- 1 -
B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
LNG TH M QUYÊN
GII PHÁP PHÁT TRIN QU U T CHNG KHOÁN
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s:
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN NGC NH
`TP. H Chí Minh – Nm 2009
- 2 -
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan s liu trong bài vit này đã đc tôi thu thp và tng hp t nhng
ngun tin đáng tin cy. Do đó, s liu đm bo đc tính chính xác và trung thc.
Tôi xin cam đoan “Lun vn” này là đ tài nghiên cu ca bn thân tôi, tôi không sao
chép nguyên bn ca bt c lun vn hay tài liu nào.
Ngi thc hin “Lun vn”
LNG TH M QUYÊN
Cao hc Khoá 15
Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh
- 3 -
M
Mc Trang
¬ DANH MC CH VIT TT
¬ PHN M U
¬ NI DUNG:
CHNG I: TNG QUAN V QU U T 1
1.1 Khái nim: 1
1.2 Vai trò ca Qu đu t: 1
1.2.1 Vai trò ca qu đi vi ngi đu t: 1
1.2.2 Vai trò ca qu đi vi công ty mun huy đng vn 2
1.2.3 Vai trò ca qu đu t đi vi chính ph 3
1.2.4 Vai trò ca qu đi vi TTCK 4
1.3 Các hn ch đu t ca qu công chúng: 4
1.4 C cu và t chc hot đng ca qu đu t 5
1.4.1 C cu t chc: 5
1.4.2 Hot đng ca qu đu t: 6
1.5 Phân loi qu đu t chng khoán: 9
1.5.1 Phân loi theo quy mô, cách thc và tính cht góp vn: 9
1.5.1.1 Qu đu t dng đóng (closed – end fund) 9
1.5.1.2 Qu đu t dng m hoc qu h tng (Open – end fund hoc mututal
fund) 11
1.5.2 Phân loi da theo đi tng ngi đu t tham gia qu: 13
1.5.2.1 Qu đu t riêng l (qu đu t hn ch) 13
1.5.2.2 Qu đu t tp th: 15
1.5.3 Phân loi theo c cu, t chc điu hành: 16
1.5.3.1 Mô hình tín thác 16
1.5.3.2 Mô hình công ty 17
1.5.4 Phân loi theo mc tiêu và đi tng đu t: 18
1.5.4.1 Qu đu t c phiu (stock fund): 18
1.5.4.2 Qu đu t trái phiu và thu nhp (bond and income fund) 20
1.6 Bài hc kinh nghim t các nc: 21
Kt lun Chng I 24
CHNG II: THC TRNG HOT NG CA CÁC QU U T TRÊN TTCK
VIT NAM 25
2.1 Thc trng TTCK Vit Nam 25
2.2 Thc trng hot đng ca Qu đu t chng khoán 35
2.2.1 Các giai đon phát trin ca Qu đu t trên th trng tài chính Vit
Nam: 35
2.2.1.1 Giai đon 1 (t nm 1990 đn nm 1997): 35
2.2.1.2 Giai đon 2 (t nm 2002 đn đu nm 2006) 37
2.2.1.3 Giai đon 3: giai đon nm 2006 đn nm 2008 37
2.2.2 ánh giá chung v hot đng các Qu đu t ti Vit Nam: 39
- 4 -
2.2.2.1 Nhng thành tu ca Qu đu t trên TTCK Vit Nam 39
2.2.2.2 Nhng đim còn hn ch trong hot đng ca QT 44
2.2.3 im qua tình hình hot đng mt s công ty qun lý qu và qu đu t
hot đng trên th trng Vit Nam 47
2.2.3.1 Công ty qun lý qu Dragon Capital 47
2.2.3.2 Công ty qun lý qu Vina Capital 48
2.2.3.3 Mekong Capital 50
2.2.3.4 Indochina Capital 51
2.2.3.5 Công ty qun lý qu Finansa 52
2.2.3.6 Vietnam Holding Asset Management (VNHAM) 53
2.2.3.7 PXP Asset Management 54
2.2.3.8 Công ty Qun lý Qu Vietfund Management 55
2.2.3.9 Công ty Qun lý qu Prudential 56
2.2.3.10 Công ty Qun lý Qu Vietcombank (VCBF) 57
2.3 Nhng yu t nh hng đn hot đng ca qu đu t ti Vit Nam 57
Kt lun Chng II 61
CHNG III: GII PHÁP PHÁT TRIN QU U T TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM 62
3.1 Tin đ cho vic phát trin qu đu t mo him Vit Nam 62
3.1.1 Thc trng ca qu đu t mo him Vit Nam 62
3.1.2 Tin đ cho vic phát trin qu đu t mo him Vit Nam 63
3.1.3 Nhng khó khn s gp phi khi đu t mo him 65
3.2 nh hng, trin vng phát trin kinh t Vit Nam và th trng chng khoán
Vit Nam trong thi gian ti 66
3.2.1 Trin vng phát trin TTCK VN 66
3.2.2 nh hng phát trin cu TTCK Vit Nam: 67
3.3 H thng gii pháp phát trin qu đu t trên th trng chng khoán Vit
Nam: 69
3.3.1 Nhóm gii pháp t phía chính ph: 69
3.3.1.1 Hoàn thin khung pháp lý cho hot đng công ty qun lý qu, qu đu t
chng khoán 69
3.3.1.2 n đnh nn kinh t v mô, to tin đ cho vic thu hút ngun vn đu t
t các Qu 71
3.3.1.3 y mnh vic phát trin th trng chng khoán Vit Nam: 73
3.3.2 Nhóm gii pháp t phía các công ty qun lý qu đu t: 79
3.3.2.1 a dng hoá các loi hình đu t, thành lp các qu mi phù hp vi
nhu cu, xu hng th trng 79
3.3.2.2 y mnh vic niêm yt chng ch qu ra th trng nc ngoài: 80
3.3.2.3 Xây dng công c kim soát ri ro hiu qu 81
3.3.2.4 Minh bch hóa trong thông tin 83
3.3.2.5 Nâng cao cht lng nhân lc: 84
Kt lun Chng III 85
Kt lun 86
DANH MC TÀI LIU
- 5 -
DANH MC CÁC T VIT TT
CTCK: Công ty chng khoán
CTQLQ: Công ty Qun lý qu
TTCK: Th trng chng khoán
NT: Nhà đu t
NTNN: Nhà đu t nc ngoài
SGDCK: S Giao Dch Chng khoán
HCM: H Chí Minh
TPHCM: Thành ph H Chí Minh
HN: Hà Ni
DNNN: Doanh nghip nhà nc
CTCP: Công ty C Phn
DN: Doanh nghip
UBCK: U Ban Chng khoán
Cty: Công ty
CTLD: Công ty Liên doanh
QT: Qu đu t
QTCK: Qu đu t chng khoán
QTMH: Qu đu t mo him
CNTT: Công ngh thông tin
CTTCK: Công ty đu t chng khoán
CPH: C phn hoá
UpCom: Th trng OTC tp trung
CPH DNNN: C phn hoá Doanh nghip Nhà nc
MTN: nh mc tín nhim
- 6 -
LI M U
1. Lý do chn đ tài
Qu đu t chng khoán đã có mt Vit Nam t khá lâu (trc c khi th
trng chng khoán Vit Nam ra đi – nm 1995), và thi gian va qua các Qu
này đã đóng góp khá ln cho th trng chng khoán Vit Nam còn non tr. Qu
đu t đã góp phn làm cho th trng chng khoán Vit Nam tr nên sôi đng hn,
góp phn cung cp thêm ngun cung chng khoán cho th trng, đng thi giúp
cho các công ty huy đng vn đc thun li. Bên cnh đó, Qu còn giúp nhà đu
t đa dng hóa danh mc đu t, phân tán ri ro và tit kim chi phí đu t… Tuy
nhiên, vai trò ca Qu th trng Vit Nam vn cha tht s ni bt, các Qu vn
cha th tr thành nhà to lp th trng trong thi gian qua vì mt s lý do sau:
- Hàng hoá trên th trng chng khoán vn còn ít và kém cht lng; thông tin
trên th trng còn cha minh bch khin các Qu đu t rt thn trng trong
vn đ gii ngân ngun vn.
- Hot đng ca Qu còn b hn ch bi mt s chính sách pháp lý ca Chính ph,
khin Qu cha th phát huy ht tim nng ca mình.
- Vic ph cp chng khoán cho nhà đu t nh l vn cha nhiu và cha hiu
qu.
- Hn ch v nng lc ca Ban điu hành Qu
- …
Do đó tác gi đã chn đ tài: “Gii pháp phát trin Qu đu t chng khoán trên
TTCK Vit Nam” nhm đa ra nhng gii pháp đ thúc đy hot đng ca các Qu
đu t, giúp các Qu này phát trin bn vng và tr thành nhà to lp th trng,
qua đó thu hút đc ngun vn mnh m t các nhà đu t đ giúp các công ty nhn
đu t cng nh c nn kinh t Vit Nam phát trin.
2. Tình hình nghiên cu đ tài trong và ngoài nc
Qu đu t vn còn là mt khái nim tng đi mi m Vit Nam nên các nghiên
cu đi vi đ tài này cha nhiu, đc bit là các nghiên cu v qu đu t mo
him áp dng cho tình hình th trng Vit Nam.
- 7 -
T nm 1990 đn nay, s nghiên cu v Qu đu t cng nh Qu đu t chng
khoán có th nói là đm trên đu ngón tay, có th k đn bài vit : ‘ Tng quan các
Qu đu t Vit Nam’ ca Bear Stens vào nm 1997; “ Thành lp Qu đu t mo
him Vit Nam – mt nghiên cu s b’ ca Adam Sack và John McKenzie thuc
Chng trình phát trin kinh t t nhân MPDF vào nm 1998. Bên cnh nhng
nghiên cu ca tác gi nc ngoài có th k đn nhng công trình nghiên cu khoa
hc cp B ca V trng Trng VPD UBCKNN ti TP.HCM “ Các gii pháp
thúc đy s hình thành và phát trin các loi qu đu t ti Vit Nam” vào nm
2000; chuyên đ nghiên cu ca thc s kinh t Trn Vn Hoàng – nm 2005;
chuyên đ nghiên cu ca thc s Châu Thiên Trúc Qunh – nm 2006…Các đ tài
này ch yu đa ra các gii pháp khác nhau cho vic thành lp và nâng cao vai trò
ca Qu đu t nói chung, cha đ cp sâu đn Qu đu t mo him vào các công
ty va và nh. Bên cnh đó, các tài liu này đu đc tác gi nghiên cu cách đây
khá lâu, do vy thiu tính thi s ca đ tài.
3. Mc đích và nhim v nghiên cu
Trên c s nghiên cu mô hình t chc, kinh nghim điu hành, huy đng vn ca
các Qu đu t ti các nc có th trng chng khoán phát trin, tác gi s kt hp
vi thc trng hot đng ca các Qu đu t ti th trng chng khoán Vit Nam
hin nay đ đa ra nhng h thng gii pháp nhm phát trin Qu đu t và Qu
đu t mo him.
4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng và phm vi nghiên cu ca đ tài xoay quanh tình hình hot đng, mô
hình t chc, c ch huy đng vn ca các Qu đu t các th trng phát trin.
Bên cnh đó, các Qu đu t đang hot đng trong nc và th trng chng khoán
Vit Nam là nhng đi tng nghiên cu quan trng nht ca đ tài.
5. Phng pháp nghiên cu:
Tác gi đã s dng ch yu phng pháp nghiên cu đnh lng và phng pháp
nghiên cu đnh tính nh:
- 8 -
- S dng phng pháp thng kê lch s và phng pháp tng hp đ h thng và
đánh giá tình hình hot đng ca các Qu đu t ti Vit Nam.
- S dng phng pháp phân tích, phng pháp so sánh đ phân tích, so sách tìm
ra đim tng đng và khác bit gia môi trng hot đng ca các nc, t đó
đ ra bin pháp thích hp áp dng cho th trng Vit Nam.
6. óng góp mi ca lun vn:
Trên c s nghiên cu nghiêm túc, lun vn đóng góp đc mt s đim mi sau:
- Cp nht đc tình hình th trng chng khoán Vit Nam và hot đng ca các
Qu đu t trên th trng Vit Nam mt cách tng đi đy đ.
- a ra đc nhng c hi và thách thc cho vic hot đng ca Qu đu t mo
him trong tình hình th trng chng khoán ri vào suy thoái nh hin nay.
- ã đa ra h thng gii pháp đa dng, thích hp vi mt th trng chng khoán
mi ni.
7. Kt cu lun vn:
Ngoài phn m đu, kt lun, các bng biu, danh mc tài liu tham kho, ni dung
ca lun vn gm có 3 chng:
¬ CHNG I: TNG QUAN V QU U T
¬ CHNG II: THC TRNG HOT NG CA CÁC QU U T
TRÊN TTCK VIT NAM
¬ CHNG III: GII PHÁP PHÁT TRIN QU U T TRÊN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
- 1 -
CHNG I: TNG QUAN V QU U T
1.1 Khái nim:
QT là mt đnh ch tài chính trung gian trên th trng vn. Ngun vn ca
qu đc huy đng t các NT cá nhân, các t chc tài chính…và đc y thác cho
các nhà qun lý QT chuyên nghip tin hành đu t vào chng khoán (c phiu,
trái phiu, các chng khoán phái sinh, tin t hay các loi tài sn khác) vi mc đích
mang li li nhun hp pháp cao nht vi mc ri ro thp nht có th cho nhng
ngi góp vn thành lp qu
1.2 Vai trò ca Qu đu t:
1.2.1 Vai trò ca qu đi vi ngi đu t:
Khi các NT cm thy không đ kin thc, kinh nghim và thi gian đ trc
tip hot đng trên TTCK, h tìm đn nhng t chc đu t chuyên nghip đ y
thác s tin đu t ca mình. Nh vy, so vi hình thc đu t trc tip ca tng cá
nhân thì hình thc đu t thông qua QT có nhng li th nht đnh:
• a dng hóa danh mc đu t, gim thiu ri ro:
QT hình thành trên c s tp hp nhng s tin nh thành mt khon ln s
giúp các NT dù ch có ít vn vn tham gia vào các d án đu t ln, điu này
cho phép h vn thu đc li nhun và gim thiu đc ri ro trên c s phân
tán đu t.
• Chi phí hot đng thp
Vic đu t thông qua QT s tit kim đc các chi phí tính trên tng đng
vn đu t so vi đu t riêng l cá nhân bi l nhng ngi qun lý chuyên
nghip có li th trong vic tip cn các d án đu t và thng đc hng các
u đãi v chi phí giao dch
• Thc hin đu t rt thun li:
- 2 -
NT không mt nhiu thi gian và th tc phin hà cho vic đu t. NT cá
nhân nu đu t nhiu vào nhiu loi c phiu s mt nhiu thi gian cho vic
nhn c tc, kê khai thu nhp đ np thu thu nhp. u t thông qua qu thì
công vic này s ch phi làm mt ln và công ty đu t s có các b phn
chuyên môn đ giúp NT thc hin công vic này
• Giá tr đu t ti thiu
NT có kh nng đu t gn nh bt k s tin nào mình có vào bt k thi gian
nào, bi vì qu chào bán c phiu liên tc.
• D chn la
Có hàng trm qu nhng mi qu ch có mt mc tiêu đu t đc đnh trc.
iu này s nói cho NT bit loi đu t nào mà ngi qun lý s thc hin
bng tin ca ông ta. iu này s tha mãn nhu cu, mc đích đa dng ca NT
(cn đm bo an toàn vn, mun có thu nhp đu đn thng xuyên, chp nhn
ri ro cao đ mong thu đc li nhun cao…)
• Tng tính thanh khon cho tài sn đu t:
Vic chuyn đi tài sn thành tin mt vi chi phí thp nht trong thi gian ngn
nht luôn là tiêu chí hàng đu đi vi mi NT. Chng ch QT chính là mt
loi chng khoán, do vy, ngi đu t hoàn toàn có th mua bán nó trên TTCK
hoc bán li cho bn thân Qu (nu là QT dng m).
1.2.2 Vai trò ca qu đi vi công ty mun huy đng vn
Bên cnh li ích ca NT, bn thân các DN s dng vn cng có nhng li ích
nht đnh:
- Các DN có kh nng thu hút đc ngun vn vi chi phí thp hn khi vay qua
h thng ngân hàng
- Vic đu t vn vào DN thông qua QT thng có gii hn nht đnh nên các
DN vn đm bo t ch trong hot đng kinh doanh mà không b chi phi nh
các c đông ln ca DN
- Bên cnh đó, trong quá trình hot đng, QT không ch thun túy là ni cung
cp vn cho DN, mà còn là ni cung cp các thông tin tin cy và là ni đánh giá
- 3 -
hiu qu các d án, qua đó giúp cho các DN đánh giá đc tính kh thi ca các
d án đu t.
1.2.3 Vai trò ca qu đu t đi vi chính ph
- QT có vai trò đc bit quan trng trong vic góp phn huy đng ngun vn cho
xã hi. Do s tin qu huy đng đc là rt ln, và s tin này ch nhm mc
đích đu t nên nó đóng vai trò rt quan trng trong vic đy nhanh tin trình
CPH các DNNN và góp phn gii quyt nhng khó khn v vn cho các DN
trong nc.
- Không nhng th, các QT còn khuyn khích đc dòng chy vn nc ngoài.
i vi lung vn gián tip, vic đu t vào Qu s loi b các hn ch ca h
v giao dch mua bán chng khoán trc tip, v kin thc và thông tin v chng
khoán cng nh gim thiu các chi phí đu t. i vi lung vn đu t trc
tip, QT góp phn thúc đy các d án bng cách tham gia góp vn vào các liên
doanh hay mua li mt phn vn ca bên đi tác, to thun li cho NTNN
trong vic thu hi vn cng nh tng đc sc mnh trong nc các liên
doanh.
- Trong mt s trng hp đc bit, chính ph còn kêu gi s h tr ca các qu
trong vic gii quyt các vn đ cp bách có liên quan đn th trng tài chính,
c th là TTCK. C th là trong thi gian chng khoán đi xung, chính ph tng
yêu cu các QT ngng vic bán chng khoán ra đ giúp NT nh l yên tâm
v mt tâm lý, giúp cho giá chng khoán trên th trng tng lên.
- QT bng ngun vn và ngun nhân lc có nng lc cao v tài chính và qun lý
s góp phn thúc đy các công ty mà h đu t ngày càng phát trin hn na
- QT cng to điu kin cho vic phát trin các k nng ca th trng trong
nc do h thng đòi hi các tiêu chun cao v lu ký, thanh toán và thanh
toán bù tr, tit l thông tin và qun lý nói chung.
- 4 -
1.2.4 Vai trò ca qu đi vi TTCK
Trong quá trình hot đng, các QT s va to ra chng khoán, va to ra nhu
cu giao dch chng khoán và hng cho vic giao dch chng khoán trên th trng
din ra đu đn. iu này có ngha là QT h tr tích cc cho vic hình thành và
phát trin TTCK. C th:
- Cung: góp phn vào vic to ra hàng hóa trên TTCK. Thông qua vic thúc đy
quá trình CPH, s lng DN c phn hóa s gia tng. iu này đng ngha vi
s lng và chng loi c phiu trên th trng s gia tng, tc là cung tng.
- Cu: S ngi có tin nhàn ri và nhu cu đu t nhiu nhng ít ai có đ kh
nng và thi gian đ phân tích hot đng ca các công ty phát hành c phiu
ngay c khi các công ty này đa ra thông tin chi tit và chính xác v hot đng
ca mình.
Tóm li, QT đóng mt v trí rt quan trng, là mt b phn cn thit trong c cu
TTCK, đc bit là các TTCK mi ni.
1.3 Các hn ch đu t ca qu công chúng:
Tuy QT có mt vai trò quan trng đi vi nn kinh t nhng bn thân vic đu t
ca qu công chúng cng có nhng hn ch sau:
Ü Vn và tài sn ca qu công chúng ch đc đu t vào chng khoán hoc
tài sn khác phù hp vi điu l qu và quy đnh ca pháp lut. Vic đu t
vn và tài sn ca qu công chúng phi tuân th các hn ch sau:
- Mt qu công chúng không đc góp vn hay đu t vào chng ch qu ca
chính qu công chúng đó hoc ca mt qu khác.
- Mt qu công chúng không đc đu t vào quá 15% tng giá tr chng khoán
đang lu hành ca mt t chc phát hành
- 5 -
- Mt qu công chúng không đc đu t quá 20% tng giá tr tài sn qu vào
chng khoán đang lu hành ca mt t chc phát hành.
- Mt qu công chúng không đc đu t quá 10% tng giá tr tài sn qu vào bt
đng sn.
- Mt qu công chúng không đc đu t quá 30% tng giá tr tài sn qu vào các
công ty trong cùng mt tp đoàn hay mt nhóm công ty có quan h s hu ln
nhau.
- Vn và tài sn ca qu công chúng không đc dùng đ cho vay hoc bo lãnh
cho bt k khon vay nào, không đc phép cho vay đ tài tr cho hot đng ca
qu công chúng, tr trng hp vay ngn hn đ trang tri các chi phí cn thit
cho qu công chúng. Tng giá tr các khon vay ca qu công chúng không
đc vt quá 1% giá tr tài sn ròng ca qu công chúng ti mi thi đim.
Thi hn vay ti đa không đc vt quá 30 ngày.
Ü Các qu công chúng không b hn ch đu t vào các loi trái phiu chính
ph.
C cu đu t ca qu công chúng có th sai lch nhng không đc vt quá
10% và sai lch phi là kt qu ca vic tng hoc gim th giá tài sn đu t và các
khon thanh toán hp pháp ca qu công chúng.
1.4 C cu và t chc hot đng ca qu đu t
1.4.1 C cu t chc:
Hi đng qun tr: là c quan đi din cho ch s hu ca QT do c đông bu ra,
là c quan duy nht có quyn quyt đnh mi vn đ ca qu. Hi đng qun tr chu
trách nhim trin khai các chính sách đu t, chn CTQLQ và giám sát vic tuân th
các quyt đnh đ ra. Theo đnh k Hi đng qun tr ca qu s hp xem xét, kim
tra giám sát tình hình điu hành ca CTQLQ đ gii quyt nhng vn đ ny sinh.
Ch có QT dng công ty mi có hi đng qun tr qu.
- 6 -
Ban đi din qu: là các thành viên đi din qu do đi hi ngi đu t bu ra và
hot đng theo nhng nguyên tc đc quy đnh trong điu l qu. Ban đi din qu
thng đc thành lp trong các QTCK theo mô hình tín thác.
Công ty qun lý qu: là Công ty có chc nng qun lý, điu hành các QTCK
Công ty t vn đu t: là công ty có trách nhim lp các d án đu t và phân tích
các thông tin đ trình Hi đng qun tr qu xem xét, đng thi cùng CTQLQ thc
hin các d án đu t. Thông thng CTQLQ kiêm luôn vai trò t vn đu t cho
QTCK.
Ngân hàng giám sát bo qun: là ngân hàng thng mi, thc hin vic bo qun,
lu ký tài sn ca qu đng thi giám sát CTQLQ trong vic bo v li ích c đông.
C đông ca qu: là nhng ngi góp vn mua c phn do qu phát hành, có
quyn li nh các c đông ca các công ty c phn bình thng.
Ngi hng li: là ngi mua chng ch qu theo mô hình tín thác và đc hng
li trên kt qu hot đng ca qu. Tuy nhiên, NT nm gi chng ch qu không
có quyn biu quyt cng nh thay đi chính sách đu t ca qu.
Công ty kim toán: là đn v xác nhn báo cáo tài chính ca QT ca Qu đu t.
1.4.2 Hot đng ca qu đu t:
Ü Hot đng huy đng vn:
Phng thc phát hành
:
i vi các QT dng công ty, qu phát hành c phn đ huy đng vn hình
thành nên qu. Tng t nh các CTCP, c đông ca qu cng nhn đc c phiu
xác nhn s c phn mình s hu ti công ty.
- 7 -
i vi các QT dng hp đng, thơng thng lng vn d kin hình thành
nên qu đc chia thành các đn v (tng t nh c phn ca qu dng cơng ty).
Qu s phát hành chng ch đu t, xác nhn s đn v tng đng vi s vn góp
ca ngi đu t vào qu. Cng nh c phiu ph thơng khác, chng ch đu t có
th phát hành di hình thc ghi danh hoc vơ danh và có th đc chuyn nhng
nh c phiu.
nh giá phát hành:
Vic đnh giá c phiu/ chng ch đu t ln đu đ lp nên qu do các t
chc đng ra thành lp qu xác đnh. i vi qu theo mơ hình cơng ty, vic đnh
giá c phiu qu là do các t chc bo lãnh phát hành xác đnh. i vi QT dng
hp đng, CTQLQ s xác đnh giá chào bán ban đu ca chng ch QT ca qu.
Chi phí chào bán ln đu (bao gm chi phí cho các đi lý, chi phí in n tài
liu…) đc khu tr t tng giá tr ca qu huy đng đc.
Ü Giá tr tài sn ròng ca qu (Net asset value – NAV):
Bng tng giá tr tài sn có và các khon đu t ca qu tr (-) đi các ngha v
phi tr ca qu. i vi QT, giá tr tài sn ròng ca qu là mt trong các ch tiêu
quan trng đánh giá hiu qu hot đng ca qu nói chung và là c s đ đnh giá
chào bán cng nh xác đnh giá mua li đi vi các QT dng m.
Ü nh giá:
NAV(quỹ)
NAV (chứng chỉ/cổ phần) =
Tổng số ch.chỉ/c.phần đang lưu hành
Giá chào bán (P
0
) = NAV/chng ch + Chi phí bán
0
0
NAV - P
Tỉ lệ chào bán (%) =
P
- 8 -
Nu t l cho bỏn c xỏc nh trc trong cỏc bn cỏo bch ca qu, cú th tớnh
c giỏ cho bỏn theo cụng thc sau:
0
NAV
P =
100%- Tổ leọ chaứo baựn
Giỏ mua vo = NAV/ chng ch - Chi phớ mua li
ĩ Giao dch chng ch qu u t:
i vi cỏc QT dng úng bt k mụ hỡnh no, sau khi phỏt hnh, chng
ch QT c niờm yt trờn TTCK v giao dch nh bt k loi c phiu niờm yt
no. Chớnh vỡ vy, giỏ ca chng ch QT do cung cu th trng quyt nh v
giao ng xung quanh giỏ tr ti sn rũng. i vi QT dng m, sau khi phỏt hnh,
chng ch u t ca qu c phỏt hnh thờm v mua li ti chớnh CTQLQ hoc
thụng qua cỏc i lý ca cụng ty. Giỏ chng ch u t ca qu luụn gn lin vi giỏ
tr ti sn rũng ca qu.
ĩ Hot ng u t:
Bt k QTCK no c thnh lp cng nhm t c nhng mc tiờu ban
u nh sau:
- Thu nhp: nhanh chúng, cú ngun chi tr c tc
- Lói vn: lm tng giỏ tr cỏc ngun vn ban u thụng qua ỏnh giỏ cỏc c phiu
trong danh mc u t ca qu
- Thu nhp v lói vn: s kt hp gia 2 yu t trờn
t c cỏc mc tiờu ban u, mi qu u hỡnh thnh cỏc chớnh sỏch u
t riờng ca mỡnh, trờn c s ú cú th xõy dng danh mc u t nhm t c
mc tiờu ó ra. Ngi u t s la chn v quyt nh u t vo qu theo kh
nng v mc chu ri ro ca mỡnh da vo cỏc thụng tin v chớnh sỏch v mc
tiờu u t ca qu. Chớnh sỏch v mc tiờu u t ca qu thng c th hin
tờn gi ca qu.
- 9 -
1.5 Phân loi qu đu t chng khoán:
QT đc phân thành nhiu loi khác nhau cn c vào nhng tiêu chí khác
nhau, tuy nhiên nhng tiêu chí này ch mang tính tng đi vì đôi khi mt qu có
th bao hàm nhiu tiêu chí khác nhau. Tuy nhiên, có mt đc đim chung c bn
nht ca tt c các QT là thu li t hot đng đu t ch không phi là nhm thu
lãi tháng nh gi tin vào ngân hàng. QT không dùng vn ca mình đ mua máy
móc thit b, các yu t sn xut đ tin hành hot đng sn xut kinh doanh, mà
dùng vn đ đu t, bao gm đu t trc tip và đu t gián tip.
u t trc tip là hình thc các QT dùng vn ca mình thâm nhp trc tip vào
các công ty, thông qua hot đng hp tác liên doanh, hot đng theo d án bng
cách góp vn c phn, mua c phiu phát hành ln đu vi t cách là c đông sáng
lp nh các sáng lp viên khác ca tín dng đu t.
u t gián tip là hình thc các QT t dùng vn ca mình tham gia vào TTCK
vi t cách ca mt nhà kinh doanh chng khoán chuyên nghip, mua đi bán li các
chng khoán nhm hng chênh lch giá hay c tc t các công ty hoc li tc trái
phiu.
1.5.1 Phân loi theo quy mô, cách thc và tính cht góp vn:
1.5.1.1 Qu đu t dng đóng (closed – end fund)
Qu ch phát hành c phiu/chng ch QT ra công chúng vi mt s lng
nht đnh và qu không thc hin vic mua li c phiu/ chng ch QT khi NT
có nhu cu bán li. QT dng đóng có th hot đng theo mô hình công ty hoc mô
hình hp đng. Qu có mt khon thi gian nht đnh khi phát hành c phiu/ chng
ch qu ln đu đ huy đng vn và thng không phát hành thêm, ngoi tr trng
hp các c đông hin hu đng ý tng vn (tng t nh công ty c phn).
- 10 -
Do không có ngha v mua li chng ch qu khi NT yêu cu nên qu có th
đu t vào tài sn có tính thanh khon cao hoc các tài sn kém tính thanh khon.
Cng do đc đim này nên loi hình QT này thng đc thành lp đ đu t vào
các nc có TTCK mi ni hoc đu t vào các công ty cha niêm yt trên TTCK.
Sau khi phát hành ln đu ra công chúng, c phiu/ chng ch QT ca qu
đc giao dch nh bt k chng khoán niêm yt nào trên TTCK tp trung, các
NT có th mua hoc bán đ thu hi vn c phiu hoc chng ch QT ca mình
trên th trng th cp thông qua các nhà môi gii.
Ü u và nhc đim ca qu đóng:
- u đim thông thng nht v cu trúc ca qu đóng là nó đm bo cho các
nhà qun lý qu thc hin công vic tt hn bi vì h có th làm vic vi mt ngun
vn n đnh. H không phi đi phó vi tình trng rút vn ca nhng ngi tham
gia góp vn trong nhng thi đim bt li. Nu các NT mun thu hi li tin, h
ch vic bán c phn ca mình trên TTCK.
- C phiu, trái phiu, chng ch QT ca qu đóng thng đc bán vi giá
chit khu hp dn so vi giá tr tài sn ròng ca qu có th là li th ch yu cho
các NT. Mua vi giá chit khu va đem li nhng khon thu nhp ln đng thi
còn có mt mc đích tng đi ph bin na đó là mt chin lc ri ro thp. Vì
qu đóng có tính cht n đnh nên cho dù vic mua chng ch qu đóng vi giá chit
khu hay giá cao hn giá tr tài sn ròng vn không gp ri ro cao.
- Các qu đóng đm bo cho các NT c hi nm bt th trng c phiu luôn
thay đi. Không ging vi các qu tng h, các qu đóng thông báo mt mc thay
đi c th khi các khon chit khu và các khon giá cao tng lên gim xung.
- Do tính thanh khon thp nên giá c phiu hoc chng ch QT trên th
trng thng thp hn mnh giá và thi gian đáo hn lâu.
Các NT không th rút li vn gia chng, k c khi th trng có bin đng xu.
Trong trng hp NT mun rút vn thì ch có th giao dch mua bán trên th
trng và tr phí hoa hng cho các CTCK.
- 11 -
1.5.1.2 Qu đu t dng m hoc qu h tng (Open – end fund hoc
mututal fund)
Qu m (hay còn gi là qu tng h) là loi QT trong đó nhng ngi tham
gia góp vn đu t đc phép bán li chng ch đu t ca mình cho chính QT đ
thu hi vn. Qu có ngha v phi mua li các chng ch qu này theo giá da trên
c s tính toán giá tr danh mc đu t ca qu ti thi đim mua li. Do đc đim
này nên quy mô vn ca qu m có th thay đi tng ngày khi có NT mi tham
gia hay các NT hin hu rút tin ra khi qu. iu này khin cho các QT dng
m có th gp khó khn nhng nc mà lut công ty không công nhn khái nim
vn điu l ca mt công ty có th thay đi hàng ngày.
Do NT có th rút vn bt c khi nào h mun, nên qu m phi đu t vào
các tài sn có tính thanh khon cao. Chính vì đc đim này nên lut các nc thng
quy đnh qu m phi nm gi phn ln tài sn có tính thanh khon cao (nhng tài
sn có th mua hoc bán nhanh chóng và d dàng vi s lng ln mà không nh
hng nhiu đn giá th trng). Mt đc đim quan trng đi vi QT dng m là
giá ca c phiu/ chng ch QT ca qu m luôn gn trc tip vi giá tr tài sn
thun ca qu. C phiu/ chng ch QT ca qu dng m không giao dch trên th
trng th cp mà giao dch trc tip vi qu hoc các đi lý đc y quyn ca
qu.
Ü u và nhc đim ca qu m so vi qu đóng:
- Có tính thanh khon tt hn: Vn đu t qu m có tính thanh khon cao vì
NT có th rút vn vào bt k lúc nào, ngay c khi th trng đang đi xung. Vic
rút vn ca NT cng đc bo đm do các CTQLQ luôn phi nm gi mt lng
ln tài sn có tính thanh khon cao.
- Tính minh bch cao và ri ro đu t thp: Ngoài vic công b đy đ các
thông tin cn thit, qu m còn công b giá tr tài sn ròng ca qu hàng ngày.
m rng quy mô ca qu và có nhng khách hàng n đnh, CTQLQ phi qun lý
- 12 -
qu đt kt qu hot đng tt nht có th và cung cp nhiu dch v t vn cho
khách hàng; các CTQLQ cng tranh th mi c hi đ gii thiu trit lý đu t và
cách thc qun lý qu cho ngi đu t.
- D dàng đu t và đc cung cp dch v tt nht: Ngi đu t có th d
dàng mua, bán chng ch qu/ c phiu ti vn phòng giao dch ca ngân hàng (hoc
các đi lý đc y quyn). C ch mua bán linh hot ca QT dng m cng đòi
hi CTQLQ phi quan tâm hn đn vic cung cp các dch v đáng tin cy nhm
mang li s thun tin và nhiu li ích cho khách hàng.
- Hn ch: Do NT có th rút vn bt k lúc nào h cn nên qu m có c cu
vn không n đnh. Qu luôn luôn phi duy trì mt t l ln các tài sn có tính thanh
khon cao. Qu này ít có kh nng tham gia vào các d án dài hn vi mc đ ri ro
ln, tim nng phát trin cao mà ch ch yu đu t vào các công c đc giao dch
trên TTCK.
Phân bit qu đu t dng đóng vi qu đu t dng m
im khác bit Qu m Qu đóng
iu kin mua li
Phát hành và mua li c
phiu/ chng ch qu hàng
ngày
Qu thng không phát
hành thêm và mua li c
phiu/ chng ch qu t
ngi đu t
Quy mô qu
Không c đnh, có th thay
đi khi NT đng ký mua
c phiu/chng ch qu
hoc qu mua c
phiu/chng ch qu ca
ngi đu t vào bt k
thi đim nào
Quy mô c đnh
Thi gian hot
đng
Không xác đnh thi gian Có thi gian c đnh,
thng t 10-15 nm
Cách thc giao
Giao dch trc tip vi qu Niêm yt và giao dch trên
- 13 -
dch
hoc các đi lý đc y
quyn
TTCK tng t nh c
phiu
Giá giao dch
Bng giá tr tài sn ròng
cng hoc tr phí hoa hng
c quyt đnh bi mi
quan h cung cu trên th
trng
Kh nng huy
đng vn
Do có tính thanh khon cao
và NT có th rút vn bt
k lúc nào nên qu m d
huy đng vn
Do NT không đc rút
vn gia chng, nên qu
đóng khó huy đng vn
hn qu m
i tng đu t
ca qu
Ch yu tp trung vào các
tài sn có tính thanh khon
cao, các công c đc giao
dch trên TTCK
Có th đu t vào các d
án dài hn có tim nng
phát trin do quy mô c
đnh. Ngoài ra qu còn có
th đu t vào các công c
tài chính ca TTCK, đu t
trc tip vào các công ty…
1.5.2 Phân loi da theo đi tng ngi đu t tham gia qu:
Theo phân loi này thì có 2 loi qu chính là:
- Qu đu t riêng l (qu đu t hn ch)
- Qu đu t tp th
1.5.2.1 Qu đu t riêng l (qu đu t hn ch)
QT riêng l (hay QT hn ch) là mt qu do mt s t chc hoc cá nhân có
quan h (quan h gia đình, quan h bn bè, quan h đng nghip…) góp vn và thuê
CTQLQ qun lý nhm mc đích đu t vn ca mình mt cách có li nht và đm
bo qun lý cht ch vn đu t, không m rng đi tng tham gia qu. Các NT
này có th đu t vào các công ty có tim nng nhng hn ch v vn, sau đó khi
các công ty này phát trin đn mt mc đ nào đó thì h s thu hi vn li và thu
- 14 -
đc mt mc lãi cao, hoc h cng có th đu t vào chng khoán ca công ty
cha niêm yt….
Có nhiu dng QT riêng l trong đó có hai loi hình qu đin hình và ph bin
là :
Ü Qu đu t phòng nga ri ro (hedge fund – qu phòng h)
Là mt danh mc đu t đc qun lý nhm ti đa hóa li nhun ti mc cao
nht. Qu này s dng nhng chin lc đu t hin đi nh các giao dch chng
khoán phái sinh trên TTCK th gii cng nh trong trên TTCK trong nc nhm
thu li tc cao.
V mt pháp lý Qu phòng h thông thng đc lp ra da trên quan h góp
vn đu t ca các cá nhân vi nhau. Và cho phép mt s lng gii hn các NT
tham gia vi yêu cu s vn đu t ban đu ti thiu rt ln. Khon đu t vào qu
Phòng h có tính thanh khon thp do qu này yêu cu các NT phi gi vn góp
trong qu trong thi gian ti thiu là 1 nm.
Hu ht các qu phòng h không chu s qun lý ca UBCKNN do loi qu này
phc v cho các NT rt rành r v chng khoán. M lut pháp quy đnh đa s
các NT trong qu phi đc tín nhim. Ngha là ngi đó phi có thu nhp ti
thiu nht đnh trong mt nm và có giá tr tài sn ròng trên 1 triu đô la. Và phi có
kin thc sâu rng v đu t chng khoán. Có th coi các qu phòng h này nh
nhng qu tng h (Mutual Funds) ca các đi gia giàu có (super-rich). Chúng
ging qu tng h đim là vn đc các NT đóng góp và đc qun lý mt
cách chuyên nghip. Nhng khác đim là các qu này rt linh hot trong các chin
lc đu t.
Mt đim quan trng ca các qu phòng h là nó thc s tin hành các giao
dch nhm gim thiu các ri ro, nhng mc tiêu ca hu ht các qu bo h đu
nhm ti đa hóa thu nhp so vi khon tin đã đu t. Cái tên Hedge fund – Qu
- 15 -
phòng h ch yu là do yu t lch s khi các qu dng này ban đu c gng đ ngn
nga đi vi các ri ro do th trng gim trong thi k giá gim bng các giao dch
bán khng trên th trng. Còn ngày nay các qu phòng h s dng đa dng các
chin lc khác nhau. Vì vy s là không chính xác khi nói rng các qu phòng h
ch nhm ngn nga các ri ro. Thc s, do các nhà qun lý các qu này tin hành
các khon đu t mang tính cht đu c do vy nhng qu này cha đng nhiu ri
ro hn so vi toàn b th trng.
Ü Qu đu t mo him
QTMH cng là mt trong các dng QT riêng l xut hin t nhng nm
70 ti các th trng phát trin. Vn đu t mo him là mt trong 4 loi vn đu t
trc tip đc dùng đ đu t vào các công ty có sn phm hoc ngun thu nhp
tim nng, nhng cha hoc đang trin khai và thng các công ty này là nhng DN
va và nh. B vn ra, các NT mo him đng thi thc hin vic h tr điu
hành các công ty này. Nh vy QTMH và các công ty đc đu t cùng chia s
thành công và ri ro. Các NT mo him có khuynh hng đu t vào các ngành
kinh doanh đc thù, hoc nhm vào nhng công ty mi thành lp, còn thiu kinh
nghim qun lý, hoc dùng qu mo him đ vc dy các công ty b th đang đng
trc nguy c sa sút.
1.5.2.2 Qu đu t tp th:
Là qu huy đng vn bng cách phát hành rng rãi ra công chúng. NT có
th là cá nhân hay pháp nhân nhng đa phn là các NT riêng l. Qu công chúng
cung cp cho các NT nh phng tin đu t đm bo đa dng hóa đu t, gim
thiu ri ro và chi phí đu t thp vi hiu qu cao do tính chuyên nghip ca đu t
mang li.
QT tp th có th đc thành lp theo hai dng là qu đóng và qu m. Khi
mun huy đng vn thì QT tp th s thc hin qung cáo đ thu hút nhng ngi
tham gia góp vn đu t. Vic qung cáo ch đc ghi rõ mc đích đu t, c cu
danh mc d kin, lý do ti sao chn c cu danh mc nh vy và tuyt đi phi
- 16 -
không đc cam kt chc chn v vic đm bo li nhun thu đc. Vn ca QT
tp th s đc th hin di dng chng ch qu đc phát hành rng rãi ra bên
ngoài.
Phm vi đu t các qu tp th thng rt rng, h có th đu t vào chng
khoán, vào bt đng sn hoc tham gia góp vn vào các liên doanh vi nc ngoài
hay mua li mt phn vn ca các bên đi tác. H cng có th đu t vào các d án
có tính kh thi ca Chính ph. Tuy vy, đ đm bo tính an toàn và hn ch ri ro
cho ngun vn ca qu, thì mt b phn khá ln qu này s đc đu t vào các trái
phiu ca Chính ph, c phiu ca các DN ln đã niêm yt.
Quyn li ca NT đc bo v cht ch th hin qua vic tt c các QT
tp th đu phi đc giám sát bi mt ngân hàng giám sát, nhm đm bo tài sn
ca qu đc đu t hp lý, đúng quy đnh, và ngn chn vic các CTQLQ li dng
tin ca NT đ thu li không chính đáng. Bên cnh đó, theo đnh k quy đnh ca
c quan Nhà nc, các qu phi công b thông tin v kt qu hot đng kinh doanh
ca qu nhm giúp cho NT có mt cái nhìn đúng v thc trng các khon đu t,
chuyên môn ca nhng ngi qun lý qu, t đó có mt quyt đnh đu t đúng đn
cho bn thân mình.
1.5.3 Phân loi theo c cu, t chc điu hành:
Phân loi theo c cu t chc điu hành thì QT đc xây dng theo hai mô
hình là :
- Mô hình tín thác
- Mô hình công ty
1.5.3.1 Mô hình tín thác
Trong mô hình này, QT không có t cách pháp nhân, nó ch gm mt khi
lng vn nht đnh do NT đóng góp đ s dng dch v qun lý chuyên nghip,
nhm mc đích thu li nhun.
- 17 -
Khi huy đng đc đ vn thì CTQLQ ký vi Ngân hàng giám sát mt chng
th tín thác quy đnh mi vn đ đi vi hot đng ca qu nhm bo v quyn li
ca ngi đu t. Chng th tín thác này bt buc phi đc s phê chun ca B
tài chính hay các c quan chc nng có thm quyn. Qu tín thác s không có Hi
đng qun tr. Trong mô hình này, CTQLQ s có trách nhim qun lý và đ ra chính
sách, còn Ngân hàng giám sát s nm quyn giám sát và qun lý tài sn.
Ngi đu t vào Qu tín thác không đc gi là c đông vì h ch có quyn
nhn li tc t s vn góp và không có quyn bu c và các quyn khác nh mô
hình công ty. Vì th ngi đu t lúc này đc gi là ngi th hng và chng ch
QT đc gi là chng ch hng li.
1.5.3.2 Mô hình công ty
QT có t cách pháp nhân đy đ, đc thành lp di hình thc công ty đu
t c phn, có điu l hot đng, vn huy đng t các NT bng cách phát hành c
phiu. Công ty đu t không ch chu s điu chnh ca Lut công ty mà còn phi
chu s điu chnh khá phc tp ca các lut liên quan ti tín thác đu t chng
khoán. C phiu ca Qu có th đc giao dch trên SGDCK hoc th trng OTC.
Nhng ngi góp vn vào Qu s tr thành nhng c đông đc quyn hng
c tc và biu quyt bu Hi đng qun tr cng nh các vn đ c bn ca Qu nh
các c đông trong mt công ty c phn truyn thng.
im đc trng ca công ty đu t là Hi đng qun tr đi din cho các c
đông đng ra thuê CTQLQ và Ngân hàng bo qun. Hi đng qun tr s giám sát
hot đng ca 2 t chc này theo kiu “tam quyn phân lp”: Hi đng qun tr đ
ra chính sách và giám sát, CTQLQ thc hin đu t còn Ngân hàng bo qun nm
gi tài sn.
Vic phân quyn nh vy nhm đm bo vic tài sn không thuc quyn đnh
đot hoàn toàn ca bt k ai. CTQLQ, vi vai trò ca NT chuyên nghip, s ti u