Các nhân tố tác động đến tỷ suất lợi nhuận của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam

BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH




LểăVăNGCăANH


CÁCăNHỂNăTăTÁCăNGăNăTăSUTăLIă
NHUNăCAăNGỂNăHĨNGăNỌNGăNGHIPăVĨă
PHÁTăTRINăNỌNGăTHỌN
VITăNAM



LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP.ăHăCHệăMINHăậ NM 2014
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO

TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH


LểăVăNGC ANH


CÁC NHÂN T TÁCăNGăN T SUT LI
NHUN CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN

VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS. TS BÙI KIM YN

TP. H CHÍ MINH ậ NMă2014

MC LC
……  …….

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC BNG BIU,ăSă
DANH MC BIUă,ă TH
DANH MC PH LC
LI M U Trang
1. S cn thit caăđ tài: 1
2. Mc tiêu nghiên cu: 2
3. iătng nghiên cu: 2
4. Phngăphápănghiênăcu: 2
5. Phm vi nghiên cu: 2
6. ụănghaăcaăđ tài: 2

7. Kt cu lunăvn: 3

CHNGă1: TNG QUAN V LI NHUN CA NGÂN HÀNG
THNGăMI VÀ CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY. 4
1.1. TNG QUAN V LI NHUN CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI: 4
1.1.1. Khái nim li nhun ca NHTM: 4
1.1.2. Vai trò li nhun ca NHTM: 4

1.1.2.1. i vi NHTM: 5
1.1.2.2. i vi nn kinh t: 5
1.1.2.3. i vi xã hi: 6
1.1.3. Các ch tiêu tuytăđiăxácăđnh li nhun: 6
1.1.3.1. Doanh thu ca NHTM: 6
1.1.3.2. Chi phí ca NHTM: 7
1.1.4. Các ch tiêuătngăđiăđánhăgiáăli nhun: 8
1.1.4.1. T l thu nhp trên vn ch s hu: 8
1.1.4.2. T l thu nhp trên tng tài sn: 8
1.1.4.3. Mi quan h gia ROA và ROE: 9
1.1.4.4. T l thu nhp lãi cn biên: 9
1.1.4.5. T l thu nhp ngoài lãi cn biên: 10
1.1.4.6. T l sinh li hotăđng: 10
1.1.4.7. T l tài sn sinh li: 10
1.2. TNG QUAN CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY: 10
1.2.1. Xuăhng th nht: 11
1.2.2. Xuăhng th hai: 11
1.2.3. Xuăhng th ba: 12
1.3. CÁC YU T NHă HNGă N T SUT LI NHUN CA
NHTM: 13
1.3.1. Các yu t ni sinh nhăhngăđn li nhun ca NHTM: 15
1.3.1.1. Chi phí hotăđng (Operating Cost): 15

1.3.1.2. Quy mô khon cho vay (Loan): 15
1.3.1.3. Quy mô ngân hàng (Banking Size): 16
1.3.1.4. Quy mô vn (Capital Size): 16
1.3.1.5. Hình thc s hu (Ownership Status): 16
1.3.1.6. Quy mô tin gi (Deposit): 17
1.3.1.7. Giá tr vn hoá th trng (Stock Market Capitalization): 18
1.3.1.8. T l gia giá tr vn hoá và tin gi (Relative Size): 18

1.3.1.9. Các yu t ni sinh khác: 18
1.3.2. Các yu t ngoi sinh nh hngăđn li nhun ca NHTM: 19
1.3.2.1. Lm phát (Inflation): 19
1.3.2.2. Tcăđ tngătrng GDP: 20
1.3.2.3. Chính sách lãi sut: 20
1.4. CÁC GI THUYT NGHIÊN CU: 21
1.4.1. Các gi thuyt nghiên cu: 21
1.4.2. Kt qu nghiên cu k vng: 22
1.5. PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU: 22
1.5.1. Mô hình Fixed Effects Model (FEM): 22
1.5.2. Mô hình Random Effects Model (REM): 23
1.5.3. Kimăđnh Hausman test: 23
1.6. NG DNG NGHIÊN CU: 23
1.6.1. Mô hình nghiên cu áp dng: 23
1.6.2. D liu và các bin nghiên cu: 24
1.6.2.1. Các ch tiêuătngăđi v li nhun: 24
1.6.2.2. Các yu t ni sinh: 25
1.6.2.3. Các yu t ngoi sinh: 25
1.6.3. Các bin nghiên cu: 26
1.6.3.1. Các bin ph thuc: 26
1.6.3.2. Các binăđc lp: 26

KT LUNăCHNGă1: 27
CHNGă2: THC TRNG LI NHUN CA NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM. 28
2.1. TNG QUAN V NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM: 28
2.1.1. Tóm tt quá trình hình thành và phát trin: 28
2.1.2. Căcu t chc hotăđng: 29
2.1.3. Nhng thành tu và phnăthng cao quý: 29

2.2. THC TRNG LI NHUN CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN VITăNAMăGIAIăON 2006-2013: 29
2.2.1. Tình hình hotăđng kinh doanh ca Agribank: 30
2.2.1.1. Tng tài sn: 30
2.2.1.2. Huyăđng vn: 30
2.2.1.3. Hotăđng Tín dng: 31
2.2.1.4. Hotăđngăthanhătoánătrongănc: 33
2.2.1.5. Hotăđng thanh toán quc t: 34
2.2.1.6. Nghip v th: 35
2.2.1.7. Hotăđng cung ng các sn phm và dch v khác: 36
2.2.2. Kt qu hotăđng kinh doanh ca Agribank: 36
2.2.2.1. Thu nhp lãi: 36
2.2.2.2. Chi phí lãi: 37
2.2.2.3. Thu nhp lãi thun: 38
2.2.2.4. Thu nhp ngoài lãi 39
2.2.2.5. Tng thu nhp hotăđng: 40
2.2.2.6. Chi phí hotăđng: 40
2.2.2.7. Chi phí d phòng ri ro tín dng: 41
2.2.2.8. Li nhun: 42
2.2.3. ánhăgiáătìnhăhìnhăli nhun ca Agribank qua các ch tiêuătngăđi giai
đon 2006-2013: 44

2.2.3.1. T l thu nhp trên tng tài sn ậ ROA: 44
2.2.3.2. T l thu nhp trên vn ch s hu ậ ROE: 44
2.2.3.3. T l thu nhp lãi cn biên ậ NIM: 46
2.2.3.4. T l thu nhp ngoài lãi cn biên ậ NM: 46
2.2.3.5. T l sinh li hotăđng: 47
2.2.4. ánhăgiáăchungăhotăđngăkinhădoanhăAgribankăgiaiăđon 2006-2013:47
2.2.4.1. Nhng mt làm đc: 47
2.2.4.2. Nhng mt còn hn ch: 49

2.2.4.3. Nguyên nhân tn ti: 52
2.3. CÁC NHÂN T TÁCăNGăN T SUT LI NHUN CA NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM: 55
2.3.1. Phân tích thng kê mô t: 55
2.3.2. Phân tích s tngăquan: 55
2.3.2.1. Ma trnătngăquanăgia các binăđc lp: 55
2.3.2.2. Kim đnh s tngăquanăgia các binăđc lp: 57
2.3.3. Phân tích hi quy: 58
2.3.3.1. Kt qu hi quy các yu t tácăđngăđn ROA: 58
2.3.3.2. ụănghaăca các h s hi quy - ROA: 60
2.3.3.3. Kt qu hi quy các yu t tácăđngăđn ROE: 61
2.3.3.4. ụănghaăca các h s hi quy - ROE: 62
2.3.3.5. Kt qu hi quy các yu t tácăđngăđn NIM: 63
2.3.3.6. ụănghaăcácăh s hi quy - NIM: 63
2.3.3.7. Phân tích các nhân t: 64

KT LUNăCHNGă2: 66
CHNGă3: MT S GII PHÁP CH YU NHMă TNGă LI
NHUN CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG
THÔN VIT NAM. 67
3.1. NHă HNG VÀ MC TIÊU PHÁT TRIN CA NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM: 67
3.1.1. nhăhng: 67
3.1.2. Mc tiêu chung: 67
3.2. MT S GIIăPHÁPăTNGăLI NHUN HOTăNG CA NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM: 68
3.2.1. V qun lý, tit gim chi phí: 68
3.2.1.1. Chi tr lƣiăhuyăđng: 68
3.2.1.2. Chi tr lãi tin vay: 69
3.2.1.3. Chi phí hotăđng: 69

3.2.2. V giaătngăthuănhp hotăđng: 70
3.2.3. V huyăđng vn: 71
3.2.4. V quy mô tng tài sn: 72
3.2.5. V hotăđng tín dng: 72
3.2.6. V vnăđ gim n xu: 73
3.2.7. V phát trin các sn phm dch v ngân hàng: 74
3.2.8. V h thng công ngh thông tin: 75
3.2.9. V quan h đi ngoi: 76
3.2.10. V công tác kim tra, kim soát ni b: 76
3.2.11. V ngun nhân lc: 77
3.2.12. V công tác qun tr: 77
3.3. MT S KIN NGH: 78
3.3.1. Mt s kin ngh vi ngân hàngăNhƠănc: 78
3.3.2. Mt s kin ngh vi Chính ph: 79
3.4. HN CH CAă TÀI: 81
3.5. HNG NGHIÊN CU TIP THEO: 81

KT LUNăCHNGă3: 81
KT LUN 82
TÀI LIU THAM KHO

PH LC


DANH MC T VIT TT

ABIC: Công ty Bo him Agribank
ACB: NgơnăhƠngăthngămi c phn Á Châu (ACB)
ADB: Ngân hàng Phát trin Châu Á
AGRIBANK: Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
BCTN: Báoăcáoăthng niên
BID: NgơnăhƠngăuătăvƠăPhátătrin (BIDV)
CTG: NgơnăhƠngăCôngăthngăVit Nam (Vietinbank)
EIB: NgơnăhƠngăuătăChơuăỂu
EIB: Ngân hàng Xut Nhp khu Vit Nam (Eximbank)
IMF: Qu Tin t Th gii
NHNN: NgơnăhƠngăNhƠănc
NHTM: NgơnăhƠngăThngămi
NIM: T l thu nhp lãi cn biên
ROA: T l thu nhp trên tng tài sn
ROE: T l thu nhp trên vn ch s hu
STB: Ngân hàng Sài Gòn ThngătínăVit Nam (Sacombank)
VACM: Công ty Qun lý và Khai thác Tài sn Vit Nam
VCB: Ngân hàng NgoiăthngăVit Nam (Vietcombank)
WB: Ngân hàng Th gii (World Bank)


DANH MC BNG BIU,ăSă
Trang
Săđ 1.1: Các yu t tácăđngăđn t sut li nhun. 14
Bng 1.1: Tng hp kt qu k vng ca các binăđc lp. 22

Bng 2.1: Thu nhp lãi và chi phí lãi caăAgribankăgiaiăđon 2006-2013. 36
Bng 2.2: Tình hình thu nhp hotăđng Agribank 2006-2013. 40
Bng 2.3: T trng các loi chi phí Agribank. 41
Bng 2.5: T trng các loi chi phí Agribank. 41
Bng 2.6: Thng kê mô t các bin trong mô hình Agribank. 55
Bng 2.7: Ma trnătngăquanăgia các binăđc lp mô hình chung. 56
Bng 2.8: Ma trnătngăquanăgia các binăđc lp mô hình riêng. 56
Bng 2.9: Kt qu các mô hình hi quy ph. 57
Bng 2.10: Kt qu hi quy các yu t tácăđngăđn ROA. 58
Bng 2.11: Kt qu hi quy các yu t tácăđngăđn ROE. 61
Bng 2.12: Kt qu hi quy các yu t tácăđngăđn NIM. 63

DANH MC BIUă,ă TH

Hình 2.1: Thu nhp lãi thun Agribank 2006-2013. 34
Hình 2.2: Tình hình li nhun ca Agribank. 39

DANH MC PH LC

PH LC 1: CÁC BNG BIU,ăSă.
Ph lcă1.1:ăSăđ căcu t chc hotăđng ca Agribank.
Ph lc 1.2: Tài sn sinh li và không sinh li ca các NHTM.
Ph lc 1.3: T l thu nhp trên tng tài sn ậ ROA ca các NHTM 2006-2013.
Ph lc 1.4: T l thu nhp trên vn ch s hu ậ ROE ca các NHTM 2006-2013.
Ph lc 1.5: T l thu nhp lãi cn biên ậ NIM ca các NHTM 2006-2013.
Ph lc 1.6: T l thu nhp ngoài lãi cn biên ậ NM ca các NHTM 2006-2013.
Ph lc 1.7: T l sinh li hotăđng ca các NHTM.
PH LC 2: CÁC BIUă,ă TH.
Ph lc 2.1: Tng tài sn caăAgribankăgiaiăđon 2006-2013.
Ph lcă2.2:ăTìnhăhìnhăhuyăđng vn caăAgribankăgiaiăđon 2006-2013.

Ph lc 2.3: Tngădăn ca Agribankăgiaiăđon 2006-2013.
Ph lcă2.4:ăCăcuădăn theo thi hn cho vay ca Agribank.
Ph lc 2.5: T l n xuăgiaiăđon 2008-2013.
Ph lc 2.6: T l n xu/Tngădăn cácăthángănmă2013.
Ph lc 2.7: Doanh s thanh toán quc t.
Ph lc 2.8: Phí dch v thanh toán quc t.
Ph lc 2.9: S lng th Agribank phát hành 2006-2013.
Ph lc 2.10: S lng ATM/EDC trin khai 2006-2013.
Ph lc 2.11: Thu nhp lãi và chi phí lãi ca Agribank.
Ph lc 2.12: Thu nhp ngoài lãi ca Agribank.
Ph lc 2.13: Chi phí hotăđng Agribank 2006-2013.
Ph lc 2.14: Chi phí d phòng ri ro tín dng Agribank.
Ph lc 2.15: Li nhun sau thu ca các NHTM.
Ph lc 2.16: ROA ca Agribank.
Ph lc 2.17: ROE ca Agribank.

Ph lc 2.18: ROA ca các NHTM.
Ph lc 2.19: ROE ca các NHTM.
Ph lc 2.20: NIM ca Agribank giaiăđon 2006-2013.
Ph lc 2.21: NM caăAgribankăgiaiăđon 2006-2013.
PH LC 3: B D LIU NGHIÊN CU.
PH LC 4: KT QU MÔ HÌNH HI QUY.
Ph lc 4.1: Các mô hình hi quy tiêu biu phân tích ROA.
Ph lc 4.2: Các mô hình hi quy tiêu biu phân tích ROE.
Ph lc 4.3: Các mô hình hi quy tiêu biu phân tích NIM.
Ph lc 4.4: Các mô hình hi quy ph.
PH LC 5: TÌNH HÌNH KINH T VăMỌă2006-2013.

1


LI M U
1. S cn thit ca đ tài:
Hòa nhpăcùngăxuăhng t do hóa tài chính, hi nhp kinh t th gii là s
m rng hotăđng caăcácăđnh ch tƠiăchính.ăTheoăđó,ăs raăđiăcácăthngăhiu
ngơnăhƠngăthngămi miătrongăncăcngănhăs xut hinăcácăthngăhiu ngân
hƠngănc ngoài gia nhp vào th trng VităNamăđƣătoăraămôiătrng cnh tranh
vô cùng gay gt.ă đ nngălc cnh tranh trong tin trình hi nhp, ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn VităNamăđƣăkhông ngng ci thin, nâng cao
chtălng và hiu qu hotăđng tngăbc khngăđnh v th ca mình.
Hiu qu hotăđng ca ngân hàng phnănƠoăđc th hin qua các ch tiêu v
li nhun. Vì th, thông qua vicăđoălngă tácă đng ca các nhân t ni sinh và
ngoiăsinhăđn li nhun ca ngân hàng, th hin c th qua các ch s thu nhp lãi
cn biên (NIM), ch s thu nhp trên tng tài sn (ROA) và ch s thu nhp trên vn
ch s huă(ROE),ăđ tài nghiên cu: ắCác nhân t tác đng đn t sut li nhun
ca ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit NamẰ s hu ích trong
vicăxácăđnh các yu t quytăđnh thành công ca ngân hàng nhm xây dng các
chính sách ci thin li nhun hpălỦăhnătrongătngălai.ă
Lunăvn làm sáng t các câu hi liên quan đn:
 Mc đ thaỔ đi ca li nhun ra sao khi các Ổu t bên trong di s
kim soát ca ngân hàng thaỔ đi?
 Li nhun thaỔ đi nh th nào khi các Ổu t bên ngoài tác đng đn
hot đng tài chính ca ngân hàng?
2

2. Mc tiêu nghiên cu:
McătiêuăđătƠiăhngăđnălƠăxácăđnhăvƠăđoălngămcăđănhăhngăcaăcácă
yuătăniăsinhăvƠăngoiăsinhăđnăliănhunăcaăngơnăhƠng.ăTăđó,ălunăvn đaăraă
mtăsăgiiăphápăvƠăkinănghănhmătngăliănhunăhotăđngăchoăngơnăhƠngăNôngă
nghipăvƠăPhátătrinăNôngăthônăVităNam.ă
3. i tng nghiên cu:
ătƠiătpătrungănghiênăcuăcácăđiătngăchínhălƠăcácăyuătăniăsinhăvƠăngoiă
sinhătácăđngăđnăliănhunăcaăngơnăhƠng,ăphơnătíchăcácăchăsăthuănhpălƣiăcnă
biênă(NIM),ăchăsăthuănhpătrênătngătƠiăsnă(ROA)ăvƠăchăsăthuănhpătrênăvnăchă
săhuă(ROE).
4. Phng pháp nghiên cu:
DaătrênănnătngăcăsălỦăthuytăvƠăktăquăthcănghimătăcácănghiênăcuă
trcăđơyăcaăcácătácăgiătrongăvƠăngoƠiănc,ătácăgiăsădngăktăhpăphngăphápă
phân tíchăđnhătínhăvƠăđnhălngăănghiênăcuănƠy.
 Phơnătíchăđnhătínhăbaoăgmăthcăhinăthngăkê,ămôăt,ăphơnătích.
 Phơnătíchăđnhălngăbngăvicăxơyădngămôăhìnhăhiăquyătuynătínhăvà
ngădngăcácăphnămmăphơnătíchădăliuăStata,ăEviewsăđăphơnătíchămiă
tngăquanăvƠăcălngămcăđătácăđngăgiaăcácăbinăđcălpăviăcácă
binăphăthuc.ă
5. Phm vi nghiên cu:
NghiênăcuătpătrungăphơnătíchăcácădăliuăvăngơnăhƠngăNôngănghipăvƠăPhátă
trinăNôngăthônăVităNam,ăgiaiăđonă2006-2013. Trongăđó,ăcácăquanăsátăđcăchnă
3


đaăvƠoămôăhìnhănghiênăcuăđcălyătheoăquỦătănmă2009ăđnănmă2013,ăgmă
120 quan sát.
6. Ý ngha ca đ tài:
Nghiên cu này hu ích cho các nhà qun tr ca ngân hàng Nông nghip và

Phát trin Nông thôn Vit Nam trong vicăđaăraăcácăchínhăsách,ăxơyădng chin
lc phát trin ngân hàng trong tngălai.ăThôngăquaăcácălp lunăphơnătích,ăđ tài
cung cp nhng thông tin tham kho cho vic ra quytăđnh ca cácăcáănhơn,ăđnăv,
t chc tài chính, tín dngăquanătơmăđn vic hp tác, phát trin cùng Agribank.
7. Kt cu lun vn:
Kt cu lunăvnăgm ba chng:

CHNGă1: TNG QUAN V LI NHUN CA NGÂN HÀNG
THNGăMI VÀ CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY.

CHNGă2: THC TRNG LI NHUN CA NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM.

CHNGă3: MT S GII PHÁP CH YU NHMă TNGă LI
NHUN CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
VIT NAM.

4


CHNGă1: TNG QUAN V LI NHUN CA NGÂN HÀNG
THNGăMI VÀ CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY.
1.1. TNG QUAN V LI NHUN CAăNGỂNăHĨNGăTHNGă
MI:
1.1.1. Khái nim li nhun ca NHTM:
Theo lut các T chc tín dng s 47/2010/QH12 ca Quc Hi, có hiu lc
t ngày 01 tháng 01 nmă2011,ăngơnăhƠngăthngămi là loi hình ngơnăhƠngăđc
thc hin tt c các hotăđng ngân hàng và các hotăđng kinh doanh khác theo
quyă đnh nhm mc tiêu li nhun. Trongă đóă hotă đng ngân hàng là vic kinh
doanh trênălnhăvc rt nhy cm là tin t, cung ng các nghip v v nhn tin

gi, cp tín dng và các dch v thanh toán qua tài khon. Vì vy, li nhun đt
đcătrongănmălƠăkt qu hotăđng kinh doanh ca NHTM bao gm li nhun
hotăđng nghip v và li nhun các hotăđng khác.
Li nhun ca NHTM là khon chênh lchăđcăxácăđnh gia tng doanh thu
phi thu tr điă tng các khon chi phí phi tr hp lý hp l (Trn Huy Hoàng,
2011).

Công thcăxácăđnh li nhun:
Li nhun gpă=ă∑doanhăthuă- ∑chiăphí
Li nhun ròng = Li nhun gp ậ Thu thu nhp
Thu sut thu nhpă đi viă cácă NHTMă đc cp nht theo lută đnh. Thi
đimăxácăđnh li nhunăhƠngănmălƠă vào ngày 31 tháng 12 nmădngălch khi
quyt toánăniênăđ k toán và lp báo cáo tài chính. Vicăxácăđnh li nhunăđc
thc hin tiăcácăđnăv thƠnhăviênă(chiănhánh)ăsauăđóăđc tng hp ti cp ch
qun (Hi s chính)ăđ xácăđnh li nhun ca toàn h thng và phân phi li nhun
theo kt qu kinhădoanhăđtăđcătrongănmătƠiăchính.
1.1.2. Vai trò li nhun ca NHTM:


5


1.1.2.1. i vi NHTM:
Li nhun là mc tiêu quan tâm caă cácă NHTMă đangă hotă đng trong nn
kinh t th trng vi nhiu cnh tranh gay gtănhăhin nay.
Li nhun gi li là ngun b sung phi giá cho vn t có ca NHTM, bên
cnh các kênh huyăđng vnăkhác.ăi vi các NHTM c phn, vic s dng li
nhun gi liăđ giaătngăvn ch s huăcngălƠăcáchăchng loãng quyn kim soát
ca các c đôngăln hin hu.
Li nhunăđóngăgópăquană trng vào qu đuă tă vƠă phátă trin ca mi ngân

hàng, các ngân hàng s dng ngun lcănƠyăđ nghiên cu phát trin các sn phm
dch v,ăđi mi trang thit b công ngh thôngătinăcngănhăxơyădng căs h tng
khang trang, nhm nâng cao chtălng phc v khách hàng và m rng quy mô
hotăđng.
Khi mt ngân hàngăđtăđc li nhun cao trong hotăđng kinh doanh s to
đc nim tin cho kháchăhƠng,ăcácănhƠăđuătăvƠăcácăt chc hp tác khác trong và
ngoƠiănc. Nim tin này giúp NHTM cng c thngăhiu trên th trng, phát
trin bn vng, thu hút các căhi kinh doanh ha hn nhiu li nhunăhnătrongă
tngălai.
1.1.2.2. i vi nn kinh t:
Mi NHTM là mt b phn cu thành nên h thng ngân hàng, h thng ngân
hàng liăđóngăvai trò quan trng trong h thng tài chính ca mt nn kinh t. Khi
NHTM hotăđng hiu qu, sinh li thì phn ánh tình trng sc kho tt ca nn
kinh t.ăiu này cho thyăcácăchínhăsáchăđiu tităvămôăca NhƠănc là hp lý
nên toăraămôiătrng thun li cho các NHTM hotăđng, to scăhútăđi vi các
nhƠăđuătătrongăvƠăngoƠiăncăđi vi th trng Vit Nam.
Li nhun ca các NHTM ngoài vic cung ng vn cho chính các t chc này
cònăđóngăvaiătròăquanătrng trong phát trin kinh t caăđtănc. Li nhun gi li
b sung cho ngun vn hotăđng ca ngân hàng. Vi vai trò là t chc trung gian
tài chính, NHTM dùng vn t có và vnăhuyăđng h tr các t chc kinh t cn
vnăđ đuăt,ăphát trin kinh doanh và m rng sn xut.
6


1.1.2.3. i vi xã hi:
Ngân hàng hotăđng kinh doanh có li nhun s cóăđiu kin m rng mng
li, to ra nhiuăcăhi vic lƠmăchoăngiălaoăđng, gii quyt phn nào nn tht
nghip trong xã hi. Li nhunăđc phân phi vào qu lng,ăqu phúc li, qu
khenăthng,…NHTMătríchăcácăqu nƠyăđ tngăthuănhp, tr cpăkhóăkhnănhm
nâng cao chtălng cuc sng và khích l tinh thn làm vicăhngăhái,ăsángăto ca

nhân viên.
Các NHTM còn s dng qu phúc li hình thành t li nhun gi liăđ hot
đng t thin,ăđóngăgópăvƠoăcácăcôngătrìnhăcôngăcng nhm ci thin chtălng
sng ca cngăđng.ăThôngăquaănghaăv np thu thu nhp tính trên li nhun ca
NHTMăcóăđc trong k,ăcácăNHTMăđƣăđóngăgópăvƠoăngơnăsáchăNhƠănc, giúp
Chính Ph có ngun lcăđ thc hin các chính sách ci thinăđi sng vt cht và
tinh thn ca nhân dân.
1.1.3. Các ch tiêu tuytăđiăxácăđnh li nhun:
1.1.3.1. Doanh thu ca NHTM:
Hotăđng kinh doanh ca các NHTM hin nay rtăđaădng và phong phú nên
ni dung các khonăthuătrongăNHTMăcngărtăđaădng.
1) Thu nhp t hotăđng tín dng: bao gm thu lãi tin gi, thu lãi cho vay,
thuălƣiăđuătăchng khoán, thu lãi cho thuê tài chính và thu lãi khác.
2) Thu nhp phí t hotăđng dch v: thu t dch v thanh toán, thu t nghip
v bo lãnh, thu t dch v ngân qu, thu t nghip v yăthácăvƠăđi lý, thu t dch
v tăvn, thu t kinh doanh và dch v bo him, thu phí nghip v chit khu, thu
t cung ng dch v bo qun tài sn, cho thuê t, két và thu khác.
4) Thu nhp t hotăđng kinh doanh ngoi hi: thu t kinh doanh ngoi t và
kinh doanh vàng.
5) Thu nhp t hotăđng kinh doanh khác: thu lãi góp vn, mua c phn, thu
t hotăđng mua bán c phiu, trái phiu và giy t có giá khác, thu t hotăđng
mua bán n, thu v chênh lch t giá, thu t hotăđng kinh doanh khác.
7


6) Thu nhp khác: thu n đƣă x lý ri ro, lãi d chiă kìă trc, thu nhp bt
thng và các khon thu hp lý, hp l khác.
1.1.3.2. Chi phí ca NHTM:
Chi phí ca NHTM là các chi phí hp lý, hp l phát sinh trong k bao gm
chi phí hotăđng kinh doanh và các chi phí khác.

1) Chi phí hotăđng tín dng: lƠăchiăphíăthng xuyên chim t trng ln gn
lin vi hotăđng kinh doanh ca ngân hàng bao gm:
 Chi tr lãi tin gi: khon tin mà ngân hàng phi tr đ s dng
ngun vn huyăđngăđc t các cá nhân, t chc gi tin. Quy mô ca khon chi
này ph thuc vào s dăcácăloi tin gi,ăcăcuăhuyăđng và mc lãi sut phi tr.
 Chi tr lãi tin vay: khon phi tr cho các khon tinăvayănhăvayă
NHNN, vay các t chc tín dngăkhácătrongăvƠăngoƠiănc.
 Chi tr lãi phát hành giy t có giá: khon lãi mà các ngân hàng phi
tr khi phát hành giy t cóăgiáăđ huyăđng vn trên th trng. Chi phí này ch
chim t trng nh trong hotăđng ca NHTM.
 Chi tr lãi tin thuê tài chính.
2) Chi phí hotăđng dch v: gm các khon chi v dch v thanh toán trong
ncănhăphíătham gia h thng thanh toán liên hàng, chi v giy t thanh toán, phí
buăđin và mng vin thông, chi v ngân qu nh kimăđm, phân loi vƠăđóngăgói
bo qun tin.
3) Chi phí hotăđng kinh doanh ngoi hi: gm các khon chi trc tip mua
bán ngoi t, vàng bc, phí dch v thanh toán quc t, chi phí vn chuyn,ăđóngă
gói, bo qun ch tác vàng bc và chi khác.
4) Chi phí cho nhân viên: Chi tinălng,ătin công và chi phí có tính cht
lngătheoăquyăđnh. Các khonăchiătheoălngănhăchiănp bo him xã hi, bo
him y t, kinhăphíăcôngăđoàn và các khonăchiăđóngăgópătheoăch đ. Chi tinănăcaă
cho cán b, nhân viên, chi cho trang phc giao dchăvƠăphngătin bo h laoăđng
và các khonăchiăkhácătheoăquyăđnh.
5) Chi tr cpăkhóăkhnăvƠătr cpăkhácătheoăquyăđnh.
8


6) Chi cho hotăđng qun lý và công v: gm chiăphíăcôngătácăng,ăoàn
th, chi công tác phí, chi l tân, khánh tit, tuyên truyn, qung cáo, tip th,ăchiăđƠoă
to, hun luyn nghip v, chi nghiên cu và ng dng công ngh,ăchiăbuăphíăvƠă

đin thoi, chi mua vt liu, giyăin,ăvnăphòngăphm và các khon chi phí qun lý
khác.
7) Chi phí v tài sn và công c:ăChiăđiăthuêăvƠăchoăthuêătƠiăsn, chi phí khu
hao tài sn c đnh, boădng và sa cha tài sn, bo him tài sn, mua sm công
c laoăđng.
8) Chi np các khon thu theoăquyăđnh và các khon phí, l phí khác.
9) Chi trích lâp các khon d phòng và chi tham gia t chc bo toàn tin gi
hocăchiăđóngăbo him tin giătheoăquyăđnh.
10) Các chi phí khác: Chi btăthng, chi nhng bán, thanh lý tài sn, chi cho
vic thu hi các khon n đƣăxóa,ăchíăphíăthuăhi n quá hnăkhóăđòi,ăchiătin pht
do vi phm hpăđng kinh t, chi x lý tn tht tài sn, chi các khonăđƣăhch toán
doanhăthuănhngăthc t khôngăthuăđc và các khon chi hp lý, hp l khác.
1.1.4. Các ch tiêuătngăđiăđánhăgiáăli nhun:
1.1.4.1. T l thu nhp trên vn ch s hu:
T l thu nhp trên vn ch s hu (Return On Equity) vit ttălƠăROEăđc
xácăđnh bng li nhun ròng chia cho vn t có gm vn c phnăthng, c phn
uăđƣi,ăcácăqu d tr và li nhun không chia.
 



ROE là t s quan trng nhtă đi vi các c đông,ăt s nƠyăđoălng kh
nngăsinhăli trên miăđng vn ca c đôngăthng.
1.1.4.2. T l thu nhp trên tng tài sn:
T l thu nhp trên tng tài sn (Return On Assets) vit tt là ROA, là ch tiêu
đánhăgiáăhiu qu công tác qun lý ca ngân hàng.
ROAăđcăxácăđnh bng li nhun ròng chia cho tng tài sn, cho thy kh
nngătrongăquáătrìnhăchuyn tài sn ca ngân hàng thành thu nhp ròng.
9

 




ROAăđoălng mc sinh li trên miăđng tài sn ca ngân hàng.
1.1.4.3. Mi quan h gia ROA và ROE:
Ta có công thc tính ROE:
 



(1.1)
Công thc (1.1) đc phân tích thành hai v:
 






(1.2)
Sauăđóăkt hp vi công thc (1.2) vit liănhăsau:
   



Trongăđó:
 




Quaăphơnătíchăcáchăxácăđnh t s ROE, chúng ta có th nhn thy mi quan
h gia thu nhp ca ngân hàng viăphngăthc tài tr tài sn (s dng nhiu n
hnăhayănhiu vn ch s huăhnătrongăcu trúc vn ca ngân hàng). Mt ngân
hàng có ROA thp vn có th đt ROE cao nu bit s dngăđònăby tài chính hp
lý, tránh ri ro t tài tr bng n quá cao.
1.1.4.4. T l thu nhp lãi cn biên:
T l thu nhp lãi cn biên (Net Interest Margin) ký hiuălƠăNIMăđoălng
mc chênh lch gia thu t lãi và chi phí tr lãi mà ngân hàng có th đtăđc thông
qua hotăđng kim soát cht ch tài sn sinh liăvƠătheoăđui các ngun vn có chi
phí thp nht. Thu nhp t lƣiăthng gm thu nhp lãi tin gi, thu nhp lãi cho
vay, thu lãi t đu tăchng khoán n và các khon thu khác t hotăđng tín dng.
NIMăđc tính theo công thcănhăsau:
10


 
  



1.1.4.5. T l thu nhp ngoài lãi cn biên:
T l thu nhp ngoài lãi cn biên (Non Interest Margin) ký hiu là NM đoă
lng mc chênh lch gia ngun thu ngoài lãi ch yu thu t phí dch v (ngoài ra
còn t hotăđng kinh doanh chng khoán và ngoi hi, thu nhp t góp vn công
ty liên doanh, liên kt, t hotăđng kinh doanh khác) vi mc chi phí ngoài lãi mà
ngân hàng phi tr nhătinălng,ăchiăphíăsa cha, bo hành thit b, chi phí tn
tht tín dng và mt s chi phí khác. Hu ht các NHTM Vit Nam thng có NM

nh, có th có giá tr âm. NMăđc tính theo công thc:
 
  



1.1.4.6. T l sinh li hotăđng:
T l sinh li hotăđng ký hiu là NPM, phn ánh hiu qu ca vic qun lý
chiăphíăvƠăcácăchínhăsáchăđnh giá dch v.ăNPMăđcătínhătoánănhăsau:
 




1.1.4.7. T l tài sn sinh li:
T l tài sn sinh li phn ánh tài sn sinh li chim bao nhiêu phnă trmă
trong tng tài sn ca ngân hàng. Khi t l này gim s làm gim mc thu nhp hin
ti ca ngân hàng.
    
  


Trongăđóătng tài sn sinh li gm các khon cho vay, các khon cho thuê,
đuătăchng khoán hay có th xácăđnh bng hiu s gia tng tài sn và tng tài
sn không sinh li.
1.2. TNG QUAN CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY:
Mt s nghiên cu trcăđơyăđƣăxemăxétăcácăyu t nh hngăđn lãi cn biên
và li nhun ca các NHTM  nhiuănc trên th gii. Nhng tác gi tin hành
11

nghiên cu các NHTM vi s tácăđng ca các yu t ni sinh ( các yu t bên
trong ngân hàng có th kimăsoátăđc) nhăđc trngăc th ca mi ngân hàng và
các yu t ngoi sinh ( các yu t bên ngoài ngân hàng không kimăsoátăđc) nhă
môiătrng tài chính và kinh t ti mt qucăgiaăđnăl hay mt nhóm các quc gia.
1.2.1. Xuăhng th nht:
Các nghiên cuătheoăxuăhng th nht ch ra vai trò quan trng ca các yu
t niăsinhănhăcácăcôngătrìnhăca Naceur và Goaied (2001) và Khedhiri cùng cng
s (2005).
Naceur và Goaied (2001) kimăđnh các yu t nhăhngăđn hiu qu hot
đng ca các ngân hàng ti Tunisia trong giaiăđon 1980-1995. H ch ra rng các
ngân hàng hotăđng tt nht là nhng ngân hàng n lc ci thinănngă sut lao
đng và hiu sut ca vn. Nhng ngơnăhƠngănƠyăcngăduy trì đc lng tin gi
ca khách hàng so vi tng tài sn  mc cao và có kh nngăcng c vn ch s
hu ca h.
Khedhiri cùng cng s (2005) phân tích d liu dng bngăđ xem xét mt lot
các yu t tácăđngăđn li nhun ca các ngân hàng  Tunisia. Kt qu cho thy
các ngân hàng có li nhun cao hnălƠănhng ngân hàng có chi phí vn hành thp
hn,ăquy mô hotăđng lnăhn và t sut n caoăhn.ăHnăna, nghiên cu còn ch
ra các binăđi din cho đcătrngăca mi ngân hàng và các binăđi din cho các
quyăđnh, khi chúng thayăđi s làm xut hin chênh lch lãi ti các ngân hàng 
Tunisia. Cui cùng, các bin kinh t vă môădngănhă khôngă nhă hngă đn li
nhun ca ngân hàng.
1.2.2. Xuăhng th hai:
Mt s nghiên cu tiêu biuă theoă xuă hng th hai gm nghiên cu ca
Barajas cùng cng s (1999), Afanasieff cùng cng s (2002), Guru cùng cng s
(2002). H cho thy các yu t ngoi sinh có s nhăhngăđángăk đn li nhun
ca NHTM.
Barajas cùng cng s (1999) ch ra tácăđng ca s t do hóa tài chính đn t
l lãi cn biên ca các ngân hàng ti Colombia.

12


Afanasieff cùng cng s (2002) s dng phngăphápăphân tích d liu dng
bng đã khám phá ra nhng nhân t chính gây ra chênh lch lãi ti các ngân hàng 
Brazil là s thayăđi ca các ch s kinh t vămô.
Guru cùng cng s (2002) phát hin hai ch tiêu quan trng là lãi sut và lm
phát. Trong khi lãi sut có mi quan h nghch chiu thì lm phát li có mi quan h
thun chiu vi li nhun ca ngân hàng.
1.2.3. Xuăhng th ba:

Nghiên cu  nc ngoài:
Xuăhng th ba xut hin trong các nghiên cu toàn din ch ra vai trò tác
đng ca c hai yu t ni sinh và ngoiăsinhăđn li nhun ca ngân hàng.
Kunt và Huizinga (1999) s dng d liu ca các ngân hàng  támămi quc
gia trong giaiăđon 1988-1995. Tp hp các bin bao gm các bin ni sinh th hin
đc trngăca ngân hàng, các bin ngoi sinh th hin điu kin kinh t vămô, thu,
căcu tài chính và các ch tiêu pháp đnh. Nghiên cu cho thy t l tài sn so vi
GDP càng ln và t l tp trung hóa th trng càng thp s dnăđn t l lãi cn
biên và li nhun càng thp. Các ngơnăhƠngănc ngoài có t l lãi cn biên và li
nhun caoăhnăso vi các ngơnăhƠngătrongănc ti cácăncăđangăphátătrin, và
ngc li ti cácănc đƣăphát trin.
Kunt và Huizingaă(2001)ăđaăraăbng chng v tácăđng ca s phát trin tài
chínhăvƠăcăcu tài chính lên li nhun ca ngân hàng qua phân tích các d liu ca
ngành ngân hàng  nhiu quc gia đƣ phát trinăvƠăđangăphátătrinătrongăgiaiăđon
1990-1997. C th, nghiên cu cho thy s phát trin ca ngành ngân hàng càng
cao thì hiu sut hotăđng ca các ngân hàng càng gim do vp phi s cnh tranh
gay gt hn t cácăđi th dnăđn s st gim li nhun. Tuy nhiên, s phát trin
ca th trng chng khoán giúp tngăli nhun và t l lãi cn biên ca các ngân
hàng. iu này cho thy mi quan h tngăh gia ngành ngân hàng và th trng

chng khoán.
Kunt cùng cng s (1999) s dng d liu ngành ngân hàng ca byămiăhai
qucăgiaăđ kimăđnh cho thy trong khi các yu t ngoi sinh nhăcácăch tiêu kinh
13


t vămô,ăđiu kin th trng tài chính và thu đc kim soát thì t sut n cao
hnăvƠăt l cho vay trên tng tài sn ln hn s dnăđn li nhun ngân hàng cao
hn. Và li nhun ca các ngân hàng thuc s hu nc ngoài thì caoăhnăcácăngơnă
hàng thuc s hu trongănc. Mt khác, thu có mi quan h ngc chiu vi li
nhun. Các ch tiêu kinh t vămôăvƠăphátătrin th trng chng khoán có mi quan
h cùng chiu vi li nhun.

Nghiên cu ti Vit Nam:
Các nghiên cu ti VităNamăđc thc hinătrênăcăs tham khoăvƠăđúcăkt
kinh nghim t kt qu đángătinăcy ca các công trình nghiên cu v t sut li
nhun trên th gii. Hu ht các tác gi nghiên cu v h thngăngơnăhƠngăthngă
mi VităNamătheoăxuăhng th ba, tc là xem xét c các yu t bên trong và bên
ngoƠiă tácă đngă đn li nhun ca ngân hàng. Chúng ta có th đim qua mt s
nghiên cu ca các tác gi: Trn Th Ngc Hnh (2012), Phm Th Bích Trâm
(2013).
Trn Th Ngc Hnh (2012) tin hành nghiên cuăhaiă miă mt ngân hàng
thngămi,ăgiaiăđon 2007-2011, cho thy tng tài sn có mi quan h cùng chiu
vi li nhun ca ngân hàng. Các nhân t nhă tin gi, n xu có mi quan h
nghch chiuăđi vi li nhun, trong khi các nhân t vămôăgm s huănhƠănc,
GDP, CPI có tngăquan âm vi li nhunănhngăđ tin cy không cao.
Phm Th Bích Trâm (2013) kho sát li nhun caăngơnăhƠngăthngămi c
phn Xut Nhp Khu VităNam,ăgiaiăđon 2006-2012. Kt qu nghiên cu ch ra
rng li nhunăcóătngăquanăơmăvi chi phí hotăđng, lãi sutăchoăvayăvƠătngă
quanădngăvi tng tin gi, GDP, trong khi không có mi quan h rõ nét vi nhân

t vămôăkhácălƠălm phát.
1.3. CÁC YU T NHăHNGăN T SUT LI NHUN CA
NHTM:
Tng hp kt qu t các nghiên cuătrcăđơyătrênăth gii cho thy có hai
loi yu t tácăđngăđn t sut li nhun ca ngân hàng là yu t ni sinh và yu t
ngoi sinh. Tuy nhiên các ch tiêu tài chính c th đc xp vào hai loi yu t này