Vai trò của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ đối với mối quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ

Vai trò của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ
đối với mối quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ


Lương Ngọc Vinh


Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Luận văn ThS Chuyên ngành: Quan hệ quốc tế; Mã số 60 31 40
Người hướng dẫn: TS. Lê Thế Quế
Năm bảo vệ: 2010


Abstract. Khái quát về quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ và quá trình hình thành cộng
đồng người Việt ở Hoa Kỳ ở các khía cạnh như lịch sử hình thành, cũng như đặc điểm
của cộng đồng. Thấy được vai trò và những đóng góp của cộng đồng người Việt ở
Hoa Kỳ đối với mối quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ: làm cầu nối, duy trì và phát triển
mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ trên tất cả các lĩnh vực như chính trị - ngoại giao,
kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học - kỹ thuật đồng thời cũng chỉ ra một số mặt hạn
chế của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ, cũng như những chính sách của Việt Nam và
Hoa Kỳ đối với cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ. Đưa ra một số biện pháp đối với
cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ, đối với chính phủ Việt Nam và chính phủ Hoa Kỳ
nhằm giúp phát huy vai trò của cộng đồng cũng như kêu gọi cộng đồng đóng góp
nhiều hơn nữa cho việc thúc đẩy mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ.


Keywords. Người Việt; Hoa Kỳ; Quan hệ quốc tế; Quan hệ ngoại giao.

i

Content.
MỤC LỤC
MỤC LỤC i
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT iii
LỜI CẢM ƠN v
MỞ ĐẦU 1
1. Lí do chọn đề tài 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 6
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tài liệu 6
6. Bố cục của luận văn 8
Chương 1: Khái quát về quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ và quá trình hình thành cộng đồng
người Việt ở Hoa Kỳ 9
1.1. Khái quát về mối quan hệ Việt Nam - Hòa Kỳ 9
1.1.1. Giai đoạn từ 1975 trở về trước 9
1.1.2. Giai đoạn 1975 - 1995 10
1.1.3. Giai đoạn từ 1995 đến nay 12
1.2. Lịch sử hình thành của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ 18

1.2.1. Quá trình hình thành 18
1.2.2. Hiện trạng của cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ 20
1.3. Đặc điểm của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ 21
1.3.1. Về thành phần chủng tộc 22
1.3.2. Về tôn giáo, tín ngưỡng 22
1.3.3. Về kinh tế 22
1.3.4. Về văn hoá 26
1.3.5. Về chính trị 31
1.4. Tiểu kết: 33
Chương 2: Vài trò của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ đối với mối quan hệ Việt Nam –
Hoa Kỳ 35
2.1. Chính sách của chính phủ Việt Nam và chính phủ Hoa Kỳ đối với cộng đồng
người Việt ở Hoa Kỳ 35
2.1.1. Chính sách của Chính phủ Việt Nam đối với cộng đồng người Việt
Nam ở nước ngoài 35
2.1.2. Chính sách của chính phủ Hoa Kỳ đối với cộng đồng người Việt ở Hoa
Kỳ 41

ii

2.2. Vai trò của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ trên các lĩnh vực chính trị - ngoại
giao, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật 46
2.2.1. Trên lĩnh vực chính trị - ngoại giao 47
2.2.2. Trên lĩnh vực kinh tế - đầu tư, viện trợ nhân đạo 50
2.2.3. Trên các lĩnh vực văn hoá - xã hội, giáo dục, khoa học - kỹ thuật 57
2.3. Những mặt hạn chế của cộng đồng 61
2.3.1. Đối với Hoa Kỳ 62
2.3.2. Đối với quê hương Việt Nam và quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ 64
2.4. Tiểu kết 67
Chương 3: Một số biện pháp nhằm phát huy vai trò của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ

đối với mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ 69
3.1. Đánh giá vai trò của cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ 69
3.1.1. Mặt tích cực và nguyên nhân 69
3.1.2. Mặt hạn chế và nguyên nhân 71
3.2. Đối với chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam 73
3.2.1. Về cơ chế và chính sách 74
3.2.2. Về thông tin và tuyên truyền 76
3.2.3. Về tổ chức thực hiện 76
3.3. Đối với chính sách của chính phủ Hoa Kỳ 77
3.3.1. Đảm bảo sự công bằng cho cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ 77
3.3.2. Coi cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ như là cầu nối trong quan hệ song
phương 78
3.4. Đối với cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ 79
3.4.1. Tổ chức cộng đồng 79
3.4.2. Đa dạng hóa các nội dung hoạt động 80
KẾT LUẬN 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO 87
PHỤ LỤC 95
PHỤ LỤC 1 : Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài 95
PHỤ LỤC 2 : Danh sách các thành phố của Mỹ có đông người gốc Việt 104
PHỤ LỤC 3 : Một số hình ảnh về cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ và quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ 108


87
References.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tiếng Việt

1. Quỳnh Anh (2007), Nhiều người Việt ở Mỹ đời sống vẫn khó khăn, đăng trên:
/>=21, tải về ngày 03/11/2008.

2. Đỗ Tăng Bí (2005), Dòng Nhập Cư Vào Hoa Kỳ Của Người Việt Nam, đăng trên:
tải về ngày 16/09/2008.
3. Nguyễn Phú Bình (2005), Cộng đồng người Việt Nam ở Hoa Kỳ - cầu nối quan
trọng trong tiến trình phát triển quan hệ Việt - Mỹ, đăng trên:
/>o-nuoc-ngoai/Bai-viet%2C-tra-loi-phong-van-/2005/06/1E290E8D/ ,tải về ngày
20/05/2007.
4. Nguyễn Phú Bình (2006), Huy động nguồn lực của kiều bào cho sự nghiệp phát
triển đất nước, đăng trên: />ban-Nha-nuoc-ve-nguoi-Viet-Nam-o-nuoc-ngoai/Bai-viet%2C-tra-
loi-phong-van-/2006/11/246B3A9D/, tải về ngày 29/03/2007.
5. Bộ Ngoại giao (2005), Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đăng trên:
tải về ngày 14/05/2009.
6. Bộ Ngoại giao (2009), Hỏi – đáp về tình hình thế giới và chính sách đối ngoại
của Đảng và Nhà nước ta, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
7. Nguyễn Hữu Cát, Lê Thu Hằng (1995), “Quan hệ kinh tế thương mại Việt Nam
– Mỹ: thuận lợi và khó khăn”, Tạp chí Châu Mỹ ngày nay, số 4.
8. Lê Thảo Chi (2007), Di sản chiến dịch Babylift, đăng trên Báo Người Lao động
Online:
9. Phạm Đỗ Chí, Phạm Quang Diệu (2005), Tiềm năng kinh tế người Việt ở hải
ngoại, đăng trên o/2005_ChiDieu_2.pdf, tải về
ngày 12/07/2008.

88
10. Nguyễn Ngọc Chính (2010), Những người Việt thành đạt tại Mỹ, Tạp chí Việt
Mỹ, số 33 -2010.
11. Xuân Danh (2004), Cộng đồng người Việt là sức khỏe của mối quan hệ Việt –
Mỹ, Phỏng vấn bà Tôn Nữ Thị Ninh, Báo Thanh niên, ngày 25/12/2004.
12. Xuân Danh (2006), Tôi sẽ kể với người Mỹ về một Việt Nam năng động và đầy
sức sống, Phỏng vấn bà Codoleezza Rice, Báo Thanh niên, đăng trên:
tải về ngày
14/03/2007.

13. Kim Dung (2005), Đầu tư của Việt Kiều - những tín hiệu vui, Tạp chí Tài chính
- Ngân hàng, số 272 – 2005.
14. Trần Trọng Đăng Đàn (1997), Người Việt Nam ở nước ngoài, NXB Chính trị
Quốc gia, Hà Nội.
15. Trần Trọng Đăng Đàn (2005), Người Việt Nam ở nước ngoài không chỉ có Việt
Kiều, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
16. Trần Văn Đạt (__), Nhân lực và trí tuệ Việt Nam ở hải ngoại, đăng trên
tải về ngày 05/11/2008.
17. Trịnh Thị Thu Hà (2009), Tiềm lực Việt Kiều chưa được khai thác hiệu quả,
Tạp chí Châu Mỹ ngày nay, số 03 – 2009.
18. Trần Bách Hiếu (2009), Vai trò tích cực của cộng đồng người Việt tại Mỹ đối
với quan hệ Việt – Mỹ, Tạp chí Châu Mỹ ngày ngày, số 11/2009.
19. Phạm Kim Hoa (2009), Đời sống văn hóa, tinh thần và việc giữ gìn bản sắc dân
tộc trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đăng trên
/>nguoi-Viet-Nam-o-nuoc-ngoai-toan-the-gioi-lan-thu-nhat/2009/11/364CF42A/, tải về ngày
12/02/2010.
20. Học viện Quan hệ Quốc tế (2003), Quan hệ của Mỹ với các nước lớn trong khu
vực Châu Á – Thái Bình Dương, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
21. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, tập 4, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
22. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, tập 5, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

89
23. Đoàn Hưng (2008), Các Trung Tâm Việt Ngữ: Chỉ Tồn Tại Hay Sẽ Phát Triển?,
đăng trên tải về ngày
10/05/2009.
24. Lương Hoàng Hưng (2010), Kiều hối, “nội lực” đầu tư? đăng trên
tải về ngày 05/08/2010.
25. Bruce W. Jentleson (2004), Chính sách đối ngoại Hoa Kỳ, động cơ của sự lựa
chọn trong thế kỷ XXI, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
26. Khách hành hương bắt đầu kéo đến tham dự Đại hội Thánh Mẫu tại Missouri, đăng

trên:
ID=12784, tải về ngày 09/05/2009.
27. Phạm Gia Khiêm (2007), Đảng và Nhà nước tiếp tục chăm lo quyền lợi chính
đáng của người Việt Nam ở nước ngoài, Tạp chí Thông tin Đối ngoại, số tháng
5/2007.
28. Lê Xuân Khoa (2007), Vai trò của cộng đồng Mỹ gốc Việt, đăng trên
tải về ngày
15/08/2008.
29. Trần Kiên (2006), Sức sống mới gắn kết Mỹ với Việt Nam, đăng trên:
tải về ngày 25/05/2009.
30. Lê Linh Lan (2005), Quá trình bình thường hoá quan hệ Việt-Mỹ: Kinh nghiệm
và bài học, Tạp chí Nghiên cứu Quốc tế, số 61, (6/2005).
31. Lưu Văn Lợi (2004), Ngoại giao Việt Nam, NXB Công an Nhân dân, Hà Nội.
32. Thanh Mai (2009), Người làm cầu nối giao thương Việt Mỹ, Tạp chí Quê
hương, số Xuân 2009.
33. Nguyễn Mại (2008), Quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ hướng về phía trước, NXB
Tri Thức, Hà Nội.
34. Thomas J. McCormick (2004), Nước Mỹ nửa thế kỷ, chính sách đối ngoại của
Hoa Kỳ trong và sau chiến tranh lạnh, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
35. Robert S. McNamara (1995), Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học
về Việt Nam, Hồ Chí Hạnh dịch, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội

90
36. Hoàng Minh (2006), Lập Câu lạc bộ chât xám Việt Kiều, Tạp chí Tia Sáng, số
1/2008.
37. Đỗ Thị Diệu Ngọc (2006), Luật nhập cư của Mỹ và người Việt Nam nhập cư ở
Mỹ, Tạp chí Châu Mỹ ngày nay, số 03 – 2006.
38. Hữu Ngọc (2006), Hồ sơ văn hóa Mỹ, NXB Thế giới, Hà Nội.
39. Vĩnh Nguyên (2005), Hợp lực giữa doanh nghiệp trong nước và Việt Kiều để
đưa hàng vào Mỹ, Tạp chí Thương mại, số 25 – 2005.

40. Nguyễn Văn Phẩm (2003), Vai trò của trí thức kiều bào trong việc tạo nguồn
động lực cho KH&CN, Tạp chí Hoạt động Khoa học, số 2/2003, đăng trên
tải về ngày 19/05/2007.
41. Pi-tơ A. Pu-lơ (1986), Nước Mỹ và Đông Dương từ Ru dơ ven đến Ních xơn,
NXB Thông tin Lý luận, Hà Nội.
42. Nguyễn Thanh Sơn (2009), Phát huy tiềm năng tri thức người Việt Nam ở nước
ngoài vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc
tế, Tạp chí Cộng sản, số 795 - tháng 1/2009.
43. Phạm Thành Sơn (2009), Thực trạng người Việt tại Hoa Kỳ, đăng trên
tải về
ngày 20/10/2009.
44. Chí Thành – Hồng Nga (1996), Đầu tư của Hoa Kỳ vào Việt Nam, tới đoạn có
hậu. Thời báo kinh tế Việt Nam, số 42.
45. Nguyễn Chiến Thắng – Lê Tiến Ba (2005), Cộng đồng người Việt Nam ở nước
ngoài - những điều cần biết, NXB Thế giới, Hà Nội.
46. Thông tấn xã Việt Nam (2005), Người Việt ở Mỹ, Tài liệu tham khảo đặc biệt,
ngày 29/04/2005.
47. Thời Báo Kinh tế Việt Nam (2007), Hội nhập, nhìn từ cộng đồng người Việt ở
Mỹ, đăng trên:
=1&hoinhap=1&subId=1&NewsId=8142, tải về ngày 20/05/2009.
48. Nguyễn Việt Thuận, Thành Trung, Lam Điền, Tường Vân (2009), 100 Việt kiều
nói về Thành phố Hồ Chí Minh, NXB Văn hóa Sài Gòn, TP Hồ Chí Minh.

91
49. Nguyễn Quang Tính (2009), Quỹ Hỗ trợ Vận động Cộng đồng người Việt Nam
ở nước ngoài và các dự án giúp đỡ kiều bào, đăng tại:
/>nguoi-Viet-Nam-o-nuoc-ngoai-toan-the-gioi-lan-thu-nhat/2009/11/364CF423/, tải
về ngày 20/12/2009.
50. Trần Nam Tiến (2008), Quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ 1995 – 2005, Viện Phát
triển Bền vững vùng Nam Bộ, TP Hồ Chí Minh.

51. Thanh Trúc (2007), Cộng đồng người Việt đứng ở đâu trong xã hội Mỹ?, Tạp
chí Quê hương, số 3/2007, tr.33.
52. Nguyễn Ngọc Trường (2010), Quan hệ Việt – Mỹ cần những bứt phá mới, Báo
Tổ Quốc, đăng trên:
Quan-He-Viet-My-Can-Nhung-But-Pha-Moi.html
53. Nguyễn Anh Tuấn (2001), Quan hệ kinh tế của Mỹ và Nhật Bản với Việt Nam từ
1995 đến nay, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
54. Vũ Quang Tuấn (2007), Năm ngày trên đất Mỹ, thiên ký sự về chuyến thăm Hoa
Kỳ của Chủ tịch Nguyễn Minh Triết, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
55. Phạm Thanh Tùng (2008), Hoạt động đối ngoại nhân dân trong quan hệ Việt -
Mỹ giai đoạn sau chiến tranh lạnh, Luận văn Thạc sỹ, Học viện Quan hệ Quốc
tế, Hà Nội.
56. Tuyên bố của Thủ tướng Võ Văn Kiệt về việc Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton
quyết định bình thường hóa quan hệ với Việt Nam (1995), Tạp chí Khoa học Xã
hội Việt Nam, số 25.
57. Tuyên bố của Tổng thống Bill Clinton về việc Mỹ bình thường hóa quan hệ với
Việt Nam (1995), Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam, số 25.
58. Viện Nghiên cứu Chủ nghĩa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh (1993), Hồ
Chí Minh biên niên tiểu sử, NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội, tập 10
59. Phạm Xanh (1997), Thomas Jefferson vị tổng thống Mỹ đầu tiên duyên nợ với
Việt Nam, Tạp chí Xưa và Nay, số 39.


92
II. Tiếng Anh

60. A Vast Potential Still Remains, Vietnam Economy, 15 July, 2003.
61. Amter, Joseph A. (1982), Vietnam Verdict: A Citizen’s History, Continuum, New
York.
62. Anh Minh (2004), State President calls for Viet Kieu’s Further Investment, Saigon

Times Daily, 16 January 2004.
63. Campi, Alicia (2005), From Refugees to American: Thirty Years of Vietnamese
Immigration to the United States, Immigration Center:
tải về ngày 25/09/2008.
64. Champion for the “Dust of Life”; Vietnam Expatriate Adopts Orphanage in
Former Homeland, The Denver Post, 19 March 1996.
65. Chung Hoang Chuong, Le Van (1994), The Amerasians from Vietnam: A
California Study, Southeast Asia Community Resource Center.
66. Coleman, Lori (2004), Vietnamese in America”, Lerner Publications Company.
67. Dang Nguyen Anh (2005) Enhancing the development impact of migrant
remittances and diaspora: The case of Viet Nam, Asia – Pacific Population, Vol.
20, No. 3, at:
/2005 /V20N3A5.pdf, tải về ngày 13/05/2007.
68. Do Hien Duc (1999), The New American, the Vietnamese Americans,
Greenwood Press.
69. Gia Linh (2004), Skinhead CEO see IT a Promising Sector, Saigon Times Daily,
12 February 2004.
70. Hall, Margaret C. (2003), Vietnamese Americans - We are American,
Heinemann Library.
71. Hegstrom, Edward (2003), An American Tradition, Exiles Raise Fund for
School in Việt Nam, Houston Chronicle, 17 January 2003.
72. Lacouture, Jean (1968), Ho Chi Minh – A Political Biography, Vintage Books,
New York.

93
73. Lamb, David, (1997), Viet Kieu, A Bridge Between the Two Worlds, Los
Angles Times, 4 November, 1997.
74. Le Xuan Khoa (2002), Vietnamese Expatriates and Vietnam: Challenges and
Opportunities, Review of Vietnamese Studies, Vol. 2, đăng trên:
tải về ngày

12/05/2007.
75. Le Xuan Khoa (2005), Vietnamese Americans’ Charity and Social Development
in Vietnam, at tải về ngày 12/05/2007.
76. Manyin, Mark E. (2008), US – Vietnam Relations: Background and Issues for
Congress, Prepared for Members and Committees of Congress.
77. Min Zhou, Carl L. Bankston III (2004), Delinquency and Acculturation in the
21
st
Century: A Decade’s Change in a Vietnamese American Community,

readings/Zhou_Bankston_Delinquency_and_Acculturation_2004.pdf, tải về ngày
13/05/2007.
78. Nhu-Ngoc T. Ong, David S. Meyer (2004), Protest and Political Incorporation:
Vietnamese American Protest, 1975 - 2001, Center for the Study of Democracy,
University of California, Irvine, at:
1rv#page-1, tải về ngày 27/05/2007.
79. Sidel, Mark (2007), Vietnamese American Diaspora Philanthropy to Vietnam,
Paper prepared for Philanthropic and Global Equity Initiative, Harvard
University.
80. Tran Mai (2005), Vietnamese Immigrants give $1 million to College; Donation
by Developer, Restauraneur Bolsters Little Saigon’ Growing Sense of
Philanthropy, Los Angeles Times, 20 December 2005.
81. Truong Thi Kim Chuyen, Ivan Small, Diep Vuong (2008), Diaspora Giving: An
Agent of Change in Asia Pacific Communities? Vietnam” Asia Pacific
Philanthropy Consortium, Manila.

94
82. United States Census Bureau (2007), 2007 American Community Survey:
Selected Population Profile in the United States, at:
tải về ngày 19/05/2009.

83. Yossi Shain, Aharon Barth, (2003), Diasporas and International Theory,
Cambridge University Press.