xi bng cách trc tip hoc gián
tip thông qua kìm hãm s chuyc c h thng thn
8

n thn kinh ngoi biên. Tu theo m nhic có th gây ra
nhng tai bi

[27].
1.2.2. Crom (Cr)














 

,











 ,  [3]. Cr có th tn ti  dng hóa tr +3
hoc +6. 













 , 
 , , 

,




,  , 

 [29].
Nhìn chung, thc phm là ngu i. S hp th
Cr tùy thuc trng thái oxy hóa ca chp thu qua d dày, rut nhiu
 thm qua màng t bào. Các hóa cht hóa tr 6 ca Cr d
gây viêm loét da, xut hin mn, tha
i, 



, 


 . Cr (III) 

 (VI) 

p Cr
(VI) vào nhóm Tác nhân (hoc hn hp) chc chi và Cr
(III) vào nhóm Tác nhân hoc hn h xp vào nhóm ch
i [27], [29].
Cr (VI)  . 



















 . 



(VI) 























 (III) 






 (III) 



(VI) . 













 2  
(III) > 5 [2].
1.2.3. Cadimi (Cd)
Cd (d = 8.6 g/cm
3
) là mt KLN ph bi






 . 









 ,  .













 . 
pH, lo, , 













 . 
9

 : CdO, CdC
3
, Cd
3
(PO4)
2





 . Trong môi











2+
.  


, 95% 







 10 . 









20 - 40%,  20%,  20%, 












. 








 ,  , 






 , 



, 






,  ,  ,
nzim [3], [15].


 

 n, h th

, các ngành
công nghi

 t cht th
t sn phm ph ca các loi phân bón photphat. N Cd cao 
c tìm thy là cht bin và gây quái thai cho mt s ng
lng vng các ion Cd ch yc gi li trong r, và

ch mt s ng nh c vn chuyn thân,  [42]. Cd là mt trong nhng
kim loi c hi nht mà có ng xn ho ng sinh hc c t, s
chuyn hóa thc vt và sc khng vt. Cd, mt kim loi chuyn tip,
ch yc tìm thy có liên quan vi qui Zn,
Mg, Cu, Fe, Se, Ca, Mn và t và cây trc báo cáo trong nhiu
nghiên cu. Mc thp nht ca Cd trong mô thc vt mà t

 c
hi là 5 mg/kg [34].








 (FAO) 
(WHO) 









 400 - 500 µg/, 



70 µg/. 


. 



 (rau, , ,  ) 












 . 














, 


 (,
2008). , 

Cd 0.1 














30 








, [43].


1 trong 3 











 , thc
phm là ngun Cd chính nhi i. S tích t Cd trong các loi cây
10

c thì rng l i qua con
n phm t các loi cây này. S hp th hp cht Cd tùy thuc vào
 hòa tan ca chúng. Cd tích t phn ln  thn và có thi gian bán hy sinh hc
dài, t 10 - ng c  ng hô
h    i v ng vt th    i b
nhic Cd, tu theo m nhim s b i, thc
bit là gây tn dn protein niu. Ngoài ra còn ng ti ni

tit, máu, tim mch,  n   n, thiu máu và phá hy ty
 













 . 
th. 





































 [30]. p Cd và hp cht ca nó vào nhóm
Tác nhân (hoc hn hp) có th i [27].
1.2.4. Mangan (Mn)
Mn (d = 7.44 g/cm
3
)  ,  0.1%  . Mn









 (halogen), , , .
 (

) 




 . 



 4 

 , Mn
2
O
3
, MnO
2
, Mn
2
O

7






3
O
4
[3]. 


















,  , pin khô, , ,

, 
V mng Mn là mt nguyên t ng, nhu cng mi
ngày t 30-50 µg/kg th trng. T l hp th  tu thuc vào s ng
Mn thâm nhp, s hin din ca các kim lo  
uc chng c v tính nhic thn kinh  công
nhân m do tip xúc lâu dài vi bi có chc tính mnh vi nguyên sinh
cht ca t c bit là tác dng lên h th
thn và b máy tun hoàn, phi, ng c nng có th dn ti t vong [27].












 , 

















 . 





 (II), 
11

 . 





















 [2].
1.2.5. Kẽm (Zn)




  , 






, 












 c tìm thy trong nhiu loi
thc phc ui hình thc các phc cht hi Zn hòa tan
c. Khi ng c Zn s cm thy ming có v kim long, mch chm,
co git Ch  ng là ngun cung c
ngh giá tr tm thng Zn tip nhn t chc
là 1 mg/kg th trng. Nhu cng v Zn hàng ngày  i ln là 12 -20
mg/l [27].
 , 


















khai thác qung m, luyn kim, m gii có khong 1-3 triu tn Zn t
các hot. S dng phân bón hoá ht

trong nhng Zn
 vic s dng phân bón trên th gii khong 260
- 1100 tn. Ngoài ra ngu  gii
khong 640 - 1914×10
3
tn t nhng cht thi có cht thng vt,
cht thi nông nghip, phân bón, bùn thi cng rãnh, bc [18].
 : 







 






 . 










 , 























 













[27]. Giá tr ng ca Zn trong thc vt là 20 - 
 xu
c hi vi mt s loi cây trng [27].
 : 























. 



, 








,  

, 2g











 . 







 , 




12

, 





 , 



 , 








 . 
















 , 

 , ,
viêm da, 












 . Tác hi ci vi sc khe
i: Hp th nhiu km có th gây nôn, tn hi thn, lách làm gim kh 
hng và gây bnh thiu máu liên qun s thiu hng. Hp th km
trong khu pht, tn hi thn và lách, t 200 -
500 mg/ngày gây xáo trn d dày, bun nôn, hoa mt. Hp th km > 100 mg/ngày
gây gim s hp th ng [18].
1.3. CƠ CHẾ HẤP THỤ VÀ ĐÀO THẢI KLN
1.3.1. Quá trình hấp thụ KLN vào cơ th
Các KLN ng làm ving sng có th xâm nhp
 ng hô hp, tiêu hoá và da [27].
- ng hô hp: S hp th qua ph ng thâm nhp chính ca
KLN  dng , khói, bi trong không khí.
+ H thng hô hp gng d- hng, khí - ph qun, phn
i gm ph qun nh dn ti ph nang hp thành các tiu thu.
+ c d dàng phân rã trong dch niêm mng
hô hp c hp th  ph 
m qua các màng ph nang - mao, mch lành.
+ Khí,  b hp th. Các ht không b hoà tan b gi
lng hô hp có th th: bng lp mao dch, bng thc
bào và bng xâm nhp trc tip qua biu mô ph nang.
- ng tiêu hoá: Hp th KLN có th ng th  ung
hoc nut phi khi các hng hô hp b y theo h thng mao
dch lên ming:
+ D dày hp th các cht không phân cc bng khuych tán t ng.

+ Rut có chp th, thun li cho quá trình khuych tán và hp th
tích cc, kéo dài nhiu gi. Phn ln các KLN c hp th ng tiêu hoá s
13

n gan, có th c thi vào mt và hp th li vào
rut.
- Hp th qua da: Da gm 3 lp: bii da
+ Xâm nhp ca các KLN qua da có th bng: Hp th qua biu bì do
khuych tán qua màng lipit (các hp cht không phân rã). Hp th qua nang quanh
chân lông. Xâm nhp t do qua các vt tc hoc bnh ngoài da.
+ S thm thu ca chc ph thuc vào tính cht hòa tan trong mc
tính phân cc phân t và tính phân rã.
1.3.2. Sự phân bố và khu trú KLN trong cơ th
 c cu to bi nhi dch nên chc
c phân b và tích lu  
gây c ch ho mt s mô n, lông,
tóc, móng.
- Gan: phn lc gi, chuyn hóa và bii  gan, mt
và thng tiêu hóa.
- Thn: Hg, As c tích   thn.
- Bám vào các mô m: các cht hoà tan trong m có ái lc li vi các
cht béo, tuyn ni tit, thn kinh
- : nhiu KLN có ái lc bii vCác cht c
i ion và hp th cht keo trên b mt.
- Bám trên tóc và móng: Mt s KLN (Pb, Zn, Cd, Hg, As ) có ái lc liên
kt vi tóc và móng.
1.3.3. Biến đi sinh hóa cc KLN trong cơ th
Các chc này ng, gây bii s chuyn hóa c c
l ng li và làm bii các chc.  ng các
chc và các cht chuyng sinh hc giúp cho vic phát hin

tình trng thm nhim chc.
Các cht chuyn hóa mi sinh s c hoc th
chc xâm nh i cht chuyn hóa lm
14

 Quá trình bii sinh hóa r - kh, thy phân, di
chuyn nguyên t, metyl hóa, liên k
1.3.4. Qu trnh đào thải các KLN
 các kim loi qua thn và phân, mt s i qua phc
bt, sa, m hôi, da, lông, tóc và móng chân tay.
Vii các chc t các t  n ra theo cùng
m p th. S i này ph thuc vào các tính cht ca các
KLN, n và cách liên kt c
- Th con i quan trng,  lc tiu cu, vn
chuyn ch ng qua ng thn và khuych tán th ng theo ng.
- Phi: ch yi vi chc không kt hp
ngay vi các cht t   hoc không phân gi  to thành nhng cht
chuy.
- Tiêu hóa: mt s KLN Pb, Cd n gan, thi qua mt vào rut.
Phn chc tái hp thu s thi ra phân.
- c bt: mt s KLN thc bt nh quá trình khuych tán th
ng và thi nh tích t  tóc.
- Sa: Tr em nht là tr  ng sa b ô nhim s b các hu qu
nghiêm trng do chúng rt mn cm vi nhiu KLN có trong s As, Hg,
- Lông, tóc, móng: KLN kt hp vi cht sng do có ái tính vnh
cha trong cht sng  t l cao. Phân tích lông, tóc, móng có giá tr vic th
tip xúc vu kin loi tr chc chn s ô nhim t bên ngoài (bi).
- KLN thi qua da phn ln nh bài tit m hôi.
Tùy  c tính ca các     i din ra nhanh hay
chm. Viào thi chm s dc cht . Mt s yu t

n nhc ht là tình trng thn. Nhi yu
thn, tn mn cm vi KLN t là khi hp thu nhiu ln.
S hi KLN ph thuc vào n và tính cht hóa lý ca
chúng. T i các KLN ph thuc vào thi gian bán hy sinh hc. Các
KLN ng có thi gian bán hy dài (trong nhiu tun hay nhiu tháng).
15

1.4. MỘT SỐ ĐẶC TÍNH CỦA CÂY LÚA NƢỚC
Lúa là mt trong ba loc quan trng nht ca th gii, v mt
phân loi thc vt, cây lúa thuc h Poaceae, chi Oryza, loài Oryza Sativa., tên
khoa hc Oryza Sativa L Ngoài loi lúa trng chii b phn din tích lúa th
gii là Oryza Sativa L., mt loài lúa trng na là Oryza glaberrima Steud., ch c
trng gii hn  mt s quc gia Tây Phi Châu và hi thay th dn bi
Oryza sativa L. Cây lúa là lo c có lch s trng tri nht
(7000 i nguyên cây lúa là Trung Quc và . Hin
c có din tích ln th 2 trên th gii. Khong 40% dân
s trên th gii ly lúa go làm nguc chính. Trên th gi
quc gia có sn xut và tiêu th go vi các m khác nhau và giá go xut khu
tính trê trt nhiu so vi các loi hc khác [12].
Oryza sativa L. là mt loài cây thân tho, sinh sc trng
nhiu  vùng nhii và cn nhii, thng ca các ging dài,
ngn khác t 60 - 250 ngày. V n thc vt hc, lúa trng hin nay là do
lúa di Oryza fatua hình thành thông qua quá trình chn lc nhân to lâu dài. Cây
lúa thích nghi rt rng vi nhiu kin sinh thái khác nhau t  35
0
Nam -
53
0
Bu kin sinh thái có ng trc tii sng ca cây, nó quyt
nh lou ging, thi v gieo cy, bin pháp canh tác và hình thành các

vùng trng lúa khác nhau [13].
Nhi có tác dng quyn t ng ca cây lúa nhanh
hay chm, tt hay xu. Trong phm vi gii hn (20 -30
0
C), nhi 
lúa phát trin càng mnh. Nhi trên 40
0
C hoi 17
0
ng
chm li 13
0
C cây lúa ngng, nu kéo dài 1 tun l cây lúa s
cht. Phm vi nhi mà cây lúa có th chc và nhi ti ho thay
i tùy theo ging, thi gian b ng là tình trng
sinh lý ca cây lúa. Nói chung, các gii chng nhi thp gii
ng lúa nhii và c li. Cây lúa già chng gi
non; thi gian b ng càng dài, cây lúa càng suy yu thì kh ng
càng kém [12], [13].
16

 ánh sáng ng trc tin s quang hp ca cây lúa, th
hin ch yu b ng ánh sáng mt tri chi   di t
ng bc xng, cây lúa ch s dc khong
ánh sáng mt tri chiu ti ruu king bc x
trung bình t 250-300 cal/cm
2
/ngày thì cây lúa sng tt và trong phm vi này
ng bc x càng cao thì quá trình quang hp xy ra càng mnh. Bc x mt
tri ng lot lúa. Ngoài

 làm n s ng và phát trin ca cây lúa.
  bông, gió mnh ng xn quá trình hình thành
và phát trin cng lúa, s tr bông, th phn, th tinh và s t khô
trong ht b tr ng l ht lép, ht lng làm gim t lúa. Tuy
nhiên, gió nh giúp cho quá trình t th phn trong qun th rung lúa to
u kin thun li cho quá trình quang hp và hô hp ca rung lúa góp ph
t [13].
t trng lúa cng, nhiu hp, thoáng khí, kh
 c, gi phân tt, t b r t và
ng nhing nuôi cây. Lot tht tht pha sét, ít chua hoc
trung tính (pH = 5,5 - 7,5) là thích hi vi cây lúa. Tuy nhiên, mun trng lúa
t rung cn bng phng và ch i. Tùy thuc vào
giu kin tn ti khác nhau, có nhng ging lúa có th c
trong nhu kic nghin, khô hn, ngp úng rt tt
[13].
c quan trng nht cc có
din tích lúa ln nht theo th t phi k là  , Trung Quc, Indonesia,
Bangladesh, Thái Land, Ving hàng th c Mic ta có
tng sng ng th 5 trên th gic xut khu
gng hàng th 2 th gii hin nay vi sng go xut khu bình quân trên
i 4 triu t     o xut khu ca Vi  
ng v s ng và chng c rng th ng bng sông
Cu Long là va lúa ln nht ca c n quan trng trong thành qu
].