Đánh giá về hoạt động quản lý ngoại hối của NHNN Việt Nam thời gian qua và những kiến nghị

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Mục lục
Trang
Lời mở đầu........................................................................................................2
Phần I: Khái quát về hoạt động quản lý ngoại hối của NHTW....................4
I- Mục đích của hoạt động quản lý ngoại hối ...............................................................................................4
1. Ngoại hối và vai trò của ngoại hối............................................................................................................4
2. Quản lý ngoại hối và mục đích của quản lý ngoại hối...........................................................................5
II- Cơ chế quản lý ngoại hối...........................................................................................................................6
1. Cơ chế tự do ngoại hối............................................................................................................................7
2. Cơ chế quản lý........................................................................................................................................7
III- Hoạt động ngoại hối của NHTW...............................................................................................................8
1. Hoạt động mua, bán ngoại hối..................................................................................................................8
2. Hoạt động quản lý ngoại hối của NHTW.................................................................................................9
3. Nội dung cơ bản của các quy chế về quản lý ngoại hối.......................................................................10
Phần II: Thực trạng hoạt động quản lý ngoại hối của NHTW Việt nam...11
I- Các chính sách liên quan đến quản lý dự trữ ngoại hối của NHNN Việt nam thời gian qua..................12
1. Các chính sách về quản lý dự trữ ngoại hối........................................................................................12
2. Các chính sách về điều hành tỷ giá hối đoái.....................................................................................15
3. Về công cụ dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ..........................................................................................17
II- Tác động của chính sách quản lý ngoại hối.............................................................................................18
1. Đối với thị trờng ngoại hối......................................................................................................................18
2. Đối với hoạt động xuất nhập khầu và thu hút vốn đầu t nớc ngoài.....................................................20
Phần III: Một số giải pháp và kiến nghị.......................................................23
I. Một số giải pháp..........................................................................................................................................23
1. Mở rộng biên độ tỷ giá giao ngay và điều chỉnh biên độ giao dịch hối đoái kỳ hạn........................23
2. Công cụ nghiệp vụ thị trờng mở.........................................................................................................24
3. Công cụ lãi suất.....................................................................................................................................25
4. Các công cụ quản lý có tính chất hành chính...................................................................................26
II- Một số kiến nghị.....................................................................................................................................28
Kết luận...........................................................................................................30

Danh mục tài liệu tham khảo........................................................................31
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
Đứng trớc xu thế toàn cầu hoá và hội nhập nền kinh tế thế giới, không một
quốc gia nào có thể phát triển một cách độc lập, khép kín mà đòi hỏi phải mở
rộng quan hệ kinh tế với nớc ngoài. Để tiến hành các hoạt động kinh tế với nớc
ngoài thì mỗi quốc gia phải có dự trữ ngoại hối cần thiết, có đợc dự trữ ngoại
hối rồi nhng vấn đề quản lý ngoại hối đó ra sao lại là vấn đề đặt ra cho nhiều
quốc gia.
Việt nam cũng nh nhiều quốc gia đang phát triển khác đang mở cửa nền
kinh tế, hoà vào xu thế chung của toàn thế giới. Và vấn đề đặt ra cho các quốc
gia là làm thế nào để ổn định giá trị đồng tiền của nớc mình trên trờng quốc tế.
Trong thời gian qua, bằng việc ban hành hàng loạt các chính sách, quy
định về quản lý ngoại hối và các hoạt động liên quan đến ngoại hối đã góp phần
ổn định giá trị đồng tiền Việt nam, cải thiện cán cân thanh toán quốc tế, tăng dự
trữ ngoại hối tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện các mục tiêu của chính sách
tiền tệ quốc gia. Hiện nay Việt nam đang dần hoàn thiện cơ chế chính sách
quản lý ngoại hối của mình để tiến tới một cơ chế quản lý năng động phù hợp
với nền kinh tế thị trờng. Để đạt đợc những kết quả trên phải kể đến vai trò quản
lý điều hành của Ngân hàng Nhà nớc( NHNN). Với việc nắm dự trữ ngoại hối
trong tay, NHNN đã áp dụng các biện pháp, chính sách tác động vào quá trình
xuất nhập ngoại hối và sử dụng ngoại hối vào những mục tiêu nhất định.
Bên cạnh những thành tựu đạt đợc thì quá trình quản lý ngoại hối ở nớc ta
cũng còn rất nhiều tồn tại cần khắc phục. Đánh giá đợc tình hình thực tế để giải
quyết những khó khăn là điều rất cần thiết hiện nay.Vì vậy em đã chọn đề tài
Đánh giá về hoạt động quản lý ngoại hối của NHNN Việt nam thời gian
qua và những kiến nghị. Với hy vọng bằng vốn kiến thức của mình và đánh
giá trên giác độ của môn học nghiệp vụ NHTW có thể đa ra một số ý kiến về
thực trạng hoạt động quản lý ngoại hối hiện nay. Bài viết của em gồm 3 phần:

Phần I: Khái quát về hoạt động quản lý ngoại hối của NHTW.
Phần II: Đánh giá thực trạng hoạt động quản lý ngoại hối của NHNN Việt
nam.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phần III: Một số giải pháp và kiến nghị.
Với tầm kiến thức còn hạn chế không tránh khỏi những sai sót trong bài
viết. Em rất mong nhận đợc sự góp ý của các thầy cô giáo.
Em xin thành cảm ơn.
Hà nội ngày 10/4/2003
Sinh viên
Vũ Thị Thanh Hiền
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phần I: Khái quát về hoạt động quản lý ngoại
hối của NHTW
I- Mục đích của hoạt động quản lý ngoại hối
1. Ngoại hối và vai trò của ngoại hối
Ngoại hối là phơng tiện dùng để mua, dự trữ của cải, phơng tiện thanh
toán và hạch toán quốc tế và đợc các nớc chấp nhận nh là đồng tiền quốc tế.
Ngoại hối có thể là tiền nớc ngoài, vàng tiêu chuẩn quốc tế, các giấy tờ có
giá và các công cụ thanh toán bằng tiền nớc ngoài.
Vai trò của ngoại hối
Ngoại hối trong đó đặc biệt là ngoại tệ có vai trò quan trọng, nó là phơng
tiện để mua, thanh toán và hạch toán quốc tế đợc các nớc chấp nhận nh đồng
tiền quốc tế, nó là phơng tiện dự trữ của các quốc gia và nó thể hiện vị trí và thế
lực của một quốc gia trên trờng quốc tế.
Thứ nhất, ngoại hối là phơng tiện để mua, để thanh toán và hạch toán quốc
tế, đợc các nớc chấp nhận nh là đồng tiền quốc tế. Đứng trớc xu thế mở cả, các
quốc gia đều tiến hành mở rộng quan hệ quốc tế, đặc biệt là quan hệ kinh tế.

Trong quan hệ này tất yếu nảy sinh những nhu cầu chi trả, thanh toán giữa các
chủ thể ở các quốc gia khác nhau. Từ đó nảy sinh quan hệ thanh toán quốc tế.
Để thực hiện đợc quan hệ này thì ngoại hối hay ngoại tệ là chủ yếu đã đợc sử
dụng làm phơng tiện hữu hiệu nhất để đáp ứng các nhu cầu trên.
Hiện nay những ngoại tệ đợc chấp nhận nh là đồng tiền quốc tế chủ yếu là
ngoại tệ mạnh của những quốc gia có tiềm lực kinh tế lớn nh: Đôla Mỹ( USD),
đồng bảng Anh( GBP), đồng yên Nhật( JPY), Frăng Pháp(FPF)
Thứ hai, ngoại hối là phơng tiện dự trữ của cải quốc gia. Dự trữ ngoại hối
là một trong những mục tiêu kinh tế có ý nghĩa chiến lợc quan trọng, có dự trữ
ngoại hối cần thiết có nghĩa là NHTWđã nắm trong tay một công cụ quan trọng
để thực hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô. Dự trữ ngoại hối để đảm bảo sự cân
bằng về khả năng thanh toán quốc tế, thoả mãn nhu cầu nhập khẩu phục vụ phát
triển nhu cầu đời sống trong nớc, mở rộng đầu t, hợp tác kinh tế với nớc ngoài
phục vụ mục tiêu chính sách kinh tế mở. Dự trữ ngoại hối là cơ sở để phát hành
tiền đảm bảo cho mối tơng quan giữa tiền hàng trong nớc. Nhà nớc có thể sử
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
dụng ngoại hối một cách chủ động nh là một lực lợng để can thiệp, điều tiết thị
trờng tiền tệ theo những mục tiêu đã định.
Thứ ba, ngoại hối thể hiện vị trí và thế lực của một quốc gia trên trờng
quốc tế. Một đồng tiền đợc sử dụng trong thanh toán quốc tế có thể là nội tệ của
nớc này nhng lại là ngoại tệ đối với quốc gia khác. Hay nói cách khác khi đồng
tiền của một quốc gia đợc sử dụng trong trao đổi quốc tế có nghĩa là quốc gia
đó phải có thế lực kinh tế lớn, có khả năng chi phối các hoạt động kinh tế của
nền kinh tế thế giới.
2. Quản lý ngoại hối và mục đích của quản lý ngoại hối
Quản lý ngoại hối là việc Nhà nớc áp dụng các chính sách, biện pháp
nhằm tác động vào quá trình xuất nhập ngoại hối( đặc biệt là ngoại tệ) và việc
sử dụng ngoại hối theo những mục tiêu nhất định.
Mục đích của quản lý ngoại hối

Nói đến quản lý ngoại hối tức là chúng ta nhắc đến vai trò của NHTW
trong việc quản lý, điều hành các hoạt động có liên quan đến ngoại hối nhằm
đảm bảo các mục đích:
- Điều tiết tỷ giá nhằm thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia. Tỷ giá có vai
trò rất quan trọng trong việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia. Nó tác động
đến khả năng cạnh tranh của các sản phẩm trên thị trờng quốc tế, từ đó tác động
đến thu nhập. Hơn thế nữa tỷ giá hối đoái là biến số quan trọng tác động đến sự
cân bằng của cán cân thơng mại và cán cân cân bằng của nền kinh tế.
Cán nhân tố ảnh hởng đến tỷ giá. Trong dài hạn: tỷ giá có thể bị ảnh hởng
bởi ba nhân tố: thứ nhất là mức giá tơng đối tức là hàng hoá trong nớc cùng
chủng loại với hàng hóa nớc ngoài thì chỉ số giá hàng hoá trong nớc lớn hơn chỉ
số giá nớc ngoài khi đó dân chúng sẽ dùng hàng hoá nớc ngoài do đó kích thích
nhập khẩu làm cho tỷ giá tăng lên. Thứ hai là năng suất lao động. Khi năng
suất lao động tăng thì sẽ kích thích xuất khẩu dẫn đến tỷ giá giảm. Thứ ba là do
hàng rào thuế quan( thuế xuất nhập khẩu). Thuế cao không khuyến khích nhập
khẩu mà khuyến khích tăng tiêu dùng trong nớc tạo điều kiện ổn định tỷ giá,
kích thích xuất khẩu.
Các nhân tố ảnh hởng tỷ giá trong ngắn hạn. Trong ngắn hạn tỷ giá có thể
bị ảnh hởng bởi các nhân tố nh lãi suất nớc ngoài, lãi suất trong nớc và việc dự
đoán tỷ giá trong tơng lai.
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Khi tỷ giá biến động tăng hoặc giảm, nếu NHTW thấy không cần phải can
thiệp thì tỷ giá sẽ tiếp tục biến đổi theo cung cầu thị trờng. Nhng nếu NHTW
can thiệp ảnh hởng đến sự phát triển của nền kinh tế thì NHTW sẽ mua vào khi
tỷ giá giảm giá và bán ra khi tỷ giá tăng. Từ đó nhằm ổn định tỷ giá, tác động
đến lợng tiền cung ứng.
- Bảo tồn quỹ dự trữ ngoại hối Nhà nớc
Là cơ quan quản lý tài sản quốc gia NHTW phải quản lý quỹ dự trữ ngoại
hối Nhà nớc, NHTW không chỉ bảo quản và cất giữ mà còn biết sử dụng để

phục vụ cho đầu t phát triển kinh tế, luôn đảm bảo an toàn không bị ảnh hởng
rủi ro về tỷ giá ngoại tệ trên thị trờng quốc tế. Vì thế NHTW cần phải mua bán,
chuyển đổi để phát triển, chống thất thoát, sói mòn quỹ dự trữ ngoại hối của
Nhà nớc, bảo vệ độc lập chủ quyền về tiền tệ.
- Cải thiện cán cân thanh toán quốc tế( CCTTQT)
CCTTQT thể hiện thu chi quốc tế của một nớc với một nớc khác. Cán cân
thanh toán phải phản ánh đầy đủ những xu hớng cung và cầu về ngoại tệ trong
các giao dịch quốc tế cho nên nó tác dộng rất lớn đến tỷ giá hối đoái của đồng
tiền.
Khi CCTTQT bội thu, lợng ngoại tệ chảy vào trong nớc dẫn đến khả năng
cung về ngoại tệ lớn hơn cầu ngoại tệ, trờng hợp này tỷ giá vận động theo xu h-
ớng giảm. Ngợc lại khi CCTTQT bội chi, lợng ngoại tệ chảy ra nớc ngoài dẫn
đến nhu cầu về ngoại tệ lớn hơn cung ngoại tệ, trờng hợp này tỷ giá vần động
theo xu hớng tăng. Nh vậy trong cả hai trờng hợp nếu không có sự can thiệp của
NHTW thì tỷ giá sẽ tăng, giảm theo cung cầu của thị trờng. Tuy nhiên ở nhiều
nớc NHTW có vai trò điều tiết tỷ giá để thực hiện mục tiêu của chính sách kinh
tế. Nếu NHTW muốn xác lập một tỷ giá ổn định thì NHTW phải bán ra một l-
ợng ngoại tệ đáp ứng nhu cầu của thị trờng khi có luồng ngoại tệ chảy ra ngoài
làm quỹ dự trữ ngoại hối giảm một lợng tơng ứng và NHTW phải mua vào một
lợng ngoại tệ từ nớc ngoài chuyển về làm tăng quỹ dự trữ ngoại hối lên một l-
ợng tơng ứng. Để đạt đợc mục đích đặt ra thì NHTW cần có những biện pháp,
chính sách thích hợp phù hợp với từng thời kỳ.
II- Cơ chế quản lý ngoại hối
Các mục tiêu của chính sách quản lý ngoại hối có thực hiện đợc hay
không, có hiệu quả không điều này phụ thuộc rất lớn vào cơ chế quản lý ngoại
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hối mà NHTW sử dụng. Hiện nay có hai loại cơ chế quản lý: cơ chế tự do
ngoại hối và cơ chế quản lý
1. Cơ chế tự do ngoại hối

Thực hiện cơ chế tự do ngoại hối có nghĩa là ngoại hối đợc tự do lu thông
trên thị trờng, cân bằng ngoại hối do thị trờng quyết định mà không có sự can
thiềp của Nhà nớc. Do vậy tỷ giá- giá cả ngoại hối sẽ phù hợp với sức mua của
đồng tiền trên thị trờng. Tỷ giá thả nổi dẫn đến lãi suất, luồng vốn vào và ra
hoàn toàn do thị trờng chi phối.
2. Cơ chế quản lý
Hiện nay hầu hết các nớc đều áp dụng cơ chế có sự quản lý của Nhà nớc.
Song tuỳ thuộc vào từng quốc gia mà mức độ quản lý và can thiệp có khác
nhau.
2.1. Cơ chế quản lý hoàn toàn
Theo cơ chế này, NHTW không can thiệp về ngoại hối cũng nh tỷ giá mà
ngoại hối hoàn toàn tự do trên thị trờng theo quy luật cung cầu qua đó hình
thành nên tỷ gía.
Với cơ chế quản lý này Nhà nớc thực hiện độc quyền ngoại thơng và độc
quyền ngoại hối. Nhà nớc áp đặt các biện pháp hành chính nhằm tập trung tất cả
các hoạt động ngoại hối vào tay mình. Tỷ giá do Nhà nớc quy định mà tất cả
các giao dịch ngoại hối phải chấp hành. Các tổ chức tham gia hoạt động xuất
nhập khẩu nếu bị lỗ do tỷ giá thì sẽ đợc Nhà nớc cấp bù và ngợc lại nếu lãi thì
nộp cho Nhà nớc. Cơ chế này thích hợp với nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung.
Ưu điểm của cơ chế này là NHTW không phải tham gia quản lý và nó
phản ánh trung thực, chính xác, khuyến khích sự phát triển của nền kinh tế.
Tuy nhiên còn mặt hạn chế đó là khi tỷ giá biến động xấu thì chính bản
thân thị trờng khó khắc phục đợc.
2.2. Cơ chế quản lý có điều tiết
Cơ chế quản lý hoàn toàn Nhà nớc có thể áp đặt khống chế đợc thị trờng,
ngăn chặn đợc ảnh hởng từ bên ngoài, chủ động khai thác đợc nguồn vốn bên
trong. Nhng trong nền kinh tế thị trờng cách quản lý này sẽ không phù hợp, gây
cản trở và khó khăn cho nền kinh tế.
Để khắc phục sự áp đặt, Nhà nớc đã tiến hành điều tiết nhng đã gắn với
thị trờng, Nhà nớc tiến hành kiểm soát một mức độ nhất định để phát huy tính

7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
tích cực của thị trờng, hạn chế nhợc điểm do thị trờng gây ra, tạo điều kiện cho
kinh tế trong nớc phảt triển và ổn định, ngăn chặn ảnh hởng từ bên ngoài. Bằng
công cụ tỷ giá, dự trữ ngoại hối và các yếu tố khác mà NHTW có thể chủ động
điều chỉnh theo các mục tiêu của chính sách kinh tế vĩ mô.
Ưu điểm của cơ chế quản lý này là Nhà nớc có thể nắm đợc lợng ngoại hối
trong tay mình, có thể sử dụng theo những mục đích đặt ra. Nhng hạn chế là nó
ảnh hởng lớn đến sự phát triển kinh tế bởi vì ngoại hối không xuất phát từ cung
cầu trên thị trờng.
III- Hoạt động ngoại hối của NHTW
1. Hoạt động mua, bán ngoại hối
NHTW tham gia vào hoạt động mua, bán ngoại hối với t cách là ngời can
thiệp, giám sát, điều tiết nhng đồng thời cũng là ngời mua, bán cuối cùng.
Thông qua việc mua, bán NHTW thực hiện giám sát và điều tiết thị trờng theo
mục tiêu của chính sách tiền tệ, đồng thời theo dõi diễn biến của tỷ giá đồng
bản tệ để chủ động quyết định hoặc phối hợp với NHTW các nớc khác củng cố
sức mua đồng tiền này hay đồng tiền khác để đảm bảo trật tự trong quan hệ
quốc tế có lợi cho mình.
Chủ thể tham gia mua, bán trên thị trờng ngoại hối có thể là NHTW,
NHTM, nhà môi giới
NHTW tham gia với t cách là ngời tổ chức, quản lý, điều tiết thị trờng
(bằng pháp luật) và NHTW tham gia trực tiếp mua, bán trên thị trờng( bằng các
nghiệp vụ) nhằm ổn định tỷ giá.
NHTM tham gia mua, bán trực tiếp trên thị trờng nhằm mục tiêu lợi
nhuận. NHTM có thể tiến hành mua, bán hộ cho các nhà xuất nhập khẩu để h-
ởng phí hoặc mua, bán cho chính mình để hởng lãi. Còn các nhà môi giới tham
gia vào thị trờng làm cho quá trình mua, bán trên thị trờng diễn ra nhanh chóng
và thuận tiện và cũng nhằm mục tiêu lợi nhuận.
1.1. Mua, bán trên thị trờng trong nớc

NHTW thực hiện mua, bán ngoại hối ở thị trờng trong nớc với t cách là
ngời mua, bán cuối cùng và tiến hành mua, bán với các NHTM có thể giao dịch
trực tiếp hoặc gián tiếp, thông qua đó hình thành nên tỷ giá. Việc mua,bán
NHTW thực hiện cung ứng tiền tệ hoặc rút bớt tiền từ lu thông trên cơ sở đó ổn
định tỷ giá hối đoái của đồng tiền bản tệ.
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Việc giao dịch mua, bán của NHTW với các NHTM trên thị trờng hối đoái
chủ yếu đợc thực hiện thông qua hệ thống điện thoại, telecx, hoặc hệ thống
computer nối mạng giữa NHTW và NHTM. NHTW còn ấn định tỷ giá mua vào,
bán ra hoặc áp dụng biên độ riêng cho mỗi đồng tiền. Trờng hợp đặc biệt,
NHTW cũng có thể mua, bán trực tiếp với khách hàng không phải là các TCTD
nh các doanh nghiệp, cơ quan hoặc các tổ chức khác.
1.2. Mua, bán trên thị trờng quốc tế
Với nhiệm vụ quản lý quỹ dự trữ ngoại hối, NHTW thực hiện mua, bán
trên thị trờng quốc tế nhằm bảo tồn và phát triển quỹ dự trữ ngoại hối. NHTW
phải tính toán gửi ngoại hối ở nớc nào là an toàn nhất và có lợi nhất, nghiên cứu
lãi suất thực tế và xu hớng tăng lên của lãi suất ngoại tệ để kinh doanh có lãi.
NHTW thực hiện việc mua, bán ngoại hối sẽ tác động trực tiếp vào lợng
tiền trung ơng( MB). Cụ thể: khi NHTW mua ngoại hối trên thị trờng quốc tế
kết quả làm MB tăng và ngợc lại khi NHTW bán ngoại hối trên thị trờng sẽ làm
MB giảm. Nghiệp vụ mua, bán ngoại hối làm ảnh hởng đến tỷ giá hối đoái, ảnh
hởng đến dự trữ ngoại hối. Nh vậy, thông qua mua, bán ngoại hối NHTW có
thể can thiệp nhằm đạt đợc tỷ giá mong muốn.
2. Hoạt động quản lý ngoại hối của NHTW
Ngoài việc can thiệp bằng cách mua, bán ngoại tệ trên thị trờng, NHTW
còn thực hiện các hoạt động về ngoại hối nh:
- Quản lý,điều hành thị trờng ngoại hối, thị trờng tiền tệ liên ngân hàng,
bằng cách đa ra các quy chế gia nhập thành viên, quy chế hoạt động, giới hạn tỷ
giá mua, bán ngoại tệ trên thị trờng.

- Tham gia xây dựng các dự án pháp luật và ban hanh các văn bản hớng
dẫn thi hành luật về quản lý ngoại hối. Khi Chính phủ ban hành quy chế về
quản lý ngoại hối, NHTW đợc giao nhiệm vụ ban hành các thông t hớng dẫn cụ
thể để phục vụ cho việc quản lý của mình đợc thống nhất.
- Cấp giấy phép và thu hồi giấy phép hoạt động. Dựa vào pháp luật và điều
kiện cụ thể trong từng thời gian, NHTW đa ra các quy định cần thiết để cấp
giấy phép cho các đơn vị, tổ chức, cá nhân có hoạt động ngoại hối.
- Kiểm tra, giám sát việc xuất nhập khẩu ngoại hối, kiểm soát các hoạt
động ngoại hối của các TCTD.
- Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác về quản lý ngoại hối.
- Biên lập cán cân thanh toán.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
3. Nội dung cơ bản của các quy chế về quản lý ngoại hối
Thông thờng các quy chế quản lý ngoại hối gồm các nội dung sau:
Những quy định chung gồm:
- Đối tợng và phạm vi quản lý, tổ chức, cá nhân có hoạt động ngoại hối.
- Cơ quan quản lý.
- Quy định về nội dung quản lý ngoại hối, ngời c trú, ngời không c trú, các
hoạt động ngoại hối.
- Quy định về mở tài khoản, sử dụng ngoại tệ của ngời c trú và ngới không
c trú.
- Quy định về các giao dịch vãng lai.
- Quy định về các giao dịch vốn.
- Các điều khoản khác.
Tất cả các quy định đặt ra nhằm đảm bảo hoạt động ngoại hối đợc thực
hiện tốt.
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phần II: Thực trạng hoạt động quản lý ngoại

hối của NHTW Việt nam
Trong lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế, công tác quản lý dự trữ ngoại hối
đợc đánh giá là lĩnh vực nhạy cảm và có nhiều biến động. Lĩnh vực này thu hút
sự chú ý không chỉ của các tổ chức, cá nhân, các doanh nghiệp trong nớc mà
còn là sự quan tâm của các doanh nghiệp, các nhà đầu t, các chính phủ nớc
ngoài có quan hệ kinh tế với Việt nam, các tổ chức quốc tế mà Việt nam là
thành viên hoặc đang có kế hoạch gia nhập. Đây cũng là điều dễ hiểu vì quản lý
ngoại hối mà nội dung của nó gồm các chính sách liên quan đến ngoại tệ trong
các lĩnh vực tỷ giá, vay nợ nớc ngoài, đầu t trực tiếp( FDI), đầu t gián tiếp (FPI)
của nớc ngoài, kiều hối, chuyển ngoại tệ ra nớc ngoàiĐó cũng là vấn đề liên
quan trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp và quyền lợi của các
cá nhân, đặc biệt là trong giai đoạn mở cửa, hội nhập, khi các mối quan hệ với
nớc ngoài đã trở thành yếu tố không thể thiếu trong đời sống kinh tế- xã hội.
ở Việt nam trong thời kỳ kế hoạch hoá tập trung, NHNN Việt nam đã ban
hành các quy định về quản lý dự trữ ngoại hối nhằm thu hút nguồn thu về ngoại
hối và hạn chế chi ngoại hối ra nớc ngoài. Quản lý dự trữ ngoại hối tập trung
vào tay Nhà nớc, chỉ có doanh nghiệp quốc doanh mới đợc tham gia xuất
nhập khẩu hàng hoá theo tỷ giá ấn định. Nếu lãi thì phải nộp phần dôi ra đó vào
Ngân sách Nhà nớc, còn nếu lỗ thì Nhà nớc sẽ bù phần thiếu hụt.
Sau khi thực hiện chuyển đổi nền kinh tế sang kinh tế thị trờng và thực
hiện pháp lệnh Ngân hàng, Nhà nớc ban hành các quy chế về quản lý dự trữ
ngoại hối. Nhng cho đến năm 1994, khi thị trờng ngoại tệ liên ngân hàng ra đời
mới đánh dấu một bớc ngoặt lớn trong quản lý dự trữ ngoại hối ở nớc ta.
Nhìn lại tình hình thực hiện chính sách quản lý dự trữ ngoại hối thời gian
qua cho thấy Nhà nớc ta đã đạt đợc khá nhiều thành tựu tạo điều kiện thực hiện
các mục tiêu của chính sách tiền tệ. Tuy nhiên trong quá trình điều hành và
quản lý ngoại hối cũng còn không ít những tồn tại và hạn chế cần khắc phục.
Theo báo cáo thờng niên năm 2000, chính sách quản lý ngoại hối của Việt
nam tiếp tục đổi mới theo hớng nới lỏng các giao dịch vãng lai, khuyến khích
thu hút vốn đầu t ngoại tệ vào Việt nam thông qua việc cho phép đợc nhận tiền

chuyển từ nớc ngoài về bằng ngoại tệ hoặc bằng VND, không phải đóng thuế,
cho phép ngời c trú là cá nhân đợc gửi tiết kiệm bằng ngoại tệ không kể nguồn
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
gốc tại các TCTD đợc phép, đợc hởng lãi suất bằng ngoại tệ, đợc rút cả gốc và
lãi bằng ngoại tệ, bán ngoại tệ cho các doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài và
bên nớc ngoài tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh
Việc NHNN tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý ngoại hối cùng với điều hành
tỷ giá linh hoạt đã tăng cờng tính minh bạch trong hoạt động quản lý ngoại hối
của NHNN, tác động tích cực đến sự phát triển của thị trờng ngoại tệ liên ngân
hàng. Điều này góp phần giảm sự mất cân đối cung cầu ngoại tệ trên thị trờng,
giải quyết các khó khăn về cầu ngoại tệ của các doanh nghiệp, giảm sức ép lên
tỷ giá hối đoái, từ đó đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu, tăng nguồn thu ngoại
tệ từ kiều hối.
I- Các chính sách liên quan đến quản lý dự trữ ngoại
hối của NHNN Việt nam thời gian qua.
1. Các chính sách về quản lý dự trữ ngoại hối
Do nền kinh tế phát triển nhanh và có nhiều biến động phức tạp, nhất là
sau cuộc khủng hoảng tiền tệ tài chính khu vực đã xuất hiện yêu cầu phải có sự
sửa đổi hệ thống văn bản chính sách về QLDTNH. Từ năm 1999 đến nay, hầu
hết các chính sách về quản lý dự trữ ngoại hối. Từ năm 1999 đến nay, nhiều
quyết định của Thủ tớng Chính phủ và văn bản hớng dẫn của NHNN. Sự thay
đổi này đã bớc đầu phù hợp với yêu cầu khách quan của quá trình cải cách theo
chiến lợc phát triển phát triển kinh tế của Đảng và đợc d luận đánh giá cao. Bắt
đầu từ Nghị định số 63/1998/NĐ- CP về quản lý dự trữ ngoại hối thay thế Nghị
định số 161/ NĐ- HĐBT của Chính phủ ban hành từ năm 1988, các chính sách
về quản lý dự trữ ngoại hối đã đợc xây dựng theo hớng minh bạch hoá, xác định
rõ quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp, tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho
các đối tợng liên quan áp dụng.
Để thực hiện nghiêm túc có hiệu quả quyết định 396/ TTg ngày 4/8/1994

của Thủ tớng Chính phủ đã ra quyết định số 37/ 1998/ QĐ- TTg về một số biện
pháp quản lý ngoại tệ. Trong đó đã nêu ra các quy định về nguồn thu ngoại tệ
của các doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác đợc thành lập và họat động
theo pháp luật Việt nam, quy định về việc mở tài khoản tiền gửi ngoại tệ, quy
định về việc mua, bán ngoại tệ
Tiếp đó là quyết định 170/1999/QĐ- TTg ngày 19/8/1999 của Thủ tớng
Chính phủ về việc khuyến khích ngời Việt nam ở nớc ngoài chuyển tiền về nớc
và Thông t 02/2000/TT- NHNN7 ngày 24/2/2000 của NHNN hớng dẫn thi hành
12