TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
PHÂN TÍCH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG
KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG MHB
CHI NHÁNH CẦN THƠ
Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:
TS. TRƯƠNG ĐÔNG LỘC LÝ NGUYỄN TRÂM ANH
Mã số SV: 4053696
Lớp: Tài chính ngân hàng khóa 31
Cần Thơ - 2009
LỜI CẢM TẠ
________________________________________
Trong suốt thời gian học tập ở trường, với sự giảng dạy tận tình của quý
thầy cô Khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh em đã tiếp thu được rất nhiều kiến
thức quý báu. Đặc biệt là khoảng thời gian thực tập tại Ngân hàng Phát Triển Nhà
Đồng Bằng Sông Cửu Long chi nhánh Cần Thơ, nhờ sự hướng dẫn của thầy cô và
sự giúp đỡ tận tình của các cô chú, anh chị phòng Kinh doanh đã giúp em hoàn
thành đề tài của mình.
Em xin chân thành cảm ơn quý thầy cô đã tận tình giảng dạy, truyền đạt
những kiến thức cho em trong bốn năm qua và nhất là thầy Trương Đông Lộc,
người đã trực tiếp hướng dẫn em trong suốt quá trình thực hiện đề tài này. Chân
thành cảm ơn sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của các cô chú anh chị trong Ngân
hàng MHB Cần Thơ
Sau cùng, em xin chúc quý thầy cô, cùng các cô chú, anh chị trong Chi
nhánh MHB Cần Thơ ngày càng dồi dào sức khỏe và luôn thành công trong cuộc
sống. Chúc Chi nhánh MHB Cần Thơ ngày càng phát triển và kinh doanh đạt hiệu
quả cao.
Trân trọng kính chào!
Cần Thơ, ngày , tháng , năm
Sinh viên thực hiện
Lý Nguyễn Trâm Anh
LỜI CAM ĐOAN
___________________________________
Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết
quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên
cứu khoa học nào.
Cần Thơ, ngày , tháng , năm
Sinh viên thực hiện
Lý Nguyễn Trâm Anh
NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
_________________________________________________________
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
Ngày…, tháng…, năm…
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
_________________________________________________________
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
Cần Thơ, ngày , tháng , năm
Giáo viên hướng dẫn
Trương Đông Lộc
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
_________________________________________________________
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
Cần Thơ, ngày , tháng , năm
Giáo viên phản biện
MỤC LỤC
Trang
Chương 1: GIỚI THIỆU........................................................................................1
1.1 Lý do chọn đề tài...............................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................2
1.2.1 Mục tiêu chung ..........................................................................................2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ..........................................................................................2
1.3 Phạm vi nghiên cứu............................................................................................2
1.3.1 Phạm vi không gian....................................................................................2
1.3.2 Phạm vi thời gian .......................................................................................2
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu.................................................................................2
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................3
2.1 Cơ sở lý luận......................................................................................................3
2.1.1 Khái quát về Ngân hàng thương mại ..........................................................3
2.1.2 Hoạt động kinh doanh của ngân hàng.........................................................5
2.1.3 Các chỉ tiêu đo lường kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng...........7
2.1.4 Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của NHTM......................9
2.1.5 Phân tích ma trận SWOT..........................................................................14
2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................16
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ...................................................................16
2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu..................................................................16
Chương 3: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG MHB CHI NHÁNH
CẦN THƠ.............................................................................................................17
3.1. Giới thiệu sơ lược về ngân hàng Phát Triển Nhà Đồng Bằng Sông Cửu Long
(MHB) ...................................................................................................................17
3.1.1 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển ................................................17
3.1.2 Phương hướng phát triển..........................................................................18
3.2 Các nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu của ngân hàng............................................19
3.2.1 Huy động tiền gửi ....................................................................................19
3.2.2 Hoạt động cho vay ...................................................................................19
3.2.3 Kinh doanh mua bán ngoại tệ...................................................................20
3.2.4 Nhận ủy thác đầu tư và tài trợ các dự án đầu tư........................................20
3.3 Cơ cấu tổ chức của ngân hàng MHB chi nhánh Cần Thơ..................................20
3.3.1 Sơ đồ tổ chức...........................................................................................20
3.3.2 Chức năng của các phòng ban ..................................................................21
3.3.3 Nhận xét về cơ cấu tổ chức ......................................................................23
3.4 Phân tích sơ lược về cơ cấu nguồn vốn và tài sản tại MHB Cần Thơ ................23
3.4.1 Cơ cấu nguồn vốn ....................................................................................23
3.4.2 Cơ cấu tài sản...........................................................................................26
Chương 4: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA
NGÂN HÀNG MHB – CHI NHÁNH CẦN THƠ ...............................................29
4.1. Phân tích hoạt động kinh doanh của ngân hàng MHB – Chi nhánh Cần Thơ ..29
4.1.1 Phân tích tình hình lợi nhuận....................................................................29
4.1.2 Tình hình thu nhập...................................................................................33
4.1.3 Phân tích tình hình chi phí........................................................................37
4.1.4 Phân tích, đánh giá một số chỉ tiêu đo lường kết quả hoạt động kinh doanh
của Ngân hàng .......................................................................................................42
4.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng MHB
– Chi nhánh Cần Thơ .............................................................................................46
4.2.1 Điểm manh và điểm yếu của ngân hàng ...................................................46
4.2.2 Cơ hội và thách thức ................................................................................49
4.2.3 Phân tích ma trận Swot.............................................................................52
Chương 5: NHỮNG GIẢI PHÁP GIÚP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT
ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG MHB CHI NHÁNH CẦN THƠ .54
5.1 Biện pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn......................................................54
5.2 Giải pháp về tình hình cho vay .........................................................................55
5.3 Tăng cường quản lý rủi ro ................................................................................55
5.3.1 Ngăn ngừa rủi ro tín dụng ........................................................................55
5.3.2 Phân tích kỹ về khách hàng trước khi cho vay..........................................56
5.3.3 Thực hiện bảo hiểm tín dụng....................................................................57
Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................58
6.1. Kết Luận ........................................................................................................58
6.2. Kiến nghị........................................................................................................59
6.2.1 Đối với Ngân hàng...................................................................................59
6.2.2 Đối với các cơ quan Nhà Nước ................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................61
DANH MỤC BIỂU BẢNG
Bảng Trang
Bảng 1: Quy định vốn điều lệ của Ngân hàng Thương mại cổ phần -----------------5
Bảng 2: Bảng tóm tắt ma trận Swot ------------------------------------------------------16
Bảng 3: Tình hình cơ cấu nguồn vốn của MHB qua 3 năm --------------------------24
Bảng 4: Cơ cấu tài sản có theo tài sản sinh lời và không sinh lời --------------------26
Bảng 5: Tình hình lợi nhuận của ngân hàng Ngân hàng MHB qua 3 năm 2006,
2007, 2008------------------------------------------------------------------------------------30
Bảng 6: Tỷ trọng thu nhập và chi phí của Ngân hàng MHB qua 3 năm 2006, 2007,
2008 -------------------------------------------------------------------------------------------31
Bảng 7: Tình hình thu nhập tại Ngân hàng MHB qua 3 năm 2006, 2007, 2008---34
Bảng 8: Tỷ trọng từng khoản mục thu nhập của Ngân hàng MHB – chi nhánh Cần
Thơ --------------------------------------------------------------------------------------------35
Bảng 9: Tình hình chi phí tại Ngân hàng MHB từ năm 2006-2008 -----------------37
Bảng 10: Cơ cấu tình hình chi phí của Ngân hàng MHB từ năm 2006-2008 ------39
Bảng 11: Tình hình lãi suất bình quân đầu vào của Ngân hàng----------------------41
Bảng 12: Một số chỉ tiêu đo lường kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng
MHB Cần Thơ từ 2006-2008 -------------------------------------------------------------43
DANH MỤC HÌNH
Hình 1: Cơ cấu tổ chức của MHB - chi nhánh Cần Thơ -------------------------------21
Hình 2: Cơ cấu nguồn vốn của MHB Cần Thơ từ 2006-2008 ------------------------24
Hình 3: Cơ cấu tỷ trọng tài sản của Ngân hàng -----------------------------------------27
Hình 4: Tình hình lợi nhuận của Ngân hàng MHB -------------------------------------31
Hình 5: Cơ cấu thu nhập của Ngân hàng MHB từ 2006-2008 ------------------------35
Hình 6: Tình hình chi phí của Ngân hàng MHB Cần Thơ từ 2006-2008------------38
Hình 7: Cơ cấu chi phí của Ngân hàng MHB từ 2006-2008 --------------------------39
DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT
MHB Ngân hàng Phát Triển Nhà Đồng Bằng Sông Cửu Long
NHNN Ngân hàng Nhà Nước
NHTM Ngân hàng thương mại
Chương 1
GIỚI THIỆU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Việt Nam gia nhập WTO là động lực thúc đẩy ngành tài chính phát triển. Đặc biệt, là
sự phát triển mạnh mẽ của các ngân hàng. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, các ngân
hàng ngày nay đang phải chịu những sức ép rất lớn: một mặt phải đáp ứng các mục tiêu của
cổ đông, người gửi tiền và các khách hàng vay vốn; mặt khác lại phải đảm bảo yêu cầu của
các nhà lập pháp về sự lành mạnh của danh mục cho vay, đầu tư cũng như của chính sách
hoạt động mà ngân hàng đề ra.
Trước sự cạnh tranh gay gắt của thời kỳ hội nhập, hoạt động kinh doanh ngân hàng
gặp nhiều khó khăn do sự bùng nổ về số lượng các ngân hàng và dịch vụ ngân hàng, đặc
biệt là các ngân hàng nước ngoài với lợi thế về đội ngũ nhân viên, tiềm lực về tài chính và
nền công nghệ hiện đại. Các yếu tố này vừa là thách thức nhưng cũng là nhân tố kích cầu
để Ngân hàng MHB tiếp tục đổi mới để phát triển và chủ động hội nhập. Ngân hàng MHB
– chi nhánh Cần Thơ được đánh giá hoạt động kinh doanh có hiệu quả liên tục nhiều năm.
Hoạt động Ngân hàng luôn bám sát bám sát chủ trương, chính sách và các chương trình
kinh tế trọng điểm của Thành phố đã tập trung đầu tư vào các ngành, các lĩnh vực có tiềm
năng phát triển...
Với ưu thế sẵn có, Ngân hàng tiếp tục nỗ lực triển khai đồng bộ các biện pháp phát
triển mạng lưới và mở rộng nguồn nhân lực, gia tăng các sản phẩm dịch vụ để hoàn thiện,
vươn lên, bức phá và phát triển trong thời kỳ hội nhập, phấn đấu là một ngân hàng chuẩn
mực quốc tế, một người bạn đồng hành tin cậy của khách hàng. Muốn đạt được sứ mệnh
trên, Mục tiêu đầu tiên cần phải đạt tới là nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân
hàng. Vì vậy , Đề tài “Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng MHB –
chi nhánh Cần Thơ ” là rất cần thiết nhằm giúp cho nhà quản lí ngân hàng xác định và
tìm ra những giải pháp hữu hiệu nhất để nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.
1.2.1 Mục tiêu chung.
Phân tích tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng MHB – chi nhánh Cần Thơ,
từ đó đề ra những giải pháp hữu hiệu nhất để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của
ngân hàng.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể.
- Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình thu nhập, chi phí và lợi nhuận của
ngân hàng qua ba năm 2006, 2007, 2008.
- Phân tích, đánh giá tổng hợp kết quả hoạt động của ngân hàng MHB Cần Thơ và
các chỉ tiêu đo lường kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng qua 3 năm 2006, 2007,
2008.
- Đề xuất các biện pháp nhằm tăng cường, đẩy mạnh hoạt động kinh doanh và
khả năng cạnh tranh của ngân hàng trong thời gian tới.
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Phạm vi không gian
Đề tài chủ yếu được thực hiện tại Ngân hàng Phát triển nhà đồng bằng sông Cửu
Long chi nhánh Cần Thơ.
1.3.2. Phạm vi thời gian
Số liệu được sử dụng để phân tích là số liệu 3 năm 2006-2008.
1.3.3. Đối tượng nghiên cứu
Phân tích tình hình thu nhập, chi phí, lợi nhuận và một số chỉ tiêu đo lường kết quả
hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long chi nhánh
Cần Thơ.
Chương 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN.
2.1.1 Khái quát về ngân hàng thương mại.
Ngân hàng thương mại (NHTM) ra đời và phát triển gắn liền với nền sản xuất hàng
hóa, kinh doanh loại hàng hóa rất đặc biệt đó là “tiền tệ”. Thực chất thì các NHTM kinh
doanh “quyền sử dụng vốn”. Nghĩa là NHTM nhận tiền gửi của công chúng, của các tổ
chức kinh tế xã hội và sử dụng số tiền đó để cho vay và làm phương tiện thanh toán với
những điều kiện ràng buộc là phải hoàn trả lại vốn gốc và lãi nhất định theo thời hạn đã
thỏa thuận.
Theo Luật Ngân hàng Nhà Nước năm 2003 thì hoạt động ngân hàng được xác định là
hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền
gửi và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng, cung ứng các dịch vụ thanh toán.
Nói theo bản chất thì hoạt động của NHTM một phần nào đó tương tự như một doanh
nghiệp kinh doanh bình thường khác. NHTM giống một doanh nghiệp bình thường ở chổ
nó cũng là một đơn vị kinh doanh vì lợi nhuận, có vốn chủ sở hữu, có bộ máy tổ chức để
quản lý và hoạt động trong lĩnh vực riêng của mình theo quy định của pháp luật. Tất cả
những điều đó đã nói lên rằng: kinh doanh của các NHTM cũng là một loại kinh doanh
bình thường không có gì đặc biệt. Nhưng khi nhìn vào đối tượng kinh doanh của NHTM
chúng ta sẽ thấy kinh doanh của NHTM là một loại hình kinh doanh đặc biệt.
Khác với doanh nghiệp khác, NHTM không trực tiếp tham gia sản xuất và lưu thông
hàng hóa, nhưng nó góp phần phát triển nền kinh tế xã hội thông qua việc cung cấp vốn tín
dụng cho nền kinh tế, thực hiện chức năng trung gian tài chính và dịch vụ tài chính. Đối
tượng kinh doanh của NHTM như đã nói ở trên là “quyền sử dụng vốn” thông qua các
nghiệp vụ tín dụng và thanh toán của NHTM. Việc NHTM cấp phát tín dụng vào nền kinh
tế chính là hành vi tạo tiền của NHTM. Việc tạo tiền của NHTM lại được thể hiện bằng thu
hút tiền gửi của dân cư và của các tổ chức kinh tế - xã hội trong và ngoài nước.
Để đáp ứng được nhu cầu vốn cho sự phát triển chung của nền kinh tế thì việc tạo lập
vốn cho NHTM là vấn đề quan trọng hàng đầu trong hoạt động kinh doanh của các NHTM.
Vốn không những giúp cho NHTM phát triển sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp
nói riêng và nền kinh tế nói chung.
Chính vì vậy, việc huy động vốn của ngân hàng trở nên hết sức quan trọng đối với
hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Nghiệp vụ huy động vốn của NHTM được thực hiện
thông qua mở tài khoản để cung cấp dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt cho khách
hàng, hoặc huy động các loại tiền gửi tiết kiệm và các loại giấy tờ có giá để tăng nguồn vốn
kinh doanh. Đây là cơ sở để các NHTM cấp tín dụng cho nền kinh tế, còn phần vốn chủ sở
hữu của các NHTM tham gia vào nghiệp vụ đầu tư của ngân hàng là rất thấp. Vốn chủ sở
hữu của ngân hàng chủ yếu là phục vụ cho việc xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật, mua sắm
máy móc thiết bị... Như vậy, có thể nói NHTM kinh doanh bằng vốn huy động là chủ yếu.
Nguồn vốn của NHTM là toàn bộ các nguồn tiền tệ mà ngân hàng tạo lập và huy
động được để đầu tư cho vay và đáp ứng các nhu cầu khác trong hoạt động kinh doanh của
ngân hàng. Bằng nghiệp vụ huy động vốn, có thể nói NHTM đã nắm trong tay một nguồn
tài lực rất lớn về mặt giá trị, tức là vốn tiền tệ. Để tập hợp được nguồn tiền tệ như vậy các
NHTM cũng phải trả một mức phí nhất định, đó là tiền lãi phải trả cho các loại tiền gửi và
các chi phí quản lý khác.
Khi có được nguồn ngân quỹ trong tay, để có thể tạo ra nguồn thu nhập, NHTM phải
thực hiện kinh doanh dưới hình thức sử dụng vốn có được và việc đầu tư sinh lời, mà chủ
yếu là cấp tín dụng và các dịch vụ ngân hàng. Ngoài ra, ngân hàng còn có thể sử dụng
nguồn vốn đó để kinh doanh dưới các dạng đầu tư khác như: kinh doanh ngoại tệ, kinh
doanh chứng khoán, đầu tư trực tiếp vào các doanh nghiệp dưới dạng góp vốn, thành lập
các công ty…
2.1.2 Hoạt động kinh doanh của ngân hàng
Ngân hàng Thương mại cổ phần được tổ chức dưới hình thức công ty cổ phần. Cổ
đông của Ngân hàng Thương mại cổ phần bao gồm nhiều thế nhân và pháp nhân. Cổ đông
được sở hữu số cổ phần của Ngân hàng theo tỷ lệ do Ngân hàng Nhà Nước quy định. Mức
vốn điều lệ tối thiểu khi thành lập Ngân hàng Thương mại cổ phần (Nghị định
141/2006/NĐ - CP ngày 22/11/2006) như sau:
Bảng 1: Quy định vốn điều lệ của Ngân hàng Thương mại cổ phần
Loại hình tổ chức tín dụng
Mức vốn pháp định áp dụng cho đến năm
(Nguồn: Tạp chí ngân hàng)
2.1.2.1 Phân tích tổng quát tài sản của NHTM
Một trong những nguyên tắc cơ bản để tiến hành hoạt động phân tích là phải sắp xếp
lại đối tượng phân tích theo một trật tự nhất định phù hợp với mục tiêu phân tích. Kế tiếp
nhà quản trị sẽ nghiên cứu tỷ trọng của từng loại khoản mục tài sản (đầu tư) để có thể đưa
ra những nhận định khái quát về cách phân bổ vốn của ngân hàng.
Chỉ số được dùng để phân tích tổng quát các khoản mục đầu tư của ngân hàng là:
Số dư từng khoản mục tài sản
Tỷ trọng % = x 100%
từng khoản mục tài sản Tổng tài sản
Ý nghĩa của chỉ số này giúp cho các nhà phân tích biết được kết cấu các khoản mục
đầu tư của ngân hàng. Qua đó, nhà quản trị có thể biết được những điểm mạnh, điểm yếu
2008 2010
Ngân hàng
NHTM
NHTM nhà nước 3.000 tỷ đồng 3.000 tỷ đồng
NHTM cổ phần 1.000 tỷ đồng 3.000 tỷ đồng
Ngân hàng liên doanh 1.000 tỷ đồng 3.000 tỷ đồng
Ngân hàng 100% vốn nước ngoài 1.000 tỷ đồng 3.000 tỷ đồng
Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài 15 triệu USD 15 triệu USD
Ngân hàng chính sách 5.000 tỷ đồng 5.000 tỷ đồng
Ngân hàng đầu tư 3.000 tỷ đồng 3.000 tỷ đồng
Ngân hàng phát triển 5.000 tỷ đồng 5.000 tỷ đồng
Ngân hàng hợp tác 1.000 tỷ đồng 3.000 tỷ đồng
Quỹ tín dụng nhân dân
Quỹ tín dụng nhân dân TW 1.000 tỷ đồng 3.000 tỷ đồng
Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở 0,1 tỷ đồng 0,1 tỷ đồng
Tổ chức tín dụng phi ngân hàng
Công ty tài chính 300 tỷ đồng 500 tỷ đồng
Công ty cho thuê tài chính 100 tỷ đồng 150 tỷ đồng
của ngân hàng mình. Bởi vì mỗi khoản mục đầu tư khác nhau sẽ có mức sinh lời khác nhau
và có mức độ rủi ro khác nhau. Thông qua việc phân tích chỉ tiêu này nó sẽ giúp ngân hàng
có những quyết định chính xác các chiến lược đầu tư của NHTM trong từng thời kỳ nhất
định.
2.1.2.2 Phân tích tổng quát nguồn vốn của NHTM
Để đáp ứng nhu cầu vốn cho sự phát triển chung của nền kinh tế thì việc tạo lập vốn
cho ngân hàng là vấn đề quan trọng hàng đầu trong hoạt động kinh doanh của các ngân
hàng thương mại. Vốn không những giúp cho ngân hàng tổ chức được mọi hoạt động kinh
doanh, mà còn góp phần quan trọng trong việc đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh của
mỗi doanh nghiệp nói riêng cũng như sự phát triển của nền kinh tế nói chung. Nguồn vốn
hoạt động của ngân hàng tăng trưởng vừa tạo điều kiện cho ngân hàng mở rộng đầu tư tín
dụng vừa đáp ứng nhu cầu vay vốn của các thành phần kinh tế và dân cư.
Chỉ số được dùng để phân tích tổng quát nguồn vốn của NHTM là:
Số dư từng khoản mục nguồn vốn
Tỷ trọng % = x 100%
từng khoản nguồn vốn Tổng nguồn vốn
Chỉ số này sẽ giúp nhà phân tích biết được cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng. Mỗi một
khoản nguồn vốn đều có những yêu cầu khác nhau về chi phí, tính thanh khoản, thời hạn
hoàn trả khác nhau... Do đó, ngân hàng cần phải quan sát, đánh giá chính xác từng loại
nguồn vốn để kịp thời có những chiến lược huy động tốt nhất trong từng thời kỳ.
2.1.3 Các chỉ tiêu đo lường kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng
2.1.3.1. Việc đo lường lợi nhuận trong ngân hàng thương mại
Việc phân tích lợi nhuận và rủi ro của ngân hàng căn cứ việc vận dụng các tỷ số đo
lường lợi nhuận và rủi ro trong doanh nghiệp vào phân tích lợi nhuận và rủi ro, nghĩa là lợi
nhuận càng cao thì rủi ro càng cao và ngược lại
Nhiều ngân hàng sẽ phải chấp nhận rủi ro cao để có thể đạt được lợi nhuận hợp lý.
Điều quan trọng của một ngân hàng có thể đo lường rủi ro để thực hiện lợi nhuận khả quan
hơn trong kỳ tới với những thách thức của những nhân tố bên ngoài với sự điều chỉnh của
các luật lệ. Hoạt động của một ngân hàng sẽ ảnh hưởng đến giá trị của nó trên thị trường,
năng lực của nó sẽ thôn tính ngân hàng khác hoặc là bị thôn tính với giá tốt và năng lực sẽ
tạo nên trong thị trường tài chính. Mặc dù ngân hàng không thể thay đổi kết quả hoạt động
đã qua nhưng qua đánh giá kết quả hoạt động này là bước đầu tiên cần thiết cho việc thiết
lập kế hoạch hoạt động trong tương lai.
Nhiều nhà ngân hàng cho rằng ngân hàng thương mại thì khác với kinh doanh phi tài
chính vì thế những khái niệm được sử dụng trong phân tích doanh nghiệp thì không phù
hợp cho các ngân hàng thương mại. Mặc dù ngân hàng hoạt động trong một lĩnh vực đặc
biệt, nhưng tất cả các khái niệm nguyên thủy được phát triển đều hướng về lợi nhuận. Nói
một cách tổng quát, những khái niệm cơ bản dùng trong phân tích hoạt động doanh nghiệp
phù hợp cho việc phân tích ngân hàng thương mại.
Trong lĩnh vực hoạt động kinh doanh, một doanh nghiệp mua nguyên vật liệu
kết hợp với tiền vốn và lao động để sản xuất ra sản phẩm hàng hóa hoặc dịch vụ. Rồi sau
đó hàng hóa và dịch vụ sẽ được bán cho người sử dụng với giá cao hơn chi phí nguyên vật
liệu, vốn và lao động và thu được lợi nhuận.
Trong lĩnh vực tài chính, một doanh nghiệp thu hút được nguồn quỹ tiền tệ từ
các chủ nợ và chủ sở hữu; chi nguồn quỹ cho nguyên vật liệu, lao động và bảo tồn nguồn
quỹ. Theo lý thuyết tài chính hiện nay, mục tiêu cơ bản của quản trị doanh nghiệp là tối đa
hóa giá trị chủ sở hữu đầu tư của doanh nghiệp. Đây cũng chính là mục tiêu đầu tiên của
nhà quản trị tài chính.
Đối với ngân hàng, ngân hàng, ngân hàng thương mại huy động vốn từ các
khách hàng, các chủ nợ và nguồn vốn chủ sở hữu, rồi sử dụng nguồn quỹ tiền tệ cho
nguyên vật liệu, lao động… và hy vọng thu hồi lại số tiền lớn hơn số tiền đã bỏ ra. Đối với
ngân hàng thương mại, nguyên vật liệu là quỹ tiền tệ và sản phẩm bán ra cũng là quỹ tiền
tệ. Cũng như doanh nghiệp phi tài chính, mục tiêu cơ bản của ngân hàng là tối đa hóa giá
trị đầu tư của chủ sở hữu ngân hàng.
2.1.3.2 Những chỉ tiêu đánh giá lợi nhuận trong ngân hàng
Hệ số thu nhập lãi: (tính theo tỉ lệ % )
Tỷ số này cho ta biết tất cả tài sản của ngân hàng có thể tạo ra bao nhiêu tiền lãi cho
ngân hàng. Nó phản ánh hiệu quả hoạt động của ngân hàng. Do đó, hệ số này càng cao
càng tốt.
Thu nhập lãi ròng = Thu nhập lãi suất – Chi phí lãi suất
Hệ số chênh lệch
thu nhập lãi
=
Thu nhập lãi ròng
Tổng tài sản
Hệ số doanh lợi: Bằng lợi nhuận ròng chia cho thu nhập
Lợi nhuận ròng
Hệ số doanh lợi (%) =
Doanh thu
Hệ số sử dụng tài sản
Doanh thu
Hệ số sử dụng tài sản (%, lần) =
Tổng tài sản
Lợi nhuận trên tài sản (ROA)
Tỷ số này phản ánh một đồng kinh doanh mang lại được bao nhiêu đồng lợi nhuận
cho Ngân hàng. Tỉ số này phản ánh năng lực quản trị cuả ngân hàng về sử dụng tài chính
và những nguồn vốn thực sự đem lại lợi nhuận. Do đó, hệ số này càng cao thì càng tốt.
Hệ số ROA (%) = Hệ số doanh lợi x Hệ số sử dụng tài sản
Lợi nhuận ròng
Hệ số ROA (%) =
Tổng tài sản
Hệ số vốn chủ sở hữu
Hệ số này phản ánh mức chịu đựng rủi ro của ngân hàng. Hệ số này càng cao càng
tốt, nó cho ta biết ngân hàng sử dụng vốn chủ sở hữu có hiệu quả hay không.
Tài sản
Hệ số vốn chủ sở hữu (lần) =
Vốn chủ sở hữu
Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE)
Là chỉ tiêu quan trọng nhất để đo lường lợi nhuận của ngân hàng, nó phản ánh tình
hình kết quả hoạt động của ngân hàng.
Lợi nhuận ròng
Hệ số ROE (%) =
Vốn chủ sở hữu
2.1.4 Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của NHTM
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng là một báo cáo tài chính cho
biết tình hình thu, chi và mức độ lãi lỗ trong kinh doanh của ngân hàng giúp nhà phân tích
hạn chế được những khoản chi phí bất hợp lý, và từ đó có biện pháp tăng cường các khoản
thu, nhằm nâng cao lợi nhuận cho ngân hàng thương mại.
Thu nhập lãi suất trên tài sản sinh lời của ngân hàng là nguồn thu nhập chủ yếu, trong
khi chi phí lãi suất cần để huy động được nguồn quỹ tiền tệ của ngân hàng thường là chi
phí chủ yếu.
Ngoài ra các khoản thu nhập khác như thu lệ phí về dịch vụ, hoa hồng, nhận ủy thác...
là những khoản thu quan trọng của hầu hết các ngân hàng.
Các khoản chi phí khác như chi phí nhân viên (tiền lương, phụ cấp...), máy móc thiết
bị và những chi phí khác nhằm phục vụ cho hoạt động ngân hàng có ý nghĩa cho hoạt động
của ngân hàng.
Một số chỉ tiêu trên bảng cáo kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng
Thu nhập lãi suất là thu nhập từ các chứng từ có giá ngắn hạn, các khoản đầu tư ngắn
hạn, các khoản tín dụng thương mại, tín dụng tiêu dùng, tín dụng dài hạn và các khoản tín
dụng khác mà ngân hàng nhận được trên từng loại tài sản cụ thể này.
Thu ngoài lãi thì gồm có nhiều khoản thu như:
- Thu phí dịch vụ, hoa hồng bao gồm các khoản thu nhập do những dịch vụ khác nhau
của ngân hàng như nhận sự ủy thác của khách hàng, mở L/C cho khách hàng, bảo lãnh tín
dụng, lệ phí cấp tín dụng...
- Thu nhập ngoài lãi suất khác bao gồm thu nhập ròng từ bộ phận hoạt động kinh
doanh, cho thuê tài chính trực tiếp...
Chi phí lãi suất là khoản chi phí trả trước cho các khoản tiền gửi, các khoản vay ngắn
hạn, khoản nợ dài hạn, các khoản nợ khác... trên từng loại nợ phải trả cụ thể. Chi phí lãi
suất là loại chi phí được trừ ra khi xác định thuế thu nhập của ngân hàng
Chi phí ngoài lãi bao gồm:
- Dự phòng tổn thất tín dụng là một khoản tiền trích từ thu nhập để hình thành một
khoản dự trữ bù đắp cho khoản tổn thất tín dụng có thể phát sinh. Theo quy định dự phòng
tổn thất tín dụng là một khoản chi phí ngoài lãi suất, làm giảm lợi nhuận của ngân hàng,
giảm tài sản trên bảng cân đối kế toán... Nhà quản trị dựa trên kiến thức và sự nhận biết về
chất lượng của các khoản tín dụng có thể dự phòng theo quy định (ở Việt Nam theo quyết
định 18/2007/QĐ-NHNN).
- Tiền lương và các khoản thu nhập của công nhân viên thể hiện toàn bộ các khoản bù
đắp đã chi cho tất cả công nhân viên trong ngân hàng. Khoản bù đắp này không chỉ bao
gồm tiền lương mà còn bao gồm các khoản chi có tính chất xã hội, cho sức khỏe của nhân
viên.
- Chi phí hoạt động bao gồm khoản khấu hao tài sản cố định, chi phí thuê mướn văn
phòng, máy móc và thuế trên máy móc thiết bị.
- Chi phí khác là loại chi phí chung cho hoạt động còn lại của ngân hàng. Khoản này
thường bao gồm các khoản chi phí như quảng cáo, bảo hiểm, chi phí giám đốc, bưu phí...
Thu nhập trước thuế là sự chênh lệch giữa tổng thu nhập hoạt động và tổng chi phí.
Lợi nhuận ròng là khoản thu nhập trước thuế trừ đi khoản thuế thu nhập phải nộp cho
ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương của năm đó.
2.1.4.1 Phân tích thu nhập của NHTM
a/ Khái niệm: Thu nhập Ngân hàng là khoản tiền thu được từ hoạt động kinh doanh
của Ngân hàng như: cho vay đầu tư cung cấp dịch vụ….
b/ Các khoản thu nhập của ngân hàng
Thu từ lãi tiền vay: Cho vay là nguồn gốc tạo ra khoản thu nhập quan trọng nhất
cho Ngân hàng Thương mại chiếm 2/3 tổng nguồn thu của Ngân hàng. Đây cũng là khoản
mục quyết định lãi suất cơ bản ròng - sự chênh lệch giữa mức lãi thu và mức lãi phải chi.
Thu từ hoạt động kinh doanh.
Thu từ các khoản tiền gửi tại NHNN và các tổ chức tín dụng khác.
Thu từ dịch vụ ngân hàng: Mặc dù nguồn thu này của Ngân hàng là quan
trọng nhưng chúng không lớn khi so sánh lợi tức thu từ các khoản vay và đầu tư.
Các khoản này thu từ dịch vụ uỷ thác, các chi phí dịch vụ trên các tài khoản ký thác
thu từ các nghiệp vụ khác.
c/ Các dịch vụ
Trong những năm qua khoản thu từ dịch vụ uỷ thác tăng chậm. Nghiệp vụ uỷ thác đã
chuyển từ mục đích doanh lợi sang phi doanh lợi. Phần nhiều những việc mà bộ phận uỷ
thác này thực hiện là kết quả mong muốn trở thành các Ngân hàng có đầy đủ các dịch vụ để
cung cấp cho khách hàng nhằm đáp ứng các lợi ích cho họ và như thế sẽ thu hút được
khách hàng.
Các chi phí dịch vụ trên các tài khoản ký thác:
Để giúp trang trãi chi phí điều hành các tài khoản ký thác không kỳ hạn, hầu hết các
Ngân hàng đều đòi hỏi một chi phí dịch vụ. Các chi phí dịch vụ thường không áp đặt lên
các tài khoản ký thác có kỳ hạn, bởi vì tiền lãi được trả cho các tài khoản đó có liên quan
đến chi phí quản lý tài khoản.
Thu từ nghiệp vụ khác: Thu từ các khoản như hoa hồng đối với việc bán các đơn bảo
hiểm, lệ phí cho việc thu ngân các tấm séc trong nước, trái phiếu và các hối phiếu, bán các
séc bảo chi, dịch vụ thế chấp bất động sản...
d/ Chỉ số phân tích: Tỷ trọng từng khoản mục trong thu nhập
Tỷ trọng % Số thu từng khoản mục
từng khoản mục thu nhập = x 100%
Tổng thu nhập
Chỉ số này giúp nhà phân tích xác định được cơ cấu của thu nhập để từ đó có những
biện pháp phù hợp để tăng lợi nhuận của ngân hàng, đồng thời có thể kiểm soát được rủi ro
trong kinh doanh.
Khi phân tích thu nhập thì nhà phân tích luôn chú ý đến lãi suất bình quân đầu ra của
ngân hàng.
Tổng thu nhập lãi
Lãi suất bình quân đầu ra = x 100%
Tổng tài sản sinh lời
2.1.4.2 Phân tích chi phí của NHTM
a/ Khái niệm: Chi phí là toàn bộ tài sản, tiền bạc bỏ ra để thực hiện một quá trình
sản xuất kinh doanh.
Nghiệp vụ Ngân hàng là một ngành công nghiệp dịch vụ mang tính nhân văn
rất cao, tạo cho chi phí dịch vụ của các Ngân hàng thương mại thực hiện mang tính
ổn định, đặc biệt là trong thời gian ngắn.
b/ Các khoản chi phí của ngân hàng
Tiền lương tiền công lao động và các phúc lợi của nhân viên chiếm một phần trong
các chi phí dịch vụ, với việc tự động hoá các hoạt động và dịch vụ khác đã bù đắp phần nào
mức gia tăng khổng lồ về các chi phí. Với việc giảm chi phí tiền lương tối đa, đã phần nào
bù đắp cho mức chi phí lãi suất gia tăng của các tài khoản tiền gửi định kỳ và tiết kiệm.
Lãi tiền gửi định kỳ và tiết kiệm: Đây là khoản chi lớn nhất từ trước đến nay và sẽ
là chi phí lớn nhất trong tương lai và sẽ thay đổi khi mức lãi dao động.
Chi phí liên quan đến tài khoản sở hữu bao gồm lương của nhân viên, hoạt động các
toàn ngành, khấu hao bảo dưỡng và sữa chữa, bảo hiểm hoả hoạn….. Các chi phí liên quan
đến tài sản sở hữu đã gia tăng chủ yếu vì sự lập thêm chi nhánh của Ngân hàng.
Các chi phí nghiệp vụ khác: Bao gồm tất cả các chi phí không được phân loại trên
dây nhưng dù sao cũng cần thiết cho hoạt động Ngân hàng như: chi phí bảo hiểm các loại
quảng cáo, chi phí các cuộc thanh tra. Một chi phí lớn nhất là in ấn và các thiết bị văn
phòng.
Các khoản thuế: Ngân hàng cũng phải nộp các khoản thuế thông thường khác như:
thuế lợi tức, thuế thu nhập doanh nghiệp.
c/ Chỉ số phân tích: Tỷ trọng % các khoản mục chi phí
Chỉ số này giúp nhà phân tích có thể biết được kết cấu các khoản chi để có thể hạn
chế các khoản chi bất hợp lý, tăng cường các khoản chi có lợi cho hoạt động kinh doanh
nhằm thực hiện tốt chiến lược mà hội đồng quản trị ngân hàng đã đề ra.
Khi phân tích chi phí thì yếu tố chi phí đầu vào cũng được các nhà phân tích chú tâm
đến vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Tổng chi phí trả lãi
Lãi suất bình quân đầu vào = x 100%
Tổng huy động vốn
Chi phí trả lãi tiền gửi là khoản chi phí chiếm tỷ trọng lớn nhất, nó là yếu tố quyết
định để hoạch định lãi suất cho vay. Vì vậy, cần phải phân tích cụ thể chỉ tiêu lãi suất bình
quân đầu vào để thấy được ảnh hưởng của nó đối với hiệu quả kinh doanh của ngân hàng.
2.1.4.3 Lợi nhuận của NHTM
a/ Khái niệm: Lợi nhuận của Ngân hàng cũng giống như lợi nhuận của doanh
nghiệp, đây là thu nhập sau khi đã trừ đi hết các khoản chi phí phục vụ cho việc thực hiện
hoạt động kinh doanh.
b/ Nhu cầu về lợi nhuận thích hợp
Lợi nhuận Ngân hàng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định vốn nhằm mở
rộng phát triển và cải tiến chiến lược khách hàng. Lợi nhuận Ngân hàng còn khuyến khích
nhà quản lý mở rộng và cải thiện công việc, giảm chi phí và gia tăng các dịch vụ. Khi ký
thác vốn vào Ngân hàng thì các cổ đông sẽ quan tâm xem xét đến lợi nhuận thích hợp của
Ngân hàng.
Tóm lại, việc tạo ra lợi nhuận thích hợp là cần thiết và quan trọng trong hoạt động
Ngân hàng, ví nó giúp Ngân hàng có thể dễ dàng huy động vốn trong dân cư, từ sự góp của
các cổ đông để Ngân hàng ngày càng lớn mạnh hơn, hoạt động hữu hiệu hơn.
2.1.5 Phân tích ma trận SWOT
2.1.5.1 Cơ hội và thách thức
a/ Cơ hội
Có thể là một tình huống trong đó việc thực hiện mục tiêu, việc tiến hành hoạt động của
ngân hàng có được sự tác động thuận lợi bởi một số yếu tố môi trường. Chẳng hạn như sự
tăng trưởng kinh tế bền vững trên các khu vực thị trường mà ngân hàng phục vụ, hay Nhà
nước cắt giảm thuế đối với lĩnh vực tài chính – ngân hàng.
b/ Thách thức
Việc thực hiện mục tiêu, việc tiến hành hoạt động của ngân hàng mà không có được sự
tác động thuận lợi hay bị cản trở bởi các yếu tố môi trường chẳng hạn như: nguy cơ bị đối
thủ cạnh tranh loại ra khỏi các thị trường mục tiêu, nguy cơ giảm chất lượng dịch vụ do lạc
hậu về công nghệ, nguy cơ do không kiểm soát được rủi ro… Điều quan trọng cần thiết là
ta không nên xem mọi thuận lợi hoặc trở ngại đều là cơ hội hoặc nguy cơ. Vì khi tiến hành
chỉ ra các cơ hội hoặc nguy cơ thì rất có thể dẫn tới trường hợp sẽ có hàng trăm hay hàng
ngàn cơ hội và nguy cơ. Điều đó không chỉ gây thêm chi phí cho việc phân tích mà còn làm
cho ta không nhận ra những cơ hội và nguy cơ thật sự và làm trở ngại cho việc đề ra
phương án chiến lược. Chính vì vậy, cần sử dụng những phương pháp thoả đáng, giới hạn,
sắp xếp, trong đó chú ý đến cơ hội tốt nhất và nguy cơ xấu nhất từ đó tìm ra sự cân đối các
điểm mạnh, điểm yếu về nguồn lực sao cho có lợi nhất. Thông thường, không nên quan tâm
sắp xếp mức tác động cơ hội theo bậc thang: suất sắc, tốt, bình thường, thấp, và tác động
nguy cơ theo thang bậc: hiểm nghèo, nguy kịch, nghiêm trọng, nhẹ...
2.1.5.2 Điểm mạnh và điểm yếu
a/ Điểm mạnh
Khi xét về một lĩnh vực, hoạt động nào đó chẳng hạn như: uy tín, vị thế, trình độ công
nghệ, kỹ thuật, nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao... mà ngân hàng này vượt trội
hơn hẳn các NH đối thủ trong cùng địa bàn.
Có thể đưa điểm mạnh theo thang cấp bậc sau: rất mạnh, mạnh, có ưu thế
b/ Điểm yếu