Hoàn thiện kế toán các khoản dự phòng tại việt nam

B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNGăIăHCăKINHăTăTPăHăCHệăMINH
ầầầầ


LểăTHăHUYNăTRANG


HOẨNăTHINăKăTOÁNăCÁCăKHONă
DăPHọNGăTI VITăNAM


LUNăVNăTHCăSăKINHăT







TP H Chí Minh nm 2012


B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNGăIăHCăKINHăTăTPăH CHÍ MINH
ầầầầ


LểăTHăHUYNăTRANG

HOẨNăTHINăKăTOÁNăCÁCăKHONă
DăPHọNGăTIăVITăNAM

ChuyênăngƠnh:ăKătoán
Mƣăs:ă60.34.03.01
LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngiăhngădnăkhoaăhc:ăTSăPHMăXUỂNăTHẨNH



TP H Chí Minh nm 2012



LIăCMăN

u tiên, tôi xin bƠy t lòng bit n sơu sc đn TS Phm Xuơn ThƠnh,
ngi đƣ tn tình hng dn vƠ giúp đ tôi trong vic hoƠn thin lun vn nƠy,
cng đng thi giúp tôi rt nhiu trong vic cng c kin thc chuyên môn.
Tôi cng xin trơn trng cm n các thy cô khoa K toán ậ Kim toán
trng đi hc Kinh t Tp. H Chí Minh đƣ truyn đt cho tôi bit bao kin thc
quỦ báu vƠ hu ích, các anh ch cán b trong khoa K toán ậ Kim toán vƠ phòng
đo to sau đi hc đƣ to điu kin thun li trong quá trình hc tp ti trng.
VƠ chơn thƠnh cm n các anh ch vƠ bn bè tôi, nhng ngi đƣ ht lòng
giúp đ tôi trong công tác thu thp, x lỦ s liu, tìm kim tƠi liu chuyên môn.

Tác gi lun vn



Lê Th Huyn Trang






LIăCAMăOAN

Tôi tên Lê Th Huyn Trang, lƠ tác gi lun vn: “Hoàn thin k toán các
khon d phòng ti Vit Nam” xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cu ca
riêng tôi.
Các s liu, kt qu nêu trong lun vn lƠ trung thc vƠ cha tng đc
công b trong bt k công trình nƠo khác.





Tác gi lun vn

Lê Th Huyn Trang











MCăLC
MăU 1
CHNGă1:ăTNGăQUANăVăD PHọNGăVẨăKăTOÁNăDăPHÒNG. 4
1.1 MT S VN  CHUNG V D PHÒNG VÀ K TOÁN D PHÒNG.
4
1.1.1 Khái nim v d phòng 4
1.1.2 Quan h gia d phòng vi ri ro và các yu t không chc chn: 5
1.1.3 Phân bit d phòng vi n phi tr và n tim tàng: 6
1.1.4 S cn thit ca thông tin d phòng và vic trình bày thông tin d
phòng trên báo cáo tài chính. 8
1.2 K TOÁN D PHÒNG THEO QUY NH CA CHUN MC K
TOÁN QUC T 9
1.2.1 Quy đnh trong chun mc chung 9
1.2.2 Quy đnh trong các chun mc k toán c th 12
1.2.2.1 D phòng gim giá đu t ngn hn, dƠi hn: 12

1.2.2.2 D phòng n khó đòi 13
1.2.2.3 D phòng gim giá hƠng tn kho 15
1.2.2.4 D phòng n phi tr 16
1.3 K TOÁN CÁC KHON D PHÒNG TI MT S QUC GIA TRÊN
TH GII 19
1.3.1 K toán d phòng ti Hoa K 19
1.3.1.1 D phòng gim giá đu t ngn hn, dƠi hn 19
1.3.1.2 D phòng n khó đòi 20
a) Phng pháp c tính n khó đòi da vƠo Báo cáo thu nhp: 20
b) Phng pháp c tính n khó đòi da vƠo Bng cơn đi k toán: 21
1.3.1.3 D phòng gim giá hƠng tn kho 22
a) ánh giá hƠng hoá tn kho theo tng mt hƠng: 23
b) ánh giá hƠng hoá tn kho theo nhóm hƠng: 23


c) ánh giá hƠng hoá tn kho cho tt c các loi hƠng tn kho: 24
1.3.1.4 D phòng n phi tr 25
1.3.2 K toán d phòng ti Pháp 26
1.3.2.1 D phòng gim giá tƠi sn 27
a) D phòng gim giá tƠi sn c đnh. 27
b) D phòng gim giá hƠng tn kho. 27
c) D phòng gim giá chng khoán. 27
d) D phòng n khó đòi. 27
1.3.2.2 D phòng ri ro vƠ chi phí 28
1.3.2.3 D phòng theo lut đnh 28
1.4 BÀI HC KINH NGHIM RÚT RA CHO K TOÁN D PHÒNG TI
CÁC DOANH NGHIP VIT NAM 28
KTăLUNăCHNGă1 31
CHNGă2:ăTHCăTRNGăKăTOÁNăCÁCăKHONăDăPHọNGăTI
VITăNAM. 32

2.1 S LC CÁC QUÁ TRÌNH MANG TÍNH PHÁP LÝ V K TOÁN D
PHÒNG TI VIT NAM QUA CÁC GIAI ON. 32
2.1.1 Giai đon t nm 1945 đn 1986: 32
2.1.2 Giai đon t nm 1986 đn 1995: 32
2.1.3 Giai đon t nm 1995 đn 2001: 33
2.1.4 Giai đon t nm 2001 đn nay: 34
2.2 QUY NH V K TOÁN D PHÒNG TI VIT NAM HIN NAY 34
2.2.1 Theo chun mc k toán: 34
2.2.1.1 Chun mc k toán s 18 : các khon d phòng, tƠi sn vƠ n tim
tàng: 34
2.2.1.2 Chun mc k toán s 02: HƠng tn kho: 37
2.2.2 Theo ch đ k toán và các thông t hng dn: 38
2.2.2.1 D phòng gim giá đu t ngn hn. 39


2.2.2.2 D phòng gim giá đu t dƠi hn: 40
2.2.2.3 D phòng n khó đòi 42
2.2.2.4 D phòng gim giá hƠng tn kho 43
2.2.2.5 D phòng tr cp mt vic lƠm: 44
2.2.5.3 D phòng phi tr 46
2.3 THC TRNG K TOÁN D PHÒNG TI VIT NAM HIN NAY 47
2.3.1 Kho sát thc t k toán d phòng ti các doanh nghip Vit Nam 47
2.3.1.1 i tng vƠ phm vi kho sát: 47
2.3.1.2 Phng pháp kho sát: 47
2.3.2 Tng hp kt qu và nhn xét 49
2.4 ÁNH GIÁ THC TRNG K TOÁN D PHọNG TI VIT NAM 55
2.4.1 Thành tu: 55
2.4.2 Hn ch và nguyên nhân: 57
KTăLUNăCHNGă2 59
CHNGă3:ăPHNGăHNG,ăGIIăPHÁPăHOẨNăTHINăCÁCăQUYă

NHă Vă Kă TOÁNă Dă PHọNGă TIă CÁCă DOANHă NGHIPă VITă
NAM. 60
3.1 QUAN IM XÁC LP GII PHÁP HOÀN THIN CÁC QUY NH
V K TOÁN D PHÒNG. 60
3.1.1 Thông qua vic hoàn thin k toán d phòng tng cng cht lng
thông tin cung cp qua báo cáo tài chính. 60
3.1.2 Tng bc to s tng thích vi chun mc k toán quc t v d
phòng đ tng cng tính hi nhp ca k toán Vit Nam. 61
3.2 PHNG HNG HOÀN THIN CÁC QUY NH V K TOÁN D
PHÒNG. 61
3.2.1 Hoàn thin k toán d phòng phi đm bo phù hp vi thc tin Vit
Nam đ đm bo kh nng ng dng thc tin. 61


3.2.3 Hoàn thin k toán d phòng đng b vi vic hoàn thin và phát trin
h thng k toán áp dng ti doanh nghip. 62
3.3 GII PHÁP HOÀN THIN CÁC QUY NH V K TOÁN D PHÒNG
62
3.3.1 Gii pháp ngn hn: 62
3.3.2 Gii pháp dài hn: 71
3.3.2.1 Nghiên cu vƠ xơy dng chun mc k toán công c tƠi chính: 71
3.3.2.2 Nghiên cu đ đc tha nhn vic s dng giá tr hp lỦ trong h
thng k toán Vit Nam. 76
3.4 KIN NGH: 81
KTăLUNăCHNGă3 83
KTăLUN 84


DANHăMCăCÁCăKụăHIU,ăCHăVITăTT
GTHL Giá tr hp lí

HTK HƠng tn kho
IAS Chun Mc K Toán Quc T (International Accounting
Standard)
IASB Hi ng Chun Mc K Toán Quc T (International
Accounting Standard Board)
IFRS Chun mc báo cáo tài chính (International Financial Reporting
Standard)
LCM Giá thp hn gia giá gc vƠ giá th trng (Lower of Cost and
Market)
NPTTC N phi tr tƠi chính
NRV Giá tr thun có th thc hin
TSTC TƠi sn tƠi chính
WTO T chc thng mi th gii
VAS Chun mc k toán Vit Nam


DANHăMCăCÁCăHỊNHăV,ăăTH,ăBNGăBIU

S đ 1.1 S đ cơy xác đnh d phòng vƠ n tim tƠng 7
S đ 1.2 Các yu t ca đc đim cht lng đáng tin cy 10
S đ 1.3 Các loi d phòng theo k toán Pháp 26
Bng 2.1 Bng phơn b s liu theo quy mô doanh nghip kho sát 48
Bng 2.2 Tiêu chí phơn loi doanh nghip 48
Bng 2.3 T l doanh nghip thc hin k toán d phòng 49
S đ 2.4 S lng doanh nghip thc hin d phòng chi tit 50
S đ 2.5 Vai trò hi ngh nghip trong vn đ lp quy k toán 51
1

MăU
1.ăLỦădoăchnăđătƠi

Trong nhng nm gn đơy, cùng vi s phát trin mnh m ca nn
kinh t, h thng k toán Vit Nam cng liên tc điu chnh vƠ tng bc
hoƠn thin, theo đó các quy đnh v k toán d phòng cng ngƠy mt phù hp
vƠ hoƠn chnh hn. Sau khi ban hành Chun mc k toán Vit Nam (VAS) 18
(ngƠy 18/12/2005), B TƠi Chính đƣ tip tc đa ra Thông t s 13/2006TT-
BTC (ngƠy 27/02/2006), tip theo đó lƠ Thông t 228/2009TT-BTC (ngày
07/12/2009) nhm hng dn chi tit, đy đ vn đ trích lp, ghi nhn và
trình bày d phòng trong k toán Vit Nam.
Trong môi trng kinh doanh đa dng vƠ phc tp nh hin nay, k
toán d phòng s lƠ công c h tr ln trong vic cung cp cái nhìn đy đ và
chính xác tình hình tƠi chính ca doanh nghip cho nhƠ đu t. ng thi, k
toán d phòng cng giúp doanh nghip d dƠng nhìn nhn ri ro, t đó xơy
dng các k hoch ngn hay dƠi hn đ ch đng v tƠi chính. Tuy nhiên, vi
nhng lỦ do ch quan vƠ khách quan, vn đ nƠy dng nh cha đc s
quan tơm đúng mc v phía các doanh nghip, do đó, ngi vit t vic
nghiên cu đ tƠi: “HoƠnăthinăkătoánăcácăkhonădăphòngătiăVităNam”
hy vng s khái quát đc tình hình thc hin k toán d phòng vƠ đóng góp
phn nƠo trong vic hoƠn thin các quy đnh v k toán d phòng ti Vit
Nam, qua đó nơng cao cht lng báo cáo tƠi chính.
2.ăMcătiêuănghiênăcuăcaăđătƠi:
Qua phơn tích nhng ni dung ca chun mc quc t v k toán d
phòng, cng nh tham kho kinh nghim ca các nc phát trin đi trc, t
đó so sánh vi tình hình thc t ti Vit Nam đ đ ra nhng gii pháp nhm
khc phc nhng nhc đim còn tn ti vƠ hoƠn thin hn các các quy đnh
v k toán d phòng ti Vit Nam.
2

3.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcuăcaăđătƠi:
Lun vn ch tp trung đi sơu vƠo nghiên cu các vn đ trong quy đnh
v phng pháp trích lp, hch toán vƠ trình bƠy d phòng gim giá tr tƠi sn

vƠ d phòng n phi tr ti các doanh nghip hot đng sn xut kinh doanh,
không tìm hiu v k toán các đn v đc thù nh các đn v hƠnh chính s
nghip, khi ngơn hƠng ầ Vic kho sát đc thc hin ti các doanh nghip
trên đa bƠn Tp. H Chí Minh.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng các phng pháp nghiên cu:
- Phng pháp so sánh vƠ đi chiu
- Phng pháp phơn tích đnh lng
- Phng pháp phơn tích vƠ tng hp.
5.ăCuătrúcăcaălunăvn
Lun vn “HoƠnăthinăkătoánăcácăkhonădăphòngătiăVităNam”
kt cu gm có 3 chng, đc trình bƠy c th nh sau:
Chngă1:ăTngăquanăvăd phòngăvƠăkătoánătríchălpădăphòng.
(27 trang )
Chng nƠy h thng toƠn din c s lỦ lun v k toán d phòng,
đc sƠng lc, sp xp vƠ tng hp t các chun mc k toán quc t đƣ ban
hƠnh hin nay.
NgoƠi ra chng 1 còn đi vƠo tìm hiu k toán d phòng ti mt s
quc gia phát trin trên th gii vƠ trong khu vc, đin hình lƠ Hoa K, Pháp.
T đó nhìn nhn, đánh giá nhng đim mnh, đim cha phù hp vi Vit
Nam, phơn tích vƠ so sánh đ rút ra bƠi hc kinh nghim.
Chngă 2:ă Thcă trngă vă kă toánă các khonă dă phòngă tiă Vită
Nam. (28 trang)
3

Chng 2 s s lc v lch s phát trin ca k toán Vit Nam theo
tng giai đon, vƠ đi vƠo c th lch s phát trin ca k toán d phòng ti
Vit Nam.
Trình bƠy c th k toán d phòng đc quy đnh trong lut k toán
Vit Nam, trong Chun mc, Ch đ vƠ các Thông t liên quan. Tng hp, so

sánh vi k toán d phòng đƣ đc quc t thc hin.
Trình bƠy kt qu t vic kho sát thc hin thc t ti 40 doanh nghip
trong đa bƠn Tp. H Chí Minh, t s liu thu thp đc đ thng kê, phơn
tích t đó khái quát toƠn cnh tình hình thc tin áp dng k toán d phòng,
đúc kt nhng thông tin hu ích đ đa ra kt lun.
Tng kt, nhn đnh nhng đim mnh, nhng đim còn tn ti đ rút
ra bƠi hc kinh nghim vƠ đa ra phng hng, gii pháp hoƠn thin k toán
d phòng ti Vit Nam giai đon hin nay.
Chngă3:ăPhngăhng,ăgiiăphápăhoƠnăthinăcácăquyăđnhăvăkă
toánădăphòngătiăVităNam. (24 trang)
a ra quan đim nn tng trong vn đ hoƠn thin các quy đnh v k
toán d phòng. K toán d phòng ti Vit Nam phi phù hp vi thông l
quc t, đáp ng nhu cu quc t hóa ca Vit Nam, đng thi phi đm bo
ng dng mt cách nht quán, khoa hc vi điu kin c th ti Vit Nam.
Nhìn nhn nhng thun li vƠ khó khn có th gp phi trong quá trình
xơy dng vƠ ban hƠnh chun mc, vai trò ca t chc lp quy, c quan qun
lỦ thu vƠ hi ngh nghip trong thc t.
Trên quan đim xơy dng, đ ra các gii pháp c th v ngn hn cng
nh dƠi hn đ góp phn hoƠn thin các quy đnh v k toán d phòng nói
riêng vƠ h thng k toán Vit Nam nói chung.
4

Chngă1:ăTNGăQUANăVăDăPHọNGăVẨăKăTOÁNăDă
PHÒNG.
1.1 MTăSăVNăăCHUNGăVăDăPHọNGăVẨăKăTOÁNă
DăPHọNG.
1.1.1 Khái nim v d phòng
Khon mc d phòng đc Hi ng Chun Mc K Toán Quc T
(IASB) xơy dng thƠnh chun mc quc t IAS 37 “D phòng, tài sn và n
tim tàng” (Provisions, contigent liabilities and contigent assets), đc ban

hƠnh nm 1998, áp dng cho báo cáo tƠi chính bt đu t ngày 01/07/1999,
sau đó IASB điu chnh, sa đi vƠo nm 2001. Theo chun mc k toán
quc t IAS 37, d phòng (provision) lƠ mt khon n phi tr (liability)
không chc chn v giá tr hoc thi gian
1
. Nh vy, xét v bn cht, d
phòng va mang tính c tính, va mang tính thi đim.
Trong đó, n phi tr (liability) lƠ mt ngha v hin ti ca doanh
nghip phát sinh t các s kin trong quá kh, mƠ vic thanh toán ngha v
nƠy đc c tính dn đn vic suy gim các ngun lc kinh t ca doanh
nghip.
Mt s kin rƠng buc (obligating event) lƠ mt s kin đc xác lp
bi ngha v pháp lỦ (legal obligation) hay mt ngha v liên đi
(constructive obligation) khin cho doanh nghip không có s la chn nƠo
khác ngoƠi vic thc hin ngha v đó.
Mt ngha v pháp lỦ (legal obligation) lƠ mt ngha v phát sinh t:
- Mt hp đng (đc kỦ kt hay vi các điu khon ngm đnh)
- Theo quy đnh ca pháp lut (pháp ch).
- Các hot đng khác theo lut pháp quy đnh.

1
IAS 37, đon 10 : provision is a liability of uncertain timing or amount
5

Ngha v liên đi (constructive obligation) lƠ mt ngha v phát sinh t
các hot đng ca doanh nghip bi:
- Các kiu mu đƣ ban hƠnh, các tp quán trong quá kh, các chính
sách đƣ công b hay mt công b riêng bit có hiu lc hin hƠnh, t đó
doanh nghip ch ra cho các bên khác thy rng h chp nhn ngha v nƠy,
và

- Kt qu lƠ doanh nghip to lp đc nhng k vng chc chn t các
bên khác rng doanh nghip s thc thi ngha v nƠy.
1.1.2 Quan h gia d phòng vi ri ro và các yu t không chc
chn:
Ri ro hay các yu t không chc chn lƠ nhng s kin hay tình hung
không th tránh khi tn ti xoay quanh nhng hot đng ca doanh nghip
mƠ t đó s h tr đ đa ra mt c đoán phù hp nht cho thông tin d
phòng. Khi xác đnh mt ri ro, ta phi xác đnh 3 yu t:
- Xác sut xy ra
- Kh nng nh hng đn đi tng
- Thi lng nh hng.
Có ngha lƠ mt s kin phát sinh trong quá kh có th to ra ri ro cho
đi tng nƠy nhng li hoƠn toƠn không gơy nh hng đn đi tng khác.
Xác sut xy ra cng bin đi theo tng giai đon, thi đim c th. Ví d
vic ban hƠnh quy đnh v lut bo v môi trng yêu cu các đn v sn xut
bao bì không thơn thin vi môi trng phi đóng thu. Nm 20x1, công ty A
đang sn xut các sn phm bao bì t nha PE, thuc nhóm các cht gơy nguy
c hy hoi môi trng, vy công ty A có ri ro phi np thu. Tuy nhiên,
công ty B cng sn xut bao bì nhng t các hp cht đc xác nhn thơn
thin vi môi trng, vy ri ro ca công ty A không phi lƠ ri ro ca công
ty B.
6

n nm 20x2, các sn phm bao bì ca công ty A đc xác nhn đt
tiêu chun thơn thin vi môi trng, vy lúc nƠy công ty A không còn tn ti
ri ro đóng thu môi trng na.
Ri ro mô t nhng bin đng trong dòng tin ra ca mt doanh nghip,
khi nhng yu t ri ro thay đi có kh nng lƠm phát sinh tng khon n
phi tr c tính. Do vy mƠ cn thit phi thc hin nhng xét đoán trong
điu kin không chc chn đ t đó tƠi sn tƠi sn vƠ thu nhp không b thi

phng, n phi tr vƠ chi phí không b giu bt.
K toán d phòng đc xơy dng trên yêu cu v tính thn trng, nhm
đm bo cht lng thông tin cung cp trên báo cáo tƠi chính. Do đó, công tác
k toán d phòng chính lƠ vic đo lng, ghi nhn vƠ trình bƠy các yu t ri
ro mƠ doanh nghip có th phi đi mt trong quá trình hot đng kinh doanh.
1.1.3 Phân bit d phòng vi n phi tr và n tim tàng:
N phi tr vƠ d phòng đc phơn bit bi yu t không chc chn v
giá tr hoc thi gian. Thông thng, các khon phi tr lƠ các khon đƣ xác
đnh đc chc chn c v giá tr vƠ thi gian, trong mt s trng hp (nh
các khon phi tr dn tích (accrual)) cn phi c tính v giá tr hoc thi
gian, tuy nhiên, tính không chc chn thp hn nhiu so vi d phòng.
N tim tƠng vƠ d phòng cng đc phơn bit da trên yu t không
chc chn v giá tr hoc thi gian. N tim tƠng lƠ mt ngha v n cha
đc xác lp, nó còn tu thuc vƠo mt hay nhiu s kin s hoc không xy
ra trong tng lai. (Xem ph lc 1.1 vƠ 1.2 chi tit phơn loi vƠ so sánh n
phi tr, d phòng vƠ n tim tƠng)
 hiu rõ hn v cách thc phơn loi, ta xem s đ 1.1
7


Săđ 1.1 SăđăcơyăxácăđnhădăphòngăvƠănătimătƠng
2

Có th lỦ gii s đ trên theo bng tng hp bên di nh sau:
LƠ kt qu ca mt s kin trong quá kh, có kh nng suy gim ngun lc
kinh t đ thanh toán cho:
(1) mt ngha v hin ti
(2) kh nng phát sinh ngha v ph thuc vào vic có hay không xy ra mt
hay nhiu yu t không chc chn nm ngoài tm kim soát ca doanh nghip
Mt ngha v hin ti

hu nh chc chn lƠm
suy gim ngun lc ca
doanh nghip
Mt ngha v hin ti
hay có th lƠ ngha v
hin ti nhng không
chn chn lƠm suy gim
ngun lc ca doanh
nghip
Mt ngha v hin ti
hay có th lƠ ngha v
hin ti mƠ kh nng
lƠm suy gim ngun lc
ca doanh nghip rt
khó xy ra.

2
IAS 37, Appendix B
8

Ghi nhn lƠ d phòng
Không ghi nhn d
phòng
Không ghi nhn d
phòng
Côngăbămtăkhonădă
phòng
CôngăbănătimătƠng
Khôngăcôngăb
Trong mt s trng hp, không rõ rƠng rng ngha v hin ti có tn

ti hay không. Nhng trng hp nƠy rt him xy ra, đin hình nh trong
các v kin tng. i vi nhng tình hung nƠy, t vic tp hp các bng
chng sn có ti thi đim kt thúc lp báo cáo tƠi chính, doanh nghip xác
đnh:
- Khi có nhiu kh nng có tn ti hn lƠ không tn ti ngha v ti thi
đim cui k, doanh nghip s ghi nhn d phòng (nu đáp ng các điu kin
ghi nhn d phòng).
- Khi có nhiu kh nng lƠ không tn ti ngha v, doanh nghip s
công b nh mt khon n tim tƠng, tr khi kh nng v dòng tin ra ca
doanh nghip lƠ rt hy hu (remote) thì không cn công b.
1.1.4 S cn thit ca thông tin d phòng và vic trình bày thông tin
d phòng trên báo cáo tài chính.
Thông tin d phòng giúp đm bo cht lng ca báo cáo tƠi chính,
cung cp mt cái nhìn đy đ vƠ toƠn vn v tình hình tƠi chính ca đn v.
D phòng gim giá tƠi sn s điu chnh giá tr ghi s ca tƠi sn v giá
tr thun có th thc hin đc trong trng hp giá gc tƠi sn suy gim giá
tr, tƠi sn h hng, li thi ầ Thông tin d phòng nhm đm bo tƠi sn đó
s không phn ánh cao hn giá tr thc t ca nó, t đó không cung cp mt
cái nhìn sai lch v giá tr tƠi sn thông qua báo cáo tƠi chính.
D phòng phi tr phn ánh đy đ nhng ngha v có th phát sinh
trong đn v. Thông tin d phòng phi tr đm bo các khon n phi tr và
chi phí s đc trình bƠy đy đ, không b che giu.
9

Nhìn chung, thông tin v d phòng s cung cp cho các đi tng bên
ngoƠi doanh nghip cái nhìn toƠn vn, chi tit nhng ri ro mƠ doanh nghip
phi đi mt, mc đ nh hng, xác sut xy ra ầ t đó đa ra nhng nhn
đnh chính xác hn v kh nng hot đng ca doanh nghip trong tng lai.
Thông tin d phòng cng h tr các đi tng bên trong doanh nghip
đánh giá rõ ri ro, đnh hng xơy dng các k hoch đi phó, ch đng tài

chính thông qua các ngun d phòng trích lp.
T đó, đòi hi thông tin d phòng cn đc trình bƠy trên báo cáo vi
các ni dung sau:
- Thông tin ngn gn v bn cht các ngha v vƠ thi đim thanh toán
c đoán.
- Du hiu tn ti các yu t không chc chn v giá tr vƠ thi gian.
Khi cn thit, doanh nghip phi trình bƠy các gi đnh chính yu liên quan
đn các s kin có th phát sinh trong tng lai.
- Thông tin v giá tr các tƠi sn c tính s thu hi đƣ đc ghi nhn
phi đc trình bƠy c th.
VƠo cui k k toán lp báo cáo tƠi chính, doanh nghip s thc hin
xét đoán đ ghi nhn, trình bƠy vƠ công b các khon d phòng trên báo cáo
tài chính.
1.2 Kă TOÁNă Dă PHọNGă THEOă QUYă NHă CAă CHUNă
MCăKăTOÁNăQUCăT
1.2.1 Quy đnh trong chun mc chung
Cácăgiăđnhăliênăquan
Gi đnh hot đng liên tc: đn v đc gi đnh còn hot đng trong
thi gian dƠi, tƠi sn ca doanh nghip do đó đc s dng cho các hot đng
kinh doanh ch không phi đc gi đ bán vì vy s xác đnh trên c s giá
gc ch không phi giá th trng. Trong trng hp có bng chng chc
10

chn v vic suy gim giá tr, đ đm bo bc tranh tƠi chính ca doanh
nghip đc phn ánh đy đ vƠ chính xác, ta cn lp d phòng.
C s dn tích: yêu cu doanh nghip ghi nhn các nghip v ti thi
đim phát sinh ch không da trên thc t thu chi tin. iu nƠy cng có
ngha lƠ, khi có ngha v n phát sinh thì ta phi ghi nhn ti thi đim phát
sinh, tuy nhiên, lúc nƠy cha th xác đnh chc chn v giá tr hay thi gian,
dn đn yêu cu phi c tính đ ghi nhn vƠ trình bƠy d phòng.

CácăđcăđimăchtălngăcaăbáoăcáoătƠiăchínhănhăhng:
IASB đa ra đc đim cht lng ca báo cáo tƠi chính bao gm:
- Có th hiu đc (understandability)
- Thích hp (relevance)
- áng tin cy (reliability)
- Có th so sánh (comparability)
c đim quan trng nht nh hng đn k toán d phòng lƠ tính đáng
tin cy. IASB đnh ngha đáng tin cy ngha lƠ không có sai sót hay thiên lch
trng yu, đng thi phn ánh trung thc vn đ cn phi trình bƠy.

Săđ 1.2 Cácăyu tăcaăđcăđimăchtălngăđángătinăcy
11

i tng s dng ch yu báo cáo tƠi chính lƠ nhƠ đu t vƠ ch n,
thn trng chính lƠ đc đim cht lng xut phát t quan đim bo v nhƠ
đu t vƠ ch n, t đó yêu cu doanh nghip phi trích lp d phòng cng
nh công b các khon n tim tƠng trên Báo Cáo TƠi Chính.
Thnătrng lƠ vic tng thêm mc chú Ủ khi thc hin mt s xét đoán
khi c tính trong các điu kin cha rõ rƠng, sao cho tƠi sn vƠ thu nhp
không b thi phng, n phi tr vƠ chi phí không b giu bt. Tuy nhiên thn
trng không phi lƠ vic to ra các khon d phòng gi hoc quá mc, c tình
khai thp tƠi sn vƠ thu nhp, hoc khai khng n phi tr vƠ chi phí.
CácăyuătăcaăBáo Cáo Tài Chính theo IASB:
- TƠi sn (asset): lƠ nhng ngun lc do doanh nghip kim soát, lƠ kt
qu ca mt s kin trong quá kh vƠ đc mong đi mang li li ích kinh t
trong tng lai.
- N phi tr (liabilities): lƠ ngha v hin ti ca doanh nghip phát
sinh t mt s kin trong quá kh mƠ vic thanh toán s dn đn s chuyn
giao các li ích kinh t.
- Vn ch s hu (equity): lƠ phn còn li sau khi tr tƠi sn cho n

phi tr ca doanh nghip
- Thu nhp (income): lƠ s tng lên ca li ích kinh t trong k k toán
di hình thc dòng vƠo (hay s gia tng) ca tƠi sn hoc s gim đi ca n
phi tr dn đn s tng lên ca vn ch s hu mƠ không phi do góp vn.
- Chi phí (expense): lƠ các khon li ích kinh t gim xung trong k
do s chi ra hay gim giá tr ca tƠi sn, hoc s gia tng n phi tr, mƠ kt
qu lƠ s gim vn ch s hu nhng không phi do phơn phi vn cho ch
đu t.
12

1.2.2 Quy đnh trong các chun mc k toán c th
1.2.2.1 D phòng gim giá đu t ngn hn, dài hn:
c trình bƠy trong chun mc k toán quc t (IAS) 25 ậ K toán
các khon đu t (Accounting for Investments), IAS 32 ậ Công c tƠi chính:
Trình bƠy vƠ công b (financial instruments: disclosure and presentation),
IAS 39 ậ Công c tƠi chính: ghi nhn vƠ đo lng (financial instrument:
recognition and measurement) vƠ gn đơy nht lƠ d án Chun mc báo cáo
tài chính (IFRS) 9 nhm sa đi vƠ thay th cho IAS 39.
IAS 25 phơn loi các công c tƠi chính theo thi gian nm gi, gm:
- u t ngn hn: lƠ các khon đu t có thi gian đáo hn di 1
nm.
- u t dƠi hn: lƠ các khon đu t đáo hn trên 1 nm.
VƠo cui thi khoá k toán, nu các khon đu t gim giá tr thì s
trích lp d phòng.
n IAS 39, mc đích nm gi các khon đu t nƠy đc dùng lƠm
tiêu chí đ phơn loi các khon đu t, đc chia lƠm 3 loi:
- Nm gi đ kinh doanh: lƠ mt phn ca danh mc đu t nhm mc
đích thu li nhun da trên bin đng giá (bán vƠ mua li trong ngn hn).
Các khon nƠy đc ghi nhn theo giá tr hp lỦ, khon chênh lch đc hch
toán vƠo vn ch s hu.

- Các khon đu t gi đn ngày đáo hn: khon đu t vƠ khon chi
tr đc xác đnh trc vƠ doanh nghip có Ủ đnh rõ rƠng vƠ chn chn có
kh nng gi các khon đu t nƠy đn ngƠy đáo hn. Các khon nƠy đc
ghi nhn theo giá gc chit khu (amortised cost).
Giá gc chit khu lƠ giá tr ghi nhn ban đu tr đi các khon tin gc
đƣ thanh toán, cng (hoc tr) phn chit khu dn tích theo phng pháp tác
13

đng lƣi sut vƠ tr đi các khon gim tr khác (trng hp công c tƠi chính
suy gim giá tr hay khó thu hi)
- Các khon đu t sn sàng đ bán: lƠ các khon đu t doanh nghip
sn sƠng bán khi có li, đc ghi nhn theo giá tr hp lỦ, chênh lch đc
hch toán vƠo thu nhp hay chi phí trong k.
Gn đơy nht lƠ d án IFRS 9 xơy dng t nm 2009 nhm đn gin
hoá đng thi sa đi hoƠn thin IAS 39, ni dung ch yu:
(1) Phơn loi vƠ đo lng tƠi sn tƠi chính vƠ công c n: IFRS 9 yêu
cu tƠi sn tƠi chính đc phơn loi da trên mô hình kinh doanh ca doanh
nghip nhm qun lí tƠi sn tƠi chính vƠ nhng đc trng dòng tin theo hp
đng/kh c ca tƠi sn tƠi chính. Vic phơn loi vƠ đo lng công c n và
công c vn không thay đi so vi IAS 39.
(2) Phng pháp lun cho s suy gim giá tr: xơy dng mô hình c
tính l cho s suy gim giá tr tƠi sn tƠi chính.
Nhìn chung IFRS 9 yêu cu v phơn loi vƠ đo lng ging vi IAS 39,
ch tr trng hp đi vi công c tƠi chính phái sinh, IFRS quy đnh, ngay
c khi không có c s đo lng mt cách đáng tin cy, công c tƠi chính phái
sinh vn phi ghi nhn theo giá tr hp lí.
1.2.2.2 D phòng n khó đòi
Khi doanh nghip áp dng chính sách bán hƠng tín dng nhm mc
đích tng doanh thu vƠ li nhun thì doanh nghip phi chp nhn mt s ri
ro nht đnh đi vi các khon phi thu khách hƠng. Nu doanh nghip thc

s không thu đc tin t khách hƠng thì các khon n khó đòi tr thƠnh chi
phí ca doanh nghip. Hch toán n khó đòi phi tuơn th theo nguyên tc
phù hp gia doanh thu vƠ chi phí. Tuy nhiên bn thơn doanh nghip không
th bit đc vƠo lúc nƠo s không thu đc n do vy đ khon chi phí n
14

khó đòi đc phn ánh trên Báo cáo thu nhp tuơn th theo nguyên tc phù
hp thì yêu cu các doanh nghip phi c tính khon chi phí nƠy.
Hin nay, cha có chun mc quc t nƠo hng dn chi tit cho k
toán các khon n khó đòi. Tuy nhiên theo thông l mt s nc (nh Hoa
K, Pháp, ầ) có hai phng pháp:
(1) Phng pháp ghi trc tip: theo phng pháp nƠy, khi có bng
chng chc chn v khon n không thu hi đc, k toán s xoá s trc tip
khon n nƠy.
Thông thng, phng pháp nƠy đc áp dng cho các t chc mƠ
khon d phòng không trng yu trong Báo cáo tƠi chính, chúng có u đim
lƠ đn gin, d thc hin vƠ nhanh chóng. Tuy nhiên, phng pháp nƠy không
đáp ng đc nguyên tc phù hp.
(2) Phng pháp d phòng:
- Tính t l gia doanh thu thun vƠ n khó đòi
Phng pháp nƠy s dng doanh thu thun (doanh thu tr đi các khon
gim tr nh hƠng bán tr li, chit khu, ầ) lƠm c s, đôi khi nó còn đc
gi lƠ phng pháp tip cn theo báo cáo thu nhp. D liu k toán thng kê
trong quá kh s đc dùng đ c đoán t l gia các khon n khó đòi trên
doanh thu thun, t l nƠy s đc áp dng đ c tính s n khó đòi ca các
k sau.
- Tính tui n
Phng pháp nƠy đt ra cơu hi: “Có bao nhiêu trong s d tƠi khon
n phi thu không thu hi đc”. VƠo thi đim cui nm, k toán s lit kê
mt danh sách các khon phi thu ca khách hƠng theo ngƠy ti hn ậ phân

loi theo nhóm tui n. Sau đó, da trên kinh nghim, ban lƣnh đo s đa ra
mt t l n khó đòi trên tng nhóm tui n t đó xác đnh s n khó đòi cn
lp d phòng.
15

Gi s công ty AAA có tình hình n phi thu quá hn nh sau:
Khách hàng
Tng n
N cha
đn hn
Quá hn
<30 ngày
Quá hn
30 - 90
ngày
Quá hn
>90 ngày
Merci
1.200
500
200
300
200
Gift
1.000
700
200
100
0
Alpha

2.700
1.200
500
700
300
Tngăcng
4.900
2.400
900
1.100
500
T l n khó
đòi

0%
2%
10%
30%
Da trên kinh nghim t nhng nm trc, công ty AAA xơy dng t
l n khó đòi cho tng nhóm tui n, t đó xác đnh s n khó đòi cn lp d
phòng : 900*2% + 1.100*10% + 500*30% = $ 278.
1.2.2.3 D phòng gim giá hàng tn kho
Các quy đnh v hƠng tn kho đc trình bƠy trình bƠy chi tit trong
IAS 02 “Hàng tn kho” (bn sa đi áp dng cho k k toán nm bt đu t
ngƠy 01/01/2005 hoc sau đó).Theo đó, hƠng tn kho đc đánh giá bng giá
thp hn gia giá gc vƠ giá tr thun có th thc hin đc
3
.
Giá gc hƠng tn kho bao gm giá mua hay giá sn xut vƠ các chi phí
khác phát sinh đ đa hƠng tn kho đn đa đim vƠ trng thái hin ti.

Giá tr thun có th thc hin đc lƠ giá bán c tính ca tƠi sn trong
mt giao dch kinh doanh thông thng tr đi các chi phí c tính đ hoƠn
thƠnh sn phm vƠ các chi phí khác đ tiêu th sn phm.
Vic điu chnh gim giá tr xung giá tr thun có th thc hin đc
đc tính riêng cho tng loi hƠng tn kho. Tuy nhiên, trong mt s trng
hp, s phù hp tính cho tng nhóm hƠng hay các loi hƠng hoá có liên quan
vi nhau. ơy có th lƠ hƠng hoá ca cùng mt dơy chuyn sn xut, có chung

3
(IAS 02, đon 9 : Inventories are valued at less than the cost or net realizable value).