Thực trạng giải quyết tranh chấp kinh tế tại Tòa án

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Môc lôc

Lêi më đầu.............................................................................................................1
Nội dung
Phần I: Tranh chấp kinh tế và các hình thøc gi¶i qut tranh chÊp kinh tÕ ë ViƯt
Nam hiƯn nay.........................................................................................................3
I. Khái niệm...........................................................................................................3
1. Tranh chấp kinh tế.............................................................................................3
2. Giải quyết tranh chấp kinh tế.............................................................................3
II. Các hình thức giải quyết tranh chấp kinh tÕ ë ViƯt Nam .................................5
1. Kinh nghiƯm tỉ chøc gi¶i qut tranh chÊp kinh tÕ ë mét sè níc trên thế giới 5
2. Các hình thức giải quyết tranh chÊp kinh tÕ ë ViƯt Nam..................................6
2.1. Träng tµi kinh tÕ nhà nớc thực tiễn và yêu cầu đổi mới.................................6
2.2. Sự cần thiết thành lập toà án kinh tế ở nớc ta.................................................7
2.3. Cơ cấu tổ chức, chức năng và nhiệm vụ của toà án kinh kế...........................8
Phần II: Giải quyết tranh chấp kinh tế tại toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá.......12
I.Thực trạng..........................................................................................................12
II.Nguyên nhân và giải pháp................................................................................19
Phần III: Quan điểm về việc xây dựng cơ chế giải quyết tranh chấp kinh tế ở nớc
ta trong giai đoạn hiện nay..................................................................................23
I. Sự cần thiết phải hoàn thiện pháp luật kinh tế..................................................23
II. Cơ sở thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp kinh tế trong ®iỊu kiƯn hiƯn nay
ë ViƯt Nam ..........................................................................................................24
KÕt ln................................................................................................................29
Tµi liƯu tham khảo

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Lời mở đầu

Từ năm 1986, Đảng và nhà nớc ta đà chủ trơng phát triển nền kinh tế thị
trờng, chủ trơng đó đà làm thay đổi căn bản nền kinh tế nớc ta từ hai thành phần
kinh tế chính với lối quản lý mang nặng tính hành chính sang nền kinh tế đa
thành phần phát triển theo cơ chế thị trờng có định híng x· héi chđ nghÜa. Tõ ®ã
quan hƯ kinh tÕ trở nên sống động và đa dạng, phức tạp hơn. Mục đích đạt đợc
lợi nhuận tối đa trở thành động lực trực tiếp của các bên tham gia quan hệ kinh
tÕ. Trong ®iỊu kiƯn nh vËy, tranh chÊp kinh tÕ không những là vấn đề khó tránh
khỏi, mà còn là một vấn đề lớn đòi hỏi phải có sự quan tâm giải quyết một cách
thỏa đáng. Đó vừa là một yêu cầu nghiêm ngặt của nguyên tắc pháp chế, vừa là
một đòi hỏi bức xúc của nền kinh tế thị trờng.
Trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo cơ chế thị trờng, tính
đa dạng và phức tạp trong quan hệ kinh tế cũng trở nên phức tạp về nội dung,
gay gắt về mức độ tranh chấp, và phong phú hơn nhiều về chủng loại. ĐÃ vậy
xuất phát từ lợi ích kinh tế của mỗi bên tranh chấp, việc giải quyết tranh chấp
kinh tế trong điều kiện hiện nay phải đảm bảo các yêu cầu nhanh chóng, dân
chủ, đạt hiệu quả, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên
Vì vậy, trong bớc chuyển sang nền kinh tế thị trêng, ë níc ta ®ang diƠn ra
mét sù ®ỉi míi sâu sắc trong việc tổ chức các cơ quan tài phán kinh tế nhằm đáp
ứng những yêu cầu mới do nền kinh tế thị trờng đặt ra. Cho đến nay, sau gần 10
năm thành lập và đi vào hoạt động, toà kinh tế của các toà án trong cả nớc đÃ
bộc lộ những mặt u nhợc điểm nhất định. Toà kinh tế thuộc toà án nhân dân tỉnh
Thanh hoá cũng không nằm ngoài thực tế trên. Trong thời gian về Toà án nhân
dân Tỉnh Thanh hoá thực tập tôi đà có dịp tìm hiểu về thực trạng giải quyết tranh
chấp kinh tế tại toà án và có một số ý kiến về cơ chế giải quyết tranh chấp kinh

Nguyễn Thị Mai Hiªn - Líp KT 23A

Website: Email : Tel : 0918.775.368

tÕ ë níc ta. Vì thế tôi đà mạnh dạn chọn đề tài:'' Thực trạng giải quyết tranh
chấp kinh tế tại Toà án" làm chuyên đề thực tập của mình
Kết cấu của chuyên đề gồm ba phần:
Phần I: Nêu khái quát chung về tranh chấp kinh tế và các hình thức giải
quyết tranh chấp kinh tế ở nớc ta hiện nay
Phần II: Là phần chính của chuyên đề gồm hai phần nhỏ: phần thứ nhất
nói về thực trạng giải quyết tranh chấp kinh tế ở Toà án nhân dân Tỉnh Thanh
hoá từ ngày thành lập đến nay và phần hứ hai là những vấn đề giải pháp trớc mắt
cho những vấn đề còn tồn tại
Phần III: Là phần mở rộng của chuyên đề nói lên ý kiến chủ quan cá
nhân về xây dựng cơ chế giải quyết tranh chấp ở Việt Nam giai đoạn hiện nay.
Với thời gian thực tập ngắn và phạm vi tìm hiểu trong một địa phơng nên
chuyên đề không tránh khỏi những hiếu sót, suy nghĩ chủ quan kính mong thầy
cô chỉ bảo để tạo điều kiện cho những đề tài hoàn thiện hơn sau này.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

PhÇn I
Tranh chÊp kinh tế và hình thức giải quyết tranh
chấp kinh tế ë ViƯt Nam hiƯn nay
I. Kh¸i niƯm

1. Tranh chÊp kinh tế

Tranh chấp kinh tế là mâu thuẫn hay xung đột về quyền và nghĩa vụ của các
nhà đầu t, các doanh nghiệp với t cách là chủ thể kinh doanh. Đây là các tranh
chấp phát sinh trong các khâu từ đầu t, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc thực
hiện dịch vụ trên thị trờng nhằm mục đích sinh lêi. XÐt vỊ b¶n chÊt, tranh chÊp
trong kinh doanh ph¶n ánh những xung đột về lợi ích kinh tế giữa các bên.
ở Việt Nam, trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung, các tranh chấp kinh tế chủ
yếu tồn tại dới dạng các tranh chấp hợp đồng kinh tế. Trong điều kiện kinh tế thị
trờng, sự đa dạng phong phú của các quan hệ kinh tế kéo theo sự đa dạng phong
phú về các tranh chấp trong kinh doanh. Có những loại tranh chấp mới phát sinh
nh: tranh chấp giữa thành viên công ty với công ty, giữa thành viên công ty với
nhau trong quá trình thành lập, hoạt động và giải thể công ty; tranh chấp liên
quan đến mua bán cổ phiếu, trái phiếu; tranh chấp về liên doanh, liên kết kinh
tế; tranh chấp rong các lĩnh vực quảng cáo, bảo hiểm, kiểm toán, t vấn; tranh
chấp liên quan ®Õn hèi phiÕu, sÐc; tranh chÊp liªn quan ®Õn së hữu công
nghiệp... Xét về mức độ, các tranh chấp trong kinh doanh trong điều kiện nền
kinh tế thị trờng cũng trở nên gay gắt và phức tạp hơn.
2. Giải quyết tranh chấp kinh tế
Giải quyết tranh chấp kinh tế là hoạt động nhằm khắc phục, loại trừ những
tranh chấp kinh tế đà phát sinh nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên
tranh chấp, bảo vệ trật tự kỷ cơng kinh tế xà hội.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

ViƯc gi¶i qut tranh chấp kinh tế phải thoa mÃn các yêu cầu cơ bản nh:
chính xác, nhanh chóng, thuận lợi, hạn chế tối đa sự gián đoạn trong quá trình
kinh doanh, đảm bảo tính dân chủ và quyền tự định đoạt ở mức độ cao của các
bên tranh chấp, phán quyết phải có hiệu quả thi hành cao; đảm bảo các yếu tố bí

mật trong kinh doanh; uy tín của các bên trên thơng trờng; chi phí giải quyết
thấp...
Các hình thức giải quyết tranh chấp kinh tế chủ yếu gồm thơng lợng, hoà
giải, trọng tài và toà án
Trong kinh doanh, giữa các đơn vị kinh tế nảy sinh các quan hệ kinh tế, mà
nội dung của nó chính là những quyền và nghĩa vụ kinh tế. Các bên có nghĩa vụ
phải thực hiện đầy đủ những quyền và nghĩa vụ đó. Tuy nhiên trên thực tế không
phải lúc nào các chủ thể cũng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của mình.
Do đó các tranh chấp về việc thực hiện qun vµ nghÜa vơ kinh tÕ( tranh chÊp
kinh tÕ) khã có thể tránh khỏi. Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên
tranh chấp, cũng nh tạo ®iỊu kiƯn ho¹t ®éng ®ång bé cho nỊn kinh tÕ, các tranh
chấp đó cần thiết phải đợc giải quyết kịp thời và đúng đắn. Khi tranh chấp kinh
tế xảy ra, để đảm bảo các nguyên tắc của kinh doanh, pháp luật cho phép các
bên tự gặp nhau tìm cách bàn bạc giải quyết. Trong trờng hợp các bên không tự
hoả thuận đợc với nhau, tranh cấp kinh tế cần đợc giải quyết theo một thủ tục
luật định ở cơ quan tài phán kinh tế có thẩm quyền. Quá trình giải qut mét vơ
tranh chÊp kinh tÕ theo mét thđ tơc nhất định trớc cơ quan toà án kinh tế gọi là
tố tụng kinh tế.
Với t cách là một chế định của luật kinh tế, tố tụng kinh tế đợc hiểu là tổng
hợp các qui phạm pháp luật điều chỉnh các mối quan hệ phát sinh trong quá
trình giải quyết tranh chấp kinh tế, giữa toà án kinh tế với những bên tham gia tố
tụng kinh tế và giữa họ với nhau.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

ViƯc gi¶i qut một vụ án kinh tế phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của nó
nh nguyên tắc tự định đoạt, nguyên tắc hoà giải, nguyên tắc bình đẳng trớc pháp

luật...
II. Các hình thức giải quyết tranh chấp kinh tế

1. Kinh nghiƯm tỉ chøc gi¶i qut tranh chÊp kinh tÕ ë một số nớc trên thế
giới
ở các nớc xà hội chủ nghĩa trớc đây, tuy cách thức tổ chức và tên gọi có
khác nhau nhng nhìn chung việc giải quyết tranh chấp kinh tế đều thuộc thẩm
quyền của trọng tài kinh tế- một cơ quan nhà nớc thuộc hệ thống các cơ quan
quản lý nhà nớc. Và hiện nay, khi các nớc này chuyển sang nền kinh tế thị trờng, thì họ cũng tiến hành đổi mới cách thức tổ chức giải quyết tranh chấp kinh
tế, theo hớng thành lập toà án kinh tế và xác định lại tính chất, cách thức tổ chức
của trọng tài kinh tế cho phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế thị trờng. Điều ®ã
cho thÊy chónh ta ®ang thùc hiƯn ®ỉi míi hƯ thống các cơ quan giải quyết tranh
chấp kinh tế theo xu hớng chung của thời đại.
ở các nớc có nền kinh tế thị trờng phát triển thì tranh chấp kinh tế (tranh
chấp thơng mại) đợc giải quyết thông qua trọng tài thơng mại và toà án thơng
mại hay toà án thờng. Trong cách tổ chức và giải quyết tranh chấ thơng mại ở
các nớc có nền kinh tế thị trờng phát triển nh CHLB Đức, Pháp, Thuỵ Điển...
nguyên tắc tự lựa chọn của các bên đợc bảo đảm, tức là nơi và ngời đứng ra giải
quyết tranh chấp thơng mại phụ thuộc vào sự lựa chọn của các bên.
ở rất nhiều nớc khác nhau thì việc giải quyết tranh chấp kinh tÕ b»ng träng
tµi phi chÝnh phđ lµ chđ u vµ phỉ biÕn. Tỉ chøc träng tµi phi chÝnh phđ đợc
thành lập dới hai hình thức: trọng tài theo vụ việc(ad-hoc) và trọng tài có cơ
quan thờng trực do phòng thơng mại và công nghiệp thành lập. ở một số nớc có
hiệp hội trọng tài( Nhật, Mỹ) trọng tài giải quyết một lần theo sự lựa chọn hay
thoả thuận của các bên tranh chấp.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

2. Các hình thøc gi¶i qut tranh chÊp kinh tÕ ë ViƯt Nam
2.1 Trọng tài kinh tế nhà nớc thực trạng và yêu cầu đổi mới
Trong mộ thời gian dài ở nớc ta nãi ®Õn tranh chÊp kinh tÕ thêng chØ nghÜ
®Õn tranh chấp và vi phạm hợp đồng.
Về mặt lịch sử, tranh chấp kinh tế xuất hiện và phát triển cùng với sự phát
triển của chế độ hợp đồng kinh tế. Năm 1960, sau khi công cuộc khôi phục kinh
tế hoàn thành thắng lợi đà cải tạo cơ bản xong nền kinh tế. Thủ tớng chính phủ
đà ban hành NĐ40/ TTG ngày 4/1/1960 về ban hành kèm theo chế độ tạm thời
về hợp đồng kinh tế. Mời ngày sau đó, Thủ tớng chính phủ cũng đà ban hành
NĐ20/ TTG ngày14/1/1960 về việc tổ chức ngành trọng tài kinh tế, với chức
năng chủ yếu là xử lý các tranh chấp hợp đồng kinh tế
Từ năm 1986, Đảng và nhà nớc ta chủ trơng phát triển nền kinh tế thị trờng.
Chủ trơng đó mới đặt ra yêu cầu phải đổi mới những qui định pháp luật về hợp
đồng kinh tế.
Về mặt lý luận ai cũng biết rằng đặc trng của hợp đồng kinh tế trong cơ chế
kế hoạch hoá tập trung là ở chỗ trong quan hệ hợp đồng kinh tế có sự thống nhất
của hai yếu tố: yếu tố tài sản và yếu tố tổ chức kế hoạch. Với vai trò nh vậy của
hợp đồng kinh tế, sự hiện diện của trọng tài kinh tế với t cách là một cơ quan
quản lý nhà nớc có chức năng quản lý công tác hợp đồng kinh tế là rất cần thiết.
Tuy nhiên trong cơ chế kinh tế mới- phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều
thành phần theo cơ chế thị trờng có định hớng xà hội chủ nghĩa- đặt ra nhiều
yêu cầu đổi mới, đó là bảo đảm dân chủ trong hoạt động kinh tế, sự bình đẳng
và cùng có lợi giữa các thành phần kinh tế tong hợp tác cạnh tranh, thừa nhận và
bảo hộ quyền sở hữu và những lợi ích hợp pháp của công dân...
Sự phát triển đa dạng các loại hình kinh tế với sự tham gia của nhiều thành
phần kinh tế thuộc các hình thức sở hữu khác nhau dẫn đến sự khác nhau về

Nguyễn Thị Mai Hiên - Líp KT 23A

Website: Email : Tel : 0918.775.368

hình thức và néi dung cđa c¸c tranh chÊp trong kinh doanh. Sù phát triển đó đòi
hỏi phải đổi mới phơng thức giải qut tranh chÊp kinh tÕ
Trong ®iỊu kiƯn nh vËy, sù tồn tại của trọng tài kinh tế với t cách là một cơ
quan quản lý không còn phù hợp nữa, Điều đó đặt ra yêu cầu bức xúc là phải đổi
mới tổ chức và phơng thức hoạt động của trọng tài kinh tế. Nhận thức sâu sắc
yêu cầu đó, nhà nớc ta chủ trơng xoá bỏ trọng tài kinh tế nhà nớc, thành lập toà
án kinh tế và trọng tài kinh tế với t cách là một tổ chức xà héi nghỊ
nghiƯp( träng tµi kinh tÕ phi chÝnh phđ).
2.2 Sù cần thiết thành lập toà án kinh tế ở nớc ta
Có thể nói sự thành lập toà án kinh tế ở nớc ta trong giai đoạn hiện là phù
hợp và rất cần thiết. Điều này có thể lý giải nh sau:
Thø nhÊt sù chun ®ỉi tõ nỊn kinh tÕ kÕ hoạch hoá tập trung sang nền kinh
tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trờng có sự quản lý của
nhà nớc làm phát sinh nhiều quan hệ mới giữa các tổ chức và cá nhân thuộc mọi
thành phần kinh tế trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Sự thay đổi các quan hệ
kinh tế tất yếu dÉn ®Õn sù ®ỉi míi tõng bíc hƯ thèng chÝnh trị nói chung, trong
đó có tổ chức bộ máy hoạt ®éng cđa nhµ níc. ViƯc ®ỉi míi tỉ chøc vµ hoạt động
của cơ quan giải quyết các tranh chấp trong kinh doanh cũng đợc tiến hành
trong công cuộc đổi mới này.
Thứ hai, trong nền kinh tế thị trờng, các đơn vị thuộc mọi thành phần kinh tế
đều bình đẳng và tự do kinh doanh theo pháp luật. Hoạt động kinh doanh thc
qun tù chđ cđa c¸c doanh nghiƯp. C¸c quan hệ kinh doanh giữa các doanh
nghiệp đợc xây dựng theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng cùng có lợi, không
trái pháp luật và đạo đức xà hội. Do vậy để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp
bảo đảm thực sự dân chủ và bình đẳng của các bên, các tranh cấp trong kinh
doanh phải do một cơ quan tài phán giải quyết theo một trình tự t pháp.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Thø ba, trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, ngoài những tranh
chấp hợp đồng kinh tế( những tranh chấp từ trớc tới nay thuộc thẩm quyền giải
quyết của trọng tài kinh tế) còn những tranh chấp khác nh tranh chấp liên quan
đến giải thể, phá sản doanh nghiệp, tranh chấp giữa thành viên công ty với công
ty, tranh chấp giữa thành viên công ty với nhau trong việc thành lập, hoạt động
và giải thể công ty; tranh chấp liên quan đến cổ phiếu trái phiếu... Đây là loại
tranh chấp mới mẻ gắn liền với kinh tế thị tròng và khi các tranh chấp đó đà đợc
các bên yêu cầu nhà nớc giải quyết, thì phải do một cơ quan t pháp đảm nhiệm
và giải quyết theo một trình tự và thủ tục bắt buộc.
Thứ t, xét về mặt bản chất thì các tranh chấp trong kinh doanh là các tranh
chấp chủ yếu liên quan đến tài sản nh các tranh chấp về tài sản trong các quan
hệ dân sự. Mặc dù vậy chúng vẫn có những đặc thù đòi hỏi phải thành lập một
toà kinh tế độc lập với toà dân sự và phải có một thủ tục t pháp giải quyết độc
lập.
Từ những luận cứ trên, chúng ta có thể khẳng định một lần nữa rằng: trọng
tài kinh tế với t cách là một cơ quan nhà nớc không còn phù hợp vói nền kinh thị
trờng, mà trong hệ thống toà án nhất thiết phải thành lập toà kinh tế.
2.3 Cơ cấu tổ chức, chức năng và nhiệm vụ của toà án kinh tế
2.3.1 Cơ cấu tổ chức
Trong quá trình nghiên cứu, trao đổi về tổ chức toà án kinh tế, có nhiều ý
kiến khác nhau về mô hình tổ của toà kinh tế. Việc tổ chức toà án kinh tế đợc
tiến hành dựa trên những t tởng chỉ đạo sau:
Thứ nhất, việc tổ chức toà án kinh tế xuất phát từ tính chất, đặc trung và
yêu cầu giải quyết tranh chấp kinh tế
Thứ hai., việc tổ chức toà án kinh tế phải tính đến thực tế phát triển của

nền kinh tế hiện nay và trong những năm tới.

Nguyễn Thị Mai Hiªn - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Thø ba, viÖc tổ chức toà án kinh tế xuất phát từ chức năng thẩm quyền
giải quyết các vụ án kinh tế
Thứ t, việc thành lập toà án kinh tế quán triệt quan điểm mới của các cơ
quan tài phán, chủ trơng cải cách t pháp, đồng thời có sự kế thừa những thành
quả và kinh nghiệm giải quyết tranh chấp trong những năm qua.
Trên cơ sở những t tởmg chỉ đaọ nói trên, toà án kinh tế đợc tổ chức với t
cách là một toà chuyên trách nằm trong các toà án nhân dân từ cấp tỉnh trở lên.
Theo qui định của lt sưa ®ỉi, bỉ sung mét sè ®iỊu cđa lt tổ chức toà
án nhân dân, đợc Quốc hội nớc Cộng hoà xà hội chủ nghĩa Việt Nam khoá IX,
kỳ họp thứ t thông qua ngày28/12/1993, cơ cấu tổ chức của toà án kinh tế gồm:
- Trong toà án nhân dân tối cao, bên cạnh toà án quân sự trung ơng, các
toà án phúc thẩm, toà hình sự, toà dân sự, có toà kinh tế.
- Trong các toà phúc thẩm toà ¸n nh©n d©n tèi cao cã c¸c thÈm ph¸n kinh
tÕ chuyên trách.
- Trong toà án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ơng bên cạnh toà
dân sự, toà hình sự, có toà kinh tế.
Nhìn chung mô hình tổ chức toà án kinh tế nh qui định của pháp luật nói
trên sẽ đảm bảo thống nhất tổ về tổ chức, cơ quan xét xử, tổ chức bộ máy nhà nớc gọn nhẹ, không gây tranh chấp về thẩm quyền.
2.3.2 Chức năng và nhiệm vụ
Theo qui định của pháp luật, toà kinh tế có chức năng cơ bản sau đây:
Thứ nhất, chức năng xét xử các vụ án kinh tế. Khi thực hiện các chức
năng này, toà kinh tế phải căn cứ vào các qui định của pháp luật, cả pháp luật về
nội dung và pháp luật về tố tụng. Toà án kinh tế thực hiện chức năng xét xử các

vụ án kinh tế của mình bằng việc ra bản án, quyết định. Các bản án, quyết định
của toà án kinh tế đà có hiệu lực pháp luật phải đợc các cơ quan nhà nớc, doanh

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

nghiƯp, tỉ chøc xà hội, và mọi công dân ton trọng, những cá nhân và mọi tổ
chức kiên quan phải nghiêm chỉnh chấp hành.
Thứ hai, chức năng tuyên bố phá sản doanh nghiệp. Khi thực hiện chức
năng tuyên bố phá sản doanh nghiệp, toà án kinh tế phải tuân thủ nghiêm túc
các qui định của pháp luật phá sản ngày 30/12/1993 nói riêng và những qui định
về pháp luật kinh tế nói chung
Nhiệm vụ của toà án kinh tế nói riêng và toà án nhân dân nói chung đợc
qui định trong Đ126 Hiến pháp 1992 và Đ1 Luật tổ chức toà án nhân dân đợc
Quốc hội thông qua ngay6/10/1992.
Theo qui định của pháp luật:" Trong phạm vi chức năng của mình, toà án
có nhiệm vụ bảo vệ pháp chế xà hội chủ nghĩa; bảo vệ chế độ xà hội chủ nghĩa
và quyền làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản của nhà nớc, của tập thể, bảo vệ
tính mạng, tài sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của nhân dân". Nh vậy có thể
nói rằng pháp luật đà qui định một cách cụ thể và rõ ràngnhiệm vụ chính của tòa
án nhân dân nói chung và toà án kinh tế nói riêng trong khi thực hiện nhiệm vụ
chức năng của mình.
Là một trong những cơ quan tố tụng, toà án phải đảm bảo cho mọi hoạt
động tố tụng của mình đợc tiến hành theo đúng các qui định của pháp luật tố
tụng. Các tổ chức cá nhân theo qui định của thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế
có quyền khởi kiện vụ án kinh tế để yêu cầu toà án kinh tế bảo vệ các lợi ích hợp
pháp của mình. Trong quá trình giải quyết vụ án kinh tế, toà án phải tiến hành
các biện pháp để các bên đơng sự thoả thuận với nhau về việc giải quyết vụ án

nhằm thoả mÃn đợc lợi ích của các bên có tranh chấp.
Mặt khác theo qui định cảu pháp luật, bằng hoạt động của mình, toà án
góp phần giáo dục các doanh nghiệp chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, tôn
trọng những qui tắc của cuộc sống xà hội, ý thức đấu tranh chống các vi phạm
pháp luật.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Ngun ThÞ Mai Hiªn - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

PhầnII
Giải quyết tranh chấp kinh tế tại toà án nhân
dân tỉnh Thanh Hoá
Toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá thành lập 13/9/1945 tuy nhiên cũng nh
hệ thống toà án trong cả nớc, toà kinh tế- Toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá ra
đời muộn hơn nhiều. Tháng7 năm1994 Toà kinh tế Thanh Hoá mới chính thức
thành lập và đi vào hoạt động. Từ đó tới nay, sau gần mời năm ra đời, toà kinh tế
đà cùng với các toà dân sự, hình sự, hành chính, bằng hoạt động của mình góp
phần ổn định trật tự kinh tế- xà hội Tỉnh Thanh Hoá. Đặc biệt toà kinh tế đà góp
phần tuyên truyền, giáo dục các doanh nghiệp chấp hành nghiêm chỉnh pháp
luật kinh tế, tôn trọng qui tắc và trật tự xà hội, tạo môi trờng pháp lý bình đẳng
cho các chủ thể kinh doanh. Song vì án kinh tế là một loại án mới, bớc đầu
thành lập lại gặp nhiều khó khăn, nh việc bổ nhiệm thẩm phán thiếu và chậm, cơ
sở vật chất còn cha đảm bảo, tài liệu và các văn bản pháp luật còn cha đầy đủ,

các thẩm phán còn cha làm quen với phơng cách giải quyết một vụ án kinh tế
nên trên thực tế còn rất nhiều vấn đề cần hoàn thiện.
I. Thực trạng giải quyết tranh chấp kinh tế tại Toà kinh tế
Tỉnh Thanh Hoá.

Thanh Hoá là một tỉnh lớn với số dân đông vào hàng cao nhất cả nớc,
song đất đai phần lớn là núi và biển, nền kinh tế chỉ phát triển ở đồng bằng là
chủ yếu, các danh nghiệp thờng có qui mô vừa và nhỏ tập trung cơ bản ở thành
phố, hai thị xà và một số huyện nh Đông Sơn, Nh Xuân, Nông Cống, Hậu Lộc...
Trên thực tế những tranh chấp kinh tế chỉ xảy ra ở nhiều các tỉnh, thành
phố lớn nh Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng... vì thế sau
gần mời năm thành lập và đi vào hoạt động Toà kinh tế Toà án nhân dân Tỉnh
Thanh Hoá chỉ thụ lý và giải quyết vụ ¸n kinh tÕ ë con sè hµng chơc. NÕu tÝnh

Ngun Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

bình quân thì mỗi năm Toà kinh tế chỉ thụ lý và giải quyết từ 6 đến 7 vụ một con
số ít hơn nhiều so với các vụ án dân sự, hình sự thụ lý và giải quyết trong năm.
Chúng ta có thể bắt đầu từ tháng 7 năm 1994, khi toà kinh tế đợc thành
lập; trong báo cáo tổng kết ngành toà án năm1994 của Toà án nhân dân tỉnh
Thanh Hoá đà nêu rõ: Đây là năm đầu tiên toà kinh tế đi vào hoạt động, số vụ
Toà kinh tế đang thụ lý và giải quyết là hai vụ.
Bớc sang năm 1995- 1996, số vụ thụ lý có tăng lên nhiều. Riêng tháng 10
năm 1995 Toà kinh tế thụ lý 8 vụ, giải quyết 7 vụ. Trong 8 vụ đà thụ lý có hai
vụ tranh chấp giữa các thành viên công ty TNHH, sáu vụ tranh chấp hợp đồng
kinh tế giữa các doanh nghiệp với nhau( Báo cáo tổng kết năm 1995 của Toà án
và phơng hớng, nhiệm vụ năm 1996)

Trong việc giải quyết án kiện kinh tế, tào án đà tăng cờng hoà giải, thực
hiện nguyên tắc hoà giải là một trong những nguyên tắc cơ bản trong giải quyết
án kinh tế. Trong quá trình giải quyết, toà án đà tiến hành các biện pháp để các
đơng sự có thể thoả thuận với nhau về giải quyết vụ án nhằm thoả mÃn lợi ích
của các bên tranh chấp.
Trong số 7 vụ thụ lý giải quyết, toà án đà tiến hành hoà giải thành năm
vụ, một vụ nguyên đơn rút đơn khởi kiện, chỉ đa ra xét xử một vụ. Đây là nỗ lực
ất lớn của các thẩm phán nhằm giảm bớt căng thẳng giữa các doanh nghiệp, tiết
kiệm đợc thời gian và chi phí cho các doanh nghiệp mà vẫn đảm bảo quyền lợi
và sự bình đăngr giuà các bên tranh chấp.
Từ năm 1996 đến nay số doanh nghiệp thành lập ngày càng nhiều, các
quan hệ kinh tế diễn ra nhanh chóng mạnh mẽ và phức tạp vì thế số vụ án kinh
tế cũng có chiêù hớng gia tăng, đà có những vụ án kinh tế lên đến hàng tỉ đồng.
Trong tổng số các vụ án thụ lý giải quyết, số vụ án hoà giải thành vẫn
chiém tỉ lệ lớn vì thế chỉ một số ít vụ phải đa ra xét xử và việc kháng cáo của các
đơng sự hầu nh không có. Tỉ lệ giải quyết án trong năm thờng đạt từ 80% đến

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

100% đây là tỉ lệ cao so với cả nớc là 60% đến 70%, án cũ để lại từ năm trớc
đến năm sau là không có , nếu có thì rất ít.
Phần lớn ¸n kiƯn kinh tÕ ®Ịu mang tÝnh chÊt cđa viƯc tồn đọng công nợ,
dây da kéo dài và tranh chấp giữa các thành viên trong một công ty. Nói cách
khác đó là sự vi phạm phổ biến về nghĩa vụ thanh toán( một trong những điều
khoản của hợp đồng kinh tế thờng dễ bị vi phạm).
Các bị đơn đều không có khả năng trả nợ nên bên kia mới khởi kiện. Do
vậy việc giải quyết hoà giải để hai bên tiến hành thoả thuận với nhau là rất khó

khăn hoặc khi xử xong rất khó thi hành án. Khó khăn nữa là có những vụ án chủ
thể là một pháp nhân nhng bản chất của hợp đồng lại là cá nhân mang danh
nghĩa pháp nhân, khi đổ vỡ lại đùn đẩy trách nhiệm cho nhau làm cho việc giải
quyết gặp nhiều phức tạp.
Khó khăn nữa là có doanh nghiệp( nh công ty tơ tằm xuất nhập khẩu
Thanh hoá) bị bên kia gửi đơn yêu cầu tuyên bố phá sản thì qua nghiên cứu hồ
sơ và thực tiễn hoạt động của công ty này thấy doanh nghiệp thực sự lâm vào
tình trạng phá sản song tài sản của doanh nghiệp không đáng kể( chỉ có một số
nhà cấp bốn) làm trụ sở chính. Vì vậy việc giải quyết tài sản của doanh nghiệp
trên đang sử dụng nh thế nào, nếu không giải quyết đất thì tài sản không đáng
kể, nếu giải quyết đất thì vi phạm luật đất đai.
Tóm lại, việc giải quyế những nội dung liên quan đến đất đai đối với
doanh nghiệp nhà nớc là hết sức khó khăn.
Sau mỗi năm tổng kết, Toà knh tế rút ra đợc nhiều kinh nghiệm giải quyết
hơn, song khó khăn phức tạp cũng không phải là ít, mặc dù số vụ thụ lý vẫn vẫn
dừng lại ở con số vài vụ.
Nhiều vụ tranh chấp hợp đồng kinh tế có đơn đề nghị Toà án giải quyết
nhng do quá thời hạn khởi kiện theo luật định nên không đợc chấp nhận, thời
hiệu khởi kiện đối với án kinh tế sáu tháng là quá ngắn và không phù hợp.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Trong thùc tiÔn giải quyết vụ án kinh ở toà án nhân dân Tỉnh Thanh hoá
còn có một thực tế nữa đó là số vụ án bị ra quyết định tạm đình chỉ quá nhiều,
có năm số vụ án bị tạm đình chỉ chiếm 80%- 90% tổng vụ án thụ lý giải quyết.
Có nhiều lý do tạm đình chỉ nh : nguyên đơn ốm, đơng sự yêu cầu thay đổi thẩm
phán, hay bị đơn ốm( vụ Công ty Hải đăng- Kho bạc nhà nớc); tạm dình chỉ do

hai bên cha nghiệm thu, quyết toán công trình nên toà án tạm đình chỉ để yêu
cầu hai bên làm việc này( vụ công ty xây duựng hợp lực- Trờng cấp ba nh
thanh).
Có vụ án kinh tÕ thơ nhng xÐt thÊy cã dÊu hiƯu cđa vơ án hình sự nên
quyết định đình chỉ để gửi công văn cho cơ quan điều tra đề nghị khởi tố vụ án
hình sự.
Cũng bắt đầu từ những năm gần đây, các vụ án bắt đầu bị kéo dài, các
năm 99, 2000 liên tục có án cũ tồn đọng, tỉ lệ giải quyết vụ án giảm. Điều đặc
biệt ở Toà kinh tế Toà án nhân dân Tỉnh Thanh hoá là hầu nh cã rÊt Ýt vơ ph¶i
gi¶i qut theo thđ tơc phúc thẩm. Đây cũng là tình trạng chung tại các toà kinh
tế cấp tỉnh trong cả nớc, chỉ trừ một số Thành phố lớn nh Hà nội, Hải Phòng,
Thành phố Hå ChÝ Minh...
Së dÜ ë Toµ kinh tÕ TØnh Thanh hoá ít giải quyết các vụ án kinh tế theo
thủ tục phúc thẩm và giám đốc thẩm vì toà án cấp huyện chỉ có thẩm quyền giải
quyết các tranh chấp hợp đồng kinh tế mà giá trị tranh chấp dới 50 triệu đồng.
Trong hoạt động kinh tế đây là những loại hợp đồng nhỏ, nếu có phát sinh tranh
chấp các bên đơng sự cũng rất dễ hoà giải hoặc thanh toán đợc với nhau, ít xảy
ra kiện tụng. Vì thế hầu hết các vụ án kinh tế hiện nay do Toà án nhân dân tỉnh
giải quyết theo trình tự sơ thẩm.
Trong năm 2001, Toà kinh tế Thanh Hoá đà thụ lý 9 vụ, giải quyết 8 vụ,
trong đó di lí 1 vụ, Tạm đình chỉ và đình chỉ 6 vụ, chỉ đa ra xét xử một vụ.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

So víi c¶ nớc số vụ án do Toà kinh tế Thanh Hoá thơ lý kh«ng nhiỊu chØ
chiÕm 7- 8% tỉng sè vơ thụ lý trong năm của cả nớc. Tuy nhiên so với đà số
tỉnh, thành phố trong cả nớc thì con số trên quả là không nhỏ. Có địa phơng cả

năm không thụ lý một vụ nào.
So với những năm trớc đây, mấy năm gần đây Toà kinh tế Thanh Hoá đÃ
có nhiều cố gắng để khắc phục những hiếu sót, chất lợng xét xử của các Thẩm
phán đợc nâng cao, có nhiều vụ án kinh tế phức tạp song cũng đợc giải quyết dứt
điểm, nhanh chóng.
Nếu nh trong cả nớc, hai năm gần đây số vụ án kinh tế khởi kiện ra tòa án
có giẩm nhiều thì ở Toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá, Toà kinh tế vẫn thụ lý
ngày càng nhiều vụ án kinh tế có giá trị lớn, phức tạp. Tính đến tháng 6- 2002,
số vụ án Toà kinh tế đà thụ lý và giải quyết khoảng 80 vụ. Vụ gần đây nhất là
tranh chấp giữa công ty mía đờng Việt Nam- Đài Loan với ông Đỗ Văn
Bảng( đại lý bột ngọt) về việc vi phạm nghĩa vụ thanh toán của hợp đồng, sẽ xử
vào ngày 21/6/2002. Tuy án nhiều song chủ yếu là giải quyết bằng con đờng hoà
giải, chỉ số rất ít vụ da ra xét xử. Vì thế kinh nghiệm xét xử án kinh tế ở Thanh
Hoá cũng không nhiều. Tính từ tháng 7- 1994 đến nay Toà án tỉnh đà thụ lý 80
vụ không phải là con số lớn( cả ớc là trên 3600). Trong số đó khoảng 50% là
tạm đình chỉ và đình chỉ, số còn lại củ yếu giải quyết theo thủ tục hoà giải. Nh
vậy dù thành lập đà gần 10 năm nhng nếu tính bình quân số vụ án đa ra xét xử
hàng năm chỉ khoảng vài vụ. Từ thực tế trên ta thấy ngay trình độ của các Thẩm
phán khó có thể đợc nâng cao bởi ít đợc cọ sát với thực tế. Các vụ án đa ra xét
xử lại thờng có giá trị nhỏ( thờng chỉ vài trăm triệu đồng).
Các vụ án kinh tế giải quyết tại toà là không nhiều, và có thể có chiều hớng giảm xuống, điều này có thể ký giải bởi nhiều nguyên nhân nhng trớc hết là
bởi các doanh nghiệp không muốn khởi kiện các vụ án kinh tế tại tào án vì việc

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

gi¶i quyÕt vu án qua nhiều cấp xét xử và trên thực tế việc giải quyết của tào án
còn rất chậm trễ, phức tạp, thậm chí có vụ án kéo dài tới một vài năm.

Ngay cả khi bản án đà có hiệu lực pháp luật thì việc thi hành án cũng
không đợc giải quyết nhanh. Mặt khác trình độ hiểu biết pháp luật của các
doanh nghiệp cũng ngày càng đợc nâng cao, các hợp đồng kinh tế đợc soạn thảo
ngày càng chặt chẽ và việc thực hiện các điều khoản trong hợp đồng kinh tế
cũng đợc các bên tực hiện tốt hơn. Nh vậy pháp luật kinh tế đà phát huy đợc tác
dụng điều chỉnh trong lĩnh vực hoạt động của các tổ chức kinh tế.
Tuy số lợng các vụ án kinh tế không nhiều song tính chất của các tranh
chấp vẫn rất phức tạp và ngày càng phức tạp hơn. Các tranh chấp thờng xảy ra
rong các lĩnh vực nh hợp đồng mua bán, hợp đồng vận chuyển hàng hoá, hợp
đồng xây dựng, hợp đồng uỷ thác, hợp đồng tín dụng, hợp đồng thuê tài sản...
các tranh chấp giữa các thành viên công ty với công ty, và giữa thành viên với
nhau...
Nhìn chung chất lợng xét xử các vụ án kinh tế cha đạt hiệu quả cao. Các
sai sót dẫn tới các bản án bị huỷ, bị sửa vẫn còn. Các sai sót trong việc giải
quyết các vụ án kinh tế chủ u lµ viƯc bá sãt ngêi tham gia tè tơng, xét xử
không đúng với hồ sơ vụ án đà phản ánh, nhầm lẫn về thẩm quyền xét xử, xác
định không ®óng thêi hiƯu khëi kiƯn...
Mét sè thiÕu sãt thêng thÊy là khi tiến hành hoà giải giữa các đơng sự, toà
án chỉ chú trọng đến nội dung của các thoả thuận mà không thẩm tra xem tài sản
của các bên thiếu nợ cam kết dùng để trả nợ cho chủ nợ có đúng là còn hật hay
đà dùng để trả nợ toàn bộ hay một phần cho chủ nợ khác. Thiếu sót này dẫn đến
việc bỏ sót ngời tham gia tố tụng với t cách là ngời có nghĩa vụ và quyền lợi liên
quan vì sau khi có quyết công nhận thoả thuận của chủ nợ và ngời vay, họ chứng
minh đợc tài sản mà các bên thoả thuận đà dùng bảo đảm thanh toán nợ cho họ
từ trớc. Nh vậy các quyết định công nhận thoả thuận đó phải bị huỷ.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Ngun ThÞ Mai Hiªn - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

II. Nguyên nhân và giải pháp

Tổng kết 10 năm thành lập và đi vào hoạt động của toà kinh tế toà án
nhân dân tỉnh Thanh hoá, có thể thấy quá trình giải quyết các vụ án kinh tế còn
một số thiếu sót phổ biến, đây cũng là những thiếu sót chung của các toà kinh tế
trong cả nớc, đó là:
- Trong khi giải quyết án kinh tế, các Thẩm phán còn xác định sai t cách
ngời tham gia tố tụng hoặc còn bỏ sót ngời tham gia tố tụng.
- Trong quá trình giải quyết, nghiên cứu hồ sơ vụ án còn cha sâu, phân
tích đánh giá chứng cứ không đúng đắn dẫn đến công nhận những thoả thuận
hay những hợp đồng không hợp pháp
- Ra quyết định không đúng với thẩm quyền theo qui định của pháp luật
-

Không cẩn trọng, thiếu kiểm tra để nhầm lẫn dẫn đến quyết định vi

phạm pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế
- Quá trình giải quyết vụ án còn bị dây da kéo
* Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những thiếu sót trên:
-

Do trình độ, khả năng chuyên môn của các Thẩm phán kinh tế, đặc

biệt các Thẩm phán ở các toà án địa phơng còn non yếu, cha đáp ứng đợc yêu

cầu giải quyết chính xác một vụ án, đặc biệt những vụ án kinh tế phức tạp, có
giá trị lớn.
- Thẩm phán, cán bộ nghiên cứu đợc phân công giải quyết vụ án còn cha
tận tâm tận lực đề cao vai trò trách nhiệm khi làm việc nên trách nhiệm lầm
việc cha cao.
Ví dụ: Có những chứng cứ đà có trong hồ sơ vụ án nhng không phát hiện
ra hoặc không có phơng pháp làm việc khoa học, khả năng nghiên cứu tổng hợp
cha tốt dẫn đến nhận định không đúng víi sù thËt kh¸ch quan cđa vơ ¸n
- HƯ thèng pháp luật kinh tế của nớc ta cha hoàn chỉnh, các hoạt động
kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào các văn bản hớng dẫn dới luật. Các văn bản hớng

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

dÉn thêng chËm có trờng hợp lại cha cụ thể, chồng chéo, rất khó vận dụng và rất
khó áp dụng trong thực tế. Toà án lại thiếu thốn về tài liệu để phân phát cho các
Thẩm phán.
Nhng tồn tại, thiếu sót hiện nay có nhiều nguyên nhân khách quan,
nguyên nhân chủ quan. Cần đánh giá nhìn nhận đúng để có biện pháp khắc
phục.
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc là sự nghiệp lớn lao của toàn đảng
toàn dân. Trong đó chuyển đổi nền kinh tế từ cơ chế kế hoạch hoá, bao cấp sang
cơ chế thị trờng là công việc hết sức to lớn và mới mẻ. Hợp đồng kinh tế không
còn đơn điệu, mà rất đa dạng phong phú. Vì vậy việc gải quyết các vụ án kinh tế
càng khó khăn, phức tạp hơn.
Những vớng mắc, khó khăn hiện nay của Toà kinh tế tỉnh Thanh hoá cần
báo cáo lên toà án nhân dân tối cao để Chánh án Toà án nhân dân tối cao có ý
kiến đề nghị Uỷ ban thờng vụ quốc hội xem xét.

Trong khi chờ đợi có sự thay đổi căn bản, Toà án kinh tế Thanh hoá cần
có sự nắm vững văn bản pháp luật hiện hành, cùng các thông t, chỉ thị hớng dẫn
của liên ngành cũng nh của Toà án nhan dân tối cao để vận dụng tốt vào công
tác. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, góp phần thúc đẩy kinh tế tỉnh nhà đi
lên, việc giải quyết tranh chấp kinh tế của Toà án nhân dân tỉnh Thanh hoá
không chỉ dừng lại ở xét xử các vụ án kinh tế mà còn hớng dẫn các doanh
nghiệp vận dụng và tuân thủ pháp luật, đem lại sự vận hành thông suốt cho nền
kinh tế hàng hoá. Muốn làm đợc nh vậy cần phải chú ý những vấn đề sau:
- Nâng cao trình độ chuyên môn cho các Thẩm phán thông qua các lớp
đào tạo, lớp tập huấn về Luật kinh tế, phá sản doanh nghiệp... Đây là loại án
mới, các Thẩm phán cần tìm tòi và tự tìm ra cho mình kinh nghiệm để giải quyết
án.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Cần nắm vững và nhận thức đầy đủ pháp luật kinh tế, và các văn bản hớng dẫn thực hiện của Toà án nhân dân tối cao cũng nh hớng dẫn tại các thông
t liên ngành. Khi giải quyết các vấn đề cần phải so sánh tổng hợp giữa các tài
liệu chứng cứ, phát hiện đợc những mâu thuẫn, từ đó đa ra những phán quyết
đúng đắn.
- Xác định đúng thẩm quyền và tránh nhầm lẫn giữa các quan hệ tranh
chấp kinh tế và tranh chấp dân sự.
- Chú ý nghiên cứu đối chiếu các văn bản đà hớng dẫn với luật chuyên
ngành để vận dụng đúng trong quá trình giải quyết vụ án, tránh tình trạng có
những quyết định sai lầm, bị huỷ, bị sửa.
Chẳng hạn: nếu chỉ vận dụng thời hạn khởi kiện vụ án kinh tế là sáu
tháng theo qui định của pháp luật tố tụng giải quyết các vụ án kinh tế cho mọi
trờng hợp kể cả hợp đồng tín dụng, thơng mại hàng hải, thì sẽ dẫn tới việc đua ra

những quyết định không đúng nh quyết định đình chi giải quyết vụ án( vì lý do
hết thời hạn khởi kiện) vì trong các luật chuyên ngành lại qui định thời hạn
khiếu nại, khởi kiện khác với pháp luật tố tụng giải quyết các vụ án kinh tế.
-

Trong quá trình công tác cần có những quan điểm đóng góp vào việc

xây dựng hệ thống pháp luật, hoàn thiện những qui định của pháp luật vốn đà rất
chồng chéo, và không đúng với thực tiễn. Ví dụ: Đ31 pháp lệnh thủ tục giải
quyết các vụ án kinh tế 16/3/1994 qui định thời hiệu khởi kiện vụ án kinh tế là
sáu tháng là quá ngắn. Trong nhiều trờng hợp các bên tranh chấp đà mất quyền
khởi kiện vì trong thời gian sáu tháng họ đang đi tìm những cách thức khác nhau
để giải quyết tranh chấp. Hơn nữa thời ®iĨm ph¸t sinh tranh chÊp ®Ĩ tõ ®ã tÝnh
thêi hiƯu nay vẫn cha có cách hiểu thống nhất.
- Khi giải quyết vụ án phải đảm bảo đợc tính tranh tụng và quyền tự định
đoạt, quyền bình đẳng của các đơng sự phải thực sự đợc tôn trọng.

Nguyễn Thị Mai Hiên - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Chó ý tránh hiện tợng dây da kéo dài, làm ảnh hởng tới tình hình sản
xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, làm giảm tính khách quan và tính vi
phạm nguyên tắc xét xử nhanh chóng, liên tục, đúng pháp luật.

Nguyễn Thị Mai Hiªn - Líp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Phần III
Quan điểm về việc xây dựng cơ chế giải quyết tranh
chấp kinh tế ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
I. Sự cần thiết phải hoàn thiện Pháp luật kinh tế

Từ thực tiễn giải quyết vụ án kinh tế tại Toà án tØnh Thanh ho¸, chóng ta
cã thĨ thÊy tè tơng kinh tế tại toà án trong cả nớc đang đặt ra một số vấn đề sau
đây :
1. Theo Đ12- Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế ngày16/3/1994 Toà
án có thẩm quyền xét xử các vụ án kinh tế: các tranh chấp về hợp đồng kinh
tế giữa pháp nhân với pháp nhân, cá nhân có đăng kí kinh doanh với pháp
nhân Vì thế có một số tranh chấp hợp đồng đợc ký giữa những ngời kinh
doanh với nhau nhng do cả hai bên không phải là pháp nhân nên không thuộc
thẩm quyền giải quyết của toà án kinh tế.
2. Thời hiệu khởi kiện vụ án kinh tế đợc qui định tại Đ31- Pháp lệnh thủ tục
giải quyết các vụ án kinh tế sáu tháng là quá ngắn. Trong nhiều trờng hợp
các bên đà mất quyền khởi kiện vì trong thời hạn sáu tháng họ đang đi tìm
những cách thức khác nhau để giải quyết tranh chấp. Hơn nữa từ thời điểm
phát sinh tranh chấp để từ đó tính thời hiệu khởi hiện nay vẫn cha có cách
hiêut thống nhất.
3. Tố tụng kinh tế( cũng nh các loại tố tụng khác) cha phải là tranh tụng vì vậy
quyền tự định đoạt, quyền bình đẳng của các đơng sự cha thật sự đợc tôn
trọng
4. Có những trờng hợp Toà án không giải quyết theo yêu cầu của đơng sự mà
lại tập trung vào việc xem xét vấn đề các bên có đăng ký kinh doanh hay
không, ngời ký có đúng thẩm quyền không để tuyên bố hợp đồng vô hiệu
5. Quá trình xét xử một vụ án kinh tế thờng bị dây da kéo dài không thể dứt
điểm đợc do nhiều nguyên nhân. Toà kinh tế thuộc Toà án nhân dân tỉnh xét

Nguyễn Thị Mai Hiên - Lớp KT 23A


Website: Email : Tel : 0918.775.368

xư s¬ thÈm. Bản án này bị kháng cáo và Toà phúc thẩm thuộc toà án nhân
dân tối cao xét xử phúc thẩm. Bản án của toà phúc thẩm có thể bị kháng
nghị. Toà phúc thẩm thuộc toà án nhân dân tối cao xem xét lại bản án đà có
hiệu lực pháp luật của Toà kinh tế cấp tỉnh bị kháng nghị và trong nhiều trờng hợp hồ sơ vụ án bị trả lại cho toà án nhân dân tỉnh xét xử sơ thẩm lại.
Thiết nghĩ, đối với một vụ án kinh tế có thể áp dụng thủ tục rút gọn thì phù
hợp hơn.
II. cơ sở thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp kinh tế
trong điều kiện hiện nay ở Việt Nam

Để góp phần thúc đẩy các quan hệ kinh tế phát triển, chúng ta cần hoàn
thiện hệ thống pháp luật kinh tế cũng nh xây dựng một cơ chế giải quyết
tranh chấp kinh tế phù hợ với nền kinh tê thị trêng
1. NỊn kinh tÕ cđa níc ta hiƯn nay lµ nền kinh tế thị trờng có sự điều tiết theo
định híng x· héi chđ nghÜa. NỊn kinh tÕ thÞ trêng với cơ chế vốn có của nó
đặt ra một loạt các đòi hỏi về cơ cấu kinh tế, về cơ chế quản lý, về tổ chức bộ
máy. Ngoài những đòi hỏi chung của cơ chế thị trờng, với cơ chế kinh tế hiện
nay ở nớc ta còn có nhiều đòi hỏi riêng của nó.
Đòi hỏi quan trọng đầu tiên của nền kinh tế thị trờng là nền kinh tế đa thành
phần của nền kinh tế. Không thể có kinh tế thị trờng phát triển nếu quan hệ
tiền tệ, hàng hoá chỉ vận động trên quĩ đạo khép kín của kinh tế nhà nớc và
kinh tế tập thể theo kế hoạch tËp trung. TÝnh ®a dang cđa nỊn kinh tÕ bao
trïm tính đa dạng của hình thức sở hữu. Nh vậy xÐt díi gãc ®é kÕt cÊu chđ
thĨ cđa nỊn kinh tế thì cơ chế thị trờng đòi hỏi phải coi các tổ chức kinh té
thuộc các hình thức sở hữu khác nhau, là những chủ thể bình đẳng trong
quan hệ kinh tế thị trờng.

Trong cơ chế trớc đây, pháp luật không có vai trò lớn vì các vấn đề liên quan
trùc tiÕp tíi s¶n xt kinh doanh nh cung øng vật t, tiêu thụ sản phẩm lao

Nguyễn Thị Mai Hiên - Líp KT 23A