Lý luận kinh tế học chính trị

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Lý luận kinh tế chính trị học
Đặt vấn đề

Bất cứ một hình thái xã hội nào muốn tồn tại và phát triển đều phải dựa vào sản
xuất. Mác nói : Một xã hội dù phát triển đến đâu cũng phải dựa vào sản xuất . Xã
hội đó sẽ bị diệt vong nếu ngừng sản xuất dù đó chỉ là một tuần. Khẳng định tầm
quan trọng của sản xuất là cội nguồn tạo ra của cải vật chất cho xã hội.
Xét đến chiều dài lịch sử của nhân loại , chúng ta đều nhận ra rằng xã hội hàng
hoá đã có từ rất lâu , bắt nguồn từ thời chiếm hữu nô lệ khi có sự phân công lao
động xã hội lớn đầu tiên, nghề chăn nuôi tách khỏi nghề nông đã làm nảy ra sự cần
thiết và khả năng trao đổi sản phẩm một cách thờng xuyên giữa các bộ lạc và sự phân
công lao động xã hội lớn làn thứ hai nghề thủ công tách khỏi nghề nông đã làm
cho nền sản xuất hàng hoá tức là nền sản xuất nhằm mục đích và trao đổi ra đời
(Kinh tế học Giáo s Trần Phơng ).
Nhng phải đến tận Chủ nghĩa t bản , nền sản xuất hàng hoá mới thật sự phát
triển theo đúng nghĩa của nó.
Mặc dù vậy, sản xuất hàng hoá ngay từ lúc mới ra đời đã bộc lộ những mâu
thuẫn ngay trong lòng nó . Vì sản xuất hàng hoá thực chất là nền sản xuất nhằm mục
đích trao đổi , mà đã là trao đổi thì tất yếu phải có đánh giá và đo đếm về mặt giá trị
hay giá trị sử dụng.
Bên cạnh đó thì trong sản xuất lại hình thành tam đoạn luận sản xuất , phân
phối , trao đổi , tiêu dùng.
Trong mối quan hệ đó sản xuất là gốc , nó diễn ra ở khâu đầu và tiêu dùng là
khâu cuối cùng. Trình độ sản xuất sẽ quyết định đến tiêu dùng. Giữa sản xuất tiêu
dùng có mối quan hệ khăng khít nhng lại đối lập nhau. Chính từ thực tế đó đã khiến
ngời viết mạnh dạn đa ra nhận định của mình với đề tài Mâu thuẫn giữa sản xuất tiêu
dùng hàng hoá. Liên hệ thực tế ở Việt Nam.
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Xin chân thành cảm ơn sự chỉ bảo của thầy, cô giáo cũng nh ý kiến đóng góp

của các bạn đồng học. Qua đây, ngời viết xin chân thành cảm ơn thầy giáo đã giúp
đỡ và hớng dẫn hoàn thành bài viết này.
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
B/ giải quyết vấn đề
I/ Sản xuất hàng hoá:
Trớc hết chúng ta cần phải tìm hiểu thế nào là sản xuất hàng hoá?
Theo Lênin toàn tập, tập 1 trang 106 có định nghĩa rằng: Sản xuất hàng hoá là
một kiểu tổ chức kinh tế xã hội, trong đó sản phẩm đều do những ngời sản xuất cá
thể, riêng lẻ sản xuất ra, mỗi ngời chuyên làm ra một sản phẩm nhất định, thành thử
muốn thoả mãn các nhu cầu của xã hội thì cần có mua bán các sản phẩm. Vì vậy sản
phẩm trở thành hàng hoá trên thị trờng. Vậy thì đặc điểm của sản xuất hàng hoá là
sản phẩm sản xuất ra không phải để tự tiêu dùng mà để mua bán, trao đổi.
Xét về lịch sử, sản xuất hàng hoá ra đời cùng với sự ra đời của kinh tế hàng hoá
khi con ngời có nhu cầu về trao đổi sản phẩm tiêu dùng.
Sản xuất hàng hoá ra đời và tồn tại trong nhiều hình thái kinh tế xã hội gắn liền
với hai điều kiện tiền đề đó là: Sự phân công lao động xã hội và chế độ t hữu t liệu
sản xuất.
Nhng trong quá trình sản xuất hàng hoá đã diễn ra sự cạnh tranh giữa những
ngời sản xuất hàng hoá trên thị trờng. Do vậy, ngời ta đã phân chia việc trao đổi hàng
hoá căn cứ vào giá trị. Vì thế, ở đâu có sản xuất hàng hoá thì ở đó quy luật giá trị tác
dụng thông qua sự lên xuống của giá cả.
Đặc biệt trong sản xuất hàng hoá quy luật giá trị đã phát sinh nh là một lực l-
ợng điều tiết sản xuất mà nhờ có nó sản xuất đã có đợc những tỉ lệ cân đối cần
thiết.Ngay nh ở nớc ta mấy năm trớc đây,do giá cà phê trên thị trờng tăng cao nên ở
nhiều nơi đã đổ xô trồng cà phê,dẫn đến chỉ sau một thời gian ngắn, giá cà phê giảm
mạnh gây thiệt hại rất lớn với ngời nông dân. Do vậy, họ đã phải chuyển đổi cơ cấu
cây trồng. Tuy nhiên, sự cân đối trong sản xuất chỉ là tơng đối và không lâu dài.
Bên cạnh đó, do các nhà sản xuất muốn chạy theo giá trị thặng d siêu ngạch để
thu đợc nhiều lợi nhuận hơn, họ đã tích cực cải tiến kỹ thuật và ra sức bóc lột sức lao

động của công nhân làm thuê hòng làm cho hàng hoá của mình hạ hơn hàng hoá của
địch thủ để thu đợc nhiều lời hơn. Nhng vì lòng ham muốn mà nhà sản xuất nào cũng
đều ra sức cải tiến kỹ thuật do vậy kỹ thuật mới sẽ nhanh chóng phổ biến.Một khi kỹ
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
thuật mới phổ biến thì giá trị của hàng hoá phải hạ thấp. Thị trờng nớc ta là một ví
dụ, do yêu cầu đi lại tăng cao, các nhà sản xuất xe gắn máy đã đáp ứng thị trờng
bằng các loại xe phù hợp với thị hiếu và túi tiền của ngời tiêu dùng. Nhng do sự tăng
quá nhanh số lợng hàng hoá của mặt hàng này khiến cho giá thành của nó bị hạ thấp
gây kém chất lợng ở một vài chủng loại xe. Đặc biệt là xe máy Trung Quốc
Một lý do khác cũng giúp ta thái đợc mâu thuẫn là: khi mà các nhà sản xuất tập
trung vào một mặt hàng này thì các mặt hàng khác lại không đợc chú ý nhiều đến. Ví
dụ nh việc trồng cà phê. Khi nhiều ngời tập trung vào trồng cà phê thì lúa gạo hay
một số cây trồng khác sẽ bị thu hẹp dẫn đến giá cà phê thì giảm mạnh nhng giá cả
của các loại cây trồng khác tăng cao. Do vậy, cán cân cung cầu luôn bấp bênh, chênh
lệch; giá trị của hàng hoá lên hay xuống một phần lớn cũng là do nguyên nhân này.
Mặt khác, từ sản xuất đến tiêu dùng còn trải qua giai đoạn phân phối và lu
thông hàng hoá. Đây cũng là một khâu rất quan trọng vì sản xuất ra và làm thế nào
để đua đến tận tay ngời tiêu dùng còn là cả một quá trình. Tâm lý muốn dùng hàng
tốt nhng giá cả phải thấp chính là một yêu cầu cao đối với nhà sản xuất, đặt nhà sản
xuất vào vị trí của ngời tiêu dùng.
II/ Tiêu dùng hàng hoá:
Trớc những đòi hỏi và sự cạnh tranh khốc liệt của thị trờng nhà sản xuất muốn
tồn tại thì phải hiểu nhu cầu hiện thời của khách hàng. Bởi lẽ: Sản xuất cũng trực
tiếp là tiêu dùng và tiêu dùng cũng đồng thời là sản xuất. Mỗi cái trực tiếp là mặt
đối lập của cái kia nhng đồng thời giữa hai cái đó có một sự vận động môi giới. Sản
xuất tạo ra những vật liệu cho tiêu dùng, không có vật liệu này thì tiêu dùng không
có đối tợng. Nhng tiêu dùng cũng chính là môi giới của sản xuất, bởi vì chỉ có tiêu
dùng mới tạo ra chủ thể cho sản phẩm. Sản phẩm chỉ đạt tới sự hoàn tất cuối cùng
của nó trong tiêu dùng (Triết học Mac-Lênin,ĐH quản lý và kinh doanh Hà Nội

trang 84-85).
Thực chất trong quá trình sản xuất và tiêu dùng thì ngời tiêu dùng và các nhà
sản xuất tác động lẫn nhau trên thị trờng để xác định một hệ thống giá cả thị trờng,
lợi nhuận thu nhập . Các doanh nghiệp sẽ sản xuất những mặt hàng đem lại lợi
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
nhuận cao nhất bằng những kỹ thuật sản xuất rẻ nhất và tiêu dùng của các hộ gia
đình đợc xác định bởi số lợng tiền công có đợc nhờ vào lao động và lợi tức thu đợc
nhờ sở hữu tài sản của mình. Họ có ảnh hởng rất lớn đối với quyết định về việc sản
xuất cái gì trong nền kinh tế vì họ mua và tiêu dùng phần lớn sản phẩm. Và họ muốn
đợc thoả mãn tối đa nhu cầu với số thu nhập có hạn. Điều đó giải thích tại sao khi
đứng trớc một hàng hoá bán ra với giá cả khác nhau, chắc chắn ngời tiêu dùng sẽ
mua hàng hoá với mức giá thấp hơn nên có thu nhập để thoả mãn các nhu cầu khác.
Vì thế mà thông thờng ngời ta thấy rằng giá cao thì lợng mua càng ít và ngợc lại khi
giá cả của mặt hàng giảm thì số ngời mua sẽ tăng. Tuy nhiên, hàng hoá không chỉ
phụ thuộc vào giá cả mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Những yếu tố
này có ảnh hởng đến tiêu dùng nh thu nhập trung bình, thói quen, sở thích của ngời
tiêu dùng. Giá cả hàng hoá khác nhau đặc biệt là những hàng thay thế và quy mô của
hàng hoá và quy mô thị trờng. Suy rộng ra, điều đó có nghĩa là: nếu một hàng hoá
phù hợp với yêu cầu và nhu cầu của ngời tiêu dùng thì nó sẽ đợc chấp nhận với mức
giá có thể cao hơn. Ví dụ khi ta mua một bộ quần áo trong các cửa hàng thời trang sẽ
đắt hơn nhiều so với việc đi mua món hàng đó ở chợ. Nhng do tâm lý muốn đợc đảm
bảo chất lợng hàng và thoả mãn nhu cầu riêng của mình nên họ chấp nhận giá cao.
Xét trong năm 2002 theo thời báo kinh tế Việt Nam giá nông sản tăng, giá
nguyên liệu giảm: Giá gạo tăng từ 9%-16%, giá cà phê tăng nhanh trong bốn tháng
cuối năm , cao su thiên nhiên tăng do cung thấp hơn cầu; Và một số mặt hàng về kim
loại cũng có tốc độ giảm giá nhanh. Điều này càng khẳng định một cách rõ ràng và
chặt chẽ của quy luật cung cầu về sản xuất hàng hoá hay chính là mâu thuẫn biện
chứng giữa sản xuất và tiêu dùng: Đối lập nhng vô cùng thống nhất, cái này làm tiền
đề cho cái kia phát triển và là nhân tố quan trọng để thị trờng tồn tại.

Khi cung lớn hơn cầu thì giá cả nhỏ hơn giá trị hàng hoá.
Khi cung nhỏ hơn cầu thì giá cả lớn hơn giá trị của hàng hoá.
Khi cung bằng cầu thì giá cả bằng giá trị hàng hoá.
5