Tư tưởng Hồ Chí Minh về tự học và vận dụng tư tưởng đó trong việc học tập của sinh viên

Mục lục
1
Phần mở đầu
Lý do chọn đề tài
Có rất nhiều đề tài về tư tưởng Hồ Chí Minh được nhắc đến trong
nhiều tài liệu song có một vấn đề ít khi được nhắc đến trong
Tư tưởng Hồ Chí Minh nhưng đáng quan tâm đó là “Tư tưởng Hồ Chí
Minh về tự học và vận dụng tư tưởng đó trong việc học tập của sinh
viên”.
Cuộc đời của Bác là một quá trình vừa học tập vừa hoạt động cách
mạng; học tập để hoạt động cách mạng qua hoạt động cách mạng, không
ngừng học tập, hoàn thiện tri thức và nhân cách của bản thân. Là sinh
viên học tập tư tưởng Hồ Chí Minh trước hết là học tập tấm gương về
tinh thần tự học và học tập suốt đời của Bác.
Đối với tuổi trẻ nói chung và sinh viên trong các trường đại học nói
riêng tự học là cách tốt nhất giúp ta tiến bộ hơn trong học tập, mang lại
một kết quả học tập cao nhất có thể. Nếu chúng ta biết nỗ lực tự học,
chúng ta sẽ thành công, sẽ mở được một tương lai rộng mở cho chính
mình. Nếu chúng ta học tập thành công, chúng ta sẽ trở thành những
người có ích cho xã hội, cho đất nước, đưa đất nước ngày càng đi lên,
phát triển đến một tầm cao mới.
2
Bác Hồ- một tấm gương suốt đời học tập
3
Nội Dung
Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về tự học.
1.1. Tự học là hoạt động có mục đích của con người, là
điều cần thiết trong quá trình tiếp nhận tri thức.
Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, tự học có vai trò đặc biệt quan trọng, là
một trong những yếu tố quyết định tạo nên trí tuệ của Người.
Trong lý lịch tự khai tại Đảng Cộng sản Pháp cũng như tại một số

đại hội, hội nghị của Quốc tế Cộng sản, Bác thường khiêm tốn ghi ở
phần trình độ học vấn là: Tự học. Hay trong bài nói chuyện tại hội nghị
chuyên đề sinh viên quốc tế họp tại Việt Nam ngày 1 tháng 9 năm 1961,
Hồ Chủ tịch đã tâm sự : “Về văn hoá tôi chỉ học hết tiểu học. Về hiểu
biết phổ thông : 17 tuổi tôi mới nhìn thấy ngọn đèn điện lần đầu tiên, 20
tuổi mới nghe rađio lần đầu”.
Nhưng chúng ta ai cũng biết, Người có một trình độ học vấn rộng
lớn, uyên bác mà cả thế giới phải khâm phục và thừa nhận. Nhà nghiên
cứu Vasiliep đã viết trong tác phẩm “Về cách mạng Việt Nam và Chủ
tịch Hồ Chí Minh” : “Hiếm có chính khách nào của thế kỷ XX có thể
sánh được với Hồ Chí Minh về trình độ học vấn, tầm hiểu biết rộng lớn
và sự thông minh trong cuộc đời…”. Đây hoàn toàn không phải là sự
suy tôn thái quá mà qua các tài liệu lịch sử cho thấy, Người đã miệt mài
học tập cả cuộc đời, nói đúng hơn là không ngừng tự học. Khi nói
chuyện với các đảng viên hoạt động lâu năm (ngày 9 tháng 12 năm
1961), Hồ Chủ tịch đã tâm sự : “Tôi năm nay 71 tuổi, ngày nào cũng
phải học Không học thì không theo kịp, công việc nó sẽ gạt mình lại
phía sau”. Và với Bác, nguyên lý và phương thức học được tóm gọn
trong mấy câu sau : “Học ở trường, học trong sách vở, học lẫn nhau và
học dân”. Bác học ngoại ngữ, học viết báo, nghiên cứu chủ nghĩa Mác-
Lênin, nghiên cứu và tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá nhân loại,
đặc biệt là văn hoá phương Đông và văn hoá phương Tây.
Người biết và sử dụng thông thạo trên mười ngoại ngữ nhờ tự học
chứ không qua một trường đào tạo chính quy nào. Người học ở sách báo,
đồng nghiệp, bạn bè, nhân dân. Người học từ thực tiễn sinh động ở các
4
nước đế quốc, nước thuộc địa, ở phong trào cách mạng trên thế giới.
Phát biểu với sinh viên trường đại học Băng Đung trong chuyến thăm
Indonesia năm 1959, Người nói: “Khi còn trẻ tôi không có dịp đến
trường học. Cuộc sống, du lịch và làm việc là trường đại học của tôi.

Trường đại học ấy đã dạy cho tôi khoa học xã hội, khoa học quân sự,
lịch sử và chính trị. Nó dạy cho tôi yêu nước, yêu loài người, yêu dân
chủ và hoà bình; căm ghét áp bức, ích kỷ…" Đó chính là bài học sâu sắc
về tấm gương tự học của Bác, vừa tự học ngoại ngữ, vừa tự học viết văn,
viết báo để đấu tranh cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc và nhân loại.
Chúng ta ngạc nhiên và khâm phục trước khối lượng và kiến thức vừa
phong phú vừa uyên thâm của Bác, không chỉ trên các lĩnh vực chính trị,
quân sự, kinh tế… Nếu không có vốn kiến thức phong phú và sâu sắc
tích luỹ bằng con đường tự học thì làm sao Người để lại cho dân tộc và
nhân loại những tác phẩm bất hủ ấy. Cuộc đời hoạt động cách mạng của
Bác cũng chính là cuộc đời tự học bền bỉ. Làm cách mạng bằng tự học
và tự học để làm cách mạng, hai việc này luôn tương hỗ cho nhau. Với
những tác phẩm đồ sộ và phong phú mà Người để lại cho chúng ta,
ngoài giá trị lớn lao nhiều mặt của nó, còn là một bằng chứng sống về
tấm gương tự học suốt đời của một nhà yêu nước vĩ đại, nhà văn hoá tài
ba.
Bác nói về mục đích của học tập: "Học để tiến bộ mãi, càng tiến bộ
càng thấy cần phải học". Người cũng chỉ ra phương pháp học tập: "Học
ở nhà trường, học ở thầy, học ở bạn, học trong sách vở và học nhân
dân". Quá trình lao động, làm việc là quá trình tự học tập, tích luỹ, bổ
sung kinh nghiệm và đúc rút kiến thức từ thực tiễn. Bác Hồ nhấn mạnh:
"Phải nghiên cứu kinh nghiệm cũ, để giúp cho thực hành mới, lại đem
thực hành mới để phát triển kinh nghiệm cũ làm cho nó đầy đủ, dồi dào
thêm".
5
Tự học của Bác Hồ có mục đích cuối cùng là làm cách mạng, giải
phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Người đã đưa cách mạng Việt
Nam đến thắng lợi bằng sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào
hoàn cảnh cụ thể ở Việt Nam. Vận dụng sáng tạo chính là quá trình tự
thích nghi, tự tìm tòi thâm nhập thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm, phát huy

yếu tố chủ quan, yếu tố nội lực để vận dụng vào điều kiện của mình; sâu
xa hơn đó là quá trình tự học, tự giáo dục để làm cho nhân cách và năng
lực của mình phù hợp với mục tiêu, lý tưởng, công việc.
1.2. Phải ham học, học suốt đời, học ở mọi nơi, lấy tự học
làm cốt.
Phải ham học, học suốt đời, học ở mọi nơi, lấy tự học làm cốt. Ham
học có nghĩa là phải có sự say mê, có khát vọng hiểu biết. Muốn vậy,
mỗi cá nhân phải tự nhận thấy và đánh giá được mức độ hiểu biết của
mình, không tự cao, tự đại, không thể bằng lòng với cái hiện tại, có ước
mơ và hoài bão vươn lên. Tri thức của nhân loại là biển cả mênh mông,
hiểu biết của mỗi cá nhân chỉ như là một giọt nước, do đó nếu chỉ trông
chờ vào những kiến thức được trang bị trong nhà trường thì những hiểu
biết đó sẽ mai một, bốc hơi dần dần. Cuộc đời của mỗi người cao lắm
cũng chỉ có 1/3 thời gian là học ở trường, vậy 2/3 thời gian còn lại chúng
ta học ở đâu, theo Bác, ngoài việc học ở trường, học ở sách vở, phải học
lẫn nhau và học ở nhân dân, đó là triết lí học suốt đời mà Người muốn
gửi đến chúng ta.
Ngày 21-7-1956, nói chuyện tại lớp nghiên cứu chính trị khóa I,
Trường Đại học Nhân dân Việt Nam, Bác dặn: “Học hỏi là một việc phải
tiếp tục suốt đời. Suốt đời phải gắn liền lý luận với công tác thực tế.
Không ai có thể tự cho mình đã biết đủ rồi, biết hết rồi. Thế giới ngày
ngày đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho nên chúng ta phải tiếp
tục học và hành để tiến bộ kịp nhân dân”. Học trong nhà trường cũng
như học ở ngoài đời phải “Lấy tự học làm cốt”, khi đã có niềm đam mê
thì tự mình sẽ chủ động học hỏi, nghiên cứu không ngừng nghỉ.
6
Hồ Chí Minh ý thức rất rõ là sự học là vô biên, vô cùng vì "thế giới
tiến bộ không ngừng, ai không học là lùi". Nói chuyện tại Hội nghị
chuyên đề sinh viên quốc tế tại Việt Nam tháng 9/1961. Người thẳng
thắn nhận định là thế hệ người già ở Việt Nam ít được học do bị thực

dân kìm hãm và bản thân Người cũng chỉ học hết tiểu học. Để có đủ hiểu
biết mà tìm đường cứu nước, Người đã ra sức học tập, chủ yếu là tự học,
"học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học ở nhân dân".
Thời còn trẻ, do hoàn cảnh phải đi làm thuê cực nhọc để kiếm
miếng ăn, có tiền mà hoạt động cách mạng bí mật, Người đã không được
đến trường để học nhưng vẫn tranh thủ học mọi nơi, mọi lúc, "học trong
đời sống của mình, học ở giai cấp công nhân “.
Người kể với thanh niên trong buổi gặp gỡ tại Phủ Chủ tịch về cách
học tiếng nước ngoài của mình lúc phải đi ra nước ngoài để sống bằng
nghề bồi tàu, làm phu quét tuyết, phụ bếp. Hồi đó cậu thanh niên Ba phải
làm việc từ sáng đến tối, làm gì có thời gian cầm tờ báo mà xem. Chỉ có
mỗi một cách là viết mấy chữ lên mảnh da tay để vừa cọ sàn tàu, đánh
nồi, rửa bát, thái thịt, băm rau vừa nhìn vào da bàn tay mà học. Hết ngày
thì mồ hôi đầm đìa, chữ cũng mờ đi thì coi như đã thuộc. Sáng hôm sau
lại ghi chữ mới.
Sau này, khi đã lớn tuổi, thành người đứng đầu một nhà nước độc
lập, dù thời bình hay thời chiến, Người vẫn tích cực học, học trong thực
tế, học suốt đời. Nói chuyện với Đảng viên, Bác phê phán Đảng viên
mới 40 tuổi mà đã cho là mình già nên ít chịu học tập và nói rõ là mình
76 tuổi nhưng vẫn cố gắng học thêm rồi kêu gọi "chúng ta phải học và
hoạt động cách mạng suốt đời. Còn sống thì còn phải học". Người nói
với cán bộ đã kết thúc một khoá huấn luyện là "anh em sẽ còn phải học
nữa, học mãi khi ra làm việc" Người còn nhắc nhở cán bộ cơ quan "mỗi
ngày ít nhất phải học tập một tiếng đồng hồ" và xem việc cán bộ đảng
viên vì bận việc hành chính hoặc quân sự mà xao nhãng chuyện học tập
là "một khuyết điểm rất to".
7
Người còn dặn phải "biết ham học". Rõ ràng là từ mức giác ngộ về
nghĩa vụ - biết tại sao cần phải học - tiến đến mức "ham học" là đạt đến
mức giác ngộ cao, là một sự thay đổi về chất bởi khi ta ham học thì tự

việc học đã đem lại sự thoả mãn, thích thú trong người, ta sẽ tìm đến
việc học một cách tự giác, hăm hở và khi đó việc học chắc chắn sẽ có
hiệu quả cao.
Người nhắc nhở "học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời", những
điều được học, được nghiên cứu tại trường chỉ có thể ví như một "hạt
nhân bé nhỏ" mà người học "sẽ tiếp tục săn sóc, vun xới, làm cho mọc
thành cây và dần dần nở hoa, kết quả".
Có thể thấy Hồ Chí Minh đã rất coi trọng trách nhiệm tự học của
chính người học, tự học thêm để làm chủ được tri thức, để biến hạt hiểu
biết cơ bản được gieo xuống ban đầu trong đầu óc mình nảy nở thành
cây tri thức vững chãi. Theo Bác, ai cũng phải học, không kể sang, hèn;
giàu, nghèo; không phân biệt nghề nghiệp, giới tính, tôn giáo, dân tộc…
Khi đã xác định sự học là một nhu cầu thì tự giác ai cũng phải học.
Bác đã dạy: học những điều cơ bản, thiết thực đối với mỗi người.
Trong hành trang tri thức của mỗi người rất nhiều điều còn thiếu, nhưng
nếu thấy cái gì học cái ấy thì chúng ta chỉ thu được một mớ kiến thức
hỗn tạp, không có tác dụng với chính người học và cũng không đủ thời
gian để học và hiểu hết tất cả. Vì vậy, ngoài việc học ở nhà trường theo
chương trình quy định, chúng ta phải căn cứ vào trình độ nhận thức,
công việc đang đảm nhiệm và vị trí của mình để lựa chọn những điều
thiết thực, những vấn đề cần cho lĩnh vực công tác đang đảm nhiệm hoặc
nhu cầu của mình để học. Phải biết được mục đích của việc học là để
làm gì, theo Bác: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để
phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại. Muốn
đạt mục đích đó thì phải: Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư. Trước
hết, muốn làm việc, học tập công tác tốt thì phải học, có học mới có
năng lực giải quyết những yêu cầu của chương trình đào tạo và những
tình huống trong thực tiễn đặt ra. Thông qua học tập ở trường, ở sách vở
và ở ngoài đời để có cách đối nhân xử thế hợp lí phù hợp với luật pháp,
phong tục tập quán; ứng xử đúng với các quy tắc, chuẩn mực về đạo

đức.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ phải không ngừng học tập để nâng cao
8
trình độ hiểu biết mọi mặt có tư duy độc lập và sáng tạo, cải tiến phương
pháp làm việc, nâng cao chất lượng công tác, chống thói qua loa đại
khái, lười học, lười suy nghĩ dẫn đến tình trạng khi giải quyết công việc
thì “được chăng hay chớ”, “gặp đâu làm đấy”, chất lượng công việc
thấp, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Mỗi cá nhân phải xác định việc học tập là nhu cầu, thói quen, hành vi
hàng ngày, nhằm thường xuyên tiếp nhận, cập nhật thông tin mới, những
hiểu biết mới, từ đó, mới tự mình tự giác, chủ động học tập.
Học mọi lúc, mọi nơi, tận dụng thời gian, dành công sức, tranh thủ
học tập, học ở trường, lớp, sách vở và học ở bạn bè, học ở tất cả mọi
người; gặp điều hay, lẽ phải ở bất kì đâu, bất kì người nào mà thấy có ý
nghĩa với bản thân thì phải gắng nhớ và học cho bằng được.
Trên cương vị cao nhất của Đảng, của Nhà nước, Bác dù bận trǎm
công nghìn việc, sau này dù tuổi cao, sức khoẻ kém, Bác vẫn không
ngừng học tập đọc thêm nhiều tài liệu, sách báo trong nước và nước
ngoài. Thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, ta có nhiều cơ quan nghiên cứu có
cả một bộ máy chống chiến tranh thế mà thật ngỡ ngàng khi Bác nhắc
phải chú ý đề phòng loại máy bay mới của Mỹ đã xuất hiện trên bầu trời
nước ta. Bác nhắc nhở phải quan tâm nghiên cứu các số liệu như tỷ lệ
người da đen trong giặc lái, mỗi lần xuất kích ném bom miền Bắc, phi
công được thưởng bao nhiêu tiền. Bác quan tâm đến "lý thuyết xếp
hàng", khi thấy nhân dân lao động rồng rắn xếp hàng dài
Đại tướng Hoàng Văn Thái kể rằng, năm 1969, mỗi lần đến làm
việc, ông thường thấy trên chiếc bàn con bên giường của Bác để đầy
sách báo đang xem. Ông lo lắng đến sức khỏe của Bác, nên đề nghị:
“Thưa Bác, Bác mệt, Bác nên đọc ít, để nhiều thời gian nghỉ ngơi thư
thả cho lại sức”. Bác trả lời, giọng như tâm sự mà rành rẽ, dứt khoát

từng lời: “Chú bảo Bác không đọc sách báo ư ? Dù già yếu cũng phải
học, phải đọc sách báo nâng cao hiểu biết và nhất là để nắm vững tình
hình chứ !”.
9
Cuộc đời của Bác là một quá trình: vừa học tập vừa hoạt động cách
mạng; học tập để hoạt động cách mạng, đạt được mục đích, lý tưởng của
mình; qua hoạt động cách mạng, không ngừng học tập, hoàn thiện tri
thức và nhân cách của bản thân. Người là nơi hội tụ với tầm cao nhất
tinh hoa văn hóa nhân loại, xứng đáng với sự tôn vinh của tổ chức
UNESCO: Hồ Chí Minh, anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt
xuất. Quá trình ấy đã tạo nên Hồ Chí Minh, một thầy giáo mẫu mực, một
nhà giáo dục vĩ đại. Người đã để lại tấm gương cao đẹp về tinh thần tự
học và học tập suốt đời mà chúng ta phải noi theo.
Cuộc đời của Bác là một quá trình vừa học tập vừa hoạt động cách
mạng; học tập để hoạt động cách mạng; qua hoạt động cách mạng,
không ngừng học tập, hoàn thiện tri thức và nhân cách của bản thân. Mỗi
sinh viên học tập tư tưởng Hồ Chí Minh trước hết là học tập tấm gương
về tinh thần tự học và học tập suốt đời của Bác.
10
Chương 2: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong
việc học tập của sinh viên
2.1 Tự học có vai trò rất quan trọng đối với sinh viên
Thực chất tự học là một quá trình học tập, một quá trình nhận thức
không trực tiếp có giáo viên. Đó là "lao động khoa học", vất vả hơn
nhiều so với quá trình học có thầy bởi vì người học phải tự xây dựng cho
mình, cách học và sử dụng hợp lý các điều kiện, hình thức, phương tiện
học tập để đạt được kết quả mong muốn.
Tự học vừa mang ý nghĩa củng cố trau dồi tri thức và có ý nghĩa mở
rộng hiểu biết. Tự học có nghĩa là sinh viên phải độc lập, tự xây dựng kế
hoạch, phương pháp học tập cho mình, tự năng động tìm tòi, phân tích

những sách vở, tài liệu tiến tới làm chủ tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, tự kiềm
chế đối với những ảnh hưởng ngoại cảnh hay những ước muốn không
hợp lẽ trong tư tưởng là điều kiện cần thiết đối với quá trình tự học. Nếu
thiếu sự kiên trì, những yêu cầu cao, sự nghiêm túc bản thân thì sinh
viên không bao giờ thực hiện được kế hoạch học tập do chính mình đặt
ra. Đây cũng là điều kiện giúp sinh viên từng bước nâng cao chất lượng
học tập của bản thân và phía nhà trường cũng sẽ nâng cao được chất
lượng đào tạo, hoàn thành mục tiêu giáo dục nếu tổ chức có hiệu quả
công việc tự học cho sinh viên.
Người đã chỉ rõ mục đích của việc học đó là: học để yêu Tổ quốc,
học để yêu nhân dân, học để yêu lao động, học để yêu đạo đức, học để
phụng sự Tổ quốc, học để phụng sự nhân dân. Hồ Chí Minh không chỉ
diễn giải khúc triết về tư tưởng mà còn là tấm gương sáng về tự học, học
thường xuyên, học suốt đời, học ở trong đời sống, trong nhân dân, trong
sách vở Người viết: “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời. Không
ai có thể tự cho mình đã hiểu biết đủ rồi, biết hết rồi ”.Sinh viên bây
giờ là thế hệ vẻ vang, vì vậy nên phải tự giác tự nguyện mà tự động cải
tạo tư tưởng của mình để xứng đáng với nhiệm vụ của mình. Tức là Sinh
viên phải có đức, có tài. Có tài mà không có đức ví như một anh làm
kinh tế tài chính rất giỏi, nhưng lại đi đến thụt két thì chẳng những
không làm được gì ích lợi cho xã hội, mà còn có hại cho xã hội nữa.
Tự học cũng có nhiều hình thức: có khi là tự mày mò tìm hiểu hoặc
11
có sự chỉ bảo , hướng dẫn của thầy cô giáo… Dù ở hình thức nào thì sự
chủ động tiếp nhận tri thức của người học vẫn là quan trọng nhất. Phải tự
học mới thấy hết những ý nghĩa lớn lao của công việc này. Tự học giúp
ta nhớ lâu và vận dụng những kiến thức đã học một cách hữu ích hơn
trong cuộc sống. Không những thế tự học còn giúp con người trở nên
năng động, sáng tạo, không ỷ lại, không phụ thuộc vào người khác. Từ
đó biết tự bổ sung những khiếm khuyết của mình để tự hoàn thiện bản

thân. Tự học là một công việc gian khổ, đòi hỏi lòng quyết tâm và sự
kiên trì. Càng cố gắng tự học con người càng trau dồi được nhân cách và
tri thức của mình.Chính vì vậy tự học là một việc làm độc lập gian khổ
mà không ai có thể học hộ, học giúp. Bù lại, phần thưởng của tự học thật
xứng đáng đó là niềm vui, niềm hạnh phúc khi ta chiếm lĩnh được tri
thức .Biết bao những con người nhờ tự học mà tên tuổi của họ được tạc
vào lịch sử .Hồ Chí Minh với đôi bàn tay trắng ra đi từ bến cảng nhà
Rồng, nhờ tự học Người biết nhiều ngoại ngữ và đã tìm được đường đi
cho cả dân tộc Việt Nam đến bến bờ hạnh phúc.
Việc tự học có ý nghĩa to lớn như vậy nên bản thân mỗi chúng ta
phải xây dựng cho mình tinh thần tự học trên nền tảng của sự say mê,
ham học, ham hiểu biết, giàu khát vọng và kiên trì trên con đường chinh
phục tri thức.Từ đó bản thân mỗi con người cần chủ động , tích cực,
sáng tạo, độc lập trong học tập. Có như vậy mới chiếm lĩnh được tri thức
để vươn tới những ước mơ, hoài bão của mình.Càng hiểu vai trò và ý
nghĩa của việc tự học sinh viên càng cố gắng và quyết tâm học tập hơn.
Bởi tự học là con đường ngắn nhất và duy nhất để hoàn thiện bản thân
và biến ước mơ thành hiện thực
Mỗi sinh viên ra trường đều muốn có một công việc ổn định và
hoàn thành tốt công việc của mình nhưng chuẩn bị tốt cho việc đó là làm
tốt phần việc của ngày hôm nay khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Xã
hội ngày càng phát triển và ngày càng có nhiều phát kiến vĩ đại hơn, thời
đại đó cần có những con người toàn diện, qui luật khắc nghiệt của cuộc
sống sẽ đào thải những ai không theo kịp, tụt hậu so với nó. Bí quyết để
chiến thắng là trang bị cho mình những tri thức toàn diện, đây cũng là
nhiệm vụ đặt ra cho công tác tự học.
12
Tự học đòi hỏi sinh viên phải tự tìm tòi, nghiên cứu, trang bị các kiến
thức chuyên sâu. Đồng thời, các sinh viên cũng nên tập thói quen suy
nghĩ để “toát” ra được cái mới, cái hay, ít nhất là tập tư duy logic trong

cách tiếp cận vấn đề đang học, đang nghiên cứu. Đó chính là sự khác
biệt, mà cơ sở của nó chính là việc làm quen cách học, cách đặt vấn đề
một cách nghiêm túc từ năm nhất.
“Tự học đòi hỏi ở người học một đức tính kiên trì, nhẫn nại, không
lùi bước trước những khó khăn trong quá trình tích lũy kiến thức”.
Để việc tự học thực sự đạt hiệu quả, sinh viên nên học theo đôi bạn
hoặc theo nhóm bạn, tham khảo ý kiến của thầy cô giáo đối với những
vấn đề “bí”. Đồng thời, sinh viên cũng nên tận dụng kho tàng kiến thức
rộng lớn trên internet, nội dung trao đổi trên các diễn đàn chuyên môn
liên quan… Để biến quá trình tự học thành quá trình tự tích lũy kiến
thức có trọng tâm, có nội dung thiết thực. Đa số sinh viên đều cho rằng
học với bạn bè đạt hiệu quả cao hơn so với học một mình ở nhà, đặc biệt
là ở nhà trọ với không gian chật chội, ồn ào
Chính những thực tế được nêu trên lại càng khẳng định việc tự học
cho bản thân là rất quan trọng. Đó chính là một chiếc chìa khóa đưa ta
đến kho tàng tri thức, là điều kiện giúp ta thành công trong học tập. Nếu
chúng ta biết tự học cho bản thân thì chúng ta chắc chắn sẽ thành công
và nâng cao được tri thức của chính mình. Tự học giúp con người có
được ý thức tốt nhất trong quá trình học:chủ động suy nghĩ, tìm tòi,
khám phá, nghiên cứu và nắm được bản chất vấn đề từ đó tự học giúp ta
tiếp thu được kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau như sách, báo, từ
truyền hình TV, từ bạn bè hoặc từ những người xung quanh, những kinh
nghiệm sống của nhân dân. Tự học giúp ta có thể chủ động ghi nhớ các
bài giảng trên lớp, tiết kiệm được thời gian, có thể tiếp thu một lượng
kiến thức lớn mà vẫn hiểu và nắm chắc bài học. Và qua tự học, từ lí
thuyết, chúng ta biết chủ động luyện tập thực hành, giúp ta có thể nhanh
chóng hình thành kĩ năng, củng cố và nâng cao kiến thức đã học.
13
Vì vậy, chủ động tự học sẽ giúp ta tìm ra được phương pháp học tốt
nhất mang lại hiệu quả cao cho chính bản thân mình. Ví như các vị danh

nhân nổi tiếng trên thế giới thành đạt trong sự nghiệp học tập, có được
kiến thức uyên thâm cũng là nhờ biết chủ động tự học mà dẫn đến thành
công.
Tuy phương pháp tự học đã có từ lâu đời những đó là một phương
pháp rất có hiệu quả cho việc học tập. Chính vì vậy, tự học là cách tốt
nhất giúp ta tiến bộ hơn trong học tập, mang lại một kết quả học tập cao
nhất có thể. Nếu chúng ta biết nỗ lực tự học, chúng ta sẽ thành công, sẽ
mở được một tương lai rộng mở cho chính mình. Nếu chúng ta học tập
thành công, chúng ta sẽ trở thành những người có ích cho xã hội, cho đất
nước, đưa đất nước ngày càng đi lên, phát triển đến một tầm cao mới.
Có rất nhiều tấm gương tiêu biểu về tinh thần tự học ví dụ như sinh
viên Nguyễn Phúc Hưng đã tự mày mò và đoạt nhiều thành tích cao
trong nước cũng như quốc tế về lĩnh vực Công nghệ thông tin. Sinh ra ở
Bình Dương, trong một gia đình không mấy khá giả, từ khi còn nhỏ
Hưng đã tạo cho mình một thói quen tự lập và tự giác rất cao. Cứ đến
giờ học, cậu bé Hưng chẳng cần ai nhắc nhở tự giác ngồi vào bàn học.
Chẳng thế mà trong suốt những năm học phổ thông em luôn là học sinh
giỏi của trường, của lớp. Hưng yêu thích Tin học là do học “lỏm” từ anh
trai. Hưng kể: “Mùa hè năm em học lớp 10, anh trai mang máy tính về
nhà để học lập trình. Em quan sát những thao tác của anh, thấy nó hay
hay rồi cũng tự mày mò tìm ra cách làm. Em thích lập trình ngay từ lúc
đó”. Cậu bé Hưng thường “chớp” lấy những lúc anh trai không dùng
máy, rồi mượn sách của anh tìm hiểu sâu hơn về lĩnh vực này. Hết phổ
thông, Hưng đã có những hiểu biết nhất định về lập trình và với em
“việc lập trình trở nên thật dễ dàng”. Chẳng thế mà sau này, khi học đại
học, trong khi các bạn trong lớp mới chỉ học các sách cơ bản thì Hưng
đã tìm đọc các sách nâng cao. Vì hầu hết những kiến thức đó, Hưng đã
được học từ hồi phổ thông rồi. Vốn kiến thức về Tin học được trau dồi
dần và trở nên hữu ích với em. Hưng chọn trường ĐH Công nghiệp
TPHCM với suy nghĩ sau này ra trường sẽ có việc làm luôn. Hưng đã

tìm hiểu và được biết, trường đào tạo sinh viên rất có tay nghề, những
người học ở bậc công nhân ra trường cũng rất dễ xin việc. Còn việc chọn
ngành công nghệ thông tin là do anh trai “xúi”: “học cái đó cho giống
anh luôn đi”.
14
Không chỉ học trên lớp, Internet trở nên hữu ích với Hưng khi em
muốn tìm hiểu một vấn đề nào đó chưa hiểu. Không những học trong
sách, học thầy cô và bạn bè, Hưng còn thích tham gia những Hội thảo
quốc gia và quốc tế về lĩnh vực công nghệ thông tin. Ở đó, Hưng học
được ở những nhân vật nổi tiếng, những chuyên gia hàng đầu một tinh
thần làm việc và học tập không mệt mỏi để có những thành công. Hưng
càng cố gắng nuôi mơ ước sau này có thể mở một công ty về công nghệ
thông tin, về máy tính mà cậu là chuyên gia trong lĩnh vực này.
Tham gia hội thi tay nghề Asean lần thứ 7 tổ chức tại Malaysia,
Hưng không nghĩ mình sẽ đoạt giải bởi vì đây là lần đầu tiên Việt Nam
tham gia một sân chơi lớn trong khu vực. Và cũng là lần đầu tiên, ngành
công nghệ thông tin được chọn là ngành tham gia thi. Hồi hộp, lo lắng
và có một chút áp lực vì đây cũng là lần đầu tiên Hưng được ra nước
ngoài, được gặp gỡ và học hỏi những thí sinh đến từ các nước bạn.
Nhưng Huy chương Vàng đã khẳng định sự bứt phá ngoạn mục của đội
Việt Nam, không thua kém gì so với các nước trong khu vực. Cái cảm
xúc được cầm trên tay lá cờ Tổ quốc, bước lên bục vinh quang nhận
HCV đối với Hưng tới giờ và sau này em không thể nào quên được. Lúc
đó, ngoài niềm vui của bản thân, cao hơn nữa là niềm tự hào dân tộc
đang rực cháy trong trái tim chàng sinh viên này. Chính cái phương pháp
học “học đi đôi với hành” đã giúp em nắm sâu, nhớ lâu và hiểu rõ bản
chất của vấn đề hơn. Hiện tại ngoài việc học trên lớp Hưng dành hầu hết
thời gian cho việc ôn luyện cho hội thi tay nghề Thế giới năm 2009 được
tổ chức tại Canada trong tháng 9 tới. “Rảnh giờ nào là em ôn giờ đó. Em
sẽ cố gắng hết sức để mang vinh quang về cho đất nước”, Hưng tỏ rõ

quyết tâm. Tuy mới là sinh viên, nhưng ngay khi còn học, Hưng đã lọt
vào “mắt xanh của một số nhà tuyển dụng. Có những công ty trực tiếp
đến trường đặt vấn đề với em, muốn nhận em vào làm ngay. “Có một số
công ty kêu em về làm chung, em định ra trường sẽ quyết định, chứ hứa
mà không làm thì kỳ lắm”, em bộc bạch. Hưng băn khoăn về tình trạng
thất nghiệp hiện nay ở Việt Nam và con số càng ngày càng lớn. Nhưng
bên cạnh đó, có không ít người có công việc tốt và mức lương khá cao.
Em nghĩ rằng, thua hơn nhau cũng ở năng lực. Với dự định mở một công
ty trong tương lai Hưng sẽ trở thành một giám đốc đầy tố chất trong lĩnh
vực công nghệ thông tin.
15
2.2 Một số phương pháp giúp sinh viên để tự học có hiệu
quả
Một sinh viên có ý thức tự học tốt, phải là người biết cách sắp xếp
thời gian học tập, biết phân phối sức lực để học tập, khát khao hiểu biết,
nghiên cứu, làm chủ những thành tự khoa học của nhân loại. Đó là
những sinh viên biết học hết mình và cũng "biết chơi hết mình", họ kết
hợp giữa học tập và giải trí một cách khoa
học, thậm chí, họ học được
nhiều điều
trong khi chơi, ý thức tự học tốt thể hiện rất rõ qua việc học
tập trên lớp và việc tự tổ chức học tập ở nhà. Sau đây là một vài phương
pháp tự học.
Đối với ở trên lớp, tập trung nghe giảng, suy nghĩ, mạnh dạn và
hăng hái phát biểu bài ở lớp bởi vì ta thường nhớ rất nhanh và rất bền
điều mà ta hiểu. Tích cực trong những bài tập nhóm tại lớp. Kết hợp với
việc sử dụng các thao tác tư duy và ghi chép bài trên lớp, tự ghi những ý
cơ bản, có chọn lọc, ghi nhanh, tạo những chữ viết tắt cho riêng mình và
tránh thay đổi nó, phối hợp nhiều màu mực trong cách ghi bài để thể
hiện một dàn bài hiệu quả. Một bài ghi như thế sẽ giúp ích rất nhiều

trong việc học tại nhà. Những kiến thức chưa rõ, chưa hiểu mạnh dạn hỏi
giáo viên và bạn bè ngay trong giờ học. Cuối mỗi giờ học nên đọc lại nội
dung bài ghi nhằm tóm lược lại những vấn đề vừa được học.
Đối với ở nhà, tự học ở nhà chính là bước giúp sinh viên đào sâu
suy nghĩ, hệ thống lại những tri thức đã lĩnh hội. Đây là thời gian học
không có giáo viên, nhưng chiếm tỷ lệ thời gian rất lớn trong việc tự
học. Vì vậy việc xây dựng kế hoạch tự học ở nhà là điều rất cần thiết và
hiệu quả cao trong việc tự học của sinh viên.
Trước khi làm bất cứ chuyện gì, nên lập kế hoạch. Nếu không có kế
hoạch thì không làm chủ được thời gian, nhất là khi có điều gì bất trắc
xảy đến. Một kế hoạch học tập tốt cũng giống như chiếc phao cứu hộ
vậy. Mỗi người, tùy vào nhu cầu của mình, sẽ lập một kế hoạch học tập
riêng, kế hoạch đó có thể thay đổi khi cần, nhưng điều quan trọng là phải
tuân thủ kế hoạch đã đề ra.
16
Kết luận
Khoa học công nghệ đang phát triển như vũ bão, do đó xã hội cũng
liên tục biến đổi. Cách đây không lâu nhiều người vẫn nói: cứ khoảng 7
năm, vốn kiến thức của nhân loại lại tăng gấp đôi, nhưng bây giờ, “7
năm” đã trở nên lạc hậu và phải thay bằng “18 tháng”. Trong khi đó thì
thời gian học không tăng, điều đó đòi hỏi mọi người cần phải liên tục bồi
dưỡng kiến thức, nâng cao năng lực để thích ứng với những biến đổi của
xã hội, nếu không sẽ bị tụt hậu. Mặt khác, con người luôn ý thức về
tương lai, chú trọng năng lực suy nghĩ, năng lực lý giải cho tương lai
mình. Để có được những năng lực ấy, con người phải học tập không
ngừng, học tập liên tục, học tập suốt đời thông qua nhiều hình thức,
nhưng tự học là điều rất quan trọng.
Tự học có ý nghĩa to lớn đối với bản thân sinh viên để hoàn thành
nhiệm vụ học tập của họ đối với chất lượng, hiệu quả của quá trình dạy
học - đào tạo trong nhà trường. Tự học là sự thể hiện đầy đủ nhất vai trò

chủ thể trong quá trình nhận thức của sinh viên. Trong quá trình đó,
người học hoàn toàn chủ động và độc lập, tự lực tìm tòi, khám phá để
lĩnh hội tri thức dưới sự chỉ đạo, điều khiển của giáo viên.
Để phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của mình, sinh viên cần
tự rèn luyện phương pháp tự học, đây không chỉ là một phương pháp
nâng cao hiệu quả học tập mà là một mục tiêu quan trọng của học tập.
Có như vậy thì phương pháp tự học mới thực sự là cầu nối giữa học tập
và nghiên cứu khoa học. Phương pháp tự học sẽ trở thành cốt lõi của
phương pháp học tập.
17
Tài Liệu tham khảo
1. Sửa đổi lối làm việc – nxb chính trị quốc gia, Hà Nội (2008)
2. Hồ Chí Minh toàn tập. nxb chính trị quốc gia,Hà Nội (2002)
3. Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh – nxb chính trị quốc gia
18