PHÂN TÍCH CÁC PHƯƠNG PHÁP SÁNG TẠO SCAMPER TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC KIỂU MẪU MÁY TÍNH APPLE

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
HVTH: TrầnVĩnh Thuận – CH1201139 Trang 1
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
LỜI NÓI ĐẦU
Từ ngàn xưa tới nay, tư duy sáng tạo là yếu tố quyết định nên sự phát triển của con
người và xã hội. Tư duy sáng tạo giúp cho con người có cách nhìn nhận và giải quyết
vấn đề tốt hơn, mang tính đột phá hơn và đem lại lợi ích lớn hơn chính chúng ta. Vậy thì
tư duy sáng tạo là gì và làm cách nào để rèn luyện, nâng cao tư duy sáng tạo của mọi
người trong xã hội?
Tư duy sáng tạo là nhìn một vấn đề, một câu hỏi, … theo những cách khác với thông
thường. Tức là nhìn mọi thứ từ các góc độ, tầm nhìn khác nhau, “nhìn” theo những cách
không bị hạn chế bởi thói quen, phong tục, tiêu chuẩn, … để tìm ra phương pháp giải
quyết vấn đề tối ưu nhất.
Một ví dụ cho tư duy sáng tạo: từ những năm 1400, Nữ hoàng Isabella của Tây Ban
Nha có lần yêu cầu mọi người tìm cách để quả trứng đứng thẳng trên một đầu của nó,
mà không được dùng cái đế gì kê ở dưới. Tất cả các vị quan trong triều đình đều vò đầu
bứt tóc chịu thua. Nhưng rồi một thuỷ thủ trẻ bước đến, đập vỡ một đầu của quả trứng và
dựng nó lên bằng đầu đó. Tất nhiên, ruột trứng chảy hết ra và các quan thì vô cùng tức
giận. Nhưng Nữ hoàng thì không. Nữ hoàng chưa bao giờ nói rằng không được đập vỡ
trứng, còn các quan đã nghĩ "mặc định" là như thế. Thực ra đây là một ví dụ rõ ràng về
một con người không chấp nhận bị giới hạn bởi những suy nghĩ thông thường, không bị
bó buộc trong những thói quen do chính chúng ta mặc định tạo nên.
Tiền để của quá trình tư duy sáng tạo thành hiện thực là sự dung hòa của rất nhiều
yếu tố, điều kiện có thể kể đến như:
- Có nhu cầu khám phá và đặt vấn đề.
- Có sự tự tin nội tại, có ý chí và sự nổ lực.
- Biết nghi ngờ và thường tự đặt câu hỏi tại sao cho các vấn đề.
- Biết loại bỏ những suy nghĩ “thói quen”, vận dụng những kỹ thuật tư duy sáng
tạo, …
Có một câu nói rất hay về tư duy sáng tạo mà tôi muốn được chia sẽ cùng mọi người:
“Thực tế cuộc sống không phải là một cái hộp, nên bạn đừng tự tạo ra rồi chui vào

đó!”
HVTH: TrầnVĩnh Thuận – CH1201139 Trang 2
Có rất nhiều phương pháp, nguyên lý giúp chúng ta tư duy sáng tạo có thể kể đến
như: phương pháp SCAMPER hay là 40 Nguyên Lý Sáng Tạo TRIZ, …
Ở đây chúng ta sẽ chọn phương pháp SCAMPER để phân tích quá trình phát triển
các kiểu mẫu máy tính của Apple, mà tiêu biểu là 11 mẫu máy tính sau:
- Nguyên bản Apple: mẹ của tất cả các mạch chủ Mac (Apple I).
- Apple II.
- Lisa.
- Mac 128K.
- Mac II (bản mở rộng).
- Macintosh Color Classic.
- Mac Portable.
- Twentieth Anniversary Macintosh.
- iMac.
- Mac Mini.
- Macbook Air.
Phần I. Phương pháp SCAMPER
Phương pháp SCAMPER là một kĩ năng tư duy tổng hợp do Michael Mikalko
sáng tạo nên. Đó là 1 công cụ tư duy khá hiệu quả, trợ giúp đắc lực trong quá trình tìm ra
các phát kiến nhằm thay đổi sản phẩm hoặc tiến trình công việc. Kết quả mà phương
pháp này mang lại có thể áp dụng trực tiếp hoặc như điểm khởi đầu theo cách tư duy bên
lề vấn đề.
Phương pháp sáng tạo SCAMPER được giáo sư
Michael Mikalko phát triển, SCAMPER là ghép các chữ cái
đầu của nhóm từ sau: Substitute (thay thế), Combine (kết hợp),
Adapt (thích nghi), Modify (hiệu chỉnh), Put (thêm vào),
Eliminate (loại bỏ) và Reverse (đảo ngược).
Phương pháp sáng tạo SCAMPER dễ lĩnh hội, dễ vận
dụng nhưng khá hữu hiệu nên ngày càng được sử dụng phổ

biến rộng rãi, nhất là trong các doanh nghiệp.
Phương pháp SCAMPER. (ảnh: nguồn internet)
Bản đồ tư duy của phương pháp SCAMPER. (ảnh: nguồn internet)
I. Phân tích SCAMPER
1. Phép thay thế - Substitute
*Nội dung: Thay thế thành tố hiện có của hệ thống bằng thành tố khác.
- Với 1 sản phẩm, bạn hãy quan sát thành phần tạo nên chúng và thử suy
nghĩ xem liệu các thành phẩm này có thể được thay thế bằng nguyên vật
liệu nào khác? Trong một quá trình làm việc, liệu vấn đề nhân lực thay thế
sẽ là ai? Có nên thay địa điểm? Đối tượng? …
- Một số câu hỏi gợi mở phép thay thế:
o Có thể thay thế hay hoán đổi bộ phận nào trong hệ thống?
o Có thể thay thế nhân sự nào?
o Qui tắc nào có thể được thay đổi?
o Có thể dùng nguyên liệu, vật liệu nào khác?
o Có thể dùng qui trình / thủ tục nào khác?
o Có thể thay tên khác?
o Có thể dùng ý tưởng này tại địa điểm khác?
o …
* Ví dụ:
- Sử dụng năng lương mặt trời, năng lượng gió, năng lượng thủy triều để
thay thế cho các năng lượng hữu hạn khác.
- Dùng 2 cây bút để làm compa, dùng bút làm thước kẻ, …
- Dùng áo mưa để làm chiếu.
- Bãi giữ xe dùng công nghệ thẻ từ thay thế cho thẻ giấy.
2. Phép kết hợp – Combine
*Nội dung: Kết hợp thành tố của các hệ thống khác nhau để tạo ra hệ thống mới.
- Bạn hãy quan sát xem có thể biến tấu thêm gì, kết hợp thêm được gì để tạo
ra 1 sản phẩm mới, đề cao khả năng hợp lực của từng tính năng.
- Một số câu hỏi gợi mở phép kết hợp:

o Ý tưởng / thành phần nào có thể kết hợp được?
o Tôi có thể kết hợp / tái kết hợp mục đích của các đối tượng?
o Tôi có thể kết hợp hoặc hòa trộn yếu tố này với các yếu tố khác?
o Cái gì có thể kết hợp để gia tăng tính hữu dụng?
o Những vật liệu nào có thể kết hợp với nhau?
o Tôi có thể kết hợp những năng lực khác nhau để cải thiện vấn đề?
o …
* Ví dụ:
- Điện thoại di động tích hợp chức năng nghe nhạc, quay phim, chụp
hình, …
- TiVi tích hợp thêm thiết bị kết nối internet.
- Dép em bé tích hợp thêm kèn kêu bíp bíp.
- Mắt kính cận tích hợp kính viễn và kính cận.
- Đồ cắt móng kết hợp đồ dũa móng, đồ khuy đồ hộp,
3. Phép thích ứng – Adapt
*Nội dung: Thích ứng của hệ thống trong một bối cảnh khác.
- Nghĩ xem khi thay đổi, các tính năng này có phù hợp không?
- Một số câu hỏi gợi mở phép thích ứng:
o Đối tượng ta đang xem xét giống với cái gì khác?
o Có cái gì tương tự với đối đối tượng ta đang xem xét nhưng
trong một tình huống khác?
o Ý tưởng nào khác có thể đề xuất?
o Cái gì tôi có thể copy, mượn hay đánh cắp?
o Tôi có thể tương tác với ai?
o Ý tưởng nào tôi có thể hợp nhất?
o Quá trình nào có thể được thích ứng?
o Ý tưởng nào ngoài lĩnh vực của tôi có thể hợp nhất?
o …
*Ví dụ:
- Ví dụ khi chúng ta lập trình web, trang web của chúng ta khi hoàn

thành phải tự động fix size với tất cả các loại màn hình khác nhau, …
4. Phép điều chỉnh – Modify
*Nội dung: Điều chỉnh qui mô thành tố của hệ thống.
- Tăng và giảm kích cỡ, thay đổi hình dáng, thuộc tính, … ( ví dụ như
màu sắc, âm thanh, hương vị, hình thức mẫu mã, …). Nó có thể mạnh
lên, cao lên, to lên hoặc ngược lại: nhẹ hơn, nhỏ hơn, …
- Một vài câu hỏi gợi mở phép điều chỉnh:
o Yếu tố nào có thể điều chỉnh lớn hơn?
o Yếu tố nào có thể cường điệu hoặc cực đoan?
o Yếu tố nào có thể cao hơn, to hơn hay mạnh hơn?
o Tôi có thể gia tăng tần số của hệ thống?
o Yếu tố nào có thể lặp lại? Tôi có thể tạo ra nhiều bản sao?
o Tôi có thể bổ sung them những đặc trưng mới hoặc giá trị mới?
o …
*Ví dụ:
- Xe bus 2 tầng.
- Xe máy nhỏ hơn cả xe đạp.
- Xe đạp có bánh xe khổng lồ.
- …
5. Phép dùng vào việc khác – Put
*Nội dung: Thay đổi cách sử dụng của các thành tố trong hệ thống.
- Có thể áp dụng cho cách dùng khác? Mục đích khác? Lĩnh vực khác?
- Một vài câu hỏi gợi mở:
o Tôi có thể lấn sân sang thị trường nào?
o Thị trường nào có thể tiêu thụ hàng của tôi?
o Đối tượng đang xem xét có thể dùng vào mục đích khác?
o Đối tượng đang xem xét có thể dùng bởi người khác với mục
đích khác?
o Trẻ em hay người già sử dụng đối tượng đang xem xét như thế
nào?

o Có cách nào khác sử dụng đối tượng đang xem xét không?
o Có thể sử dụng ý tưởng này trong lĩnh vực khác, thị trường
khác?
o …
*Ví dụ:
- Điện thoại có thể ghi âm, …
- Có thể làm hàng rào từ hoa dâm bụt, cây xương rồng, bánh xe, …
- Thùng phi, nắp xoang, nắp nồi có thể dùng làm trống, chiêng, …
6. Phép loại bỏ - Eliminate
*Nội dung: Loại bỏ thành tố khỏi hệ thống.
- Loại bỏ và đơn giản hoá các thành phần, nghĩ xem chuyện gì xảy ra nếu
bạn loại đi hàng loạt các quy trình, sản phẩm, vấn đề và cơ hội
(probortunity ), nghĩ xem bạn sẽ làm gì với tình huống này?
- Một vài câu hỏi gợi mở phép hạn chế / loại bỏ:
o chuyện gì xảy ra nếu tôi loại bỏ 1 số thành phần của sản phẩm?
Hướng giải quyết không theo cách thông thường?
o Tôi có thể đơn giản hóa đối tượng như thế nào?
o Bộ phận nào có thể loại bỏ mà không làm thay đổi tính năng hệ
thống?
o Bộ phận nào không mang tính cốt lõi hay không cần thiết?
o Qui tắc nào có thể hạn chế hoặc loại bỏ?
o Tôi thực hiện với qui mô nhỏ hơn sẽ ra sao?
o Tính chất nào của hệ thống tôi có thể giảm thiểu hoặc loại bỏ?
o Tôi có thể chia tách hệ thống thành các bộ phận khác nhau?
o Tôi có thể làm cho đối tượng tinh gọn hơn?
o …
*Ví dụ:
- Điện thoại di động.
- Tai nghe Bluetooth.
- Mạng không dây (Wifi).

- Tự động hóa trong lao động.
- …
7. Phép đảo ngược – Reverse
*Nội dung: Đảo ngược trật tự các thành tố của hệ thống.
- Bạn có thể lật ngựợc vấn đề? Cách suy nghĩ này sẽ giúp bạn nhìn rõ mọi
góc cạnh của vấn đề cũng như như cơ hội thấy điểm mới cho vấn đề.
- Một vài câu hỏi gợi mở:
o Chuyện gì xảy ra nếu tôi làm theo theo hướng khác?
o Nếu tôi lật ngược trât tự cách làm cũng như cách sử dụng?
o Chuyện gì xảy ra nếu tôi làm theo theo hướng khác? Nếu tôi lật
ngược trât tự cách làm cũng như cách sử dụng?
o Có thể hoán đổi bộ phận này với bộ phận khác trong hệ thống?
o Có thể bố trí theo lớp hay theo chuỗi?
o Có thể hoán đổi giữa tác nhân và hệ quả?
o Có thể thay đổi nhịp điệu hay lịch trình của kế hoạch?
o Có thể hoán đổi giữa yếu tố tích cực và yếu tố tiêu cực?
o Có thể tác động ngoại vi thay vì chính diện? Tác động bên trên thay
vì bên dưới? Tác động bên dưới thay vì bên trên?
o Xem xét vấn đề/bài toán theo chiều hướng ngược lại?
o Thực hiện ngược lại với dự định ban đầu?
o …
*Ví dụ:
- Chế tạo ra máy ảnh có chức năng chia sẽ hình ảnh thông qua mạng xã hội.
- Chế tạo cái máy tính tự động mở máy khi nhận diện được chủ nhân, …
*Kết luận: Bằng cách sử dụng phương pháp SCAMPER, bạn sẽ có khả năng nhận biết
ra các sản phẩm mới cũng như hướng đi mới cho vấn đề. Tất nhiên, trong các ý tưởng
này còn nhiều cái không khả thi và không phù hợp với trang thiết bị bạn đang có nhưng
chắc chắn bạn sẽ chọn ra được 1 vài ý kiến hay. Đó là những ý tưởng có thể trực tiếp
giúp bạn giải quyết vấn đề hoặc là điểm khởi đầu hoàn hảo cho cuộc bàn luận để cho ra
1 sản phẩm mới tiếp theo.

II. Vận dụng phương pháp SCAMPER để giải quyết vấn đề
SCAMPER là một trong các phương pháp sáng tạo dùng để tạo ra ý tưởng, tại
bất kỳ tình huống tư duy sáng tạo, một mình hoặc trong một nhóm, các giải pháp mới
được đề xướng khi suy nghĩ về vấn đề với nhiều khía cạnh khác nhau. Vì vậy, bằng cách
sử dụng một phần hay tất cả các suy nghĩ theo cách trình bày dưới đây sẽ đem lại kết quả
đáng ngạc nhiên và đôi khi rất hữu ích.
+ Substitute: thành phần nào của chủ thể có thể được thay thế?
+ Combine: những thành phần nào trong chủ thể được kết hợp để tạo ra thành
phần mới?
+ Adapt: thành phần nào có thể thích ứng được?
+ Modify of magnify: thành phần nào cần được điều chỉnh lại cho phù hợp?
+ Put to other uses: thành phần nào cần phải thêm vào hoặc sử dụng vào mục
đích khác?
+ Eliminate or reduce: thành phần nào cần phải được loại bỏ?
+ Reverse or rearrange: đảo ngược các thành phần để tạo ra chủ thể mới.
Ví dụ vận dụng các phương pháp trên:
Ví dụ 1: Giả sử bạn là một nhà thiết kế điện thoại di động, bạn đang tìm kiếm
một mẫu mã mới cho sản phẩm của mình. Làm sao để sản phẩm tạo ra mang tính thẩm
mỹ cao nhất, thân thiện với người dùng nhất có thể. Đầu tiên bạn cần tìm hiểu nhu cầu
và thị hiếu cũng như là gu thẩm mỹ của nhóm người dùng mà sản phẩm nhắm tới. Sau
đó là việc áp dụng các phương pháp tư duy sáng tạo để tìm ra ý tưởng mới cho sản phẩm
cần phát triển. Vận dụng phương pháp SCAMPER vào giải quyết vấn đề trên, ta có thể
đặt ra một số câu hỏi gợi mở như:
- Mẫu điện thoại mới cần được thay thế những gì?
- Có thể kết hợp thêm gì để đáp ứng nhu cầu, thị hiếu người dùng không?
- Sản phẩm mới thích ứng được với những nhóm người nào, quốc gia nào?
- Có nên chỉnh sửa, điều chỉnh lại những chi tiết nào để phù hợp với thị
hiếu người dùng và tang tính cạnh tranh của sản phẩm hay không?
- Có nên thêm vào một thành phần nào mới hay không? Hay thay thế, sử
dụng một thành phần vào một mục đích khác.

- Có loại bỏ được gì trong sản phẩm để làm tang tính thẩm mỹ, giảm giá
thành, … hay không?
- Đảo ngược lại một vài hoặc tất cả các thành phần có cho ra sản phẩm tốt
hơn không?
Tóm lại: sáng tạo và đổi mới là cần thiết để tồn tại và phát triển trong thế giới ngày nay.
Và phương pháp sáng tạo SCAMPER chính là phương pháp hữu ích cho chúng ta.
Phần II. 11 kiểu mẫu máy tính hấp dẫn của Apple:
Từ chiếc Apple đầu tiên đến MacBook Air, Apple được biết đến với thiết kế đẹp mắt,
mang tính đột phá và trên hết, là một công cụ đơn giản nhưng cực kỳ hoàn hảo.
Với nhiều người sử dụng máy tính, Apple đã định hình một nền công nghiệp máy
tính cá nhân, đem đến các sáng kiến công nghệ và thay đổi nhận thức về máy tính cá
nhân. Công ty đã nghiên cứu, đổi mới nhiều lần, phát triển và khi cho ra đời chiếc máy
Macintosh đầu tiên đã làm chấn động cả thế giới máy tính. Những người hâm mộ Apple
đã tự tạo một văn hóa của riêng họ và dõi theo từng bước tiến của công ty, những sản
phẩm và những phần mềm với tất cả sự say mê.
Dù ngày nay iPods và iPhone mới là những thứ làm “khuynh đảo” trong mỗi lần ra
mắt, nhưng những máy tính của Apple mới là thứ bắt đầu tất cả. Chúng ta hãy cùng nhau
tham gia vào “chuyến hành trình ký ức” để xem sự phát triển của Mac đã dẫn tới cuộc
cách mạng của Apple như thế nào.
I. Nguyên bản Apple: mẹ của tất cả các mạch chủ MAC (Apple I)
Apple I là đóng góp đầu tiên của Steven Wozniak cho lĩnh vực máy tính cá nhân. Nó
được sản xuất dựa trên chip MOStek 6502.
Chiếc máy tính một bảng mạch này được giới thiệu vào ngày “cá tháng tư” (1-4) năm
1976, nhưng đây không phải là một trò đùa. Trong khi có khoảng 200 máy được bán ra
thị trường trong năm đó, chiếc máy đầu tiên được sử dụng ở trong một lớp toán ở một
trường trung học ở Windsor, California và đưa Apple vào một cuộc cạnh tranh khốc liệt
trong lĩnh vực giáo dục.
Giá khởi điểm của Apple I là $666.66.
II. Apple II: Máy tính của người tiêu dùng
Apple II, ra đời tháng 4 năm 1977, đã khuyến khích xu thướng thừa nhận nền công

nghiệp máy vi tính.
Apple II dựa trên thiết kế của Apple I của Steven Wozniak và có thêm một vài bổ
sung. Thứ nhất có thể kể đến như thiết kế vỏ nhựa (một trong những đặc điểm thuộc
dạng hiếm vào thời điểm ấy) được sơn màu. Thứ hai là khả năng hiển thị đồ họa màu.
Nó là chiếc máy tính đầu tiên được bán cho người tiêu dùng phổ thông chứ không
phải cho những ai am hiểu máy tính hay các tập đoàn. Trong khi Apple I chỉ hỗ trợ gõ
chữ hoa, Apple II còn hỗ trợ đồ họa màu, có bảng tính BASIC, VisiCalc (những bảng
tính đầu tiên) và trò chơi mang tính giáo dục cao Oregon Trail.
III. Lisa: Máy tính cá nhân giá thành cao
Máy tính Lisa có tên chính thức là "Local Integrated Software Architecture" nhưng
được cho là lấy tên của con gái Steve Jobs, là một trong những nỗi thất vọng lớn nhất
của Apple. Có thể đó là một vở kịch giữa nhóm phát triển và những thay đổi cách mạng
của UI (giao diện người dùng), hay có lẽ là sự xung khắc giữa hệ điều hành của Lisa với
những phần mềm sẵn có của Apple II, nhưng Lisa đã không sống sót lâu sau khi ra đời
lần đầu tiên vào năm 1981.
Tuy nhiên Lisa đã giới thiệu GUI (Graphical user interface – Đồ họa giao diện người
dùng) và con chuột tới người sử dụng.
Đáng tiếc là giá của Lisa lên tới 10.000$.
IV. Mac 128K: Macintosh đầu tiên
Apple giới thiệu Macintosh trong quảng cáo Super Bowl nổi tiếng năm 1984 (xem
nội dung đoạn quảng cáo tại đưa đến
cho người dùng một lựa chọn với sự tương thích của IBM và hệ điều hành của
Microsoft.
Macintosh là máy tính giao diện người dùng đồ họa giá cả phải chăng đầu tiên. Nó
được xây dựng dựa trên các chip Motorola 68000 mới, nhanh hơn đáng kể so với bộ vi
xử lý trước, chạy ở 8 MHz. Macintosh bao gồm một case có màn hình màu đen và trắng
bên trong, một bàn phím và chuột và một ổ đĩa mềm mà mất 400 kB.
Nó ban đầu được bán cho $ 2,495.
Một số lượng lớn được bán ra trong 100 ngày đầu kể từ khi ra đời đã đem lại cho
Apple vị thế vững mạnh trong dòng máy tính cá nhân hơn những gì Lisa làm được.

V. Mac II: bản mở rộng
Mac II được Steven Jobs giữ bí mật trong quá tình phát triển vì những sản phẩm
tương tự đều đã chết yểu. Nhưng rất may sau khi ra đời, Mac II rất thành công và được
yêu thích.
Mac II phát hành tháng 3 năm 1987 là một cuộc cách mạng về công nghệ. Nó có vỏ
bạch kim, một khe cắm mở rộng và 2 ổ đĩa mềm 800K, một ổ cứng, màn hình 8 bit/256
màu ở độ phân giải 640X480 (ở thời điểm đó, nó thật tuyệt vời).
Mac II lần đầu tiên cho phép người dùng tắt máy bằng bàn phím.
VI. Macintosh Color Classic: Kết thúc kỉ nguyên Compact
Nhiều nhà sưu tầm coi máy Macintosh Color Classic, ra đời năm 1993, là máy Mac
ưa thích của họ. Nó đánh dấu sự hợp nhất của hai thời kì: là đời cuối của dòng compact
đế nhỏ và là đời đầu với màn hình màu, có biểu tượng mặt cười xuất hiện khi bật máy.
Nó cũng giới thiệu tính năng điều khiển âm lượng và độ tương phản ở phía dưới màn
hình.
Tuy nhiên, Macintosh Color Classic vẫn còn những thiếu sót, như là sự kết hợp giữa
bus dữ liệu 16 bit và bộ xử lí 32 bit.
VII. Mac Portable: Trọng lượng 6,8 kg
Với bàn phím, chuột bi khoa học và ắc quy axit chì, Mac Portable dễ sử dụng, di
chuyển và có 10 giờ sử dụng pin. Theo tiêu chuẩn ngày nay thì màn hình 10 inch xinh
đẹp năm 1989 có vẻ nặng nề với cái giá 6.500$.
So với dòng MacBook gần đây của Apple, chỉ nặng có 2 kg, pin 6 giờ và giá 1299$.
Mac Portable được xem là tiền thân của máy tính xách tay ngày nay.
VIII. Twentieth Anniversary Macintosh - Lễ kỷ niệm 20 năm máy Mac
Bất cứ mẫu máy tính nào sinh ra bởi Apple đều đặc biệt. Twentieth Anniversary
Macintosh, thường được gọi là TAM, đã xuất hiện trong bộ phim Batman and Robin thật
tuyệt vời.
Cho dù các chuyên gia nói rằng TAM giống các mẫu trước đó, nó có hệ thống âm
thanh Bose và một phím điều khiển. Tiếc là có những tiếng vo vo phát ra từ loa.
IX. iMac: “ánh sáng cuối đường hầm”
Một năm sau khi Steve Jobs trở lại công ty, năm 1997, Apple giới thiệu iMac. Nó

giúp công ty kiếm 414 triệu đô la trong khi trước đó một năm, công ty lỗ tới 878 triệu.
Jobs đã bán kèm Microsoft Internet Explorer với các máy Mac, chiếc máy tính này về
bản chất đã vực công ty trở lại.
Nhằm vào người tiêu dùng cấp thấp và iMac là một máy tính độc đáo nhất trong thế
hệ máy tính Mac từ năm 1984 cho tới nay. Với thiết kế theo phong cách mới lạ, độc đáo,
iMac bao gồm 1 cổng IrDA 4Mbps, một modem, hai cổng USB, …
X. Mac Mini
Mac Mini (Early 2006), sử dụng chuẩn SATA cho ổ cứng, có 4 cổng USB, hổ trợ
Bluetooth, có cổng in/ out âm thanh.
Mang theo bên mình toàn bộ chiếc máy tính đi khắp nơi là không cần thiết sau khi
Apple cho ra đời máy Mac Mini năm 2005. Không chuột, bàn phím hay màn hình, bạn
phải tự thêm vào. Chiếc máy tính cao 2,5 inch rộng 6,5 inch này nhỏ gọn đến mức bạn
có thể mang đi bất cứ đâu.
Máy Mac Mini này có 2 cấu hình: máy cấp thấp và máy cao cấp, giá của nó lần lượt
là $599 và $799.
XI. MacBook Air:
Khi chiếc MacBook Air nặng có 1,3 kg được phát hành tháng 1 năm 2008, nó được
xem như là “cuốn sổ” mỏng nhất thế giới. Nó là chiếc máy tính mỏng nhất của được
phát hành của Apple. Nó được xem như là một hệ thống siêu di động cao cấp. Khó nâng
cấp, thay thế các thiết bị.
Chiếc máy tính "nhẹ như lông, cứng như tấm ván" này tiện cho việc đóng gói nhưng
không tiện lắm cho việc nhét thêm thông tin. MacBook Air có kết nối giới hạn, chậm
hơn MacBook thông thường và pin không thay thế được.
Quả nhiên, với những gì Apple đã làm được, hẳn chúng ta và bất cứ những ai yêu
mến sản phầm của Apple sẽ luôn tin rằng, “quả táo” sẽ còn những thành công và những
bước đột phá táo bạo trong tương lại.
XII. Phiên bản iMac và Macbook trong tương lai
- iMac màn hình cảm ứng: Concept thông minh này đem chức năng iPad vào trong hệ
thống desktop. Khi màn hình thẳng đứng, iMac chạy hệ điều hành đầy đủ của Apple và
được điều khiển bằng chuột, nhưng khi màn hình nằm ngang, hệ thống tự động chuyển

sang dùng iOS và biến thành màn hình cảm ứng.
- MacBook tích hợp máy chiếu: Ý tưởng thú vị này cho phép người dùng trình chiếu nội
dung trong máy lên màn hình lớn hơn mà không cần hệ thống projector độc lập.
Phần III. Phân tích các phương pháp sáng tạo SCAMPER trong sự phát triển
của các kiểu mẫu máy tính Apple
I. Phép thay thế
Qua 11 kiểu mẫu máy tính ở trên ta thấy được sự thay thế luôn được thực hiện. Tùy
theo từng giai đoạn mà các sản phẩm được thay thế về mặt hình thức hay cốt lõi bên
trong. Tuy nhiên tất cả chúng đều là minh chứng cho sự sáng tạo trong tư duy của đội
ngũ phát triển sản phẩm của Apple.
Chúng ta cùng xem lại một vài hình ảnh cho thấy rõ nét sự thay thế trong các sản
mẫu máy tính của Apple:
Apple I Apple II Lisa Mac 128K
Mac II (Mở rộng) Macintosh Color
Classic
Mac Portable Twentieth
Anniversary
Macintosh
iMac Mac Mini Macbook Air Tương lai
???
- Không chỉ thay thế về mẫu mã cho bắt mắt hơn, mà còn rất nhiều thay đổi nhằm giúp
thuận tiện hơn cho người dùng như càng ngày càng gọn, nhẹ hơn, thay thế chip xử lý
cho giao diện người dùng đẹp hơn, bắt mắt hơn, thay đổi kết cấu sản phẩm để thuận
tiện cho người dùng giao tiếp với máy tính hơn.…
II. Phép kết hợp
- Qua các mẫu máy tính trên ta thấy Apple rất sáng tạo khi kết hợp thêm màn hình,
chuột cho sản phẩm của mình để thuận tiện hơn cho người dùng.
- Apple đã tích hợp rất nhiều những sản phẩm của chính công ty vào trong các mẫu
máy tính của hãng. Lần lượt như: ProDOS, Mac OS, AppleTalk, QuickTime, Apple
Power Mac G4 Cube, Apple Newton.

- Kết nối sản phẩm AppleTalk và chương trình nghe nhạc QuickTime.
- Những sản phẩm mới kết hợp những cái khác Apple AirPort, sử dụng kết nối các loại
máy tình khác nhau mà không sử dụng cổng cable. Ngoài ra iBook và G5. Năm 1998
Apple thay đổi thiết kế iMac và phát triển đồng thời sản phẩm Mac OS X.
- Các sản phẩm của Apple còn có các chương trình TV 24 Timer.
III. Phép thích ứng
- Khả năng thích ứng của Apple là rất linh hoạt. Mỗi khi thị trường có thay đổi, hoặc
nhu cầu, thị hiếu người dùng có chuyển dịch là nắm bắt ngay và từ đó hoàn thiện
thêm sản phẩm của mình cho phù hợp với nhu cầu của xã hội.
- Trong 11 mẫu máy tính kể trên của Apple, hầu hết đều thích ứng khá tốt với thị
trường, đáp ứng đầy đủ và vượt cả mong đợi của người dùng do biết tư duy sáng tạo
trong việc nghiên cứu thị trường, biết nắm bắt thị hiếu người tiêu dùng (tư duy sáng
tạo trong kinh doanh).
- Đặc điểm dễ nhận thấy của sự thích ứng là hầu hết các mẫu máy tính trên đều nhận
được sự quan tâm rất nhiều từ người tiêu dùng. Ví dụ: Macbook Air hiện tại được
dùng rất phổ biến.
IV. Phép điều chỉnh
- Từ những bản mạch to bự, của những mẫu máy tính ban đầu. Apple đang dần thay
thế bằng những mẫu máy tính nhỏ gọn hơn, tiện lợi hơn cho người dùng.
- Hiện tại, Apple đang dự định điều chỉnh lại màn hình cho iMac và Macbook thành
màn hình cảm ứng, dần dần loại bỏ hoàn toàn chuột và bàn phím.
- Apple luôn luôn điều chỉnh kịp thời theo thời gian các mẫu máy tính của mình. Ta có
thể thấy một vài ví dụ điển hình như là: điểu chỉnh case, điểu chỉnh chip cho phù hợp
với nhu cầu xử lý nhanh của người dùng, điều chỉnh màn hình từ không có sang
trắng đen, sang màu, điều chỉnh kích thước màn hình, … điều chỉnh cấu trúc máy
Mac (điển hình là iMac).
- Qua từng thời kỳ luôn có sự điều chỉnh cho phù hợp với thị trường và ngày càng
hoàn thiện sản phẩm của mình hơn.
V. Phép thêm vào
- Qua từng mẫu máy tính, Apple lại thêm vào một số thành phần phục vụ tốt hơn cho

người dùng như:
o Chuột, bàn phím.
o Cổng USB.
o Khe mở rộng.
o Card mạng.
o Cổng ra, vào âm thanh.
o Webcam,
o Touchpad, …
VI. Phép loại bỏ
- Loại bỏ dần đi các kết cấu cồng kềnh, làm thon gọn đi chiếc máy tính.
- Đang dần loại bỏ chuột và bàn phím, chuyển sang dùng màn hình cảm ứng.
- Loại bỏ đi các thiết bị không còn phù hợp với thị trường, thị hiếu, nhu cầu người
dùng nữa như ổ đĩa mềm, ổ đĩa quanh (Macbook Air, cho gọn nhẹ, phù hợp với nhu
cầu người tiêu dùng).
VII. Phép đảo ngược
- Thay đổi thiết kế các thành phần cấu thành nên máy tính.
- Chuyển đổi hình dạng chuột từ chuột rời sang chuột lăn, chuột cảm ứng (touchpad).
- Gom tất cả các thành phần máy tính vào trong một case duy nhất (iMac).
- Dùng màn hình máy tính làm màn hình cảm ứng.
- …
-
Phần IV. Kết luận
- Apple là một trong những tập đoàn luôn luôn đi đầu trong việc nắm bắt, khai thác thị
hiếu người tiêu dùng, có tư duy sáng tạo, đổi mới trong các thế hệ sản phẩm kế cận
của mình.
- Apple có được thành công rực rỡ như ngày nay một phần biết nắm bắt xu thế thị
trường, đặc biệt quan trọng nhất vẫn là tư duy sáng tạo, biết áp dụng các phương
pháp sáng tạo trong công việc để tạo ra những sản phẩm mang tính đột phá cao.
- Chúng ta có thể kể đến một số sản phẩm sáng tạo tiêu biểu đã mang đến thành công
cho Apple như là: Mac OS X, iMac G3, Ipod, Iphone, Ipad, …

- Thông qua việc phân tích sự phát triển của các mẫu máy tính Apple đã cho chúng ta
thấy phương pháp SCAMPER là một phương pháp cực kỳ hiệu quả, và giúp ích cho
quá trình làm việc của chúng ta, đồng thời rèn luyện tư duy sáng tạo cho chúng ta
mỗi ngày.
Tài liệu tham khảo
1. Giáo trình của GS TSKH Hoàng Kiếm
2.
3.
4.
5.