Nâng cao khả năng sinh lợi tại các ngân hàng thương mại cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH







T TH LÊ NA




NÂNG CAO KH NNGăSINHăLI
TIăCÁCăNGÂNăHÀNGăTHNGăMI C PHN
NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM





LUNăVNăTHCăSăKINHăT

Tp. H Chí Minh ậ Nmă2014



B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH






T TH LÊ NA




NÂNG CAO KH NNGăSINHăLI
TIăCÁCăNGÂNăHÀNGăTHNGăMI C PHN
NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM



Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. THÂN TH THU THY



Tp. H Chí Minh ậ Nmă2014


LIăCAMăOAN

Tôi cam đoan ni dung lun vn thc s kinh t “Nâng cao kh nng sinh li ti các
ngân hàng thng mi c phn niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam” là
công trình nghiên cu ca tôi di s hng dn ca TS. Thân Th Thu Thy. S liu
và thông tin trong lun vn là trung thc và đc s dng t các ngun đáng tin cy.
TP. H Chí Minh, ngày tháng nm 2014
Tác gi


T TH LÊ NA

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các đ th
LI M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng nghiên cu 2
4. Phm vi nghiên cu 2
5. Phng pháp nghiên cu 2
6. Ngun d liu 2
7. Kt cu ni dung 3
CHNGă 1.ă TNG QUAN V KHă NNGă SINHă LIă TIă CÁCă NGÂN
HÀNGăTHNGăMI CăPHNăNIÊMăYT 4
1.1. NgơnăhƠngăthngămi c phn niêm yt 4
1.1.1. Khái nim 4
1.1.2. Hot đng kinh doanh ca NHTM c phn niêm yt 5
1.1.2.1. Hot đng to lp ngun vn 5
1.1.2.2. Hot đng s dng vn 6

1.1.2.3. Các dch v khác 7
1.2. Kh nngăsinhăli ti các ngơnăhƠngăthngămi c phn niêm yt 7
1.2.1. Khái nim 7
1.2.2. Các ch tiêu đo lng kh nng sinh li 7
1.2.2.1. T sut sinh li trên tng tài sn (Return On Assets – ROA) 8
1.2.2.2. T sut sinh li trên vn ch s hu (Return On Equity – ROE) 8
1.2.2.3. T l thu nhp lãi cn biên ròng (Net Interest Margin – NIM) 8


1.2.3. Các nhân t nh hng đn kh nng sinh li 9
1.2.3.1. Nhân t bên ngoài 9
1.2.3.2. Nhân t bên trong 11
1.3.ăSăcnăthităcaăvicănơngăcaoăkhănngăsinhăliătiăcácăngơnăhƠngăthngă
mi căphnăniêmăyt 14
1.4. Cácănghiênăcuătrênăthăgiiăvăvicănơngăcaoăkhănngăsinhăliătiăcácăngân
hƠngăthngămi 15
1.5. BƠiăhcăkinhănghimănơngăcaoăkhănngăsinhăliătiăcácăngơnăhƠngăthngă
mi  mt s nc trên th gii 16
1.5.1. Kinh nghim nâng cao kh nng sinh li ti các NHTM  mt s nc trên th
gii 16
1.5.1.1. Kinh nghim t Trung Quc 16
1.5.1.2. Kinh nghim t M 17
1.5.1.3. Kinh nghim t Hàn Quc 17
1.5.2. Bài hc kinh nghim đc rút ra t vic nâng cao kh nng sinh li ti các
NHTM  mt s nc trên th gii 17
Ktălunăchngă1 18
CHNGă2.ăTHCăTRNG KHăNNGăSINHăLIăTIăCÁCăNGÂN HÀNG
THNGăMI CăPHNăNIÊMăYTăTRÊNăTHăTRNGăCHNGăKHOÁN
VIT NAM 19
2.1.ăGiiă thiuă văcác ngơnăhƠngăthngă mi căphnăniêmăytătrênă thătrngă

chngăkhoánăVit Nam 19
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 19
2.1.2. Các hot đng kinh doanh ch yu 27
2.1.3. Kt qu hot đng kinh doanh 28
2.1.3.1. Quy mô 28
2.1.3.2. Huy đng vn 29
2.1.3.3. Tng trng tín dng 31
2.1.3.4. Li nhun 32


2.2. ThcătrngăkhănngăsinhăliătiăcácăngơnăhƠngăthngămi căphnăniêmăytă
trên thătrngăchngăkhoán Vit Nam 34
2.2.1. T sut sinh li trên tng tài sn 34
2.2.2. T sut sinh li trên vn ch s hu 36
2.2.3. T l thu nhp lãi cn biên ròng 37
2.3. Phân tích cácănhơnătănhăhngăđnăkhănngăsinhăliătiăcácă ngân hàng
thngămi căphnăniêmăytătrênăthătrngăchngăkhoán Vit Nam 38
2.3.1. Mô hình nghiên cu 38
2.3.1.1. Mô hình 39
2.3.1.2. Phng pháp c lng mô hình 42
2.3.1.3. Các gi đnh ca mô hình 45
2.3.2. D liu nghiên cu 45
2.3.3. Kt qu nghiên cu 46
2.3.3.1. Phân tích thng kê mô t 46
2.3.3.2. Phân tích tng quan bin 48
2.3.3.3. Phân tích hi quy và kim đnh Hausman đ la chn mô hình 48
2.3.3.4. Kim đnh phng sai thay đi 58
2.3.3.5. Kim đnh t tng quan 59
2.3.3.6. Kt qu hi quy mô hình vi robust và cluster 59
2.3.3.7. Kt qu nghiên cu 63

2.4.ăánhăgiáăthcătrngăkhănngăsinhăliătiăcácăngơnăhƠngăthngămi căphnă
niêmăytătrênăthătrngăchngăkhoán VităNam 67
2.4.1. Nhng kt qu đt đc 67
2.4.2. Nhng tn ti và nguyên nhân 67
Ktălunăchngă2 68
CHNGă3.ăGIIăPHÁPăNÂNG CAO KHăNNGăSINHăLIăTIăCÁCăNGÂN
HÀNGăTHNGăMI CăPHNăNIÊMăYTăTRÊNăTHăTRNGăCHNGă
KHOÁN VIT NAM 69


3.1. nhăhngăphátătrinăca các ngơnăhƠngăthngămi căphnăniêmăytătrênă
thătrngăchngăkhoán VităNam 69
3.2.ăGiiăphápănơngăcaoăkhănngăsinhăliătiăcácăngơnăhƠngăthngămi căphnă
niêmăytătrênăthătrngăchngăkhoán VităNam 71
3.2.1. Xác đnh quy mô ngân hàng ti u 71
3.2.2. Gia tng vn ch s hu 72
3.2.3. M rng quy mô tín dng và nâng cao cht lng tín dng 73
3.2.4. Thu hút tin gi t khách hàng 74
3.2.5. Hn ch phát sinh n xu 75
3.3. Giiăphápăhătr 75
3.3.1. i vi Chính ph 75
3.3.2. i vi NHNN 76
3.3.2.1. Hoàn thin h thng pháp lut v tin t và hot đng ngân hàng 77
3.3.2.2. Nâng cao hiu qu điu hành chính sách tin t 77
3.3.2.3. Phát trin th trng tin t an toàn, đng b, mang tính cnh tranh cao 78
3.3.2.4. Phát trin ng dng công ngh và h thng thanh toán 79
3.3.2.5. Nâng cao tính trách nhim và minh bch trong công b thông tin 79
3.3.2.6. Nâng cao hiu qu, hiu lc ca thanh tra, giám sát ngân hàng 79
3.3.3. i vi TTCK 80
Ktălunăchngă3 81

KTăLUN 82
Tài liu tham kho
Ph lc 1: Chi tit danh sách các ngân hàng trong mu nghiên cu
Ph lc 2: B d liu ca các bin đc s dng trong nghiên cu
Ph lc 3: Bng thng kê mô t các bin trong mô hình hi quy
Ph lc 4: Ma trn tng quan gia các bin trong mô hình hi quy
Ph lc 5: Kt qu hi quy mô hình theo FEM
Ph lc 6: Kt qu hi quy mô hình theo REM
Ph lc 7: Kt qu kim đnh Hausman


Ph lc 8: Kt qu kim đnh phng sai thay đi
Ph lc 9: Kt qu kim đnh t tng quan
Ph lc 10: Kt qu hi quy mô hình vi robust và cluster

DANH MC CÁC T VIT TT
ACB : Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
BCTC : Báo cáo tài chính
BIDV : Ngân hàng thng mi c phn u T và Phát Trin Vit Nam
CAMEL : H thng đánh giá tình trng vng mnh ca các t chc tài chính
Eximbank : Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam
FEM : Mô hình nh hng c đnh
GDP : Tng sn phm trong nc
HNX : S giao dch chng khoán Hà Ni
HSX : S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh
MB : Ngân hàng thng mi c phn Quân i
Navibank : Ngân hàng thng mi c phn Nam Vit
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
NIM : T l thu nhp lãi cn biên ròng
OLS : Phng pháp bình phng ti thiu nh nht
REM : Mô hình nh hng ngu nhiên
ROA : T sut sinh li trên tng tài sn
ROE : T sut sinh li trên vn ch s hu
Sacombank : Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
SGDCK : S giao dch chng khoán
SHB : Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn - Hà Ni
SWOT : Mô hình phân tích kinh doanh ca doanh nghip
TMCP : Thng mi c phn
TTCK : Th trng chng khoán

TTGDCK : Trung tâm giao dch chng khoán
Vietcombank : Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
Vietinbank : Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam



DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: Các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam 23
Bng 2.2: K vng ca các bin đc lp đi vi bin ph thuc trong mô hình nghiên
cu 42
Bng 2.3: Thng kê mô t các bin trong mô hình hi quy 46
Bng 2.4: Ma trn tng quan gia các bin trong mô hình hi quy 48
Bng 2.5: Kt qu hi quy mô hình theo FEM 49
Bng 2.6: Kt qu hi quy mô hình theo REM 53
Bng 2.7: Kim đnh Hausman đ la chn mô hình – ROA 57
Bng 2.8: Kim đnh Hausman đ la chn mô hình – ROE 57
Bng 2.9: Kim đnh Hausman đ la chn mô hình – NIM 58
Bng 2.10: Kt qu hi quy mô hình vi robust và cluster 60

DANH MCăCÁCă TH
 th 2.1: Tng tài sn ti các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam giai
đon 2004 – 2013 29
 th 2.2: Tình hình huy đng vn ti các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit
Nam giai đon 2004 – 2013 30
 th 2.3: Tình hình tng trng tín dng ti các NHTM c phn niêm yt trên TTCK
Vit Nam giai đon 2004 – 2013 31
 th 2.4: Li nhun ti các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam giai đon
2004 – 2013 33
 th 2.5: T sut sinh li trên tng tài sn ti các NHTM c phn niêm yt trên
TTCK Vit Nam giai đon 2004 – 2013 35
 th 2.6: T sut sinh li trên vn ch s hu ti các NHTM c phn niêm yt trên
TTCK Vit Nam giai đon 2004 – 2013 36
 th 2.7: T l thu nhp lãi cn biên ròng ti các NHTM c phn niêm yt trên
TTCK Vit Nam giai đon 2004 – 2013 38
1

LI M U
1. Lý do chn đ tài
S tng trng nhanh v s lng đt ra vn đ cn quan tâm v cht lng trong
hot đng ca h thng ngân hàng thng mi. Mt trong nhng tiêu chí đ xác đnh
v th ca mt ngân hàng đó chính là kh nng sinh li. Kh nng sinh li quyt đnh
s tn vong, khng đnh kh nng cnh tranh, bn lnh ca ngân hàng, cn thit cho
vic đm bo s n đnh và phát trin ca ngân hàng. Mt khác, kh nng sinh li cho
thy kh nng tài chính, uy tín ca ngân hàng. Nh vy, kh nng sinh li chính là mi
quan tâm hàng đu ca ngân hàng. Thông qua vic phân tích các ch tiêu kh nng sinh

li ca ngân hàng s giúp các nhà qun tr ngân hàng đánh giá đc mc đ hoàn
thành k hoch và mc đ tng trng ca kh nng sinh li nhm tìm ra nhng nhân
t tích cc, nhân t tiêu cc nh hng đn kh nng sinh li ca ngân hàng, t đó đ
ra các bin pháp, chính sách đ phát huy nhân t tích cc, khc phc hay loi b nhân
t tiêu cc, không ngng nâng cao kh nng sinh li và nng lc cnh tranh ca ngân
hàng. Vic đánh giá, xem xét mt cách khoa hc kh nng sinh li giúp cho các nhà
điu hành chính sách, các chuyên gia kinh t và các nhà qun tr ngân hàng có th đa
ra nhng chính sách kp thi và hp lý nhm xây dng và phát trin mt h thng ngân
hàng vng chc, ngày mt ln mnh. Chính vì vy, vic nghiên cu và phân tích các
nhân t nh hng đn kh nng sinh li ca ngân hàng nhm đa ra gii pháp giúp
các ngân hàng nâng cao kh nng sinh li trong hot đng kinh doanh là vn đ có ý
ngha cp thit và thc tin hin nay. Xut phát t tính cp thit này, tác gi chn đ
tài “Nâng cao kh nng sinh li ti các ngân hàng thng mi c phn niêm yt trên
th trng chng khoán Vit Nam” làm ni dung nghiên cu.
2. Mc tiêu nghiên cu
(1) Phân tích thc trng kh nng sinh li ti các NHTM c phn niêm yt trên
TTCK Vit Nam.
(2) Phân tích nh hng ca các nhân t đn kh nng sinh li, t đó đánh giá vai
trò ca các nhân t đi vi kh nng sinh li nhm đ xut gii pháp nâng cao kh
nng sinh li ti các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam.
2

3. i tng nghiên cu
Kh nng sinh li ti 9 NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam đc đo
lng qua các ch tiêu:
(1) ROA: t sut sinh li trên tng tài sn
(2) ROE: t sut sinh li trên vn ch s hu
(3) NIM: t l thu nhp lãi cn biên ròng
4. Phm vi nghiên cu
Các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam, bao gm 9 NHTM:

(1) Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB)
(2) Ngân hàng TMCP Nam Vit (Navibank)
(3) Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Ni (SHB)
(4) Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam (Vietinbank)
(5) Ngân hàng TMCP u T và Phát Trin Vit Nam (BIDV)
(6) Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam (Vietcombank)
(7) Ngân hàng TMCP Quân i (MB)
(8) Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín (Sacombank)
(9) Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam (Eximbank)
Thi gian nghiên cu: giai đon 2004 – 2013.
5. Phngăpháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đc s dng là:
(1) Phng pháp nghiên cu đnh tính: s dng bng s liu, đ th đ phn ánh
các ch tiêu đo lng kh nng sinh li cng nh các nhân t nh hng đn kh nng
sinh li ti các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam.
(2) Phng pháp nghiên cu đnh lng: s dng mô hình hi quy đa bin đ
phân tích các nhân t nh hng đn kh nng sinh li ti các NHTM c phn niêm
yt trên TTCK Vit Nam thông qua d liu bng (panel data). Phn mm đc s
dng đ nghiên cu đnh lng là Stata 12.
6. Ngun d liu
D liu nghiên cu đc ly t ngun:
3

(1) Website ca Ngân hàng th gii, Tng cc thng kê Vit Nam.
(2) Báo cáo tài chính ca các NHTM c phn niêm yt trên TTCK Vit Nam.
7. Kt cu ni dung
Ngoài li m đu và kt lun, kt cu lun vn gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v kh nng sinh li ti các ngân hàng thng mi c phn
niêm yt
Chng 2: Thc trng kh nng sinh li ti các ngân hàng thng mi c phn

niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam
Chng 3: Gii pháp nâng cao kh nng sinh li ti các ngân hàng thng mi c
phn niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam















4

CHNGă1
TNG QUAN V KH NNG SINH LI
TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI C PHN NIÊM YT
1.1. NgơnăhƠngăthngămi c phn niêm yt
1.1.1. Khái nim
NHTM c phn niêm yt là NHTM c phn có c phiu đc đng kí và giao
dch ti TTCK tp trung.
Vic niêm yt trên TTCK mang ti nhng li ích cho các NHTM nh sau:
- Tip cn kênh huy đng vn dài hn: khi tham gia niêm yt c phiu trên
TTCK, các NHTM có th huy đng vn mt cách nhanh chóng, thun tin, d dàng t

vic phát hành c phiu da trên tính thanh khon cao và uy tín ca NHTM đc niêm
yt trên th trng. Huy đng theo cách này, các NHTM không phi thanh toán lãi vay
cng nh phi tr vn gc ging nh vic vay n, t đó s rt ch đng trong vic s
dng ngun vn huy đng đc cho mc tiêu và chin lc dài hn. ây đc coi là
yu t quan trng nht khi quyt đnh niêm yt c phiu trên TTCK.
- Khuych trng uy tín: đ đc niêm yt chng khoán, các NHTM phi đáp
ng đc nhng điu kin cht ch v mt tài chính, hiu qu sn xut – kinh doanh
cng nh c cu t chc. Do đó, các NHTM đc niêm yt trên th trng là các
NHTM có hot đng sn xut – kinh doanh tt. Thc t đư chng minh, niêm yt
chng khoán là mt trong nhng cách thc qung bá tt cho các NHTM, t đó thun
li cho hot đng kinh doanh, tìm kim đi tác…
- To tính thanh khon cho c phiu: khi NHTM niêm yt trên TTCK s giúp
các c đông d dàng chuyn nhng c phiu đang nm gi, qua đó tng tính hp dn
ca c phiu.
- Gia tng giá tr th trng: xét v dài hn, giá c phiu ca các NHTM niêm
yt đu tng so vi mc giá ti thi đim trc khi niêm yt.
Vi nhng li ích trên, các NHTM c phn niêm yt có c hi qung bá thng
hiu, thu hút khách hàng gia tng s dng các sn phm, dch v ca ngân hàng, t đó
5

gia tng kh nng sinh li.
1.1.2. Hotăđng kinh doanh ca NHTM c phn niêm yt
1.1.2.1. Hotăđng to lp ngun vn
- Vn điu l và các qu:
Vn điu l: là s vn do các thành viên, c đông góp hoc cam kt góp trong
mt thi hn nht đnh và đc ghi vào điu l công ty. Vn điu l có th đc thay
đi theo xu hng tng lên nh phát hành c phiu b sung, hoc đc kt chuyn t
qu d tr b sung vn điu l theo quy đnh ca pháp lut mi nc. Vn điu l
đc s dng trc ht đ xây dng, mua sm tài sn c đnh, các phng tin làm
vic và qun lý, tc là to ra c s vt cht ban đu cho hot đng ca ngân hàng.

Ngoài ra, các NHTM còn đc phép s dng vn điu l đ hùn vn, liên doanh, cp
vn cho các công ty trc thuc và thc hin các hot đng kinh doanh khác.
Các qu ca ngân hàng: các qu ca ngân hàng đc hình thành khi ngân
hàng đư đi vào hot đng, bao gm các qu đc trích t lưi ròng hàng nm ca ngân
hàng nh qu d tr b sung vn điu l, các qu d phòng, qu đu t phát trin, qu
khen thng, qu phúc li. Ngoài ra, còn có các qu đc hình thành bng cách trích
và tính vào chi phí hot đng ca ngân hàng nh qu khu hao c bn, sa cha tài
sn, d phòng đ x lý ri ro…
- Vn huy đng: là mt trong các nghip v to nên ngun vn ca NHTM,
thông qua vic ngân hàng nhn ký thác và qun lý các khon tin t khách hàng theo
nguyên tc có hoàn tr c gc và lưi đáp ng nhu cu vn trong hot đng kinh doanh
ca ngân hàng. Ngun vn huy đng bao gm tin gi không k hn ca khách hàng;
tin gi có k hn ca các t chc, đoàn th; tin gi tit kim ca dân c; ngun vn
huy đng qua phát hành các giy t có giá nh k phiu, trái phiu ngân hàng, chng
ch tin gi…
- Ngun vn đi vay: vay ca NHNN di hình thc tái cp vn nh chit khu,
tái chit khu các chng t có giá, cm c, tái cm c các thng phiu, vay li theo
hp đng tín dng; vay ca các NHTM khác qua th trng liên ngân hàng, hp đng
mua li; vay ca các t chc tài chính, tín dng quc t…
6

1.1.2.2. Hotăđng s dng vn
Vi ngun vn có đc, ngân hàng s dng cho các hot đng sau:
- Thit lp d tr: các NHTM không s dng toàn b ngun vn cho hot đng
kinh doanh, mà phi dành mt phn d tr thích hp nhm đáp ng các yêu cu v
duy trì d tr bt buc theo quy đnh ca NHNN; thc hin các lnh rút tin và thanh
toán chuyn khon ca khách hàng; chi tr các khon tin gi đn hn, chi tr lãi; đáp
ng nhu cu vay vn hp lý trong ngày ca khách hàng.
D tr ca ngân hàng có th tn ti di hình thc tin mt, tin gi ti các ngân
hàng khác và các chng khoán có tính thanh khon cao.

- Cp tín dng: bao gm các nghip v cho vay ngn, trung và dài hn; chit
khu thng phiu và giy t có giá; cho thuê tài chính; bo lãnh.
Cho vay: là mt hình thc cp tín dng, theo đó ngân hàng chuyn giao cho
khách hàng mt khon tin đ s dng cho mc đích và thi gian nht đnh theo tha
thun vi nguyên tc có hoàn tr c n gc và lãi.
Chit khu thng phiu và giy t có giá: là loi hình tín dng gián tip,
trong đó NHTM s thanh toán trc cho các giy t có giá khi cha đn hn, vi điu
kin khách hàng đ ngh chit khu phi chuyn nhng quyn s hu giy t có giá
đó cho ngân hàng.
Cho thuê tài chính: là hình thc cp tín dng trung dài hn, trong đó bên cho
thuê chuyn giao cho bên thuê quyn s dng tài sn cho thuê trong mt khong thi
gian xác đnh. Trong thi gian s dng tài sn, bên thuê phi tr tin cho bên cho thuê.
Khi kt thúc thi hn cho thuê, bên thuê đc quyn mua li tài sn thuê hoc tip tc
thuê tài sn hoc hoàn tr li tài sn cho bên cho thuê.
Bo lãnh: là hình thc cp tín dng, theo đó NHTM cam kt vi bên nhn bo
lãnh v vic NHTM s thc hin ngha v tài chính thay cho khách hàng nu khách
hàng không thc hin hoc thc hin không đy đ ngha v đư cam kt. Khách hàng
phi nhn n và hoàn tr cho NHTM theo tha thun.
- u t tài chính: NHTM s dng các ngun vn n đnh đ thc hin các hình
thc đu t nhm kim li và chia s ri ro vi nghip v tín dng. Các hình thc đu
7

t tài chính bao gm góp vn, liên doanh, mua c phn các công ty xí nghip, và vay
các t chc tín dng khác; mua chng khoán và các giy t có giá tr đ hng li và
chênh lch giá.
1.1.2.3. Các dch v khác: dch v ngân qu; dch v y thác; dch v thu h; t chc
thanh toán không dùng tin mt cho khách hàng; nhn qun lý tài sn quý giá theo yêu
cu ca khách hàng; kinh doanh vàng bc, đá quỦ, ngoi t; t vn v đu t, tài chính;
dch v ngân hàng đin t; dch v hp đng trao đi tín dng; dch v bo lãnh phát
hành chng khoán cho khách hàng; dch v môi gii chng khoán; nghip v t vn

đu t chng khoán và qun lý danh mc đu t chng khoán cho khách hàng; các
nghip v ph tr khác nh lu kỦ chng khoán, nghip v qun lý qu đu t.
Các nghip v trên ca NHTM không th tách ri, đc lp nhau mà chúng có
mi quan h h tng vi nhau trong quá trình kinh doanh ca ngân hàng.
1.2. Kh nngăsinhăli ti các ngơnăhƠngăthngămi c phn niêm yt
1.2.1. Khái nim
Kh nng sinh li là thc đo hiu qu bng tin, là điu kin cn nhng cha đ
đ duy trì cân bng tài chính. Vic đánh giá kh nng sinh li phi da trên mt
khong thi gian tham chiu. Khái nim kh nng sinh li đc áp dng trong mi
hot đng kinh t s dng các phng tin vt cht, con ngi và tài chính, th hin
bng kt qu trên phng tin. Kh nng sinh li có th áp dng cho mt hoc mt tp
hp tài sn.  cp đ ngân hàng, kh nng sinh li là kt qu ca vic s dng tp hp
các tài sn vt cht và tài sn tài chính, tc là vn kinh t mà ngân hàng nm gi. Nh
vy, kh nng sinh li cn ít nht đ đ đáp ng đc đòi hi cp bách là đm bo duy
trì vn cho ngân hàng đu t và phát trin.
Theo Perter S.Rose giáo s kinh t hc và tài chính trng đi hc Yale thì v
bn cht NHTM cng có th đc coi là mt tp đoàn kinh doanh và hot đng vi
mc tiêu ti đa hóa li nhun vi mc đ ri ro cho phép. Tuy nhiên, kh nng sinh li
là mc tiêu đc các ngân hàng quan tâm hn c vì thu nhp cao có th giúp ngân
hàng có th bo toàn vn, tng kh nng m rng th trng, thu hút vn đu t.
1.2.2. Các ch tiêuăđoălng kh nngăsinhăli
8

1.2.2.1. T sut sinh li trên tng tài sn (Return On Assets ậ ROA)
ROA là ch tiêu đánh giá hiu qu công tác qun lý ca ngân hàng, cho thy kh
nng trong quá trình chuyn tài sn ca ngân hàng thành thu nhp ròng. ROA cao
khng đnh hiu qu kinh doanh tt, ngân hàng có c cu tài sn hp lý, có s điu
đng linh hot gia các hng mc trên tài sn trc nhng bin đng ca nn kinh t.
Tuy nhiên, nu ROA quá cao cng th hin mc đ ri ro cao vì ri ro song hành vi
li nhun. Công thc tính ROA nh sau:

ROA =
Li nhun sau thu
Tng tài sn
(1.1)
1.2.2.2. T sut sinh li trên vn ch s hu (Return On Equity ậ ROE)
ROE là tiêu chí mà c đông nhìn vào đ bit đc li sut nhn đc khi đu t.
ROE đo lng t l thu nhp cho các c đông ca ngân hàng, th hin thu nhp mà các
c đông nhn đc t vic đu t vn vào ngân hàng. ROE phn ánh mc đ ngân
hàng s dng hiu qu vn ca c đông. Nu ROE quá ln so vi ROA chng t vn
ch s hu chim t l rt nh trong tng ngun vn, ngân hàng đư huy đng vn
nhiu đ cho vay, nh vy có th nh hng đn mc đ an toàn trong hot đng kinh
doanh ngân hàng. Công thc tính ROE nh sau:
ROE =
Li nhun sau thu
Vn ch s hu
(1.2)
1.2.2.3. T l thu nhp lãi cn biên ròng (Net Interest Margin ậ NIM)
NIM là chênh lch t thu nhp lãi t các khon cho vay, đu t chng khoán và
chi phí tr lãi cho tin gi và n khác, tt c chia cho tng tài sn có sinh li bình
quân. Ch tiêu này giúp cho ngân hàng d báo trc kh nng sinh li ca ngân hàng
thông qua vic kim soát cht ch tài sn sinh li và vic tìm kim nhng ngun vn
có chi phí thp. Công thc tính NIM nh sau:
NIM =
Thu nhp ròng t lãi
Tng tài sn có sinh li bình quân
(1.3)
Thu nhp lãi cn biên ròng càng cao, ngân hàng càng thu đc nhiu li nhun
và phát trin càng bn vng. Do đó, đây là mt trong nhng t s quan trng v kh
9

nng sinh li ca ngân hàng. Tuy nhiên, t l thu nhp lãi cn biên ròng càng cao có
th phn ánh hot đng cho vay càng nhiu ri ro đi kèm vi khon l ln hn khi cho
vay.
1.2.3. Các nhân t nhăhngăđn kh nngăsinhăli ti các NHTM c phn niêm
yt
Các nhân t nh hng đn kh nng sinh li ti các NHTM c phn niêm yt có
th đc chia thành hai nhóm: nhóm các nhân t bên ngoài và nhóm các nhân t bên
trong. Tùy điu kin c th ca tng ngân hàng, tùy vào mi thi k mà các nhân t
trong hai nhóm này có th có tác đng khác nhau lên kh nng sinh li ti NHTM c
phn niêm yt.
1.2.3.1.ăNhơnătăbênăngoƠi: là nhng nhân t kinh t v mô, nm ngoài s kim soát
và qun lỦ ca ngân hàng. Tuy nhiên, các nhà qun tr vn có th lng trc đc
nhng thay đi ca môi trng bên ngoài và c gng xây dng nhng chính sách
nhm nm bt kp thi các c hi phát trin cng nh hn ch ti đa nhng tác đng
không mong mun do các nhân t bên ngoài mang li.
- TcăđătngătrngăGDP: GDP biu hin tc đ tng trng kinh t ca mt
quc gia. Trong điu kin nn kinh t phát trin và tng trng n đnh, thu nhp ca
ngi dân đc đm bo và n đnh thì nhu cu tích ly ca dân c cao hn, t đó
lng tin gi vào ngân hàng tng lên hay kh nng huy đng vn tng lên. Mt khác,
khi nn kinh t tng trng cao và n đnh thì nhu cu s dng vn tng lên. Ngc
li, khi nn kinh t lâm vào tình trng suy thoái, thu nhp thc t ca ngi lao đng
gim và ngày càng bin đng, điu này s làm gim lòng tin ca khách hàng vào s n
đnh ca đng tin hn na khi thu nhp thp thì lng tin nhàn ri trong nn kinh t
s gim xung mà lng tin dân c kỦ thác vào ngân hàng có nguy c b rút ra. Khi
đó ngân hàng s gp khó khn trong công tác huy đng vn, qun lỦ d tr và cng c
lòng tin ca khách hàng vào h thng ngân hàng. Nghiên cu ca Antonina
Davydenko (2010)  Ukraine giai đon 2005 – 2009, Dr. Aremu và Mukaila Ayanda
(2013)  Nigeria giai đon 1980 – 2010 ch ra mi tng quan dng gia tc đ tng
trng GDP và kh nng sinh li ca các ngân hàng. Trong khi đó, nghiên cu ca
10

Vincent Okoth Ongore và Gemechu Berhanu Kusa (2013)  Kenya giai đon 2001 –
2010 li ch ra mi tng quan âm gia tc đ tng trng GDP và kh nng sinh li
ca các ngân hàng. Và nghiên cu ca Fadzlan Sufian F. & Royfaizal Razali Chong
(2008)  Philippiens giai đon 1990 – 2005 li cho thy tc đ tng trng GDP
không nh hng đn kh nng sinh li ca các ngân hàng.
- Lmăphát: Vi vai trò huyt mch, là cu ni chuyn ti các tác đng ca
chính sách tin t đn toàn b nn kinh t, hot đng ca h thng NHTM luôn phi
chu nhng tác đng trc tip và tc thi ca tình hình lm phát. Nghiên cu ca
Vincent Okoth Ongore và Gemechu Berhanu Kusa (2013)  Kenya giai đon 2001 –
2010, Fadzlan Sufian F. & Royfaizal Razali Chong (2008)  Philippiens giai đon
1990 – 2005 ch ra tác đng ngc chiu ca t l lm phát đn kh nng sinh li ca
ngân hàng, tc là chi phí ca ngân hàng s tng nhanh hn thu nhp ca ngân hàng nu
ngân hàng chm điu chnh lưi sut khi lm phát xy ra bt ng. Tuy nhiên, nu lm
phát đc d đoán đy đ và lưi sut đc điu chnh cho phù hp thì s có mt tác
đng cùng chiu ca lm phát đn kh nng sinh li ca ngân hàng nh trong nghiên
cu ca Anna P.I. Vong (2009)  Macao giai đon 1993 – 2007. Nh vy,  nhng
quc gia khác nhau tác đng ca t l lm phát lên kh nng sinh li ca ngân hàng là
hoàn toàn khác nhau.
- Giáătrăvnăhóaăthătrng: Giá tr vn hóa th trng tng đng vi giá
th trng ca c phiu nhân vi s c phiu ph thông đang lu hành. Khi tính giá tr
vn hoá th trng ngi ta ch tính đn các c phiu ph thông ch không tính đn c
phiu u đưi, vì ch c phiu ph thông mi đem li cho ngi s hu quyn tham gia
điu hành ngân hàng. Giá tr vn hoá th trng là thc đo quy mô ca mt ngân
hàng, là tng giá tr th trng ca ngân hàng, đc xác đnh bng s tin b ra đ mua
li toàn b ngân hàng này trong điu kin hin ti. Quy mô và tc đ tng ca giá tr
vn hoá th trng là thc đo quan trng, đánh giá thành công hay tht bi ca mt
ngân hàng. Ngân hàng s có c hi nâng cao kh nng sinh li  nhng nc có TTCK
phát trin vì khi TTCK phát trin, các ngân hàng d dàng tng vn ca mình và góp
phn làm tng kh nng sinh li, hn na, thông tin tài chính ca các công ty s minh

11

bch hn, nh đó các ngân hàng có th đa ra các quyt đnh cho vay chính xác, góp
phn làm gim ri ro tín dng, t đó làm tng kh nng sinh li ca ngân hàng (Samy
Ben Naceur (2003)). Theo nghiên cu ca Samy Ben Naceur (2003)  Tunisia giai
đon 1980 – 2000 ch ra ra mi tng quan dng gia giá tr vn hóa th trng và
kh nng sinh li ca các ngân hàng.
1.2.3.2.ăNhơnătăbênătrong: là nhng nhân t b nh hng bi các quyt đnh qun lỦ
ca ngân hàng.
- Quy mô ngân hàng: Quy mô ngân hàng đc đo lng thông qua s liu v
tng tài sn ca ngân hàng. Kt qu nghiên cu v mi quan h thun hay nghch gia
quy mô ngân hàng và kh nng sinh li ca ngân hàng  nhng quc gia khác nhau là
không đng nht. Nghiên cu ca Samy Ben Naceur (2003)  Tunisia giai đon 1980 -
2000, Fadzlan Sufian F. & Royfaizal Razali Chong (2008)  Philippiens giai đon
1990 – 2005 đư tìm ra mi tng quan âm gia quy mô ngân hàng và kh nng sinh li
ca các ngân hàng. Tuy nhiên, nghiên cu ca Goddard et al. (2004) ti 665 ngân hàng
 6 nc Châu Âu giai đon 1992 – 1998, Dr. Aremu và Mukaila Ayanda (2013) 
Nigeria giai đon 1980 – 2010 li tìm ra mi tng quan dng gia quy mô ngân
hàng và kh nng sinh li ca các ngân hàng.
- Quyămôăvnăchăsăhu: Quy mô vn ch s hu rt quan trng đi vi hot
đng ngân hàng. Nó giúp cho ngân hàng có th đt đc t l an toàn vn theo quy
đnh ca NHNN. Nhng ngân hàng có quy mô vn ch s hu ln thì có kh nng huy
đng đc mt lng ln tin gi t công chúng. Các ngân hàng qun tr vn tt có ít
ri ro hn và cng có th ci thin kh nng sinh li nh vic có th tip cn ngun
vn r hn. Các nghiên cu đc thc hin trong các khong thi gian khác nhau, ti
nhng quc gia khác nhau đu cho kt qu v mi tng quan dng gia quy mô vn
ch s hu và kh nng sinh li ca ngân hàng nh: Uhomoibhi Toni Aburime (2008)
 Nigeria giai đon 2000 - 2004, Anna P.I. Vong (2009)  Macao giai đon 1993 –
2007.
- Quyămôăcácăkhonăchoăvay: Vi vai trò là mt đnh ch tài chính trung gian

đng ra tp trung ngun vn tm thi nhàn ri t các t chc và cá nhân trong nn
12

kinh t đ cho vay các t chc và cá nhân có nhu cu v vn, điu này giúp các ngân
hàng kim đc li nhun. Nghiên cu ca Fadzlan Sufian (2011)  Hàn Quc giai
đon 1992 – 2003 đư tìm ra mi tng quan dng gia quy mô các khon cho vay và
kh nng sinh li ca các ngân hàng. Trong khi đó, nghiên cu ca Alper và Anbar
(2011)  Th Nh K giai đon 2002 – 2010 li tìm ra mi tng quan âm gia quy
mô các khon cho vay và kh nng sinh li ca các ngân hàng.
- Quyămôătinăgi: Vi vai trò là trung gian chính trong nn kinh t, đi tng
ca hot đng ngân hàng chính là vn, và quy mô vn ca ngân hàng s quyt đnh
kh nng sinh li. Nghiên cu ca Samy Ben Naceur và Mohamed Goaied (2008) 
Tunisia giai đon 1980 – 1995 ch ra mi tng quan dng gia quy mô tin gi và
kh nng sinh li ca các ngân hàng. Tuy nhiên, nghiên cu ca Antonina Davydenko
(2010)  Ukraine giai đon 2005 – 2009 cho thy kt qu ngc li. T l Tng các
khon cho vay/ Tng tin gi là mt trong nhng thc đo thanh khon hay kh nng
chi tr ca ngân hàng. T l này quá cao hoc quá thp đu không tt. Nu t l này
quá cao cho thy ri ro ca ngân hàng nu nh có bin đng v lưi sut, còn nu t l
này quá thp phn ánh ngân hàng cha tn dng ht ngun vn huy đng vào các hot
đng kinh doanh sinh li.
- Riăroăthanhăkhon: Ri ro thanh khon là tn tht xy ra cho ngân hàng khi
nhu cu thanh khon thc t vt quá kh nng thanh khon d kin. Ri ro thanh
khon  mc ngân hàng phi gia tng các chi phí đ đáp ng nhu cu thanh khon s
làm gim thu nhp ròng ca ngân hàng,  mc cao hn, ngân hàng mt kh nng thanh
toán s dn đn phá sn. Nhng mt khác, nu ri ro thanh khon ca ngân hàng cao,
tc là tài sn ca ngân hàng không tn ti di dng tin mt mà đc đu t vào các
hot đng khác có hiu qu thì kh nng sinh li ca ngân hàng s gia tng theo nh
kt qu nghiên cu ca Molyneux và Thornton (1992)  18 nc Châu Âu giai đon
1986 – 1989.
- Riăroătínădng: Ri ro tín dng là kh nng không chi tr đc n ca ngi

đi vay đi vi ngi cho vay khi đn hn phi thanh toán. Luôn là ngi cho vay phi
chu ri ro khi chp nhn mt hp đng cho vay tín dng. Bt k mt hp đng cho
13

vay nào cng có ri ro tín dng. Mt trong nhng hot đng chính ca NHTM là hot
đng cho vay nên ri ro tín dng là mt nhân t ht sc quan trng, đòi hi các ngân
hàng phi có kh nng phân tích, đánh giá và qun lý ri ro hiu qu vì nu ngân hàng
chp nhn nhiu khon cho vay có ri ro tín dng cao thì ngân hàng có kh nng phi
đi mt vi tình trng thiu vn hay tính thanh khon thp. iu này có th làm gim
hot đng kinh doanh thu li nhun ca ngân hàng, thm chí phá sn. Các nghiên cu
ca Fadzlan Sufian F. & Royfaizal Razali Chong (2008)  Philippiens giai đon 1990
– 2005, Anna P.I. Vong (2009)  Macao giai đon 1993 – 2007 đu cho thy kt qu
v mi tng quan âm gia ri ro tín dng và kh nng sinh li ca ngân hàng.
- Hiuăquăqunălýăchiăphí: Yu t chi phí luôn đóng vai trò quan trng trong
bt c k hoch m rng và tng trng kinh doanh nào. Các ngân hàng mun tng
trng và đy mnh kh nng sinh li thì phi không ngng tìm kim nhng phng
thc qun lý và s dng hiu qu nht các ngun vn, chi phí kinh doanh, đng thi
phi tái đu t các khon tin đó cho nhng c hi tng trng trin vng nht. Hot
đng qun lý chi phí là mt phn ca các chin lc tng trng kinh doanh nhm
không nhng ct gim chi phí mà còn to ra các u th cnh tranh rõ rt trên th
trng. Khi đo lng hiu qu hot đng ca mt ngân hàng thì mt trong nhng
thc đo đc s dng là so sánh gia kt qu đt đc vi chi phí b ra. Bt k s
gia tng chi phí nào không dn đn s gia tng tng ng doanh thu s làm gim hiu
qu hot đng ca ngân hàng. Kinh nghim thc t cho thy, các ngân hàng có chi phí
hot đng càng cao thì kh nng sinh li càng thp. Và lp lun này đc ng h bi
kt qu nghiên cu ca Fadzlan Sufian F. & Royfaizal Razali Chong (2008) 
Philippiens giai đon 1990 – 2005, Antonina Davydenko (2010)  Ukraine giai đon
2005 – 2009. Khi ngân hàng đa dng hóa sn phm thì s tip cn đc nhiu loi
khách hàng, huy đng đc nhiu ngun vn, tuy nhiên, bên cnh đó chi phí tng
ng cng phi tng thêm nh chi phí tp hun nhân viên, qung bá sn phm…và nu

kt qu là không mang li li nhun nh mong mun thì hiu qu v mt chi phí ca
ngân hàng không đt đc, hay nói cách khác t l chi phí tng lên làm gim kh nng
sinh li ca ngân hàng. Tuy nhiên, theo nghiên cu ca Balachandher K.Guru et al.
14

(2002)  Malaysia giai đon 1986 – 1995 li ch ra mi tng quan dng gia t l
chi phí hot đng và kh nng sinh li ca các ngân hàng. Kt qu cho thy trong điu
kin các yu t khác không đi, s gia tng chi phí lng đ đu t vào ngun nhân
lc có th làm tng kh nng sinh li ca ngân hàng.
- Nngă sută laoăđng: Nng sut lao đng là ch tiêu đo lng hiu qu s
dng lao đng, đc trng bi quan h so sánh gia mt ch tiêu đu ra vi lao đng đ
sn xut ra nó. Nghiên cu ca Panayiotis P. Aathanasoglou et al. (2008) ti Hy Lp
giai đon 1985 – 2001 đư tìm ra mi tng quan dng gia nng sut lao đng và kh
nng sinh li ca các ngân hàng. Các ngân hàng cn đm bo cht lng lao đng, chú
trng đu ra nhm gia tng hiu qu lao đng.
1.3.ăSăcnăthităcaăvicănơngăcaoăkhănngăsinhăliătiăcácăngơnăhƠngăthngă
mi căphnăniêmăytătrênăthătrngăchngăkhoán

Ngân hàng là mt trong các ngành ra đi sm nht trong nn kinh t th trng.
Dù  bt c ni nào trên th gii, NHTM luôn có vai trò ht sc quan trng đi vi
nn kinh t. Nh hot đng ca NHTM mà ngun vn nhàn ri trong nn kinh t đc
tp hp li thành ngun vn ln phc v cho đi sng xã hi và phát trin kinh t.
NHTM tr thành kênh chu chuyn vn quan trng trong nn kinh t, cung ng vn cho
các ch th trong nn kinh t, góp phn thúc đy kinh t phát trin. ng thi, to điu
kin thc thi có hiu qu các c ch, chính sách ca nhà nc góp phn n đnh tài
chính, n đnh kinh t v mô.
Tuy nhiên, ngày nay, NHTM nói chung và NHTM c phn niêm yt nói riêng
đang phi đi mt vi nhng khó khn, thách thc trong quá trình hi nhp kinh t
quc t ngày càng sâu rng. S gia tng cnh tranh gay gt không ch gia các ngân
hàng trong nc mà vi c các ngân hàng nc ngoài có tim lc tài chính mnh. Th

nên, các ngân hàng phi không ngng vn lên, phát trin, tìm đ mi cách đ gia tng
kh nng sinh li.
Kh nng sinh li luôn là yu t sng còn đi vi mt NHTM c phn niêm yt.
ng trên góc đ vi mô và v mô, kh nng sinh li luôn đóng mt vai trò vô cùng
quan trng đi vi s tn ti và phát trin ca ngân hàng.  cp đ vi mô, kh nng