Tìm hiểu nguyên nhân phục hồi và phát triển kinh tế Liên Bang Nga dưới thời Tổng thống V.Putin (2000 - 2008)

LICH
SI/
- VAN HOA - XA HOI CHAU AU
TlAfl
HI€U
NGUV€N NHRN
PHUC HOI
Vfi
PHflT
TRI€N
KINH
TC'
LICN BANG NOn DlTdl THdl
TONG THONG V.PUTIN (2000 - 2008)
PGS.TS. Nguyen Cong Khanh
Ths.
Hoang Manh Hung
Dai hoc Vinh
V.Putin len nam quyen dieu hanh dat nudc,
Ngugc ddng
lich
sir nudc Nga, vao nvra
sau the ky
XX.
khi dat nudc nay tut hau kha
xa so vdi cac nudc phuang
Tay,
ngudi dimg
dau
nudc Nga Sa hoang da keu ggi
"Hdy

cho
nudc Nga 20 ndm hoa binh trong noi bp lanh
thd vd linh vuc ngogi gigo, luc do se xudt
hien mot nudc Nga hoan todn mai". Va
trong thdi gian 20 nam
dd.
Pie Dai de da pha
vd sy phong toa
ciia
Thuy Dien, gianh dugc
con dudng ra vao
chau
Au tren bien. Tiep
dd, nudc Nga da pha bd sy phong toa
ciia
cac
cudng qudc chau Au tren bien Hac Hai ddi
vdi minh. Cdn bay gid, vao thap ky
dau
the
ky XXI, den lugt V.Putin, chi cd 8 nam thdi
ciing da dit lam nen mdt nudc Nga mdi - mot
nudc Nga giau co vd thinh vuang. V.Putin la
lieu thuoc chira tri ca the Nga khdi nhirng
can benh ma cac thay
thude
nhu
M.Gorbachev
va B.Yeltsin deu khong the
doi phd dugc.

Dung nhu ldi
ciia
Dmitri Koyrev, mdt
chuyen gia ve
van
de chau A:
"'Chung
ta
khong the
Id
xdc chet trong mpi dam tang
vd la
CO
ddu trong mpi
darn
cuai duac
".
Tren ddng dd nat hoang tan ma cdng
cupc cai
each
kinh te thi trudng d thap ky
1990 dudi thdi Tdng thdng B.Yeltsin de
lai.
sau 2 nhiem ky
ciia
minh, da \yc day nen
kinh te, giai quyet ve co ban cac
van
de xa
hdi va dua nudc Nga gianh lai vi the cudng

qudc tren the gidi. Bai viet nay chi de cap
den nguyen nhan
ciia
sy phuc hdi va phat
trien trong ITnh vuc kinh te cita LB Nga
dudi thdi Tdng thdng V.Putin (2000 -
2008).
1.
Nhirng thanh tyu ky dieu ve kinh te
Mdt trong nhirng thanh tyu ndi bat cua
LB Nga dugc ca the gidi biet den trong
nhiing nam
dau
the ky XXI la tir nam 2002,
LB Nga da vugt qua Arap Xeut, vdi tu
each
la mpt nudc xuat khau dau lira
Idn
nhat the
gidi,
va tiep dd den nam 2004 da dudi kip
My, vdi tu
each la
mdt trong nhirng nudc san
xuat
vu khi
Idn
nhat the gidi. Chinh nguon
thu ngoai te tir hai nganh nay la ngudn thu
chil yeu cho sy tang trudng GDP

ciia
LB
Nga. Tinh binh
quan
sau 8 nam cam quyen
ciia
Tdng thdng V.Putin, GDP tang trudng
hang nam
la
6
-1%,
trong khi dd, d thap nien
90,
GDP
ludn
ludn nam d chi sd
am.
Nhd
vay, ty trpng
ciia
LB Nga trong cdng nghiep
the gidi tang nhanh chdng, tir cho chiem
I,8%o cdng nghiep the gidi vao nam
1997,
thi
v7?fM
hieu
nquifen
nhdn.
47

den nam
2003,
con sd nay da Ien
din
4,9%.
Trong ndng nghiep, tinh chung trong vong
10
nam qua, tir mdt nudc nhap khau (nam
1998,
LB Nga phai mua 20 trieu
tan
ngii
coc),
den dau 2008, LB Nga trd thanh ngudn
cung cap dn dinh cho thi trudng the gidi, vdi
lugng xuat
khau
ngu cdc
la
14 trieu tan.
Theo so lieu cua Hdi Ngii cdc LB Nga, nudc
nay dimg
thii
ba ve xuat khau lua mi, sau My
va Canada, vugt qua cac td chirc va quoc gia
xua nay lam mua
lam
gid tren thi trudng
luong thyc nhu EU, Achentina va Oxtraylia.
Thanh tyu nay khien cho cd ngudi binh luan

la "Nga
CO
the cim ddi cho cd hdnh tinh ".
Tinh den 2007, tdng gia tri dy trir vang
va ngoai te
ciia
Nga da dat 246 ty USD. Vdi
lugng dy trii nay, Nga da vuon len dimg
thii
tu the gidi sau My, Trung Qudc va Nhat
Ban. Nhd tdc do tang trudng kinh te d mirc
kha cao ma LB Nga da timg budc giai quyet
dugc ng nudc ngoai. Budc vao nam 2000,
cac nha kinh te trong va ngoai nudc deu de
cap den mdt khd khan, trd ngai Idn ddi vdi
nen kinh te LB Nga
la
van de phai thanh toan
mpt khoan ng khdng
Id
len tdi
158,4
ty USD,
chilm
gan
90% GDP.
Thi
nhung, LB Nga
da thanh toan ng mdt
each

khdng may kh6
khan va lam giam dugc ap lyc cita cac khoan
tra ng nudc ngoai ddi vdi nen kinh te qudc
gia. Tinh
din
cudi
2003,
ng nudc ngoai
ciia
LB Nga la
119,1
ty USD, chilm 26% GDP
[4].
Cdn trong nam 2006, LB Nga da tra
dugc ng cho IMF 3,3 ty USD va chi trong
vong 6 ngay tir
15 din 21
thang 8, LB Nga
da thanh toan ng cdn
lai
21,6 ty USD doi vdi
cau
lac bd Pari, giam dugc 1/3 tdng so ng
nudc ngoai cita hp. Va tinh
din
thang
10/2007, khoan ng
ciia
nha nudc chi con
46,95 ty USD

NIU
thap nien 90 la thdi ky
cita
"ttf
do"
lam
phat vdi toe dp phi ma
2.510%
(1992) va 63,5% (1999), thi d nhirng
nam dau the ky XXI, chinh
phii
LB Nga thyc
hien tot chinh sach kiem che nen nan lam
phat da dugc kiem soat,
lien
tuc giam tir mirc
18,6%)
(nam 2001) xudng chi cdn mdt con so
la
9%
(nam 2006)
Mac dil
van
cdn nhirng ban che, song
nhiing thanh tyu kinh te ma LB Nga dat
dugc trong thap ky dau tien
ciia
the ky XXI
la budc phat trien nhay vgt so vdi thap nien
90 cita

thi
ky XX.
2.
Mot so nguyen nhan
Sd dT LB Nga dat dugc nhiing thanh
tyu nay la do da ke thira, phat huy dugc
nhirng yeu td tich cyc, ddng thdi
diic
rut
kinh nghiem va sira chira nhirng that bai dau
ddn trong dudng ldi cai each thi trudng
ciia
ngudi tien nhiem ciing vdi nhirng dien bien
thuan Igi
ciia
tinh hinh kinh te the gidi.
Khi
ly
giai nguyen nhan phuc hoi, phat
trien kinh te LB Nga dudi thdi Tong thdng
V.Putin,
van
cdn nhieu y kien khac nhau.
Nhung theo chitng toi, nhiing nguyen nhan
lam cho nen kinh te LB Nga phuc hoi va
phat trien nhanh chdng nhu vay vira mang
tinh chu quan vira mang tinh khach quan,
gop phan tao nen hinh anh ve mot nudc Nga
mdi.
48

NGHIEN
Ciru
CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW
N°3 (114).2010
Truac het, LB Nga da xdy dung duac
dudng
loi
phdt trien kinh te mang tinh chien
luac,
lu'a
chpn bien phdp phu hap vai hoan
cdnh
thifc
lien cua ddt nudc.
Trong thap nien 90, vi Tdng thdng dau
tien
ciia
LB Nga - B.Yeltsin, vdi chuang
trinh cai
each
thi trudng da sir dung "lieu
phdp sdc", mdt chuang trinh kinh te do
ngudi My soan thao vdi hy vpng ap dung
md hinh phuang
Tay lam
thay ddi nudc
Nga. Tuy nhien, md hinh kinh te ma LB
Nga dang xay dyng da khdng dem lai ket
qua nhu mong mudn, cudc khiing hoang tai
chinh tien te

1998
da day nudc Nga den ben
bd vyc tham, LB Nga
lam
vao cudc khung
hoang toan dien ve mgi mat. Tren ca sd
nghien ciru, tim tdi
ciia
Trung
tam
Nghien
ciiu
chien
luge
LB Nga, noi tap hgp cac nha
khoa bpc hang
dau
cua dat nudc, Tdng
thdng V.Putin da yeu cau Chinh phu cua
Thit tudng M.Kasyanov xay dyng mdt chien
luge
kinh te - xa hdi dai ban trong giai doan
10-15
nam vdi muc tieu. bien phap rd
rang. Theo do, chien
luge
phat trien kinh te
LB Nga giai doan 2000 -
2010
da ra ddi, vdi

3 giai doan cu
thi:
2000 - 2002, 2003 - 2005
va 2006 -
2010.
De thyc hien muc tieu
ciia
tirng giai doan trong chien luge phat trien
kinh te dai ban, Chinh phu LB Nga deu xay
dyng myc tieu, ndi dung, bien phap, chuang
trinh hanh ddng trong tirng nam tren ca sd
tong ket,
due
rut kinh nghiem. Chien
luge
phat trien dd van tiep tyc day manh cai
each
thi trudng, song khdng phai
la
bien phap cai
each
thi trudng ty do nhu nhirng nam
1992
-
1994 ma dugc thyc hien gan
lien
vdi su
tang cudng dieu tiet
ciia
Nha nudc. Bien

phap nay dugc Tdng thdng V.Putin giai
thich trong tac pham "Nuac Nga trong
buoi
giao thdi giita hai thien nien ky" rang:
khdng cd nghTa
la
quay trd lai thyc hien he
thdng ke hoach va quan
ly
theo menh lenh,
nha nudc quan
ly tat
ca, tir tren xudng dudi,
ra ke hoach chi tiet cho mdi xi nghiep. Dieu
nay cd nghTa
la
he thdng chinh quyen nha
nudc LB Nga trd thanh ngudi dieu phoi co
hieu qua
siic
manh kinh te cua Nha nudc.
khien Igi ich dugc duy tri, xac
lap
co che
phat trien xa hdi vdi muc tieu va quy mo hgp
ly.
.
Trong sudt hai nhiem ky
cam
quyen,

Tdng thdng chi dao Chinh phit LB Nga tap
trung vao cai
each
cac
ITnh
vyc tang cudng
sy dieu tiet vT md cita nha nudc nhu: cai
each
thue, ngan sach, tai chinh
ngan
hang,
dn dinh tien te, hoan thien
dk.
trinh Duma
Qudc gia hang loat cac dy luat mdi: Luat
Thue. Luat Dat dai Cac chinh sach tren
da khac phuc tinh trang vd chinh
phii
trong
phat trien va su budng
Idng
quan ly trong
mgi boat ddng kinh te, cai thien mdi trudng
dau tu, tang tinh hap dan cua thi trudng LB
Nga. Day la nguyen nhan quan trgng lam
cho nen kinh te LB Nga tang trudng on
djnh.
'
Trong dudng Idi phat triln kinh tl
ciia

chinh phit LB Nga nhirng nam
dau thi
ky
XXI, mot diem dugc chu trgng dd la chinh
sach kinh te mang dinh hudng xa hdi rd net,
ddng thdi vdi viec thyc hien cac chinh sach
Q^ni
hieu
nejMi/en
nhdn.
49
kinh te, cac chuang trinh xa hdi ciing dugc
triln khai. Ngay
13/8/2001,
chinh phu LB
Nga da thdng qua chuong trinh Lien bang
phat trien mien Nam nudc Nga giai doan
2002 - 2006 vdi kinh phi dy kiln la
150
ty
rup.
Muc tieu chinh cua chuang trinh la tao
dieu kien de phat trien viing chac kinh te
cita 12 tinh mien Nam LB Nga nham giam
bdt kh6 khan xa hdi d
day
va khac phuc sy
chenh lech ve trinh do phat trien vdi cac
vitng khac tren toan Lien bang. Ngoai ra
Chinh phil cdn tap trung giai quyet hang

loat cac
van
de dam bao ddi sdng ngudi dan
nhu: cai each che do tien luong, nang cao
thu nhap thyc te
ciia
ngudi lao ddng, dam
bao tra luong cho ngudi ve huu diing ban,
tang
ngan
sach cho giao
due,
y
te
Dieu
nay da dugc Tdng thdng V.Putin khang
dinh: Chinh sach tang trudng kinh te khong
the
mau
thuan vdi chinh sach xa hdi Tang
trudng kinh te de nang cao ddi sdng nhan
dan va gan
lien
vdi viec giai quyet nhieu
van
de xa hdi birc
xiic.
Nhu vay, nhan td quan trpng tao nen sy
thay ddi thuc trang kinh te LB Nga theo
hudng tich cyc trudc het dd

la
do LB Nga
da
xay
dyng dugc mdt dudng ldi phat trien
kinh tl mang tinh chien
luge,
vdi muc tieu,
bien phap rd rang dya tren nhiing nghien
cim cua cac nha khoa hgc hang
dau
cua dat
nudc va chu trgng den dac
thii
rieng biet
ciia
LB
Nga.
Thu hai, LB Nga da nhanh chong on
dinh duac tinh hinh chinh tri - xd hpi, tgo
nen moi truang thuan lai vd du
sue
mgnh de
tiep
tiic
thuc hien cdi cdch kinh te.
Lich sir LB Nga giai doan
(1992 -1999)
cho thay thdi ky
cam

quyen cita Tong thdng
B.Yeltsin
la
nhirng khoang thdi gian
day
song gid chinh trudng. Diem ndi bat ve
chinh tri do la
mau
thuan va
dau
tranh giira
Tdng thdng, Chinh
phii
va Quoc hdi. Budc
sang the ky XXI, dudi sy lanh dao
ciia
Tdng
thdng V.Putin, van de nay da dugc khac
phuc kha thanh cong. Cac quyet dinh bo
nhiem
thii
tudng, dy toan ngan sach, dy
thao cac dieu luat da dugc Duma Quoc
gia Nga thdng qua mot
each
thuan
Igi.
Trudc bet, quyet dinh bd nhiem Bd trudng
Tai chinh, Phd thit tudng Thir nhat
M.Kasyanov vao giir chirc vu

Thii
tudng
cua Tdng thong V.Putin da dugc Quoc hdi
thdng qua (17/5/2000) vdi 325 phieu thuan,
55 phieu chong va
15
phieu trang.
Day
la sy
iing
hg
Idn
nhat cita Duma Quoc gia Nga
doi vdi de cir Thit tudng cita Tong thong ke
tir sau khi Lien Xd tan ra. Trong khi dd,
dudi thdi ky cita Tong thdng B.Yeltsin,
E.Primacov, chinh tri gia lao thanh va day
uy
tin.
Cling chi nhan dugc su
iing
hp
ciia
Duma Qudc gia vdi
317
phieu thuan. Con
ddi vdi cac quyet dinh ve cac dy luat nhu:
Nhiing nguyen tac mdi
xay
dyng Hdi ddng

Lien bang, Luat ve Cac co quan ty quan dia
phuang va dy
luat
tudng chimg kh6 khan
nhat - Nhiing nguyen tac chung ve viec Td
chiic cac co quan lap phap va hanh phap
ciia
chinh quyen nha nudc d cac chit the Lien
bang, theo dd se
dijng
cham tryc tiep den
50
NGHIEN
CCfU
CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW
N°3 (114).2010
nhirng ngudi nam quyen lyc d cac
chii
the
Lien bang (cd the bi truat quyen thugng
nghi sy duong nhien) van dugc Duma Qudc
gia thdng qua vdi sd phieu ap dao. Ngay ca
viec quyet djnh
ciia
Tdng thdng ve Qudc ca
Lien bang Nga ma phan nhac la Qudc ca
Lien Xd trudc
day
va
phan

ldi dugc chinh
tac gia cua ban Qudc ca nay soan lai, mac
dil luc lugng canh hiru tim mgi
each
chdng
ddi,
nhung Duma Qudc gia va Hdi ddng
Lien bang da thdng qua vdi tuyet dai da sd.
Sau khi Ien nam chinh quyen LB Nga,
Tdng thdng V.Putin da tien hanh cdng cudc
cai each hanh chinh nham tao
lap
mdi quan
he thdng nhat giira chinh quyen Lien bang
va cac chil the Lien bang theo hudng tang
cudng
siic
manh
ciia
chinh quyen Lien bang
nham khac phuc tinh trang chia re giira
trung uong va dia phuang va sy bat
tuan
lenh
ciia
cac chinh quyen dja phuang. Ngay
13/5/2000, Tdng thdng ra sac
lenh
so 849,
yeu

cau
cac nudc cdng hoa, cac viing, cac
lanh
thd phai chap hanh nghiem tuc quy
dinh
ciia
Lien bang. Theo sac
lenh
nay,
Tdng thdng da thiet lap he thdng quyen
lyc
Lien bang theo chieu dgc,
lanh
dao tryc
tuyln. Lanh thd LB Nga dugc md rdng ban
17
trieu
km^
vdi 89 chu the, bao gdm
21
nudc cdng hoa, 49 tinh, 6 viing,
1
tinh ty tri,
10
khu tu
trj
va 2 thanh phd tryc
thude
trung
uong. Tdng thdng chia Lien bang thanh 7

viing
Idn:
Trung tam, mien Nam,
Tay
Bac,
Volga,
Ural,
Siberi va Vien Ddng. Theo dd,
dung
dau
mdi khu vyc
la
mot dai dien do
Tdng thdng bd nhiem, try sd
lam
viec dugc
dat tai thil phu cua khu vyc. Cac dai dien
toan quyen tai cac khu Lien bang tryc thupc
Tdng thdng cd 4 nhiem vu chinh va
13
chiic
nang
Trudc khi Tdng thdng V.Putin cam
quyen, he thdng chinh tri da dang
ciia
Nga
trong tinh trang ddng ve sd lugng nhung
chat lugng khdng cao. Nam
1998,
nudc Nga

cd ban 3.000 td chiic chinh trj - xa hpi dang
ky boat ddng, trong dd cd 95 dang va 154
phong trao chinh trj, nhung nhieu dang
mang tinh tu phat, sd lugng dang vien it,
mdt sd dang chi phuc vu cho viec tranh cir
ciia
quan chirc Trudc tinh hinh dd, nham
dn dinh tinh hinh chinh trj trong nudc, Tong
thdng V.Putin da chu truang giam bdt so
lugng cac dang phai tren
lanh
thd Nga, tien
tdi chi cd vai dang cd nen tang
quan
chitng
cd djnh, tang cudng quan ly nha nudc ve
cac chinh dang, xay dyng mdt he thong
chinh tri da dang, vdi mdt, hai hoac ba
dang
lam
ndng cdt. Thang 7/2001, Tong
thdng V.Putin da phe
chuan
Luat "Chinh
ddng Lien bang Nga". Mdt sd ndi dung
quan trgng cua Luat nay
la:
Chinh dang phai
cd it nhat
10

ngan thanh vien va
xay
dyng to
chiic khu vyc khdng dudi
100
ngudi; Thanh
vien cua cac td chiic khu vyc d cac
chii
the
lien
bang khac khdng dudi 50 ngudi. Chinh
dang
can
phai gidi thieu
iing
cir vien tham
gia
bau cii
tai cac ca quan lap phap, co quan
quyln
lyc
va ca quan dai bilu ty trj cac cap;
Khdng dugc phep thanh
lap
chinh dang theo
thude
tinh
nghi
nghiep, chiing tpc hay ton
giao.

Sau khi Luat "Chinh ddng" dugc ban
CTJfw
hieu
nqjiifen
nitdn
51
hanh, cac chinh dang trung dung thyc hien
hgp nhat, trd thanh dang Idn nhat trong
Duma, td chiic thanh mdt phe
iing
hd Chinh
phit. Ngay 12/7/2001, Dang "Dodn ket" va
Phong trao "To qudc" hgp nhat thanh "Lien
minh Dodn ket - Td qudc " va tien hanh xay
dung thanh mdt dang thdng nhat. Thang
4/2002, Dang "Dodn kit vd Td qudc" td
chirc Dai hdi dai bieu toan Nga
lan thii
nhat
va doi ten thanh Dang "Nuac Nga thdng
nhdt". Theo ket qua
bau
cir Duma qudc gia
Nga nam
2003,
Dang "Nuac Nga thdng
nhdt" chiem 226 ghe tren tdng sd 450 ghe
trong Duma, trd thanh
lyc
lugng chinh trj

Idn
nhat trong Lien bang Nga. Thdng qua
mpt
loat
cupc cai
each
nay, Tdng thdng
V.Putin da cd mdt sy hau thuan manh me,
chiem da sd trong Duma. Chinh vi the,
bat
chap sy phan ddi cita cac dang phai doi lap,
Duma van thdng qua hang loat dy an luat
quan trpng. Ddng thdi, day ciing la nhan td
quan trpng giiip cho V.Putin tiep tuc triing
cir nhiem ky
thii
hai vdi so phieu 71,2%) (so
vdi ngudi dirng thir hai
ciia
Dang Cdng san
LB Nga la Nhicolai Kharitonov chi dat
13,6%) trong cudc
bau
cir Tdng thdng LB
Nga nam 2004. Sy dn dinh chinh trj - xa hdi
va sire manh
ciia
Nha nudc LB Nga dugc
tang cudng trong nhirng nam 2000 - 2008
con do tac ddng

ciia
chinh sach cirng ran
ciia T6ng
thdng va Chinh phit doi vdi cac
thi
lyc tai phiet d LB Nga. Sy xuat hien cac
thi
lyc tai phiet
gSn liln
vdi cdng cudc cai
each
thj trudng ty do d LB Nga trong thap
nien 90
thi
ky XX vdi hang loat ten
tu6i
dirge
bao chi Nga va phuang
Tay
nhac tdi
nhu: B.Berezovsky, V.Gusinsky, hay
M.Khodorkovsky la nhirng the lyc tai
phiet nam giir tai san
ciia
cac cdng ty
Idn
trong cac nganh cdng nghiep luyen kim,
khai khdang, truyen thdng,
dau
md Nhdm

ngudi nay tim mgi
each
boat dpng ngoai
viing kiem soat cita phap luat va tham gia
chi phdi chinh trudng. Tieu bieu nhu B.
Berezovsky, tirng giir chirc Thu ky Hpi
dong LB Nga, cd mat trong danh sach cac
trieu phil qudc te do tap chi My Forbes binh
chpn
(1997)
vdi tai san trj gia 3 ty USD.
V.Gusinsky la ngudi dirng
dau
tap doan
truyen thong
Idn
nhat
ciia
Nga Media -
Most va la
chii
sd hiru kenh truyen hinh
NTV, da sir dyng cac phuong tien truyen
thong chi trich cac dudng loi, chinh sach cai
each cua Tdng thong V.Putin va Chinh
phii.
Vi vay, chinh quyen LB Nga da cirng ran
tan
cdng vao boat dpng bat hgp phap
ciia

cac the
lyc
tai phiet nay ma trudc bet la
B.Berezovsky, V.Gusinsky rdi den
M.Khodorkovsky. Ket qua
ciia
cupc
tan
cong nay la B.Berezovsky, V.Gusinsky phai
trin
ra nudc ngoai sdng luu vong con M.
Khodorkovsky -
Chii
tjch tap doan
dau
lira
Idn
nhat nudc Nga
'iuki :\
bj bat vdi 7 tdi
danh trong do cd trdn thue va lira dao. Doi
mat bdi tinh hinh can thiep chinh trj,
xam
pham
Igi
ich quoc gia
ciia
cac ong tritm kinh
tl,
T6ng

thing V.Putin nhieu
lan
da to thai
do kien quyet: "Nhd nudc se khong bi
khdng che, quyet khdng chiu khuat phuc
nhung thi luc ndy". V.Putin to ra rat cirng
ran trudc cac triim tai phiet va khi dng
52
NGHIEN
COU
CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW
N°3 (114).2010
'"vung
guam"
thi cac dng triim
lan
lugt deu
'"ngd
ngicd".
Thic ba, chinh sdch ngogi giao thuc
ditng
cua LB Nga md Tong thong
V.Putin
khixi xudng dd phdt huy ngudn noi luc vd
sice
mgnh ben ngodi phuc
vii
cho qud trinh
phdt trien kinh te va
phiic

hung LB Nga.
Tir nhirng ban che va yeu td tich cyc
trong chinh sach ddi ngoai
ciia
LB Nga
trong thap nien 90, Tdng thdng V.Putin da
ke thira va dieu chinh de dua ra dudng ldi
ddi ngoai mdi mang tinh thuc
diing,
nham
phuc
vu
cho cdng cudc cai
each
trong nudc.
Cac hoat ddng ngoai giao deu nham vao
muc tieu phuc hdi sy phat trien kinh te va
dam bao
Igi
ich qudc gia.
Tong thdng V.Putin
la
ngudi kien
quyet phan ddi ap dung md hinh
ciia
cac
nudc phuang
Tay
vao nudc Nga mot
each

rap khudn, may mdc. Dd la con dudng sai
lam
va phai kien tri tim ra con dudng rieng
phil hgp vdi nudc Nga. Dudng Idi ddi ngoai
ciia
Tdng thdng V.Putin, xet ve thyc chat, la
sy tiep tuc dudng ldi cua E. Primakov,
khdng thay ddi ve co ban nhung dugc
nhan
manh hai diem quan trgng:
- Thay khai niem da cyc bang da
phuang, theo hudng thyc dyng, nhan manh
Nga phai tang cudng tham gia cac
van
de
qudc te
chii
khdng thach thirc ba quyen cua
My;
- Coi viec nudc Nga hdi nhap nen kinh
te the gidi
la
mdt uu tien tuyet ddi
ciia
chinh
sach kinh te ddi ngoai.
Dieu nay da dugc cyu Ngoai
trudng
Ivanov tuyen bd trong van kien "Nen ngogi
giao mai cua Nga": Myc dich trung

tam
cua chinh sach ddi ngoai Nga
la
tao ra
nhiing dieu kien ben ngoai tdi uu de tiep tuc
bien ddi trong nudc, cd the lam chinh
phii
manh hon, cai thien kinh te va tang phuc
Igi
cho dan Nga. Trong giai doan trudc
11/9/2001,
LB Nga thyc hien dudng ldi doi
ngoai da phuang hda ket hgp tdi uu cac no
lyc theo
tat
ca cac hudng, xay dyng nhieu
mdi quan he ddng thdi vdi My.
chau
Au,
Trung Qudc, Nhat Ban, ben canh
im
tien
md rdng quan he vdi cac nudc SNG. vdi
trgng
tam
dac biet la phat trien mdi quan he
kinh te. Tat ca cac chuyen tham
ciia
V.Putin
den cac nudc sau khi dac cir Tdng thdng

(4/2000) deu chi de tang cudng cac moi
quan he kinh te
ciia
LB Nga. Chang ban,
trong hau het 7
lan
gap go
cap
cao vdi
Trung Qudc thdi gian nay,
van
de uu tien co
ban
ciia
LB Nga la lam gia tang kim ngach
thuang mai LB Nga - Trung Qudc, dac biet
la md rdng cac mat hang
xuat
khau vao
Trung Qudc. Cdn ddi vdi cac nudc Tay Au,
viec md rdng quan he the hien tinh thyc
dyng
ciia
Lien bang Nga khi nhan manh cac
myc tieu kinh tl hon bdt cir khu vyc nao
khac.
Cac cudc gap gd cap cao va tham du
Hdi nghi Thugng dinh cua EU, Tdng thdng
V.Putin ludn xoay quanh
chii

dl trung
tam
''^m
hieu
ngjiij.eu
nhdn
53
la
van
de nang lupng va ng
chii
khong phai
la he thing phdng
thii
ten lira qu6c gia.
.
Tir sau su kien
11/9/2001,
chii
nghTa
khitng bo xuat hien va trd thanh nguy co
loan
cau.
Tir chd dang cang thang vdi My
do chinh sach cirng ran cita chinh quyen
G.Bush vdi LB Nga, Tong thdng V.Putin da
c6 dieu chinh vdi thai do
iing
hd va tham
gia Lien minh qudc te Chdng khitng bd do

My dirng dau. LB Nga dong tinh vdi viec
My
tan
cong vao Afghanistan (2002), noi
ma My cho rang triim khiing bd Osama Bin
Laden dang
an
nau va chap nhan sy hien
dien cita quan dpi My d Trung A va khu vyc
Kavkaz. Sy dieu chinh chinh sach ddi ngoai
cua LB Nga vdi My. tham gia Lien minh
Chong khiing bd ciing nham tao ra
Igi thi
dl
LB Nga giai quyet cac
van
de xa hpi, kinh
tl.
Trudc bet, sy dieu chinh nay tao dieu
kien cho LB Nga cd kha nang tieu diet tan
goc
lyc
lugng ddi ly khai d Chesnia - mdt
van
de xa hdi nong bdng. nguy co bat on
djnh an ninh, chinh trj
-
xa hdi. Cac nudc
phuang
Tay

trong dd cd My khdng thira
nhan
each
giai quyet bang bao lyc ddi vdi
van de Chesnia cita chinh quyen LB Nga,
tham chi nhieu the lyc cdn tim
each
dung
titng, cung
cap
tai chinh, vii khi va dao tao
lyc lugng dua vao Chesnia. Vi vay,
van
de
ly khai Chesnia tdn tai dai dang va khong
dugc giai quyet hon mdt thap ky qua. Sy
thay ddi thai do
ciia
My va cac nudc
phuang
Tay
ve van de Chesnia la co hpi de
LB Nga giai quyet van de nay. Ddng thdi,
tham gia Lien minh qudc te Chdng khiing
bo,
LB Nga cd dieu kien cai thien ve chat
quan he vdi My va phuang
Tay nbSm
tan
dung tdi da

Igi
the nay cho cong cupc khdi
phiac,
cai
each
kinh te trong nudc va
nang
cao vi the LB Nga tren trudng
quic
tl. Hdi
nghi thugng dinh cac nudc G7 va Nga tai
Canada (6/2000) da ra quylt djnh danh cho
LB Nga quy che thanh vien
day dii
cua
nhdm. Nam 2006, Hpi nghj Thugng dinh
G8 da dugc td chirc tai Matxcova. Trudc
do.
thang 5/2002. EU da chinh thirc cdng
nhan nen kinh te thj trudng
ciia
LB Nga; va
sau do 1 thang den lugt My cdng nhan LB
Nga c6 nen kinh te thj trudng. Dilu nay da
md ra nhieu ca hpi dl LB Nga hgp tac, lien
ket sau rdng vao khoi kinh te
Idn
cita nhung
nudc cd nen kinh te phat trien. Sy thira nhan
cita My va EU khdng chi tao dieu kien cho

LB Nga md rdng quan he kinh te thuang
mai vdi hai ddi tac nay ma con dat co sd
cho quy trinh dam phan gia nhap WTO -
mdt muc tieu kinh te quan trgng cita LB
Nga.
Cd the noi, dudng loi doi ngoai thyc
dung cita LB Nga trong nhirng nam
dau
the
ky XXI chit trgng tinh hieu qua nham vao
myc tieu phat trien kinh te, on djnh xa hpi,
nang
cao vj the qudc te cita LB Nga thyc sy
CO vai trd quan trpng trong viec thitc
day
kinh te ddi ngoai
ciia
LB Nga - mpt
ITnh
vyc
c6 dong gop quan trpng cho sy tang trudng
nen kinh te quoc dan. dong thdi tao moi
trudng thuan
Igi
dua nen kinh te LB Nga
hdi nhap vao xu the phat trien chung cita
nen kinh te the gidi.
Thic tu; gid ddu the gidi Idng cao ket
hap vai viec phd gid ddng Rup dd tgo dieu
54

NGHIEN
COU
CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW
N°3 (114).2010
kien khdch quan thuan lai cho
sic
tdng
truang on dinh cug nen kinh le LB Nga
trong nhung ndm ddu the ky XXI.
LB Nga dang trd thanh nudc san
xuat
dau lira vao loai hang
dau
the gidi. So vdi
cac nudc
Idn
khac. Nga cd uu the la sd huu
mpt trir lugng tai nguyen phong phit cd the
ndi la nhat the gidi. Cac sd
lieu
cho thay, trir
lugng tai nguyen da dugc phat hien
ciia
Nga
chiem khoang 21%) tdng lugng tai nguyen
da dugc phat hien
ciia
the gidi. dat tdng gia
trj 30.000 ty USD. Chi tinh trong vdng 4
nam dau

thi
ky XXI (2000 - 2004), gia ddu
tang
gap
4
lan,
lap
ky lyc 147
USD/thiing
vao giiia nam 2008. Viec gia
dau
tang cao
lam tang
Igi
nhuan tir xuat
khau
dau:
nam
2000
la
20 ty USD, 2001 la 30 ty USD,
2002 la 48 ty USD, 2003 la 73 ty va ddu
nam 2004 la 60 ty USD. Tinh
din
thang
9/2006, rieng Gazprom da tang
lai
rdng
76,5%,
dat 235,8 ty USD. Do vay, ngudn

thu tir
dau
khi la nhan td cd y nghTa quyet
djnh giiip cho
ngan
sach nha nudc dugc
dam bao. Theo sd
lieu
thdng ke, trir lugng
ddu md cua Nga chiem 4,7%o trir lugng dau
md the gidi, san lugng dau md hang nam
chilm khoang 10%) san lugng
dau
md the
gidi.
Ben canh dd, Nga cdn cd khi ddt vdi
trir lugng chiem
35%o
san lugng the gidi. Vi
thi,
LB Nga dang sir dung phyc hung nang
lugng de thitc day kinh te va tang cudng
thyc lyc qudc gia cua minh. Va Nga dy kien
se tang san lugng khai thac
dau
md Ien 530
trieu tan/nam, san lugng xuat khau dau md
len 330 trieu tan/nam, san lugng khai thac
khi ddt len 740 ty
m^/nam

va san lugng xuat
khau khi ddt len 290 ty m /nam
Ciing vdi viec tang ngudn thu tir
dau
khi,
ddng Rup bj pha gia cung cd tac dpng
tich cyc den ngoai thuong. tao thuan
Igi
cho
xuat
khau, ddng thdi kich thich cac san
pham che tao trong nudc, thay the cho cac
san pham nhap
khau
bj dat len. Ddng Rup
dang trd thanh mdt ngoai te manh va co kha
nang trao ddi.
Thu ndm, mpt nguyen nhdn vo citng
quan trpng nda khong the khong ndi den, do
chinh la "Bdn
linh
V.Putin".
Vdi ban ITnh chinh trj virng vang dugc
tdi luyen trong nhiing thang nam lam viec
tai KGB ciing nhu trong chinh trudng d giai
doan sdng gid nhat cua LB Nga thap nien
1990.
dng da cd nhiing quyet doan dung dan
trong nhiing chinh sach quan trgng
ciia

dat
nudc.
Sau khi B. Yeltsin trao het quyen cho
V.Putin, mgi ngudi
lo
ngai rang vj Tong
thdng
thii
Hai
ciia
LB Nga nay se phai di
theo con dudng ma ngudi tien nhiem da
vach san, nhung V.Putin la ngudi kin dao,
tham
sau,
khdng de gi de bj "ddt mdi" nhu
vay. V.Putin
van
the hien sy tdn kinh
B.Yeltsin nhung sau dd giii khoang
each
xa
dan. Ngay thir ba sau khi nham chirc,
V.Putin da bai mien chirc vy
ciia
4 Ph6 chit
nhiem Van phdng Tdng thdng, chirc
via
Co
van cua con gai Tdng thong B.Yeltsin ,

tiep dd la cai td Chinh phu va dua nhiing
ngudi than can
ciia
minh, nhiing ngudi
thude
""Nhom St Peterburg", trd thanh trp
thil than tin. Ong ban hanh cac
luat
le nhdm
CJini
hieu
utfjiqen
nhdn
55
tang quyen lyc cita Tdng thdng, Hdi ddng
Lien bang;
tan
cdng quyet liet cac dng triim
tai phiet hay sir dung bien phap quan sy
cirng ran ddi vdi
van
de
chii
nghTa khiing
bo,
ly khai d Chesnia
Tat
ca nhirng chinh sach, bien phap
cirng ran dd
ciia

Tdng thdng V.Putin da
xay
dyng dugc mdt chinh quyen viing manh,
lam cho tinh hinh chinh trj dn djnh, tao dieu
kien de tiep tuc tien hanh cai each kinh te va
giai quyet cac
van
de xa hdi
ciia
LB Nga ma
ngudi tien nhiem chua lam dugc.
Tdm lai, khac vdi nhiing nam 90
ciia
the ky XX, nhirng nam
dau
the ky XXI, LB
Nga da dieu chinh va dua ra dudng ldi chien
luge
phat trien kinh
te phii
hgp vdi dieu
kien
dat
nudc va xu hudng phat trien cita
the gidi trong mdi trudng chinh trj - xa hdi
on djnh cimg vdi hieu qua cita dudng ldi doi
ngoai thyc dyng nham vao myc tieu phat
trien kinh te - xa hdi. Nhirng yeu td nay
thyc sy da phat huy dugc vj the dia - kinh
te,

dja - chinh trj
ciia
LB Nga trong bdi canh
quoc te vdi nhirng dien bien phirc tap. Mac
dit van con nhirng ban che, song nhd nhiing
yeu td tren ma nen kinh te LB Nga da thyc
sy phuc hdi va khdi sac.
TAI LIEU THAM KHAO
1.
Dai sir quan Lien bang Nga tai Viet
Nam (2004), Tinh hinh kinh te - xd hpi Lien
hang Nga ddu the ky XXI, Ha Ndi.
2.
Nguyen An Ha (2008), Lien bang
Nga tren con dudng phdt trien nhung nam
ddu the ky
XXI,
Nxb Khoa bpc xa
hpi.
Ha
Noi.
3.
Duong Minh Hao, Trieu Anh Ba
(2008),
Bdn
linh
Putin, Nxb Thanh
nien.
Ha
Ndi.

4.
Nguyen Thanh Hien (2007), Su vuan
len cua nudc Nga thdi
Putin",
Tap chi
Nghien ciru Chau Au, so
11(86),
tr. 56 - 67.
5.
V.Putin (2000), Nudc Nga trong
buoi giao thdi giita hai thien nien ky, Dai
sii
quan Lien bang Nga tai Viet Nam, Ha Noi.
6. Thong
tan
xa Viet Nam, Cdc thong
tin kinh te cua Tai lieu tham khao dac biet,
cac
s6
ra tir 2000 - 2008.