Các nhân tố tác động đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần công thương việt nam

CÔNG
THNG







Tp
– Nm 2015






CÔNGăTHNG

-

Tp – Nm 2015

LI CAM OAN

Tôi cam đoan lun vn th
Công Thng t qu ca quá trình
hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp và nghiêm túc, thc hin theo s hng dn
khoa hc c

Các tài liu tham kho có ngun gc rõ ràng và s liu trong lun vn
đc thu thp t thc t, đáng tin cy, đc x lý trung thc và khách quan.


5







MC LC
1
4

4
4
5
nh 6
6
14
14
18
21

21
24
24
27
30
Nam 30
30
31
34
34
2.2.1.1 T
34
2.2.1.2 N
36
39
2.2.1.4
40
41
42
42

2.2.1.8 N
43
50
2.3 Phân tích
51
2.3.1
51
2.3.2
52
52
65
70
70
70
71
73
73
75
76
3.2.4 Nâng cao nng lc qun tr điu hành 78
79
81
82
84
86
86
87
KT

LUN

CHNG

3
89
KT LUN 89

TÀI LIU THAM KHO


– 2013 33
37
– 2013 38
6: KMO and Bartlett's Test 55
7: KMO and Bartlett's Test 56
9: Coefficients
a
60
10: Model Summary
b
63
b
63


Biu đ 2.1 : Vn ch s h
– 2013 44
– 2013 45
– 2013 46
Biu

đ

2.4:

Li

nhun

ròng

(t

đng)

ca

Vietinbank

giai

đon

2009-2013 47
H – 2013 48
– 2013 49
– 2013 50
: Biu đ phân tán phn d 61
u đ tn s Histogram 62

Agribank
Ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn
ACB

BCNN
Báo cáo Nhà nc
BCTN
Báo cáo thng niên
BIDV
Ngân hàng đu t và phát trin Vit Nam
CBNV
Cán b nhân viên
CNTT
Công ngh thông tin
CP
Chính ph
HC
i hi c đông
DN
Doanh nghip
EIB

GPEA
Gii thng cht lng quc t Châu Á- Thái Bình
Dng
GTGT

Gía tr gia tng
HQT
Hi đng qun tr
Incombank
Ngân hàng Công Thng Vit Nam
KD
Kinh doanh
KPI

LDR
T l cho vay/tin gi
NH
Ngân hàng
NHCT
Ngân hàng Công Thng
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHTM
Ngân hàng Thng mi
NHTMCP
Ngân hàng thng mi c phn
NQ
Ngh quyt
PGD
Phòng giao dch
Q
Quyt đnh
QLRR
Qun lý ri ro
QLRRTD

Qun lý ri ro tín dng
Sacombank

SPDV
Sn phm dch v
SXKD
Sn xut kinh doanh
TCTD
T chc tín dng
TMCP
Thng mi c phn
TNHH
Trách nhim hu hn
TTBDNV
Trung tâm bi dng nghip v
TTQT
Thanh toán quc t
TTTM
Tài tr thng mi
VAMC
Công ty qun lý tài sn Vit Nam
Vietcombank
Ngân hàng ngoi thng Vit Nam
VietinBank
Ngân hàng Công Thng Vit Nam
XNK
Xut nhp khu

1

1. TínhăthităthcăcaăđătƠi

Công Thng
Công Thng

Công Thng
Công Thng
CôngăThng Nam

2. McătiêuănghiênăcuăcaăđătƠi
H thng hóa c s lý thuyt v cnh tranh, nng lc c

2


Công Thng
Công Thng
Hình thành gii pháp và kin ngh nh
Công Thng
3. iătng,ăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: Nng lc cnh tranh
Công Thng
Phm vi nghiên cu: Hot đng kinh doanh và nng lc cnh tranh ca Ngân
hàng thng mi c phn Công Thng
n 2009-2013.
4. Phngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng kt hp nhiu phng pháp nghiên cu khác nhau nh
ng loi phng pháp nghiên cu khoa hc. C th bao

gm:
-

-
Công
Thng

-

- Ngoài ra lun vn còn s dng các phng pháp khác nh phân tích, so
sánh, đi chiu, quy np; kt hp gia lý lun và thc tin t duy logic đ
phân tích chng minh…
5. ụănghaăkhoaăhc và thc tin caăđ tài
3


Ý ngha khoa hc: H thng hóa nhng vn đ mang tính lý lun v cnh tranh,
nng lc cnh tranh ca ngân hàng.
Ý ngha thc tin: Lun vn nhn di
  a
Vietinbank so vi các đi th cnh tranh đin hình, nhng đim mnh, đim yu và
c hi, thách thc. Trên c s đó, đ xut các gii pháp giúp Vietinbank nâng cao
nng lc c

6.

:
Chng 1: T

Công Thng

Công Thng
4


CHNGă1:ă

1.1
1.1.1

Cnh tranh là mt khái nim đc s dng đ đánh giá cho tt c các
doanh nghip (DN), các ngành khác nhau. Nhng nhng mc tiêu c bn đc
đt ra cho mi loi hình đó li ph thuc vào nhng góc đ khác nhau. Có không
ít nhng khái nim khác nhau v cnh tranh, vì vy, chúng ta có th nhìn nhn
cnh tranh theo nhng cách riêng ca mình.
Các nhà kinh t hc cho rng: “ cnh tranh là s ganh đua, đu tranh ca các
ch th trên th trng nhm mang li nhng li ích cao nht v phía mình”. iu
kin sn xut và tiêu th sn phm khác nhau do đó chi phí sn xut ra sn phm
cng khác nhau. Kt qu là doanh nghip có lãi nhiu, doanh nghip có lãi ít, thm
chí có doanh nghip thua l, mt vn, phá sn. Vì vy, đ giành ly nhng điu
kin thun li trong sn xut và tiêu th sn phm, h buc phi cnh tranh. Hn
na, nhng điu kin trong sn xut và tiêu th hàng hoá li thng xuyên bin
đng, do đó cnh tranh không ngng tip din.
Theo Michael Porter thì: Cnh tranh là giành ly th phn. Bn cht ca
cnh tranh là tìm kim li nhun, là khon li nhun cao hn mc li nhun
trung bình mà doanh nghip đang có. Kt qu quá trình cnh tranh là s bình
quân hóa li nhun trong ngành theo chiu hng ci thin sâu dn đn h qu
giá c có th gim đi.
Theo T đin Bách khoa
: cnh tranh (trong kinh doanh) là hot
đng tranh đua gia nhng ngi sn xut hàng hoá, gia các thng nhân, các nhà

kinh doanh trong nn kinh t th trng, chi phi quan h cung cu, nhm dành các
5


điu kin sn xut, tiêu th th trng có li nht.
kinh doanh;


1.1.2

Li th cnh tranh là nhng gì làm cho doanh nghip ni bt hay khác bit
so vi các đi th cnh tranh. ó là nhng th mnh mà t chc có hoc khai
thác tt hn nhng đi th cnh tranh.
Li th cnh tranh ca mt doanh nghip đc th hin  hai khía cnh sau:
- Chi phí: theo đui mc tiêu gim chi phí đn mc thp nht có th đc. Doanh
nghip nào có chi phí thp thì doanh nghip đó có nhiu li th hn trong quá
trình cnh tranh gia các doanh nghip. Chi phí thp mang li cho doanh nghip
t l li nhun cao hn mc bình quân trong ngành bt chp s hin din ca
các lc lng cnh tranh mnh m.
6


- S khác bit hoá: là li th cnh tranh có đc t nhng khác bit xoay quanh
sn phm, hàng hoá, dch v mà doanh nghip bán ra th trng. Nhng khác bit
này có th biu hin di nhiu hình thc nh: s đin hình v thit k hay danh
ting sn phm, công ngh sn xut, đc tính sn phm, dch v khách hàng,
mng li bán hàng.
1.1.3
nh tranh
n

nay,

đã

có

nhiu

công

trình

nghiên

cu

v

nng

lc

cnh

tranh

song

cho

đn

nay,

khó

có

th

đ

a

ra

mt

đnh

ngha

chun

v

khái

nim

nng

lc

cnh

tranh

đúng

cho

mi

hp.

Tuy

nhiên,

đi

vi

tng

đi

nghiên

cu,

phm vi

nghiên

cu,

mc

đích

nghiên

cu

vn

cn

phi


mt

đnh

ngha

v

nng

lc

cnh

tranh

ca

mt

quc

gia,

mt

ngành

hay

mt

doanh

nghip

mt

cách

chính

xác

làm

cn

c

khoa

hc

cho

vic

đa

ra

nhng

chính

sách,

nhng

gii

pháp

hp

lý

và

hiu

qu.
Nng

lc

cnh

tranh

là

kh

nng

tn

ti

trong

kinh

doanh

và

đt

mt

s

kt

qu

mong

mun

dng

li

nhun,

giá

c,

li

tc

hoc

cht

các

sn

phm

cng

nh

nng

lc

ca

nó

đ

khai

thác

các

c

hi

th

hin

ti

và

làm

ny

sinh

th

mi.

1.2

1.2.


i

vi

lnh

vc

ngân

hàng,

tài

chính,

nng

lc

cnh

tranh

ca

các

ngân

7


hàng

Nng

lc

cnh

tranh

ca

ngân

hàng

thng

mi

là

s

tng

hp

tt

c

các

kh

nng

ca

ngân

hàng

đáp

ng

đc

nhu

cu

khách

hàng

v

vic

cung

cp

các

sn

phm,

dch

v

ngân

hàng

có

cht

lng

cao,

đa

dng

và

phong

phú,

tin

ích

và

thun

li,

có

tính

đc

đáo

so

vi

các

sn

phm,

dch

v

cùng

loi

trên

th

trng,

to

ra đc

li

th

cnh

tranh,

làm

tng

li

nhun

hàng

nm

ca

các

ngân

hàng,

to

đc

uy

tín,

thng

hiu

và

v

th

cao

trên

th

trng.
Nhìn

chung

nng

lc

cnh

tranh

ca

ngân

hàng

thng mi

đu

xem

xét

thông

qua

kh

nng

to

và

duy

trì

li

nhun

th

phn

nht

đnh

trên

th

Mi

ngân

hàng
thng
mi

phi

duy

trì

các

li

th

cnh

tranh

ca

mình

vi

các

đi

th

cnh

tranh

trong

vic

cung

cp

các

sn

phm

dch

v

ngân

hàng

nhm

tha

mãn

tt

nht

các

yêu

cu

ca

khách

hàng

và

giành

thng

li

trong

quá

trình

cnh

tranh.
1.2.2



-

Hot

đng

trong

lnh

vc

ngân

hàng

luôn

gn

lin

vi

yu

t

uy

tín

ca

NHTM đó,

tâm

lý

ca

tiêu

dùng

luôn

là

yu

t

quyt

đnh

đn

s

sng

còn

đn

hot đng

ca

NHTM

vi

hiu

ng

dây

chuyn

do

tâm

lý

ca

tiêu

dùng

mang

li.

Vì th,

danh

ting

và

uy

tín

ca

NHTM

là

yu

t

ni

lc

vô

cùng

to

ln,

tác

đng

đn

s thành

công

hay

tht

bi

cho

ngân

hàng

đó

trên

thng

Vic

gia

tng

th

phn, m

rng

mng

hot

đng,

ph

thuc

rt

nhiu

vào

uy

tín

ca

NHTM.

Tuy

nhiên,

uy

tín

ca

NHTM

ch

to

lp

sau

mt

thi

gian

khá

dài

thông qua

hình

thc

s

hu,

đi

ng

nhân

viên,

vic

ng

dng

các

sn

phm

mang

tính

công ngh

cao,

vic

đáp

ng

đy

đ

và

tha

đáng

các

nhu

cu

ca

tiêu

dùng.

Vì

vy, đ

to

uy

tín

và

danh

ting

trên

8


các

NHTM

phi

n

lc

và

luôn luôn

ci

bin

sn

phm

dch

v

đ

đáp

ng

nhu

cu

ngày

càng

cao

ca

khách

-

ngun vn giá r, các ngân hàng thng mi nhà nc đang chim u th trong
vic thu hút khách hàng so vi ngân hàng thng mi c phn. Bên cnh đó, các
NHTM nhà nc luôn nhn đc s h tr t NHNN. Mt u th khác ca các
NHTM nhà nc na là h có th thc hin khá hiu qu vic huy đng vn nc
ngoài thông qua các kênh vay thng mi, LC, reifinancing…
-
Ngun nhân lc là ngun lc không th thiu ca bt k doanh nghip cng
nh ngân hàng nào. Nng lc cnh ca ngun nhân lc ca mt doanh nghip nói
chung th hin  nhng yu t nh: trình đ đào to, trình đ thành tho nghip
v, đng c phn đu, mc đ cam kt gn bó vi doanh nghip. Nhân s ca
mt ngân hàng là yu t mang tính kt ni các ngun lc ca ngân hàng, đng
thi cng là cái gc ca mi ci tin hay đi mi. Trình đ, hay k nng ca
ngi lao đng là nhng ch tiêu quan trng th hin cht lng ca ngun nhân
lc. ng c phn đu và mc đ cam kt gn bó cng là nhng ch tiêu quan
trng phn ánh mt ngân hàng có li th cnh tranh t ngun nhân lc c

hay không.
Ngân hàng thuc mt ngành đòi hi ngi lao đng phi có kinh nghim và
trình đ cao đc tích lu theo thi gian. Rõ ràng, nu mt ngân hàng có tc đ
lu chuyn nhân viên cao s không phi là mt ngân hàng có li th v ngun
9


nhân lc. Quá trình tuyn dng và đào to mt chuyên viên ngân hàng thng rt
tn kém c v thi gian và công sc. Hiu qu ca các chính sách nhân s, đc
bit là chính sách tuyn dng, c ch thù lao là mt ch tiêu quan trng đ đánh
giá kh nng duy trì mt đi ng nhân s cht lng cao ca mt ngân hàng.
-
Trong lnh vc ngân hàng, công ngh đang ngày càng đóng vai trò nh là mt
trong nhng ngun lc to ra li th cnh tranh quan trng nht ca mi ngân h àng.
Công ngh ngân hàng không ch bao gm nhng công ngh mang tính tác nghip nh
h thng thanh toán đin t, h thng ngân hàng bán l, máy rút tin t đng ATM…
Công ngh trong lnh vc ngân hàng còn bao gm h thng thông tin qun lý MIS,
h thng báo cáo ri ro… trong ni b ngân hàng.
Kh nng nâng cp và đi mi công ngh ca các ngân hàng thng mi
cng là ch tiêu phn ánh nng lc công ngh ca mt ngân hàng. Vì vi tc đ
phát trin rt nhanh ca ngành công ngh thông tin nói chung và công ngh lnh
vc ngân hàng nói riêng, nu ch tp trung phân tích vào kh nng công ngh hin
ti mà không chú ý ti kh nng nâng cp và thay đi trong tng lai thì s rt d
có nhng nhn thc sai lm v nng lc công ngh ca các ngân hàng. Vì th,
nng lc công ngh không ch th hin  s lng, cht lng công ngh hin ti
mà còn bao gm c kh nng m (ngha là kh nng đi mi) ca các công ngh
hin ti v mt k thut cng nh kinh t.
-

Trình

đ

qun

lý

có

vai

trò

quan

trng

trong

vic

quyt

đnh

nng

lc

cnh tranh

ca

mi

ngân

hàng.

Nu

trình

đ

qun

lý

không

tt

s

làm

gim

hiu

qu

kinh doanh

ca

mi

ngân

hàng,

b

máy

qun

lý

cng

knh

gây

lãng

phí,

cht

lng ngun

nhân

lc

không

cao…

làm

gim

nng

lc

cnh

tranh

ca

ngân

hàng.

i

vi

các

nc

đang

phát

trin

nh

Vit

Nam,

khi

hi

nhp

quc

t

v

10


ngân

hàng,

s

tham gia

ca

các

ngân

hàng

thng

mi

nc

ngoài

có

tim

lc

tài

chính

hùng

mnh, trình

đ

qun

lý

cao,

có

b

dày

kinh

nghim

trên

th

trng

quc

t

s

là

mt

thách thc

ln

đi

vi

các

ngân

hàng

thng

mi

trong

nc.

Do

đó

các

NHTM

trong nc

phi

nâng

cao

trình

đ

qun

lý

trong

đó

đc

bit

quan

tâm

đn

cht

lng ngun

nhân

lc.

Nng

lc

qun

tr

ca

ngân

hàng

thng

mi

còn

đc

đánh

giá

qua

kh

nng phòng

nga

và

chng

đ

ri

ro:

Hot

đng

kinh

doanh

ca

ngân

hàng

thng

mi luôn

đi

kèm

vi

ri

ro.

Ri

ro

ca

ngân

hàng

thng

mi

gm

nhiu

loi

khác

nhau nh

ri

ro

thanh

khon,

ri

ro

tín

dng,

ri

ro

lãi

sut…

Nu

kh

nng

phòng

nga ri

ro

và

chng

đ

ri

ro

thp

thì

khi

ri

ro

xy

ra,

huy

đng

kinh

doanh

ngân

hàng s

gp

nhiu

khó

khn,

làm

gim

kh

nng

cnh

tranh

ca

ngân

hàng.

Do

đó,

vic xây

dng

các

bin

pháp

và

công

c

đ

phòng

nga

và

chng

đ

ri

ro

là

ht

sc

cn thit

và

đc

xem

là

mt

tiêu

chí

đánh

giá

nng

lc

cnh

tranh

ca

ngân

hàng thng

mi.

-

H thng kênh phân phi luôn là mt yu t quan trng trong hot đng ca
các ngân hàng thng mi. H thng kênh phân phi ca ngân hàng thng mi
đc th hin  s lng các chi nhánh và các đn v trc thuc khác (nh s
giao dch) và s phân b các chi nhánh theo đa lý lãnh th. Vic trin khai các
công ngh ngân hàng hin đi đang làm rút ngn khong cách v không gian và
làm gim tác đng ca mt mng li chi nhánh rng khp đi vi nng lc cnh
tranh ca mt ngân hàng. Tuy nhiên, vai trò ca mt mng li chi nhánh rng
ln vn rt có ý ngha, đc bit là trong điu kin các dch v truyn thng ca
ngân hàng vn còn phát trin. Hiu qu ca mng li chi nhánh rng cng là
mt ch tiêu quan trng, th hin thông qua tính hp lý trong phân b chi nhánh 
các vùng, min cng nh vn đ qun lý, giám sát hot đng ca các chi nhánh.
Mc đ đa dng hoá các dch v cung cp cng là mt ch tiêu phn ánh
11


nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng. Mt ngân hàng có nhiu loi hình dch
v cung cp phù hp vi nhu cu th trng và nng lc qun lý ca ngân hàng s
là mt ngân hàng có li th cnh tranh. S đa dng hoá các dch v mt mt to
cho ngân hàng phát trin n đnh hn, mt khác cho phép ngân hàng phát huy li
th nh quy mô. Tt nhiên, s đa dng hoá các dch v cn phi đc thc hin
trong tng quan so vi các ngun lc hin có ca ngân hàng. Nu không, vic
trin khai quá nhiu dch v có th khin ngân hàng kinh doanh không hiu qu
do dàn tri quá mc các ngun lc.

- Quy

Quy mô ngun vn ca mt ngân hàng thng mi th hin trc ht  quy
mô vn ch s hu, quy mô vn ch s hu nh là tm đm đm bo cho mi ngân
hàng có kh nng chng đ trc nhng ri ro trong hot đng ngân hàng cng nh
nhng ri ro ca môi trng kinh doanh. Vn ch s hu ca các ngân hàng càng

ln thì ngân hàng càng có kh nng chng đ cao hn đi vi nhng “cú sc” ca
môi trng kinh doanh. iu này ngày càng tr nên quan trng trong điu kin môi
trng kinh doanh có nhng bin đng khôn lng, khi s ph thuc ln nhau gia
các nn kinh t ngày càng gia tng trong điu kin hi nhp nh hin nay, nhng ri
ro bt ng luôn tim n. Vn ch s hu còn nh hng ti kh nng đu t vào công
ngh ngân hàng vì ngân hàng ch có th s dng vn ch s hu đu t vào công
ngh. Vì vy, quy mô vn ch s hu nh s là mt bt li. ây là mt trong nhng
ngun lc quan trng nht quyt đnh kh nng cnh tranh ca ngân hàng.
Theo quy đnh ca Basel, mt t chc tài chính đc gi là đ vn khi h s đ
vn (Capital Adequacy Ratio – CAR) đt ti thiu 9% gia vn t có so vi tng tài
sn “Có” ri ro.
Cu trúc vn ca doanh nghip đc đnh ngha là s kt hp s lng n ngn hn
thng xuyên, n dài hn, c phn u đãi và vn c phn thng đc dùng đ tài tr
12


cho quyt đnh đu t ca mt doanh nghip. Cu trúc vn ti u là phng án, theo đó,
doanh nghip có chi phí vn nh nht và có giá c phiu cao nht. Mt cu trúc vn phù
hp là quyt đnh quan trng vi mi doanh nghip không ch bi nhu cu ti đa li ích
thu đc t các cá nhân và t chc liên quan ti doanh nghip và hot đng ca doanh
nghip mà còn bi tác đng ca quyt đnh này ti nng lc kinh doanh ca doanh
nghip trong môi trng cnh tranh.
-
Cht lng tài sn: phn ánh “sc kho” ca mt ngân hàng. Cht lng tài sn
đc th hin thông qua các ch tiêu nh: t l n xu trên tng tài sn, mc đ lp d
phòng và kh nng thu hi các khon n xu, mc đ tp trung và đa dng hoá ca
danh mc tín dng, ri ro tín dng tim n.
Mc sinh li: là ch tiêu phn ánh kt qu hot đng ca ngân hàng, đng thi
cng phn ánh mt phn kt qu cnh tranh ca ngân hàng. Ch tiêu mc sinh li có
th đc phân tích thông qua nhng ch tiêu c th nh: giá tr tuyt đi ca li

nhun sau thu, tc đ tng trng li nhun, c cu ca li nhun (cho bit li
nhun đc hình thành t ngun nào, t hot đng kinh doanh thông thng hay t
các khon thu nhp bt thng), t sut li nhun trên tng tài sn có (ROA), t sut
li nhun trên vn ch s hu (ROE), các ch tiêu v mc sinh li trong mi tng
quan vi chi phí. Trong s các ch tiêu này, hai ch tiêu thng đc quan tâm đ đo
lng kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng là ROA, ROE.
-

Th phn phn ánh quy mô hot đng ca NHTM trên th trng và cng là yu
t th hin nng lc cnh tranh ca mt NHTM. Th phn ca mi NHTM trên th
trng đc phán ánh qua s lng khách hàng, s lng chi nhánh, s lng d n,
s lng nghành ngh mà NHTM đó phc v.
13


-

Nng sut lao đng ca CBNV phán nh hiu qu s dng lao đng ca
mi NHTM và cng là mt yu t th hin nng lc cnh tranh ca NHTM. Nng
sut lao đng đc th hin qua các ch tiêu nh tng tài sn bình quân/ngi, d n
bình quân/ngi, li nhun bình quân/ngi…
1.2.



14



1.3

1.3.1.1


1.3.1.2

Ngân hàng là doanh nghip hot đng kinh doanh trong lnh vc dch v, vì vy
có th nói cht lng nhân viên ngân hàng là mt yu t quan trng đ to nên sc
mnh ca các NHTM. Trong hot đng sn xut kinh doanh công
ngh có hin đi ti đâu, dù có t đng hoá cao đn mc n
thì vn cn có con
ngi điu khin, giám sát mi hot đng. c bit trong lnh vc dch v (nh lnh
vc ngân hàng) thì vai trò ca con ngi càng tr nên quan trng vì quá trình sn xut
din ra đng thi vi quá trình tiêu th, sn phm dch v đc to ra ngay trong quá