Lựa chọn và ứng dụng một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trước mặt cho nữ đội tuyển bóng chuyền trường THPT Cao Bá Quát - Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC THỂ CHẤT





TRẦN THỊ THUÝ





LỰA CHỌN VÀ ỨNG DỤNG MỘT SỐ
BÀI TẬP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
KỸ THUẬT CHUYỀN BÓNG THẤP TAY
BẰNG HAI TAY TRƯỚC MẶT CHO NỮ
ĐỘI TUYỂN BÓNG CHUYỀN TRƯỜNG
THPT CAO BÁ QUÁT - GIA LÂM - HÀ NỘI

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC







HÀ NỘI - 2011

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC THỂ CHẤT




TRẦN THỊ THUÝ





LỰA CHỌN VÀ ỨNG DỤNG MỘT SỐ
BÀI TẬP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
KỸ THUẬT CHUYỀN BÓNG THẤP TAY
BẰNG HAI TAY TRƯỚC MẶT CHO NỮ
ĐỘI TUYỂN BÓNG CHUYỀN TRƯỜNG
THPT CAO BÁ QUÁT - GIA LÂM - HÀ NỘI

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: CNKHSP TDTT - GDQP

Người hướng dẫn khoa học

TH.S HÀ MINH DỊU

HÀ NỘI - 2011



lời cam đoan

Tên tôi là: Trần Thị Thuý
Sinh viên lớp: K33 - GDTC - GDQP trờng ĐHSP Hà Nội 2
Tôi xin cam đoan đề tài này là của riêng tôi, kết quả nghiên cứu của đề
tài không trùng với bất cứ đề tài nào. Toàn bộ những vấn đề đợc đa ra bàn
luận, nghiên cứu là những vấn đề mang tính thời sự, cấp thiết và đúng thực tế
của trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội.

Hà Nội, ngày 20 tháng 05 năm 2011
Sinh viên



Trần Thị Thuý

Danh mục chữ viết tắt

STT Từ viết tắt Diễn giải
1 ĐC Đối chứng
2 GDQP Giáo dục quốc phòng
3 GDTC Giáo dục thể chất
4 GV Giáo viên
5 HLV Huấn luyện viên
6 HS Học sinh
7 NXB Nhà xuất bản
8 TT Thứ tự
9 TN Thực nghiệm
10 TDTT Thể dục thể thao
11 THPT Trung học phổ thông
12 SV Sinh viên
13 VĐV Vận động viên

danh mục bảng biểu
TT bảng
Nội dung
Trang
Bảng 3.1
Kết quả số lần chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trớc
mặt của đội tuyển bóng chuyền nữ trờng THTP Cao Bá
Quát năm 2011
23
Bảng 3.2
Kết quả kiểm tra thực trạng những sai lầm thờng
mắc khi thực hiện kỹ thuật chuyền bóng thấp tay cơ bản
của đội tuyển bóng chuyền nữ trờng THPT Cao Bá Quát
- Hà Nội (n = 20)
25
Bảng 3.3
Kết quả phỏng vấn lựa chọn một số bài tập ứng dụng
trong giảng dạy - huấn luyện kỹ thuật chuyền bóng thấp
tay bằng hai tay trớc mặt (đệm bóng) cho đội tuyển bóng
chuyền nữ trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội (n = 20)
26
Bảng 3.4
Kết quả phỏng vấn giáo viên, huấn luyện viên về các
test kiểm tra đánh giá trình độ kỹ thuật chuyền bóng thấp
tay cho đội tuyển bóng chuyền nữ trờng THPT Cao Bá
Quát - Hà Nội (n = 20)

28
Bảng 3.5
Kết quả kiểm tra các test đánh giá trình độ kỹ thuật
chuyền bóng thấp tay của đối tợng nghiên cứu trớc thực
nghiệm
31
Bảng 3.6
Kết quả kiểm tra các test đánh giá trình độ kỹ thuật
thuật chuyền bóng thấp tay của đối tợng nghiên cứu sau
6 tuần thực nghiệm
32
Bảng 3.7
Kết quả so sánh tự đối chiếu các test đánh giá trình độ
kỹ thuật đệm bóng trớc và sau thực nghiệm của hai
nhóm đối tợng nghiên cứu
33



mục lục
Trang
Đặt vấn đề
1
chơng 1: tổng quan các vấn đề nghiên cứu
4
1.1. Đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi học sinh THPT 4
1.2. Đặc điểm hoạt động luyện tập và thi đấu của bóng chuyền 7
1.3. Các yếu tố ảnh hởng đến hiệu quả kỹ thuật chuyền bóng thấp tay
bằng hai tay trớc mặt (đệm bóng)
11

Chơng 2: Nhiệm vụ, phơng pháp, tổ chức nghiên cứu
14
2.1. Nhiệm vụ nghiên cứu. 14
2.2. Phơng pháp nghiên cứu 14
2.3. Tổ chức nghiên cứu 17
Chơng 3: Phân tích kết quả nghiên cứu
19
3.1. Đánh giá thực trạng về việc sử dụng kỹ thuật chuyền bóng thấp tay
bằng hai tay trớc mặt của nữ đội tuyển bóng chuyền trờng THPT Cao
Bá Quát - Hà Nội
19
3.2. Lựa chọn và ứng dụng các bài tập để nâng cao hiệu quả kỹ thuật
chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trớc mặt cho đội tuyển bóng chuyền
nữ trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội
25
Kết luận và kiến nghị
35
Tài liệu tham khảo
37



1

Đặt vấn đề

Trong công cuộc đổi mới để xây dựng đất nớc ngày càng vững mạnh
ngành thể dục thể thao (TDTT) cũng nh các ngành khác đã có những đóng
góp to lớn cho sự phát triển chung của nớc nhà. Để hoà nhập với sự phát triển
TDTT của khu vực và thế giới nhằm nâng cao uy tín trên vũ đài quốc tế trong

văn kiện Đại hội IX của Đảng xác định: Đẩy mạnh hoạt động TDTT, nâng
cao thể trạng và tầm vóc của ngời Việt Nam, phát triển phong trào TDTT
quần chúng và mạng lới TDTT rộng khắp. Đào tạo, bồi dỡng đội ngũ giáo
viên, vận động viên (VĐV) thể thao thành tích cao đa Việt Nam lên trình độ
cao trong khu vực Đông Nam á và có vị trí cao trong nhiều môn .[ 2 ]
Cũng nh các môn thể thao khác môn bóng chuyền là môn thể thao
đợc nhiều giới và lứa tuổi a chuộng và tham gia luyện tập nhiều nhất. Tuy
nhiên môn thể thao này ra đời muộn hơn so với với các môn thể thao khác:
xuất hiện năm 1895 do một giáo viên thể dục ngời Mỹ tên là Uyliam
Moocgân sáng lập. Chính vì sự hấp dẫn của nó mà ngay từ khi mới ra đời đã
đợc rất nhiều ngời trên thế giới yêu thích và đón nhận, điều này đã tạo
thuận lợi cho bóng chuyền phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Nó là
môn thể thao đợc đa vào thi đấu chính thức tại các kỳ đại hội Olympic. Tập
luyện bóng chuyền không chỉ nâng cao thành tích thể thao mà thông qua nó
ngời ta sẽ tạo cho mình đợc những phẩm chất đạo đức quý giá nh tinh thần
kiên trì, tự lập, sáng tạo, tinh thần đoàn kết.
Năm 1913 giải bóng chuyền đầu tiên đợc tổ chức tại Paraquer và Mĩ là
nớc đầu tiên giành đợc ngôi vô địch. Từ đó môn thể thao này đã có sự tranh
đấu gay gắt giữa các quốc gia, rất nhiều quốc gia đã thành lập hiệp hội bóng
chuyền.


2

Hiện nay ở một số nớc trên thế giới, môn bóng chuyền đã phát triển ở
trình độ cao, đặc biệt là ở Châu Âu, Châu Mỹ với lợi thế về chiều cao, thể lực
chuyên môn và sức bật tốt cũng nh sự điêu luyện trong thực hiện kỹ thuật
động tác.
ở Việt Nam bóng chuyền xuất hiện từ năm 1922 du nhập bằng con
đờng quân đội do Pháp chiếm đóng. Mặc dù trải qua những thăng trầm của

lịch sử nhng nó vẫn không ngừng đợc duy trì, củng cố và phát triển. Những
năm gần đây bắt đầu có những khởi sắc đáng mừng. Đặc biệt là chiếc huy
chơng đồng đầu tiên của đội bóng chuyền nữ nớc ta tại Đại hội TDTT Đông
Nam á( Segames 19) tổ chức tại Inđônêxia. Kỹ thuật, chiến thuật và tâm lý thi
đấu của VĐV dần đợc hoàn thiện cao hơn. Tuy vậy, thành tích của các VĐV
bóng chuyền nớc ta so với các nớc trong khu vực cũng nh trên thế giới còn
có một khoảng cách khá xa. Điều này đặt ra cho các nhà chuyên môn, các
huấn luyện viên và các nhà khoa học một nhiệm vụ rất quan trọng, đó là làm
sao tìm ra đợc các phơng pháp huấn luyện nâng cao thành tích thi đấu.
Bóng chuyền là môn thể thao có tính tập thể cao, sự thắng bại của đội
bóng phụ thuộc vào tính đoàn kết gắn bó của toàn đội. Tuy nhiên, để có thể
chơi tốt vị trí của mình thì bản thân mỗi vận động viên phải có trình độ kỹ -
chiến thuật cá nhân và t duy chiến thuật tốt.
Muốn tập luyện và thi đấu bóng chuyền tốt thì ngoài các yếu tố trên thì
đòi hỏi vận động viên phải nhanh chóng thích ứng với các tình huống thay đổi
trong thi đấu. Hoạt động thi đấu bóng chuyền là tổ hợp các kỹ thuật cơ bản
nh: phát bóng, đệm bóng, chuyền bóng, đập bóng, chắn bóng. Trong đó
chuyền bóng thấp tay là một trong những kỹ thuật cơ bản và quan trọng trong
bóng chuyền. Nó là khâu đầu tiên tạo tiền đề cho kỹ thuật tấn công ở khâu
tiếp theo đạt hiệu quả cao. Đặc biệt kỹ thuật chuyền bóng thấp tay còn là kỹ
thuật phòng thủ chắc chắn nhất khi đối phơng tấn công.


3

Bóng chuyền là một môn thể thao năng động nên rất đợc nhiều giới
yêu thích và tập luyện nhng để đúng kỹ thuật và đạt đợc thành tích cao thì
không hề đơn giản. Nếu ngay từ đầu ngời tập không tạo cho mình khái niệm
đúng về kỹ thuật động tác thì dần dần trong quá trình tập luyện sẽ trở thành
thói quen sai và rất khó sửa, hạn chế nhiều trong quá trình tiếp thu động tác và

hoàn thiện kỹ thuật cũng nh nâng cao hiệu quả kỹ - chiến thuật.
Qua thực tế tập luyện và thi đấu đã nhận thấy nữ đội tuyển bóng chuyền
trờng trung học phổ thông (THPT) Cao Bá Quát - Hà Nội thực hiện kỹ thuật
chuyền bóng thấp tay còn nhiều hạn chế. Đại đa số các em cha hoàn chỉnh về
kỹ thuật và còn mắc nhiều sai lầm khi thực hiện động tác. Việc chuyền bóng
thấp tay của các em còn nhiều hạn chế sẽ ảnh hởng tới kỹ thuật tấn công ở
khâu tiếp theo. Chính vì vậy cần xác định nguyên nhân tạo nên sự hạn chế và
tìm cách khắc phục giúp các em nâng cao hiệu quả tập luyện và thi đấu môn
bóng chuyền.
Xuất phát từ thực tế đó để nâng cao hiệu quả kỹ thuật chuyền bóng thấp
tay bằng hai tay trớc mặt cho nữ đội tuyển bóng chuyền trờng THPT Cao
Bá Quát - Hà Nội đã tổ chức nghiên cứu đề tài Lựa chọn và ứng dụng một
số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng
hai tay trớc mặt cho Nữ đội tuyển bóng chuyền trờng THPT Cao Bá
Quát - Hà Nội.
* Mục đích nghiên cứu
Khi đề tài đợc hoàn thành, các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả của kỹ
thuật chuyền bóng thấp tay đã đợc lựa chọn và ứng dụng, sẽ giúp các em học
sinh trong đội tuyển bóng chuyền nữ trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội nói
riêng và học sinh của các trờng THPT khác nói chung sẽ hoàn thiện đợc các
khâu trong kỹ thuật bóng chuyền, góp phần nâng cao hiệu quả tập luyện và thi
đấu cho các em.


4


chơng 1:
tổng quan các vấn đề nghiên cứu

1.1. Đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi học sinh THPT
1.1.1. Đặc điểm tâm lý học sinh THPT
ở lứa tuổi này các em đã có những bớc phát triển nhảy vọt về thể chất
lẫn tinh thần. Biểu hiện là đã có những bớc phát triển qua tuổi thơ ấu sang
tuổi trởng thành.
ở giai đoạn này các em đã hình thành những phẩm chất về trí tuệ, tình
cảm, đạo đức, phong cách và thái độ với công việc đợc giao. Sự phát triển
của các em trong giai đoạn này tơng đối phức tạp, tâm lý của các em có
những biến đổi mâu thuẫn với nhau, xuất hiện nhiều đột biến. Biểu hiện cơ
bản nhất ở độ tuổi này là độ tuổi dậy thì. Các chức năng sinh lý mới hoàn toàn
xuất hiện. Tuyến sinh dục hoạt động, biểu hiện ra bên ngoài bằng các dấu hiệu
nh giọng nói, tính cách có nhiều thay đổi.
Sự phát triển thân thể của các em đột ngột về chiều cao, hệ xơng có
bớc đột biến và phát triển mạnh. Hệ thần kinh cũng đợc phát triển và hoàn
thiện. Trong quá trình học tập, hệ thống tín hiệu thứ hai của các em đợc nâng
cao, sự biến đổi mạnh mẽ về thể chất dẫn tới sự mất cân bằng của các bộ phận
chức năng cơ thể. Sự mất cân bằng giữa trái tim và mạch máu, dung tích của
tim tăng lên gấp đôi so với lứa tuổi trớc đó, nhng dung tích mạch máu tăng
lên gấp 1,5 lần. Hệ tuần hoàn tạm thời bị rối loạn nên hiện tợng thiếu máu
cục bộ ở bộ phận trên vỏ não làm cho các em trong quá trình tập luyện sẽ bị
mệt mỏi, chán nản thần kinh không ổn định, dễ xúc động, dễ bị kích động làm
cho các phản xạ giữa hng phấn và ức chế không ổn định dẫn đến mất tự chủ
bản thân.


5

Cùng với sự phát triển sức nhanh sức mạnh cơ bắp, quá trình hoạt động
của các em còn nhiều động tác thừa, sai lệch về tiến độ, kỹ thuật động tác.
Nhng đó chỉ là khó khăn tạm thời của sự phát triển. Trong công việc của em

rất thích đợc giao các công việc cụ thể, thích đợc khen ngợi, biểu dơng có
xu hớng bắt chớc, học tập ngời lớn.
1.1.2. Đặc điểm sinh lý học sinh THPT
Lứa tuổi này cơ thể các em đã phát triển tơng đối hoàn chỉnh, các bộ
phận cơ thể vẫn tiếp tục phát triển nhng tốc độ lớn chậm dần, chức năng sinh
lý đã tơng đối ổn định, khả năng hoạt động của các hệ thống cơ quan của cơ
thể cũng đợc cao hơn.
- Hệ thần kinh:
Hệ thần kinh tiếp tục đợc phát triển đến hoàn thiện khả năng t duy,
phân tích, tổng hợp và trừu tợng hoá đợc phát triển tạo điều kiện thuận lợi
cho việc hình thành các phản xạ có điều kiện. Mức độ tiếp thu các kỹ thuật
động tác, kỹ năng, kỹ xảo đạt mức độ tối đa. Đây là đặc điểm thuận lợi để các
em nhanh chóng tiếp thu và hoàn thiện kỹ thuật động tác.
Tuy nhiên đối với một số bài tập mang tính đơn điệu thiếu hấp dẫn sẽ
làm cho học sinh nhanh chóng bị mệt mỏi. Do đó cần thay đổi nội dung, hình
thức tập luyện theo hớng đa dạng và phong phú. Đặc biệt, tăng cờng hình
thức thi đấu và trò chơi vận động để gây hứng thú và tạo điều kiện hoàn thành
tốt các bài tập đề ra. Còn lu ý sử dụng những bài tập này phải tính đến đặc
điểm sinh lý của học sinh.
- Hệ hô hấp
Đã phát triển và tơng đối hoàn thiện, vòng ngực trung bình của nữ từ
69 - 74cm, diện tích tiếp xúc của phổi khoảng 100 - 120cm
2
, dung tích sống
tăng nhanh chóng khoảng 3 - 4 lít, tần số hô hấp 10 - 20 lần/phút.


6

Tuy nhiên, các cơ hô hấp vẫn còn yếu nên sự co giãn của lồng ngực

nhỏ, chủ yếu là co giãn cơ hoành. Trong tập luyện cần thở sâu và tập trung
chú ý thở bằng ngực để có tác dụng phát triển hệ hô hấp.
- Hệ tuần hoàn
Buồng tim phát triển tơng đối hoàn chỉnh, mạch đập khoảng 75 - 85
lần/phút. Hệ thống điều hoà vận mạch phát triển tơng đối hoàn chỉnh. Phản
ứng của hệ tuần hoàn trong vận động tơng đối rõ rệt nhng sau vận động
mạch và huyết áp hồi phục tơng đối nhanh chóng. Vì vậy cần áp dụng những
bài tập có khối lợng và cờng độ vận động tơng đối lớn nh: chạy 500 -
600m Khi sử dụng bài tập có khối lợng và cờng độ vận động lớn hoặc các
bài tập phát triển sức bền cần thờng xuyên kiểm tra theo dõi.
- Hệ vận động
Hệ vận động bao gồm hệ xơng và hệ cơ
Lứa tuổi học sinh THPT, hệ xơng bắt đầu giảm tốc độ phát triển, cột
sống đã ổn định hình dáng nhng vẫn cha hoàn thiện, vẫn có thể cong vẹo.
Hệ cơ nữ ở tuổi này cũng đã phát triển nhng ở mức độ cha hoàn
thiện. Khi lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật chuyền bóng
thấp tay bằng hai tay trớc mặt ngoài sức nhanh cần phải kết hợp với phát
triển tốc độ cho các em để các em hoàn thiện hơn. Đặc biệt nổi bật ở lứa tuổi
này khả năng vận động với chu kỳ kinh nguyệt.
Hiện tợng kinh nguyệt là hiện tợng sinh lý bình thờng, các em nữ có
thể hoàn toàn tham gia luyện tập, thi đấu thể thao khi đợc quan tâm đúng
mức và có biện pháp đối xử cá biệt hợp lý. Trong chu kỳ kinh nguyệt, các em
xuất hiện cảm giác khó chịu, buồn nôn, đau đớn, khả năng hoạt động thể lực
trong ngày hành kinh giảm xuống rõ rệt, các bài tập áp dụng phải trong thời
gian ngắn.


7

Tuy nhiên khả năng vận động ở một số em không những không giảm

mà còn tăng lên trong những ngày hành kinh. Nhng cần phải quan tâm đúng
mức, đối xử cá biệt hợp lý, có những bài tập phù hợp với các em trong giai
đoạn này.
1.2. Đặc điểm hoạt động luyện tập và thi đấu của bóng chuyền
1.2.1. Đặc điểm môn bóng chuyền
Bóng chuyền là một môn thể thao hoạt động không có chu kì, nhiều tình
huống phức tạp luôn thay đổi, đòi hỏi VĐV phải xử lý trong thời gian ngắn,
trong các hiệp đấu và ngay cả trong lần bóng qua lại trên lới, VĐV liên tục phải
thực hiện và ứng phó tình huống thay đổi đó. Là môn thể thao đồng đội thi đấu
đối kháng gián tiếp, không va chạm thân thể trực tiếp do có lới ngăn cách, hoạt
động thi đấu bóng chuyền theo hớng toàn diện - cao - nhanh - biến.
Toàn diện trong thi đấu bóng chuyền thể hiện ở việc thực hiện một loạt
kỹ thuật cơ bản (phát bóng, chuyền bóng, đập bóng, đệm bóng, chắn bóng)
trong một khoảng thời gian ngắn. Kỹ thuật thực dụng thi đấu đa dạng: kỹ
thuật sở trờng, tức khả năng vận dụng điêu luyện vào tình huống nào đó đợc
đào tạo phù hợp với điều kiện cá nhân (chuyền 2, libero, chủ công, chắn) độc
chiêu, tức có trình độ kỹ xảo cao mang tính sáng tạo, độc đáo của cá nhân mà
ngời khác cha đạt tới. Ngoài toàn diện về kỹ thuật ra còn phải toàn diện về
kiến thức, vận dụng kỹ chiến thuật cá nhân và tập thể, năng lực thích ứng với
hoàn cảnh, sức khoẻ, tâm lý, nhân cách và thể lực chuyên môn. Sự toàn diện
thể hiện năng lực, trình độ thi đấu gắn chặt hữu cơ thống nhất với con ngời.
Tính toàn diện này là hớng ứng dụng của quá trình đào tạo, huấn luyện, đồng
thời là yêu cầu toàn diện của từng cá nhân VĐV, cha kể phạm vi trình độ
tổng hợp một đội bóng hình thành sức mạnh thể hiện về trình độ thi đấu cao
trớc mọi đối thủ.


8

Với đặc điểm là môn thi đấu đối kháng gián tiếp do có lới ngăn cách

và thờng xuyên phải tranh chấp những pha bóng trên lới nên VĐV bóng
chuyền đòi hỏi phải có chiều cao và sức bật tốt. Yêu cầu độ cao trong bóng
chuyền chỉ chiều cao đứng, cao với tay, bật cao, xa có đà hoặc không có đà,
cao thể hiện năng lực khống chế không gian cao, xa tạo điều kiện cho VĐV
khống chế tầm cao, không gian chiều cao theo chiều thẳng đứng và chiều
ngang.
Thi đấu môn bóng chuyền khác với các môn thể thao khác là VĐV khi
phối hợp với đồng đội không đợc giữ bóng lâu trong tay. Đặc điểm này đặt ra
cho VĐV bóng chuyền phải thực hiện động tác chuyền bóng một cách nhanh
nhất. Yêu cầu về yếu tố nhanh trong bóng chuyền chỉ năng lực thực hiện động
tác nhanh (bật đập nhanh, ghìm nhanh, xoay chuyển nhanh, nhanh trong sự
điều khiển của thần kinh theo hớng tăng tốc và nhanh chóng giảm tốc).
Nhanh chính là điều kiện để thực hiện đợc biến hoá.
Trong suốt thời gian thi đấu VĐV phải thực hiện động tác liên tục,
lợng vận động rất lớn, nhịp độ trận đấu luôn tăng, các tình huống trên sân
luôn thay đổi , biến hoá không ngừng đòi hỏi VĐV bóng chuền phải tập trung
cao độ và xử lý các tình huống trận đấu một cách hợp lý. Yêu cầu về biến hoá,
đó là chỉ năng lực điều khiển cao nhất với trình độ kỹ năng, kỹ xảo các vận
dụng trong điều kiện biến đổi của thi đấu. Biến hoá phải thể hiện trên cơ sở
nhịp điệu tốc độ biến điểm, biến tầm, biến phơng, biến chiều, biến hình động
tác, biến lực Bóng chuyền phải vận động đến bóng, tiếp xúc bóng trong thời
gian rất ngắn (theo luật) bóng lại luôn chuyển động trên không, không dừng
lại nên biến hoá là mục tiêu cao nhất mang tính nghệ thuật sáng tạo cao tức là
tài năng bóng chuyền gồm có năng lực linh hoạt cao.




9

1.2.2. Đặc điểm về kỹ thuật
Trong những năm gần đây phong trào tập luyện môn bóng chuyền đã
không ngừng phát triển nhanh chóng cả về số lợng và chất lợng ở mọi đối
tợng trong nớc và thế giới. Những trận thi đấu bóng chuyền ở trình độ cao
đã thực sự hấp dẫn và lôi cuốn đông đảo khán giả. Chính vì vậy, bóng chuyền
đã góp phần không nhỏ trong các hoạt động văn hoá thể thao lành mạnh của
quần chúng nhân dân.
Bóng chuyền là môn thi đấu tập thể, vì vậy có thể tạo nên chiến thắng
chung của đội, mỗi thành viên trong đội phải có đầy đủ phẩm chất và kỹ thuật
cơ bản tốt.
Trong thi đấu có nhiều tình huống xảy ra bất ngờ đòi hỏi VĐV phải
luôn tập trung cao độ phán đoán một cách chính xác tầm, hớng, lực mạnh mẽ
và tính năng chuyển động khác nhau để đệm bóng đợc chính xác và có hiệu
quả cao.
1.2.3. Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trớc mặt
Kỹ thuật là biện pháp thực hiện một động tác nào đó thông qua những
hoạt động cụ thể, có chủ định, nhằm hoàn thành nhiệm vụ vận động với hiệu
quả cao nhất.
Trong thi đấu bóng chuyền hiện đại với uy lực tấn công nhanh, mạnh từ
các quả phát và đập bóng của đối phơng thì kỹ thuật chuyền bóng thấp tay
bằng hai tay trớc mặt đợc ứng dụng phổ biến và có hiệu quả cao.
Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trớc mặt (đệm bóng) là kỹ
thuật chủ yếu sử dụng phần cẳng tay để đỡ và đẩy bóng đi ở tầm ngang hoặc
thấp hơn trọng tâm cơ thể.
Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay có diện tiếp xúc giữa tay và bóng rộng
nhng điểm tiếp xúc lại ít hơn chuyền bóng cao tay do đó ít bị phạm lỗi kỹ
thuật nh dính bóng hoặc bóng 2 tiếng.


10

Chuyền bóng thấp tay là phơng tiện chính và là biện pháp cơ bản dùng
để chuyền một trong phòng thủ, đỡ phát, đỡ đập và lăn ngã cứu bóng. Cấu trúc
kỹ thuật động tác đơn giản hơn chuyền bóng cao tay. Kỹ thuật này thờng
đợc sử dụng rộng rãi trong thi đấu bởi vì: phạm vi khống chế rộng, đỡ đợc
những đờng bóng mạnh và ở xa thân ngời.
Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay không chỉ đợc sử dụng chủ yếu trong
phòng thủ để đỡ những đờng bóng đối phơng tấn công sang có uy lực mạnh,
tốc độ nhanh, tầm bóng thấp và không thể chuyền cao tay mà còn có tác dụng
rèn luyện thể lực, nâng cao tính linh hoạt, nhanh nhẹn, lòng dũng cảm cho
ngời tập, nhất là lăn ngã cứu bóng.
Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bao gồm 3 giai đoạn:
- T thế chuẩn bị
Ngời tập đứng ở t thế trung bình, hai chân đứng rộng bằng vai hoặc
hơn vai một chút, 2 tay co tự nhiên ở 2 bên thân, mắt quan sát bóng. Khi xác
định đợc điểm rơi của bóng ở tầm thích hợp thì đa 2 tay ra đón bóng. Hai
tay duỗi thẳng, 2 bàn tay đặt chéo nhau và nắm lại, hai ngón cái song song và
kề nhau.
- Đánh bóng
Bóng đến ngang thắt lng, cách xa thân một cánh tay thì thực hiện đánh
bóng đi, lúc này 2 chân đạp đất duỗi khớp gối nâng trọng tâm cơ thể và nâng
tay. Hai tay đợc chuyển động từ dới lên trên và dùng phần giữa cẳng tay
đệm vào giữa sau và dới bóng, kết hợp với nâng tay ở mức độ cần thiết. Khi 2
tay chạm bóng là lúc ấn cổ tay xuống dới làm căng các nhóm cơ cẳng tay kết
hợp hóp bụng giữ chắc bả vai và khớp khuỷu. Hai tay thẳng chắc bóp chặt vào
nhau, toàn thân hơi lao về phía trớc.
Khi thực hiện cần chú ý: nếu đờng bóng đến với lực vừa phải và chậm
thì chỉ cần phối hợp đạp chân, nâng tay để đẩy bóng đi. Còn nếu bóng đến

11

nhanh mạnh thì phải ghìm vai thẳng tay và hạn chế nâng tay để bóng bật đi
theo ý muốn.
Chuyền bóng thấp tay là một hoạt động có tính chất cơ học trong không
gian và tuân theo quy luật hoạt động của vật lý, do đó góc độ đờng bóng đi
phụ thuộc vào góc độ tay chuyền.
Nếu góc độ đờng bóng lớn thì góc độ của tay chuyền bóng nhỏ và
ngợc lại (góc độ tay chuyền là góc tạo bởi cánh tay và mặt đất). Song tuỳ vào
đặc điểm góc độ đờng bóng đến và độ cao của đờng bóng muốn chuyền đi,
ngời chuyền có thể quyết định góc độ tay chuyền cho phù hợp.
- Kết thúc
Khi bóng rời tay, 2 chân tiếp tục duỗi, tay theo đà nâng theo hớng đi
của bóng một đoạn ngắn rồi nhanh chóng trở về t thế chuẩn bị để thực hiện
động tác tiếp theo.
1.3. Các yếu tố ảnh hởng đến hiệu quả kỹ thuật chuyền bóng thấp tay
bằng hai tay trớc mặt (đệm bóng)
1.3.1. Các yếu tố thể lực
Bên cạnh các yếu tố hiểu biết, đạo đức, ý chí, kỹ thuật và chiến thuật
thể lực là một trong những nhân tố quan trọng trong tập luyện và thi đấu bóng
chuyền. Thể lực là nền tảng cho việc thực hiện các kỹ thuật và mọi hành vi
chiến thuật, trình độ thể lực không cao sẽ không đáp ứng đợc quá trình thi
đấu căng thẳng liên tục trong thời gian dài.
Các môn thể thao tập thể nói chung và môn bóng chuyền nói riêng
trong thi đấu phải thực hiện các loại kỹ thuật khác nhau trong thời gian dài.
Do vậy, ở cuối các hiệp đấu, trận đấu VĐV sẽ bị giảm sút về thể lực dẫn đến
việc thực hiện các kỹ thuật kém hiệu quả.
Nh vậy, trong tập luyện và thi đấu môn bóng chuyền đòi hỏi mỗi cá
nhân phải có trình độ kỹ thuật cao, muốn vậy phải tạo đợc một nền móng thể
lực chuyên môn tốt để phục vụ cho việc phát triển các kỹ chiến thuật, tâm lý

và thành tích sau này.



12

1.3.2. Các yếu tố kỹ thuật
Yếu tố kỹ thuật có tầm quan trọng đặc biệt đối với hiệu quả chuyền
bóng. Nếu kỹ thuật cha đạt tới kỹ năng, kỹ xảo thì động tác chuyền bóng sẽ
biểu hiện rất nhiều sai lầm.
Ví dụ: Khi tiếp xúc bóng, hai cẳng tay bị lệch bên cao bên thấp.
Khi trình độ kỹ thuật thấp thì kỹ năng vận động thể hiện động tác phải
tập trung chú ý cao vào các thành phần động tác, cách làm cha ổn định. Nếu
đợc lặp lại nhiều lần thì động tác càng trở nên thành thục, các cơ sở phối hợp
vận động dần dần đợc tự động hoá và kỹ năng trở thành kỹ xảo.
VĐV khó có thể đạt đợc thành tích nếu họ không có vốn tích luỹ các
kỹ xảo vận động riêng lẻ phong phú. Mỗi VĐV phải luôn tập trung vào từng
chi tiết động tác trong hành vi chiến thuật của mình. Khi đã thành kỹ xảo thì
tính liên tục của động tác thể hiện ở tính nhẹ nhàng liên kết và tính nhịp điệu
bền vững của động tác. Sự hình thành một kỹ xảo hoàn thiện có liên quan đến
tri giác chuyên môn về động tác và về môi trờng xung quanh nh cảm giác
với bóng.
1.3.3. Các yếu tố tâm lý
Môn thể thao bóng chuyền có ảnh hởng nhất định đến việc phát triển
các mặt tâm lý của ngời tập nh: tri giác, sự quan sát, trí nhớ, sự t duy, trí
tởng tợng, cảm xúc và các phẩm chất đạo đức ý chí. Tâm lý thi đấu của
VĐV bóng chuyền xuất hiện trong những điều kiện hoàn cảnh khác nhau
trong trận đấu, hiệp đấu, từng giai đoạn của điểm số khác nhau. Có khi xuất
hiện tức thời VĐV cha điều chỉnh đợc. Tâm lý có ảnh hởng trực tiếp đến
hiệu quả chuyền bóng. Trạng thái tinh thần đạo đức của một tập thể đội bóng

phụ thuộc trực tiếp vào tính chất, mối quan hệ lẫn nhau trong nội bộ. Do vậy
tinh thần tập thể, mối quan hệ tôn trọng lẫn nhau, giúp đỡ lẫn nhau, sự đoàn


13

kết nhất trí của từng thành viên trong tập thể là những điều kiện cần thiết cho
sự thành công.
Tóm lại: kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trớc mặt chỉ có
thể đạt đợc hiệu quả cao khi kết hợp đợc 3 yếu tố: thể lực, kỹ thuật và yếu
tố tâm lý. Trong đó thể lực và kỹ thuật là hai yếu tố quan trọng, khi VĐV đã
nắm vững kỹ thuật động tác và có thể lực tốt thì sẽ tự tin thi đấu có hiệu quả
cao và sẽ không bị chi phối bởi yếu tố tâm lý.

14

Chơng 2:

Nhiệm vụ, phơng pháp, tổ chức nghiên cứu

2.1. Nhiệm vụ nghiên cứu.
Để đạt đợc mục đích nghiên cứu trong phạm vi đề tài cần giải quyết 2
nhiệm vụ sau:
- Nhiệm vụ 1: Đánh giá thực trạng việc sử dụng kỹ thuật chuyền bóng
thấp tay bằng hai tay trớc mặt cho nữ đội tuyển bóng chuyền trờng THPT
Cao Bá Quát - Hà Nội.
- Nhiệm vụ 2: Lựa chọn và ứng dụng một số bài tập nhằm nâng cao
hiệu quả kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trớc mặt cho nữ đội
tuyển bóng chuyền trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội.
2.2. Phơng pháp nghiên cứu
Giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu này là việc điều tra hiện trạng việc sử
dụng các kỹ thuật bóng chuyền thấp tay trong thực tiễn thi đấu bằng hình thức
thống kê số học và điều tra bằng phiếu hỏi đối với các đội tuyển bóng chuyền
trờng THPT. Đồng thời, thông qua hình thức phỏng vấn này, đề tài tiến hành
xác định một số bài tập thờng sử dụng trong việc huấn luyện kỹ thuật chuyền
bóng thấp tay của đối tợng VĐV bóng chuyền các trờng THPT. Mặt khác,
qua phân tích tổng hợp các nguồn t liệu trong và ngoài nớc có liên quan đến
vấn đề nghiên cứu để xác định cơ sở lí luận của việc ứng dụng các bài tập
trong huấn luyện kỹ thuật chuyền bóng thấp tay cho đối tợng nghiên cứu.
Để giải quyết các nhiệm vụ của đề tài đã sử dụng các phơng pháp
nghiên cứu sau:

15

2.2.1. Phơng pháp phân tích và tổng hợp tài liệu
Phơng pháp này sử dụng nhằm tham khảo tổng hợp, hệ thống hoá các
nguồn kiến thức có liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu, hình thành cơ sở lý
luận, xây dựng giả thiết khoa học, xác định mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu.
Đồng thời cũng thông qua phơng pháp này đã có cơ sở lựa chọn, ứng dụng và
kiểm chứng đợc hiệu quả của hệ thống các bài tập phát triển kỹ thuật chuyền
bóng thấp tay bằng hai tay trớc mặt (đệm bóng) cho nữ đội tuyển bóng
chuyền trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội. Các tài liệu tham khảo về các vấn
đề liên quan đến đề tài nh: các văn kiện, nghị quyết của Đảng và Nhà nớc,
các đề tài khoa học, khoá luận, sách, báo chuyên ngành
2.2.2. Phơng pháp phỏng vấn toạ đàm
Là phơng pháp chúng tôi sử dụng trong quá trình điều tra thực trạng
việc sử dụng các test đánh giá trình độ kỹ thuật đệm bóng, cũng nh các bài
tập trong quá trình huấn luyện kỹ thuật đệm bóng cho đối tợng nghiên cứu.
Đối tợng phỏng vấn là các giáo viên bộ môn, một số chuyên gia huấn luyện
bóng chuyền về yếu tố ảnh hởng đến kỹ thuật chuyền thấp tay, phơng pháp
và nội dung huấn luyện trong quá trình thực nghiệm.Thông qua phỏng vấn
gián tiếp GV bộ môn, chuyên gia huấn luyện bóng chuyền về phơng pháp và
nội dung huấn luyện trên cơ sở đó xác định lựa chọn và ứng dụng các bài tập
phù hợp với đối tợng nghiên cứu.
2.2.3. Phơng pháp quan sát s phạm
Là phơng pháp cơ bản đợc sử dụng để tiến hành nghiên cứu khoa học
về giảng dạy, huấn luyện thi đấu bóng chuyền.
Qua quan sát các buổi tập của đội tuyển nữ bóng chuyền trờng THPT
Cao Bá Quát - Hà Nội. Trong đó, chú ý đến các bài tập kỹ thuật, khả năng
phối hợp vận động. Từ những cơ sở khách quan đó có thể có đợc những định
hớng trong quá trình thực hiện s phạm.

16

2.2.4. Phơng pháp kiểm tra s phạm
Đề tài sử dụng phơng pháp kiểm tra s phạm để kiểm tra, đánh giá
hiệu quả của các bài tập bổ trợ nhằm nâng cao kỹ thuật chuyền bóng thấp tay
bằng hai tay trớc mặt cho nữ đội tuyển bóng chuyền trờng THPT Cao Bá
Quát - Hà Nội trớc và sau khi áp dụng bài tập.
2.2.5. Phơng pháp thực nghiệm s phạm
Là phơng pháp đợc sử dụng trong quá trình nghiên cứu đề tài để đánh
giá hiệu quả của một số bài tập đã đợc lựa chọn và ứng dụng trong huấn
luyện kỹ thuật chuyền bóng thấp tay cho nữ đội tuyển bóng chuyền trờng
THPT Cao Bá Quát - Hà Nội.
Trớc khi tiến hành thực nghiệm tiến hành kiểm tra thành tích ban đầu
của 2 nhóm thực nghiệm và đối chứng , cùng các nội dung nh nhau với 20 nữ
HS trong đội truyển bóng chuyền của trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội,
trong đó 10 nữ HS - nhóm thực nghiệm và 10 nữ HS - nhóm đối chứng, các
đối tợng này đợc lựa chọn ngẫu nhiên.
HS cả 2 nhóm (thực nghiệm và đối chứng) trớc thực nghiệm s phạm
đều đợc tiến hành kiểm tra s phạm nhằm xác định mức độ đồng đều về trình
độ kỹ thuật chuyền bóng thấp tay cơ bản.
Để đảm bảo tính khách quan, quá trình nghiên cứu đợc tổ chức thực
nghiệm theo phơng pháp thực nghiệm so sánh song song trên 2 nhóm thực
nghiệm và đối chứng. Nhóm thực nghiệm tập theo bài tập ứng dụng trong
huấn luyện kỹ thuật chuyền bóng thấp tay đã đợc lựa chọn. Nhóm đối chứng
tập các bài tập cũ theo chơng trình huấn luyện của đội tuyển bóng chuyền nữ
trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội.
2.2.6. Phơng pháp toán học thống kê
Phơng pháp này đợc sử dụng để phân tích và xử lý các số liệu đã thu

đợc trong quá trình nghiên cứu của đề tài.


17

Các công thức đợc sử dụng
- Giá trị trung bình cộng:

n
i
i 1
x
x
n




Trong đó:

x
: giá trị TB
x
i
: giá trị từng cá thể
n: số lợng đối tợng
: ký hiệu tổng
- Phơng sai:

2

2
i
(x x)
(n 30)
n 1





- Độ lệch chuẩn:
2


- So sánh 2 số trung bình quan sát (t)
t =
A B
2 2
A B
A B
x x
n n



(n
A
< 30 và n
B
< 30)

Trong đó:
2 2
A B
2
A B
(x x ) (x x )
n n 2





2.3. Tổ chức nghiên cứu
2.3.1. Thời gian nghiên cứu
Toàn bộ đề tài đợc tiến hành nghiên cứu từ tháng 11 năm 2010 đến
tháng 5 năm 2011 và chia làm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Từ tháng 11 năm 2010 đến tháng 01 năm 2011: là giai
đoạn lựa chọn đề tài, xác định các vấn đề nghiên cứu, thu thập tài liệu có liên
quan, viết đề cơng nghiên cứu, bảo vệ đề cơng.


18

- Giai đoạn 2: Từ tháng 01 năm 2011 đến tháng 4 năm 2011: là giai
đoạn nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn, xây dựng và thực nghiệm các bài
tập cho đội tuyển nữ bóng chuyền trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội.
Giai đoạn 3: Từ tháng 04 năm 2011 đến tháng 05 năm 2011: là giai
đoạn xử lý các số liệu thu đợc trong quá trình nghiên cứu, phân tích các kết
quả nghiên cứu, viết và hoàn thiện khoá luận. Chuẩn bị và bảo vệ khoá luận
trớc hội đồng.

2.3.2. Đối tợng nghiên cứu.
- Đối tợng chủ thể: một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật
chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trớc mặt cho nữ đội tuyển bóng chuyền
trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội.
- Đối tợng khách thể: là 20 học sinh nữ đội tuyển bóng chuyền trờng
THPT Cao Bá Quát - Hà Nội.
2.3.3. Địa điểm nghiên cứu.
- Trờng ĐHSP Hà Nội 2
- Trờng THPT Cao Bá Quát - Hà Nội











19

Chơng 3: Phân tích kết quả nghiên cứu

3.1. Đánh giá thực trạng về việc sử dụng kỹ thuật chuyền bóng thấp tay
bằng hai tay trớc mặt của nữ đội tuyển bóng chuyền trờng THPT Cao
Bá Quát - Hà Nội
3.1.1. Phong trào TDTTtại nhà trờng.
Trờng THPT Cao Bá Quát là một trờng có nhiều thành tích về các
hoạt động thể thao, tại trờng có nhiều môn thể thao nh: bóng chuyền, bóng

đá, cầu lông, đá cầu đợc rất nhiều học sinh tham gia chơi và tập luyện.
Trong đó Bóng chuyền là môn thể thao đợc nhà trờng quan tâm và nhiều
ngời a thích. Trờng đã có đội tuyển bóng chuyền nam và nữ, đã tham gia
thi đấu tại khu vực và cũng mang nhiều thành tích về cho nhà trờng. Vì vậy
bóng chuyền là môn học đã đợc nhà trờng đa vào trong chơng trình dạy
học và là hoạt động phong trào của trờng.
3.1.2. Về cơ sở vật chất
- Địa điểm học môn học thể dục
Nhà trờng đã có khu vực học tập riêng cho môn thể dục với đầy đủ các
sân tập nh: bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ, cầu lông, đá cầu Riêng với
bóng chuyền đợc u tiên hơn cả vì đây là môn thể thao đợc a thích và là
thế mạnh của nhà trờng. Trờng còn đang xây dựng nhà tập đa năng, một
phần để phục vụ cho việc học tập, ngoài ra nó còn là nơi tập luyện riêng của
đội tuyển bóng chuyền nam và nữ.
- Dụng cụ tập luyện
Trờng đã có đầy đủ các dụng cụ đáp ứng cho các môn học đợc nhà
trờng quan tâm và đáp ứng đợc nhu cầu học của học sinh. Nhất là đối với
bóng chuyền, nhà trờng đặc biệt quan tâm vì đây là một môn thể thao thế
mạnh của nhà trờng, dụng cụ tập luyện đã đợc đáp ứng đầy đủ.