NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA HÔN NHÂN THEO TỪNG GIAI ĐOẠN

M U

Hụn nhõn c xem l mt s kin trng i trong cuc i mt con
ngi. Nú ỏnh du s gn kt gia hai con ngi khỏc gii c v vt cht, tinh
thn ln th xỏc.
Khỏi nim hụn nhõn li c nh ngha rt khỏc nhau. Vi nhng ngi
theo phỏi t nhiờn v phỏi phõn tõm hc nh ngha hụn nhõn nh sau: Hụn nhõn
l mt hin tng t nhiờn. ú l s liờn kt gia hai con ngi khỏc gii vi
nhau thnh mt gia ỡnh gi chc nng duy trỡ nũi ging. Cũn nhng ngi
theo quan im ca ch ngha duy vt li cho rng: Hụn nhõn trc ht l mt
quy ch xó hi v sau ú mi l mt hin tng sinh hc, hin tng t nhiờn.
õy l mt s tht ó tn ti sut my ngn nm qua tt c cỏc nc trờn th
gii.
T s nh nh ngha trờn ta thy rng, s liờn kt gia nam v n
thnh v thnh chng, thnh gia ỡnh l mt nhu cu xó hi, tip n mi l nhu
cu sinh hc. Hay núi mt cỏch khỏc, hụn nhõn khụng phi do tri cho m nú
xut hin v hỡnh thnh trong quỏ trỡnh phỏt trin ca loi ngi, v nú cng
bin i theo s vn minh ca con ngi. V dự bt c xó hi no thỡ hụn
nhõn cng l mt mi quan h c xó hi tha nhn gia hai ngi khỏc gii.
Do s bin i ca hụn nhõn gn lin vi s bin i ca vn minh xó hi
nờn hụn nhõn ca loi ngi ó tri qua nhng hỡnh thc khỏc nhau. Bui u s
khai l ch qun hụn, sau ú l hụn nhõn mu h - mt ngi ph n cú th
kt hụn vi nhiu ngi n ụng. V tip ú l hụn nhõn ph h, a thờ. Mt
ngi n ụng cú th lm chng ca nhiu ngi ph n. ú l hụn nhõn bt
bỡnh ng, mua bỏn, cng ộp Cui cựng ngy nay l gia ỡnh bỡnh quyn, t
nguyn, mt v mt chng.
I. NHNG BIN I CA HễN NHN THEO TNG GIAI ON
1. Quan nim v hụn nhõn c truyn
Trong 54 dõn tc Vit Nam - mi mt dõn tc u cú nhng quan nim v
trc l hụn nhõn khỏc nhau, trong ú ngi Vit l mt trong nhng tc ngi
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

1
có quan niệm và tục lệ hơn nhân vào loại đa dạng nhất. Sự đa dạng phức tạp
trong tục lệ hơn nhân truyền thống của người Việt được quy định bởi bản sắc
văn hố tộc người, thêm vào đó là sự ảnh hưởng của lễ giáo phong kiến và tư
tưởng Nho giáo của Trung Quốc. Vì vậy luật nó đã có quy định: việc hơn nhân
là do hai bên cha mẹ và họ hàng quyết định. Hầu hết ở các vùng nơng thơn, và
cả trong đơ thị, việc hơn nhân theo phong tục đều phải qua một cầu trung gian là
người mối lái. Nhà trai muốn chọn vợ cho con thì xem “chỗ nào mơn đăng hộ
đối, tuổi khơng xung khắc nhau mới mượn người mối lái. Mối lái nói với cha mẹ
người con gái bằng lòng gả rồi, nhà trai mới đem trầu đến dạm”. Mơn đăng - hộ
đối là tiêu chuẩn quan trọng nhất đối với tầng lớp trên ở xã hội phong kiến mà
cũng thường là tiêu chuẩn chung của xã hội Việt Nam.
Quan niệm “đăng đối” phải theo ngun tắc “địa vị xã hội và điều kiện
kinh tế của nhà gái có thể thấp hơn nhà tri nhưng khơng có chuyện ngược lại”.
Tuổi tác bố mẹ cơ dâu chú rể cũng được xem là tiêu chuẩn quan trọng của “mơn
đăng - hộ đối”. Theo tập qn người Việt, sau khi quan hệ thơng gia đã được
thiết lập thì thay đổi về cách xưng hộ giữa hai gia đình và hai tộc họ. Do đó nếu
cách biệt q vì tuổi thì người ta cũng khơng làm thơng gia với nhau.
Ngồi hai tiêu chuẩn cơ bản trên trong quan niệm “mơn đăng - hộ đối”
người ta còn chú trọng đến tình trạng sức khoẻ của gia đình, tình trạng phương
pháp, quan hệ bố mẹ như thế nào? anh em trong gia đình, vấn đề dòng họ. Các
tiêu chuẩn này được đúc kết lại trong quan niệm “Lấy vợ xem tơng, lấy chồng
xem giống”. Hợp tuổi là tiêu chuẩn quan trọng thứ hai trong việc kén rể, chọn
dâu của các cụ ngày trước. Việc xem tuổi ở đây khơng phải là sự chênh lệch tuổi
tác giữa hai người mà quan trọng là tuổi cầm tinh con gì ở mỗi người tính theo
hệ can chi của âm lịch.
Ngồi ra, người ta còn so tuổi theo ngun lý âm dương, ngũ hành, tức là
“mệnh” của hai người. Vì ai cũng cho rằng hợp tuổi nhau thì gia đình mới hồ
thuận, thậm chí việc này có ảnh hưởng đến cả đường con cái, tính mạng của

nhau.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

2
Trên là hai tiêu chuẩn chung đối với nhà trai lẫn nhà gái. Nhưng trên thực
tế người ta chỉ tn thủ chặt chẽ và đầy đủ với việc chọn dâu, còn trong việc kén
rể thì tiêu chuẩn trên thường được nới lỏng hơn và cũng chỉ diễn ra ở các gia
đình nhà gái tương đối thân thế.
Trong xã hội Việt Nam xưa, mối lái trở thành một nghề được mọi người
chấp nhận. Có nơi mối là người “khéo ăn khéo nói” được các gia đình nhờ cậy,
và nhiều người đã sống bằng nghề đó. Nhà gái đòi hỏi gì, nhà trai “mặc cả” lại,
đều thơng qua người mối. Trước khi làm lễ cưới, nhà gái có quyền thách cưới
với nhà trai. Những thứ nhà gái thường đòi là “trầu, rượu, chè, cau, bánh trái,
gạo, lơn, đồ trang sức, y phục cơ dâu và cả tiền nữa”. Nhiều khi nhà trai còn
thơng qua người mối hoặc “viết thư hỏi xem nha gái ăn những lễ vật như thế
nào? Nhà gái muốn những thứ gì thì viết thư trả lời nhà trai. Nhà trai liệu có thể
lo được thì mới chọn ngày lành tháng tốt đính ước ngày cưới với nhà gái. Nếu
nhà gái lấy lễ nặng q thì nhà trai xin bớt đi ít nhiều. Nhà gái khơng nghe thì
hỗn ước lại”. Nếu khơng thách cưới là “cho khơng” con gái, là khơng có giá trị,
bị dư luận xã hội coi thường.
Ngồi phong tục thách cưới, còn có phong tục nộp cheo làng. Hương ước
quy định rõ hai mức cheo: Nếu gả con gái cho người trong làng phải nộp một
phần thì gả con cho người làng khác phải nộp gấp rưỡi, gấp đơi. Trong các sách
kể về phong tục, ngồi tiền ra, có làng con bắt nhà có con gái đi lấy chồng phải
nộp bằng hiện vạt như gạch để lát đường, bát sứ, mâm đồng, trầu cau, sỏ lợn…
lệ nộp cheo là sự báo cáo cơng khai, chính thức của hai bên gia đình với làng
xóm, và ngược lại là lễ nghi để làng bày tỏ sự chấp thuận, cơng nhận cuộc hơn
nhân đó. Theo Tồn Ánh trong sách “Nếp cũ làng xóm Việt Nam” thì “chưa nộp
cheo, làng chưa cấp phát theo, việc cưới xin chưa hồn thất” Ca dao xưa đã từng
tổng kết.

“Có cưới mà chẳng có cheo.
Dẫu rằng có giết mười heo cũng hồi”.
Tục nộp cheo, ngồi những ý nghĩa trên phải chăng đây là tàn dư của hơn
nhân thời xa xưa của nhân loại đó là tàn dư của chế độ mẫu hệ.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

3
2. Cỏc tc l trong hụn nhõn c truyn
Tc l hụn nhõn truyn thng ca ngi Vit tng i thng nht v cỏc
l nghi c bn. a s ngi Vit t chc hụn l vi 3 nghi l chớnh: Mt, l
chm ngừ (g np thỏi, vn danh), hai, l n hi (gm np cỏt v thnh kỡ) , ba, l
ci (gm l np t v thõn nghinh).
2.1. Lờ dm ngừ.
L dm ngừ b ro c tin hnh khi bc tỡm hiu ó c thc hin.
Bc tỡm hiu ch yu ca nh trai thng do mi lai, do gii thiu, hoc cha
m chỳ r thc hin l dm ch c tin hnh sau khi ó cú s ng ý ca nh
trai v cụ dõu tng lai ri. Kt qu ca l dm hi ch yu ph thuc vo ý
kin ca nh gỏi. L dm ngừ va mang ý ngha l s ra mt chớnh thc gia hai
gia ỡnh, va cú ý ngha thụng bỏo cho dõn lng bit l cụ gỏi ó cú ngi tỡm
hiu ri. L dm ngừ khụng cú thi gian c nh m c thc hin quanh nm,
ch trỏnh nhng thỏng kiờn v thỏng xu. Ngi ta lm l dm, n hi trc ba,
bn thỏng l ph bin. Trc khi lm l dm ngừ nh trai nh mai mi thụng
bỏo cho nh gỏi bit. Nu nh gỏi ng ý thỡ nhn li, nu nh gỏi cha ng ý
thỡ b mi phi i li ụi ba ln na. Sau khi c nh gỏi thun ý, nh trai chn
ngy xỳc tin vic dm ngừ. Phớa nh trai gm cú ng (b) mi, b m chỳ r,
nu cú ụng ni thỡ ụng i thay b m. Phớa nh gỏi ngoi b m cũn mi thờm
mt s ngi anh em gn gi trong h tc.
Trong l ny chỳ r tng lai khụng i cựng, cũn cụ gỏi thỡ phi cú mt
nh phc v tr nc v cho nh trai xem mt, vt l m nh trai mang theo
gm 1 chai ru, mụt ớt ch, tru cau (cú th thõm thuc lỏ, ko bỏnh). l

thng ng trong mõm ng (sau ny cú thuờ qu) ph vi iu cho mt cụ
chỏu gỏi cha lp gia ỡnh bờ theo. Khi n nh gỏi, nh trai trrao l vt nh
gỏi t lờn ging th (ban th) cỳng v thụng bỏo vi t tiờn. Ni dung trao i
chớnh trong l dm ngừ ch yu l phớa nh trai thụng bỏo mun hi cụ gỏi v
mun lm thụng gia. Nh trai mun bit ý kin ca nh gỏi. Thụng thng nh
gỏi cha tr li ngay m thng khộo lộo l hi ý kin ca con gỏi ó. Cuc
trao i dn dn chuyn sang cỏc ch khỏc. Sau khi trao i vi nh gỏi
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

4
khong mt ting, nh trai xin phộp v v mong nhn c tin sm ca nh gỏi.
Sau khong hai, ba ngy b mi li sang nh gỏi bit ý kin chớnh thc ca
nh gỏi.
2.2. l hi ( dm hi).
Sau khi c s ng ý ca nh gỏi, nh trai tin hnh l n hi. õy
c coi l l chớnh thc thụng bỏo cho dõn lng bit ngi con gỏi ó cú ni cú
chn. Sau l ny con trai, con gỏi c coi nh dõu r ca hai gia ỡnh v hai gia
ỡnh, hai h tr thnh thụng gia. Thi gian t chc l n hi thuc vo nh trai.
L n hi thng phi xem ngy gi tt nờn nh trai khụng t ý chn c m
phi nh thy xem cho. L n hi thng tp trung vo thỏng 8 õm lch n u
mựa xuõn nm ti. L n hi thng vo ban ngy v cng chn gi tt. Khi ó
chun b c nhng l vt cn thit v chn c thi gian thớch hp, gia ỡnh
nh trai nh mai mi n thachuyn vi nh gỏi. Ngi mai mi tho lun vi
nh gỏi v cỏc khon l vt cn thit phi mang ti nh gỏi.
l ny nh trai phi ỏp ng theo ngh ca nh gỏi, phn tru cau
biu h ni, ngoi, bn hu. Cỏc vt l mang sang nh gỏi thụng thng gm
cú: cau, giu, v, chố, bỏnh cm, bỏnh xuxờ (phu thờ), ru. Cau 200 qu tr
lờn, phi nguyờn bung, u qu v cú cung rõu di. Bỏnh cm v bỏnh phu thờ
mi th 100 chic v c trang trớ. Tru c mang c chng dựng vi s
cau. Chố khụ 1 kg, ru 2 chai, mt sen t 2 3 kg. õy l cỏc l vt i vi

nhng gia ỡnh khỏ gi cũn nhng gia ỡnh nghốo thỡ l ct ch yu l cau, tru
khụng, chố, ru vi s lng ớt. Cỏc l mang sang nh gỏi c ng trong
cỏc mõm ng mi, trờn cú ph vi .
Thnh phn on n hi nh trai cú B (m), b (ụng) mi h hng ni
ngoi. Nờu ụng ni chỳ r cũn sng thỡ ụng i thay cho b m. H ni phi cú
ụng trng h v bỏc ca chỳ r. Nhng ngi mang l sang nh gỏi l cỏc
thanh n con chỏu trong h ni. on i n hi mc khn xp, ỏo the di. Trong
l n hi bt buc phi cú chỳ r i cựng v l ln u ra mt gia ỡnh v h
hng bờn v. Nh gỏi khụng phi chun b gỡ m ch c ngi ra ún nh trai.
Phi c ngi cựng vai v tip ún nh trai. Cụ dõu ch n mc gn gng hn
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

5
ngy thng. Trc lỳc nh trai t chc l n hi, thng phi cỳng giatin v l
nh th h. Thng l cỳng mt mõm. n gi chn on nh trai xut
hnh. i u l cỏc ụng b cao tui trong h hng, tip theo l chng r v on
mang l vt. Khi n nh gỏi ngi dn u (ụng ni, trng h) dõng l vt n
hi cho nh gỏi. Nh gỏi c ngi tng ng ra nhn l by lờn ban th.
B cụ dõu thp hng khn l thụng bỏo vi t tiờn. Ni dung ch yu din ra
trong l n hi l gia ỡnh nh trai chớnh thc t vn vi nh gỏi v nh gỏi
chp nhn con r v thụng gia. Nu l hi gn vi l ci thỡ hai bờn bn n
ngy ci. L n hi kộo di khong 30 phỳt n 1 gi. Cụ dõu tng lai phi
un nc v mang nc i mi mi ngi, cũn chỳ r thỡ ngi yờn mt ch. Sau
khi c phộp mi c xung bp cựng cụ dõu.
Trc khi on nh trai ra v cú tc li qu cho nh trai. Nh gỏi chia 1
phn s l vt cho nh trai mang v. i vi cau khi chia phi xộ ch khụng
c ct. Phn vt l cũn li nh gỏi dựng chi cho h hng. Chia bỏnh, cau,
chố phi chia s chn. Cau phi chia s chn v phi chia mi ni t 4 qu
cao, 4 lỏ tru tr lờn. Vic chia bỏnh trỏi, cau, chố cú ý ngha nh gỏi mun bỏo
tin cho h hng bn b bit l con gỏi mỡnh ó ớnh hụn.

2.3. Tc l trong thi gian t l n hi n l ci.
Trc õy, sau l n hi khụng t chc l ci ngay, m ớt nht phi t 3
thỏng, bỡnh thng l mt nm v nhiu l 3 nm. Sau l hi, theo quan nim
xa trai gỏi gn nh ó thnh v chng chớnh thc, hai gia ỡnh tr thnh thụng
gia, vỡ th h phi thc hin cỏc ngha v nh khi ó thnh gia tht. Sau l n hi
chng phi thng xuyờn thm hi gia ỡnh bờn v, sn súc khi ngi gi au
m, giỳp vic khi cú vic. Bn phn u tiờn ca chng r l phi sờu tt,
sờu ngha l mựa no thc y, chng r phi mang l vt sang biu cha m v
cha ci. Vo nhng dp tt chng r cng phi n tt b m v. Trong thi
gian ny nu gia ỡnh v cú tang thỡ phi tang nh r bỡnh thng. Trong cỏc
dp l gi chng r cng phi em l vt cỳng sang nh gỏi by t lũng
thng yờu v cng nh ý thc, bn phn v chng t trỡnh gia giỏo ca
mỡnh.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

6
Cụ dõu cng phi sang nh trai khi nh trai cú cụng vic ln. Gia ỡnh nh
trai cú tang, cụ dõu cng phi tang nh con dõu bỡnh thng. Sau l n hi,
cỏc cp v hụn phu, hụn thờ cng khụng c phộp gp nhau, tr trng hp c
bit lm ụi bờn cha m mi cho phộp. i vi tc l hụn nhõn ca ngi Vit
c truyn thỡ sau l n hi i a s s thnh v chng, tuy vy, cng cú trng
hp b nhau.
2.4. L xin ci.
Sau khi ó la chn c ngy ci va ý, nh trai tin hnh l xin ci.
L ny c t chc nh gỏi vi mc ớch l thụng bỏo vic nh trai ó chn
c ngy ci va ý, ngh nh gỏi cho phộp t chc ỏm ci. Ngoi mc
ớch trờn quan trng hn l tho lun vi nh gỏi v s sớnh l (thỏch ci). L
xin ci c t chc trc khi ci ớt nht l na thỏng tr lờn. on nhti i
xin ci gm cú ngi mai mi v b m chỳ r. Nh gỏi cú b m, ụng b v
h hng. Ni dung ca l xin ci ngoi vic bn v thng nht ngy gi aún

dõu thỡ vic quan trng hn c l tho lun s sớnh l m nh gỏi yờu cu. Ngha
l bit c nh gỏi thỏch ci nh th no. Cỏc khon thỏch ci ( sớnh l)
ca nh gỏi gm: c bn, vt l dựng trong ỏm ci: (cau, tru, v, chố, cỏc loi
bỏnh, thuc lỏ), trang phc cho cụ dõu (qun ỏo, chn mn, trang sc). So
vi nh trai c bn nh gỏi ớt hn.
Tc õy khi ci con gỏi u lũng v con gỏi ỳt, thỡ mi t chc c bn
mi lng xúm, cũn ci con gỏi th ch mi anh em h hng. Hỡnh thc ph
bin l nh gỏi yờu cu nh trai mt s mõm c, s lng tu thuc h hng nh
gỏi ụng hay ớt. Tt c s mõm c quy thnh tin v nh trai mang tin n
nh gỏi chun b. Mt hỡnh thc khỏc l nh gỏi thỏch ci bng s lng c th
go np, tht ln, bỳn, ru, cỏc loi gia v. S lng cau nh gỏi yờu cu trong
l ci thng l 500 qu tr lờn. Cau ci phi p, lin bung khụng ct ri
Buụng cau u qu, qu cau phi cú dõu, cng di cng tt. Vic i mua cau cho
ỏm ci thng phi kộn chn ngi v do n m nhim. Chố khong 2 kg.
Cỏc loi bỏnh phi biu mi gia ỡnh tng lng 1 chic. sớnh l cụ dõu
gm qun ỏo, chn mn, nún, khn, giy dộp, nhn, khuyờn tai v dõy x tớch
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

7
bng bc (riờng trang sc ch ngi nh khỏ gi mi cú). Cỏc sớnh l cụ
dõu thng do nh gỏi sm sa, nh trai phi chi tin. Ngoi cỏc l vt thỏch
ci trờn, nh gỏi cũn yờu cu nh trai chun b cho 3 l mn cỳng t tiờn: L
mn cỳng ti nh th ụng cu (1 th ln, 1 mõm xụi, 1 chai ru), c nh trai
mang sang vo bui sỏng ngy ci v chiu hụm ụng cu phi mi anh em
h hng cựng hng l. L mn l ti nh tc trng bờn v (g, ru). L mn
l gia tiờn ti nh gỏi (g, ru). Cỏc l ti nh tc trng v gia tiờn nh gỏi
c nh trai mang sang t chiu hụm trc ngy ci. Ngoi cỏc l vt õy
cú tc phi thỏch ci thờm tin mt. Bỡnh thng t 100 ng tin c, nhng
nh nghốo cng phi cú ớt nht 15 - 20 ng.
2.5. L dn ci (l np ti).

Sau khi c nh gỏi chp thun ngy gi ci v yờu cu thỏch ci, nh
trai tin hnh chun b sớnh l lm l xin ci. Tu theo yờu cu ca nh
gỏi m vic dn c ci cú th bng tin mt hay hin vt. Ccỏc sớnh l do
nh gỏi t mua sm l trang phc cho cụ dõu, riờng nhn, hoa tai, x tớch thỡ nh
trai chun b v do m chng mang sang khi i xin dõu cựng b mi. Trc l
ci 2 3 ngy, nh trai tin hnh lm l xin dõu v bao gi cng i bui sỏng.
on i xin ci gm m chng r, b mi v mt s b con h hng. Trc khi
i dn ci (np ti), nh trai lm l cỏo gia tiờn. n nh gỏi, cỏ th np, ln,
bỳn, ru c nh trai by sõn, cũn cau, tru, bỏnh v tin c a vo nh
t lờn bn th trỡnh bỏo t tiờn nh gỏi. M chng tha chuyn v bn giao
l. Nh gỏi nhn v kim tra s lng v cht lng. Cỏc th go, tht,
ru c nh gỏi dựng lm c bn mi h hng lng xúm. .. Bỏnh cm, bỏnh
dy c biu cựng tru cau cho h hng, dõn lng tng trng cho thip mi
vi.
2.6. L np cheo.
L ny c nh gỏi tin hnh nhng phớ tn do nh trai chu, cheo ch
yu np bng tin, cú ni np bng mõm ng hay bng gch lỏt ng lng.
Tin np cheo, ghi vo s, lng trao cho ng s t phỏi lai (biờn lai) ghi s
tin lan nhai.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

8
2.7. L ci.
ỏm ci c t chc c phớa nh trai v nh gỏi. Tuy nhiờn, ỏm ci
nh trai bao gi cng l chớnh. V hỡnh thc v l thc cú s khỏc bit gia tc
l ci ca nh trai v nh gỏi.
- Cỏc tc l liờn quan n chun b cho ỏm ci.
Cụng vic chun b cho l ci cú s tham gia ca h tc, bn bố bng
hu v lỏng ging gn. Ngoi vic chun b l vt cho l dn ci (np ti) nh
trai cũn lm nhng cụng vic sau:

+ Chun b ging chiu v phũng tõn hụn: phũng tõn hụn, phũng l mt
gian u hũi nh c sa sang v quột vụi mi cho sỏng sa. Phũng ca v
chng mi ci thng khụng cú trang trớ gỡ thờm. Riờng nh giu cú thờm l
hoa, gng soi, ch song h, hay tranh nh. Ging ci phi úng mi, c
úng bng tre c, khụng b sõu thõn, cõy phi nguyờn ngn, c cht v
ngõm k di ao trỏnh mi mt v bn hn. Vic úng ging phi kộn chn
ngi úng. Ging ci ch dựng inh tre. Ngy phỏt mc phi chn v khi lp
ging cng chn ngy gi tt. Chiu ri ging phi l chiu mi v phi mua
c ụi. Khi ri chiu ln u cng phi kộn chn ngi. L ri chiu thng lm
trong ngy ci. Chiu c ri lm sao hai mt trỏi ỳp vo nhau.
+ Tc mi ci: Trc ngy ci khong vi ngy, nh trai phi mi h
hng v dõn lng n d ci. Khi i mi gia ỡnh nh trai mang theo 1 qu cau,
1 lỏ tru n tng gia ỡnh mi n n ci. n c ci nh gi thỡ a s l
cỏc b i d, cũn tic ci ti nht rai thỡ n ụng i l chớnh. Riờng tr em
khụng mi nhng chỳng t n v cú c n gin ginh cho chỳng.
+ Chun b trang phc ci cho chỳ r: Gm hai ỏo the di (1 trng, 1
en), qun trng, khn xp, i giy ký long (nh nghốo i guc mc). Trang
phc phi mi hon ton.
+ Dng rp, chun b phũng ci: Ci hi ti gia nờn trc ngy ci
mt hụm phi dng rp, rp dng bng tre, che bng vi hay phờn, bn gh
thng i mn ca hng xúm. Ngy dng rp nh trai thng n t 10 - 15
mõm.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

9
+ Chun b c bn: c bn to hay bộ, nhiu hay ớt tu thuc vo dũng tc
ú ln hay bộ, nhng khụng th khụng cú. C ch khỏc nhau v s lng nhng
rt ging nhau v cỏch bi trớ v s lng cỏc mún. Mi mõm thng cú cỏc
mún: tht m luc, tht nc, lũng di, tht nng, tit canh, ch nng, canh, xụi,
ru. Ngy xa ch nh giu mi cú giũ, ch, tht g. Riờng mõm phự dõu, phự

r thỡ cú thờm cỏc loi bỏnh h mang v lm qu cho gia ỡnh. Vic mua sm,
chun b c ci do mt ngi ch o v c c chun b vo ờm hụm trc.
C nh gỏi cng khụng khỏc gỡ c nh trai, ch khỏc l s lng ớt hn.
+ n c v mng ci. C bn c mi n vo bui sỏng ngy ci. C
thng xp 4 ngi theo vai v. Vic mng ci cú th mng ti hụm trc
hoc sỏng ngy n c. a s l mng bng tin, s lng nhiu hay ớt l tu mi
quan h vi gia ch. Tin mng do mt hai ngi c h hng c ra nhn. Tin
mng c ghi vo mt cun s sau ny gia ch da vo ú tr n. Nh
gỏi cú mi khỏch n c nhng khụng c nhn tin mng.
- L ci nh trai.
L ci chớnh thc c t chc vo bui chiu, l tc din ra nh sau:
+ L xin dõu: Bui sỏng trc lỳc ún dõu b m chng cựng vi b mi
v mt vi b, vi cụ trong h hng sang nh gỏi lm l xin dõu. on i mang 1
ci tru, trong xp 12 ming tru cỏnh phng, 12 ming cau cỏnh tiờn n l
nh cụ du. Sau khi trũ chuyn v a dn tru cau theo l m chng v on
xin dõu tr v nh trc khi on ún dõu nh trai xut phỏt.
+ L ún rc dõu: on gm cú b chỳ r chỳ bỏc v mt s ngi cao
tui trong ni tc. Nhng ngi i ún dõu n mc p, sang trng. Dn u
on l mt ụng cm hng v ng thi cng l ch hụn. Ngi ta thng mi
C t (l ngi c lng c ra coi súc vic th t ỡnh) m nhim.
ễng cm hng mc ỏo di , qun t tm vng. Tip theo ụng cm hng l
mt b bng mt khay tru trm ỳng 100 ming sang cng l bờn nh
gỏi B mang tru trm cng c chn. Tru ny sau khi l bỏi nh gỏi
c mang v cho ụi v chng mi ci n. Chỳ r i ún v n mc p,
ỏo the 2 lp, qun trng, khn úng, i giy ký long. Phự r thng c 5 ngi
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN