Nông nghiệp, nông thôn là khu vực đặc biệt của nền kinh tế, là một ngành sản xuất vật chất quan trọng

Website: Email : Tel : 0918.775.368

A.đặt vấn đề
Nông nghiệp, nông thôn là khu vực đặc biệt của nền kinh tế, là một ngành sản
xuất vật chất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân ở mỗi nớc. Ơ Việt Nam
nông nghiệp giữ vị trí đặc biệt quan trong vì nhiều lý do: 80% dân số chủ yếu
sống ở nông thôn, nguồn sống chính dựa vào nông nghiệp, trong cơ cấu kinh tế
quốc dân, GDP do nông nghiệp tạo ra vẫn giữ vị trí hàng đầu, trên 50% giá trị
xuất khẩu là nông sản, thuỷ sản. Sự phát triển của khu cực này có vị trí quan
trọng trong việc thực hiện thành công công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc
theo định hớng xà hội chủ nghĩa. Sự tăng trởng của nông nghiệp có tác động lớn
đến quy mô và tốc độ tăng trởng kinh tế quốc dân nói chung. Nhng vai trò đó
không hình thành tự phát, mà phụ thuốc rất nhiều vào sự tác động của nhà nớc.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xà hội Nhà nớc cần tác động vào nông
nghiệp, nông thôn bằng nhiều chính sách. Đó là lý do em chọn đề tài "Chính
sách phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam trong thời ký quá độ lên
chủ nghĩa xà hội"

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

B.gi¶i quyÕt vÊn đề
I-vai trò của nông nghiệp nông thôn

1 Khái niệm về n«ng nghiĐp, n«ng th«n
a.Khai niem nong nghiep
N«ng nghiƯp theo nghÜa hẹp là ngành sản xuất ra của cải vật chất mà con ngời phải dựa vào quy luật sinh trởng của cây trồng, vật nuôi để tạo ra sản phẩm
nh lơng thực, thực phẩmđể thoả mÃn các nhu cầu của mình. Nông nghiệp
theo nghĩa rộng còn bao gồm cả lâm nghiệp, ng nghiệp.

Nh vậy nông nghiệp là ngành sản xuát phụ thuộc rất nhiều vào tự nhiên.
Những điều kiện tự nhiên nh đất đai, nhiệt độ, lợng ma, bức xạ mặt trờitrực
tiếp ảnh hởng đến năng suất, sản lợng cây trồng vật nuôi. Nông nghiệp cũng là
ngành sản xuất có năng suất lao động rất thấp, vì đây là ngành sản xuất phụ
thuộc rất nhiều vào tự nhiên; là ngành sản xuất mà việc ứng dụng tiến bộ khoa
học công nghệ gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài ra sản xuất nông nghiệp ở nớc
ta thờng gắn liền với những phơng pháp canh tác, lề thói, tập quánđà có từ
hàng nghìn năm nay.
ở các nớc nghèo, nông nghiệp thờng chiếm tû träng rÊt lín trong GDP vµ thu
hót mét bé phận quan trọng lao động xà hội.
b. Khái niệm nông thôn
Nông thôn là khái niệm dùng để chỉ một địa bàn mà ở đó sản xuất nông
nghiệp chiếm tỷ trọng lớn. Nông thôn có thể đợc xem xét trên nhiều góc độ:
kinh tế, chính trị, khoa học, xà hội
c.Khái niệm kinh tế nông thôn
Kinh tế nông thôn là một khu vực của nền kinh tế gắn liền với địa bàn nông
thôn. Kinh tế nông thôn vừa mang những đặc trng chung của nền kinh tế về lực
lợng sản xuất và quan hệ sản xuất, về cơ chế kinh tếvừa có những đặc điểm
riêng gắn liền với nông nghiệp, nông thôn.
Xét về mặt kinh tế kĩ thuật, kinh tế nông thôn có thể bao gồm nhiều
ngành kinh tế nh: nông nghiệp, lâm nghiệp, ng nghiệp, tiểu, thủ công nghiệp,
Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

dÞch vơ…trong dã nông nghiệp, lâm nghiệp, ng nghiệp là ngành kinh tế chđ
u. XÐt vỊ mỈt kinh tÕ - x· héi, kinh tế nông thôn cũng bao gồm nhiều ngành
thành phần kinh tÕ: kinh tÕ nhµ níc, kinh tÕ tËp thĨ, kinh tế cá thểXét về
không gian và lÃnh thổ, kinh tế nông thôn bao gồm các vùng nh: vùng chuyên

canh lúa, vùng chuyên canh cây màu, vùng trồng cây ăn quả
2. Vai trò của nông nghiệp, nông thôn
a) Cung cấp lơng thực, thực phẩm cho xà hội
Nhu cầu ăn là nhu cầu cơ bản, hàng đầu của con ngời. XÃ hội có thể thiếu
nhiều loại sản phảm nhng không thể thiếu lơng thực, thực phẩm cho xà hội. Do
đó, việc thoà mÃn các nhu cầu về lơng thực, thực phẩm trở thành điều kiện khá
quan trọng để ổn định kinh tế, ổn định xà hội. Sự phát triển của nông ngiệp có ý
nghĩa quyết định đối với việc thoà mÃn nhu cầu này.
Bảo đảm nhu cầu về lơng thực, thực phẩm không chỉ là nhu cầu duy nhất của
nông nghiệp, mà còn là cơ sở phát triển các mặt khác của ®êi sèng kinh tÕ – x·
héi.
b) Cung cÊp nguyªn liƯu để phát triển công nghiệp nhẹ
Các ngành công nghiệp nhẹ nh: chế biến lơng thực, thực phẩm, chế biến hoa
quả, công nghiệp dệt, giấy, đờngphải dựa cào nguồn nguyên liệu chủ yếu là
nông nghiệp. Quy mô, tốc độ tăng trởng của các nguồn nguyên liệu là nhân tố
quan trọng quyết định quy mô, tốc độ tăng trởng của cấc ngành công nghiệp
này.
c)Cung cấp một phần vốn để công nghiệp hoá
Công nghiệp hoá đất nớc là nhiệm vụ trung tâm trong suốt cả thời kì quá độ
lên chủ nghĩa xà hội. Để công nghiệp hoá thành công, đất nớc phải giải quyết
rất nhiều vấn đề và phải có vốn. Là nớc nông nghiệp, thông qua việc xuất khẩu
nông sản phẩm, nông nghiệp, nông thôn có thể góp phần giải quyết nhu cầu vốn
cho nền kinh tế.
d)Nông nghiệp, nông thôn là thị trờng quan trọng của các ngành công
nghiệp và dịch vụ

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Víi nh÷ng níc lạc hậu, nông nghiệp nông thôn tập trung phần lớn lao động
và dân c, do đó, đay là thị trờng quan trọng của công nghiệp và dịch vụ. Nông
nghiệp, nông thôn càng phát triển thì nhu cầu về hàng hoá t liệu sản xuất nh:
thiết bị nông nghiệp, điện năng, phân bón, thuốc trừ sâucàng tăng, đồng thời
các nhu cầu về dịch vụ cho sản xuất nông nghiệp nh: vốn, thông tin, giao thông
vận tải, thơng mạicũng ngày càng tăng. Mặt khác sự phát triển của nông
nghiệp, nông thôn làm cho mức sống, mức thu nhập của dân c nông thôn tăng
lên và nhu cầu của họ về các loại sản phẩm công nghịêp nh: ti vi, tủ lạnh, xe
máy, vải vócvà nhu cầu về dịch vụ văn hoá, y tế, giáo dục, du lịch, thể thao
cũng ngày càng tăng.
Nhu cầu về các loại sản phẩm công nghiệp và dịch vụ của khu vực kinh tế
rộng lớn là nông nghiệp, nông thôn góp phần đáng kể mở rộng thị trờng của
công nghiệp và dịch vụ. Đây là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của công
nghiệp và dịch vụ.
đ)Phát triển nông nghiệp, nông thôn là cơ sở ổn định kinh tế, chính trị, xÃ
hội
Nông thôn là khu vực kinh tế rộng lớn, tập trung phần lớn dân c của đất nớc.
Phát triển kinh tế nông thôn, một mặt bảo đảm nhu cầu lơng thực, thực phẩm
cho xà hội; nguyên liệu cho công nghiệp nhẹ; là thị trờng của công nghiệp và
dịch vụDo đó phát triển kinh tế nông thôn là cơ sở ổn định, phát triển nền
kinh tế quốc dân. Mặt khác, phát triển nông thôn trực tiếp nâng cao đời sống vật
chất, tinh thần cho c dân nông thôn. Do đó phát triển nông thôn là cơ sở ổn định
chính trị, xà hội. Hơn thế nữa, c dân nông thôn chủ yếu là nông dân, ngời bạn
đồng minh, là chỗ dựa đáng tin cậy của giai cấp công nhân trong công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xà hội và bảo vệ Tổ quóc xà hội chủ nghĩa. Phát triển nông
nghiệp, nông thôn góp phần củng cố liên minh công nông, tăng cơng sức mạnh
của chuyên chính vô sản.

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Website: Email : Tel : 0918.775.368

II.phát triển nông nghiệp, nông thôn trong thời

kỳ quá độ lên chủ nghĩa xà hội ở việt nam
Phát triển nông nghiệp, nông thôn là một chủ trơng lớn của nớc ta hiện nay.
Văn kiện Đại hội X của Đảng nhấn mạnh: "đảy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại
hoá nông nghiệp và nông thôn, giải quyết đồng bộ các vấn đề nông nghiệp ,
nông thôn và nông dân"
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xà hội, phát triển nông nghiệp nông thôn
bao gồm các nội dung chủ yếu sau:
1. Chuyển dịch cơ cấu các ngành kinh tế ở nông thôn theo huớng công
nghiệp hoá, hiện đại hoá
Côn nghiệp hoá hiện đại hoá là nhiệm vụ trung tâm trong suốt cả thời kỳ quá ®é
lªn chđ nghÜa x· héi ë ViƯt Nam. Mét trong ba nội dung cơ bản của công
nghiệp hóa là xây dựng cơ cấu nên kinh tế hợp lý. Kinh tế nông thôn là một bộ
phận của nền kinh tế vì vậy xây dựng cơ cấu các ngành kinh tế nông thôn theo
yêu cầu công nghiệp hoá hiện đaih hoá là tất yếu khách quan.
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hớng công nghiệp hóa hiện đại hoá có
nghĩa là xây dựng theo hớng:
- Giảm dần tỷ trọng của nông nghiệp, tăng dần tỷ trọng tiểu thủ công nghiệp,
công nghiệp chế biến và dich vụ.
- Phá thế độc canh trong nông nghiệp, hình thành những vùng chuyên canh lớn.
Chuyển dịch cơ cấu các ngành kinh tế nông thôn phải đạt trong điều kiện cơ chế
thị trờng. Do đó, chuyển dịch cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp, nông thôn
không đợc chủ quan duy ý trí mà phải hết sức chú ý các nhân tố khách quan:
Vốn, tổ chức khoa học công nghệ, quản lý... và đặc biệt là điều kiện thị trờng
2. Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa häc - c«ng nghƯ trong n«ng nghiƯp n«ng

th«n.
C«ng nghiƯp hoá hiện đại hoá đất nớc đòi hỏi phải trang bị kỹ thuật cho các
ngành của nền kinh tế theo hớng hiện đại. Thể hiện tập trung ở những lĩnh vùc
sau:
Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- C¬ giíi hoá. Các hoạt động ở nông thôn chủ yếu dựa vào lao động thủ công, kỹ
thuật lạc hậu. Vì vậy cơ giới hoá trớc hết là cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp,
giảm nhẹ lao động của con ngời, nâng cao năng xuất.
- Thuỷ lợi hoá. Sản xuất nông nghiệp phụ thuốc rất nhiều vào tự nhiên. Để hạn
chế tác động tiêu cực của thiên nhiên, việc xây dựng hệ thống thuỷ lợi có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng
- Điện khí hoá: Vừa nâng cao khả năng của con ngời trong việc chế ngự tự nhiên,
nâng cao năng xuất lao động và hiệu quả kinh tế, vừa tạo điều kiện cho c dân
nông thôn tiếp cận văn minh nhân loại phát triển văn hoá xà hội.
- Phát triển công nghệ sinh học: đây là lĩnh vực mới bao gồm nhiều nghành khoa
học. Trong những năm gần đây công nghệ sinh học đà đạt đợc những thành tựu
to lớn. Những thành tựu đó đà đem lại những lợi ích to lớn. Phát triển công nghệ
sinh học là đòi hỏi tất yếu của một nền nông nghiệp hiện đại.
Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào nông nghiệp nông thôn
chịu sự tác động mạnh mẽ của các nhân tố thị trờng. Do vậy rất cần có sự hổ trợ
của nhà nớc.
3. Quy hoạch phát triển nông thôn và xây dựng nông thôn mới.
- Để phát triển nông nghiệp nông thôn theo hớng công nghiệp hoá hiện đại hoá
cần có quy hoạch đồng bộ. Phát triển kinh tế gắn với sự phát triển văn hoá, xÃ
hội, bảo vệ môi trờng.
- Xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế xà hội bển vững. Đó là những điều kiện cần

thiết để xây dựng, phát triển nông nghiệp nông thôn, xay dựng đời sống ấm no,
văn minh, môi trờng lành mạnh.
- Xây dựng quan hệ sản xuất phụ hợp.
- Kinh tế t nhân mà chủ yếu là kinh tế cá thể, tiểu chủ và hoạt động phổ biến dới
hình thức kinh tế hộ gia đình.
4. Đào tạo nguồn nhân lực cho nông nghiệp và nông thôn
- Nguồn nhân lực ở nông thôn có đặc điểm là trình độ học vấn thấp và phần lớn
ngời lao động không qua đào tạo. Bởi vậy đào tạo ngồn nhân lực cho nông thôn
trở thành nội dung quan trong trong việc phát triển nông nghiệp nông thôn
Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

III.c¸c

chÝnh s¸ch cđa nhà nớc tác động đến nông

nghiệp nông thôn.
Nha nuoc tac dong den khu vuc nong nghiep nong thon bang nhieu chinh sach:
-chinh sach ruong dat
-Chinh sach dau tu
-Chinh sach thue
-Chinh sach khoa hoc cong nghe
-chinh sach gia ca va san luong
-Chinh sach tin dung
-chinh sach xa hoi
Do dieu kien ve bai tieu luan co han nen em chi di sau vao “chinh sach khoa
hoc – cong nghe”
Chinh sach khoa hoc- cong nghe

Day manh ung dung tien bo khoa hoc- cong nghe la mot noi dung cua phat trien
kinh te nong nghiep nong thon, nhat la trong dieu kien nuoc ta dang trong thoi
ki cong nghiep hoa, hien dai hoa.
1. Mot so van de khoa hoc lien quan den cong nghiep hoa,hien dai hoa
nong nghiep nong thon
Việc phát triển các ngành nghề nông nghiệp hoá nông thôn khác với CNH nông
nghiệp, càng khác với CNH nông thôn. Về phạm vi, tính chất và mục tiêu, phát
triển công nghiệp nông thôn là xây dựng những ngành nghề công nghiệp cụ thể
có tính chuyên ngành kinh tế, là các nghề thuộc khu vực sản xuất. Còn CNH
nông nghiệp là quá trình chuyển biến từ nền nông nghiệp nhỏ, lạc hâu, phân tán
sang nền nông nghiệp lớn với trình độ chuyên canh và thâm canh cao, tiến hành
sản xuất và quản lý sản xuất với trình độ trang bị công nghiệp và công nghệ tiến
tiến áp dụng rộng rÃi thuỷ lợi hoá, cơ khí hoá, điện khí hoá, sinh học hoá cao
hơn và bớc đầu áp dụng cả tự động hoá, tin học hoá... CNH vÉn cã tÝnh chÊt
Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

ngành và liên ngành hẹp, đa nông nghiệp lên trình độ mới cao hơn rõ rệt nhằm
đạt năng suất chất lợng, hiệu quả vợt trội. Còn phạm vi và tính chất của CNH
nông thôn rộng sâu hơn nhiều.
Thứ nhất, nó là quá trình biến đổi không phải trong từng ngành sản xuất hay
lĩnh vực xà hội đơn lẻ, mà là một quá trình biến đổi toàn diện trong một khu vực
xà hội rộng lớn là nông thôn, bao quát mọi hoạt động kinh tế, xà hội, văn hoá,
chính trị tại đó.
Thứ hai, đó là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hớng tiến
bộ, trong đó phát triển một nền nông nghiệp dồi dào làm nền tảng, một nền sản
xuất nông nghiệp ngày càng tiến tiến, một hệ thống dịch vụ đầy đủ và hữu hiệu.
Chính các khu vực kinh tế nông thôn này là các lực lợng sản xuất quyết định

CNH nông thôn đợc thực hiện nhanh hay chậm, trong đó vai trò của nông
nghiệp luôn có ý nghĩa quyết định là cơ sở của kinh tế nông thôn, đặc biệt là
trong các bớc đi ban đầu. CNH nông thôn bắt đầu từ công nghiệp hoá sản xuất
nông nghiệp.
Thứ ba, cùng với các ngành kinh tế phát triển, một hệ thống hạ tầng cơ sở kinh
tế và xà hội gần đợc hoàn chỉnh theo hớng HĐH, các lĩnh vực hoạt động văn
hoá, giáo dục, y tế đợc nâng cấp rõ, các quan hệ xà hội đợc hoàn thiện, tạo ra
một lối sống công nghiệp năng động, cởi mở,văn minh.
Dới dây là một số ý kiến nhằm làm rõ hơn các khái niệm trên:
- Đồng chí Đỗ Mời cho rằng: Chỉ khi nào nông thôn đợcCNH, HĐH khi
học vấn kiến thức và công nghệ tiên tiến nằm trong tay nông thôn, đợc bà con
sử dụng thành thạo và vững chắc thay cho con trâu đi trớc cái cày đi sau, khi
xởng máy mọc lên khắp làng mạc, thị trấn; ngành nghề phát triển rộng khắp,
một bộ phận đáng kể nông dân trở thành công nhân nông nghiệp, hình thành
phát triển mét cơc diƯn míi cã thĨ nãi sù nghiƯp CNH, HĐH đợc hoàn thành cơ
bản trên phạm vi cả nớc... Song song với việc phát triển nông nghiệp , cần quan
tâm thích đáng đến phát triển công nghiệp nông thôn, mở mang tiểu thủ công
nghiệp, công nghiệp, xà hội, dịch vụ theo hớng cơ giới hoá, hiện đại hoá các

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

ngµnh nghỊ, kĨ cả các nghề truyền thống ở từng địa phơng. Xây dựng nông thôn
mới, phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế, xà hội, an ninh, quốc phòng...
- GS.TS Đặng Ngọc Dinh cho rằng: CNH nông thôn là một khái niệm rộng
hơn, mang tính chất đa ngành. Trong khi nông nghiệp nông thôn chỉ là một
ngành mà thông qua đó nông thôn đợcCNH. Công nghiệp hoá nông thôn không
chỉ bao gồm sự phát triển của riêng công nghiệp nông thôn. Phát triển công

nghiệp nông thôn không phải biện pháp duy nhất để tiến hành CNH nông thôn,
cho dù đó là biện pháp nòng cốt. Trên thực tế, CNH nông thôn trớc hết phải bắt
đầu từ những biến đổi của chính bản thân sản xuất nông nghiệp thông qua việc
tạo ra những tiền đề về năng suất và lao động d thừa để hình thành duy trì và
phát triển những hoạt động chuyên ngành... Phải từ chính sản xuất nông nghiệp
mà công nghiệp hoá nông thôn.
Về HĐH nông nghiệp và nông thôn: Trong các văn bản của Đảng và Nhà
nớc, CNH - HĐH thờng gắn liền với nhau, dờng nh có chung một nghĩa nh là
phát triển toàn diện kinh tế - xà hội nông thôn ở giai đoạn cao hơn.
Có nhiều cách lý giải khác nhau về hiện đại hoá. HĐH là quá trình chuyển
đổi căn bản toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ và quản lý
kinh tế xà hội từ chỗ theo những quy trình công nghệ thủ công là chính sang
chỗ sử dụng một cách phổ biến những quy trình công nghệ, phơng tiện, phơng
pháp tiên tiến hiện đại, dựa trên sự phát triển của tiến bộ khoa học kỹ thuật tạo
ra năng suất lao động hiệu quả và trình độ văn minh kinh tế xà hội cao.
Theo văn kiện Hội nghị lần thứ VII ban chấp hành Trung ơng khóa VII thì
CNH, HĐH đợc hiểu là: Quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện các hoạt động
kinh tế xà hội từ lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến
sức lao động cùng với công nghệ phơng tiện và phơng pháp tiên tiến hiện đại,
tạo ra năng suất lao động cao. Đối với nớc ta là một quá trình thực hiện chiến lợc phát triển kinh tế xà hội nhằm cải biến một xà hội nông nghiệp lạc hậu thành
một xà hội công nghiệp gắn với việc hình thành từng bớc quan hệ sản xuất tiến
bộ, ngày càng thể hiện đầy đủ bản chất u việt của chế độ míi.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Giữa HĐH nông nghiệp và HĐH nông thôn cũng có sự khác nhau về phạm
vi và nội dung: HĐH nông nghiệp có phạm vi hẹp và chỉ giới hạn trực tiếp trong

sản xuất nông nghiệp ( nông - lâm - ng nghiệp ), có quan hệ đến các yếu tố vật
chất của sản xuất. Trong khi đó HĐH nông thôn thì phạm vi lại liên quan đến
nhiều ngành sản xuất, nhiều lĩnh vực xà hội khác ở nông thôn, tác động đến
toàn bộ nền văn minh nông thôn, trong đó truyền thống văn hoá dân tộc đợc bảo
tồn và phát huy đúng theo hớng phơng phú và lành mạnh của HĐH.
II: Khái quát đánh giá thực trạng nông nghiệp và
nông thôn nớc ta bớc vào giai đoạn mới công nghiệp
hoá hiện đại hoá đất nớc
Trong thời gian kể từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng
để chuẩn bị cho các Hội nghị Trung ơng lần thứ IV và VI, các kỳ họp của Quốc
hội và Chính phủ, đà có nhiều lần đánh giá tình hình nông nghiệp và nông thôn.
Qua 15 năm đổi mới, đặc biệt từ sau Hội nghị Trung ơng lần thứ V ( khóa VII )
bàn về: tiếp tục đổi mới và phát triển mạnh mẽ kinh tế xà hội nông thôn đến
nay, nông nghiệp và nông thôn nớc ta tiếp tục đạt đợc những thành tựu to lớn:
- Lơng thực liên tục tăng bình quân hàng năm trên 5% là kết quả khả
quan. Bảo đảm mức an toàn lơng thực cho cả nớc và có dữ trữ, liên tục xuất
khẩu với số lợng lớn. Lơng thực bình quân đầu ngời đà tăng từ 370kg (1995) lên
437kg (2000). Đủ lơng thực là điều kiện để đa dạng hoá sản xuất nông nghiệp
và phát triển ngành nghề phi nông nghiệp ở nông thôn.
- Lơng thực phát triển tạo điều kiện cho chăn nuôi có bớc phát triển nhất
định và các cây công nghiệp, rau, quả, cây lâm nghiệp đều gia tăng.
- Tổng giá trị sản xuất nông, lâm, thuỷ sản tăng đều ở mức cao (trên
4,5% / năm) liên tục trong nhiều năm, thể hiện đợc tính ổn định tơng đối của
nền nông nghiệp nớc ta.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Các ngành sản xuất phi nông nghiệp trong nông thôn đà đợc mở rộng,
tuy cha nhiều, nhng là một khởi điểm đáng ghi nhận.
- Nông dân nớc ta tiếp cận nền kinh tế thị trờng tơng đối êm thuận. Kim
ngạch xuất khẩu các loại xu hớng tăng đều qua nhiều năm, đà tạo ra nhiều
ngoại tệ càng lớn cho đất nớc ( chiếm trên 40% tổng kim ngạch xuất khẩu)
- Kết cấu hạ tầng và các lực lợng sản xuất trong nông thôn ngày càng đợc
quan tâm xúc tiến xây dựng và nâng cấp, cho nên bộ mặt nông thôn ở không ít
nơi đà có dáng dấp hiện đại hoá.
- Quan hệ sản xuất ở nông thôn đợc nhận thức lại, phù hợp hơn với các điều
kiện kinh tế xà hội và lợc lợng sản xuất, đang tiếp tục đợc phát triển đúng hớng
và thiết thực.
- Công cuộc xoá đói, giảm nghèo, quan tâm đến các vùng khó khăn đợc
triển khai tích cực.
- Văn hoá, giáo dục y tế có sự phát triển mới, không còn tình trạng trì trệ
xuống cấp mạnh nh 4 - 5 năm về trớc.
- Dân chủ hoá nông thôn đang đợc tích cực thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu
mới của phát triển nông thôn...
Trên đây là toàn cảnh về bức tranh của nông thôn nớc ta tuy đạt đợc nhng
thành tựu đáng kể, nhng còn chứa đựng nhiều mặt yếu kém, bất cập, thậm chí
mâu thuẫn và thách thức lớn. Tuy vậy những thành tựu trên đạt đợc là hết sức to
lớn. Đó là kết quả của một quá trình phấn đấu gian khổ và bền bỉ của nông dân
nớc ta, sự quan tâm hỗ trợ của toàn xà hội dới sự lÃnh đạo của Đảng và sự chỉ
đạo của Nhà nớc.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

III. néi dung chủ yếu của quá trình CNH, HĐH nông

nghiệp và nông thôn ở nớc ta

1. Tiếp tục phát triển mạnh nông nghiệp trên cơ sở khai thác lợi thế về tài
nguyên sinh học đa dạng và những lợi thế khác nhằm đảm bảo vững chắc an
ninh lơng thực, thực phẩm, cung cấp nguyên liệu với khối lợng lớn và chất lợng
cao cho công nghiệp chế biến, cung cấp hàng hoá có sức mạnh cao cho xuất
khẩu.
2. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp và các hoạt động dịch vụ nông thôn
theo hớng ngày càng hiện đại để vừa phục vụ thiết thực cho phát triển nông
nghiệp có hiệu quả và bền vững, vừa giải quyết một cách vững chắc các yêu cầu
kinh tế - xà hội của phát triển nông thôn, trớc hết là thu hút lao động từ nông
nghiệp, thực hiện phân công lao động tại chỗ.
3. Xây dựng, phát triển và nâng cấp hệ thống hạ tầng kinh tế - xà hội ở nông
thôn (mạng lới điện, thuỷ lợi, đờng giao thông, nớc sạch, thông tin liên lạc , học
tập vui chơi giải trí...) tạo nền tảng cho phát triển kinh tế hàng hoá, cải thiện đời
sống dân c theo yêu cầu văn minh hiện đại phù hợp với điều kiện cụ thể của
từng vùng.
4. Đẩy mạnh việc áp dụng các thành tựu tiên tiến của khoa học kỹ thuật,
công nghệ vào các lĩnh vực hoạt động ở nông thôn, trớc hết là nông nghiệp và
công nghiệp nông thôn, nhằm tăng năng suất , chất lợng sản phẩm và cải thiện
điều kiện lao động.
5. Không ngừng đổi mới quản lý kinh tế - xà hội ở nông thôn; xây dựng và
hoàn thiện các mô hình tổ chức sản xuất và quản lý theo hớng phát triển sản
xuất lớn trong cả nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.
6. Hình thành và phát triển nguồn nhân lực có trình độ ngày càng cao tơng
ứng với yêu cầu của CNH, HĐH trên cơ sở nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và
bồi dỡng nhân tài ở nông thôn.

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Website: Email : Tel : 0918.775.368

7. B¶o vƯ và cải thiện môi trờng , bao gồm cả môi trờng sinh thái và môi trờng kinh tế- xà hội ở nông thôn, làm cho mỗi ngời hởng thụ một cách toàn diện
những thành quả của quá trình CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn.
Đó là sự phác hoạ những nội dung chủ yếu của CNH, HĐH nông nghiệp
nông thôn đặt trong tiến trình CNH, HĐH đất nớc nói chung.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

IV. nh÷ng khã khăn và thách thức

- Khó khăn, thách thức giữa yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn
theo hớng CNH, HĐH với những điều kiện thực tế .Trớc hết là khả năng bảo
đảm sản phẩm thích ứng với những đòi hỏi ngày càng lớn với chất lợng cao của
thị trêng trong níc vµ ngoµi níc, trong khi ngn tµi chính đầu t còn hạn chế.
- Khó khăn, thách thức giữa đòi hỏi nâng cao trình độ tích tụ, tập trung hoá
sản xuất, phát triển lực lợng sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ
theo yêu cầu xây dựng nền sản xuất lớn trong các lĩnh vực của kinh tế nông
thôn với thực trạng nền kinh tế nong thôn nói chung còn nhỏ bé, phân tán, manh
mún, mang nặng tính sản xuất nhỏ.
- Khó khăn, thách thứcgiữa yêu cầu phân công lại lao động nông thôn, giải
quyết việc làm, phát triển toàn diện kinh tế - xà hội nông thôn với điều kiện
phát triển còn rất khó khăn của các hoạt động phi nông nghiệp ở nông thôn,
năng lực hạn chế của chính lực lợng lao động nông thôn.
- Khó khăn, thách thức giữa việc tập trung các vùng trọng điểm, tạo bớc phát
triẻn nhanh ban đầu của kinh tế nông thôn với việc phát triển toàn diện các vùng

, rút ngắn sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế xà hội.
- Khó khăn, thách thức trong việc phát huy trách nhiệm và tình chủ động của
nông dân với xác định hợp lý trách nhiệm và vai trò của Nhà nnớc trong việc
định hớng tổ chức , hỗ trợ và bảo hộ nông nghiệp và nông dân trong điều kiện
nền kinh tế thị trờng định hớng xà hội chủ nghĩa.
Thực chất, những khó khăn, thách thức trên đây không phải mới nảy sinh mà
có mầm mống từ nhiều năm trớc nhng chậm đợc giải quyết nên đà trở thành
những lực cản lớn. Và nay là những thách thức thực sự đang đối mặt không
riêng đối với nông dân, nông nghiệp và nông thôn mà còn đối với cả toàn xÃ
hội.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

V. các giải pháp chủ yếu thúc đẩy quá trình cnh, hđh
nông nghiệp và nông thôn

1.Các giải pháp liên quan đến thị trờng nông thôn
a/ Về thị trờng nội địa có hai nguồn tiêu thụ lớn là khu vực dân c và
cácngành công nghiệp chế biến. Cần phải tăng sức mua của hai nguồn này, để
mở rộng thị trờng cho kinh tế nông thôn phát triển, cần phải hết sức chú trọng
thị trờng nội địa này, cả cho các loại nông sản hàng hoá công nghiệp nông thôn,
đối với cả hàng hoá đà tập trung lớn, lẫn hàng hoá còn phân tán, nhỏ lẻ.
b/ Về thị trờng xuất khẩu: việc mở rộng và nâng cấp thị trờng nội địa đồng
thời cũng là nền tảng, điểm tựa và tạo nguồn cho việc mở rộng, nâng cấp thị trờng quốc tế của nền kinh tế nông thôn ở nớc ta trong thời kỳ đổi mới. Vệc trớc
mắt là phải mở rộng hợp tác liên doanh với nớc ngoài, u đÃi các dự án nông
nghiệp và công nghiệp chế biến xuất khẩu, tăng cờng công tác tiếp thị quốc tế.
c/ Thị trờng cung ứng hàng hoá cho nông nghiệp và nông thôn

- Hiện nay nông dân phải trao đỏi hàng hóa trong điều kiện còn nhiều bất lợi
(giá nông sản thấp và bấp bênh, giá hàng hoá phi nong nghiệp cao) cho nên Nhà
nớc cần có sự can thiệp bằng những công cụ chính sách phù hợp bảo đảm tính
hợp lý giữa hai chièu giao lu hàng hoá này.
-

Tổ chức hộp lý hệ thống thơng mại cung ứng hàng hoá cho nông dân và

tiêu thụ nông sản hàng hoá.
-

Cùng với cung ứng hàng hoá vật t cho nông dân và nông thôn, cần quan

tâm hớng dẫn việc sử dụng chúng một cách khoa học, có hiiêụ quả và an toàn
đặc biệt đối với các loại máy móc , các hoá chất độc hại...
d/ Trợ giúp nâng cao năng lực thị trờng cho những ngời sản xuất hàng hoá ở
nông thôn.
2.Về vấn đề đất đai

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

CÇn xem xÐt lại các chính sách hiện có và sửa đổi, bổ sung theo hớng mở
rộng u đÃi, cam kết cho cá nhân tổ chức kể cả tổ chức kinh tế nớc ngoài đợc
quyền khai khẩn đất hoang hoá và sử dụng lâu dài để tạo lập các trang trại với
mức hạn điền phù hợp. Khuyến khích xây dựng các khu kinh tế liên hoàn nhằm
tạo những vùng sản xuất hàng hoá nông - công nghiệp lớn, tạo thêm việc làm.
Việc quy hoạch sử dụng đất cần có ý thức dành một diện tích cần thiết cho

phát triển công nghiệp và dịch vụ nông thôn tại từng vùng nhất định khi có nhu
cầu
Bảo vệ đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp và mặt nớc nuôi trồng thuỷ sản nội
địa trong quá trình CNH, HĐH và đô thị. Đặc biệt ngăn chặn kịp thời tình trạng
khoanh đất dự định lập các khu công nghiệp không có căn cứ ngay ở tỉnh, thành
phố đang diễn ra hiện nay.
Cần bảo vệ các diện tích đà quy hoạch cho các cây lơng thực đặc biệt là lúa
và ngô, tăng cờng mọi khả năng thâm canh cho các loại đất này.
3.Một số giải pháp phát triển khoa học, công nghệ và xây dựng kết cấu
hạ tầng
- Đẩy mạnh áp dụng công nghệ sinh học.
- Phát triển thuỷ lợi, giao thông và lới điện nông thôn kết hợp với các
công trình phòng chống thiên tai.
- Từng bớc thực hiện cơ giới hoá các hoạt động kinh tế ở nông thôn.
4.Các vấn đề về tài chính cho CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn
a/ Tăng tích luỹ từ bản thân nông nghiệp nà nông thôn:
- Thứ nhất, giảm chi phí đầu vào cho các hoạt động kinh tế ở nông thôn.
- Thứ hai, tạo động lực và đảm bảo lợi ích của ngời sản xuất trong trao đổi
hàng hoá trên thị trờng.
- Thứ ba, giải quyết mâu thuẫn giữa yêu cầu tăng năng suất lao động để tăng
tích luỹ và yêu cầu giải quyết việc làm.
b/ Đầu t tập trung của Nhà nớc cho phát triển nông nghiệp và nông thôn
Để thúc đẩy quá trùnh CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn bên cạnh việc
huy động đầu t của các chủ thể kinh tế, Nhà nớc cần giành sự u ái thoả đáng
Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

hơn cho nông nghiệp và nông thôn. Đồng thời xác định đúng nguồn và mức thu

để thực hiện đầu t cho phát triển nông nghiệp nông thôn có ý nghĩa trọng yếu.
Cần phải chú trọng các giải pháp để theo dõi việc phân phối và sử dụng các
nguồn đầu t từ ngân sách.
c/ Trách nhiệm tài chính của các chủ thể kinh tế ở nông thôn và các chính
sách tài chính hỗ trợ của Nhà nớc
- Thứ nhất, quy định rõ trách nhiệm và quyền lợi đóng góp của dân c.
- Thứ hai, tăng cờng trách nhiệm của Nhà nớc trong đầu t phát triển cơ cấu
hạ tầng kinh tế.
- Thứ ba, chú trọng thực hiện đầu t của Nhà nớc thông qua các chơng trình
và dự án.
d/ Quan tâm đến các khả năng cung ứng nguồn vốn tín dụng vào phát triển
nông nghiệp và nông thôn.
e/ Thu hút các nguồn lực từ bên ngoài vào phát triển nông nghiệp và nông
thôn.
5. Phát triển các quan hệ hợp tác và đa dạng hoá các loại hình tổ chức
sản xuất - kinh doanh ở nông thôn.
- Mở rộng quan hệ hợp tác, liên kết trong phát triển kinh tế - xà hội nông
thôn.
- Đa dạng hoá các loại hình tổ chức sản xuất kinh doanh.
6. Vấn đề việc làm và phát triển nguồn nhân lực
- Tạo thêm việc làm mới, giải quyết lao động d thừa ở nông thôn.
- Phân bổ lại lao động - phân công lại lao động giữa các vùng nông thôn.
- Việc xuất khẩu lao động cũng là một giải pháp quan trọng để giải quyết
việc làm.
- Đào tạo nhân lực cho CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

kÕt luËn

Tãm l¹i, chủ trơng đẩy mạnh CNH - HĐH nông nghiệp và nông thôn của
đảng là một chủ trơng đúng đắn và có căn cứ khoa học. Cùng với việc CNH,
HĐH đất nớc thì việc CNH, HĐH nông nghiệp nông thôn đóng vai trò quan
trọng nhằm đa nớc ta từ một nớc nông nghiệp trở thành một nớc công nghiệp.
Trong những năm gần đây chủ trơng này đà đợc thực hiện và đà mang lại những
hiệu quả đáng mừng, bộ mặt của nông thôn ngày nay đà dợc thay da đổi thịt,
khoảng cách giữa thành phố và nông thôn đà đợc rút ngắn càng chứng tỏ tính
đúng đắn của chủ trơng này. Bên cạnh những thành tựu đạt đợc thì vẫn còn gặp
không ít khó khăn và thử thách vì vậy việc giải quyết những khó khăn đó cần
phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau.
CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn đóng một vai trò quan trọng trong
việc phát triĨn nỊn kinh tÕ ë níc ta. V× vËy, viƯc CNH- HĐH cần phải đợc sự
lÃnh đạo và chỉ đạo chặt chẽ của Đảng và Nhà nớc.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

TµI liƯu tham khảo

1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VIII, IX.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị Ban chấp hành Trung ơng
lần thứ năm, bảy(khoá VII).
3. Nghị quyết của Bộ chính trị về Phát triển nông nghiệp và nông
thôn(1999).

4. Con đờng công nghiệp hoá , hiện đại hoá nông nghiệp và n«ng th«n.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Môc lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu………………………………………………………………… 1
I- Mét sè vÊn ®Ị lý ln chung vỊ CNH, HĐH nông nghiệp thôn.........2
1. Một số khái niệm khoa học có liên quan đến CNH, HĐH
nông nghiệp và nông thôn 2
2. Một số vấn đề lý luận thực tiễn có tính hớng dẫn CNH, HĐH ..6
II-

Khái quát đánh giá thực trạng nông nghiệp và nông thôn

nớc ta bớc vào giai đoạn mới CNH, HĐH ..8
III-

Nội dung chủ yếu của quá trình CNH, HĐH nông nghiệp

và nông thôn ở nớc ta 10
IV- Những khó khăn và thách thức . 12
V-

Các giải pháp chủ yếu thúc đẩy quá trình CNH, HĐH

nông

nghiệp

nông

thôn .13
1. Các giải pháp liên quan đến thị trờng nông thôn 13
2. Về các vấn đề đất đai
14
3. Một số giải pháp phát triển khoa học, công nghệ và xây
dựng

kết

cấu

hạ

tầng

nông

thôn ..14
4. Các vần đề tài chính cho CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn ..14
5. Phát triển các quan hệ hợp tác và đa dạng hoá các loại
hình tổ chức sản xuất- kinh doanh ở nông thôn .. ....15
6. Vấn đề việc làm và phát triển nguồn nhân lực . ...........15
Kết luận ......................................................................................................16
Tài liệu tham khảo.........................................................................................17

Website: Email : Tel : 0918.775.368