biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh

Mục lục
Trang
Phần mở đầu
1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu 3
4. Đối tợng nghiên cứu 3
5. Phơng pháp nghiên cứu 4
Phần nội dung
5
Chơng 1. Cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo giáo dục đạo
đức học sinh trong trờng THPT
5
1.1. Một số cơ sở lý luận của việc chỉ đạo 5
1.2. Một số cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo 9
Chơng 2. Thực trạng của việc chỉ đạo nhằm nâng cao chất lợng giáo
dục đạo đức của học sinh trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, Huyện Thanh
Chơng, Tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay
11
2.1. Một số nét về trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, Huyện Thanh Chơng,
Tỉnh Nghệ An
11
2.2. Những tồn tại, khó khăn 13
2.3. Một số vấn đề đặt ra trong quản lý nâng cao chất lợng giáo dục đạo
đức học sinh ở trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, Huyện Thanh Chơng,
Tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiên nay
13
Chơng 3. Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lợng giáo dục
đạo đức học sinh ở trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, Huyện Thanh Chơng,
Tỉnh Nghệ An

14
3.1. Tăng cờng sự l nh đạo của Chi bộ Đảng trong trã ờng học 14
3.2. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ giáo viên bộ môn và giáo
viên chủ nhiệm trong việc giáo dục
14
3.3. Phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và
Hội liên hiệp thanh niên
18
3.4. Đẩy mạnh công tác giáo dục truyền thống 19
3.5. Phát huy hoạt động tự quản của tập thể học sinh 20
3.6. Kết hợp giữa nhà trờng - gia đình - x hội để giáo dục đạo đức họcã
sinh
21
Phần kết luận và kiến nghị
23
1. Một số kết luận 23
2. Một số kiến nghị - đề xuất 23
Phần tài liệu tham khảo
25
phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài:
Ngay từ thủa sơ khai của đất nớc, các bậc tiền nhân đ nói : "ã Thiên tài là nguyên khí
của quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nớc thịnh, nguyên khí suy thì đất nớc suy". Có thể nói
lịch s phát triển của hầu hết các quốc gia trên thế giới đều thấy rằng: giáo dục và đào tạo có vai
trò hết sức quan trọng trong công cuộc xây dựng đất nớc, trong chiến lợc phát triển kinh tế - xã
hội.
ở nớc ta, đang diễn ra công cuộc đổi mới sâu sắc trong phạm vi toàn x hội. sự nghiệpã
giáo dục đang đợc coi trọng là "Quốc sách hàng đầu" (Nghị quyết Đại hội Đảng khoá VIII).
Công tác giáo dục t tởng, đạo đức cho học sinh phổ thông cần đợc cải tiến và đẩy mạnh, góp
phần tích cực vào sự nghiệp giáo dục toàn diện, hài hoà, đáp ứng yêu cầu mới của x hội.ã

Trong văn kiện Hội ghị lần 2 Ban chấp hành Trung ơng Đảng khoá VIII khẳng định
rằng: "Muốn tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá thắnglợi phải phát triển mạnh giáo dục
và đào tạo, phát huy nguồn lực con ngời, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững,
để thực hiện mục tiêu dân giàu, nớc mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh. Phát triển
nguồn lực con ngời là phát triển đức và tài"
Đơng thời Hồ Chủ Tịch luôn quan tâm đến giáo dục lý tởng ,đạo đức cho thế hệ trẻ.
Trong di chúc của Ngời về giáo dục thanh niên Bác chỉ rõ : "Bồi dỡng đạo đức cách mạng
cho đời sau là một việc làm hết sức quan trọng và cần thiết", và ".thanh niên ta nói chung
là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong không ngại khó khăn, có chí tiến thủ, Đảng cần bồi
dỡng họ thành những ngời kế tục sự nghiệp cách mạng vừa hồng vừa chuyên".
Con ngời ở thời đại nào, ở x hội nào cũng là chủ thể sáng tạo ra lịch sử, con ngã ời là
động lực của mọi sự phát triển x hội. Con ngã ời càng có nhân cách cao đẹp thì sự tác động
của con ngời đến x hội đó càng to lớn. Do đó không thể xem nhẹ vai trò của giáo dục trongã
sự phát triển của x hội. Trong các mặt Đức, Trí, Thể, Mỹ của giáo dục, giáo dục Đạo đứcã
bao giờ cũng đợc đặt lên hàng đầu "Đợc xem là nền tảng, gốc rễ để tạo ra nội lực tiềm tàng
vững chắc cho các mặt giáo dục khác".
Trong điều kiện đời sống hiện nay, x hội có những bã ớc chuyển biến không ngừng,
sâu rộng và to lớn về mọi mặt. Tuy nhiên cái gì cũng có mặt trái của nó, mặt trái của cơ chế
thị trờng đang tác động rất mạnh đến t rởng và lối sống của một bộ dân c, trong đó số lợng
thanh niên, thiếu niên là rất lớn, các tệ nạn x hội đang xâm nhập vào các trã ờng học. Vấn đề
đặt ra là giáo dục thế hệ trẻ một cách toàn diện, đặc biệt là tăng cờng giáo dục lý tởng, đạo
đức, giáo dục những giá trị nhân văn, giá trị đạo đức để thực hiện nhiệm vụ. Trong văn kiện
Hội nghị Ban chấp hành Trung ơng Đảng lần thứ 2 khoá VIII đ nêu rõ: ã "Xây dựng những con
ngời và thế hệ trẻ thiết tha, gắn bó với lý tởng độc lập dân tộc và CNXH, có đạo đức trong
sáng, có ý chí kiên cờng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc".
Qua những năm thực hiện công cuộc đổi mới của Đảng, chúng ta đ đạt đã ợc nhiều
những thành tựu to lớn về kinh tế - x hội ,tuy vậy về mặt tã tởng ,đạo đức có phần bị giảm sút
. Đặc biệt là thế hệ trẻ, một số bộ phận thanh niên, thiếu niên, học sinh, sinh viên sống không
có lý tởng, không có mục đích, sống chạy theo các nhu cầu tầm thờng, ngại cống hiến, ngại
khó khăn, sống thích hởng thụ, sống không có niềm tin, hoang mang, sống buông thả. Đánh

giá thực trạng này, trong văn kiện Hội nghị Ban chấp hành Trung ơng Đảng 2 khóa VIII nhấn
mạnh: "Đặc biệt đáng lo ngài là trong một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái
2
về đạo đức, mờ nhạt về lý tởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp
vì tơng lai bản thân và đất nớc"
Trớc tình hình và thực trạng này trong những năm qua đ đã ợc các cấp các ngành, đăc
biệt là những ngời làm giáo dục quan tâm, đầu t giáo dục toàn diện, nhng vấn đề giáo dục lý
tởng đạo đức có những lúc ,những nơi nào đó còn bị xem nhẹ ,cha đợc đầu t .
Đối với trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách , Huyện Thanh Chơng, Tỉnh Nghệ An trong
những năm gần đây có nhiều khởi sắc ,đạt đợc nhiều kết quả đáng khích lệ trong giáo dục
toàn diện đó là nhờ vào kết quả của giáo dục kỷ cơng ,nề nếp đặc biệt là giáo dục đạo đức
cho học sinh. Bản thân trớc đây là một cán bộ Đoàn, nay với cơng vị là Phó hiệu trởng phụ
trách cơ sở vật chất ,công tác thi đua của nhà trờng ... Tôi tự thấy vai trò giáo dục đạo đức, lý
tởng,hoài b o cho học sinh luôn luôn phải đã ợc coi trọng và có nhiều giải pháp thích hợp từ đó
làm nền tảng cho giáo dục toàn diện ở trờng THPT nói chung và trờng THPT Nguyễn Sỹ
Sách, huyện Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An nói riêng.
Xuất phát từ những lý do khách quan và lý do chủ quan nh đ phân tích ở trên, tôiã
mạnh dạn lựa chọn đề tài:
"Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lợng giáo dục
đạo đức học sinh ở trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách , huyện Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An
trong giai đoạn hiện nay ".
2. Mục đích nghiên cứu:
Đa ra một số biện pháp chỉ đạo để nâng cao chất lợng giáo dục đạo đức cho học sinh
trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, huyện Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An để đáp ứng tạo ra con ngời
mới phù hợp với yêu cầu của đất nớc trong giai đoạn phát triển mới.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
3.1 Xác định cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng
cao chất lợng giáo dục đạo đức cho học sinh trong trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, huyện
Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An.
3.2 Phân tích, đánh giá thực trạng đạo đức học sinh ở trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách,

huyện Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An.
3.3 Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lợng giáo dục đạo đức học
sinh ở trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, huyện Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An giai đoạn hiện nay.
4. Đối tợng nghiên cứu:
4.1 Nghiên cứu thực tế đối tợng học sinh của trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, huyện
Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An
4.2 Từ thực trạng, nghiên cứu những biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lợng giáo
dục đạo đức học sinh ở trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách, huyện Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An.
3
5. Phơng pháp nghiên cứu:
5.1 Nghiên cứu các tài liệu của Đảng về giáo dục - đào tạo, của Bộ giáo dục và đào
tạo,các ngành có liên quan.
5.2 Nghiên cứu các giáo trình, tài liệu, các kinh nghiệm thực tiễn về giáo dục đạo đức
học sinh đợc tiếp thu trong quá trình học tập tại trờng cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo.
5.3 Khảo sát thực tế, điều tra thực tế, so sánh, thống kê chất lợng giáo dục đạo đức
trong 3 năm học 2002 - 2003; 2003 - 2004; 2004 - 2005 của trờng THPT Nguyễn Sỹ Sách,
huyện Thanh Chơng, tỉnh Nghệ An.
4
phần nội dung
Chơng I
Cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo
giáo dục đạo đức học sinh trong trờng THPT
1.1 Một số cơ sở lý luận của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh trong trờng
THPT.
Xét về góc độ tâm lý lứa tuổi:
Theo tổ chức Y tế thế giới WHO độ tuổi vị thành niên có từ 10 đến 19 tuổi, ở Việt Nam
quy định độ tuổi vị thành niên từ 10 đến 18 tuổi, theo điều tra tỷ lệ thanh niên ở nớc ta năm
1999 chiếm 23% dân số, trong đó 81% đang theo học.Nh vậy học sinh THPT là lứa tuổi
cuốilứa tuổi vị thành niên, giai đoạn này các em phát triển mạnh về thể chất, sinh lý. Là thời
kỳ chuyển tiếp từ trẻ em sang ngời lớn, các em luôn có xu hớng tự khẳng định mình, có ý thức

vơn lên làm chủ bản thân. ở giai đoạn phát triển này sự chỉ đạo, kiểm tra, giám sát của ngời
lớn làm các em cảm thấy rất khó chịu, bực bội và rất dễ nổi nóng. Trong lứa tuổi này các em
muốn tìm tòi, phát hiện khám phá,tìm hiểu những điều cha biết của cuộc sống, các em muốn
có quyền tự quyết định trong các công việc và việc làm của mình và muốn không bị sự ràng
buộc của gia đình, bố mẹ và các ngời lớn tuổi.
Xét về góc độ x hội: ã
ở lứa tuổi này sự giao tiếp với bạn bè là một nhu cầu rất lớn. Các em có xu hớng tụ tập
thành từng nhóm có cùng sở thích, phù hợp với tình tình để vui chơi, đùa nghịch, có những
lúc, những nơi các em có các hành động không đúng, không phù hợp với lứa tuổi của mình.
Trong gia đoạn này quá trình phát triển sinh lý ảnh hởng đến rất nhiều tính cách của các em:
các em rất dễ bị xúc động khi có một tác động nào đó, bản thân các em dễ bị lôi kéo, kích
động, lòng kiên trì và khả năng tự kiềm chế yếu. ở lứa tuổi này tính tình không ổn định, dễ nổi
cáu, khi thì quá sôi nổi nhiệt tình nhng có trở ngại lại dễ buông xuôi, chán nản. Đối với các em
ở lứa tuổi này, cái gì cũng dễ dàng, đơn giản, các em luôn ở trạng thái hiếu thắng hoặc tự ti vì
thế dễ dàng đi đến những hành động thiếu suy nghĩ chín chắn, nhiều lúc vi phạm mà vẫn
không biết.
Chính vì vậy, các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và mọi tổ chức trong x hội phải cóã
trách nhiệm quan tâm sát sao, động viên kịp thời để hớng các em có những suy nghĩ và hành
động đúng. Để chỉ đạo và quản lý tốt quá trình giáo dục đạo đức trong trờng THPT, ngời cán
bộ quản lý cần nắm vững vấn đề cụ thể nh sau:
1.1.1. Đạo đức
Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về khái niệm đạo đức. Tuy nhiên có thể hiểu khái
niệm này dới 2 góc độ.
a. Góc độ xã hội:
Đạo đức là một hình thái x hội đặc biệt đã ợc phản ánh dới dạng nguyên tắc, yêu cầu,
chuẩn mực điều chỉnh (hoặc chi phối) hành vi của con ngời trong các mối quan hệ giữa con
ngời với tự nhiên, giữa con ngời với x hội, giữa con ngã ời với nhau và với chính bản thân mình.
b. Góc độ cá nhân:
5
Đạo đức chính là những sản phẩm, nhân cách của con ngời, phản ánh ý thức, tình

cảm, ý chí, hành vi, thói quen và cách ứng xử của họ trong các mối quan hệ giữa con ngời với
tự nhiên, với x hội, giữa bản thân họ với ngã ời khác và với chính bản thân mình.
1.1.2. Quá trình hình thành và phát triển đạo đức
của cá nhân, của con ngời là quá
trình tác động qua lại giữa x hội và cá nhân để chuyển hoá những nguyên tắc, yêu cầu,ã
chuẩn mực, giá trị đạo đức - x hội thành những phẩm chất đạo đức cá nhân, làm cho cáã
nhân đó trởng thành về mặt đạo đức, công dân và đáp ứng các yêu cầu của x hội.ã
1.1.3. Quá trình giáo dục đạo đức
là một hoạt động có tổ chức, có mục đích, có kế
hoạch nhằm biến những nhu cầu, chuẩn mực, giá trị đạo đức theo yêu cầu của x hội thành nhữngã
phẩm chất, giá trị đạo đức của cá nhân, nhằm góp phần phát triển nhân cách của mỗi cá nhân và thúc
đẩy sự phát triển, tiến bộ của x hội.ã
1.1.4. Các đặc điểm của quá trình giáo dục đạo đức
- Có sự gắn kết chặt chẽ với quá trình dạy học trên lớp và dạy học giáo dục ngoài giờ
lên lớp.
- Có định hớng thống nhất các yêu cầu, mục đích giáo dục giữa các tổ chức giáo dục
trong và ngoài nhà trờng.
- Tính biện chứng, phức tạp trong quá trình phát triển, biến đổi về nhân cách của học
sinh về mặt đạo đức.
- Tính lâu dài của quá trình hình thành, phát triển các phẩm chất đạo đức
- Tính đột biến và khả năng tự biến đổi
- Phát triển thông qua hoạt động và giao lu tập thể
- Tính cá thể hoá cao
- Chứa nhiều mâu thuẫn
- Có sự tơng tác hai chiều giữa nhà giáo dục và đối tợng đợc giáo dục
- Tính khó khăn trong việc đánh giá kết quả, sự phát triển đạo đức của cá nhân.
1.1.5. Chức năng, nhiệm vụ của quá trình giáo dục đạo đức
- Quá trình giáo dục đạo đức là một bộ phận cấu thành quá trình giáo dục trong trờng
THPT. Tạo ra nhịp cầu gắn kết giữa nhà trờng và x hội, con ngã ời với cuộc sống.
- Giáo dục đạo đức đợc xem là nền tảng, gốc rễ tạo ra nội lực tiềm năng vững chắc

cho các mặt giáo dục khác.
- Giáo dục đạo đức phải làm cho học sinh thấm nhuần sâu sắc thế giới quan Mác -
Lênin, t tởng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh, tính chân lý khách quan của các giá trị đạo
đức, nhân văn, nhân bản của các t tởng đó, coi đó là kim chỉ nam cho hành động của mình.
- Giáo dục đạo đức phải thấm nhuần các chủ trơng, chính sách của Đảng, biết sống
và làm việc theo pháp luật, sống có kỷ cơng nền nếp, có văn hoá trong các mối quan hệ giữa
con ngời với tự nhiên, với x hội và giữa con ngã ời.
- Trên cơ sở thông qua việc tiếp cận với cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc và
hoạt động của cá nhân để củng cố niềm tin và lẽ sống, lý tởng sống, lối sống theo con đờng
CNXH.
6
- Giáo dục đạo đức phải làm cho nhận thức ngày càng sâu sắc nguyên tắc, yêu cầu,
chuẩn mực và các giá trị đạo đức x hội XHCN. Biến các giá trị đó thành ý thức, tình cảm,ã
hành vi, thói quen và cách ứng xử trong đời sống hàng ngày.
- Quá trình giáo dục đạo đức cần phải theo đặc điểm của từng loại đối tợng trong giáo
dục.
- Quá trình giáo dục đạo đức có nhiệm vụ: Phát triển nhu cầu đạo đức cá nhân; hình
thành và phát triển ý thức đạo đức; rèn luyện ý chí, hành vi, hình thành thói quen ứng xử đạo
đức; phát triển các giá trị đạo đức cá nhân theo những định hớng giá trị mang tính đặc thù
dân tộc và thời đại.
- Quá trình giáo dục đạo đức không chỉ định hớng cho các hoạt động giáo dục đạo
đức mà còn định hớng cho hoạt động dạy học nói chung, dạy môn học đạo đức nói riêng
(môn GDCD, một số môn học khác).Với t cách là ngời quản lý giáo dục, trớc hết cần phải
hiểu biết một cách sâu sắc những vấn đề chung của quá trình giáo dục đạo đức. Từ đó mới
có những định hớng, mục tiêu sát thực, xây dựng đợc những chơng trình, kế hoạch khả thi và
có những biện pháp tổ chức chỉ đạo thích hợp để nâng cao chất lợng và hiệu quả của quản lý
giáo dục nói chung, quá trình giáo dục đạo đức nói riêng.
1.1.6. Nội dung giáo dục đạo đức
Trong giai đoạn hiện nay, ở nớc ta đang diễn ra công cuộc đổi mới sâu sắc trong
phạm vi toàn x hội. Sự nghiệp giáo dục đang đã ợc coi trọng, là "Quốc sách hàng đầu". Công

tác giáo dục chính trị t tởng, đạo đức cho học sinh cần đợc coi trọng và đặt lên vị trí hàng đầu.
Giáo dục chính trị, t tởng đạo đức cần phải tăng cờng giáo dục thế giới quan khoa học.
Trên cơ sở tăng cờng thế giới quan khoa học cần tăng cờng giáo dục t tởng cách mạng
XHCN cho học sinh. Qua giáo dục đạo đức phải nâng cao lòng yêu nớc, tăng cờng ý thức lao
động và tự lao động (động cơ, thái độ đúng đắn, chăm chỉ, nỗ lực vơn lên làm chủ khoa
học). Bên cạnh đó cũng phải đồng thời tăng cờng giáo dục pháp luật, giáo dục lòng thơng
yêu con ngời và hành vi ứng xử có văn hoá (ăn nói cục cằn, thô lỗ, thiếu văn hoá, thiếu tôn
trọng ngời khác biết ứng xử lễ phép tế nhị, lịch sự)
Trong nhà trờng phổ thông, các phẩm chất đạo đức cần trau dồi cho học sinh một
cách liên tục, khoa học, hợp lý, và đợc phân thành từng nhóm theo từng quan hệ x hội: quanã
hệ cá nhân với x hội, cộng đồng (trung thành với lý tã ởng CNXH và CNCS, yêu nớc XHCN,
yêu hoà bình, tự hào dân tộc, tin yêu Đảng và kính yêu Bác Hồ); quan hệ cá nhân với lao
động (chăm chỉ học tập, say mê khoa học kỹ thuật, quý trọng lao động); quan hệ cá nhân
với bản thân, với ngời khác nh ruột thịt, bạn bè, đồng chí); đồng thời cũng phải giáo dục
đạo đức gia đình, quan hệ bạn bè, tình yêu.
1.2. Một số cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh trong tr-
ờng THPT
Trong văn kiện Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành TW Đảng khoá VIII đ nêu rõ:ã
"Nhiệm vụ mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con ngời và thế hệ thiết
tha gắn bó với lý tởng độc lập dân tộc và CNXH, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cờng
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, CNH-HĐH đất nớc, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá của
dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc
và con ngời Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri
thức khoa học và công nghệ hiện đại, có t duy sáng tạo, có tính tổ chức kỷ luật cao là những
con ngời kế thừa và xây dựng CNXH vừa hồng vừa chuyên".
7