bài dự thi dạy học tích hợp liên môn ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường trong dạy học Địa lí THPT

/
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT THƯỢNG CÁT
………… o0o…………
HỒ SƠ DỰ THI
CUỘC THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ
TÍCH HỢP DÀNH CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
Họ và tên: Nguyễn Thị Thu Hiền
Chức vụ: Giáo viên Địa lí
Đơn vị công tác: Trường THPT Thượng Cát
Năm học 2014 – 2015
PHỤ LỤC 1
PHIẾU THÔNG TIN VỀ GIÁO VIÊN DỰ THI
Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội
Trường: THPT Thượng Cát
Địa chỉ: Phường Thượng Cát – Quận Bắc Từ Liêm – Thành phố Hà Nội
Điện thoại: (04)37511480; Email: c3thuongcat@hanoiedu vn
Thông tin cá nhân:
Họ và tên: Nguyễn Thị Thu Hiền
Ngày sinh: 08/09/1985; Môn: Địa lí
Điện thoại: 0985.266.825; Email:
PHỤ LỤC 2
PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI CỦA GIÁO VIÊN
I. Tên hồ sơ dạy học: Tích hợp giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi
trường trong dạy học Địa lí THPT
BÀI 15: BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI
II. Mục tiêu dạy học
Sau bài học, học sinh có khả năng:
1. Về kiến thức
- Biết được một số vấn đề chính về bảo vệ môi trường ở nước ta: mất cân bằng sinh thái và
ô nhiễm môi trường (nước, không khí, đất).

- Trình bày được sự phân bố và một số tác động tiêu của một số loại thiên tai chủ yếu (bão,
ngập lụt, lũ quét, hạn hán, động đất) thường xuyên gây tác hại đến đời sống kinh tế ở nước
ta. Biết cách phòng chống đối với mỗi loại thiên tai.
- Hiểu được nội dung Chiến lược Quốc gia về bảo vệ tài nguyên và mới trường.
2. Về kĩ năng
- Kĩ năng liên hệ thực tế để giải thích nguyên nhân phát sinh và tác hại của mỗi loại thiên
tai.
- Kĩ năng vận dụng vào thực tiễn các biện pháp phòng tránh thiên tai.
- Viết báo cáo
- Tìm và chọn lọc tư liệu có nội dung liên quan đến bài học.
- Rèn luyện kĩ năng thảo luận nhóm
- Rèn luyện kĩ năng thuyết trình
- Rèn luyện kĩ năng phân tích bản đồ và hình ảnh có liên quan
- Tư duy logic, năng lực vận dụng các vấn đề liên quan giữa các môn giáo dục biến đổi khí
hậu và bảo vệ môi trường trong bài học Địa lí.
III. Đối tượng dạy học
Lớp 12D2. Sĩ số 42 học sinh
IV. Ý nghĩa của bài học
- Giúp học sinh xây dựng ý thức bảo vệ môi trường xung quanh, gìn giữ sự đa dạng sinh
vật.
- Hiểu được ý nghĩa của cuộc sống hòa bình, không chiến tranh.
- Nhận thức được: để giải quyết các vấn đề toàn cầu cần phải có sự đoàn kết và hợp tác của
toàn nhân loại.
V. Thiết bị dạy học, học liệu
- Máy tính, máy chiếu.
- Sách giáo khoa
- Bản đồ Tự nhiên Việt Nam.
- Atlat địa lí Việt Nam.
- Một số hình ảnh, tư liệu, video về bão, lũ quét, suy thoái tài nguyên, phá hủy cảnh quan
thiên nhiên và ô nhiễm môi trường.

VI. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học
1. Ổn định tổ chức (5 phút)
2. Định hướng bài học
Trên đất nước có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, tài nguyên phong phú, điều kiện tự
nhiên có nhiều thuận lợi song cũng có không ít khó khăn gây ra bởi các tai biến thiên
nhiên như đất nước ta, vấn đề bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai là một yêu cầu
rất bức thiết. Các nội dung này sẽ được chúng ta tìm hiểu trong bài học hôm nay.
3. Tiến trình bài học (40 phút)
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
* Hoạt động 1: Tìm hiểu vấn đề bảo vệ
môi trường ở nước ta
- Hình thức: Cả lớp
- Thời gian: 10 phút
- Phương pháp: Đàm thoại gợi mở
- Tư liệu: Sách giáo khoa
- Đồ dùng: tranh ảnh về ô nhiễm môi trường
- Nội dung tích hợp GD ứng phó với BĐKH
và bảo vệ môi trường: Nguyên nhân, biểu
hiện, hậu quả, biện pháp ứng phó với
BĐKH.
Bước 1: GV yêu cầu HS đọc SGK mục 1,
kết hợp hiểu biết của bản thân, hãy:
+ Cho biết những vấn đề về MT đáng quan
tâm hiện nay?
+ Nêu những diễn biến bất thường về thời
tiết khí hậu xảy ra ở nước ta trong những
1. Bảo vệ môi trường
Có 2 vấn đề môi trường đáng quan tâm ở
nước ta hiện nay:
- Tình trạng mất cân bằng sinh thái môi

trường làm gia tăng bão, lũ lụt, hạn hán
và các hiện tượng biến đổi bất thường về
thời tiết , khí hậu…
- Tình trạng ô nhiễm môi trường nước,
không khí, đất…
năm qua?
+ Nêu hiểu biết của em về tình trạng ô
nhiễm môi trường ở nước ta. Các nguyên
nhân gây ô nhiễm môi trường?
Bước 2: Một số HS trả lời, HS khác nhận
xét, bổ sung.
Bước 3: GV nhận xét phần trình bày của
HS và bổ sung kiến thức.
*GD ứng phó với BĐKH và bảo vệ môi trường : Nguyên nhân, biểu hiện, hậu quả, biện
pháp ứng phó với BĐKH và bảo vệ MT?
GV yêu cầu HS tìm hiểu về vấn đề bảo vệ môi trường ở nước ta:
- Tình trạng mất cân bằng sinh thái môi trường:
+ GV lấy ví dụ để HS hiểu về mất cân bằng sinh thái. Ví dụ: Phá rừng-> Phá vỡ cân
bằng sinh thái là cho đất bị xói mòn rửa trôi, hạ mức nước ngầm, tăng tốc độ dòng chảy
của sông, làm khí hậu Trái Đất nóng lên, mất nơi sinh sống của nhiều loài động vật….
+ Từ ví dụ trên, GV yêu cầu HS nêu những nguyên nhân gây ra mất cân bằng sinh thái?
Nêu các biểu biện của tình trạng này ở nước ta?
+ Nguyên nhân:
-> Đốt rừng làm nương rẫy.
-> Khai thác củi, gỗ, lâm sản.
-> Cháy rừng.
+ Biểu hiện:
-> Gia tăng thiên tai bão lụt, hạn hán
-> Sự biến đổi thất thường về thời tiết, khí hậu.
+ GV đặt câu hỏi: Nêu những diễn biến thất thường về thời tiết, khí hậu xảy ra ở nước

ta?
-> Mưa, lũ lụt xảy ra với tần suất ngày càng cao.
-> Mưa đá diễn ra trên diện rộng ở miền Bắc năm 2006 và những năm gần đây.
-> Lũ lụt nghiêm trọng ở Tây Nguyên năm 2007.
-> Rét đậm, rét hại kỉ lục ở miền Bắc năm 2008 làm HS không thể đến trường…
+ Hậu quả của BĐKH:
-> Tác động mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất nông nghiệp, giao thông, dịch vụ,
sức khỏe con người.
-> Diện tích đất ngập lụt ngày càng lớn.
- Tình trạng ô nhiễm môi trường: đất, nước, không khí
+ GV yêu cầu HS nêu những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường.
+ Nguyên nhân: Chất thải trong hoạt động kinh tế (công nghiệp, nổng nghệp, giao thông
vận tải…), chất thải sinh hoạt chưa qua xử lí, do các hiện tượng như gió, mưa, bão, cháy
rừng, núi lửa….làm suy thoái tầng ozon, hiệu ứng nhà kính, mưa axit,….và làm biến đổi
khí hậu.
+ GV nhấn mạnh: Tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, nước, đất đã trở thành vấn
đề nghiêm trọng ở các thành phố lớn, các khu công nghiệp, các khu tập trung đông dân
cư và một số vùng cửa sông, ven biển. Ở nhiều nơi, nông độ các chất gây ô nhiễm vượt
tiêu chuẩn cho phép nhiều lần. Chính vì vậy, bên cạnh việc sử dụng tài nguyên hợp lí
cần bảo vệ môi trường sống của con người.
+ Từ đó, GV yêu cầu HS tìm những biện pháp để bảo vệ môi trường môi trường, phòng
chống, ứng phó với các thiên tai ở các vùng lãnh thổ khác nhau:
-> Vùng đồi núi: xây dựng công trình lợi thủy lợi, trồng rừng, kĩ thuật canh tác trên
đất dốc, sử dụng đất hợp lí và quy hoach các điểm dân cư tránh các vùng có thể xảy ra lũ
quét, động đất nguy hiểm.
-> Vùng đồng bằng: xây đập, hồ chứa nước, cống cấp nước, tháo lũ, đê sông, đê
biển…đồng thời kết hợp với việc sử dụng hợp lí đất, rừng, nguồn nước, dự báo và phòng
tránh kịp thời các trận bão, lụt, hạn hán để giảm thiểu tác hại cho nhân dân.
-> Vùng ven biển và biển: thau chua, rửa mặn, lai tạo các giống chịu mặn chịu
phèn.

+ Ngoài ra sau khi học nội dung này, GV có thể sử dụng phương pháp hoạt động thực
tiễn: Tổ chức cho HS cắt dọn cỏ, trồng hàng cây ven đường, khuyến khích các em
thường xuyên quét dọn đường làng, ngõ xóm, thu gom rác thải ở địa phương. Trong
trường học, HS tự giác bỏ rác vào thùng rác công cộng.
Chuyển ý: Là một đất nước nhiệt đới ẩm gió mùa, nằm gần Biển Đông, bên cạnh các
thuận lợi, thiên nhiên cũng gây khó khăn cho chúng ta với nhiều thiên tai to lớn. Chúng
ta sẽ tìm hiểu một số thiên tai và biện pháp phòng chống trong mục 2 sau đây.
* Hoạt động 2: Một số thiên tai chủ yếu và
biện pháp phòng chống
- Hình thức: Nhóm
- Thời gian: 25 phút
- Phương pháp: Thảo luận, thuyết trình
- Tư liệu: Sách giáo khoa
- Đồ dùng: bản đồ tự nhiên Việt Nam, Átlát,
tranh ảnh, video về hậu quả của các thiên
tai.
- Nội dung tích hợp GD ứng phó với BĐKH
và bảo vệ môi trường: Biểu hiện, 1 số biện
pháp ứng phó với biến đổi khí hậu.
* GV đưa ra vấn đề: bão, ngập lụt, lũ quét,
hạn hán, động đất, mưa đá, sương muối, là
2. Một số thiên tai chủ yếu và biện
pháp phòng chống
a. Bão
b. Ngập lụt
c. Lũ quyét
d. Hạn hán
(Bảng thông tin phản hồi)
những mối đe dọa thường trực đối với môi
trường và cuộc sống người dân

* Yêu cầu học sinh: chuẩn bị trước ở nhà,
giao nhiệm vụ cho các nhóm: Tìm các tư liệu
liên quan về hình ảnh, video, hãy trình bày
về: nơi xảy ra, thời gian hoạt động, nguyên
nhân, hậu quả, giải pháp của các thiên tai là:
bão, ngập lụt, lũ quét, hạn hán.
Nhóm 1: Tìm hiểu về bão
Nhóm 2: Tìm hiểu về ngập lụt
Nhóm 3: Tìm hiểu về lũ quét
Nhóm 4: Tìm hiểu về hạn hán
* Đại diện nhóm trình bày kết quả trước
lớ p
*GD ứng phó với BĐKH và bảo vệ môi
trường: Em hãy nêu các giải pháp ứng phó
và thích nghi, các nội dung cần thực hiện
nhằm hạn chế tối đa những tác động xấu của
thiên tai.
*GD ứng phó với BĐKH và bảo vệ môi trường :
- Sau khi HS hoàn thành bảng trên, GV có thể hỏi thêm: Các em có nhận xét gì về số
lượng và tần suất các thiên tai trên hiện nay ở địa phương nơi em đang sinh sống?
Nguyên nhân do đâu? Hậu quả gây ra?
- Qua đó rèn luyện cho HS một số kĩ năng cần thiết về ứng phó với BĐKH và bảo vệ
môi trường:
+ Kĩ năng nhận biết và phát hiện tác động của BĐKH tới cuộc sống, sản xuất: như số
lượng các cơn bão nhiều hơn, cường độ mạnh hơn, nhiều đợt mưa lớn hoặc nắng nóng
kéo dài, mưa đá, sương muối diễn ra trên diện rộng….
+ Kĩ năng thực hiện các hoạt động ứng phó với thiên tai do BĐKH gây ra: HS nên biết
bơi trong những đợt lũ lụt, chuẩn bị đầy đủ trang phục ấm vào mùa đông rét đậm rét hại
(quần, áo ấm, tất tay, tất chân, giày, khăn, mũ…)…
Chuyển ý: Trên đất nước có nhiều thiên tai như nước ta, cần làm gì để bảo vệ tài nguyên

và môi trường? Câu hỏi mà chúng ta sẽ giải đáp trong mục 3 sau đây.
* Hoạt động 3: Tìm hiểu Chiến lược quốc
gia về bảo vệ tài nguyên và môi trường
- Hình thức: Cả lớp
- Thời gian: 05 phút
- Phương pháp: Thảo luận, thuyết trình.
- Tư liệu: SGK
- Đồ dùng: Bản đồ tự nhiên VN, Átlát, tranh
ảnh
* Trò chơi: Xây dựng “Ngôi nhà Việt Nam
phát tnển bền vững”.
* Cách chơi:
Bước 1: GV yêu cầu HS đọc mục 3 SGK để
nhớ được các chiến lược quốc gia về bảo vệ
tài nguyên và môi trường. Giải thích ý nghĩa
các chiến lược gắn với bảo vệ tài nguyên và
môi trường.
Bước 2: GV tổ chức HS thành 2 đội chơi,
mỗi đội gồm 4 HS. Các đội lên bảng xây
dựng ngôi nhà phát triển bền vững (Xem
mẫu phần phụ lục).
Bước 3: Đại diện các đội trình bày ý nghĩa
của các chiến lược.
Bước 4: HS cả lớp đánh giá đội nào làm
nhanh hơn, trình bày tốt hơn.
GV chốt lại kiến thức toàn bài: Các loại
hình thiên tai như bão, lũ lụt, hạn hán, động
đất, cháy rừng là những mối đe dọa thường
trực đối với môi trường và cuộc sống người
dân Việt Nam. Vì vậy, chúng ta cần phải

chuẩn bị sẵn sàng và ứng phó có hiệu quả với
thiên tai.
3. Chiến lược quốc gia về bảo vệ tài
nguyên và môi trường
(Xem phần phụ lục)
VII. Kiểm tra - Đánh giá
- GV cho học sinh hoàn thành trò chơi ô chữ nhằm kiểm tra độ nắm kiến thức của học sinh
ngay tại lớp. Học sinh làm việc theo bàn.
- GV đặt mục tiêu cho HS ghi đầy đủ các câu trả lời ra giấy, nhóm hoàn thành nhanh nhất
được 10 điểm.
VIII. Các sản phẩm của học sinh.
- Phần làm việc theo nhóm được các nhóm trình bày bằng trình chiếu powerpoint (có file
đi kèm).
- Phần kiểm tra đánh giá bài học được học sinh thể hiện qua các phiếu đi kèm, bàn hoàn
thành nhanh nhất được điểm 10
PHỤ LỤC
PHẦN LÀM VIỆC THEO NHÓM CỦA HỌC SINH
(xem trong đĩa CD)
PHIẾU TRẢ LỜI CÂU HỎI CỦA HỌC SINH
Bàn … Tổ ….
Họ và tên thành viên:
ĐÁP ÁN:
Ô CHỮ HÀNG NGANG:
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Câu 6:
Câu 7:

Câu 8:
Câu 9:
Ô CHỮ HÀNG DỌC:
ĐIỂM:
BẢNG THÔNG TIN PHẢN HỒI
Nội
dung
Biểu hiện
Thời gian
xảy ra
Nơi hay xảy
ra
Hậu quả
Nguyên
nhân
Biện pháp
Bão Gió mạnh,
mưa lớn
Mùa hạ
(VI - XII)
Cả nước,
Nam Bộ rất ít
Gây thiệt
hại rất lớn
cho sản xuất
và sinh hoạt
Giáp biển,
ảnh hưởng
ATNĐ
Dự báo kịp

thời, chính
xác và
chống lũ lụt
Ngập
lụt
Mực nước
dâng cao
Mùa mưa
(VI - X)
ĐBSH,
ĐBSCL, ven
biển
Phá hủy
mùa màng,
tắc nghẽn
GT, ô
nhiễm MT
ĐH thấp,
mưa lớn,
triều
cường
Làm tốt
thuỷ lợi,
xây dựng hệ
thống đê
Dòng nước
chảy mạnh
Bất thường
(VI - X)
Vùng đồi núi

và trung du
Nhà cửa,
cầu, cống,
bị cuốn trôi
Do mưa
lớn, địa
hình dốc
Dự báo kịp
thời, trồng
& bảo vệ
rừng
Hạn
hán
Không khí
khô, cạn
nước
Mùa khô
(II - IV)
DHNTB, Tây
Nguyên &
ĐB NB
Thiếu nước
cho sản xuất
và sinh hoạt
Mưa ít,
cân bằng
ẩm < 0
0
C
Xây dựng

các công
trình thuỷ
lợi hợp lí
TRÒ CHƠI: “Ngôi nhà Việt Nam phát triển bền vững”
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
TRÒ CHƠI: “Ngôi nhà Việt Nam phát triển bền vững”
Slide 1 Slide 5
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Duy trì
MT sống
và các
quá trình
sinh thái
chủ yếu
Đảm bảo
sự giàu
có của
đất nước
về vốn
gen các
loài nuôi
trồng
cũng như
các loài
hoang
dại.
Đảm bảo
việc sử
dụng hợp
lí TNTN,

điều
khiển
việc sử
dụng
trong
giới hạn
có thể
phục hồi
được.
Ổn định
dân số ở
mức cân
bằng với
khả năng
sử dụng
hợp lí tài
nguyên
thiên
nhiên.
Đảm bảo
chất
lượng
MT phù
hợp với
yêu cầu
về đời
sống con
người
Ngăn
ngừa ô

nhiễm
MT,
kiểm soát
và cải tạo
môi
trường.
Slide 2
Slide 4
Slide 3
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 14
Slide 13
Slide 10
Slide 11
Slide 17
Slide 18 Slide 22Slide 19Slide 20
Slide 21
Slide 12
Slide 15
Slide 16
Slide 29
Slide 23
Slide 24
Slide 26Slide 27Slide 28
Slide 25
PHỤ LỤC III
HỒ SƠ DỰ THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP

Tên chủ đề dạy học: Tích hợp giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi
trường trong dạy học Địa lí THPT.
Môn học chính của chủ đề: Địa lí
Các môn được tích hợp: giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
Slide 30
Slide 31