bài dự thi dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn bài phân bón hóa học

PHIẾU THÔNG TIN VỀ NHÓM GIÁO VIÊN DỰ THI
- Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội
- Trường THPT Ngọc Hồi
- Địa chỉ: Xã Ngũ Hiệp – Thanh Trì – Hà Nội
Điện thoại: 0438615361 ; Email:
Thông tin về giáo viên (hoặc nhóm không quá 03 giáo viên):
1. Họ và tên: Bùi Thị Hằng
Ngày sinh: 17/ 10/ 1983 Môn: Hóa học
Điện thoại: 0976784847 ; Email:
2. Họ và tên: Lầu Mai Trang
Ngày sinh: 23/05/1991 Môn: Hóa học
Điện thoại: 0943030991 ; Email:
PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI
1. Tên hồ sơ dạy học
Dạy học tích hợp các môn học : sinh học, hoá học, giáo dục bảo vệ môi trường, giáo dục bảo vệ
sức khỏe con người, địa lí, công nghệ, giáo dục công dân thông qua bài “ Phân bón hóa học ”
( Chương trình Hóa học 11 – Ban cơ bản)
2. Mục tiêu dạy học
 Kiến thức của các môn học sẽ đạt được trong dự án này là :
+Môn sinh học: Quá trình quang hợp của cây trồng
+ Môn địa lí : Các nhà máy sản xuất phân bón hóa học của Việt Nam
+ Môn công nghệ : Quy trình sản xuất phân “Urê”
+ Giáo dục môi trường : Nhiều nguồn nước ngọt trên trái đất đang bị ô nhiễm nặng do chất thải
từ phân bón hóa học gây ra.
+ Giáo dục bảo vệ sức khỏe: Việc sử dụng phân bón như thế nào để đảm bảo an toàn cho sức
khỏe con người
+ Môn hóa học: Công thức của các loại phân bón hóa học chính, độ dinh dưỡng của các loại
phân, phương pháp điều chế.
+ Môn giáo dục công dân : Xử lí tình huống gặp phải liên quan đến bảo vệ môi trường.
 Kỹ năng:
+ Giúp các em rèn tốt khả năng tư duy, thảo luận nhóm, thu thập thông tin, phân tích các kênh

hình, kênh chữ, liên hệ thực tế.
+ Vận dụng được kiến thức liên môn trong giải quyết vấn đề.
 Thái độ:
+ Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cụ thể là bảo vệ chính môi trường ở địa
phương nơi các em đang sinh sống.
+ Nghiêm túc, hợp tác tốt, linh hoạt trong các hoạt động vận dụng kiến thức liên môn trong việc
lĩnh hội kiến thức.
3. Đối tượng dạy học của bài học
*Đối tượng dạy học là học sinh khối 11
- Số lượng học sinh: 47 em
- Số lớp thực hiện: 01 lớp
* Dự án mà chúng tôi thực hiện là kiến thức Hóa học 11 đồng thời trực tiếp giảng dạy với các
em học sinh lớp 11 nên có nhiều thuận lợi trong quá trình thực hiện.
- Thứ nhất: các em học sinh lớp 11 đã tiếp cận và làm quen với kiến thức chương trình bậc
THPT nói chung và môn Hóa học nói riêng nên các em không còn bỡ ngỡ, lạ lẫm với những hình thức
kiểm tra đánh giá mà giáo viên đề ra.
- Thứ hai: Đối với kiến thức bài “ Phân bón hóa học” các em đã học ở bài trước các kiến thức
liên quan ở bài “ Amoniac và muối amoni”
4. Ý nghĩa của bài học
Qua dạy học thực tế nhiều năm chúng tôi thấy rằng việc tích hợp kiến thức giữa các môn học
vào giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn học là việc làm hết sức cần thiết. Điều đó không chỉ
đòi hỏi người giáo viên giảng dạy bộ môn không chỉ nắm bắt nhuần nhuyễn kiến thức bộ môn mình
giảng dạy mà còn phải không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức của những bộ môn học khác để giúp
các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học nhanh chóng và hiệu quả nhất.
Đối với việc tích hợp kiến thức các sinh học, địa lí,công nghệ, giáo dục công dân vào bài dạy
“Phân bón hóa học” sẽ giúp các em nắm đươc, hiểu rõ nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường; Sự tồn
tại của hiện tượng thủy triều đỏ; Lưu ý trong việc sử dụng thực phẩm rau quả để tránh bị ngộ độc do
quá trình phân bón hóa học gây nên. Từ đó, các em có ý thức bảo vệ môi trường và bảo vệ sức khỏe
bằng một số biện pháp thiết thực của bản thân.
Trong thực tế chúng tôi thấy khi bài soạn có tích hợp với kiến thức của các môn học khác sẽ

giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ hơn, sâu hơn những vấn đề đặt ra trong SGK. Từ đó bài học trở
nên sinh động hơn, học sinh có hứng thú bài học, được tìm tòi, khám phá nhiều kiến thức và được suy
nghĩ sáng tạo hơn đồng thời vận dụng vào thực tế tốt hơn.
5. Thiết bị dạy học, học liệu
* Giáo viên:
- 1 số mẫu phân bón hóa học.
- Phân công nhiệm vụ cho học sinh chuẩn bị từ tiết trước:
Chia học sinh trong lớp làm 4 nhóm
Nhiệm vụ của các nhóm sưu tầm tạo slide các nội dung:
+ Nhóm 1 : Phân đạm
+ Nhóm 2: Phân lân
+ Nhóm 3 : Phân kali và một số loại phân bón khác
+ Nhóm 4: Quy trình sản xuất phân ure, một số nhà máy sản xuất phân ở VN
+ Nhóm 5: Ảnh hưởng của phân bón hóa học đến môi trường xung quanh và sức khỏe con người
- Máy chiếu, máy ảnh, các slide, bút dạ, giấy A4.
2. Học sinh:
- Nghiên cứ kĩ nội dung bài học
- Các slide theo phân công.
6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học
Đối với bài “ Phân bón hóa học ” giáo viên thực hiện theo các bước sau:
Bài 12: PHÂN BÓN HOÁ HỌC
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1. Về kiến thức:
Trình bày được:
- Khái niệm phân bón hóa học và phân loại
- Tính chất, ứng dụng, điều chế phân đạm, lân, kali, NPK và vi lượng.
2. Về kĩ năng:
Quan sát mẫu vật, làm thí nghiệm nhận biết một số phân bón hóa học.
- Sử dụng an toàn, hiệu quả một số phân bón hoá học.
- Tính khối lượng phân bón cần thiết để cung cấp một lượng nguyên tố dinh dưỡng

3. Về thái độ:
- Giúp cho học sinh hăng say nghiên cứu và học tập , thấy được tầm quan trọng của phân bón hóa học
đối với sản xuất nong nghiệp để có ý thức bảo vệ và sử dụng hợp lí .
II. CHUẨN BỊ :
* GV: - Tranh ảnh , tư liệu về sản xuất các loại phân bón ở Việt Nam.
- Phương php: Giải thích – đàm thoại – nêu vấn đề .
* HS: Chuẩn bị bài, liên hệ việc sử dụng phân bón hóa học ở địa phương; chuẩn bị các slide theo nhóm giáo
viên đã giao
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức(1’)
2. Kiểm tra bài cũ(5’)
* Hoàn thành chuỗi phản ứng :
HNO
3
→ H
3
PO
4
→ NaH
2
PO
4
→ Na
2
HPO
4
→ Na
3
PO
4

→ Ca
3
(PO
4
)
2
* Tính tan của muối photphat- Nhận biết ion photphat.
=> HS: Nhận xét và bổ sung.
=> GV: Đánh giá chung bài làm của HS.
3. Vào bài mới:
TL HOẠT ÐỘNG CỦA GV HOẠT ÐỘNG CỦA HS NỘI DUNG
4’ * Hoạt động 1: Đặt vấn đề
- Trong tự nhiên cây cối
đồng hóa được những
nguyên tố nào và từ quá
trình nào? Liệu những
nguyên tố đó có đủ để cung
cấp chất dinh dưỡng cho cây
phát triển tốt không?
( sử dụng kiến thức sinh
học để giải thích )
- Vậy em hiểu phân bón hóa
học là gi?
- Cho biết một vài loại phân
mà em đã biết ?
* Hoạt động 1
- Cây cối đồng hóa được các
nguyên tố C, O, H từ không
khí và nước qua quá trình
quang hợp

(as, diệp lục)
6CO
2
+ 6H
2
O  C
6
H
12
O
6
+ 6O
2
-Tuy nhiên , để cây phát
triển tốt thì ngoài các
nguyên tố trên còn cần thêm
các nguyên tố khác.Và các
nguyên tố dinh dưỡng đó
được lấy từ phân bón

- Phân bón hóa học là những
hóa chất có chứa nguyên tố
dinh dưỡng được bón cho
cây nhằm nâng cao năng
suất mùa màng.
- Phân lân , kali , urê …
I. KHÁI NIỆM: Phân bón hóa học
là những hóa chất có chứa nguyên tố
dinh dưỡng được bón cho cây nhằm
nâng cao năng suất mùa màng.

8’ *Hoạt động 2
- GV yêu cầu HS nhóm 1
trình chiếu silde đã chuẩn bị
về các kiến thức của phân
đạm theo nội dung GV đã
hướng dẫn ở tiết trước
- GV nhận xét , tổng kết lại
các kiến thức mà nhóm 1 đã
chuẩn bị ( theo bảng phía
dưới )
Nhóm 1 lên trình bày nội
dung đã tìm hiểu ở nhà về
phân đạm
II. PHÂN ĐẠM :
- Cung cấp N hóa hợp cho cây dưới
dạng ion NO
3
-
, NH
4
+
- Tác dụng : kích thích quá trình
sinh trưởng của cây , tăng tỉ lệ
protêin thực vật .
- Độ dinh dưỡng đánh giá bằng %N
trong phân
VD: %N(NH
2
)
2

CO= 46,67%
Tên
phân
Chât tiêu
biểu
PP điều chế
Tác dụng với cây
trồng
Ưu - Nhược điểm
1.Phân
đạm
amoni
NH
4
Cl.
(NH
4
)
2
SO
4
,
NH
4
NO
3

Cho amoniac tác dụng với dung
dịch axit.
2NH

3
+ H
2
SO
4
→ (NH
4
)
2
SO
4
Cung cấp N dưới
dạng NH
4
+
cho
cây
* Nhược : + Làm đất
chua
* Ưu điểm:+ Dùng để
bón cho các loại đất
kiềm
+ % N >20%
* Chú ý: Không bón với
vôi
2. Phân
đạm
nitrat
NaNO
3

,
Ca(NO
3
)
2

muối cacbonat + axit nitric.
CaCO
3
+ HNO
3
→ Ca(NO
3
)
2
+
CO
2
+ H
2
O
Cung cấp N dưới
dạng NO
3
3-
cho
cây
* Nhược: dễ chảy rữa và
dễ bị rửa trôi.
* Ưu:+ Có môi trường

trung tính ,phù hợp với
đất chua và mặn
+ % N trong Ca(NO
3
)
2
:
13~ 15%
3. Urê NH
2
)
2
CO CO + 2NH
3
→ (NH
2
)
2
CO + H
2
O Cung cấp N dưới
dạng (NH
2
)
2
2-
cho
cây
+Ưu: + urê có môi
trường trung tính, phù

hợp với nhiều loại đất
+ %N lớn: khoảng 46%
TL HOẠT ÐỘNG CỦA GV HOẠT ÐỘNG CỦA HS NỘI DUNG
8’ * Hoạt động 3
- GV yêu cầu HS nhóm 2
trình chiếu silde đã chuẩn bị
về các kiến thức của phân
đạm theo nội dung GV đã
hướng dẫn ở tiết trước
- GV nhận xét , tổng kết lại
các kiến thức mà nhóm 2 đã
chuẩn bị ( theo bảng phía
dưới )
Nhóm 2 lên trình bày nội
dung đã tìm hiểu ở nhà về
phân lân
III. PHÂN LÂN :
- Cung cấp photpho cho cây dưới
dạng ion photphat PO
4
3-
- Đánh giá bằng hàm lượng %P
2
O
5

tương ứng với lượng photpho có
trong thành phần của nó .
VD: %P
2

O
5
( Ca(H
2
PO
4
)
2
)=60,67%
- Nguyên liệu : quặng photphoric
và apatit .
Tên phân PP điều chế Ưu
Nhược điểm
1.
Supephotphat
đơn
Cách điều chế
Ca
3
(PO
4
)
2
+ H
2
SO
4
→Ca(H
2
PO

4
)
2
+ CaSO
4
Nhiều CaSO
4
14 → 20% P
2
O
5
2.
Supephotphat
kép
Ca
3
(PO
4
)
2
+ 3H
2
SO
4
→ 2H
3
PO
4
+ 3 CaSO
4

Ca
3
(PO
4
)
2
+ 4H
3
PO
4
→ 3Ca(HPO
4
)
2
Chứa 40 → 50% P
2
O
5
.3 Phân lân
nung chảy
Trộn bột quặng phophat với đá xà vân.
Phân lân nung chảy chỉ thích hợp
với đất chua. Không tan nên ít bị rủa
trôi
TL HOẠT ÐỘNG CỦA GV HOẠT ÐỘNG CỦA HS NỘI DUNG
8’ *Hoạt động 4
- GV yêu cầu HS nhóm 3
trình chiếu silde đã chuẩn bị
về các kiến thức của phân

Nhóm 3 lên trình bày nội
dung đã tìm hiểu ở nhà về
phân kali và một số loại
IV. PHÂN KALI :
- Cung cấp nguyên tố Kali cho cây
dưới dạng ion K
+

- Tác dụng : tăng cường sức chống
đạm theo nội dung GV đã
hướng dẫn ở tiết trước
- GV nhận xét , tổng kết lại
các kiến thức mà nhóm 3 đã
chuẩn bị ( theo bảng phía
dưới )
phân bón hóa học khác. bệnh , chống rét và chịu hạn của cây
- Đánh giá bằng hàm lượng % K
2
O.
VD: %K
2
O( K
2
CO
3
)
Loại phân Phân kali Phân hỗn
hợp và phân
phức hợp
Phân vi lượng

Đặc điểm Cung cấp
nguyên tố
kali dưới
dạng ion K
+
Cung cấp cả
3 nguyên tố
N,P,K
Cung cấp cho
cây các
nguyên tố như
B,Zn,Mn,Cu
Tác dụng Tăng cường
sức chống
bệnh,
chống rét
và chịu hạn
của cây
Có tác dụng
chung như
cả 3 loại
phân ( đạm,
lân, kali)
Tăng khả năng
kích thích quá
trình sinh
trưởng và trao
đổi chất, tăng
hiệu lực quang
hợp.

Ví dụ Tro thực
vật, K
2
SO
4 ,
KCl
Nitrophotka:
(NH
4
)
2
HPO
4
và KNO
3
Amophot:
NH
4
H
2
PO
4

và
(NH
4
)
2
HPO
4

V. MỘT SỐ LOẠI PHÂN KHÁC
1. Phân hỗn hợp và phân phức hợp
- Là loại phân chứa đồng thời hai
hoặc 3 nguyên tố dinh dưỡng cơ bản
.
* Phân hỗn hợp :
- Chứa cả 3 nguyên tố N , P , K
được gọi là phân NPK
- Nó được trộn từ các phân đơn theo
tỉ lệ N:P:K nhất định tuỳ theo loại
đất trồng .
* Phân phức hợp : là hỗn hợp các
chất được tạo ra đồng thời bằng
tương tác hoá học của các chất
Sản xuất bằng tương tác hoá học của
các chất .
2. Phân vi lượng
- Cung cấp những hợp chất chứa các
nguyên tố như Bo, kẽm , Mn , Cu ,
Mo …
- Cây trồng chỉ cần một lượng rất
nhỏ .
- Phân vi lượng được đưa vào đất
cùng với phân bón vố cơ hoặc hữu
cơ .
7’
7’
* Hoạt động 5: Quy trình
sản xuất phân ure và một

số nhà máy sản xuất phân
bón ở Việt Nam
GV yêu cầu nhóm 4 lên
trình bày nội dung đã được
hướng dẫn ở tiết trước về
quy trình sản xuất phân đạm
ure và một số nhà máy sản
xuất phân bón ở Việt Nam
( sử dụng kiến thức môn
công nghệ và môn địa lý )
*Hoạt động 6:
Nhóm 4 lên trình bày về
quy trình sản xuất ure và
một số nhà máy sản xuất
phân bón ở VN
*Quy trình sản xuất phân ure:
Khí thiên nhiên và than đá  NH
3

và CO
2
 Tổng hợp và thu hồi ure
ở áp suất cao  Làm sạch và thu
hồi ure  Cô đặc chân không 
Tạo hạt  Urê

*Một số nhà mày sản xuất phân bón
ở VN: Nhà máy phân đạm Bắc
Giang, Nhà máy đạm Phú Mỹ, Công
ty hóa chất Lâm Thao – Phú Thọ

…
*Ảnh hưởng của phân bón hóa học
Ảnh hưởng của phân bón
hóa học đến môi trường
xung quanh và sức khỏe
con người
GV yêu cầu nhóm 5 lên trình
bày nội dung: Tác hại của
phân bón hóa học đến môi
trường và sức khỏe con
người
( sử dụng những kiến thức về
giáo dục môi trường và bảo
về sức khỏe con người )
=> GV: Tổng kết chung: Vai
trò của phân bón hóa học-
Cách sử dụng như thế nào
cho thích hợp để đạt hiệu
quả cao, không gây ô
nhiêm môi trường sống.
Nhóm 5 lên trình bày về
ảnh hưởng của phân bón
hóa học đến môi trường và
sức khỏe con người
đến môi trường và sức khỏe con
người
Trong nguyên liệu sản xuất phân lân
có chứa 3% Flo. Khoảng 50 - 60%
lượng Flo này nằm lại trong phân
bón. Khi bón nhiều phân lân sẽ làm

tăng hàm lượng Flo trong đất và sẽ
làm ô nhiễm đất khi hàm lượng của
nó đạt tới 10 mg/1kg đất
Khi bón đạm cho cây trồng, cây chỉ
sử dụng được 40 - 60%, phần còn lại
nằm trong đất và gây ô nhiễm đất.
Các nhà nghiên cứu về dinh dưỡng
cây trồng thường nói đến ảnh hưởng
xấu của hàm lượng nitrat quá cao
trong nông sản có thể gây ung thư.
Việc bón thúc đạm sẽ làm cho hàm
lượng nitrat tích lũy trên mặt đất và
làm giảm chất lượng nước. Khi bón
đạm cho cây trồng từ phân khoáng
và phân hữu cơ thì sẽ có một lượng
khí thải đưa vào không khí. Trước
hết là khí NH
3
làm ô nhiễm môi
trường không khí, nước ( hiện tượng
thủy triều đỏ), ngoài ra còn khí NO
2
làm ảnh hưởng đến tầng ôzôn,
thường số lượng khí N
2
O sản sinh ra
từ phân bón là 15%.
.Ngoài ra, hiện tượng thừa đạm sẽ
làm cho bộ phận của cây, nhất là các
cơ quan sinh trưởng sẽ phát triển

mạnh, tạo thêm nguồn thức ăn cho
nhiều loài vi sinh vật gây hại.Sâu
bệnh xuất hiện nhiều làm số lần
phun thuốc tăng theo cũng làm ô
nhiễm môi trường.
Các loại phân hóa học do nguồn
nguyên liệu và quá trình sản xuất có
khi chứa các loại kim loại nặng, các
kim loại này được cây trồng hấp thụ
và tích lũy trong sản phẩm. Người
và gia súc dùng sản phẩm chứa các
kim loại này lâu ngày sẽ bị nhiễm
độc.

IV. DẶN DÒ VÀ BTVN: + Học bài thật kĩ ôn hết tất cả nội dung của chương.
+ Làm các bài tập SGK và bài tập phần luyện tập.
V. RÚT KINH NGHIỆM:



7. Kiểm tra và đánh giá kết quả học tập
* Giáo viên:
Quá trình kiểm tra đánh giá được thực hiện dưới dạng bài viết. Mỗi học sinh làm một bài với
nội dung câu hỏi sau.
Bài 1: Ghép các loại phân bón ở cột I cho phù hợp với thành phần các chất chủ yếu chứa trong
loại phân bón ở cột II
A. Phân Kali 1.(NH
2
)
2

CO 2. NH
4
NO
3
B. Urê 3.Ca(H
2
PO
4
)
2
4. KNO
3
C. Supephotphat đơn 5. Ca
3
(PO
4
)
2
6. (NH
4
)
2
HPO
4
D. Supe photphat kép 7. Ca(H
2
PO
4
)
2

, CaSO
4
.
Bài 2: Cho các dung dịch phân đạm sau: Amoni clorua, Amoni sunfat, Natri nitrat.
Chỉ dùng một hóa chất nhận biết các dung dịch trên?
* Học sinh.
Trong hoạt động dạy học, tiếp thu kiến thức học sinh tự đánh giá kết quả lẫn nhau qua các lần
thảo luận nhóm.
8. Các sản phẩm của học sinh
Sau khi chấm bài kiểm tra chúng tôi thấy 100% h ọc sinh đã biết trình bày ý tưởng của mình trong
việc giải thích vấn đề, trả lời được câu hỏi nêu ra. Đặc biết các em biết tích hợp kiến thức của các môn
học để làm bài.
Kết quả đạt được: Loại trung bình: 5 HS
Loại Khá: 17 HS
Loại giỏi: 25 HS
Từ kết quả học tập của các em chúng tôi nhận thấy việc tích hợp kiến thức liên môn vào một môn học
nào đó là việc làm hết sức cần thiết, có hiệu quả rõ rệt đối với học sinh. Cụ thể chúng tôi đã thực hiện
thử nghiệm đối với bộ môn Hóa học nói chung và bài “Phân bón hóa học” nói riêng đối học sinh lớp
11 đã đạt kết quả rất khả quan. Chúng tôi sẽ thực hiện dự án này vào HKII của năm học đối với học
sinh lớp đang giảng dạy và sẽ mở rộng hơn ở các khối lớp 10,11. Việc tích hợp kiến thức liên môn
giúp các em học sinh không chỉ giỏi một môn mà cần biết kết hợp kiến thức các môn học lại với nhau
để trở thành một con người phát triển toàn diện. Đồng thời việc thực hiện những sản phẩm này sẽ giúp
người giáo viên không ngừng trau dồi kiến thức của các môn học khác để dạy bộ môn mình tốt hơn,
đạt hiệu quả cao hơn.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
ẢNH CHỤP SẢN PHẨM CỦA HS VÀ MINH CHỨNG KẾT QUẢ HỌC TẬP