CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI TRẺ EM BỊ XÂM H ẠI

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
TIỂU LUẬN
CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI TRẺ EM
Đề tài:
CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI TRẺ EM BỊ
XÂM H ẠI
GV hướng dẫn : TS Mai Kim Thanh
Sv thực hiện: Doãn Nguyệt Quỳnh
Lớp K51- ctxh.
Hà Nội, tháng 12/2008
1

I, Mở đầu:
Xâm hại trẻ em ở nhiều góc độ như đánh đập,
xâm hại tình dục, bắt lao động sớm... theo các quy định luật pháp của VN
đều bị cấm và có hình thức xử phạt rất nghiêm. Nhưng trên thực tế việc thực
hiện lại rất nửa vời. Một ông bố xâm hại tình dục con gái mình đôi khi lại là
chuyện "đóng cửa bảo nhau". Một người mẹ đánh con như cơm bữa cũng là
chuyện nhỏ. Một người thầy tát học sinh cũng chỉ bị khiển trách... Những
hành vi bạo lực đó đã và đang thản nhiên diễn ra hàng ngày. Đây là vấn đề
nhức nhối của xã hội hiện nay, đã đến lúc cần có một giải pháp cụ thể và
cứng rắn hơn nữa để bảo vệ cho “những thế hệ tương lai”. Bài viết dưới đây
xin đề cập tới thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của thực trạng này, đồng
thời nêu ra một số giải pháp cho vấn đề nêu trên.
II, Nội dung chính:
1. Các khái niệm cơ bản:
a. Trẻ em:
Có nhiều khái niệm về trẻ em:
Theo công ước quốc tế: ''Trẻ em được xác định là người dưới 18

tuổi, trừ khi pháp luật quốc gia quy định tuổi thành niên sớm hơn''.
Theo luật bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ em 1991: “Trẻ em là công dân
Việt Nam dưới 16 tuổi”.
Theo định nghĩa sinh học: “Trẻ em là con người ở giai đoạn phát triển, từ
khi còn trong trứng nước tới tuổi trưởng thành”.
2

Tâm lý học cho rằng: “Trẻ em là giai đoạn đầu của sự phát triển tâm lý –
nghiên cứu con người”.
Nhìn dưới góc độ xã hội học: “Trẻ em giai đoạn xã hội hoá mạnh nhất và
là giai đoạn đóng vai trò quyết định của việc hình thành nhân cách của mỗi
con người”.
b. Trẻ bị xâm hại:
“Xâm hại là tất cả thái độ, hành vi tổn thương đến sự tự trọng của trẻ,
làm hại đến thân thể, sức khỏe và tâm lý của trẻ qua hành động mắng chửi,
xỉ nhục, thậm chí dùng vũ lực(đánh đập) để trừng phạt, răn đe,dạy dỗ con
trẻ…Sự xâm hại đó không chỉ diễn ra trong gia đình, mà còn diễn ra trong
trường học, thậm chí ngay trên đường phố”.
Khái niệm xâm hại trẻ em không chỉ là xâm hại thân thể mà còn xâm hại
tới cảm xúc, tinh thần của trẻ.
Xâm hại thân thể bao gồm mọi hình thức gây đau đớn về thể chất cho các
em kể từ bấu véo cho đến rung lắc, bợp tai, tát, đánh đập... Trẻ có thể bị tổn
thương rất đa dạng, từ tổn thương phần mềm (vết rách, bầm tím, vết bỏng)
cho đến gẫy răng, gẫy xương, vỡ nội tạng, thương tích hệ thần kinh trung
ương. Bị xúc phạm thân thể từ nhỏ, các em lại dễ phát triển hành vi bạo lực
hoặc phạm tội sau này.
Xâm hại về tinh thần có thể bao gồm những hành vi mắng chửi, lăng nhục
trẻ… Những hành vi này gây rối loạn nghiêm trọng về nhân cách, nhận thức
và tâm trí trẻ, chúng dễ trở thành người mất lòng tin, sống thu mình, không
cởi mở, có biểu hiện thụ động hay kích động quá mức, thể chất còi cọc, ngôn

ngữ phát triển chậm, gương mặt vô cảm.
d. Công tác xã hội - công tác xã hội với trẻ em :
3

Công tác xã hội là một nghề chuyên hỗ trợ, giúp đỡ những người gặp
khó khăn hoặc những người bị đẩy ra ngoài xã hội (người nghèo, người
khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, phụ nữ, người già…). Sứ mạng của
nghành công tác xã hội là nỗ lực hành động nhằm giảm thiểu:
Những rào cản trong xã hội
Sự bất công
Và sự bất bình đẳng.
Công tác xã hội với trẻ em là sử dụng các kỹ năng chuyên nghiệp để
nhằm hỗ trợ, giúp đỡ những trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn, mang
lại cho trẻ em niềm tin vào cuộc sống; để các em có thể phát triển một cách
đầy đủ, đúng đắn và khỏe mạnh.
2. Thực trạng:
Theo thống kê của Cục CSĐT tội phạm về TTXH - Bộ Công an, từ năm
2002 đến nay, số vụ XHTDTE có chiều hướng gia tăng. Từ năm 2005
-2007, đã xảy ra 5.070 vụ xâm hại trẻ em trong đó án XHTDTE chiếm
56,3%. Số vụ hiếp dâm trẻ em chiếm 65,5% số vụ XHTDTE. Tại Bệnh viện
Phụ sản Hà Nội, bác sĩ Nguyễn Duy Ánh, Phó giám đốc bệnh viện cho biết:
"Trong khoảng 2 năm trở lại đây, mỗi năm trung bình có 30 - 40 vụ cưỡng
bức trẻ em được đưa tới xét nghiệm, khám tại bệnh viện chúng tôi. Các
tháng 11 và 12/2003 và tháng 1/2004, tháng nào cũng có tới 3-4 vụ". Ông
nhận định: "Tình trạng xâm hại tình dục trẻ em (XHTDTE) hiện nay là rất
nghiêm trọng". Một đợt kiểm tra của Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em
phối hợp với Bộ Công an gần đây nhất tại 6 tỉnh cũng cho thấy có tới 472 vụ
4

hiếp dâm trẻ em; 70 vụ giao cấu với trẻ vị thành niên, 4 vụ chứa gái mại dâm

trẻ em, 44 vụ dâm ô với trẻ em; trong đó có 84,4% số vụ được khởi tố.
Năm 2007, Tổ chức Plan tại Việt Nam đã phối hợp với Vụ Thanh tra thuộc
Ủy ban Dân số Gia đình Trẻ em (DS-GD-TE) tiến hành nghiên cứu ở 10
tỉnh, thành phố của Việt Nam. Qua nghiên cứu cho thấy, lứa tuổi bị XHTD
nhiều nhất là từ 11 đến 16 tuổi. Tình trạng trẻ dưới 6 tuổi bị xâm hại cũng
chiếm tỉ lệ đáng báo động, như ở Hà Tĩnh, tỉ lệ này chiếm tới 33%. Thống
kê các vụ việc xâm hại, bạo lực đối với TE thống kê từ Đường dây tư vấn và
hỗ trợ TE của Cục bảo vệ, chăm sóc trẻ em cho thấy sự xâm hại và bạo lực
đối với TE trong gia đình tăng gấp 3 lần; tại cộng đồng tăng 7 lần và trong
trường học tăng 13 lần. Những địa phương xảy ra nhiều vụ xâm hại trẻ em
nhiều nhất có Hà Nội, Đồng Nai, Đắc Lắc, TP.HCM, Tây Ninh, Kiên Giang,
Bắc Giang... Ông Đặng Hoa Nam, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc
TE cho rằng, trên thực tế số vụ việc xâm hại, bạo lực, ngược đãi TE còn cao
hơn song nhiều vụ không được gia đình nạn nhân khai báo, tố cáo đối tượng
vì mặc cảm, sợ ảnh hưởng đến tương lai của trẻ. Những vụ xâm hại trẻ em
mà ngành công an tổng hợp, thống kê theo hệ thống ngành là những vụ bị tố
cáo, điều tra và xử lý. Điển hình cho những vụ xâm hại trẻ em bị phát hiện:
Em Nguyễn Thị Bình trong nhiều năm bị chủ quán phở đường Nguyễn Trãi
(Thanh Xuân) bóc lột sức lao động, đánh đập dã man; Bé Bông ở Tp. HCM
bị mẹ nuôi đổ nước sôi vào người nếu không nộp đủ số tiền 200.000đ/ngày.
Nghiêm trọng hơn, tại trường học, hiện tượng xâm hại trẻ em diễn ra ngày
càng phổ biến. Bé Đỗ Ngọc Bảo Trâm (18 tháng tuổi) bị cô giáo dùng băng
keo dính chặt miệng gây ngạt thở dẫn đến tử vong. Cháu Huỳnh Ngọc Trâm,
10 tuổi, học lớp 5 trường Tiểu học An Hiệp 2 (Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp)
bị thầy hiệu trưởng, công an xã doạ nạt, ép cung dẫn đến hoảng loạn, mất
5

khả năng nói trong thời gian dài. Hay vụ việc của cháu Huỳnh Thị Bé Tý, 13
tuổi, học lớp 7 trường Trung học cơ sở Hoà Bình (tỉnh Đồng Tháp) bị cô
giáo chủ nhiệm nghi ngờ lấy cắp 100.000 đồng, bị sỉ nhục, khám xét trước

cả lớp... Theo kết quả thanh tra, tại Hà Nội, 3 năm qua đã có 450 vụ xâm hại
trẻ em bị khởi tố hình sự. Trong đó, số vụ bị xâm hại tình dục là 66, số vụ
gây thương tích cho trẻ là 40. Điển hình nhất là vụ ngược đãi em Nguyễn
Thị Bình, giúp việc cho gia đình Chu Văn Đức và Trịnh Thị Hạnh Phương,
cư trú tại phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân.
Tại TP HCM, 3 năm qua đã có hơn 200 vụ trẻ bị xâm hại, trong đó xâm hại
tình dục là 78. Nhiều vụ gây bức xúc trong dư luận, như trường hợp Hồ Thi
Ba ở phường 2, quận 10, đã ném ấm nước đun sôi vào cháu Hồ Thị Bông vì
xin được ít tiền, vụ Nguyễn Thị Ngọc thường trú tại phường 5, quận 8, đã
thuê 3 em đi ăn xin. Khi không xin đủ số tiền quy định, các em bị Ngọc
dùng roi sắt hành hạ. Bên cạnh đó, còn có trường hợp bố mẹ đã nhận tiền và
đồng ý giao con (từ 6 đến 8 tuổi) cho Chương Văn Hùng để đi bán hàng
đêm. Chương đã bắt các em đi bán hàng đến tận 2-3h sáng. Nếu không bán
được 100.000 đồng một ngày, các em bị đánh đập, không được ăn và phải
ngủ ở vỉa hè.
Trên đây là những vụ xâm hại trẻ em điển hình bị phát hiện và xử lý còn
trong thực tế, chắc chắn rất nhiều vụ xâm hại trẻ em xảy ra người lớn đều
không biết đó là hành vi xâm hại. Bằng chứng là qua khảo sát tại 5 tỉnh,
thành phố cho thấy, 58,3% trẻ được phỏng vấn trả lời đã bị người lớn dùng
các biện pháp quát mắng, chửi, sỉ nhục, tát, phát vào mông, phạt úp mặt vào
tường... khi các em mắc lỗi. Việc sử dụng các hình phạt, biện pháp giáo dục
nghiêm khắc mang tính bạo lực, đặc biệt bạo lực về tinh thần trong xã hội,
gia đình, trường học còn khá phổ biển. Rất nhiều người lớn chưa ý thức
6

được những hành vi này là vi phạm quyền trẻ em và sẽ có ảnh hưởng rất
nguy hại đến tinh thần của TE trước mắt và lâu dài, ông Nam khẳng định.
Số trẻ em bị xâm hại tại Hà Nội và TP HCM có chiều hướng giảm, nhưng
mức độ các vụ việc thì ngày càng nguy hiểm và phức tạp. Nhiều em đã phải
mang thương tật suốt đời. Đó là đánh giá của đoàn kiểm tra liên ngành được

thực hiện vào đầu tháng 1 tại Hà Nội và TP HCM, do Phó chánh thanh tra
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Ninh Thị Hồng dẫn đầu.
Theo kết quả thanh tra, tại Hà Nội, 3 năm qua đã có 450 vụ xâm hại trẻ em
bị khởi tố hình sự. Trong đó, số vụ bị xâm hại tình dục là 66, số vụ gây
thương tích cho trẻ là 40. Điển hình nhất là vụ ngược đãi em Nguyễn Thị
Bình, giúp việc cho gia đình Chu Văn Đức và Trịnh Thị Hạnh Phương, cư
trú tại phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân.
Bà Ninh Thị Hồng, Phó chánh thanh tra Bộ, cho rằng số vụ trẻ bị xâm hại
tình dục có thể còn nhiều hơn, nhưng do e ngại, né tránh nên nạn nhân đã
không khai báo. "Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng còn chậm, không
xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan nên việc xử lý, hỗ trợ, bảo vệ nạn
nhân và nhân chứng không kịp thời, kém hiệu quả", bà Hồng đánh giá. Đoàn
thanh tra đã kiến nghị Bộ Lao động phối hợp với Bộ Nội vụ đề xuất với
Chính phủ cho phép mỗi xã, phường được sử dụng một biên chế cán bộ
chuyên trách làm công tác lao động, xã hội. Đặc biệt, cần có biện pháp xử
phạt nghiêm khắc đối với cha mẹ cố tình bắt con cái phải đi lang thang kiếm
sống cũng như các trường hợp bảo kê, chăn dắt nhóm trẻ em lang thang.
Một nhận định chung ở nước ta có hơn 1200 trẻ bị bắt buộc lao động sớm:
Cụ thể tại Hà Nội tổng số trẻ em phải lao động sớm từ 6 đến 16 tuổi là 352,
7

nữ chiếm 74%. Trong đó có 167 em làm giúp việc trong các gia đình ,116
em làm việc trong các nhà hàng , các cơ sở dịch vụ, 15 em trong các cơ sở
sản xuất, 44 em làm các công việc khác… Các em có thu nhập bình quân từ
500 000 đến 700 000 đồng/ tháng. Tại thành phố Hồ Chí Minh có 750 lao
động trẻ em, chuyên đi bán vé số, bán báo , phụ hồ… Mức thu nhập của các
em từ 300 000 đến 700 000 đồng/ tháng.
3. Những hậu quả nặng nề:
Mọi xâm hại đều ảnh hưởng không tốt đối với sức khoẻ và tinh thần của
trẻ ( đặc biệt là về mặt tinh thần) nhưng sự xâm hại gây ảnh hưởng nặng nề

nhất đối với trẻ là sự xâm hại về tình dục. Theo chuyên gia tâm lý Lan
Hương, tổng đài 108, không chỉ mang vết sẹo về mặt thể chất, trẻ còn phải
chịu những vết thương lớn về mặt tinh thần. Xâm hại tình dục trẻ em gây ra
hậu quả khác nhau đối với từng đứa trẻ. Tuy nhiên, hành vi của kẻ cưỡng
bức có thể ảnh hưởng đến suốt cuộc đời đứa trẻ, thậm chí làm các em bị rối
loạn tâm thần. Sự tổn thương quá lớn về tinh thần và thể chất ấy rất khó có
thể bù đắp nổi. Về mặt sinh lý và tâm lý sự tổn thương ấy là:
Về sinh lý :
+ Tổn thương, sưng tấy ở bộ phận sinh dục hay hậu môn
+ Mang thai (đối với em gái)
+ Mắc các bệnh lây qua đường tình dục
+ Nhiễm trùng tiết niệu
+ Đi lại hoặc ngồi khó khăn
+ Ngòai ra có thể bị đau bụng, đau đầu, mất ngủ, thay đổi khẩu vị,…
Về tâm lý : có thể có một hoặc nhiều trạng thái sau :
+ Cảm giác tội lỗi : thường tự đổ lỗi cho bản thân
+ Cảm giác lo lắng, sợ hãi
+ Cảm giác tuyệt vọng
+ Có ý định tự tử
+ Tự làm thương tổn mình
+ Cảm giác tức giận
8

+ Quan hệ bừa bãi với nhiều người hoặc xâm hại tình dục người khác.
Nghiên cứu cho thấy một trong những biểu hiện lớn nhất của rối loạn tinh
thần ở trẻ bị xâm hại tình dục là khó khăn của trẻ trong việc quan hệ với mọi
người xung quanh, người lớn hay bạn cùng trang lứa. Khủng hoảng tâm lý
này có thể gây ra những vấn đề rối loạn sinh lý sau này. Ở tuổi vị thành niên,
các cô bé đã trở thành những người đàn bà mang cái nhìn cảnh giác với con
người, không còn biết tin yêu vào cuộc sống. Không ít trẻ sau khi bị xâm hại

tình dục đã tìm giải pháp kết thúc cuộc đời bằng cách tự vẫn. Mặc cảm tội
lỗi có thể là một ảnh hưởng tâm lý đối với hôn nhân lúc trưởng thành.
Rối loạn hành vi: bao gồm sống thu mình hay gây gổ quá mức, ăn uống
không điều độ, gặp khó khăn trong học tập. Trẻ có phản ứng bốc đồng, hiếu
chiến do bắt chước hành vi của trẻ xâm hại.
Bên cạnh đó, do tình dục không an toàn, hậu quả có thể còn để lại việc
mang thai, rối loạn về tình dục, và các bệnh lây nhiễm về đường tình dục.
Khi trẻ trưởng thành thường mất khoái cảm, không có ham muốn tình dục.
Tỉ lệ người xâm hại tình dục thời thơ ấu gặp các trục trặc về tình dục cao
hơn nhóm khác 90% biểu hiện ở sự suy giảm chức năng tình dục, có xu
hướng tình dục đồng giới, và có trường hợp trở thành người hành nghề mại
dâm chuyên nghiệp hay quan hệ tình dục bừa bãi.
Ví dụ điển hình: Vụ tên Nguyễn Duy Phong, 21 tuổi, tại tỉnh Ninh
Bình có hành vi đồi bại với cháu Ngọc H., lúc đó mới 3 tuổi đã trôi qua cách
đây khá lâu nhưng dư luận vẫn hết sức phẫn nộ bởi tên Phong vốn là hàng
xóm với nhà cháu H. Tuổi mới lớn, tò mò về giới tính, lại không được người
lớn chỉ bảo khiến tên Phong thường xuyên lén lút xem phim sex. Trong một
lần uống rượu say, lại vừa xem phim sex xong, lợi dụng lúc bố mẹ cháu H.
9