Đáp án Đề thi học sinh giỏi lớp 9 môn Văn huyện Con Cuông Nghệ An năm 2013

ViettelStudy.vn

PHÒNG GD& ĐT HUYỆN CON CUÔNG
HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC CHỌN HSG
HUYỆN MÔN NGỮ VĂN 9 NĂM HỌC 2013 -2014
A. Yêu cầu chung :
- Giám khảo vận dụng hướng dẫn chấm phải chủ động, linh hoạt, tránh
cứng nhắc, máy móc và phải biết cân nhắc trong từng trường hợp cụ thể để
ngoài việc kiểm tra kiến thức cơ bản, cần phát hiện và trân trọng những bài
làm thể hiện được tố chất của một học sinh giỏi (kiến thức vững chắc, có năng
lực cảm thụ sâu sắc, kỹ năng làm bài tốt, diễn đạt có cảm xúc, có giọng điệu
riêng ); đặc biệt khuyến khích những bài làm có sự sáng tạo, có phong cách .
- Giám khảo cần đánh giá bài làm của thí sinh cả hai phương diện: kiến
thức và kỹ năng.
- Hướng dẫn chấm chỉ nêu những ý chính và các thang điểm cơ bản, trên
cơ sở đó, giám khảo có thể thống nhất để định ra các ý chi tiết và các thang
điểm cụ thể hơn.
- Nếu thí sinh làm bài theo cách riêng nhưng đáp ứng được yêu cầu cơ
bản, hợp lý, có sức thuyết phục giám khảo căn cứ vào thực tế để cho điểm
chính xác, khoa học, khách quan .
- Điểm toàn bài là 20,0 chiết đến 0, 25.
B. Yêu cầu cụ thể :
Câu 1 ( 4,0 điểm )
a, Yêu cầu về kĩ năng :
Trình bày ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu .
b, Yêu cầu về kiến thức :
- Chỉ ra được các biện pháp nghệ thuật sử dụng trong đoạn thơ : 2,0 điểm .

ViettelStudy.vn

Ước lệ cổ điển, ẩn dụ, bút pháp chấm phá, sự phối sắc tài tình, hình ảnh
giàu sức gợi, sử dụng từ sáng tạo (bút pháp thi trung hữu họa), đảo ngữ, cách
sử dụng vần bằng ở câu lục
- Trình bày ngắn gọn, khái quát giá trị biểu đạt của các biện pháp nghệ thuật:
2,0 điểm.
Vẽ nên một bức họa tuyệt mĩ về cảnh ngày xuân -> Người đọc được chiêm
ngưỡng bức tranh thuần khiết, lung linh sự sống, vẻ đẹp mới mẻ, tinh khôi,
tràn trề sức sống của mùa xuân lan toả, thấm sâu khắp không gian từ mặt đất,
bầu trời đến cỏ cây, hoa lá… Đó là vẻ đẹp diệu kỳ rất riêng của mùa xuân.
c, Cách cho điểm :
- Cho tối đa 4,0 điểm nếu bài làm đáp ứng đủ các yêu cầu trên, có thể có cách
trình bày khác có mắc một số lỗi nhỏ về cách diễn đạt.
- Điểm 2,0: trình bày được nửa số ý của yêu cầu trên, còn mắc một số lỗi diễn
đạt, câu chữ.
- Điểm 1,0: trình bày còn sơ sài, kĩ năng khái quát còn yếu, mắc nhiều lỗi diễn
đạt.
- Điểm 0,5: bài làm quá sơ sài, sa vào diễn nôm.
Câu 2: (8,0 điểm)
a, Yêu cầu về kỹ năng:
Thí sinh có thể trình bày suy nghĩ của mình theo nhiều cách khác nhau.
Tuy nhiên, bài làm phải :
- Thể hiện đúng kết cấu của một bài văn NLXH ngắn, bố cục 3 phần, lập
luận chặt chẽ, diễn đạt mạch lạc, ngôn từ chọn lọc
- Tránh dùng văn kể, văn nói, mắc lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt
- Trình bày sạch sẽ, chữ viết rõ ràng
b, Yêu cầu về kiến thức:
Cần đảm bảo các ý cơ bản sau :

ViettelStudy.vn

- Dẫn dắt và nêu vấn đề: trong xã hội hiện nay, nhịp sống bề bộn, hối hả
của cuộc sống thường nhật đôi khi làm cho con người có thể vô tình, vô cảm
với những người xung quanh Dù ở thời đại nào đồng cảm và sẻ chia vẫn là
điều thiết yếu đó là lối sống, cách ứng xử đầy tình người, khơi dậy truyền
thống tốt đẹp của DT.
- Giải thích :
+ Đồng cảm : biết rung cảm trước những buồn vui của người khác, hiểu
và thông cảm với những gì đang diễn ra xung quanh và luôn đặt mình trong
hoàn cảnh của người khác để nhìn nhận vấn đề từ đó có thái độ quan tâm,
giúp đỡ nhau
+ Sẻ chia : san sẻ niềm vui, nỗi buồn, quan tâm giúp đỡ người khác,
không tỏ ra vô cảm, thờ ơ trước nỗi đau, nỗi bất hạnh của những người xung
quanh
? Vì sao con người cần phải biết đồng cảm, sẻ chia ?
+ "Sống trên đời cần có một tấm lòng", sống trong tập thể, cộng đồng con
người cần phải nương tựa vào nhau, thương yêu, quan tâm, giúp đỡ nhau ,
nếu không cuộc sống sẽ trở nên nhạt nhẽo, vô vị
+ Đồng cảm, chia sẻ sẽ đem đến niềm vui cho người khác, giảm bớt nỗi
đau trong lòng họ, giúp con người xích lại gần nhau hơn, thắt chặt thêm tình
nghĩa, lòng nhân ái, tinh thần đoàn kết dân tộc.
- Đồng cảm không có nghĩa là phải làm những gì thật lớn lao, thật xa vời
mà có khi rất đơn giản chỉ là ánh mắt đồng tình, nụ cười thân thiện, một lời
động viên, một vòng tay rộng mở, một cái nhìn trìu mến, những giọt nước mắt
thương cảm đối với người khác
- Chứng minh : Sự đồng cảm, sẻ chia là nhu cầu của con người từ xưa
đến nay : biểu hiện cụ thể bằng những việc làm : xây dựng nhà tình nghĩa,
trại trẻ mồ côi, trường học cho trẻ em tật nguyền, quỹ vì người nghèo, ủng hộ

ViettelStudy.vn

đồng bào lũ lụt, nạn nhân chất độc da cam, giúp những người nhiễm
HIV/AIDS hòa nhập với cộng đồng các chương trình : thắp sáng ước mơ,
trái tim cho em, vượt lên chính mình, ngày mai tươi sáng ).
- Mở rộng: Trái với đồng cảm, sẻ chia là sự vô cảm, thơ ơ với những gì
diễn ra xung quanh Đồng cảm, sẻ chia phải xuất phát từ trái tim chứ không
phải là sự bố thí, ban phát, thương hại Hãy biết lắng nghe rồi đồng cảm và
cuối cùng là sẻ chia, giúp đỡ.
- Liên hệ : Học sinh cần có những việc làm thiết thực thể hiện tinh thần
tương thân tương ái : quyên góp tặng bạn có hoàn cảnh khó khăn sách vở,
quần áo, cho bạn mượn chiếc khăn mùa đông khi bạn học xa nhà, lời khuyên
thật lòng để xua tan nỗi buồn lo, lắng nghe những lời tâm sự hay trò chuyện,
trao đổi kiến thức
- Đánh giá chung: Đồng cảm và sẻ chia là là nét đẹp trong truyền thống
của dân tộc cần được giữ gìn, phát huy và đề cao. Bài học rút ra cho bản thân.
c, Cách cho điểm:
Đạt đủ yêu cầu trên, lỗi diễn đạt không đáng kể : 8,0 điểm.
- Đạt 2/3 yêu cầu trên, phạm lỗi diễn đạt không nặng : 5,5 - 6,0 điểm .
- Đạt nửa yêu cầu trên, còn phạm nhiều lỗi diễn đạt : 4,0 điểm.
- Viết sai thể loại, không hiểu vấn đề, diễn đạt lủng củng, chưa biết cách
dùng từ đặt câu, lỗi chính tả nhiều 1 - 2 điểm.
Lưu ý: GV dựa vào bài làm cụ thể của HS linh động chiết điểm chính
xác. Khuyết khích thưởng thêm điểm đối với những bài viết sáng tạo.
Câu 3: (8,0 điểm)
a, Yêu cầu về kĩ năng :
Hiểu đúng yêu cầu của đề, biết phân tích những đặc điểm nổi bật và có tình
cảm, suy nghĩ đúng đắn, sâu sắc về nhân vật bé Thu.

ViettelStudy.vn

- Cảm nhận về nhân vật qua sự chuyển biến thái độ, tâm lí, hành động trước
và sau khi nhận ra người cha của mình để tạo lập văn bản nghị luận giàu chất
nhân văn.
- Bố cục mạch lạc, hành văn lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt
câu, chữ viết cẩn thận rõ ràng .
b, Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở những hiểu biết của mình về văn bản " Chiếc lược ngà "của
Nguyễn Quang Sáng, thí sinh phải trình bày được những ý cơ bản sau :
* Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và nhân vật bé Thu :
- Nhà văn Nguyễn Quang Sáng thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong thời
kì kháng chiến chống Mĩ.
“Chiếc lược ngà” được viết năm 1966, khi tác giả hoạt động ở chiến trường
Nam Bộ và được đưa vào tập truyện cùng tên.
- Bé Thu là nhân vật chính của truyện để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng
người đọc.
* Trình bày những cảm nhận về tính cách, tâm lí và tình cảm của bé Thu :
- Thu là cô bé có cá tính, cứng cỏi, gan góc đến mức tưởng như ương ngạnh.
Nét cá tính này của nhân vật được nhà văn miêu tả phù hợp với tâm lí trẻ em
nên rất đáng được trân trọng
+ Thương bé Thu vì hoàn cảnh chiến tranh mà chưa biết ba của mình, đến khi
ba về, Thu không nhận ba vì không giống trong ảnh Trước sự mong mỏi,
khao khát được ôm ấp yêu thương con của ông Sáu, Thu vẫn từ chối, từ chối
đến mức cự tuyệt. ( ba gọi thì giật mình, tròn mắt, ngơ ngác, lạ lùng, nói
trổng, nhất quyết không nhờ ba chắt nước cơm, hắt trứng cá ).
+ Phản ứng tâm lí của bé Thu là hoàn toàn tự nhiên rất đáng được cảm thông
chia sẻ.

ViettelStudy.vn

- Thu là cô bé có tình cảm sâu sắc, mãnh liệt nhưng cũng thật dứt khoát, rạch
ròi. Tình cảm ấy khơi dậy niềm xúc động sâu xa ở người đọc.
+ Xúc động trước sự biến chuyển về thái độ, tâm lí, tình cảm: Khi chưa nhận
ra ba thì thờ ơ, lạnh lùng; được bà ngoại giải thích, nhận ra ba thì bộc lộ tình
cảm tự nhiên, mãnh liệt. (Đôi mắt con bé mênh mông bỗng xôn xao, kêu ba
như xé, hôn ba nó cùng khắp ).
+ Tình cảm của người con bé bỏng đối với người cha thật sâu nặng, đầy khao
khát bởi bị dồn nén bấy lâu. (Tất cả lời nói, hành vi của bé Thu dường như
đều muốn làm nhiều hơn bình thường để bù đắp lại những ngày gần ba ).
- Thu là cô bé hồn nhiên ngây thơ. Tâm hồn Thu thật trong sáng, đáng yêu,
đáng mến. Sự ngây thơ hồn nhiên của con trẻ khiến người đọc càng quý mến,
yêu thương…
* Nhận xét đánh giá:
Tác giả đã thành công trong việc xây dựng nhân vật, đặt nhân vật trong tình
huống bất ngờ, éo le những vẫn tự nhiên, hợp lí để làm nổi bật sự biến chuyển
tính cách và tình cảm; Ngòi bút miêu tả diễn biến tâm lí trẻ em tinh tế, chính
xác. Điều đó thể hiện sự nhạy cảm, tấm lòng nhân hậu của nhà văn đối với
con người và tình đời. Hình tượng nhân vật bé Thu đem đến cho thiên truyện
chất thơ về tình cha con sâu nặng.
c, Cách cho điểm:
- Đạt các yêu cầu trên: 8,0 điểm
- Đạt 2/3 yêu cầu : 5,5 -> 6,0 điểm.
- Đạt 1/2 yêu cầu: 4,0 điểm.
- Đạt 1/3 yêu cầu: 2,5 -> 3,0 điểm.
- Bài viết sa vào thuật truyện: 1,0 điểm.

…… Hết…………