Đánh giá hiện trạng môi trường Thảo Cầm Viên Sài Gòn và đề xuất biện pháp xử lý

1

Chương 1
MỞ ĐẦU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ
Tho Cm Viên Si Gn (TCVSG) đưc thnh lp thng 3 năm 1865, là mt
trong 10 vườn thú lâu đời nhất thế giới do hãng thông tấn Ria Novosti của Nga bình
chọn, mang li nhiu gi tr tinh thn cho người dân thnh ph H Ch Minh v cc
tnh thnh lân cn. Ngoài ra, với b sưu tp hơn 124 loi đng vt hoang dã và 880 loài
thực vt trong đ c hơn 2000 cây thân g đ gp phn phục vụ cho mục đch tham
quan học tp, vui chơi gii trí và điu ha kh hu cho khu vực ni thnh Thnh ph H
Chí Minh. [39]
Hin nay, vấn đ môi trường ti cc vườn thú trong khu vực Đông Nam Á cũng
như ở Vit Nam chưa đưc quan tâm đúng mc . Cc nh qun l vườn thú ch chú
trọng vo thiết kế cnh quan vườn thú sao cho ph hp với môi trường sinh thi của
các loi đng vt trưng by , chú trọng công tc chăm sc v nhân ging đng vt
hoang dã, gim thiu mi do cc đng vt thi ra . Trong khi đ những vấn đ v môi
trường như kh thi , nước thi, tiếng n, bụi và chất thi rắn chưa đưc đu tư hp l
v chưa đưc cc vư ờn thú quan tâm đúng mc. Chính vì vy mà chưa có các công
trình nghiên cu đ xử lý toàn b vấn đ môi trường ti vườn thú hoặc nếu có thì ch có
vài công trình nghiên cu riêng lẻ từng vấn đ như: nước thi hoặc rác thi.
Tình trng môi trường ti Tho Cm Viên Si Gn thì sao ? Môi trường ti
TCVSG cũng g ặp phi những vấn đ c n gii quyết trên. Do đ, vic đnh gi hin
trng, kim sot chất lưng môi trường t ổng th ti Tho Cm Viên Si Gn l vấn đ
cấp bch , cn thiết . Trên cơ sở đ chúng tôi th ực hin đ tài:“ĐNH GI HIN
TRNG MÔI TRƯNG Ở THO CẦM VIÊN SI GN V ĐỀ XUẤT BIN
PHÁP X L”


2

1.2 TNH CẤP THIT CA ĐỀ TI
Vic kho st, đnh gi hin trng môi trường ti Tho Cm Viên Si Gn chưa
từng đưc thực hin trước đây . Đặc bit chất lưng môi trường ti TCVSG đang ngy
càng ô nhiễm, nhất l môi trường nước ti các kênh, h trong khuôn viên. Vì vy, vic
đnh gi hin trng môi trường ở Tho Cm Viên Si Gn l vic lm cn thiết đ từ đ
đ xuất bin php xử l thch hp.
1.3 MC TIÊU, NI DUNG, PHM VI NGHIÊN CU
1.3.1 Mc tiêu ca đ ti:
- Đnh gi hin trng môi trường ti Tho Cm Viên Si Gn.
- Đ xuất bin php xử l nước v sinh chung tri và chất thi rắn.
1.3.2 Ni dung nghiên cu:
- Tổng quan, đnh gi tình hình pht trin du lch ti Tho Cm Viên Sài Gòn
(TCVSG).
- Lấy mẫu và phân tích ti hin trường và trong phòng thí nghim v môi
trường tự nhiên (đất, nước, không khí ) ti mt s đim trong TCVSG.
- Đnh gi hin trng môi trường tự nhiên ti các khu vực lấy mẫu đ phân tích
so sánh với tiêu chuẩn Vit Nam.
- Đnh gi tình trng thu gom và phân loi chất thi rắn không nguy hi và
nguy hi ti TCVSG.
- Đ xuất cc đnh hướng, gii pháp và kiến ngh bo v môi trường du lch ti
TCVSG.
1.3.3 Phạm vi nghiên cu :
- Đ tài thực hin đo đc các ch tiêu môi trường trong phm vi Công ty TNHH
MTV Tho Cm Viên Sài Gòn – Thành ph H Chí Minh.
- Nghiên cu trên qui mô pilot và trong khuôn khổ H Sen – TCVSG.
- Đ tài ch nghiên cu mt s thực vt thủy sinh cụ th.


3

1.4.  NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CA ĐỀ TÀI
- Đ tài nghiên cu thành công sẽ là ngun tài liu bước đu đ đnh gi tình
hình môi trường ti Tho Cm Viên Sài Gòn.
- Vic sử dụng thủy sinh thực vt trong xử l nước thi v sinh chung tri ti
Tho Cm Viên Sài Gòn sẽ làm sáng tỏ thêm vic sử dụng thực vt thủy sinh đ
xử l nước ô nhiễm hữu cơ cao v kh năng thu sinh khi, dinh dưỡng ti ưu của
chúng.
1.5 PHƯƠNG PHP NGHIÊN CU
Nhằm đt đưc các mục đch của đ tài, chúng tôi sẽ sử dụng cc phương php sau:
1.5.1 Phương php thu thp v tng hp ti liu:
Phương php ny đưc thực hin trên cơ sở kế thừa, phân tích và tổng hp các
ngun tài liu, tư liu, s liu, thông tin có liên quan mt cách có chọn lọc từ đ đnh
giá theo yêu cu và mục đch nghiên cu.
Phương php ny dựa trên ngun thông tin sơ cấp và th cấp thu thp đưc từ
những tài liu nghiên cu trước đây đ xây dựng cơ sở cho nghiên cu của lun văn.
Ngun ti liu, s liu sn c liên quan đến vấn đ đưc nghiên cu , thu thp từ
cc cơ quan qun l nh nước gm :
• Chi cục Bo v Môi trường Thnh ph H Ch Minh
• Đi Kh tưng thủy văn khu vực Nam B
• Công ty TNHH MTV Tho Cm Viên Sài Gòn
Ngun ti liu, s liu cn thu thp gm :
- Thu thp thông tin v tình hình hot đng , tính đa dng của cc loi
thực vt, đng vt đang đưc chăm sc , nuôi dưỡng v s lưng du khch đến
tham quan, học tp hng năm ti Tho Cm Viên Si Gn.
- Thu thp s liu v hin trng môi trường từ các ngun: Báo cáo hin
trng môi trường, tình hình môi trường, đ tài, dự án nghiên cu có liên quan,


4

1.5.2. Phương php điu tra, kho st thc đa:
Cc phương php nghiên cu thực đa nhằm so snh, đi chiếu các khu vực
khác nhau, kim đnh và khẳng đnh những kết qu đt đưc từ quá trình phân tích hay
tính toán, thu thp, đo đc bổ sung các s liu, tài liu thực tế ti các khu vực thiếu s
liu.
Thu mẫu, phân tích chất lưng nước, không kh theo cc phương php tiêu
chuẩn nêu trong tài liu của H thng Quan trắc Môi trường toàn cu (GEMS/Air).
1.5.3. Phương php lấy và bo qun mẫu:
Vic lấy và bo qun mẫu ti hin trường đưc tuân thủ theo các tiêu chuẩn Vit
Nam TCVN.
1.5.3.1 Phương php lấy mẫu
Môi trường không khí
Thực hin kho sát ti 03 v trí trong khu vực TCVSG, mi v tr đo vo buổi
sáng; tổng s là 03 mẫu.
Mẫu đưc lấy bằng thiết b SKC, my đo bụi HAZDUST của Mỹ.
Mô t thời tiết (gió, nắng, nhit đ,…), tình trng môi trường xung quanh lúc lấy
mẫu v xc đnh v trí lấy mẫu bằng GPS.
Các ch tiêu phân tích gm: Bụi lơ lửng, Cacbon oxide (CO), Nitơ dioxide
(NO
2
), Sulfat Dioxit (SO
2
), Chì (Pb), Ôzôn (O
3
).
Tiếng ồn
Vic thực hin kho sát tiếng n đưc thực hin ti 03 v trí (cùng v trí môi
trường không khí) thời đim và thời gian đo cũng tương tự như môi trường không khí.
Tổng s lưng mẫu là 03 mẫu.
Tiếng n đưc đo bằng thiết b chuyên dụng Máy DSM 8922

Mô t thời tiết (gió, nắng, nhit đ,…), tình trng môi trường xung quanh ti
thời đim đo (xe c, công trình xây dựng,…) lúc lấy mẫu v xc đnh v trí lấy mẫu
bằng GPS.


5

Nước
Quan trắc chất lưng nước đưc thực hin ti 02 v trí và phân tích mt mẫu
nước ngm.
Các ch tiêu đo l: các chất lơ lửng (SS), các hp chất hữu cơ (BOD/COD), cc
chất dinh dưỡng (N, P) và các vi sinh vt gây bnh (Coliform, E.Coli).
Mô t hin trng xung quanh khu vực lấy mẫu ghi rõ thời gian, v trí và tọa đ
lấy mẫu nước.
Trong quá trình thực hin thí nghim, tn suất lấy mẫu đ phân tích là 2 tun/ln.
1.5.3. 2 Phương php bo qun mẫu
Vic lấy và bo qun mẫu ti hin trường đưc tuân thủ theo các tiêu chuẩn
Vit Nam TCVN 5999:1995, TCVN 5992:1995 và TCVN 5993:1995
1.5.4. Phương php phân tích mẫu
Vic phân tích mẫu đưc thực hin ti hin trường và trong phòng thí nghim
theo các tiêu chuẩn Vit Nam TCVN, SMEWW(Standard method examination of
water and wastewater), TCN-BYT

1.5.5. Phương php so snh
Đi chiếu cc kết qu phân tch , so sánh với tiêu chuẩn Vit Nam TCVN và
quyết đnh s 02/2003/QĐ-BTNMT ngày 29/7/2003 của B Ti nguyên môi trường v
ban hành quy chế bo v môi trường trong lĩnh vực du lch.
1.5.6. Phương php thống kê, x l, phân tích số liu
Đ tài sử dụng phm mm Microsoft Excel đ thng kê các s liu thu thp từ
các ngun, phân tích bổ sung, vẽ biu đ, đ th và trình bày kết qu nghiên cu.

6

Chương 2
TỔNG QUAN
2.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU VỀ MÔI TRƯNG Ở CÁC
VƯN THÚ:
2.1.1 Tình hình nghiên cu trên thế giới:
Hin nay, mt s vườn thú trên thế giới như Vườn thú Victoria – Melbourne,
Úc, đ gii quyết vấn đ môi trường như vấn đ rc thi ti vườn thú với cc gii php
như phân loi rc bằng vic b tr ba loi thng rc với mu sắc khc nhau km theo
ch dẫn.





Với những loi rc thi dễ phân hủy như giấy , thc ăn thừa, phân đng vt …
vườn thú Victoria đ xây dựng h thng xử l đ to thnh phân compost sử dụng trong
nông nghip. H thng xử l rc thnh phân bn của vườn thú Victoria đ đt gii cao
trong chương trình Trao gii vì hot đng pht trin môi trường bn vững ở Melbourne
năm 2012.

Hình 2.1 Bng hướng dẫn phân loi rc cho du khách ti vườn thú
Victoria - Úc


7

Hình 2.2 H thng xử l rc thi dễ phân hủy thnh phân sinh học ti
vườn thú Victoria, Úc
Hình 2.3 H thng xử l rc thi dễ phân hủy thnh phân sinh học nhờ giun ti
vườn thú Victoria, Úc


8

Hoặc cc loi chất thi dễ phân hủy ny đưc đưa vo h thng xử l nhờ cc
loi giun đất, chúng c kh năng tiêu thụ 400 kg chất thi hữu cơ mt tun . Sn phẩm
cui l phân compost giu dinh dưỡng cho đất v cây trng. [42]
 vườn thú Auckland , New Zealand c h thng qun l môi trường kh chặt
chẽ, đt chng nhn ISO 14001. Đây l h thn g qun l môi trường theo tiêu chuẩn
quc tế m vườn thú Auckland cam kết thực hin theo đúng lut , gim thiu ô nhiễm ,
tiếp tục ci thin trong qun l môi trường. Bằng những bin php như :
- C chiến lưc ti chế nhằm hn chế ti đa s lưng chất thi ra môi trường.
- Sử dụng phương tin vn chuyn bằng đin đ di chuyn trong khuôn viên
vườn thú nhằm hn chế kh thi . Du khch đến tham quan di chuyn bằng
phương tin công cng sẽ đưc gim gi v vo cửa.
- V kiến trúc xây dựng : vườn thú Auckland sử dụng cc công ngh thân
thin với môi trường trong xây dựng như : h thng thu gom nước mưa , làm
sch nước thi bằng cc b thực vt thủy sinh , sử dụng h thng chiếu sng
tiết kim năng lưng v nước …
H thng xử l nước thi từ cc chung thú ở vườn thú Auckland nhằm loi bỏ
E.coli v vi sinh vt ch th cho phân trước khi thi ra môi trường bên ngoi . H thng
ny xử l đưc 1.800 m
3
nước thi/1 ngy đêm. [41]

 Vườn thú Beijing (Bắc Kinh) đ sử dụng cc loi thực vt thủy sinh (như cc
loi Lục bình (Eichhornia crassipes (Mart.) , Bèo hoa dâu (Azolla filiculoides Lam.)
Potamogeton crispus L, Rong tóc tiên (Vallisneria spiralis), Myriophyllum spicatum L,
Sen hng (Nelumbo nucifera Gaertn), Rau mung (Ipomoea aquatica Forsk). … đ xử
l nước thi ở các h nuôi các loài thủy cm. [37]
2.1.2 Tình hình nghiên cu trong nước:
Hu hết cc vườn thú ở Vit Nam đưc thành lp từ cch đây rất lâu như Tho
Cm Viên Si Gn đưc thành lp cch đây gn 150 năm, Vườn thú Hà Ni đưc xây
dựng cch nay hơn 30 năm v đu đưc Nh nước qun lý nên vẫn chưa c h thng


9

xử l môi trường khu vực chung nuôi thú theo yêu cu hin nay (do chưa c vn đ
đu tư đúng mc).
Ti Công ty TNHH Vườn Bch Thú Đi Nam-Bình Dương đ xây dựng đưc
h thng xử l môi trường ti Khu du lch và có bin pháp khng chế như sau :
• Đi với ngun phát sinh ô nhiễm bụi, khí thi, mùi :
Thực hin xây dựng bê tông nhựa các tuyến đường trong khu vườn thú.
B tr cc bi đ xe pha ngoi v không cho phương tin lưu thông trong Khu
vườn thú.
Khu chung tri rng lớn trng các loi cây xanh thích hp dọc tuyến đường ni
b, cây xanh trong khu vực chung tri nhằm to môi trường sng và cnh quan khu
vực đng thời ci thin môi trường không khí xung quanh.
Chủ đu tư khu du lch đu tư cc phương tin chuyên dng v thường xuyên v
sinh v tưới nước các tuyến đường ni b trong khu.
• Đi với ngun phát sinh nước thi :
Hin nay nước thi sinh hot khu vườn thú đưc thu gom ri chuyn đến h
thng XLNT 1 chung với lưng nước thi từ Khu du lch đ xử l đt quy chuẩn môi
trường QCVN 14:2008/BTNMT, ct A trước khi thi ra ngun tiếp nhn.

• Đi với ngun phát sinh chất thi rắn :
Đi với chất thi rắn : Ti Khu vườn thú Đi Nam, chất thi rắn đưc phân
thành 2 loi : chất thi hữu cơ v chất thi vô cơ.
Ti từng v trí trên tuyến đường giao thông ni b trong Khu vườn thú Đi Nam
đưc trang b 2 loi thùng rác khác nhau : thùng cha rác hữu cơ v thng cha rác vô
cơ. Cc thng rc ny đưc đnh nhn bên ngoi v sơn mu khc nhau : thng cha
rác hữu cơ mu xanh v thúng cha rc vô cơ mu vng. C cách khong 50m dọc
theo các tuyến đường giao thông ni b trong Khu vườn thú Đi Nam, b trí 1 thùng
rác hữu cơ v 1 thng rc vô cơ. Thng rc đưc trang b là loi thùng rác có th tích
220 lt v 20 lt, trong đ gm 47 thùng 220L và 37 thùng 20L.


10

Hp đng với Xí nghip Xử lý chất thi rắn – Công ty TNHH MTV Cấp thoát
nước môi trường Bình Dương đ xử l theo quy đnh theo hp đng s 103RSH/HĐ-
KT11 ngày 1/4/2011
Đi với chất thi rắn nguy hi : hin nay lưng CTRNH phát sinh ti khu vườn
thú chưa nhiu, do vy Công ty TNHH Vườn Thú Đi Nam đã tiến hnh thu gom, lưu
trữ riêng chất thi nguy hi ti kho lưu cha chất thi c tường bao, mái che kín theo
đúng quy đnh đi với chất thi nguy hi. Công ty phi hp với Công ty cổ phn Đi
Nam ký hp đng với Công ty TNHH MTV Cấp thot nước – Môi trường Đi Nam
thu gom và vn chuyn chất thi rắn nguy hi đi xử lý. [24]
2.2. TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THI SINH HOT V PHƯƠNG PHP X LÝ
BẰNG THỰC VẬT THY SINH
Nước thi sinh hot l nước thi phát sinh từ các hot đng sinh hot của các cng
đng dân cư như : khu vực đô th, trung tâm thương mi, khu vực vui chơi gii tr, cơ
quan công sở, … Các thành phn ô nhiễm chnh đặc trưng thường thấy ở nước thi sinh
hot là BOD
5

, COD, Nitơ v Pht pho. Mt yếu t gây ô nhiễm quan trọng trong nước
thi sinh hot đ l cc loi mm bnh đưc lây truyn bởi các vi sinh vt có trong
phân. Vi sinh vt gây bnh cho người bao gm các nhóm chính là virus, vi khuẩn,
nguyên sinh bào và giun sán.
Nước thi sinh hot cha nhiu chất ô nhiễm đa dng và phong phú v thành phn
và tính chất hữu cơ v vô cơ. Tùy theo nng đ thành phn tính chất nước thi đu vào
và tiêu chuẩn nước thi sau xử lý mà ta có th áp dụng cc phương php xử l sau đây
mt cách riêng lẻ hay kết hp đng thời trong mt quy trình công ngh xử lý.
Đặc trưng của nước thi sinh hot
- Cha thành phn chất hữu cơ nhiu :BOD
5
, COD, SS, tổng P, tổng N cao.
- Nhiu vi sinh vt gây bnh.
- Thành phn chất thi cha nhiu du mỡ, chất tẩy rửa.
Quy chuẩn đnh gi chất lưng nước thi sinh hoạt


11

Theo Quy chuẩn kỹ thut quc gia v nước thi sinh hot (QCVN 14 :
2008/BTNMT)
2.2.1. Tng quan v x l nước thi sinh hoạt bằng thc vt thy sinh
2.2.1.1 Tình hình nghiên cu trong v ngoi nước
Trên Thế giới
Các thí nghim đu tiên dùng thực vt nước bc cao đ xử l nước thi đ đưc
Kawathe Seidel thực hin đu tiên ti Đc từ đu những năm 1950, bi lọc ngm trng
cây dng chy ngang đư c Seidel phát trin và thử nghim trong những năm đu thp
kỷ 1960. Những năm cui thp kỷ 1960 và những năm thp kỷ 1970, Reinhold Kickuth
đ ci tiến thành mt phương php xử l nước thi có tên “Vùng rễ” v đ phổ biến
khắp châu Âu từ những năm 1980 – 1990. Tuy nhiên, do tính thấm nước chm, các loi

đất dính do Kickuth sử dụng b tắc nhanh chóng, vì vy đến cui những năm 1980 ở
Anh, bãi lọc c đ rng lớn hơn như sỏi đ đưc thay thế, và thiết kế này hin vẫn
đang đưc sử dụng. Trong thực tế, vic sử dụng lớp vt liu rng với kh năng thấm
nước cao cũng đ đưc đ xuất ln đu bởi Seidel.Bãi lọc ngm trng cây dòng chy
ngang có kh năng xử lý chất hữu cơ và chất rắn lơ lửng tt, nhưng kh năng xử lý chất
dinh dưỡng li thấp. Do điu kin thiếu oxy trong các bãi lọc không cho phép nitrat hóa
amoni nên kh năng xử l Nitơ b hn chế. Xử l Phôtpho cũng b hn chế do các vt
liu lọc đưc sử dụng (sỏi, đ dăm) có kh năng hấp phụ kém.[31]

 min Bắc Thụy Đin, bãi lọc trng cây ngp nước đưc sử dụng đ xử lý bổ
sung nước thi sau các trm xử l nước thi đô th. Nhìn chung, khử Nitơ l mục đch
chính. Mặc dù hiu qu xử l Phôtpho v BOD cũng kh cao. Nghiên cu của
J.L.Andersson, S.Kallner Bastviken v K.S.Tonderski đ đnh gi hot đng trong 3 –
8 năm của bn h thng bãi lọc trng cây ngp nước quy mô lớn (din tích 20 – 28 ha).
Hai bãi lọc tiếp nhn nước thi từ trm xử l nước thi đô th bao gm các khâu xử lý
cơ học, hoá học. Hai bãi lọc còn li tiếp nhn nước thi đ đưc xử lý sinh học, do đ
nng đ BOD (BOD
2
) và NH
4
+
-N đu vào bãi lọc thấp hơn. Cc bi lọc này hot đng


12

khá ổn đnh, loi bỏ đưc 0,7 – 1,5 tấn N/ha.năm. Đây l gi tr trung bình trong thời
gian nghiên cu, với ti trọng biến đổi từ 1,7 – 6,3 tấn N/ha.năm. Kh năng xử l Nitơ
của bãi lọc phụ thuc vào vic xử l nước thi trước đ, th hin qua giá tr k
20

đi với
khử Nitơ. Trong cc h thng không có khâu xử lý sinh học trước bãi lọc thì giá tr k
20

là 0,61 và 1,1 tháng
-1
trong đ hai bi lọc còn li giá tr này là 1,7 và 2,5 tháng
-1
.
Lưng P b khử dao đng trong khong 10 v 41 kg/ha.năm, phụ thuc vào các giá tr
ti trọng khác nhau, các dng hp chất P và vòng tun hoàn ni ti của P trong các bãi
lọc.
Các tác gi kết lun rằng kh năng loi bỏ Nitơ v Phôtpho của bãi lọc trng cây
ngp nước phụ thuc vào vic xử l nước thi trước đ, ti trọng và các yếu t riêng
của bãi lọc như chế đ thủy lực, nng đ oxy và các chất hữu cơ (những yếu t này li
phụ thuc vào chiu sâu bãi lọc, hình dng và loài thực vt). Bãi lọc trng cây ngp
nước có th xử l đưc tt nước thi từ các trm xử lý NTSH và những yếu t quan
trọng nên cn đưc xem xét khi thiết kế các loi bãi lọc kiu này.
Năm 1991, bãi lọc trng cây dòng chy ngm xử l NTSH đu tiên đ đưc xây
dựng ở Na Uy. Ngày nay, ở những vng nông thôn Na Uy, phương php ny đ trở nên
rất phổ biến đ xử lý NTSH, nhờ các bãi lọc vn hành với hiu suất cao thm chí c
vo ma đông v yêu cu bo dưỡng thấp. Bãi lọc trng cây có th đưc xây dựng
trong bất kì điu kin nào v v trí. Mô hình qui mô nhỏ đưc áp dụng phổ biến ở Na
Uy là h thng bao gm các b tự hoi, tiếp đ l mt b lọc sinh học hiếu khí dòng
chy thẳng đng và mt bãi lọc ngm trng cây dng chy ngang . B lọc sinh học hiếu
kh trước bãi lọc ngm dng đ loi bỏ BOD và thực hin quá trình nitrat hoá trong
điu kin khí hu lnh, nơi thực vt “ngủ” vo ma đông. H thng xử l đưc thiết kế
theo tiêu chuẩn hin hành cho php đt hiu suất khử P ổn đnh > 90% trong vòng 15
năm nếu sử dụng cát thiên nhiên cha nhiu sắt và canxi hoặc sử dụng vt liu hấp phụ
P tin chế có trọng lưng nhẹ. Lớp vt liu hấp phụ ny khi đ bo ho P c th sử

dụng làm chất ci to đất hay làm phân bón bổ sung Phôtpho. Hiu qu xử lý N khong


13

40 – 60 %. Hiu qu dit trừ các vi khuẩn ch th rất cao, thường đt tới < 1000
coliform chu nhit/100 ml. [33]

Ti Đan Mch, hướng dẫn chính thc mới v xử lý ti ch NTSH gn đây đ
đưc B Môi Trường Đan Mch công b, áp dụng bắt buc đi với các nhà riêng ở
nông thôn. Trong hướng dẫn ny người ta đ đưa vo h thng bi lọc ngm trng cây
dng chy đng , cho php đt hiu suất loi bỏ BOD tới 95% v nitrat ho đt 90%.
H thng này có th bao gm c quá trình kết tủa hoá học đ tách Phôtpho bằng PAC
trong b phn ng - lắng, cho phép loi bỏ 90% Phôtpho. Din tích b mặt cn thiết
của bãi lọc là 3,2 m
2
/người và chiu sâu lọc hiu qu là 1m. Vt liu lọc đưc sử dụng
là cát lọc với d
10
= 0,25 – 1,2 mm, d
60
= 1 – 4 mm, h s đng nhất (U = d
60
/d
10
) < 3,5.
Nước thi sau lắng đưc bơm gin đon lên b mặt của lớp vt liu lọc bằng bơm v h
thng ng phân phi. Lớp thot nước ở đy đưc thông khí b đng thông qua các ng
thông hơi nhằm tăng cường sự trao đổi oxy vo môi trường lọc. Mt nửa dòng chy đ
đưc nitrat hóa từ lớp vt liu lọc sẽ đưc bơm tun hon vo ngăn đu của b lắng

hoặc chy vo ngăn bơm nhằm mục đch tăng cường quá trình khử Nitơ v ổn đnh
hot đng của h thng. H thng loi bỏ Phôtpho đưc đặt trong b lắng với mt bơm
đnh lưng cỡ nhỏ.Hoá chất đưc trn với nước thi nhờ h thng bơm, đng thời bơm
cũng thực hin nhim vụ tun hon nước trong ngăn l
ắng.H thng bi lọc ngm trng
cây dng chy đng l m t gii pháp thay thế cho lọc trong đất, cho php đt hiu qu
xử l cao trước khi x nước thi ra môi trường.
Nước thi thô đưc xử l sơ b trong b tự hoi 2 m
3
, sau đ đưc bơm lên bi
lọc ngm bằng bơm hot đng theo van phao mực nước. Nước thi sau xử l đưc thu
bằng h thng ng thu nước. Mt phn hai nước thi đưc tun hoàn v ngăn bơm hoặc
v ngăn lắng. [33]
Ở Vit Nam
 Vit Nam, nhân dân ta từ lâu đ biết dùng thực vt thủy sinh đ làm sch
nước thi. Các kết qu nghiên cu của Nguyễn Vit Anh [1] cho thấy, hiu suất xử lý


14

nước thi trong bi lọc ngm trng cây dng chy đng s ử dụng vt liu lọc sỏi và
gch vỡ, luôn ngp nước là rất tt.H thng làm vic ổn đnh, dao đng chất lưng
nước đu ra không lớn. Với sơ đ 1 bc, chất lưng nước đu ra sau b lọc trng cây
cho php đt đưc tiêu chuẩn ct B, TCVN 5945 – 1995 đi với các ch tiêu COD, SS,
Tổng Phôtpho. Với sơ đ 2 bc ni tiếp, chất lưng nước đu ra sau b lọc trng cây
đt tiêu chuẩn ct A, TCVN 5945 – 1995 hay mc 1, TCVN 6772 – 2000 theo COD,
SS, Tổng Phôtpho. Tuy nhiên, với chế đ luôn ngp nước, ch tiêu NH
4
-N và vi sinh
vt trong nước đu ra cn vưt quá tiêu chuẩn. B lọc có trng cây cho php đt hiu

suất xử l cao hơn so với b lọc không trng cây, theo tất c các ch tiêu nghiên cu.
Bên cnh đ, bi lọc ngm trng cây dng chy đng s ử dụng vt liu sỏi hoặc gch đ
xử l nước thi sau b tự hoi, trng các loi thực vt nước dễ kiếm, phổ biến ở Vit
Nam như cỏ nến, Thủy trúc, sy, phát lc, mai nước, cho php đt tiêu chuẩn x ra
môi trường hay tái sử dụng li nước thi, là công ngh phù hp với điu kin của Vit
Nam, nhất là cho quy mô h, nhóm h gia đình, cc đim du lch, dch vụ, các trang
tri, làng ngh v.v.
Gn đây nhất, công trình xử l nước thi bằng phương pháp rễ cây sy ti bnh
vin Nhân Ái, huyn Thc Mơ, tnh Bình Phước do TS – BS Lê Trường Giang, Phó
Gim đc Sở Y tế TPHCM, làm chủ nhim vừa đưc Sở Khoa học – Công ngh
TPHCM đ đưc nghim thu ngày 12 – 6 – 2009 . H thng xử l nước thi Bnh vin
Nhân Ái sẽ gii quyết đưc toàn b nước thi của trung tâm trước khi thi ra h Thác
Mơ. Theo TS – BS Lê Trường Giang, đây l phương php ti ưu v kinh tế và phù hp
nhất với điu kin đa hình, hin trng của tnh Bình Phước hin nay.
2.2.1.2. Tng quan v bi lc trng cây ngp nước
Đất ngp nước l vng đất trong đ c mực nước cao hơn hay ngang bằng so
với mặt đất trong mt thời gian di, đủ đ duy trì tình trng bo ha nước của đất và sự
phát trin của các vi sinh vt và thực vt sng trong môi trường đ. Cc vng đất ngp
nước tự nhiên cũng c th sử dụng đ làm sch nước thi, nhưng chúng c mt s hn


15

chế trong quá trình vn hành do khó kim soát chế đ thủy lực và có kh năng gây nh
hưởng xấu bởi thành phn nước thi tới môi trường sng của đng vt hoang dã và h
sinh thi trong đ.[11]
Do đ, nhằm khắc phục các hn chế nêu trên, các bãi lọc trng cây nhân to
(constructed wetlands) đ đưc nghiên cu và thiết kế thay cho vng đất ngp nước tự
nhiên trong xử l nước thi. Cũng ging như cc quá trình xy ra trong cc đm ly tự
nhiên, bãi lọc trng cây là mt h thng phc tp với các thành phn nước, thực vt,

đng vt, vi sinh vt, và các thành phn môi trường mặt trời, đất, không kh tương tc
với nhau đ ci thin chất lưng nước. Constructed wetlands là sự kết hp rất tt giữa
các quá trình tự nhiên và công ngh do con người to ra. Đa chất, thủy văn v sinh vt
to nên cc đm ly tự nhiên, ngưc li cc vng đất ngp nước nhân to đưc hình
thành do kỹ thut và kỹ năng của con người. Con người thiết kế, xây dựng và vn hành
cc vng đất ngp nước nhân to đ xử l nước thi. Tuy nhiên, chúng ta nói các vùng
đất ngp nước nhân to do con người làm ra là hoàn toàn nhân to thì không chính xác
v đ bỏ qua nt đặc trưng quan trọng nhất. Bởi vì các quá trình vt lí, hóa học, sinh
học của c đm ly tự nhiên và nhân to đu là các quá trình tự nhiên.[38]

Nếu đưc xây dựng, bo trì và vn hnh đúng qui cch, bi lọc trng cây ngp
nước có hiu qu cao trong loi bỏ nhiu chất ô nhiễm có trong nước thi công nghip,
nước thi đô th v nước mưa. Mt vài h thng đt hiu qu cao trong vic loi bỏ các
chất ô nhiễm như BOD, chất rắn lơ lửng, Nitơ, Phôtpho, hydrocacbon, thm chí là kim
loi. Bãi lọc trng cây có th xử lý nhiu loi nước thi khác nhau như nước thi đô th,
nước thi công nghip, nước thi từ khu thương mi, nước thi nông nghip, nước mưa
chy trn, nước thi gia súc v nước thi của các vùng khai thác mỏ.
Mặc dù mục đch cơ bn của bãi lọc trng cây là xử lý nhiu loi nước thi khác
nhau, tuy nhiên n cũng c nhiu li ch khc.Đm ly l nơi trú ngụ của đng vt
hoang dã.  đ cũng l nơi thu hút du khch đến thăm quan khm ph v tim năng du
lch v môi trường.


16

Vì vy, có th nói rằng bãi lọc trng cây ngp nước nhân to là công ngh xử lý
sinh thái, có kh năng khắc phục nhưc đim v duy trì ưu đim của đất ngp nước tự
nhiên trong xử l nước thi.Bãi lọc nhân to trng cây hot đng tt hơn so với đất
ngp nước tự nhiên cùng din tích, nhờ đy của bãi lọc nhân to c đ dc hp lí và
chế đ thủy lực đưc kim sot. Đ tin cy trong hot đng của bãi lọc nhân to cũng

cao hơn do thực vt và những thành phn khác trong bãi lọc nhân to có th qun lí
đưc như mong mun. Có th to nên mt bãi lọc nhân to từ mt vng đất ngp nước
sn có hay xây dựng nó ở bất c nơi no c đủ đất. Các loi thực vt có thân nhô lên
mặt nước phổ biến nhất đưc dùng trong các bãi lọc trng cây là Cỏ nến (Typha), Sy
(Phragmitis), Cói, Bấc (Scirpus), Lách (Carex).[1]

Nhìn chung, vic xây dựng và vn hành các h thng xử l nước thi trong điu
kin tự nhiên có chi phí thấp hơn so với các h thng xử l nước thi trong điu kin
nhân to thông thường với cùng mt mc đ xử lý. Trong các h thng xử l nước thi
sử dụng h sinh thái ngp nước, bãi lọc trng cây có nhiu tim năng, bởi chúng có th
thích ng với ti trọng hữu cơ cao hơn, với thời gian lưu nước ngắn hơn v cho php
đt chất lưng dòng ra tt hơn. Kết qu là din tích yêu cu cho bãi lọc trng cây t hơn
đng k so với các h thng xử lý dùng sinh vt ngp nước khc.Hơn nữa, các bãi lọc
trng cây có kh năng xử lý cùng mt lúc nhiu loi chất ô nhiễm như BOD, tổng Nitơ,
các chất rắn lơ lửng đến mc đ thích hp. Điu ny kh đt đưc bởi các h thng xử
l theo mô hình đm ly tự nhiên khác.
2.2.1.3. Cơ chế các quá trình x lý trong bãi lc trng cây
a) X l cc chất hữu cơ có kh năng phân hy sinh hc
Trong các bãi lọc, quá trình phân hủy sinh học đng vai tr lớn nhất trong vic
loi bỏ các chất hữu cơ dễ phân hủy (BOD) dng hòa tan hay dng keo c trong nước
thi; lưng BOD còn li cùng các chất rắn lắng đưc sẽ b loi bỏ nhờ quá trình lắng.
C bãi lọc ngm trng cây và bãi lọc trng cây ngp nước v cơ bn hot đng như b
lọc sinh học. Tuy nhiên, đi với bãi lọc trng cây ngp nước, vai trò của các vi sinh vt


17

lơ lửng dọc theo chiu sâu ct nước của bãi lọc đi với vic xử l BOD cũng rất quan
trọng. Cơ chế xử lý BOD trong các màng vi sinh vt bao bọc xung quanh lớp vt liu
lọc tương tự như trong b lọc sinh học nhỏ giọt. Phân hủy sinh học xy ra khi các chất

hữu cơ ha tan đưc chuyn vào lớp màng vi sinh bám trên phn thân ngp nước của
thực vt, h thng rễ và những vùng vt liu lọc xung quanh, nhờ quá trình khuếch tán.
Vai trò của thực vt trong bãi lọc là:
• Cung cấp môi trường thích hp cho vi sinh vt thực hin quá trình phân hủy
sinh học cư trú.
• Vn chuyn oxy vào vùng rễ đ cung cấp cho quá trình phân hủy sinh học hiếu
khí trong lớp vt liu và b rễ.
b) Loại bỏ cc chất rắn
Các chất rắn có th lắng đưc loi bỏ dễ dàng nhờ cơ chế lắng trọng lực, vì h
thng bãi lọc trng cây có thời gian lưu nước dài. Chất rắn không lắng đưc, chất keo
có th đưc loi bỏ thông qua cc cơ chế lọc (nếu sử dụng cát lọc) và phân hủy sinh
học (do sự phát trin của vi khuẩn): hút bám, hấp phụ lên các chất rắn khác (thực vt,
đất, cát, lớp sỏi nn, …) nhờ lực hấp dẫn Van der Waals và chuyn đng Brown. 
lớp sỏi nn, mt thành phn quan trọng của bãi lọc ngm, Sapkota và Bavor (1994)
cho rằng chất rắn lơ lửng đưc loi bỏ trước tiên nhờ quá trình lắng và phân huỷ sinh
học, tương tự các quá trình xy ra trong b lọc sinh học nhỏ giọt.
c) X l Nitơ
Nitơ đưc xử lý nhờ ba cơ chế chủ yếu sau: (1) nitrat hóa/khử nitrat; (2) sự bay
hơi của ammoniac (NH
3
); (3) sự hấp thụ của thực vt. Hin nay, các nhà nghiên cu
vẫn chưa đt đưc sự thng nhất v tm quan trọng của cc cơ chế khử Nitơ như trên,
đặc bit với hai cơ chế nitrat hoá/khử nitrat và sự hấp thụ của thực vt, v đây vẫn là
vấn đ cn tiếp tục nghiên cu.
Trong các bãi lọc, sự chuyn hoá của Nitơ xy ra trong các tng oxy hoá và khử
của đất, ở b mặt tiếp xúc giữa rễ v đất, và phn ngp nước cu thực vt có thân nhô


18

lên mặt nước. Các quá trình xy ra trong mô hình đất ngp nước bao gm: Nitơ hữu cơ
b khoáng hoá thành NH
4
+
trong c hai lớp đất oxy hoá và khử. Lớp oxy hóa và phn
ngp của thực vt là những nơi chủ yếu xy ra quá trình nitrat hóa, ti đây NH
4
+

chuyn hoá thành NO
2
-
bởi vi khuẩn Nitrosomonas và cui cùng thành NO
3
-
bởi vi
khuẩn Nitrobacter.  môi trường pH cao hơn, mt s NH
4
+
chuyn sang dng NH
3
và
bay hơi vo không kh. Nitrat trong vng khử sẽ gim đi nhờ quá trình khử nitrat, lọc
hay do thực vt hấp thụ. Tuy nhiên, nitrat đưc cấp vào từ vùng oxy hoá nhờ hin
tưng khuếch tán.
Đi với lớp b mặt chung giữa đất và rễ, oxy từ khí quyn khuyếch tán vào vùng
rễ qua lá, thân, gc, rễ của các cây trng trong bãi lọc và to nên mt lớp giàu oxy
tương tự như lớp b mặt chung giữa đất v nước. Quá trình nitrat hóa diễn ra ở vùng rễ
hiếu khí, ti đây NH
4

+
b oxy hóa thành NO
3
-
. Phn NO
3
-
không b cây trng hấp thụ sẽ
khuyếch tán vào vùng yếm khí, và b khử thành N
2
và N
2
O do quá trình khử nitrat.
Lưng amoni trong vùng rễ đưc bổ sung nhờ ngun NH
4
+
từ vùng yếm khí khuyếch
tn vo (Sơ đ 2.1).


19



Sơ đ 2.1 Cơ chế xử l Nitơ trong bi lọc
(a) Phân hủy hoặc amoni hóa (b) Vi khuẩn tham gia quá trình chuyn hóa
d) Loại bỏ Phôtpho
Cơ chế loi bỏ Phôtpho trong bãi lọc gm có sự hấp thụ của thực vt, các quá
trình đng hoá của vi khuẩn, sự hấp phụ lên đất, vt liu lọc (chủ yếu l lên đất sét) và
các chất hữu cơ, kết tủa và lắng cùng các ion Ca

2+
, Mg
2+
, Fe
3+
và Mn
2+
. Khi thời gian
lưu nước di v đất sử dụng có cấu trúc mn thì các quá trình loi bỏ Phôtpho chủ yếu
là sự hấp phụ và kết tủa, do điu kin này to cơ hi tt cho quá trình hấp phụ Phôtpho


20

và các phn ng trong đất xy ra [37]. Tương tự như qu trình loi bỏ Nitơ, vai tr của
thực vt trong quá trình loi bỏ Phôtpho vẫn còn là vấn đ tranh cãi. D sao, đây cũng
l cơ chế duy nhất xử lý Phôtpho trong h thng bãi lọc. Các quá trình hấp phụ, kết tủa
và lắng ch đưa đưc Phôtpho vo đất hay vt liu lọc. Khi lưng Phôtpho trong lớp
vt liu lọc vưt quá kh năng cha thì phn vt liu hay lớp trm tch đ phi đưc
no vét và x bỏ.
e) X lý kim loại nặng
Khi các kim loi nặng ha tan trong nước thi chy vào bãi lọc trng cây, cc cơ chế
loi bỏ chúng gm có:
- Kết tủa và lắng ở dng hydroxyt không tan trong vùng hiếu khí, ở dng sunfit
kim loi trong vùng k khí của lớp vt liu.
- Hấp phụ lên các kết tủa hydroxyt sắt, hydroxyt mangan trong vùng hiếu khí.
- Kết hp, lẫn với thực vt chết v đất.
- Hấp thụ vào rễ, thân và lá của thực vt trong bãi lọc trng cây.
Các nghiên cu chưa ch ra đưc cơ chế no trong cc cơ chế trên có vai trò lớn nhất,
nhưng nhìn chung c th nói rằng lưng kim loi đưc thực vt hấp thụ ch chiếm mt

phn nhất đnh [33]. Các loi thực vt khác nhau có kh năng hấp thụ kim loi nặng rất
khác nhau. Bên cnh đ, thực vt đm ly cũng nh hưởng gián tiếp đến sự loi bỏ và
tích trữ kim loi nặng khi chúng nh hưởng tới chế đ thủy lực, cơ chế hóa học lớp
trm tích và hot đng của vi sinh vt. Vt liu lọc l nơi tch tụ chủ yếu kim loi nặng.
Khi kh năng cha các kim loi nặng của chúng đt tới giới hn thì cn no vét và x
bỏ đ kim loi nặng ra khỏi bãi lọc.


21

f) X lý các hp chất hữu cơ khó phân hy sinh hc
Các hp chất hữu cơ đưc loi bỏ trong các bãi lọc trng cây chủ yếu nhờ cơ chế
bay hơi, hấp phụ, phân huỷ bởi các vi sinh vt (chủ yếu là vi khuẩn và nấm), và hấp thụ
của thực vt. Tùy thuc vo đặc tính của chất hữu cơ v loi cây trng mà mt trong
cc cơ chế nêu trên sẽ đng vai tr chủ đo trong quá trình xử lý. Yếu t quan trọng
nh hưởng đến hiu suất loi bỏ các hp chất hữu cơ nhờ qu trình bay hơi l hm s
phụ thuc của trọng lưng phân tử chất ô nhiễm và áp suất riêng phn giữa hai pha khí
- nước xc đnh bởi đnh lut Henry. Các chất bẩn hữu cơ cn c th đưc loi bỏ nhờ
quá trình hút bám vt lí lên b mặt các chất rắn lắng đưc v sau đ l qu trình
lắng.Qu trình ny thường xy ra ở phn đu của bãi lọc. Các hp chất hữu cơ cũng b
thực vt hấp thụ [28], tuy nhiên có chế ny cn chưa đưc hiu rõ và phụ thuc nhiu
vào loi thực vt đưc trng, cũng như đặc tính của các chất bẩn.
g) Loại bỏ vi khuẩn v virus
Cơ chế loi bỏ vi khuẩn, virus trong các bãi lọc trng cây v bn chất cũng như qu
trình loi bỏ các vi sinh vt này trong h sinh học. Vi khuẩn v virus c trong nước thi
đưc loi bỏ nhờ: (1) các quá trình vt l như dnh kết và lắng, lọc và hấp phụ; và (2)
b tiêu dit do điu kin môi trường không phù hp trong mt thời gian dài. Các quá
trình vt l (1) cũng dẫn đến sự tiêu dit vi khuẩn, virus. Hin những bằng chng v
vai trò của thực vt trong vic khử vi khuẩn, virus trong h sinh thi đm ly cn chưa
đưc nghiên cu rõ.[6]

2.2.2. Đặc tính sinh hc v kh năng x l nước thi ca cây Thy trc v cây Bèo
Tây
2.2.2.1. Cây Thy trúc
Tên khoa học: Cyperus Alternifolius[9]

Họ: Cyperaceae
Đặc đim và sự thích nghi: Cây Thủy trúc có th có màu trắng hơi xanh hay màu xanh
lục đm. Các nhánh và cung hoa, lá to thành những lác dù ở đnh trên của thân cây.


22

Cây Thủy trúc sẽ lớn nhanh, phát trin mnh khi rễ ngp chìm trong nước, có th trng
cây trong ao nước hoặc b nước. Vic ra hoa
v tăng trưởng của cây đt kết qu tt nhất khi
trng trong điu kin c đy đủ ánh sáng mặt
trời, tuy nhiên cây vẫn có th chu đựng đưc
dưới mt s nơi c bng ti. Đặc bit cây có
th trng ngp chìm trong nước. Cây Thủy trúc
sng tt trong môi trường khí hu nhit đới
nhưng vẫn có kh năng thch nghi nhanh chng
khi trng trong nhà. Thủy trúc có các ng dụng
như sau:
- Cây Thủy trúc có th dng đ cắm hoa trang tr như cây lc d v lc ta.
- Cây Thủy trúc có th trng đ trang tr như cây cnh ở trong nhà.
- Thân cây Thuỷ Trúc đưc dùng làm nguyên liu cho các ngành thủ công mỹ
ngh như: lm chiếu, đan lt. . .
- Các nghiên cu gn đây cho thấy cây Thủy trúc đặc bit có th đưc sử dụng đ
làm gim mùi hôi tanh của nước cũng như lm sch nước. Người ta có th sử dụng

đ thiết kế các b lọc nước với chi phí thấp và hiu qu cao bằng cây Thủy trúc.
- Ngoài ra, vic kết hp giữa sử dụng Thủy trúc với chất keo tụ - to bông sẽ giúp
tăng thêm hiu qu khử mùi và làm sch nước ô nhiễm là mt vấn đ đang đưc
quan tâm.
2.2.2.2. Cây Bèo Tây
Tên khoa học: Eichhornia crassipes Solms [9]
Họ: Pontederiaceae
Bo tây cn đưc gọi là Lục bình hay Bèo Nht Bn, là mt loài thực vt thủy
sinh, thân tho, sng nổi theo dng nước, thuc v chi Eichhonia của Họ Bèo tây

Hình 2.4 Cây Thuỷ Trúc


23

(Pontederiaceae). Cây bèo tây xuất x từ châu Nam Mỹ, du nhp Vit Nam khong
năm 1905.
Cây bèo tây mọc cao khong 30 cm
với dng lá hình tròn màu xanh lục, láng
và nhn mặt. Lá cun vo nhau như những
cách hoa. Cung lá nở phình ra như bong
bóng xp rut giúp cây bèo nổi trên mặt
nước. Ba l đi ging như ba cnh. Rễ bèo
trông như lông vũ sắc đen buông rũ xung
nước, di đến 1m.

Cây bo tây tăng trưởng liên tục trong năm với tim năng sinh sn lớn. Bèo tây
tăng trưởng nhanh nhất trong nhit đ nước từ 28 – 30
o
C và ngừng tăng trưởng khi

nhit đ nước lên tới 40
o
C hoặc dưới 10
o
C. [28]
Loi cây thủy sinh này có th sinh sn bằng c 2 hình thc sinh sn vô tính và
hữu tnh, nhưng chủ yếu bằng hình thc vô tính. Qun th bèo tây có th tăng lên gấp
đôi trong vng 12 ngy. [29]
 dng tự nhiên, loi bèo này có tác dụng hấp thụ những kim loi nặng (như chì,
thủy ngân và strontium) và vì thế có th dng đ xử lý ô nhiễm môi trường.
Hiu suất xử l nước thi của bo tây đi với đ đục là 97,79%; COD là 66,10%;
Nitơ tổng là 64,36 %; phosphat tổng là 42,54%.
2.2.2.3. Kh năng x l nước thi ca thc vt thy sinh
Thủy trúc và Bèo tây là hai loài thủy sinh thực vt, mang đặc tính của giới thực
vt, là loài sinh vt tự dưỡng. Thực vt là thành phn quan trọng trong chui thực phẩm,
to ra những chất hữu cơ từ các chất vô cơ nhờ ánh sáng mặt trời. Thực vt thủy sinh là
loài tho mc, thân mm; quá trình quang hp cũng ging như thực vt trên cn. Thủy
sinh thực vt đưc chia thành ba nhóm : (1) nhóm thực vt thủy sinh ngp nước, (2)
Hình 2.5 Cây Bèo Tây


24

nhóm thực vt trôi nổi, (3) nhóm thực vt nửa ngp nước (xem hình 2.7, 2.8,
2.9).[9]Thủy trúc thuc nhóm thực vt nửa ngp nước và Bèo tây thuc nhóm thực vt
trôi nổi.

Hình 2.7 Nhóm thực vt trôi nổi
Bèo tây Eichhornia crassipes
Bèo cái Postia stratiotes
Rong đuôi chn
Hình 2.6 Nhóm thực vt thủy sinh ngp nước
Rong Hydrilla Verticillata

Rong Ceratophyllum Demursum


25

Hình 2.8 Nhóm thực vt nửa ngp nước
Cỏ nến Typha latifolia
Sy Common reed

Cơ chế xử lý nước thải của thực vật thủy sinh như sau :
Các chất dinh dưỡng đưc hấp thụ qua rễ và qua lá. lá của các loài thực vt (k
c thực vt thủy sinh) đu có nhiu khí khổng.Mi mt cm
2
b mặt lá có khong 100 l
khí khổng.Qua l khí khổng này, ngoài sự trao đổi khí còn có sự trao đổi các chất dinh
dưỡng. Do đ, lưng vt chất đi vo qua l khí khổng đ tham gia quá trình quang hp
không nhỏ.  rễ, các chất dinh dưỡng vô cơ đưc lông rễ hút và chuyn lên l đ tham
gia quá trình quang hp.Như vy, vt chất c trong nước sẽ đưc chuyn qua h rễ của
thực vt thủy sinh v đi lên l. L nhn ánh sáng mặt trời đ tổng hp thành vt chất
hữu cơ. Cc chất hữu cơ ny cng với chất khác to nên tế bào và to ra sinh khi.Thực
vt ch tiêu thụ các chất vô cơ ha tan. Cc chất hữu cơ không đưc thực vt tiêu thụ
trực tiếp mà phi qua qu trình vô cơ ha nhờ hot đng sng của vi sinh vt (VSV).
VSV sẽ phân hủy các hp chất hữu cơ v chuyn chúng thành các hp chất vô cơ ha
tan.Lúc đ, thực vt mới có th sử dụng chúng đ tiến hnh trao đổi chất.Chính vì thế
thực vt không th tn ti và phát trin trong môi trường ch cha các chất hữu cơ m
không có mặt của VSV. Qu trình vô cơ ha chất hữu cơ nhờ hot đng của VSV và
quá trình thực vt thủy sinh hấp thụ các chất vô cơ ha tan to ra hin tưng gim vt
chất c trong nước. Nếu đ l nước thi thì qu trình ny đưc gọi là quá trình tự làm
sch sinh học.