SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỐC OAI
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HOÀ THẠCH
______________________________
BÀI DỰ THI
CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN
ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG
THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH THCS
Địa chỉ: Hoà Thạch – Quốc Oai – Hà Nội
Điện thoại: 0433 676 763
Email:
Họ và tên học sinh: Lưu Thuỷ Tiên
1
Phụ lục
Cấu trúc bài dự thi:
CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT
CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH THCS
A. Trang bìa:
1. Sở Giáo Dục và Đào tạo: Thành phố Hà Nội
2. Phòng Giáo Dục và Đào tạo: Huyện Quốc Oai
3. Trường: THCS Hoà Thạch
4. Địa chỉ: Hoà Thạch – Quốc Oai – Hà Nội
5. Điện thoại: 0433 676 763
6. Email:
Tên tình huống: Hãy ngăn chặn những tai nạn do sấm sét gây ra.
Let's prevent accidents caused by lightning.
Môn học chính: Vật lý
Các môn họ tích hợp: Ngữ văn, địa lý, tiếng anh,
7. Thông tin về học sinh:
• Họ và tên: Lưu Thuỷ Tiên
• Ngày sinh: 27 - 5 - 2001
• Lớp: 8E
B. Các trang tiếp theo:
1. Tình huống
2. Mục tiêu giải quyết tình huống
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đán việc giải quyết tình huống
4. Giải quyết tình huống
5. Thuyết minh về tiến trình giải quyết tình huống
6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống
2
1. Tình huống:
Hôm đó, trên đường đi học về, trời bỗng nổi cơn giông, mây đen ùn ùn kéo tới, gió
thổi mỗi lúc một mạnh, mưa ngày càng nặng hạt. Nhóm bạn nữ lớp 8E vô cùng lo lắng
vì chẳng ai mang áo mưa hay ô, nhìn xung quanh không thấy ngôi nhà nào, chỉ có một
cây đa lớn bên đường bèn chạy tới trú. Một tia sét bất ngờ xuất hiện rạch ngang bầu trời
kèm theo tiếng sấm nổ đinh tai làm cả nhóm giật mình, rú lên vì sợ hãi. Cả nhóm nháo
nhác nhìn nhau cùng đặt ra một câu hỏi: liệu trú mưa dưới gốc cây đa này có an toàn
không?
2. Mục tiêu và giải thích tình huống:
- Thứ nhất : Việt Nam nằm ở tâm giông châu Á - một trong ba tâm giông trên thế giới
nên có hoạt động giông sét mạnh, đây là một tình huống xuất phát từ thực tế.
- Thứ hai: Việc tránh sét, tránh mưa ở dưới gốc cây đa, cây sồi… có thể tăng nguy cơ
bị sét đánh.
- Thứ ba : Giúp các bạn học sinh rèn luyện kĩ năng sống, biết cách tự bảo vệ, phòng
tránh tai nạn do sấm sét gây ra. Đồng thời các bạn sẽ tuyên truyền với những người thân
trong gia đình, những người xung quanh để góp phần hạn chế tai nạn do sấm sét gây ra.
- Thứ tư: Giải quyết tình huống này chúng em có thể ôn lại, nắm vững một số kiến
thức của các môn học như: Vật Lý, Hoá Học, Sinh Học, Công Nghệ…và từ đó giúp
chúng em tăng khả năng của mình trong việc vận dụng kiến thức các môn học trong đời
sống thực tế.
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống:
Để giải quyết tình huống này, em đã tìm hiểu và thấy rằng có thể áp dụng nhiều
kiến thức một số môn học trong nhà trường để giải quyết thấu đáo tình huống mà em
đưa ra phía trên, cụ thể là vật lý, sinh học, địa lý, hoá học,… Ví dụ:
- Với môn Ngữ Văn: Lối văn nghị luận thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống.
- Với môn Tin Học: Soạn thảo văn bản với phần mềm Microsoft Word.
- Với môn Tiếng Anh: Trong phần nhan đề, viết dưới hình thức khẩu hiệu song ngữ:
Hãy ngăn chặn những tai nạn do sấm sét gây ra.
Let's prevent accidents caused by lightning.
3
Để hoà cùng chủ trương, không khí xây dựng môi trường học tiếng Anh trong trường
THCS.
Còn với các môn học khác, em xin trình bày cụ thể trong phần thuyết minh giải quyết
tình huống.
4. Giải pháp và giải quyết tình huống:
Trình bày khái niệm sấm sét là gì? Giải thích hiện tượng sấm sét trong tự nhiên. Sét
đánh là gì?
Tại sao lại nhìn thấy tia chớp trước rồi sau đó một lúc mới nghe tiếng sấm rền, đôi
khi ta chỉ nhìn thấy tia chớp mà không hề nghe thấy tiếng sấm đi kèm ?
Ảnh hưởng của sấm sét đến tính mạng và tài sản của con người.
Tại sao không nên tránh mưa ở dưới gốc cây đa, cây sồi…?
Cách phòng tránh tai nạn do sấm sét gây ra. Cấp cứu người bị sét đánh như thế nào?
Làm sao để bảo vệ nhà cửa, công trình, vật gia dụng…?
Hiện tại về kỹ năng phòng tránh, hạn chế tai nạn do sấm sét gây ra của trường THCS
Hoà Thạch và học sinh trường THCS Hoà Thạch. Từ đó nói đến sự cần thiết, tầm quan
trọng của việc phòng tránh, hạn chế tai nạn do sấm sét gây ra. Trách nhiệm của học sinh
về việc tự biết cách phòng tránh, hạn chế tai nạn do sấm sét gây ra.
Tác dụng của việc hiểu và biết cách phòng tránh, hạn chế tai nạn do sấm sét gây ra.
5. Thuyết minh về tiến trình giải quyết tình huống:
Hãy ngăn chặn những tai nạn do sấm sét gây ra.
Let's prevent accidents caused by lightning.
Các bạn có biết không, đất nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng
ẩm và đa dạng. Song, lại thất thường, diễn biến phức tạp, biến động mạnh, chịu nhiều
thiên tai như hạn hán, bão, lũ,… hằng năm (Bài 31-Địa lý 8: Đặc điểm khí hậu Việt
Nam). Trong số đó không thể không kể đến hiện tượng sấm sét - một hiện tượng rất phổ
biến. “Việt Nam nằm ở tâm giông châu Á - một trong ba tâm giông trên thế giới” nên có
hoạt động giông sét mạnh. Số ngày có giông trung bình ở Việt Nam khoảng 100 ngày,
số giờ có giông trung bình khoảng 250 giờ, với khoảng 16 triệu cơn giông và có hơn hai
triệu cú sét mỗi năm.
Sét hay tia sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây và đất
hay giữa các đám mây mang các điện tích khác dấu.
4
Với kiến thức Vật lý trong tay chúng ta sẽ cùng làm rõ vấn đề hiện tượng sấm sét
nhé! Trong Vật lý ta thấy rằng để hình thành tia lửa điện giữa hai vật thì điều kiện phải
có là: hai vật đó phải tích một lượng điện tích lớn và trái dấu nhau và khoảng cách giữa
hai vật đó phải đủ nhỏ để khoảng không gian giữa hai vật đó bị cường độ điện trường
mạnh làm ion hóa chúng tạo thành môi trường dẫn điện. Với hai điều kiện đó thì tia sét
sẽ hình thành!
Sự cọ xát mạnh giữa những giọt nước trong luồng không khí bốc lên cao là một
trong những nguyên nhân tạo thành các đám mây dông bị nhiễm điện. Lúc hai đám mây
nhiễm điện trái dấu lại gần nhau, hiệu điện thế giữa chúng có thể lên tới hàng triệu volt,
nghĩa là cực kì lớn. Khi điện trường giữa vùng tích điện dương và vùng tích điện âm đạt
đến một mức độ nhất định thì sẽ xảy ra hiện tượng trung hòa điện tích đồng thời phát ra
tia lửa giữa hai đám mây. Hiện tượng phóng tia lửa điện tạo ra luồng ánh sáng cực
mạnh, đồng thời trên đường đi của ánh sáng sinh ra nhiệt độ rất cao, khiến không khí
cũng như những hạt mây ở lân cận bị nung nóng và giãn nở đột ngột, từ đó phát ra âm
thanh nổ rất lớn. Ánh sáng tạo ra trong hiện tượng này chính là tia sét, còn tiếng nổ là
sấm. Nếu quan sát kỹ, sau tia sét, sẽ có một vệt khí màu tối, hơi đỏ được hình thành
chạy dọc đường đi của tia sét. Đó chính là do tia lửa điện với nhiệt độ cực cao vô tình
đã làm oxi hoá một lượng nitơ tạo nên nitơ monoxit (có màu nâu đỏ), khi đó, không khí
xung quanh khu vưc sấm sét nóng đến hơn 2000 °C, phương trình phản ứng như sau:
N
2 +
O
2
→ 2NO
Nếu có đám mây dông tích điện đi gần mặt đất tới những khu vực trống trải, gặp một
vật có độ cao như cây cối, người cầm cuốc xẻng thì sẽ có hiện tượng phóng tia lửa
điện giữa đám mây và mặt đất. Đó là hiện tượng sét đánh.
Các bạn ạ, các bạn có biết điện thế của sự phóng điện có thể từ vài chục đến vài trăm
triệu volt không? Một con số thật sự rất lớn. Không những thế, cường độ dòng điện của
nó từ 10A- 30kA, có nghĩa là một tia sét thông thường có thể thắp sáng bóng đèn 100W
trong ba tháng. Ngoài ra, chiều dài của sét trung bình là 5 km, nhưng cũng có khi tới
10km cơ đấy; vận tốc phóng điện từ 15000- 36000km/s; đường kính của tia sét khoảng
40- 50cm, phần lõi tia sét khoảng 15cm; đường đi của những tia sét là không thẳng vì
nó phải chọn con đường nào cản điện ít nhất, nghĩa là đi vào các nơi tập trung nhiều
phần tử dẫn điện nhất.
5
Hình 1: Một số hình ảnh về sấm sét
Mặc dù tia chớp và tiếng sấm được phát ra đồng thời, nhưng tại sao chúng ta luôn
luôn nhìn thấy tia chớp trước rồi sau đó một lúc mới nghe tiếng sấm rền? Nguyên nhân
là vì ánh sáng được lan truyền với tốc độ lớn hơn tốc độ âm thanh rất nhiều lần. Trong
không khí, cứ mỗi giây ánh sáng đi được xấp xỉ 30 vạn km. Với tốc độ này chỉ trong
một giây có thể bay 7 vòng xung quanh đường xích đạo trái đất! Trong khi đó âm thanh
truyền trong không khí với tốc độ 340m/s, tức là chỉ xấp xỉ 1 phần 90 vạn tốc độ ánh
sáng. Từ nơi xảy ra phóng điện, ánh sáng truyền xuống mặt đất thường chỉ tốn khoảng
thời gian bằng 1 phần vài chục vạn giây. Với cũng quãng đường đó, âm thanh phải đi
với thời gian dài hơn nhiều (Bài 13 - Vật lí 7: Môi trường truyền âm). Dựa vào kiến
thức này, chúng ta có thể tính được khoảng cách từ nơi phóng điện tới nơi chúng ta
đứng thông qua khoảng thời gian nhìn thấy tia chớp tới lúc nghe được tiếng sấm. Đôi
khi ta chỉ nhìn thấy tia chớp mà không hề nghe thấy tiếng sấm (khoảng 120 dB) đi kèm.
Đó là bởi lớp mây phóng điện ở cách chúng ta quá xa, hoặc âm thanh phát ra không đủ
lớn. Khi ấy vì âm thanh truyền trong không khí bị mất dần năng lượng mà nhỏ dần cho
đến khi mất hẳn( Bài 13- Vật Lí 7: Môi trường truyền âm).
Ảnh hưởng của sấm sét đến tài sản và tính mạng của con người là rất to lớn. Đối
với cơ thể người thì sét có thể gây thương tích bằng nhiều cách như đánh thẳng vào vị
trí nạn nhân từ trên đám mây xuống;khi nạn nhân đứng cạnh vật bị sét đánh, sét phóng
qua khoảng cách không khí giữa người và vật (sét đánh tạt ngang); khi nạn nhân tiếp
6
xúc với vật bị sét đánh, khi người tiếp xúc
với mặt đất ở một vài điểm mà sét lan
truyền trên mặt đất (hình 2); lan truyền qua
đường dây cáp tới các vật như điện
thoại, tivi, ổ cắm…
Việc bị sét đánh còn kinh khủng hơn giật
điện cao thế rất nhiều đấy các bạn ạ. Năng
lượng sét đánh làm nóng không khí xung
Hình 2. Sét lan truyền trên mặt đất quanh tới 30.000 độ C – gấp 3 lần nhiệt độ ở
bề mặt mặt trời gây nên bỏng cấp độ 3 ở các điểm vào ra của tia sét trên cơ thể người.
Hiện tượng sét đánh diễn ra nhanh hơn bạn có thể tưởng tượng. Một tia sét chỉ truyền
qua cơ thể bạn trong vòng 3 mili giây (giật điện cao thế có thể kéo dài tới 500 mili giây
trước khi ngắt mạch điện hoặc người đã bị thổi bay).
Hình 3a. Vết sẹo bỏng hình tia sét Hình 3b. Người tử vong do sét đánh
Sét đánh làm co cơ (Bài 9 – Sinh học 8: cấu tạo và tính chất của cơ) hỗn loạn nhịp của
tim, tổn thương tim, nguy hiểm hơn khiến tim ngừng đập, bên cạnh đó phá hủy cơ tim,
phù phổi, làm vỡ hệ thống mạch máu và hình thành vết sẹo bỏng hình tia sét(hình 3a),
thậm chí là tử vong.(hình 3b)
Về mặt thần kinh, người bị sét đánh có thể bất tỉnh từ vài phút đến thậm chí vài năm.
Sau tai nạn, những người sống sót có thể chịu tổn thương trầm trọng về não (hãy tưởng
tượng một bộ não đã bị dòng điện khổng lồ "nấu chín"), dẫn tới chứng mất ngủ hoặc
7
mất trí nhớ tạm thời. Về lâu dài, các chấn thương thần kinh sẽ gây nên sự thay đổi về
tính cách, mất khả năng học hỏi và tiếp thu, rối loạn giấc ngủ, chứng động kinh, Cuối
cùng, các nạn nhân thường bị chấn động, tê liệt cơ tay/chân (tạm thời hoặc vĩnh viễn),
thủng màng nhĩ, đục thủy tinh thể và rất nhiều sự đau đớn khác nữa.
Các bạn có biết không, hậu quả sẽ nặng nề hơn nếu người bị sét đánh đang cầm kim
loại trong tay (tất nhiên, việc này khiến cho xác suất bị sét đánh tăng cao ngay từ đầu).
Các đồ trang sức, phụ kiện bằng kim loại (nhất là bạc và vàng) có thể bắt điện và nóng
lên nhanh chóng, gây thêm nhiều vết bỏng trầm trọng ngoài da vì chúng dẫn điện tốt
(đơn chất kim loại) (Bài 20- Vật lý 7: Chất dẫn điện và chất cách điện, dòng điện trong
kim loại; Bài 6- Hoá học 8: Đơn chất và hợp chất - phân tử).
Thật may mắn, cứ 10 người bị sét đánh thì chỉ có 1 người chết. Trong giai đoạn
1981-2010, trung bình mỗi năm có tới 54 vụ tử vong vì sét đánh. 90% nạn nhân sét
đánh có khả năng sống sót.
Đối với vật dụng, đồ điện tử, sét cũng
gây ra nhiều thiệt hại lắm! Nhiệt và sức
công phá từ sét sẽ làm cháy xém, thậm
chí tan nát cả giày dép, quần áo. Điện
thoại, máy tính cá nhân và các thiết bị
điện tử khác có thể bị hư hỏng do sét
đánh, khi chúng đi qua các ổ cắm điện
thoại, cáp internet, hoặc ổ cắm điện. Với
các thiết bị điện khi sét đánh vào các cột
điện sẽ làm tăng áp đột ngột làm chập
Hình 4: Ổ điện cháy do sét đánh điện và cháy tất cả các linh kiện điện tử
(hình 4). Với những ai đang dùng điện thoại sẽ rất nguy hiểm cho màng nhĩ vì nó sẽ tạo
ra một tiếng rít rất to và dài cũng như bị điện giật nếu là điện thoại có dây. Và thậm chí
khi không đánh vào đâu sét cũng sẽ tạo ra các xung điện từ mạnh (đặc biệt là sét dương)
sẽ phá hỏng các linh kiện điện tử.
Việc bạn tránh sét ở các loại cây như cây sồi, cây đa,… thực sự rất nguy hiểm, để
mình giải thích nhé.
8
Hình 5a: Sét đánh vào cây. Hình 5b: Trú mưa dưới gốc cây rất nguy hiểm
Trước tiên, đứng dưới gốc cây có thể bị đe dọa bởi nguy cơ cái cây đổ xuống đúng đầu,
đặc biệt là những cây đứng riêng lẻ. Thực tế là những ngọn gió mạnh trong suốt cơn
mưa khiến cho khả năng che mưa của cây không còn, nhất là khi trời mưa như trút
nước. Hơn nữa, sét không chọn những ngọn cây cao để đánh mà chọn những cây có
nhiều rễ mọc toả ra từ gốc cây (rễ chùm, bài 9- Sinh Học 6: Các loại rễ, các miền của
rễ) nghĩa là sức cản điện tương đối ít hơn, những loại cây chứa nhiều nước, dẫn điện tốt
như nguyệt quế, đa… Sau cùng, với độ cao của nó, cái cây sẽ càng thu hút sét(Hình 5) .
Và vì khung xương của người có điện trở nhỏ hơn gỗ, nên chúng ta sẽ là một phương
tiện tốt hơn cho sét tiếp đất. Khi bạn đứng cách xa cây, thậm chí khi đứng thẳng, cũng
giảm nguy cơ thu hút sét hơn 50 lần. Ngoài ra, sét còn đánh vào những nơi có dải đất sét
chạy ngầm gần mặt đất (đất sét giữ nước tốt hơn → dẫn điện nhiều hơn đất thịt, đất cát,
Bài 3- Công nghệ 7: Một số tính chất chính của đất trồng), những nơi có nhiều hơi ẩm
như khe núi, vực sâu, nơi có mạch nước ngầm gần mặt đất (do ở đáy những khe, vực ấy
tập trung nhiều hơi ẩm hay những nguồn nước), nơi có luồng không khí nóng bốc lên
(đặc biệt là ống khói), những vật đang di chuyển hơn là vật tĩnh, những vùng đất có kim
loại.
Biết cách phòng tránh sét đánh là một điều rất cần thiết đúng không các bạn? Bây
giờ mình sẽ chỉ cho các bạn một số biện pháp, các bạn hãy cố gắng ghi nhớ để áp dụng:
Đầu tiên, bạn nên lên kế hoạch trước. Nghe dự báo thời tiết để lên kế hoạch làm việc
đề phòng là một cách rất hay. Khi làm ở khu vực nào đó, bạn thử để ý trước các nơi có
9
thể trú mưa và tránh sét an toàn, nếu được, hãy tính được thời gian từ chỗ làm việc đến
nơi an toàn. Thường thì cơn dông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di chuyển
với vận tốc 40 km/giờ. Nói chung khi đang ở nơi không an toàn thì bạn cần phải để ý
đến các dấu hiệu của dông như mây đen, không khí lạnh, gió…
Thứ hai, bạn nên thực hiện quy tắc nghe nhìn bằng cách sau: Khi sét xảy ra, thoạt
tiên bạn sẽ thấy tia chớp loé lên và sau đó là có tiếng sấm kèm theo. Nếu bạn tính
khoảng thời gian từ lúc tia chớp loé lên và lúc nghe thấy tiếng sấm thì có thể xác định
được khoảng cách tới nơi sét xảy ra. Chia số giây cho 5 thì được khoảng cách đến tia
sét. Ví dụ đếm được 5 giây thì sét cách vị trí đứng là khoảng 1 dặm (1,6 km) và sau 10
giây thì khoảng cách là 2 dặm (3,2 km). Bạn đừng quên nếu như khoảng thời gian bạn
đếm được từ khi thấy chớp và nghe tiếng sấm nhỏ hơn 30 giây, thì bạn đã nằm trong
tầm ngắm của tia sét rồi và phải cẩn thận. Nếu thời gian này nhỏ hơn 20 giây thì phải di
chuyển đến nơi an toàn hơn. Khi nghe thấy tiếng sấm đầu tiên bất kể là gì cũng cần phải
thấy nguy hiểm đã đến. Hãy nhớ sét có thể đánh cách xa nơi có mưa tới 15–20 km.
Khi trời sắp xảy ra dông, thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên về nhà. Chỗ an toàn
để tránh sét là toà nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét. Khi ở trong nhà thì
bạn nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng
tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết.
Trong trường hợp không kịp chạy tìm nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối không dùng cây
cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, những nơi chứa nước như
bãi biển, ao, hồ, mương, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào
sắt bạn nên tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm
vị trí cây thấp. Nguyên tắc cơ bản để có tư thế tránh sét tốt nhất là hạ người càng thấp
càng tốt, tránh bị sét đánh trực tiếp và giảm tối đa diện tích tiếp xúc giữa cơ thể và mặt
đất. Nếu có điều kiện, bạn nên dùng vải hoặc quần áo cuộn chặt lại thành một cuộn có
độ dày khoảng 10 cm rồi quỳ lên đó để cách ly hoàn toàn sự tiếp xúc của cơ thể với mặt
đất. Nếu bạn đang đi theo một nhóm thì phải nhanh chóng tách ra, không nên tập trung
cùng một chỗ. Với những người đang điều khiển ôtô, nếu không tìm được chỗ trú thực
sự an toàn thì hãy ngồi yên trong xe. Không đứng thành nhóm người gần nhau. Nếu như
bạn cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì điều đó
có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai,
10
không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất, nhón chân. Nếu khoác thêm một chiếc áo
mưa, bạn đã có "vỏ bọc" tránh thiên lôi rất hiệu quả đấy. Đối với các vật có bề mặt kim
loại như xe buýt, tàu hoả, ô tô, nếu không thò người ra ngoài và không chạm đến vỏ
bọc thì ở những chỗ này là an toàn. Ngược lại đối với các ô tô, tàu thuỷ để hở hay
không có vỏ bọc kim loại thì lại nguy hiểm.
Chúng ta đã biết được các tác hại của sấm sét đối với con người rồi, vậy phải làm sao
khi có người bị sét đánh? Sau đây mình sẽ hướng dẫn các bạn các thao tác cấp cứu
người bị sét đánh nhé! Từ khi bị sét đánh đến lúc được cấp cứu, nếu không quá 7 phút,
90% trường hợp nạn nhân bị ngưng thở, tim ngừng đập vẫn có thể cứu sống. Bạn hãy hà
hơi thổi ngạt kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Người bị sét đánh mê man bất tỉnh
nhưng còn thở, tim còn đập phải được kích thích bằng cách lay, gọi, giật tóc, vã nước
vào mặt…Nếu bị sét đánh nhưng nạn nhân vẫn tỉnh, chỉ cần ủ ấm. Trong mọi trường
hợp phải băng vết bỏng, theo dõi sức khỏe nạn nhân. Khi nạn nhân đã tỉnh lại, cần đưa
ngay tới bệnh viện để tiếp tục theo dõi.
Thế còn đối với công trình, nhà cửa, vật gia dụng thì sao? Để bảo vệ công trình, nhà
cửa, vật gia dụng và tính mạng con người, cần lắp đặt hệ thống cột thu lôi, cột chống sét
thích hợp cho từng công trình, nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có dông gần
xảy ra. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có
thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Hãy tránh xa các dây này và các vật dùng điện với
khoảng cách ít nhất là 1m. Vô tuyến nối với dây anten để ngoài trời cũng rất cần rút ra
khi có dông.
Hiện tại học sinh trường THCS Hoà Thạch nói riêng và học sinh nói chung vẫn
còn rất lúng túng trong việc phòng tránh các tai nạn do sấm sét gây ra, cụ thể là: khi có
mưa giông sấm sét, một số bạn vẫn trú mưa ở dưới những gốc cây to hay mang theo các
vật dụng làm bằng kim loại, hoặc không mặc áo mưa mà đi về nhà… nên việc tuyên
truyền về cách phòng chống tai nạn do sấm sét gây ra là vô cùng cần thiết. Việc này sẽ
giúp các bạn trang bị đầy đủ kiến thức để xử lý tự tin linh hoạt, chủ động khi gặp những
tình huống cụ thể. Là học sinh, chúng ta hãy tích cực học hỏi để biết cách phòng tránh
tai nạn do sấm sét gây ra các bạn nhé!
Vì sét là hiện tượng ngẫu nhiên cho nên không có vị trí an toàn tuyệt đối. Tuy
nhiên việc chủ động đề phòng tránh sét có thể làm giảm đáng kể khả năng bị sét đánh,
11
giảm tối đa thiệt hại về tính mạng và tài sản. chính vì vậy nên cần phải hướng dẫn giáo
dục phòng chống sét an toàn cho mọi người.
6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống:
Các bạn ạ! Mỗi môn học trong nhà trường đều cung cấp cho chúng ta những kiến
thức cơ bản về các lĩnh vực khoa học khác nhau. Đi sâu vào từng môn học, chúng ta lại
có cơ hội khám phá ra vô vàn những điều thú vị mà xâu chuỗi lại ta thấy chúng quan hệ
chặt chẽ với nhau, hỗ trợ cho nhau, giúp ta có những hiểu biết về các vấn đề khoa học
đời sống một cách toàn diện. Là học sinh, chúng ta cần trang bị cho mình hành trang tri
thức, nâng cao hiểu biết để hiểu rõ, hiểu sâu nhiều bài học, nhiều môn học. Tham gia
cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh THCS” là cách giúp học sinh chúng ta tăng cường khả năng vận dụng
kiến thức tổng hợp, khả năng tự học, tự nghiên cứu để gắn lí thuyết với thực hành theo
phương pháp “Học đi đôi với hành” để giải thích các hiện tượng trong thực tế cuộc sống
một cách chính xác, khoa học. Với tình huống trên, nếu được tuyên truyền rộng rãi đến
tất cả các bạn học sinh Hà Nội nói chung và học sinh trường THCS Hoà Thạch nói
riêng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về những vấn đề liên quan tới sấm sét như: Nguyên
nhân dẫn tới hiện tượng sấm sét. Mức độ nguy hiểm của sấm sét đối với con người.
Cách giảm thiểu tối đa tác hại của thiên tai do sấm sét gây ra. Điều đó thật bổ ích và có
ý nghĩa thiết thực trong cuộc sống. Tài sản và tính mạng của chúng ta được an toàn đó
chính là niềm hạnh phúc của mỗi người, mỗi gia đình và toàn xã hội, phải không các
bạn?
Trên đây là một trong nhiều tình huống thực tiễn mà học sinh trường THCS Hoà
Thạch đã gặp và giải quyết. Trong quá trình giải quyết tình huống có thể còn có những
hạn chế nhất định, rất mong được sự góp ý của các thầy cô và các bạn.
Hoà Thạch, ngày 23 tháng 11 năm 2014
Tác giả
Lưu Thuỷ Tiên
12