Tiểu luận sử dụng sách giáo khoa trong dạy học sinh học chủ đề PHÒNG TRÁNH BỆNH SỎI THẬN




 
 
! "#$%&'#$(
 )*+, -/0
 123(425(#67#272
8#(#429

!"
#$%&
! :;<=25"$(2#>(?#$272
!'@AB"7429
2.1.1. Hệ bài tiết nước tiểu:
'    
'   ' ()*+
'    ,-
2.1.2. Bệnh sỏi thận:
'  '  &./
'  ' ' 01234142&./
'
'  '  5+&./
'  ' # 5+&./
2.2. Vận dụng thực tiễn:
' '  -61&./789+6:
' ' ' 01234142&./;&<1+8=8>1789+6:
' '  ;;;?16&./ 
 CDEFF -/0
.G12#H#$5I22#$
J H#$5I2;I42

 @,A898BC3=/;58DE
FG91H+8BII&./
F038BJK15+)*+
FL4M8B&-E3*+1N+&-&./
F%/OC1IJ8P=8A42O-1Q*R&S1I+=T;?16&./
F2362D;;;?16&./61U18V1
FW/;-8BI=/;58D
K(
$(7#
>(?#$28#$L(M2 $&K(;I2
(M#
&'#$N1N;I2
(M#
O#NP
!#$Q 013JED
F@I
 J K1 5+    
@=&   013  J    E
*+  &    %
R6RX
QYDZ1
8P[
QYDSE3

*6[

F&./
6J14/*"
;;;?16
  @.    23  1+

&H13X
*+1N+&-
&.  /  (    4  142
/*"
R#$Q     /;  Z1    D  -
61    &.  /    89+
;)1
\]E^6[2&SE
/;8B
@=& W36142
89+;)1A&SE
W"18D6+D
-  61    &.
/
"1&SE8VD[
-61
#$Q L4M&SE"18
[6+SE31N+Q *R
&&./
L4M&Y;A;8B
4142RJ8U
12
_-8N1/*"A"26+
IY`IZ1N+
69I9;>
@=& ,]OC1IJ
E3*+8;4M
"1&SE
"E4S1
^I

"1/89
D  [  61  Oa    5+
*/
(b6+S*+1N+
4142
R#$Q W/;I2362D8
;?16
@=& ,]OC1&SE
IJ8P/;
W3I=
;)1    8  -
    >1  ;&R6  >  6)
2362D;?16
  W/;  cR&R +  &d Z1

#
2362D;?1
6
@"2362D;3
;N1Q*RIZ1
S
!J H#$5I2$(O(6QS;L:#
_-88B/*"A"26+I&-96[6
_-8[61&JI.RIZ1N+69,./I9;>
A]E^6[2&SE/;8BD[61&./
RJ H#$5I2;&?Q@1#$;T"
@[8B1"2I+=D)142
UJ ;I6O#5
(b6+8BU&SQ*R&S1Oa1426+,./<8QQ^J;?16
VJ $(7";(SN

(QI"K1E3;.1e8D6+8/;&SED[[89+;)1
-2362D/8U1=1>
WJ XN;12
Wf1++&dI161Q13J
YJ @Z?[#$L;<Q#;8#$\G
@,I+Z1<D1VI+
6[;;I*"13J-cR&RX
G12#H#$5I22Q#3(M;
1- Quan sát:
g
h+&A89N15+&-
h+&A89U;/5+)*+
h+&EB1&Y
2- Xử lý và trình bày số liệu
@,/;A]E^6[2&SE6i61OaE1D8D6+-61&./7; @(j89+
6:
3- Kĩ năng tính toán
@,&]OC1;k;M8)1"8M&SE6I6[2
4- Đưa ra các định nghĩa
G+6+891H+*6[
5- Đưa ra các tiên đoán
_-8I*"5+.1UU;/)*+
_-8[[&JI.RO-+"Ak1
6- Xác định biến và đối chứng
8SJ1Z1&SAk1Z1&Sl
7- Tìm kiếm mối quan hệ:
[6+SE31N+JK15+U;/61)*+
jSE31N+1+8["3
jSE31N+1234/*"5+&./
8- Hình thành giả thuyết khoa học:

@[1"2I+=D)142&./
9- Xử lý và trình bày số liệu:
m
\]E^&SE6[2&SED&./
n
] ^_^,/`abcdcDde/CD f
b.-/0
>(?#$
,/`,
\@Z?[#$212>#$;g;<"#$3O#$Nh#N[5[2G
12&i#$;i(;<"#$2
+ _jb
]kl
m
]kl
.n
>(  ?#$  9
*1(  #(M
61  ;<o#  3(
;(S;
  03  8B  I
D  *6[

  0/    8B
)*+
  &"  ;l  

  \  89  8B
/E)*+
52

o"M8B^
1H+5+  &-  
8S)
  _-  8  8B
/*"A"26+I
&-96[6
 \  89  8B
U  &S  O  
5+  &-    
63) 
L4M8B
+6?5+&-
  8S    "
4
  L4  M
8B  )  &7
I+ =  5+
  
B1
A"2  6+ 7  "
4
G+6+891H+*6[

h+&O5+&-
63)
L4M8B+6?5+&-
8S"4
_-88B/*"A"26+I
&-96[6
>(  ?#$  !9

:  ;T"  L
2p2#H#$27
M  3(  ;(S;
#&i2;(q
  W  I3    &Y;
A;8B96M
U  ;/  5+  )
*+

jZ"8B
 L4Q
U;/RJ
K1    E=  Op
J+
  o"  M  8B
&-  ;f  B;  1N+
- U
&S;;1N
&

XX 
  o"  M
8B  )  &7
I+ =  5+
;;
1N&
    
,Y;A;96M;4Q
U;/5+)*+
h+&5+)*+


[6+SE31N+
  J  K1  5+    U  ;/

    3  8B
JK1<1U
;/ 5+  )  *+

      J
K1  5+  <1  U
;/61)*+

  (b  6+  8B  U
;/  *+  6=1
61E=
"
 61)*+
>(?#$R9
I  3(  ;(S;
#&i2;(q
 jZ"8B  
1+  8  [
"

  L4  M  8B
S  E3    1N+
1+8[
"

_-88B&-

185+U
611+8
8Q8D1426+/
*")
038BU&S
  4  "
71*6[
2
 G  1  8B
[  61  &J
I.R  "  4
Z1  *+  &S
EB1&Y

-&S
 ;; q 6B
*6[
    S1
D  
IZ1  K  *
` 
  o"  M
8B  
B1  2
/  +2
/ 7N1
1>  9  r
)1/
h+&EB1
818B[61&JI.R

 %s &)  8V *  6[   
78)9JK1
5+/
[6+SE31N+1+
8["
_-8/*"A"26+I*
6[          9  1
8
>(?#$U9   03  8B  I   o"  M  8B  \ 89 8B   o"  M G+6+891H+&./
!
*1(  #(M  L
;<(M  2p#$
3M#@r(;s#
  D    &.
/96M3
&.E6:
  0/    8B
  6  J1
>1  1`;  5+
&./
*  6[  [
  &.  7  61
/ 
_-8/*"
A"26+I6
J1  142  
IkO
U  &S  O  
5+)"
4  +2  1>

I
8B  )  &7
I+ =  5+
   

h+&O5+6
J1142
 L4  M  8BN1 123
4E136=1)&7
I+=5+Q
_-88B/*"A"26+I
8IkO
>(?#$V9
12  ;12  ##
$Q  3M#  @r(
;s#
  W  I3    
4142&.
/
  6[  2  8B
)    142  
5+      4
<+I
(b 6+8B U
&SQ*R1
125+"4
  1+  8[  E
12345
2  142  6+  
&./

L4  M  
&Y; A; 8B
    4
142  6+  
  "  4
  1+  8[
R  J  8U
12  
5+Q
 h+  &    A 89    
4142&./
@[1"2I+=
D)1425+
48Q
>(?#$W9
12  T(  27
@r(;s#
W  I3  8B
N1     8S
&JI.RO&.
/1426+
G1J8U
"71&J
I.R5+&./
  o"  M  8B
&-  ;    5+
  8D 69  
&./
  _-  8  8B
1>9O-+

63  N1  
5+&JI.R
O  &.  /  142
6+
  _-  8
8B  [
61  &J
I.R  
IZ1  N+
69    &.
/I9;>
h+&A898B/
*"5+&./
\]EM6[2&SE
/;D/*"5+[61&.
/s8V9"C;X
G+6+O-OD[61
&JI.RIZ1N+69
$
&./I9;>
[6+S*+1N+&./
EMQE3*+
>(  ?#$Y9
(M#  N1N
Nt#$  ;<1#
3M#@r(;s#
(b  6+  8B  
  ;;  ;?1
6    &.
/

L4M8B)
  5+    
;;  ;?1  6
&./
 \  89  8B
    ;;
;?16
&.  /    "
4;OC1
\42O-1
-  
8B  
8U1  23
62D  ;?1
6&.
/  61
U18V1
-*"EMQ^J"&J
I.Rb6+N1;;;f
B;    "  +  ;?1  6

o+;+&sU1
8V1N1Z1e
E/;I823
62DQ*"

uabJd/CD9
(;sN 
():1+112"6+31Z6>1U&SIZ1QEB)8
8U18Q1=E 

,";l"52 ()*+52
(t' Lr
0 /

jVZ _+
'67#3(;(S;#"v#$L7(;<t67#;<4#$;<"#$L(M23(;(S;Bwn!x(;(S;2122:;;O(B12x
!"T;>#$3(;(S;#&i2;(q3%12;y2?"#z#$;12###"x
+ _EK1u1
 Z1/;E2+
 Z11b1)B;EM
'
? l;eKIZ1B;EMK*D;6Z3*`*+uống ít nướcX
R*(&K#$?{##&i2;(q3%#$|#3A(@r(2v;qO#&A#$;S#";i(@p2Br}x
o42Mà128M1 
(;sN!/(;(q#(5h#;<"#$#$Q9%3M#$ox
$~#9;;N9cc?"(@"#$L#}•N<}@@#};c;(#J;2c@2JB"}c?(J;(}J#(}J57#J2"JN7(J3}#J;7#J!€••!R•; 5
/&s8Q1+6?*+6=11:;4T1EB1)8""IZ1<+IZ1Z1*+K1
1"EB15+:1+ %MOC8rVZD+23"2D/&s31NE1B
ES1D/&sK1E=8"6+I.) _/26U6>1B;I+Q8DEe
4.8`6+Er1EB1A/;E+3v[>1q12U1>&s<'8nEME+1
<8gEMEN DEI63'EM8DI1b1)631>1EB1/;61'#1>
IZ1D*61[I"1g8'EMIZ1Of1SEBKS1[>1
[S1611>=wJ$;:EAZ18 @712A"26+DEeI+JE/;8
E/;E61U>1+ RRwQ9E3*+8+2IZ1v
 }"} 3T#.#3%3M#;(q?y;7Q;(q#(5h#x

\OY+26YE[618DEe61U12qEeEB16MQIb1= 01>
8A1EQ"1YI8E2IQ8 DEe[&SEe8K11&SEB1
qEeE[>1+2D1>6Oa8 
!z#$‚2(q #"2p#$;r2:;T"27;s#NƒXNLi(2p2#H#$x

+ jq*"/QU68)9JK1f1US1+O28`
 /8U1U1283E=8BI"1m$$EMn$$EMx12
 SEB1/bT1x'$$ISEB1)1eZAxEB1ZA)/8B
O +8D8:1
R 12;<(M2p#$5(#67#x
_3af18>1O<1*+18DE2 %[/26Y>1Iy6J1
S 01>6Y>19U;"JO/28DEe
(;sNR9,z{t@|0@0}~(•€•
#
Con người cũng như một số loài động vật khác sản sinh ra
môi trường ngoài một chất thải lỏng gọi là nước tiểu. Quá trình
này bao gồm nhiều giai đoạn. Đầu tiên, dịch cơ thể (máu, bạch
huyết…) tiếp xúc với màng có tính thấm chọn lọc. Do chênh lệch
áp suất, các tế bào, các protein và các phân tử lớn khác không thể
qua màng và ở lại trong dịch cơ thể. Trái lại, nước và các chất tan
nhỏ (muối, đường, axit amin và các chất thải đi qua màng tạo
thành dịch lọc. Tiếp đó là quá trình chọn lọc lấy các phân tử hữu
ích (đường, một số muối vitamin, hoocmon, axit amin) và nước từ
dịch lọc và trả chúng lại cho cơ thể. Các chất tan không quan
trọng và chất thải để lại trong dich lọc được đưa vào ống bài tiết
của thận và tập trung ở bể thận. Cuối cùng, dịch lọc đã được xử
lý (nước tiểu) rời khỏi mỗi thận thông qua một niệu quản, và cả
hai niệu quản dẫn vào bàng quang chung rồi được giải phóng ra
khỏi cơ thể qua niệu đạo. Việc tiểu tiện được điều hoà bởi các cơ
co thắt gần chỗ nối niệu đạo với bàng quang. (Nguồn tư liệu:
sách Sinh học Campbell – Reece, trang 961)
' RRB18B"6+1Z6>18BARE8U11[5+)v&+v(Hoạt
động bài tiết -> HS nêu được khái niệm bài tiết)
' ' @8U12Q^1H+8S)v
'  01&"&):1+?Q&"&"I6+Z6>1v

' # RR)&"&"8Q6+Z6>11Q+6?1[8S"4v
g
' g ,-"6+Z6>11O)*+61)8"/v@K2EI33U;/Q61)
*+8Qv
' m 0N1U;/2-JK11[v@P2;4QU;/O-+JK15+Qv‚P21"
M;4Q8Q 
' n 61U;/5+)*+8QRRU;/E*+6=1v%[&+v
'  ‚P2]O-8AR8D1[&sA"26+U61N1U;/29.1vW8;?16
8D8Qv%[&+v
' ! ‚P28`31+8[ 0U61N11+88Q918[8D1[
&sA"26+v
' $ @P2O-8U&S4QI"K1E181+85+*6[[v
'  RR[>1&sQ1[v09+28r[Q"711[8&J
IdIZ1v&+v@P2]8DA;;;?16`IY;C
' ' 616>1B;U;/*+6=15+)*+29r)1RP28DA;;1"
*2vL4MB85+;;8Q
'  @B1ƒ&Q„EUB1I;r @P212345+B12]8D
A;)1IY;Cv
(;sNU9 Nguồn: /*+b^/0b„+b…dbud)]†f‡b†0ˆ
‰.Šb+C!••‹!•\, (' @1GJ_…1%†@=(r62Db<+3@
,.E;r631 M1`;7(4j‡bE61[E'$x$$$$1>qK QbEI+7;
+1>61*S%0+•ORA+E+ˆGUw 0+1YD1;Ee&N1
 rY>1ggg rY61[8S&.E#n
m
‰%0+RE5+01Zo+@2&./#$Š&.*"''nŠ&.1*+1'Š&.
8g#Š bE&.7+Em!!Š7NE$mŠ ‰+RS1I35+01Zo+@2L@(j012a%K\+1@
0U+QS1I38e285DbEY&.614O4
‰<+3@R13J5+&H,@1%Y1U1&-bE4&.63&S
4/;I"1g!Š
*+b^Š,b

h+'K-8D<1x'$$81$x'$:1ZQ&S4+1+8D69E#6>1B;U853l8B&Y;A;R
O#$J(i(;w#9
(i(;w# Œ3M### •5MŽ 
0N m #nŠ ;‹$$g
0+  g'!Š
r1U1 # $$Š
•s#••;0+QbEYD)N
O#$!J#3Œ3M###;}">;‘(
/>;‘( 7 z  ’5MŽ 
_$ $ $ $ $Š ;‹$$g
n
$#$ # $ # Š
#g$ ' # m nmŠ
gm$ #  ' gŠ
‹m$  # ' gŠ
•s#••;9
4r<$g$r$x#6>1B;bE'!#Š
4‹g$r'#x#bEn$mŠ
]$(i(0+YD)N+Q4g'!ŠNQm4#nŠŒ•E+xNA;Ab1+1+xmŒ&-I2
IZ1Q^1H+S1I3[;‹$$g %0+RE5+01Z1+@21&6e:2bE&.7+11;8ZNI+=/;6+1'#$
(:1Z1H842O&SEB1488D69+D8QS1I38e285 S1I3<6+1ŽR&R+O&1;6ORO2,+1R•&E+OK'$$gE
+xNEx
/>;‘(9rY7842)g$r8+&S'#x#bEn$mŠ61Z16[13J5+:1Z&-I2IZ1Q^1H+S1I3[;‹
$$g r61[5+Q13JE#nŒr;Eg+En$r r61[5+NE#'Œr;EnŒ+Emr r61
[5++Eg$Œr;Eg+En$r RS1I35+%GJ@0U[EJ+rY61[<$g$ RS1I35+
Lo,L,012aja7%0+&./+21`;7r$g$
*LI261EZ13J5+:1Z[bEY1N+Z1Z9)18)1+ 0/892IZ1Q^1H+S1I3;‹$$g
(:1Z1H1234142U;e;CU8UK12+28>&S1Z1Z121;63U&S1&1:)8UK…1
8e285OO•1)63bEY…1D)
 o#o# y23M#@r(;s#;&K#$•OQ<7A#7 7Q#zx]o@7"x

! />;‘(#";&K#$ y23M#@r(;s#xz#$#$Q###2w#?{#S#L(M2 y23M#@r(;s#x
%•,•0@@•|••‘0}~(•€•
(;sNU9

Bác Dương bị mắc bệnh sỏi thận đã 10 năm nay nhưng vừa qua mới đến khám tại Bệnh viện, các bác sĩ kiểm tra và dựa vào
kết quả siêu âm, bác sĩ kết luận bác Dương bị bệnh sỏi thận mức độ nặng. Dựa vào tình hình sức khỏe của bác, các bác sĩ đã áp
dụng phương pháp điều trị thích hợp. Sau quá trình điều trị, tình trạng sức khỏe của bác Dương hồi phục vô cùng khả quan.
R%[&+&HIu189_)19&./v0WO2
(Bác dương bị bệnh sỏi thận là do trong thận có sỏi – kết quả siêu âm)
R!,+I8D69*"_)18PIZ1?N16J15+&./v0W*+&[SE3
8+6+/89
(như: đau lưng, đau bụng, không sốt, hai thận không còn đau nhói nữa).
RR01"&]_)19&./18PIZ18I8D69[&+U>1+[61&JI.R
5+Q9"71v0W38
RUG6&-;5+_)1;"Q8UKS11N1[&JI.Rv0WO28DA
;;
RVW3-a"4RP2[e+28rN1Q*R5+"48;?16&.
/v0W[SE31N+1>"48;?16
(;sNV9
Thời gian vừa qua, An có những biểu hiện  au d  d i  mt bên và lng, d  i các x   n g s  n . Cn au này có
th lan   n vùng b ng d  i và háng. C n  au kéo dài hàng gi , th   n g xut hi n sau khi vn   n g m nh. An
au khi ti u ti n, n  c ti u   c , có màu hng. Và kèm theo m t s tri u ch ng khác nh bu n nôn và nôn, tng
s ln i tiu, st và  n l nh. An quy t   nh i khám  b nh vi n.
4.1. Em hãy d oán cn bnh mà An ang mc phi? Ti sao?
4.2. Theo em, bác s ã gii thích nhng nguyên nhân nào gây ra bnh ca An?
4.3. Nu em là bác s, em s   xut nhng li khuyên nào cho An v cn bnh trên?
4.4. Nu không    c cha tr kp thi thì em hãy d oán xem cn bnh ca An s tin trin nh th nào?
!
(;sNW9
Hãy cho biết những thói quen sống khoa học nào sau đây giúp bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu khỏi các tác nhân có hại:

12;v(6}#@Œ#$B"7423O"LMM3(;(S;#&i2;(q /=#$c7(
>1A231N&)…1

G:1x,+
Z1K*D;6R*`*+JKZ
a8U 
G:1x,+
S8381+2 G:1x,+
•S1D+8&. G:1x,+
•S185 G:1x,+