Cơ sở địa lý cho phát triển nông lâm nghiệp các huyện ven biển tỉnh quảng nam

MỤC LỤC
Trang
BNG CH VIT TT i
DANH MC CÁC BNG ii
DANH MC CÁC HÌNH iii
M U
1. Tính cp thit c tài 1
2. Mc tiêu và nhim v nghiên cu 3
3. Phm vi nghiên cu 3
5. Nhng lum bo v 4
6. c và thc tin c tài 4
7.  tài liu, s liu 4
8. Cu trúc ca lun án 5
.  LÝ LUU
1.1. TNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C TÀI 6
ng tip c a lý cho phát trin nông - lâm nghip 6
1.1.2. Tng quan các công trình nghiên cu v tng kt kinh nghim và xây dng mô
hình h kinh t sinh thái nông h 13
1.1.3. Tng quan các công trình nghiên cn các huyn ven bin
tnh Qung Nam 14
1.2. LÝ LUN V  A LÝ CHO PHÁT TRIN NÔNG - LÂM NGHIP 17
1.2.1. Mt s khái nin 17
1.2.2. Lý lun v  a lý cho phát trin nông - lâm nghip 20
U 25
m nghiên cu 25
u 27
1.3.3. Quy trình nghiên cu 31
. M CNH QUAN CÁC HUYN VEN BIN TNH
QUNG NAM VÀ V PHÁT TRIN NÔNG - LÂM NGHIP
2.1. CÁC NHÂN T THÀNH TO CNH QUAN VÀ NG CN SN

XUT NÔNG - LÂM NGHIP 34
2.1.1. V a lý 34
a cht 35
a hình 38
2.1.4. Khí hu 43

2.1.5. Th 49
2.1.6. Th ng 53
2.1.7. Thm thc vt 61
2.1.8. Hong nhân sinh 63
2.2. S PHÂN HÓA CNH QUAN CÁC HUYN VEN BIN TNH QUNG NAM 69
2.2.1. Phân loi cnh quan 69
2.2.2. Phân vùng cnh quan  a bàn nghiên cu 77
.  XUNG PHÁT TRIN
NÔNG - LÂM NGHIP  CÁC HUYN VEN BIN TNH QUNG NAM
3.1. PHÂN NHÓM LOI CNH QUAN THEO KH  DNG CHO NÔNG -
LÂM NGHIP 83
3.1.1. Ch tiêu phân nhóm loi cnh quan 83
3.1.2. Kt qu phân nhóm loi cnh quan theo kh  dng cho nông - lâm nghip 84
3.2. NH QUAN CHO MT S LOI HÌNH SN XUT NÔNG - LÂM NGHIP 85
 thích nghi sinh thái cnh quan 85
u qu kinh t-xã hng 98
ng hp cng tip cn kinh t sinh thái 104
 XUT PHÁT TRIN NÔNG - LÂM NGHING BN VNG 108
 khoa hc ca vi xut 108
 xung s dng hp lý lãnh th cho phát trin nông - lâm nghip 115
 xut áp dng mt s mô hình h kinh t sinh thái  các tiu vùng cnh quan 119
3.4. MT S GII PHÁP PHÁT TRIN NÔNG - LÂM NGHING BN
VNG  CÁC HUYN VEN BIN TNH QUNG NAM 129
3.4.1. Gii pháp v quy hoch s d 129

3.4.2. Gii pháp phát trin mô hình h kinh t sinh thái  các tiu vùng cnh quan 130
3.4.3. Gii pháp v th ng 131
3.4.4. Gii pháp v bo v ng 131
KT LUN VÀ KIN NGH 133
1. KT LUN 133
2. KIN NGH 134
DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HC CA TÁC GI 
B N LUN ÁN 135
TÀI LIU THAM KHO 136
PH LC 147

i


BẢNG CHỮ VIẾT TẮT

CQ : Cnh quan
CLN : 
CTCNN: Cây trng cn ngn ngày
FAO : T chc Nông - th gii (Food and Agriculture Organization)
KTST : Kinh t sinh thái
KTXH : Kinh t - xã hi
MT : ng
NLKH : Nông - lâm kt hp
NLN : Nông - lâm nghip
NTTS : Nuôi trng thy sn
SX : Sn xut
SXNLN: Sn xut nông - lâm nghip
TB : Trung bình
TVCQ : Tiu vùng cnh quan

PV : Giá tr hin thi (Present Value)
NPV : Giá tr hin ti ròng (Net Present Value)
BCR : T sut li ích - chi phí (Benefit - Cost Ratio)





ii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bu kia lý, cu trúc CQ và hong SXNLN 20
Bng 2.1. Din tích ca các kia hình  các huyn ven bin tnh Qung Nam 39
Bng 2.2. Nhi  lãnh th nghiên cu (C) 44
B lãnh th nghiên cu 45
Bng 2.4. S  lãnh th nghiên cu 45
Bng 2.5. H thng ch tiêu phân loi sinh khí hu  lãnh th nghiên cu nghiên cu 46
Bng 2.6. Din tích các lot  các huyn ven bin tnh Qung Nam 54
Bng 2.7. H thng phân loi cnh quan Vit Nam 69
Bm và cha các tiu vùng cnh quan 80
Bng 3.1. Ch tiêu phân nhóm loi CQ theo kh  dt cho NLN 83
Bng 3.2. Kt qu phân nhóm loi CQ theo kh  dng cho nông-lâm nghip 85
Bng 3.3. Tng hp phân cp các ch  lãnh th nghiên cu 90
Bng 3.4. Yêu cu sinh thái ca các loi hình sn xut ch yu 93
Bng 3.5. Kt qu ng hp và phân hng m thích nghi sinh thái ca
các dng cnh quan có kh  dng cho nông nghip 94
Bng 3.6. Kt qu ng hp và phân hng m thích nghi sinh thái ca
các dng cnh quan có kh  dng cho NLKH 97
Bng 3.7. Hiu qu kinh t c 99

Bng 3.8. Hiu qu sn xut ca các lo  các huyn
ven bin tnh Qu.ng) 101
Bng 3.9. Phân cm các ch u qu kinh t 101
Bng hp hiu qu XH và MT ca mt s loi hình SX 104
Bng 3.11. Kt qu ng hp các dng CQ có kh  dng cho nông nghip . 105
Bng 3.12. Kt qu ng hp các dng CQ có kh  dng cho NLKH 107
Bng 3.13. Din tích và sng mt s loi cây trn 2005 - 2012 . 108
Bt mt s cây tr/ha) 109
Bng 3.15. S ng gia súc và gia cn 2005  2012 (con) 109
Bng 3.16. Tng hp kt qu i hình SXNLN ch yu 114
B xung s dng hp lý lãnh th cho nông - lâm nghip các
huyn ven bin tnh Qu cnh quan 116
B xung s dng hp lý lãnh th cho nông - lâm nghip theo tiu
vùng cnh quan 117
Bng 3.19. Li nhua các mô hình sn xut NLN  122
Bng 3.20. Quy mô s dt nông nghip theo h  123
iii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1. B m, tuyn kho sát tha 28
Hình 1.2.  32
Hình 2.1. B hành chính các huyn ven bin trong tnh Qung Nam 34
Hình 2.2. B a cht các huyn ven bin tnh Qung Nam 36
Hình 2.3. B phân kia hình theo trng hình thái  các huyn ven
bin tnh Qung Nam 38
Hình 2.4. B  dc các huyn ven bin tnh Qung Nam 39
Hình 2.5. B a mo các huyn ven bin tnh Qung Nam 40
Hình 2.6. B sinh khí hu các huyn ven bin tnh Qung Nam 46
Hình 2.7. B mi thcác huyn ven bin tnh Qung Nam 51

Hình 2.8. B t các huyn ven bin tnh Qung Nam 54
Hình 2.9. B thm thc vt các huyn ven bin tnh Qung Nam 62
Hình 2.10. B cnh quan các huyn ven bin tnh Qung Nam 71
Hình 2.11. Lát ct cnh quan  các huyn ven bin tnh Qung Nam 72
Hình 2.12. B phân vùng cnh quan các huyn ven bin tnh Qung Nam 79
Hình 3.1. B phân nhóm loi cnh quan theo kh  dt cho nông -
lâm nghip  các huyn ven bin tnh Qung Nam 84
Hình 3.2. B tng dày ct các huyn ven bin tnh Qung Nam 86
Hình 3.3. B thành phi ct các huyn ven bin tnh Qung Nam 86
Hình 3.4. B phân hi vc ca các dng
cnh quan có kh  dng cho nông nghip 96
Hình 3.5. B phân h   i vi CTCNN ca các dng
cnh quan có kh  dng cho nông nghip 96
Hình 3.6. B phân h   i vi CTCNN ca các dng
cnh quan có kh  dng cho nông - lâm kt hp 97
Hình 3.7. B phân hi vi cây cao su ca các dng
cnh quan có kh  dng cho nông - lâm kt hp 97
Hình 3.8. B hin trng s dt  các huyn ven bin tnh Qung Nam 111
Hình 3.9. B ng s dng hp lý lãnh th cho nông - lâm nghip  các
huyn ven bin tnh Qung Nam 116
Hình 3.10. Mô hình h KTST  ng bi 124
Hình 3.11. Mô hình h KTST  ting bng nn Bàn - Duy Xuyên 125
Hình 3.12. Mô hình h KTST  ting bng ven bin Ngc - Duy Hi 126
Hình 3.13. Mô hình h KTST  ting bng ven bin Bình D- Tam N 128
1


MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
V t chc lãnh th nông - lâm nghip (NLN) là nghiên cu và hoch

nh khung lãnh th sp xp phi hp gia các ngành sn xut,
ging sn xut nông - lâm nghip (SXNLN) trong mi liên h không
gian và thi gian nhm s dng mt cách hp lý các ngun lc phát trim bo
hiu qu kinh t - xã hi (KTXH) cao, ci thii sn bn
vng  mt lãnh th nh nh [115]. Ngày nay, phát trin nông - lâm nghip
(NLN) không ch gii h n s phát
trin  ct trong mi quan h liên vùng. Chính vì vy, vai trò và s
c ca lý là rt quan trng. Trong khoa ha lý, cnh
quan (CQ) hc là mt b phn quan trng ca lý t nhiên hii và ngày
càng phát tring CQ ng dng phát trin ca nghiên cu CQ
ng tip c l, liên vùng và c s bii cu trúc,
ch, ng lc ca CQ theo không gian và thi gian. Vì vy, vic nghiên cu
xác lp nhng lun c khoa ha lý vng ch nghiên cu CQ là tin
 phc v quy hoch phát trin NLN và giúp cho các nhà qu nhng
quyt sách n v nh ng s dng hp lý lãnh th.
Trong mt vài thp k g th gi
cu v c bii vn. Do vy,
sn xut nông - lâm nghip (SXNLN) bn vng nhm bc
ng. Vit Nam, vi lãnh th trng Bc -
Nam kt hp vi s ng v a hình, khí hu kin thun li cho
SX là mt th mnh ca Vit Nam trong quá trình phát trin và hi nhp
vì nó không ch m bc, to vic làm và thu nhp cho i
dânng thi còn to ra các sn phm th hin c li th so sánh ca Vit Nam
trên th ng quc t u, cao su, cà phê, Hin nay, phát trin
NLN  Vit Nam cn quan tâm không ch v s ng mà còn v c chng sn
phm, v  ng, v sn ph    (dng sn
phm ch da lí);
2

Qung Nam là tnh thuc vùng Duyên hi Nam Trung B có 4 huyn

 (Hi An, Tam K) nm
giáp bic gi chung là các huyn ven bin) có giá tr sn phm ngành nông
nghim 52,7% tng giá tr sn phm ngành nông nghip Qung
Nam (theo giá  u kin t ng,
tài nguyên thiên nhiên phong phú to nn tng cho vic phát trin nn nông nghip
nhii vi th mc và thc phm. c
 phát trin còn thp so vi mt bng chung ca c c, vic ng dng
tin b khoa hc k thut trong SXNLN  nhin ch. Do vy, hiu qu
ca mt s loi hình SXNLN còn thc yêu cu phát trin ca
Bên cc thù ca lãnh th nghiên cu vi 71% din tích
ng bng giáp bin nên m qu t nông nghip rt ln do các nguyên

- Theo kch bn ng vi mc phát thi trung bình (B2) ca B Tài Nguyên và
ng (2012)  Qung Nam vào cui th k 21, khi nhi 
lên 2,7
o
C so vn 1980 - 1999, mc bin dâng cao 61 - 74 cm thì din
 ngp lt chim 1,2% [13ng vi 1.906 ha).
- Do quá trình phát trii m dng mt phn din tích
t nông nghip sang t t chuyên dùng
- Do xây dng h cha ca các công trình thn  ng ngun h thng
sông Vu Gia - Thu Bng xâm nhp mn làm gim din tích
t canh tác.
- Các hing xói mòn, ra trôi  i núi; cát bay, cát chy, khô hn
 vùng ven bing xn các h sinh thái nông nghip
Vi s  v s ng, tn sut xut hin và quy mô ng ca
các hing ct hp vi quá trình phát trin kinh t - xã hi
m chng ca các dng tài nguyên thiên nhiên, gim
qu t SXNLN, gây ng không nh ti s phát trin NLN ca khu vc
nghiên cu. Xut phát t nhu cu thc ti  ng phát trin NLN theo

ng bn v Cơ sở địa lý cho phát triển nông - lâm nghiệp các huyện
ven biển tỉnh Quảng Namc la chn.
3

2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
a. Mc tiêu
Xác lp lun c khoa hc phc v ng phát trin nông - lâm nghip
các huyn ven bin tnh Qung Nam mt cách hp lý  nghiên cu và
ng tip cn kinh t sinh thái.
b. Nhim v nghiên cu
 c mc tiêu nói trên, lun án cn thc hin các nhim v nghiên
c
- 

-  
n .
- sinh thái (KTST) cho
.
- 
TVCQ).
3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- V không gian:
Phm vi không gian nghiên cu ca lun án là phn t lin ca 
hành chính cp huyn nm giáp bin ca tnh Qung Nam (huyn Bàn, huyn
Duy Xuyên, thành ph Hi An, thành ph Tam K, huyn
Núi Thành) ng b bin (0 m).
- V ni dung khoa hc:
Ni dung khoa hc ca lun án tp trung nghiên cu nhng v sau:
- Nghiên cu CQ là m a lý t nhiên tng h xác lp lun c
khoa hc ng s dng hp lý lãnh th.

- Nghiên cu s phân hóa u kin t nhiên  thành lp b CQ và
phân vùng CQ  t l 1/100.000 vi cp loi CQ.
-       CQ cho mt s loi hình SXNLN (lúa,
CTCNN, cao su)  2 nhóm loi CQ có kh   dng cho nông nghip và
NLKH vi  dng CQ  t l b 1/50.000.
-  xut s dng hp lý tài nguyên trong NLN theo LT  
tng hng tip cn KTST.
- Vic xác lp các mô hình h KTST da  hoàn thin các mô hình
kinh t h i sn có  các TVCQ.
4

4. NHM MI CA LUN ÁN
- m và s phân hóa t nhiên ca lãnh th vi vic thành lp
b CQ các huyn ven bin tnh Qung Nam.
-  xung s dng hp lý tài nguyên  các huyn ven bin tnh
Qung Nam cho NLN theo lãnh th và xác lp 4 mô hình h KTST  các TVCQ
d ng hng tip cn KTST.
5. NHỮNG LUẬN ĐIỂM BẢO VỆ
Luận điểm 1: S a la - bin kt hp vng ca con
o ra s ng cu kin t nhiên các huyn ven bin
tnh Qung Nam gm 1 ph h CQ nhinh, 1
kiu CQ ri vi 3 lp cnh quan, 9 hng và
83 loi CQ.
Luận điểm 2: Kt qu ng h ca vi xut nh
ng s dng hp lý lãnh th cho phát trin NLN và vic xác lp các mô hình h
KTST          khai thác hp lý tài nguyên thiên
nhiên và bo v MT lãnh th nghiên cu.
6. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
- Vn dng sáng t lý lun v CQ hc và ng
nghiên cu CQ ng dng  nhng lãnh th khác nhau phc v ng quy

hoch s dng hp lý lãnh th.
- Kt qu nghiên cu s là tài liy hu ích cho các nhà qun lý,
các nhà quy hoch vn dng trong thc tin, có th nhân rng mô hình h KTST 
các quy mô kinh t h  trang tri và quy hoch s dng hp lý lãnh
th nhm thc hi nông thôn Qung Nam.
 TÀI LIU, S LIU
Nó:

khác nhau:
- 
  riêng 
 C
5

-   
, b  .
- 

 Các tCQ
 thiên nhiên, 
 
;  2009 - 

 " hóa 
" B2011--01) và nghiên
 - 18) "

" (2013 - 2015) do PGS.TS.
 ; K
- trong

" (2012 - 2014) .
, 

- 2013.
8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN
Ngoài phn M u, Kt lun và kin ngh, Tài liu tham kho và Ph lc
thì ni dung chính ca luc trình bày trong 3 
 lý lun u
m cnh quan các huyn ven bin tnh Qung Nam và vn
 phát trin nông - lâm nghip
 xut ng phát trin nông - lâm
nghip  các huyn ven bin tnh Qung Nam
        147 t  29    27
hình, 23  và  .
6


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1.1. Hướng tiếp cận cơ sở địa lý cho phát triển nông - lâm nghiệp
1.1.1.1. Các hướng nghiên cứu về định hướng sử dụng hợp lý lãnh thổ cho NLN
Hin nay, có ng tip cn nghiên cu ph bin v ng s dng
hp lý lãnh th cho phát trin NLN là nghiên cu CQ.
a. ng nghiên c
  ng tip cn nghiên cu ph bin ca các nhà khoa hc nông
nghip trên th gii và  Vit Nam.
* Trên th gii:trên th gii 


m           

, trên
FAO (1976) 
và

128s
83)
[129]   [130]      [131], n 1990,
 ngh thc hin  NLN
 u 


[132].
 nh ch yu da vào các ch n
u ki d dày tu
kii tiêu, nhi phân cp các ch tiêu, tin hành chng xp các
b thành phn  thành lp b    
a FAO và mi cây trng
hoc nhóm cây trng.
7

T n nay, qc nhic trên
th gii vn dng phc v quy hoch ng s dt cho NLN và phm vi
nghiên cc m rng. Có nhng c
a FAO vi vic phân tích h thng s
dt, h thng nông tri [139, 125]
Ofresco L. 
th



b

system) [139].
Theo Luning H. A., 
là
giúp
 và m chi tit ca c138].
Bo L. s dng n thám và GIS  
 nông nghi
nhm t và bo v

-
125].
*  Vit Nam: c nghiên cu
chi tica Tôn(1990) [20], Trn An
Phong (1995) [60], 84], 49
Hành (2004) [4058 (2005) [64 Qua các công
y, các tác gi u ch 
c la cht
n dn phân tích thêm v các u kin KTXH
và MT cho vi xut quy hoch s dtrong nông nghip  

   60]; nghiên cu      
8

 ca  [60]; Dn dn, vi
c m rc lâm nghi
cho
c [58] hoc

phc vng c
c c c [64]



 phc v
nh trong NLN.
b. ng nghiên cu cnh quan
ng nghiên cu CQ cho phát trin NLN là mt trong các ng nghiên
cu CQ ng dc các nhà khoa ha lý quan tâm nghiên cu. C
nay, cn các v lý lun và phân tích,

* Trên th gii: CQ

 T          v V. V.; Berg L. C.;
G. N.; Morozov Passarge Z.; Hettner A. ), Anh (Gerbertson


CQ

(Ixatrenko A. G., 1953) [36]. ng phát trin ca khoa hc CQ là theo chiu
ng sinh thái hóa CQ [5, 120, 133, 140, 142].
- Farina A.     
133


9

- Ostasnewska K.           


 [140]



- Antrop M.        



 ngày càng có nhi

120].
-

[142]L. 

CQ nông nghiMT
là
ng nô.
- Armand A. L. 

thiên

ng thi cn chú ý ti vic
[5].
- Ixatrenko A.G. vi nh quan hc ng dnh
ng s dp lý, t chc lãnh th CQ t
tt nht cho cây nông nghi t sn xut nông nghi   t thp thì
chuyn sang trng các loi cây thân g, trng rng; bo v rng dc theo các sông,
sui, các rãnh xâm thc, các khu vn; s dt nông
nghip hp lý phi ci tt; hình thành các khu bo tn t nhiên [47].

10

-
Batten P. (2008)
L. K. 


G. (2013)
 dng GIS có s tham gia ca cng trong nghiên c
phân hng CQ
 ,          
               
(Regional Geography), dn d



*  Vit Nam: N
bao gm các công trình cung cp
 lý lun 
[ 36, 56, 82].

(1997) 

             
nhiên (tc là


 - 
.


n Thành Long (1993) [56]



11



. Vic nghiên cu CQ cho phát trin NLN
dng li  cp nào là tùy thuc vào t l b và m
- 
(1993) [82] 

 Khi
 
.
-
n [44] 
Trên  

GIS, tác gi v tip cn KTST
các
,

 c th.
u CQ phc v ng s dng hp lý lãnh
th cho  là nhng công trình ca các tác gi Nguy [33],
[76] Hành [39][97][91],
   [81]    [98]    [74], Phn ln
trong các công trình này u

-to h quan 

 nhân tác).
-CQ
Nguyn Thành Long (1993) [56]

 [55];  [39, 76, 85, 91]
 [74, 81, 97].ng
CQ.
12

- Mc c v cho phát tri
[74, 81, 97][76].
Bên c
     [39, 76, 85, 91]        (
) [74, 98].
-

MT thì có
mt s công trình ng [39,
85, 91],
-
kinh
t 
1.1.1.2. Hướng tiếp cận nghiên cứu của đề tài
 phân tích và tng quan ng nghiên cu v 
phc v ng quy hoch s dng hp lý lãnh th cho phát trin NLN  trên
th gii và Vit Nam cho thy rng, các tng hp th t nhiên có th là  t
 hay  CQ c phân chia dm tng
h  m h th  m lch s     ng nht

i. Vì vy, khi nghiên cu m tng hp thì các nhà khoa hc
nông nghip và a lý ng s dng chúng  tng hp u kin t
nhiên cho mNLN.
Tuy nhiên, dù cùng xây dng trên nguyên tc phát sinh, song tính h thng
v mt phát sinh ca h thng phân loc th hii h thng
phân loa FAO [22].
Các  a tng th t 
và là mt b phn ca h thng s di, là mt có nhng
thung nht mà nh  phân bic ranh gii gia nó
vt khác [44]. Nó không có th bc, s phân lo
và mc dù nó th hin rt tt s ng các yu t v i tiêu, khí hu
 hic s phân hóa theo quy lut, không phc mi
quan h v mt cng, cu trúc ngang, ch áp dng nghiên cu, 
cho mn các loi cây trng  tt c các lãnh th ln nh khác nhau
và ch nghiên cu tt  ng bng.
13

Cu trúc h thng phân loi CQ phng ca các quy lui,
i và tác nhân trong s thành to và phân hóa CQ.  CQ c
t phc hp bao gm các hp phn t a hình, khí
hu, tht) và ht) có mi quan h ng qua li ln nhau.
Mi m CQ là mt h thng va có tính thng nht va có s phân hóa,
ng thi có tính khác bit. Có th  CQ cùng bi mo
gi ngun gc phát sinh s c s dng vào mc
i chúng có phn hng cùng xu th din bin CQ khác
nhau. Mt h thng phân lo các cc xây dng trên lun thuyt
khoa hn vi các ch tiêu phân cp hp lý s phn ánh mt cách khách
quan, xác thc và chi tit s phân hóa CQ lãnh th [22].
y, c m v  th bc, có tính
logic, cht ch  . Vic tip cn nghiên cu CQ trong

ng s dng hp lý tài nguyên thiên nhiên cho phát trin kinh t nói chung
và phát trin NLN nói riêng th hic tính quy lut theo cng và cu
trúc ngang, th hic quan h v mt vt chng gia tng
th  CQ)  phân loi rt phc tp nên ch s d nghiên cu
các lãnh th i ln có s phân hóa v lãnh th, th hic tính kiu loi
trong nghiên cu CQ và có th áp dng cho nhic nghiên cu phát trin
kinh t n khai thác tài nguyên thiên nhiên ch, xây dng
Vi nhm cng tip cn nghiên cu cnh quan so vi nghiên
c          c thù lãnh th nghiên cu rng gn
1.588km
2
, chy dài theo chiu Tây Bc - i s 
d tài lula chn ng nghiên cu CQ theo tip cn ca a lý tng
hp cho phát trin NLN  các huyn ven bin tnh Qung Nam.
1.1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu về tổng kết kinh nghiệm và xây
dựng mô hình hệ kinh tế sinh thái nông hộ
Song 
 

Do nhu cu thc tin nên nhiu nhà khoa hn Anh, Trn Th
Vân Anh [4117] u v kinh t h 
nhiu khía cnh khác nhau. Tuy nhiên, kinh t h ng  quy mô nh,
SX mang tính truyn thng, t cung t cp, k thut canh tác và nông c ít bii
14

nên hiu qu không  th ng. Kinh nghim ca nhi
thy, kinh t trang tri là loi hình kinh t có hiu qu n xut nông phm
mang tính hàng hóa và theo nhu cu ca th i hình
kinh t i vn, kinh nghim và k n lý cao, lng lao
 ln nên vic nhân rng mô hình kinh t trang tri còn gp nhi

Ð giúp cho các ch h và ch trang tri t chc tt các hong kinh tn
t s công trình nghiên cu, tng kt kinh nghim xây dng mô hình
NLKH  các vùng ven bing bt di núi ca các tác
gi ng Cúc [23], Lê Trng [92]t Linh [54]77],
Tr118] giúp b trí các hp phn trong tng mô hình mt cách hp lý 
a bàn khác nhau.
MT sinh thái, trong các
              
   88], Tr  98]45] 
Quang Anh [2, 3],          

        ,     


nói trên là 

1.1.3. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến các huyện ven
biển tỉnh Quảng Nam
Nhng tài li tài thu thn các huyn ven bin
tnh Qung Nam có th tp hp lng nghiên cu sau:
- Nghiên cu v m t nhiên, tài nguyên và tai bin thiên nhiên ca
i vic nghiên ca mo dng bng ven bin Hu -
Qung Ngãi [7]; Nguyn Hiu vi công trình "Nghiên ca mo phc v gim
nh thit hi do tai bic sông Thu Bn" [41 quan h
gia mo vi din bin ca các tai bit làm c
khoa hc cho công tác c   xut các gii pháp gim nh thit hi do
c sông Thu Bn;  y
 m khí hu và tha tnh Qung Nam [8
da m nh các dng tai bin thiên nhiên  dng
15

bng ven bin ng - Quu kia m
tai bin cho quy hoch phát tri [10]; Ca cht Khoáng sn Vi
công b v các dng tài nguyên khoáng sn Qung Nam [25
 tim hin trng khai thác, s dng nguc mt 
ng bng ven bin tnh Qung Nam trong bi cnh bii khí hu [79] hay nh
ng c   hóa và bii khí h  t trng lúa  mt s tnh min
ng Nam [80c m
xâm nhp mn  vùng cng bng ven bin Qung Nam [46]; Phân
vin Quy hoch và Thit k Nông nghip miu tra b sung,
chnh lý và xây dng b t tnh Qung Huy Rm và Nguy
Trang tp trung nghiên cu v a cht  c sông Thu Bn, Qung
Nam và khu vc lân cn [63, 90]; trong d án P1-08-Vie ca Mai Tr
ánh giá nhng ca bii khí hu kin t nhiên, môi
ng và phát trin KTXH  ming Nam [83]
- Phân tích hin trng MT tnh Qung Nam có các báo cáo hin trng MT
ca S Tài nguyên & ng Qung Nam, báo cáo hin trng MT
tnh Qung Nam n 2006 - 2010 ca UBND tnh Qung Nam. Vi
giá MT chi c quy hoch th   c sông Vu Gia - Thu Bn, tnh
Qu    c thc hin bi Trung tâm Quc t v Qun lý Môi
ng [94
- Nhng v ng, quy hoch và chic phát
trin  a bàn nghiên cc th hin qua các báo báo hin trng và chic
phát trin kinh t bin tnh Qun 2020, báo cáo thuyt minh tng hp
quy hoch s d t      ng phát trin bn vng tnh
Qung Nam ca UBND Tnh [105, 108, 109; nhóm nghiên cu ca Nguyn
Tác An [1]           
               
   s phân hóa t    xut các ng phát
trin, khai thác s dng và qun lý bng cách phân chia lãnh th i b Qung

Nam thành nh lãnh th - nht ting tiêu chí
v t         cho vic s dng tài nguyên, phát trin
KTXH và t chc qun lý, bo v MT, phòng chng suy thoái tài nguyên, tuy
 nhiên hoc KTXH
cho phát trin NLN;
16

- Các gii pháp tng th s dng hp lý các di cát ven bin min Trung t
Qun Bình Thun do Tr (2006)  xut góp phn xây dng
mi b bin thng nht bao gm c vic qun lý phát
trio v ngun tài nguyên t nhiên mt cách tng hn
nhic quan trng v KTXH, bm chia s li ích cho toàn cng
[118]. Da vào các ch tiêu v khí hng tích ôn, nhi 
 nhi tháng khô hn
 xnh các vùng sinh thái. T các vùng sinh thái có s 
v sinh thái do s khác nhau v a hình v
b m i, v trí phân b và nn vt cht vp ht,
 mài mòn,  kt dính, màu sc, tui các thành to b mt. T 
ng s d sinh thái và mt s mô hình n hình trong SXNLN.
Tuy nhiên, t tài này không tip cng nghiên cu CQ và không
u qu kinh t ca các c chu trình chuyn hóa
vt chng trong các mô hình SXNLN.
- S liu thng kê v các ch c th hi trong niên
giám thng kê huyn B
Tam K, Hi An và trong niên giám thng kê ca tnh Qung Nam t 2009 - 2012.
S ng tnh Quc hin ki
c các loi hình s dt ch yu  a bàn nghiên cu;
kt qu u tra nông thôn, nông nghip và thy s1 ca Cc Thng kê
Qung Nam cung cp nhn v nông thôn, nông nghip và thy
s bic thc trng phát trim phc v công tác nghiên

cu chuyên sâu v nông thôn, nông nghip và thy sn.
- Tình hình phát trin nông nghic phòng Nông nghip
các huyn, thành ph hoc S Nông nghip và Nông thôn tnh Qung Nam phân
tích trong các Báo cáo tng kt sn xut nông nghi 2006-2012.
- Công trình "i    t   i các huy ng bng,
trung du tnh Qung Nam phc v quy hoch phát trin nông nghip bn vng"
c Co [32] i và xây dng b t,
xây dng b  ánh giá m thích nghi 
T
  theo quy trình ca FAO      

17

có liên qu

        CQ 
KTST    
Na
.
1.2. LÝ - 
1.2.1. Một số khái niệm cơ bản
 : 
lãnh 
 
 MT.




c

xét 
 
cho
KTXH cao  MT.
Trong  
 và  MT có liên qua

SXNLN  
chung và NLN nói riêng 
nhiên, KTXH          

n
MT 

   


18

 



b. C

             

- Quan nim xem CQ là nhng cá th a lý không lp li trong không gian,
  -  cp thp nha lý t 
gi Ixatrenko A.G., Xolsev N.A., Kalexnik X.V [56].

Theo Xolsev N.A. a lý là mt th tng hp lãnh th t
ng nht v mt phát sinh, có mt na chng nht, có mt kia
hình, có mt khí hng nht và bao gm mt tp hp da lý, ch yu và
th yu liên kt vi nhau v mng lc và lp li mt cách có quy lut trong
không gian; tp hp này ch thuc riêng cho c82].
Ixatrenko A.G. (1969là mt phn riêng bit v mt phát
sinh ca mt phn CQ, mi CQ hay nói chung là ca m phân vùng ln
bt kng s ng nht c i li, có mt
cu trúc riêng và mt cu to hình thái riêng[48].
- Quan ni mang tính kiu loi, th hin s phi hp, thng
nht bin chng ca các hp phn t t tng hp th lãnh th t nhiên
ng nhc xem xét không ph thuc vào phm vi lãnh th phân
b. Nhng nhà khoa hc theo quan nim này Markov, Perelman, Gvozdexki N.A.,
Nikolaiev V.A.  [56]
Theo Nikolaiev V.A. (1979), CQ là tng th lãnh th t nhiên có tính kiu loi
và h thng phân v ca phân loi CQ gm Ngành - H - Ph h - Lp - Ph lp -
Nhóm - Kiu - Ph kiu - Hng - Ph hng - Loi - Th loi hình thái (Ph loi) [82]
- Quan nim CQ là mt khái nim chung có th dùng cho m phân
loi và phân vùng các tng hp th t nhiên  các cKuznhesov
P.X., Prokaev V.I., Armand D.L.56].
D.L. Armand cho rTng th lãnh th (khu vc) t nhiên là phn lãnh
th hay khu vc phân chia mc l bng các ranh gii thng
theo nguyên tng nhi và các ranh gii nm ngang theo nguyên tc
mt dn ng ca nhân t ng th nh rat ng
19

tng th lãnh th hay khu vc t nhiên rt dàin
tin khi dùng riêng nên có th thay nó bng thut ng ngn g   
cnh quan[5].
Vi 3 quan nim nói trên thì trong nghiên ca lý phc v phát trin NLN,

 phân lo cá th nhm phát hin ra quy lut
phân hóa trong h thng phân v th hin tính cht ch v cng lc
phc tp ca h thng t nhiên.
c. 
:
H  hp 
nhiên và KTXH -
- -n 
 [88].

-  
[88].
- Các n
- K

- 
 q



+ 
[98].
d. 
Vùng ven bin là vùng chuyn tip git lin và bin có s ng v
chng lc và không b nh nghiêm ngt v ranh gii
không gian nên không có ranh gii t nhiên chính xác cho khu vc ven bin. V
ma cht, vùng ven bii s bi t dc theo dt gn b.
  thuc vào trm tích t sông hay t bin, chiu rng ca b, s di
chuyn trm tích Tích t là hoa cht chính to thành hình dng b bin,
 ng ci hình thái vùng

ven bin [143].
20

             
   -       

 
N
  

 
.
1.2.2. Lý luận về cơ sở địa lý cho phát triển nông - lâm nghiệp
1.2.2.1. Mối quan hệ giữa điều kiện địa lý với cấu trúc CQ và hoạt động SXNLN



g 1.1).
là 

Bu kia lý, cu trúc CQ và hong SXNLN
TT



1

 

2

-


3



4



5



6



7
- 






- 

