Xây dựng đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị trấn huyện vũ quang, tỉnh hà tĩnh hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
&
NGUYỄN QUỐC ANH
XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BÍ THƯ CẤP ỦY XÃ, THỊ TRẤN
Ở HUYỆN VŨ QUANG, TỈNH HÀ TĨNH HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ HỌC
Nghệ An - 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
&
NGUYỄN QUỐC ANH
XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BÍ THƯ CẤP ỦY XÃ, THỊ TRẤN
Ở HUYỆN VŨ QUANG, TỈNH HÀ TĨNH HIỆN NAY
CHUYÊN NGÀNH: CHÍNH TRỊ HỌC
MÃ SỐ: 60.31.02.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thái Sơn
2
Nghệ An - 2014
LỜI CẢM ƠN
Đề tài này được thực hiện dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của Phó
giáo sư - Tiến sỹ Nguyễn Thái Sơn cùng với sự góp ý của các giáo sư - tiến sỹ
phản biện và các bạn đồng nghiệp. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ
chân tình và quý báu đó.
Quá trình nghiên cứu đề tài cũng là quá trình vận dụng giữa lý luận và
thực tiễn trong công tác cán bộ cấp xã, thị trấn ở huyện Vũ Quang. Đây là kết
quả học tập nghiên cứu, mặc dù đã cố gắng song bản thân vẫn còn nhiều băn
khoăn về nhiều vấn đề trong công tác cán bộ chưa đi sâu nghiên cứu được. Do
vậy trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi thiếu sót, rất mong được sự
giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn và hội đồng bảo vệ luận án để bản thân bổ

cứu, hoàn chỉnh đề tài được tốt hơn nhằm vận dụng vào thực tiễn ở địa phương
công tác./
Xin chân thành cảm ơn!
3
MỤC LỤC
Trang
A. M UỞĐẦ 6
B. N I DUNGỘ 14
Ch ng 1ươ 14
1.1. Lý lu n chung v i ng Bí th c p y xã, th tr n ậ ề độ ũ ư ấ ủ ị ấ 15
1.2. S c n thi t ph i xây d ng i ng Bí th c p y xã, th tr n ự ầ ế ả ự độ ũ ư ấ ủ ị ấ 23
K t lu n ch ng 1ế ậ ươ 34
Ch ng 2ươ 35
2.1 Khái quát v c i m t nhiên, kinh t xã h i c a huy n V Quang, ề đặ đ ể ự ế ộ ủ ệ ũ
t nh H T nhỉ à ĩ 35
2.2. Công tác xây d ng i ng bí th c p y xã, th tr n huy n V Quangự độ ũ ư ấ ủ ị ấ ở ệ ũ
hi n nayệ 38
K t lu n ch ng 2ế ậ ươ 60
Ch ng 3ươ 61
3.1. M c tiêu, ph ng h ng xây d ng i ng bí th c p u xã, th tr n ụ ươ ướ ự độ ũ ư ấ ỷ ị ấ ở
huy n V Quang, t nh H T nh hi n nayệ ũ ỉ à ĩ ệ 61
3.2. M t s gi i pháp xây d ng i ng Bí th c p y xã, th tr n huy n ộ ố ả ự độ ũ ư ấ ủ ị ấ ở ệ
V Quang, t nh H T nh hi n nayũ ỉ à ĩ ệ 65
K t lu n ch ng 3ế ậ ươ 91
C. PH N K T LU NẦ Ế Ậ 92
D. DANH M C TÀI LI U THAM KH OỤ Ệ Ả 94
DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Số lượng bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh tính
đến tháng 7 năm 2014 37

Bảng 2.2: Độ tuổi bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh tính
đến tháng 7 năm 2014 38
Bảng 2.3: Thâm niên công tác của bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ Quang,
tỉnh Hà Tĩnh tính đến tháng 7 năm 2014 39
4
Bảng 2.4: Trình độ văn hoá của bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ Quang, tỉnh
Hà Tĩnh tính đến tháng 7 năm 2014 39
Bảng 2.5: Trình độ chuyên môn của bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ Quang,
tỉnh Hà Tĩnh tính đến tháng 7 năm 2014 40
Bảng 2.6: Trình độ chính trị của bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ Quang, tỉnh
Hà Tĩnh tính đến tháng 7 năm 2014 40
Bảng 2.7: Trình độ quản lý hành chính của bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ
Quang, tỉnh Hà Tĩnh tính đến tháng 7 năm 2014 41
Bảng 2.8: Trình độ ngoại ngữ, tin học của bí thư cấp uỷ xã, thị trấn huyện Vũ
Quang, tỉnh Hà Tĩnh tính đến tháng 7 năm 2014 41
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
- CNH-HĐH: Công nghiệp hoá - hiện đại hoá
- HĐND: Hội đồng nhân dân
- KL: Kết luận
- NQ: Nghị quyết
- NĐ: Nghị định
- QĐ: Quyết định
5
- TW3: Trung ương ba
- UBMTTQ: Uỷ ban mặt trận tổ quốc
- UBND: Uỷ ban nhân dân
A. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
V.I. Lênin đã khẳng định: “Trong lịch sử chưa hề có một giai cấp nào
giành được quyền thống trị, nếu nó không đào tạo ra được trong hàng ngũ của

mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ khả năng tổ chức
và lãnh đạo phong trào” [42; 473].
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng viết: “Muốn việc thành công hay
thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [48; 273], “Cán bộ là cái gốc của mọi công
việc”[48; 269]. Kế thừa tư tưởng của Người Đảng ta cũng khẳng định: “Cán bộ
6
là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của
Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác Xây dựng
Đảng”. Là một chính đảng tiên phong cách mạng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng
lập và rèn luyện, hơn 84 năm qua, thấm nhuần lời dạy của Người Đảng ta luôn
coi trọng vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ có chất lượng, nhất là đội ngũ cán
bộ chủ chốt của hệ thống chính trị ở các cấp đáp ứng yêu cầu của cách mạng.
Công cuộc đổi mới do Đảng ta lãnh đạo đang diễn ra sâu sắc và toàn
diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội nhằm thực hiện thắng lợi mục
tiêu, nhiệm vụ của thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước, tiến đến mục
tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”, đòi hỏi phải
có đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị các cấp có chất lượng tốt.
Để thực hiện thắng lợi mục tiêu trên, đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ
chủ chốt các cấp là nhân tố quyết định sự thành bại trên con đường phát triển của
đất nước. Trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay đòi hỏi đội ngũ cán bộ
phải có trí tuệ, kiến thức và năng lực cũng như trong sáng về đạo đức, lối sống để
có thể đáp ứng tình hình, yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới.
Cán bộ và đội ngũ cán bộ mang tính chiến lược, không chỉ là vấn đề
trước mắt mà là còn vấn đề lâu dài. Đất nước muốn thực hiện thắng lợi sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá thì chúng ta phải tiến hành nâng cao năng
lực cán bộ và đội ngũ cán bộ các cấp. Trong đó, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ
chốt của hệ thống chính trị cấp xã là vấn đề rất quan trọng. Trong đội ngũ cán bộ
đó thì bí thư đảng ủy xã có vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định mọi hoạt động
của hệ thống chính trị cấp xã và các lĩnh vực của đời sống xã hội. Vì thế, xây
dựng đội ngũ bí thư đảng ủy xã có chất lượng tốt đáp ứng yêu cầu công cuộc đổi

mới trong những năm tới là vấn đề rất cấp thiết.
Xác định được tậm quan trọng của công tác cán bộ nhất là đội ngũ bí thư
cấp uỷ xã, trong những năm qua, các cấp ủy đảng huyện Vũ Quang, tỉnh Hà
7
Tĩnh luôn quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ và coi đó là nhiệm vụ trọng tâm
của công tác cán bộ và công tác xây dựng Đảng. Nhờ đó, đã xây dựng được đội
ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị, vững vàng trước những khó khăn và thử thách
mới, dần dần thích ứng với cơ chế thị trường, nỗ lực thực hiện nhiệm vụ được
giao, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của địa phương nói riêng và huyện
nhà nói chung.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt mạnh thì đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị
trấn ở huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh vẫn còn một số cán bộ đang hạn chế về
trình độ, năng lực lãnh đạo, chưa tận tâm, trách nhiệm và tâm huyết với công
việc, thiếu gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ nên chưa đáp ứng được yêu cầu
của công cuộc đổi mới. Để góp phần khắc phục những hạn chế nêu trên nhằm
xây dựng đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị trấn ở huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh đáp
ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, tôi đã chọn và thực hiện đề tài luận
văn cao học thạc sĩ: “Xây dựng đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị trấn ở huyện Vũ
Quang, tỉnh Hà Tĩnh hiện nay”
2. Tình hình nghiên cứu
Cán bộ và công tác cán bộ là vấn đề được Đảng ta quan tâm chú trọng và
được nhiều nhà khoa học, nhiều tác giả nghiên cứu và đã được các cấp ủy tổng
kết rút kinh nghiệm. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên các phương tiện
thông tin đại chúng, trên sách, báo, tạp chí, hội thảo khoa học và trong các báo
cáo tại các cuộc hội thảo khoa học, các luận án tiến sĩ, thạc sĩ.
Một số công trình đã xuất bản:
- Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm (Đồng chủ biên) (2001), Luận cứ
khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn
sách đã phân tích, lý giải, hệ thống hóa các căn cứ khoa học cho việc nâng cao

đội ngũ cán bộ, công chức các cấp, từ đó đưa ra những kiến nghị về phương
8
hướng, giải pháp nhằm củng cố, phát triển đội ngũ này cả về số lượng và chất
lượng, cơ cấu cho phù hợp với yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.
- Nguyễn Phú Trọng (1999), Sự lãnh đạo và hoạt động của Đảng trong
điều kiện cơ chế thị trường, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách đã đề
cấp đến vai trò lãnh đạo của đảng trong điều kiện cơ chế thị trường.
- Học viện Nguyễn Ái Quốc (1992), Mẫu hình và con đường hình thành
người cán bộ lãnh đạo chính trị chủ chốt cấp cơ sở, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Nội. Cuốn sách đã nêu ra các yêu cầu, nhiệm vụ và các tố chất để hình thành
người cán bộ lãnh đạo chính trị ở cơ sở.
- Cao Khoa Bảng (2008) Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt
của hệ thống chính trị cấp tỉnh, thành phố, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Cuốn sách đã trình bày những kinh nghiệm trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ
lãnh đạo thuộc diện Ban Thường vụ quản lý, thực trạng, kinh nghiệm và những
yêu cầu đặt ra.
- Đào Duy Quát (2005), Về công tác tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt
Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách đã tập hợp các bài viết của tác
giả về công tác tư tưởng và vấn đề nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác tư
tưởng; kiên định những quan điểm có tính nguyên tắc trong công tác tư tưởng
với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị trong thời kỳ mới.
- Nguyễn Minh Phương (2003), Đổi mới chính sách, chế độ đối với đội
ngũ cán bộ cơ sở, Tạp chí Quản lý Nhà nước. Tác giả đã nêu lên thực trạng
chính sách, chế độ đối với cán bộ cơ sở hiện nay và phương hướng đổi mới
chính sách, chế độ đối với đội ngũ cán bộ cơ sở.
- Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực đáp ứng
yêu cầu của tình hình mới (nguồn xaydungdang.org.vn). Tác giả đã đưa ra các
giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực đáp
ứng yêu cầu của tình hình mới.
9

- Xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới
(nguồn xaydungdang.org.vn). Tác giả đã đư ra các giải pháp nhằm xây dựng đội
ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới.
Các luận văn, luận án:
- Mai Đức Ngọc (2007), Vai trò của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã
trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở nông thôn nước ta hiện nay (qua
thực tế vùng đồng bằng sông Hồng). Luận án tiến sỹ được bảo vệ thành công
năm 2007 tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. Đây là
một công trình giúp tham khảo những khía cạnh lý luận và thực tiễn về vai trò
của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã
hội ở nông thôn trong quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn.
- Hồ Bá Thâm (1994), Nâng cao năng lực tư duy của đội ngũ cán bộ
lãnh đạo chủ chốt cấp xã hiện nay. Luận án tiến sỹ được bảo vệ thành công
năm 1994 tại Học Viện Chính trị Quốc Gia Hồ Chí Minh. Đây là một công trình
giúp tham khảo những giải pháp nhắm nâng cao năng lực tư duy của cán bộ chủ
chốt cấp xã.
- Nguyễn Mậu Dựng (1996), Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ
chốt của Đảng bộ các cấp ở Tây Nguyên hiện nay. Luận án tiến sỹ được bảo vệ
thành công tại Học Viện Chính trị Quốc Gia Hồ Chí Minh. Đây là công trình
nghiên cứu mà tác giả đã đi sâu vào việc nghiên cứu các thực trạng của đội ngũ
cán bộ chủ chốt các cấp từ đó đề ra những giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ
chủ chốt đáp ứng yêu cầu trong công cuộc đổi mới.
- Phạm Công Khâm (2001), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã
vùng nông thôn đồng bằng sông Cửu Long hiện nay. Luận án Tiến sỹ Chính trị
học, chuyên ngành Xây dựng Đảng. Luận án đã làm rõ cơ sở khoa học về vai trò
đội ngũ cán bộ, công chức và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp
xã; đánh giá thực trạng và những vấn đề đặt ra cho việc xây dựng đội ngũ cán
bộ, công chức cấp xã vùng nông thôn đồng bằng sông Cửu Long; chỉ ra mục
10
tiêu, quan điểm và đề xuất những giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ, công

chức theo yêu cầu mới trong điều kiện hiện nay.
- Lê Hanh Thông (2003), Đổi mới giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ
chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp xã các tỉnh khu vực Nam Bộ. Luận án Tiến
sỹ Triết học chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học. Luận án đã nghiên cứu
một cách cơ bản và có hệ thống về công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ
chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp xã các tỉnh khu vực Nam Bộ; trên cơ sở đó
đề xuất một hệ thống các giải pháp tác động phù hợp và kiến nghị những đổi
mới nội dung, chương trình, phương thức giáo dục lý luận chính trị, góp phần
nâng cao vai trò, phẩm chất và năng lực của cán bộ chủ chốt cấp xã ở nước ta
trong quá trình đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
- Giao Thị Châu (2005), Chất lượng Bí thư đảng ủy xã ở tỉnh Hà Tĩnh
trong giai đoạn hiện nay. Luận văn Thạc sỹ Xây dựng Đảng mà tác giả đã đề
cập và kế thừa những thành quả nghiên cứu về việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao
chất lượng đội ngũ Bí thư đảng ủy xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
- Trần Ngọc Danh (2005), Chính sách đối với đội ngũ cán bộ trong hệ
thống chính trị ở cơ sở tỉnh Nghệ An. Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Chính trị
học này đã đi sâu bàn về chính sách đối với đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính
trị ở cơ sở ở tỉnh Nghệ An giúp tham khảo khi bàn về chính sách, đãi ngộ với
đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt cấp cơ sở ở Thạch Hà, Hà Tĩnh.
- Trần Trung Trực (2005), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ
thống chính trị cấp xã ở huyện Bình Chánh Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Chính trị học cũng đã phân tích thực trạng,
phương hướng, giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt hệ thống chính trị
cấp xã ở huyện Bình Chánh.
- Lê Văn Tam (2006), Xây dựng đội ngũ bí thư đảng ủy cấp xã của tỉnh
Bạc Liêu trong giai đoạn hiện nay. Luận văn Thạc sỹ Xây dựng Đảng cũng đã
11
phân tích thực trạng và đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ bí thư đảng
ủy cấp xã của tỉnh Bạc Liêu trong giai đoạn hiện nay .
- Tăng Nghĩa (2006), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ thống

chính trị cấp huyện tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn hiện nay. Luận văn thạc sỹ
Xây dựng Đảng này đã đi sâu nghiên cứu về xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt
của hệ thống chính trị cấp huyện ở tỉnh Hà Tĩnh.
- Nguyễn Văn Côi (2002), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ
thống chính trị cấp xã ở huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn hiện
nay, Luận văn thạc sỹ bảo vệ tại Học Viện Chính trị Quốc Gia Hồ Chí Minh cũng
đã khái quát được thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị cấp
xã ở huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên từ đó đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng
đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới.
Các công trình khoa học nêu trên đã đề cập đến đội ngũ bí thư cấp ủy xã,
thị trấn ở những địa phương, huyện, tỉnh khác nhau, thời gian khác nhau và các
phương pháp nghiên cứu khác nhau. Nhưng cho đến nay chưa có công trình
khoa học nào nghiên cứu về xây dưng đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị trấn ở huyện
Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh.
3. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi nghiên cứu
3.1. Mục đích của luận văn
Trên cơ sở vận dụng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và đường lối của Đảng, luận văn tập trung đưa ra mục tiêu, phương hướng
và đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm xây dựng đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị
trấn ở huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc xây dựng đội ngũ bí thư cấp ủy xã,
thị trấn hiện nay.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị trấn của
huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh và thực trạng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ
12
trong giai đoạn vừa qua, chỉ ra những ưu khuyết điểm, nguyên nhân và bài học
kinh nghiệm trong xây dựng đội ngũ cán bộ.
- Đề xuất phương hướng và những giải pháp, để xây dựng đội ngũ bí thư
cấp ủy xã, thị trấn của huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh đáp ứng yêu cầu của công

cuộc đổi mới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Với phạm vi đề tài thì luận văn chỉ nghiên cứu đội ngũ bí thư cấp ủy và công
tác xây dựng đội ngũ bí thư cấp uỷ xã, thị trấn ở huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn
Luận văn nghiên cứu đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị trấn và hoạt động xây
dựng đội ngũ cán bộ bí thư cấp ủy từ năm 2000 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh về Xây dựng Đảng và các quan điểm đường lối, chỉ thị,
Nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ
và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận mác - xít (duy vật
biện chứng và duy vật lịch sử) kết hợp chặt chẽ phương pháp lôgíc và lịch sử,
điều tra, khảo sát, phân tích, tổng hợp và thống kê so sánh.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Rút ra được những kinh nghiệm, đưa ra những giải pháp phù hợp với
tình hình thực tiễn trên địa bàn huyện để từng bước xây dựng đội ngũ bí thư
cấp ủy xã, thị trấn của huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh đủ về số lượng, đảm bảo
chất lượng.
13
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu để thực
hiện tốt công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn nói chung và
đội ngũ bí thư cấp ủy xã, thị trấn nói riêng và còn có thể được dùng làm tài liệu
tham khảo phục vụ cho việc giảng dạy và học tập bộ môn Xây dựng Đảng cho
cán bộ ở trường Chính trị Trần Phú tỉnh, Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện và
phục vụ đề tài sáng kiến kinh nghiệm trong công tác cán bộ của huyện.

7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kiến nghị, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu
tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương 6 tiết.
B. NỘI DUNG
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ
BÍ THƯ CẤP ỦY XÃ, THỊ TRẤN
14
1.1. Lý luận chung về đội ngũ Bí thư cấp ủy xã, thị trấn
1.1.1. Một số khái niệm
- Xã, thị trấn
Xã, thị trấn là đơn vị hành chính nhà nước ở địa phương cơ sở, có vị trí
hết sức quan trọng trong bộ máy hành chính bốn cấp ở nước ta. Nói về vai trò, vị
trí của cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Cấp
xã là cấp gần gũi dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì
mọi công việc đều xong xuôi" [48; 371]. Hiến pháp năm 1992 sửa đổi bổ sung
năm 2013 của nước ta cũng xác định rõ: "Nước chia thành tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương; tỉnh chia thành huyện, thành phố trực thuộc tỉnh và thị xã;
huyện chia thành xã, thị trấn; thành phố trực thuộc tỉnh, thị xã chia thành
phường và xã; quận chia thành phường". Như vậy, xã, thị trấn là đơn vị hành
chính cuối cùng trong hệ thống hành chính bốn cấp ở nước ta. Xã, thị trấn là nơi
tổ chức thực hiện mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước và biến nghị quyết thành hiện thực sinh động.
- Bí thư cấp uỷ xã, thị trấn
Bí thư Đảng ủy xã, phường, thị trấn (gọi chung là Bí thư cấp uỷ xã) là
người đứng đầu đảng bộ được Ban chấp hành Đảng bộ tín nhiệm bầu ra và được
cấp ủy Đảng quận, huyện, thành phố trực thuộc tỉnh chuẩn y. Bí thư cấp uỷ là
cán bộ chuyên trách công tác Đảng ở Đảng bộ, chi bộ (nơi chưa thành lập Đảng
bộ) xã, phường, thị trấn, có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động thực hiện
chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ, cùng tập thể đảng uỷ, chi uỷ lãnh đạo

toàn diện đối với hệ thống chính trị ở cơ sở trong việc thực hiện đường lối, chủ
trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước trên địa bàn xã, phường, thị
trấn; đồng thời kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghị quyết, chỉ thị của cấp trên
và cấp mình, kiểm tra đảng viên chấp hành Điều lệ, Quy định của Đảng và chịu
trách nhiệm trước đảng bộ cấp trên. Có mối quan hệ thường xuyên, chặt chẽ với
nhân dân. Giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong cấp uỷ và đảng bộ.
15
1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ xã, thị trấn
1.2.2.1. Chức năng
Theo Quyết định số 94/QĐ-TW ngày 03/03/2004 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng, các đảng bộ xã, thị trấn có chức năng:
Đảng bộ cơ sở xã, phường, thị trấn là hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực
hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; lãnh
đạo thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước và quản lý đô thị trên địa
bàn; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, phường, thị trấn giàu đẹp,
văn minh; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân,
động viên nhân dân làm tròn nghĩa vụ đối với Nhà nước.
Trong hệ thống tổ chức chính trị của đảng thì đảng bộ cấp xã, thị trấn cực
kỳ quan trọng đó là nền tảng, nền móng, vì không có đảng bộ cơ sở thì không
hình thành nên cả tòa nhà xã hội, nền móng có vững thì tòa nhà mới mạnh. Kết
luận Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương, khoá IX về tiếp tục thực
hiện tốt nghị quyết Trung ương ba (khoá VII) về công tác tổ chức và cán bộ chỉ
rõ: “Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị, đồng thời là một bộ phận của hệ thống
ấy” [32; 21]. Trong hệ thống chính trị ở xã, thị trấn đảng bộ xã, thị trấn là một
bộ phận, đồng thời lãnh đạo hệ thống chính trị, cấp xã, thị trấn là một loại hình
tổ chức cơ sở đảng.
Đảng bộ xã, thị trấn là người trực tiếp đưa đường lối, nghị quyết, chủ
trương của cấp trên đến với nhân dân và lãnh đạo nhân dân tổ chức thực hiện
thắng lợi đường lối, chủ trương, nghị quyết ấy; lãnh đạo toàn bộ các hoạt động ở
xã, thị trấn nhằm bảo đảm cho các hoạt động đi đúng với đường lối, quan điểm

của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, Nghị quyết của
các cấp đề ra; đồng thời phản ánh kịp thời những tâm tư nguyện vọng chính
đáng của nhân dân với Đảng. Thông qua các hoạt động của đảng bộ xã, thị trấn
nhân dân tin tưởng chấp hành tốt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước tham gia đóng góp ý kiến xây dựng bảo vệ Đảng.
16
Là hạt nhân chính trị, đảng bộ xã, thị trấn luôn vận dụng sáng tạo đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước cho phù hợp với
địa phương mình; cụ thể thành nhiệm vụ, những mục tiêu, chương trình hành
động, bảo đảm cho các hoạt động đó đúng với đường lối, quan điểm của Đảng,
pháp luật của Nhà nước. Các đảng bộ xã, thị trấn trực tiếp lãnh đạo xây dựng
chính quyền, các đoàn thể chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội nghề nghiệp, uốn
nắn kịp thời những lệch lạc trong xây dựng, tổ chức và hoạt động của những tổ
chức đó. Đồng thời lãnh đạo chính quyền xã, thị trấn tham gia giám sát hoạt
động của các cơ quan, văn phòng đại diện, các tổ chức kinh tế đóng trên địa bàn
của xã, thị trấn.
Là cấp cơ sở, các đảng bộ xã, thị trấn là cấp chấp hành nghị quyết của cấp
trên, ra nghị quyết và tổ chức thực hiện nghị quyết ở cấp mình. Đảng bộ xã, thị
trấn xác định nhiệm vụ trọng tâm của xã, thị trấn mình, xác định những vấn đề
gì cần tập trung giải quyết trong nhiệm kỳ, trong đó chú ý những vấn đề có tính
mũi nhọn, những vấn đề cần tập trung cho quy hoạch chiến lược, những vấn đề
có tính đột phá để phát triển kinh tế, như xác định những đột phá trong chuyển
đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây
dựng nông thôn mới; lãnh đạo nhân dân xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn,
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển ngành nghề, lồng ghép các chương trình
kinh tế với thực hiện chính sách xã hội ở nông thôn.
1.2.2.2. Nhiệm vụ
Quy định số 94 - QĐ/TW, ngày 3 tháng 3 năm 2004 của Ban Bí thư, các
đảng bộ xã, thị trấn có nhiệm vụ sau:
* Lãnh đạo nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng

Lãnh đạo thực hiện các chủ trương, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội - xã
hội theo nghị quyết đại hội của đảng bộ xã, thị trấn và của cấp trên, tạo mọi điều
kiện thuận lợi để khuyến khích các thành phần kinh tế và hộ gia đình sản xuất,
kinh doanh đúng chính sách, pháp luật của Nhà nước, tạo việc làm cho người lao
17
động, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, động viên nhân dân
làm tròn nghĩa vụ đối với Nhà nước, xây dựng địa phương giàu đẹp, văn minh.
Lãnh đạo chính quyền thực hiện nhiệm vụ chuyển dịch cơ cấu kinh tế
trong nông nghiệp, quản lý và sử dụng tốt các nguồn vốn, xây dựng cơ sở hạ
tầng theo quy hoạch, chăm lo phát triển sự nghiệp văn hóa, giáo dục, y tế, bảo vệ
môi trường, thực hiện tốt các chính sách xã hội, xóa đói, giảm nghèo.
Lãnh đạo xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ, thực hiện tốt phương
châm “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra”, giám sát mọi hoạt động ở cơ sở theo
đúng đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, mở rộng dân chủ
đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương, kịp thời giải quyết những vướng mắc
phát sinh trong cộng đồng dân cư ở cơ sở theo đúng pháp luật, không để tích tụ
mâu thuẫn trở thành điểm nóng, không để xẩy ra tình trạng khiếu kiện tập thể, vượt
cấp hoặc lợi dụng dân chủ để làm mất ổn định chính trị trên địa bàn.
Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ quốc phòng toàn dân, và chính sách hậu
phương quân đội, giữ vững an ninh chính trị và trật an toàn xã hội, đề cao tinh
thần cảnh giác cách mạng, bảo vệ nội bộ, bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập
thể, tính mạng và tài sản của nhân dân, ngăn chặn và đẩy lùi các tệ nạn xã hội,
nhất là ma túy, mại dâm.
* Lãnh đạo công tác tư tưởng
Thường xuyên giáo dục bồi dưỡng, chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng, đạo
đức, tác phong Hồ Chí Minh và phát huy truyền thống yêu nước, yêu chủ nghĩa
xã hội trong các tầng lớp nhân dân, nhất là thanh niên, thiếu niên, xây dựng tình
đoàn kết gắn bó thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, xây dựng môi trường văn hóa
lành mạnh ở thôn, bản, trong từng gia đình, chú trọng, tuyên truyền, nhân rộng
gương người tốt, việc tốt, các nhân tố tích cực trong mọi lĩnh vực.

Tuyên truyền vận động làm cho nhân dân hiểu và làm đúng đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ của
18
địa phương, kịp thời nắm bắt những tâm tư nguyện vọng của các tầng lớp nhân
dân để giải quyết và báo cáo lên cấp trên.
Lãnh đạo cán bộ, đảng viên và nhân dân đấu tranh chống các quan điểm
sai trái, những hành vi nói, viết và làm trái với đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chống tư tưởng cơ hội, thực dụng, cục bộ, bè
phái, gia trưởng, bảo thủ và các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan, phòng chống sự
suy thoái về đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.
* Lãnh đạo công tác tổ chức cán bộ
Lãnh đạo xây dựng chính quyền, các tổ chức trong hệ thống chính trị, các
đơn vị kinh tế sự nghiệp ở cơ sở vững mạnh, xây dựng và thực hiện quy hoạch,
kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, tích cực tạo nguồn cán bộ tại chỗ, từng
bước trẻ hóa đội ngũ cán bộ công chức xã, thị trấn.
Cấp ủy xây dựng quy chế về công tác tổ chức, cán bộ, nhận xét, đánh giá,
bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, đãi ngộ đối với cán bộ thuộc quyền
quản lý và kiểm tra việc thực hiện chính sách đối với cán bộ ở cơ sở theo phân
cấp, giới thiệu người đủ tiêu chuẩn, có tín nhiệm trong tổ chức đảng và nhân dân
để bầu vào các chức danh chủ chốt của hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân, Mặt
trận tổ quốc, các đoàn thể nhân dân theo luật định và điều lệ của mỗi tổ chức.
Cấp ủy đề xuất ý kiến trong việc lựa chọn, giới thiệu cán bộ tham gia vào
các cơ quan lãnh đạo của Đảng, chính quyền, các đoàn thể nhân dân ở cấp trên
và cán bộ chủ chốt ở cơ sở do cấp trên quản lý.
* Lãnh đạo mặt trận tổ quốc và các đoàn thể nhân dân
Lãnh đạo xây dựng Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể nhân dân ở xã, thị
trấn vững mạnh, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo luật định và điều lệ
của mỗi đoàn thể. Thực hiện tốt chính sách về dân tộc, tôn giáo của Đảng và
Nhà nước, xây dựng khối đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của các
tầng lớp nhân dân, thi đua thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao.

19
Lãnh đạo Mặt trận và các đoàn thể nhân dân tham gia xây dựng và bảo vệ
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các
nhiệm vụ của địa phương, trước hết là chủ trương, chính sách về nông nghiệp,
nông thôn và các chính sách xã hội khác.
* Xây dựng tổ chức đảng
Đề ra chủ trương, nhiệm vụ và biện pháp xây dựng đảng bộ, chi bộ trong
sạch vững mạnh, gắn với xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở. Nâng cao
năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên,
nhất là việc phát hiện và đấu tranh chống tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí và
các biểu hiện tiêu cực khác, chú trọng củng cố, xây dựng và nâng cao chất lượng
lãnh đạo của các chi bộ, tổ đảng ở thôn, bản thực hiện đúng nguyên tắc tập
trung dân chủ, chế độ tự phê bình và phê bình, thực hiện có nền nếp và nâng cao
chất lượng sinh hoạt đảng, nhất là sinh hoạt chi bộ, bảo đảm tính lãnh đạo, tính
giáo dục và tính chiến đấu.
Giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên nêu cao vai trò tiền phong, gương
mẫu, phấn đấu trở thành người lao động giỏi, công dân mẫu mực, nghiêm chỉnh
chấp hành và vận động, thuyết phục nhân dân chấp hành nghị quyết của tổ chức
đảng, quyết định của chính quyền và chương trình hành động của các đoàn thể
nhân dân. Cấp ủy xây dựng kế hoạch và tạo điều kiện cho đảng viên thực hiện
nhiệm vụ học tập, không ngừng nâng cao trình độ về mọi mặt.
Cấp ủy xây dựng kế hoạch, biện pháp quản lý, phân công nhiệm vụ và tạo
điều kiện để đảng viên hoàn thành nhiệm vụ được giao. Làm tốt công tác động
viên, khen thưởng, kỷ luật đảng viên, xử lý nghiêm, kịp thời những cán bộ, đảng
viên vi phạm điều lệ Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Làm tốt công tác tạo nguồn và phát triển đảng viên, bảo đảm về tiêu
chuẩn và quy trình, chú trọng đối tượng là đoàn viên, thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh và những người lao động giỏi, có uy tín trong quần chúng.
20
Xây dựng cấp ủy và bí thư cấp ủy bảo đảm tiêu chuẩn về phẩm chất năng

lực, thực sự là trung tâm đoàn kết, hoạt động có hiệu quả, được đảng viên và
nhân dân tín nhiệm. Định kỳ hàng năm, cấp uỷ tổ chức để nhân dân tham gia,
góp ý kiến xây dựng Đảng, bí thư cấp uỷ cơ sở, chủ tịch hội đồng nhân dân, chủ
tịch uỷ ban nhân dân tự phê bình trước đại diện của nhân dân và chịu trách
nhiệm khi để xẩy ra quan liêu, tham nhũng, lãng phí ở địa phương.
Cấp uỷ thường xuyên kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên chấp hành Điều
lệ. Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước và quy định của Bộ
Chính trị về những điều đảng viên không được làm. Phối hợp với các tổ chức cơ
sở đảng trên địa bàn và các tổ chức cơ sở đảng có đảng viên, cán bộ, công chức
đang cư trú trên địa bàn thực hiện các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, pháp luật
của Nhà nước và các nhiệm vụ của địa phương.
1.1.3. Chức năng, nhiệm vụ của bí thư đảng uỷ xã, thị trấn
1.1.3.1. Chức năng
Theo Quyết định số 04/2004/QĐ-BNV ngày 16/01/2004 của Bộ trưởng
Bộ Nội vụ quy định về chức năng của Bí thư Đảng uỷ là cán bộ chuyên trách
công tác Đảng ở Đảng bộ, chi bộ (nơi chưa thành lập Đảng bộ) xã, phường, thị
trấn, có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động thực hiện chức năng, nhiệm vụ
của đảng bộ, chi bộ, cùng tập thể đảng uỷ, chi uỷ lãnh đạo toàn diện đối với hệ
thống chính trị ở cơ sở trong việc thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách,
pháp luật của Đảng và Nhà nước trên địa bàn xã, phường, thị trấn.
1.1.3.2. Nhiệm vụ của Bí thư
Theo Quyết định Số 04/2004/QĐ-BNV ngày 16/01/2004 của Bộ trưởng
Bộ Nội vụ quy định về nhiệm vụ của Bí thư là nắm vững Cương lĩnh, Điều lệ
Đảng và đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước,
nghị quyết và chỉ thị của cấp trên và chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ
cấp mình; nắm vững nhiệm vụ trọng tâm, giải quyết có hiệu quả công việc đột
21
xuất; nắm chắc và sát tình hình đảng bộ, tổ chức đảng trực thuộc và của nhân
dân trên địa bàn; chịu trách nhiệm chủ yếu về các mặt công tác của đảng bộ.
Chủ trì cuộc họp của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và chỉ đạo việc

chuẩn bị xây dựng nghị quyết của đảng bộ, của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ
và tổ chức chỉ đạo thực hiện thắng lợi các nghị quyết đó.
Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động
và giữ vai trò trung tâm đoàn kết giữ vững vai trò lãnh đạo toàn diện đối với các
tổ chức trong hệ thống chính trị ở xã, phường, thị trấn.
Lãnh đạo, kiểm tra việc tổ chức thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của cấp
trên, của đảng bộ, của Ban Chấp hành và Ban Thường vụ Đảng uỷ.
Theo giáo trình Xây dựng Đảng dùng cho hệ cử nhân chính trị, Nhà
xuất bản chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003. Mã số: 3KV3/CTQG- 2002 thì
nhiệm vụ của Bí thư Đảng uỷ: Chủ trì toàn bộ công việc của cấp uỷ, trực
tiếp nắm các vấn đề trọng yếu, các khâu trung tâm, các nhiệm vụ mới nảy
sinh và những vấn đề cơ mật về quốc phòng, an ninh; chăm lo xây dựng
Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức, đặc biệt là xây dựng đội ngũ cán bộ
của Đảng thuộc quyền quản lý của cấp uỷ. Bí thư cấp uỷ có trách nhiệm tổ
chức hoạt động cấp uỷ theo nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo,
cá nhân phụ trách. Nhiệm vụ cụ thể của người bí thư:
Nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng, các nghị quyết đại hội của
Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và của cấp trên để quán triệt trong cấp uỷ
và chủ trì xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện các nghị quyết của Đảng,
đề xuất với tập thể xác định đúng đắn, chính xác các nhiệm vụ chính trị của
Đảng bộ trong từng thời gian.
Nắm vững nhiệm vụ chính trị, nhất là các nhiệm vụ trọng tâm, các
nhiệm vụ mới nảy sinh, các khâu then chốt, khó khăn, phức tạp trong từng
thời gian, chủ trí việc tổ chức chỉ đạo thực hiện nghị quyết và trực tiếp phụ
trách các vấn đề cơ mật về an ninh, quốc phòng.
22
Chủ động chuẩn bị và chỉ đạo nội dung, chương trình hoạt động của
cấp uỷ, chuẩn bị các quyết định của tập thể, chủ trì các kỳ họp của cấp uỷ,
chuẩn bị kết luận những vấn đề đã được tập thể thảo luận; chỉ đạo nghiên
cứu tổng kết kinh nghiệm các điển hình tiên tiến, nơi làm điểm, làm thử và

các mặt công tác trọng yếu.
Chăm lo đổi mới cán bộ và công tác cán bộ, xây dựng cho được đội
ngũ cán bộ vững mạnh và đồng bộ, bao gồm cán bộ lãnh đạo chính trị, cán
bộ quản lý nhà nước, cán bộ kinh doanh, chuyên gia giỏi trên các lĩnh vực,
nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt, nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi
mới. Thực hiện quy hoạch cán bộ, bảo đảm sự chuyển tiếp vững vàng các
thế hệ cán bộ; thường xuyên đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt của
cấp uỷ. Thực hiện tốt các nguyên tắc tâp trung dân chủ, tập thể lãnh đạo,
cá nhân phụ trách; giữ vững đoàn kết nội bộ cấp ủy, trước hết là trong cấp
uỷ chủ chốt.
1.2. Sự cần thiết phải xây dựng đội ngũ Bí thư cấp ủy xã, thị trấn
1.2.1. Quan điểm của Đảng, nhà nước về xây dựng đội ngũ bí thư cấp ủy
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới
Luận bàn về vị trí, vai trò của cán bộ lãnh đạo đối với sự nghiệp cách
mạng, C.Mác và Ph. Ăngghen là người đầu tiên nêu ra quan điểm khoa học về
cán bộ. Hai ông khẳng định: "Muốn thực hiện tư tưởng thì cần có những con
người sử dụng lực lượng thực tiễn" [19; 184]. Theo quan điểm của hai ông, cán
bộ là những người tiêu biểu cho phong trào cách mạng; có tri thức và trình độ
nhận thức cao, biết kết hợp vận dụng lý luận cách mạng với thực tiễn để tổ chức
phong trào cách mạng của quần chúng, lãnh đạo quần chúng thực hiện các cuộc
cải cách có ý nghĩa cách mạng. Họ phải là những người tuyệt đối trung thành
với lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động, có trách nhiệm cao và được
quần chúng noi theo.
23
Kế thừa và phát triển sáng tạo tư tưởng của Mác và Ăngghen về Đảng của
giai cấp công nhân, V.I. Lênin đã đề ra những quan điểm quan trọng về cán bộ
trong quá trình xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân. Theo V.I. Lênin,
vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ trước hết là ở chỗ đảm bảo tổ chức thực hiện
thắng lợi đường lối chính trị của Đảng. Bởi vì họ vừa là người xây dựng đường
lối, vừa tiến hành lựa chọn phương pháp chỉ đạo, tổ chức thực hiện và kiểm tra

quá trình vận động cách mạng, hướng tới mục tiêu đã đề ra. Vì thế, Người nhấn
mạnh: "Mấu chốt là vấn đề người, vấn đề lựa chọn người" [42; 132] và "trong
lịch sử, chưa hề có một giai cấp nào giành được quyền thống trị, nếu nó không
đào tạo ra được, trong hàng ngũ của mình, những lãnh tụ chính trị, những đại
biểu tiên phong có khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào" [42; 473]. Để có
được đội ngũ cán bộ am hiểu nhiều lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực quản lý nhà nước,
quản lý kinh tế, quản lý xã hội, đáp ứng yêu cầu xây dựng chủ nghĩa xã hội, một
nhiệm vụ lâu dài, khó khăn và phức tạp, V.I. Lênin đã coi trọng công tác đào
tạo, bồi dưỡng, lựa chọn, đề bạt cán bộ vào các cương vị công tác, thường xuyên
kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của họ, chú ý giáo dục, rèn luyện, nâng cao
phẩm chất đạo đức cách mạng và năng lực công tác cho cán bộ, chống bệnh
quan liêu, xa dân, kiêu ngạo, thoái hóa biến chất.
Theo Hồ Chí Minh, làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội
mới, đây là nhiệm vụ rất vẻ vang nhưng cũng rất nặng nề, là một cuộc đấu tranh
lâu dài, gian khổ, phức tạp. Để hoàn thành nhiệm vụ đó đòi hỏi Đảng phải xây
dựng được một đội ngũ cán bộ có đủ đức, đủ tài, trong đó đức là quan trọng
hàng đầu. Người chỉ rõ, đạo đức là “gốc”, nền tảng của người cách mạng. Người
nhấn mạnh: “Cũng như sông thì phải có nguồn mới có nước, không có nguồn thì
sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có
đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân"
[48; 252-253].
Thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề
cán bộ, trong suốt 84 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn chú
24
trọng và đặc biệt quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ ngang tầm với đòi hỏi của
từng thời kỳ cách mạng, đó chính là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách
mạng Việt Nam. Đảng ta xác định phải "có một đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất và
năng lực xây dựng đường lối chính trị đúng đắn và tổ chức thực hiện thắng lợi
đường lối, đó là vấn đề cốt tử của lãnh đạo, là sinh mệnh của Đảng cầm quyền"
[25; 27]. Trong công cuộc đổi mới đất nước, thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá,

hiện đại hoá, Đảng ta nhấn mạnh vai trò của cán bộ trong chiến lược cán bộ thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá: "Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành
bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là
khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng" [25; 66]. Theo quan điểm của
Đảng, trong khi phải xây dựng đội ngũ cán bộ một cách đồng bộ, đáp ứng với yêu
cầu của từng giai đoạn cách mạng toàn Đảng phải hết sức chăm lo xây dựng thật
tốt đội ngũ cán bộ, chú trọng đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp. Để đạt được điều
đó cần nhận thức sâu sắc những điểm sau:
- Đảng cầm quyền, Đảng phải chăm lo đào tạo, bố trí cán bộ cho cả hệ
thống chính trị, trên tất cả các lĩnh vực hoạt động.
- Trên cơ sở đảm bảo tiêu chuẩn, thực hiện trẻ hoá đội ngũ cán bộ đồng
thời kết hợp tốt các độ tuổi, đảm bảo tính liên tục, phát triển trong đội ngũ cán
bộ.
- Đổi mới quan niệm và phương pháp tiến hành công tác cán bộ, trước
hết là đánh giá, bố trí cán bộ theo hướng thật sự dân chủ và theo một quy trình
chặt chẽ. Đánh giá, nhận xét cán bộ phải căn cứ vào những việc làm cụ thể của
mỗi người, cả ưu và khuyết điểm, trong từng thời gian nhất định và phải do tập
thể có thẩm quyền quyết định. Khắc phục cách làm đơn giản, thành kiến, thiếu
công tâm, dân chủ, hình thức.
- Bố trí và sử dụng cán bộ phải đảm bảo đúng tiêu chuẩn và sở trường đề
bạt, bổ nhiệm đúng lúc, giao việc phù hợp với sở trường, năng lực của cán bộ,
25