Làn sóng văn hóa Hàn Quốc trên truyền hình và ảnh hưởng tới giới trẻ Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN





NGUYỄN THƢƠNG HUYỀN




LÀN SÓNG VĂN HÓA HÀN QUỐC
TRÊN TRUYỀN HÌNH VÀ ẢNH HƢỞNG
TỚI GIỚI TRẺ VIỆT NAM



LUẬN VĂN THẠC SĨ
c





Hà Nội - 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN


NGUYỄN THƢƠNG HUYỀN



LÀN SÓNG VĂN HÓA HÀN QUỐC
TRÊN TRUYỀN HÌNH VÀ ẢNH HƢỞNG
TỚI GIỚI TRẺ VIỆT NAM


LUẬN VĂN THẠC SĨ
c
: 60 32 01 01



Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Đặng Thị Thu Hƣơng



Hà Nội - 2014
LỜI CAM ĐOAN

u thc s ca
c thc hii s ng dn khoa hc ca PGS. ng Th
 liu s dng trong luc dn
ngu t trong phm vi hiu bit c

 lu


Nguyn

















LỜI CẢM ƠN

 PGS. Tng Th    i
ng dn  
 h
ng nghip i i
gian tham thc hiu tra, phng vnth i hc Khoa hc Xi
 
Xin chân thành cảm ơn!

 lu


Nguyn












1
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 5
  5
2. Lch s u v 7
3. Mm v u 10
u. 11
u. 12
 hc tin ca lu 13
7. Kt cu lu 14
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TRUYỀN THÔNG ĐẠI
CHÖNG, VĂN HÓA TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÖNG VÀ VÀI NÉT VỀ
LÀN SÓNG VĂN HÓA HÀN QUỐC 15

1.1.Truyền thông đại chúng và cơ chế tác động của truyền thông đại
chúng tới công chúng 15
1.1.1.Vài nét về truyền thông đại chúng, văn hóa đại chúng, văn hóa
truyền thông đại chúng 15
1.1.2.Cơ chế tác động của truyền thông đại chúng tới công chúng 17
1.2.Vài nét về lý thuyết tiếp biến văn hóa và mối quan hệ giữa truyền
thông đại chúng và văn hóa truyền thông đại chúng 21
1.3.Một số khái niệm sử dụng trong luận văn: 23
1.3.1.Giới trẻ: 23
1.3.2.Truyền hình 25
1.3.3.Phim truyền hình: 30
1.3.4.Làn sóng văn hóa Hàn Quốc 31
1.3.3. Phong trào phản đối làn sóng văn hóa Hàn Quốc ở Nhật Bản 35
1.4.Vài nét tổng quan về truyền hình Việt Nam và diện mạo làn sóng
văn hóa Hàn Quốc trên truyền hình Việt Nam 36

2
1.4.1.Vài nét tổng quan về truyền hình Việt Nam 36
1.4.2.Diện mạo làn sóng văn hóa Hàn Quốc trên truyền hình Việt Nam: 38
1.5.Mô hình tiếp nhận, tiêu thụ sản phẩm gắn với làn sóng văn hóa Hàn
Quốc 43
Tiểu kết chƣơng 1 44
Chƣơng 2: SỰ TIẾP NHẬN VÀ ẢNH HƢỞNG CỦA LÀN SÓNG VĂN
HÓA HÀN QUỐC TRÊN TRUYỀN HÌNH TỚI GIỚI TRẺ VIỆT NAM
(QUA KHẢO SÁT Ý KIẾN HỌC SINH, SINH VIÊN) 46
2.1. Vài nét về cách thức thu thập số liệu điều tra 46
2.2. Thói quen xem truyền hình của giới trẻ 48
2.3. Sự tiếp nhận sản phẩm văn hóa, tiêu dùng Hàn Quốc trong giới trẻ: 50
2.3.1. Thái độ của giới trẻ với các sản phẩm văn hóa Hàn Quốc 50
2.3.2. Thái độ của giới trẻ với các sản phẩm tiêu dùng Hàn Quốc 62

2.4. Ảnh hƣởng của làn sóng văn hóa Hàn Quốc tới giới trẻ 68
2.4.1. Hình tượng đất nước, con người Hàn Quốc 68
2.4.2. Thái độ với các thần tượng Hàn Quốc: 71
2.4.3. Thái độ với việc học tiếng Hàn Quốc 73
2.4.4. Thái độ với các công ty Hàn Quốc 75
Tiểu kết chƣơng 2: 76
Chƣơng 3: ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA LÀN SÓNG VĂN HÓA HÀN
QUỐC ĐẾN GIỚI TRẺ VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÕ
ĐỊNH HƢỚNG CỦA TRUYỀN HÌNH VỚI GIỚI TRẺ VIỆT NAM 78
3.1. Đánh giá tác động của làn sóng văn hóa Hàn Quốc đến giới trẻ
Việt Nam 78
3.1.1 Động đến quan điểm, định hướng về thẩm mỹ trong giới trẻ 79
3.1.2. Tác động đến hành vi, cách ứng xử trong các mối quan hệ xã hội
của giới trẻ 80

3
3.1.3.Tác động đến hành vi tiêu dùng của giới trẻ 82
3.1.4.Những tác động tiêu cực: 86
3.2.Nguyên nhân 87
3.3.Một số giải pháp nâng cao vai trò định hƣớng của truyền hình đối
với giới trẻ về làn sóng văn hóa Hàn Quốc 90
3.3.1.Quản lý tốt việc tuyên truyền sản phẩm văn hóa Hàn Quốc trên các
kênh truyền hình 90
3.3.2.Tăng cường các chương trình mang tính định hướng, nâng cao nhận
thức cho giới trẻ về văn hóa truyền thống 91
3.3.3.Nâng cao bản lĩnh chính trị, tư tưởng cho đội ngũ phóng viên, biên
tập viên truyền hình 93
3.3.4.Điều chỉnh thời lượng phát sóng phim truyền hình: 94
3.3.5.Tăng cường hợp tác, giao lưu giữa truyền hình hai nước Việt Nam –
Hàn Quốc: 96

Tiểu kết chƣơng 3 98
KẾT LUẬN 100
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 103
PHỤ LỤC 108


4
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bng 2.1: Tn sut xem truya gii tr 48
Bng 2.2: Th loa gii tr 49
B i vi phim truyc 50
Bng 2.4: Tn sut xem phim truyc 51
Ba gi, tn su phim, nh . 53
B  tu vn phc 55
B 56
B 59
Bng 2.9: La vic s dng sn phc vi gii tr 61
Bng 2.10: M n phc 62
Bng 2.11: M s dn phc: 63
Ba gi vn phm, dch v
 phiu tr li) 65
Bng 2 tu vn phm, dch v 
 phiu tr li) 67
Ba gii tr v chng sn phc 67
Bm ni tri ca sn phm dch v 
Quc so vi sn phi c 68
B s c gii tr  nhiu nht 71
Bng 3.1: Nhc c
Qum ca gii tr 78

5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
p k tr l  cu 
i hot ng c, kinh t
h , n s quc t i sng 
long nn kinh t th c t  c
ng ci mi hc v
hi thuc l n
tn.
Trong bi c
 n truyn ti, qu
  t b ph
i v ch th ng th
 
trong bi ci hi i  i v  i
ng mnh m  2 mi v
i sng i.
  Làn sóng văn hóa Hàn Quốc (     

 
- : Clone,
H.O.T…  Bản tình ca mùa đông



 

6

Ti Vic 


Tiu du nhp
t nhi th 
 
  

 K  pop
 


Nam. 
 


Nàng Dae Jang Gum, Bản tình ca mùa đông, Anh em nhà bác
sĩ, Giày thủy tinh       Bi Rain, SNSD, Super
Junio
 





             
 

7
     



c
n di Vi  tip nhnh
ng n gii tr Vit Nam ra sao? Nhng v u
nhng hiu bii ca c c ln Vit Nam,
ng th n cho gii tr c s 
nh m trong bi cnh quc t  na, cng
  thng,
ng c trong vi
 c ti nay vn
 
   la ch u: “Làn sóng
văn hóa Hàn Quốc trên truyền hình và ảnh hưởng tới giới trẻ Việt Nam”
 c c
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
2.1. Tình hình nghiên cứu ở nƣớc ngoài
Trong thi i n nay, s m r 
qut c o ra nhng nh
ng to ln ti si mi bt trong s 
c tc  
 cn v 
- Cho Hae Joang, 2005. Reading the Korean wave as a sign of global
shifts. University of Auckland, Cornell University, and the University of
California, Santa Cruz.
- Jung Bong Choi, 2004. “Hallyu (The Korean wave): A cultural
tempest in East and South East Asia”. USA Today, Dec 9.

8
- Korean National Commission for UNESCO 2004: Korean

philosophy: its tradition and modern transformation, Hollym.
- Kim Jae-un, 1992. The Koreans: Their Mind and Behavior (translated
by Kim Kyong-dong).  Seoul, Kyobo Book Centre
- Kim Dae Sung, 2005. “Hallyu: How Far Has It Come?”. Korea
Foundation Newsletter, No.11
- Pavin Chachavalpongpun, 2008. “Hallyu: The Diminishing
Korean Wave?”
- Soo-Jung Kim, 2006. A new trial about the 'Korean-Wave' over the
glocalisation. University of Incheon, Korea.
n Vit Nam to ra nhng
ti sng kinh ti, mt s 
nh mt s nh ca v 
- Na Misu and Kang Man Seok, 2004. “Understanding the Korean
Wave in Vietnam” (Hiểu về làn sóng văn hóa Hàn Quốc ở Việt Nam) , Korean
Association Broadcasting and Telecommunication Studies.
- Na Understanding the 'Korean Wave' in
, Chunbok National University.
-         
Films - 

p v  
i s h tr c lc c
n th  c bi     
n Quc ph bin r
ng ti quan tru trong
c v 

9
2.2. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc
  n th      cp  nhi  

u  , v 
s ng nh so v v n truy
v c t 
Vi r u nh l
u v v y, mt s u c
gi  Vit Nam  m nhnh  cn nhng 
nhau v n
nh v ng ci Vit Nam:
- Phan Th Thu Hic hp dn n  
   yu Hi tho khoa hc quc t Korean Studies in
Southeast Asia in the New Era of Cultura Interactions. Strategic
Cooperation in Research and Education, KSASA, Bangkok,
Thailand, 10/2008.
- ng Th Hallyu and its effect on young Vietnamese
ng ci gii tr Vit
Nam),  
- Thanh Hong, 2010. “The Korean Wave in Vietnam”   
c ti Ti Th Vit Nam

 n nay  Viu
   cp m  n v    
 i vt Nam
     ng ca truy    i nhn th 
a gii tr trong bi ca, hi nhp vi th gii. Trong
 thut s vi th mnh ca s lan to 

10
rng khi t, ch  
gi o ra sc mnh mi cho truyi.
Vy ng cn

c bi hi i
cnh ca hi nhi k thut st
Nam ng cn ph ng cho
gii tr  bn sc s 
mnh m gic gia? V hy
vng s nh dn  xut mt s gii ph
nh ng ca truy vi b phn
 trong thi gian ti.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
      ng,  ng c     
Qui vi gii tr Vit Nam, t  xui
 m       ca truy  trong vi nh
vi gii tr trong bi cnh kinh t th i
nhp quc t.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
 thc hin mng nhim v c th sau:
- H thng v n v i
 ng ca truyi.
- Kh   n phm c    c   : VTV1,
VTV2, VTV3 ct Nam trong thi gian t 
c tr
 c ta hi 
nhng ng cn gii

11
tr Vit Nam, t  xu
ng ca truy ti gii tr trong bi c
nghic, hi nhp quc t 
- Khng bng hi vi 300 hc la chn ngu

 2 ng THPT, ng ng  ng i Hc 
  Bc Ninh, t  ng c
y i vi gii tr. Phng vi
vi mt s ng h  m ca h v
ng cn nay.
- Dt qu  ng vc bc
tranh tng th v din mo  ng
ng ti gii tr, t  xut  gi
ng ca truyt trong thi gian ti.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
4.1 Đối tƣợng nghiên cứu
u ca lu
truy s tip nhn, ng ti gii tr Vit Nam (
s c th 
4.2 Phạm vi nghiên cứu
Lun phc (phim truy,
c, gameshow truy VTV1, VTV2, VTV3 c
truyt Nam trong thi gian t 
  tip nhn, nh ng c
c ti gii tr, trong  ca mt luc s la
ch u tra c th  hc sinhca ng THPT,
i h i 
ph Bc Ninh. Th.

12
5. Phƣơng pháp nghiên cứu.
Luc thc hin d h thm
nn t t t hp vu c th
nht v thc trc
ng ti gii tr Vit Nam.

5.1. Hệ thống lý luận và quan điểm nền tảng
- a ch t bin cht lch s.
- Hc thuyt ca Ch   hong c
-  m ch o c    c v ho ng ca hot

- ng li ch o cc v ng n
n sc trong thi k a
c.
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể
- 







 : H thng v n
n v   ng ca truy
tng ng ti nhn thng x ca

-  c thc hin
c kh n phc (phim truy,
c, gameshow truy  ca
t Nam trong thn v tn s
xut hin, v m n c.
- i hc bng bng hi:
Cuc tii vi 300 hc chn
la ngn t 2 ni hc, ng ng ng THPT
  Bc Ninh. Bng hm

13
i xoay quanh vic tip nhn ph
nhng h qu cm v v y.
S ng mu khc chn by
kt qu ca khi di qun th mi
tr Vit Nam. Song kt qu khc h tr bi phng vp
trung s  c bit v i ca lun
 ra nhn rng trong

- ng vn p trung (focus group interview):
Nu khi hc bng bng hnh
ng, ch yu d th l ph  
kt qu o lu dng
i mi ni tip nh thu hi
cn ng ca nhni tham gia tho lun. S i
tham gia tho lu ng t 6 ti. S ng t
 6 ti.
 nhng kt qu ng t cui h
gi ti  o lu  p trung    i vi 2
: 6 h B sinh
i hc Khoa hi.
 phng v  ng b i d
thuyt v truyg tin v c. Vi kt
qu  tip tc s dng h
ng nht v din mo 
Qu nhng ngng ti gii tr Vit Nam.
6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Trong xu th quc t i nhn hin nay, vi
hc hi git c t ci sng kinh ti din

14
c. Vi li th gi v mt lch s
tc tn ph
tin truyc bi c nhiu quc gia
 git Nam tip nhn t
c ( 



 y, lu u tham kho
 ng nghi
khoa hc tin.
nh dn  xut mt s gic
c biu ch
      ng i vi gii tr trong bi c 
nghic, hi nhp quc t 
Cung lu u tham kho phc v
           , truy  
nhu v v 
7. Kết cấu luận văn:
n M t lun, lum 3 ch th 
- t s v n v truy
truy  v c
- S tip nh ng cc 
truyti gii tr Vit Nam (qua khn h
-  ng c   n
gii tr t s ging ca truy
vi gii tr Vit Nam.

15
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TRUYỀN THÔNG ĐẠI
CHÖNG, VĂN HÓA TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÖNG VÀ VÀI NÉT VỀ
LÀN SÓNG VĂN HÓA HÀN QUỐC
1.1.Truyền thông đại chúng và cơ chế tác động của truyền thông đại
chúng tới công chúng
1.1.1. Vài nét về truyền thông đại chúng, văn hóa đại chúng, văn hóa
truyền thông đại chúng
Truy 
n phm cu t ng
l n cng th
n, th hin din m a mi, cng
i qun ca mi
o ra nh
thc nhn k thu truy
Theo PGS.TS Nguyng trong cut
 Truyền thông là quá trình liên tục trao đổi thông tin,
tư tưởng, tình cảm… chia sẻ kỹ năng và kinh nghiệm giữa hai hoặc nhiều
người nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau, thay đổi nhận thức, tiến tới điều
chỉnh hành vị và thái độ phù hợp với nhu cầu phát triển của cá nhân, của
nhóm, của cộng đồng và xã hội [9].
V bn cht, truyi hai chiu, din
c gia ch th truyng truy
si hai chiu  
nhau k ch trong nhn thc, hiu bia ch th i
ng truyy ch k
c s ng trong nhn thc, hiu bia ch th ng
truyn nhng hiu bit chung nhi

16

, nhn thng truy
tr 
Truyn t c hi
truyn m
n truy t dng thc
truyc bit trong lch s i - i truy
 truyn to qu s ng
khp v - c truy 
n Hsự chuyển
tiếp từ các hệ thống truyền thông truyền miệng sang các hệ thống truyền
thông đại chúng chính là một trong những điều kiện và đặc điểm của quá
trình chuyển đổi từ xã hội cổ truyền sang xã hội hiện đại.
T  y truy
hi ph thuc cht ch n k thu
u kin c  c truyn
t tn truyi, con
i mi ch giao ti c 
  m mang nng ln vi rt nhi
hin mi mi sng vt chn ca con
i. Ngay t 1952,  i hi M Alfred Kroeber
c 
    , T chc  c, Khoa h     gii
(UNESCO 2002) Văn hóa nên được đề cập đến như là một
tập hợp của những đặc trưng về tâm hồn, vật chất, tri thức và xúc cảm của
một xã hội hay một nhóm người trong xã hội và nó chứa đựng, ngoài văn học
và nghệ thuật, cả cách sống, phương thức chung sống, hệ thống giá trị, truyền
thống và đức tin.

17
 

      n phc sn xut bng k
thu n li ca qui
          u ca c 
a m i
i th k ng cp
  s ng; s n mnh m
ca hong sn xu  th ng;
s m rng v  tin b v 
th ng thi vi s i sng
 . Nng th  
- nh c  m c ph
cp, truy
[17].
1.1.2. Cơ chế tác động của truyền thông đại chúng tới công chúng
Truyi t nhu cp c
 n ci s ng ca
truyng v mt nhn thc dn ti nhng
             ng ca truyn
   u ca
nhic tng kc thuy
t s hc thuyn:
Học thuyết Mũi kim tiêm 
 1940  bin ca
   
  
           ( Berger,

18

"        -

             Theo
Croteau , Hoyne,s 1997).  

             
.

   
 
   


  
  

Học thuyết dòng chảy 2 bƣớc c Paul Lazarsfeld, Bernard Berelson
 xuce (S la
chn cc thuynh sc mnh ca
truyng mnh m u c).
Hc thuyi du ng
ca c tri trong cuc bu c tng thng c
tin truy




19

ng ca hc thuyn
truyng trc tic
thuyi tip nhi
       n truyi
n t tt c mu nhn
 u ng ngay lp
tc bn truy
h li chu  ng ca vi        nh
n nhi. Vic h ng x 
c nh
n ng m
Mô hình truyền thông một chiều của Harold Laswell: 
n truy 
c mi chp nhn, d hing.


n ch yu cn

S (source): Ngun
N TRUYN

Op
i)
Opnionl
i)

Công
chúng
Công
chúng
Công
chúng
Công
chúng
Công
chúng
Công
chúng
S
s

M
C
R
E

20
p

i tip nhn
E (effect): Hiu qu
t chiu c
thun li trong vic truyt nhn cu thi
gian phn hi hoc nh     n phn hi c  
 

th n hng. Nhng hn ch c
khc pha Claude Shannon [32].
Mô hình truyền thông hai chiều của Claude Shannon: 
n  k th
ca Laswell, b u t: Hing nhin hi
(Feedback)
Nhiu (Noise)


Phn hi (feedback)

Phn hc hic tr li c
tin t i tip nhi truy
Nhi ng b
u kin ca t n k thu sai lch hay
ng v nng truyn tin [8].
    hin r      u gia ch th
truyng tip nhn, to s n
  tr u h mu 
kin phn hi c  u
S
M
C
R
E

21
chnh hong truyu qu truyn
 ng t
cp ti.

          chi   
 n truy          
truyn t phn hng tr l u chnh
p t n truyt v n
 ng cng trong vic
u  thc tr Vit Nam
hin nay  a lu
1.2. Vài nét về lý thuyết tiếp biến văn hóa và mối quan hệ giữa truyền
thông đại chúng và văn hóa truyền thông đại chúng
p bic h
i th k  ch s tic
tia hai nu qu ca cuc ti
 i hoc bii ca mt s loa mt hoc
hai n p bit nn
ng mt nn
nhia ny.
S p bi a bi
 i nhng tip
c diy ca mt cng
ng hoc ca c hai c b bip
c cp
bit ca nhng nc ti
v bii, song nn gi t (bn
s.