Thực trạng và giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty cổ phần fiditour

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




NGUYN TH THU HIN


THC TRNG VÀ GII PHÁP HOÀN THIN H
THNG KIM SOÁT NI B TI CÔNG TY C
PHN FIDITOUR


LUN VN THC S KINH T




TP. H Chí Minh ậ Nm 2015


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




NGUYN TH THU HIN

THC TRNG VÀ GII PHÁP HOÀN THIN H
THNG KIM SOÁT NI B TI CÔNG TY C
PHN FIDITOUR
Chuyên ngành: K Toán
Mã s: 60340301
LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS. VÕ VN NH



TP. H Chí Minh ậ Nm 2015



LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn “Thc trng và gii pháp hoàn thin h thng kim
soát ni b ti Công ty CP Fiditour” đc thc hin da vào quá trình thu thp, nghiên
cu ca bn thơn tôi vƠ hoƠn thƠnh di s hng dn ca PGS.TS Võ Vn Nh.
C s lý lun đc tôi tham kho t các tài liu thu thp đc ca các giáo trình,
sách báo, các nghiên cu đc nêu trong tài liu tham kho. D liu dùng đ phân tích
đc tôi thu thp thông qua bng câu hi đc gi đn các nhà qun lỦ, nhơn viên đang
làm vic ti Công ty.
Tôi cam đoan lun vn nƠy cha tng đc công b di bt k hình thc nào.
TP.H Chí Minh, ngày 16 tháng 11 nm 2014
Hc viên thc hin

Nguyn Th Thu Hin

MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng, s đ, ph lc
PHN M U 1
CHNG 1: C S LÝ THUYT V H THNG KIM SOÁT NI B ÁP
DNG CHO DOANH NGHIP 6
1.1 Khái quát chung v h thng kim soát ni b 6
1.1.1 Lch s phát trin ca kim soát ni b 6
1.1.1.1 Giai đon s khai. 6
1.1.1.2 Giai đon hình thành 7
1.1.1.3 Giai đon phát trin 7
1.1.1.4 Thi k hin đi ( thi k hu COSO ậ t 1992 đn nay) 8
1.1.2 nh ngha v kim soát ni b 9
1.1.3 Các thành phn cu to ca HTKSNB (1992) 11
1.1.3.1 Môi trng kim soát 12
1.1.3.2 ánh giá ri ro 14
1.1.3.3 Hot đng kim soát 15
1.1.3.4 Thông tin và truyn thông 15
1.1.3.5 Giám sát 16
1.2 Tìm hiu s lc v báo cáo COSO 2013 17
1.2.1 Nhng ni dung thay đi vƠ không thay đi so vi COSO 1992 18
1.2.2 Nhng nguyên tc ca COSO 2013 18
1.2.3 Nhng yêu cu ca COSO 2013 20
1.3 Li ích và hn ch ca kim soát ni b 21
1.3.1 Li ích ca kim soát ni b 21

1.3.2 Hn ch ca kim soát ni b 21
1.4 c đim ca hot đng du lch chi phi đn kim soát ni b 23
1.4.1 Yu t ngun nhân lc 23
1.4.2 Yu t liên quan đn đi tác, nhà cung ng 24
1.4.3 Yu t đc thù khác ca du lch 24

KT LUN CHNG 1 25
CHNG 2: THC TRNG H THNG KIM SOÁT NI B TI CÔNG TY
CP FIDITOUR 26
2.1 Tng quan v Công ty CP Fiditour 26
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin ca công ty 26
2.1.2 Ngành ngh kinh doanh 27
2.1.3 a đim hot đng: 29
2.1.4 C cu t chc, chc nng các phòng ban Công ty CP Fiditour 31
2.1.4.1 C cu t chc Công ty CP Fiditour 31
2.1.4.2 Chc nng các phòng ban: Công ty hin có 03 khi chc nng 32
2.2 Thc trng h thng KSNB ti Công ty CP Fiditour 34
2.2.1 i tng và phm vi kho sát: 34
2.2.1 Ni dung kho sát: 34
2.2.2 Phng pháp kho sát: 34
2.2.3 Kt qu kho sát: 35
2.2.3.1 Môi trng kim soát: 35
2.2.3.2 ánh giá ri ro: 46
2.2.3.3 Hot đng kim soát: 50
2.2.3.4 Thông tin và truyn thông: 56
2.2.3.5 Giám sát: 58
2.3 ánh giá v h thng KSNB ti Công ty CP Fiditour 59
2.3.1 u đim 59
2.3.2 Nhc đim, và hn ch 64
2.3.3 Nguyên nhân ca nhng nhc đim, hn ch: 67

KT LUN CHNG 2 68
CHNG 3: GII PHÁP HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B TI
CÔNG TY CP FIDITOUR 69
3.1 Quan đim hoàn thin 69
3.1.1 Phù hp vi môi trng pháp lý 69
3.1.2 Phù hp vi đc đim hot đng và quy mô công ty 69
3.1.3 Bo đm mi quan h gia li ích và chi phí 69
3.2 Gii pháp hoàn thin các thành phn 70
3.2.1 Hoàn thin môi trng kim soát 70
3.2.1.1 V tính trung thc và các giá tr đo đc: 70
3.2.1.2 Cam kt v nng lc và chính sách nhân s: 71
3.2.1.3 V c cu t chc: 71
3.2.2 Hoàn thin đánh giá ri ro 72
3.2.3 Hoàn thin hot đng kim soát 74
3.2.4 Hoàn thin thông tin và truyn thông 75
3.2.5 Hoàn thin giám sát. 78
3.3 Mt s kin ngh 79
3.3.1 i vi c quan nhƠ nc có liên quan 79
3.3.2 i vi bn thân công ty 80
KT LUN CHNG 3 81
PHN KT LUN 82
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC CH VIT TT

Ting Vit
KSNB: Kim soát ni b
BCTC: Báo cáo tài chính
Công ty: Công ty c phn Fiditour

CP: C phn
TNHH: Trách nhim hu hn
MTV: Mt thành viên
HQT: Hi đng qun tr
BTG: Ban Tng giám đc
CBCNV: Cán b công nhân viên
Ting Anh
COSO: Committee of Sponsoring Organization (y ban thuc Hi đng quc gia
Hoa K v vic chng gian ln v báo cáo tài chính)
Tour: chng trình tham quan, du lch
PR: Public Relations (B phn quan h công chúng)
IT: Information Technology (Công ngh thông tin)
MICE: Meeting Incentive Conference Event (Du lch kt hp hi tho, hi ngh,
khen thng, hi hp và trin lãm)
DANH MC CÁC BNG, S , PH LC

Danh mc các bng:
Bng 2.1 Thng kê kt qu kho sát v môi trng kim soát
Bng 2.2 Thng kê kt qu kho sát v đánh giá ri ro
Bng 2.3 Thng kê kt qu kho sát v hot đng kim soát
Bng 2.4 Thng kê kt qu kho sát v thông tin và truyn thông
Bng 2.5 Thng kê kt qu kho sát v giám sát
Danh mc các s đ:
S đ 1.1 nh ngha kim soát ni b theo COSO
S đ 2.1 C cu t chc Công ty CP Fiditour
S đ 3.1 X lý s c
Danh mc các ph lc:
Ph lc 1 Bng câu hi và kt qu kho sát h thng KSNB ti Công ty CP
Fiditour theo s lng
Ph lc 2 Bng câu hi và kt qu kho sát h thng KSNB ti Công ty CP

Fiditour theo t l phn trm
Ph lc 3 Danh sách cán b công nhân viên Công ty CP Fiditour đc kho sát
Ph lc 4 Danh mc các tài liu công ty mƠ đ tài s dng
1
PHN M U

1. S cn thit ca đ tài
Hin nay, vi s cnh tranh khc lit trên th trng toàn cu, áp lc suy
thoái và nhng khó khn nhiu chiu t nn kinh t, các doanh nghip ngày càng
quan tâm nhiu hn đn h thng kim soát ni b nhm giúp t chc hn ch
nhng s c, mt mát, thit hi, vƠ tng hiu qu hot đng ca t chc.
Trong bt k t chc nƠo, di góc nhìn ca nhà qun lỦ, cng cn có hai h
thng chy song song. Th nht đó lƠ h thng đáp ng yêu cu kinh doanh, bao
gm các phòng ban chc nng, các quy trình th tc, các công vic cn thit đ
phc v cho nhu cu kinh doanh ca t chc. Tuy nhiên, bt k công vic nào, quy
trình nào thc hin  trên cng đu đi din vi nhng nguy c, s c, hay ri ro tác
đng làm nh hng đn kh nng hoƠn thƠnh mc tiêu ca công vic đó vƠ tùy
theo mc đ, gây nh hng t thit hi trong mc chp nhn đc đn nguy c
phá sn t chc.
Nhm gim ri ro cho t chc  ngng chp nhn đc, h thng th hai ậ
kim soát ni b, đc thit lp trên c s các bin pháp, chính sách, th tc, tinh
thn, giá tr, chc nng, thm quyn ca nhng ngi liên quan và tr thƠnh phng
tin sng còn trong hot đng ca mi doanh nghip, giúp doanh nghip nâng cao
nng lc, ci tin hiu qu hot đng, hn ch các s c, và hoàn thành mc tiêu ca
t chc.
Công ty CP Fiditour là công ty c phn, vi 19,64 % vn ca nhƠ nc. Các
lnh vc kinh doanh ca công ty: kinh doanh du lch trong vƠ ngoƠi nc, cung cp
vé máy bay, qun lý khách sn, nhƠ hƠng, vn phòng cho thuê, t chc s kin
(MICE), du hc, đƠo to.ầ Trong nhng nm gn đơy, cuc khng hong kinh t
toàn cu đƣ lƠm cho rt nhiu doanh nghip gp khó khn, Fiditour cng không

tránh khi khó khn nƠy, lng khách đn công ty ngày càng gim. Doanh thu gim
trong khi chi phí không ngng tng lên đƣ lƠm nh hng nhiu đn vic kinh
doanh ca công ty. Cùng vi vic thi gian qua công ty cha chú trng nghiên cu
2
cng nh nhng hn ch v h thng lý lun và kinh nghim thc tin nên h thng
kim soát ni b ca công ty cha phát huy đc tính hu hiu và còn bc l nhiu
thiu sót. Vì vy, vi mong mun góp phn vn hành trôi chy h thng kim soát
ni b ti công ty, tôi đƣ chn đ tài “Thc trng và gii pháp hoàn thin h thng
kim soát ni b ti Công ty CP Fiditour” lƠm đ tài nghiên cu.
2. Tng quan các nghiên cu trc đơy
Trong thi gian qua đƣ có rt nhiu bài báo và lun vn nghiên cu v kim
soát ni b c trong nc vƠ ngoƠi nc nhng riêng v ngành du lch ti Vit Nam
cho đn thi đim này, theo tác gi đc bit có rt ít đ tài nghiên cu v kim soát
ni b ti các doanh nghip du lch Vit Nam. in hình có 2 đ tƠi nh sau:
 tài 1: Nguyn Ngc Hu, 2010, “Hoàn thin h thng kim soát ni b
ti Công ty du lch – thng mi Kiên Giang ”. Lun vn Thc s kinh t, Trng
i hc Kinh t TP.HCM. Lun vn ca tác gi nghiên cu da trên bng kho sát
vi 140 câu hi thit k li t nhng câu hi ca báo cáo COSO 1992 da trên nm
b phn cu thành nên h thng KSNB, đc tr li trc tip bi nhng ngi có
chc v quan trng trong công ty nh: K toán trng, Ban giám đc, các thành
viên Hi đng qun tr Và da vƠo phng pháp lun khoa hc đ h thng hóa c
s lý lun, thc tin. T đó đa ra các gii pháp đ nâng cao tính hiu qu ca h
thng km soát ni b
 Nhng đim đt đc ca đ tài:
- H thng hóa c s lý lun v KSNB
- Lun vn tp trung nghiên cu v kim soát ni b đi vi chu trình
mua hàng thanh toán, chu trình bán hàng thu tin ti đn v.
- ánh giá thc trng h thng KSNB ti đn v thông qua thông qua
bng câu hi kho sát.
- Hình thƠnh đnh hng vƠ đa ra mt s gii pháp c th nh: xơy dng

b quy tc đo đc, xây dng th tc kim soát chu trình mua hàng-
thanh toán, chu trình bán hàng ậ thu tin.

3
 Nhng vn đ còn li ca đ tài:
- Cha nêu đc đim ca hot đng du lch chi phi đn kim soát ni
b. Da vƠo đc đim này, có th nêu ra thc trng và gii pháp cho
nhng hn ch ca thc trng.
- Cha thng kê kt qu chi tit ca vic kho sát thông qua bng câu
hi.
 tài 2: Lê Nguyn Hoàng Oanh, 2013, “Hoàn thin h thng kim soát ni
b ti Công ty TNHH MTV Du Lch Dch V Du Khí Vit Nam”. Lun vn Thc s
kinh t, Trng i hc Kinh t TP.HCM. Bng phng pháp phng vn Tng
(Phó) giám đc vƠ các trng phòng ban ti đn v ch qun và ti các đn v thành
viên thông qua bng câu hi gm 131 câu hi da trên nm b phn cu thành nên
h thng KSNB (COSO 1992). Tác gi áp dng phng pháp thng kê mô t, sau
đó phơn tích vƠ đánh giá thc trng h thng KSNB, ri đa ra các gii pháp hoàn
thin và nâng cao tính hiu qu ca h thng KSNB ti Công ty.
 Nhng đim đt đc ca đ tài:
- H thng hóa c s lý lun v KSNB
- ánh giá thc trng h thng KSNB ti đn v thông qua thông qua
bng câu hi kho sát.
-  xut gii pháp c cu li b máy t chc ca Công ty ít cng knh
và hp lỦ hn; gii pháp kim soát c th cho hot đng qun lỦ đu
t, hot đng qun lý nhà cung cp.
 Nhng vn đ còn li ca đ tài:
- Cha nêu đc đim ca hot đng du lch chi phi đn kim soát ni
b.
- Cha đa ra nguyên nhân ca nhng hn ch.
i vi đ tài “Thc trng và gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b

ti Công ty CP Fiditour”, tác gi cng da vƠo báo cáo COSO 1992 lƠm c s lý
lun. Tuy nhiên, có đim mi so vi các đ tài khác, tác gi nêu thêm đc đim ca
hot đng du lch chi phi đn kim soát ni b, và nguyên nhân yu kém ca h
4
thng KSNB Công ty. T đó tác gi đánh giá thc trng và đa ra các gii pháp
khc phc.
3. Mc tiêu nghiên cu
Trên c s lý thuyt nn tng v h thng kim soát ni b ca báo cáo
COSO, đ tài tìm hiu, phơn tích vƠ đánh giá thc trng h thng kim soát ni b
ti Công ty CP Fiditour, tìm ra nhng hn ch thiu sót và các nguyên nhân ca
nhng hn ch đó. T đó, đ xut mt s gii pháp nhm hoàn thin h thng kim
soát ni b ti công ty.
4. i tng và phm vi nghiên cu
  tài thc hin nghiên cu ti vn phòng chính Công ty CP Fiditour và các
đn v thành viên Công ty.
 i tng nghiên cu: đ tài nghiên cu các nhân t cu thành nên h thng
kim soát ni b.
 Gii hn ca đ tài: đ tài tip cn h thng KSNB theo nm b phn cu
thành nên ch th hin h thng KSNB di góc nhìn chung nht.
5. Phng pháp nghiên cu
Lun vn nghiên cu da trên phng pháp lun duy vt bin chng. Ngoài
ra, lun vn còn kt hp s dng phng pháp phơn tích, tng hp, phng pháp
thng kê mô t, so sánh đi chiu gia lý lun và thc tin đ phân tích thc trng,
và t đó đa ra các gii pháp.
D liu thu thp:
 D liu s cp: thu thp thông qua vic thc hin bng câu hi kho sát, trao
đi thông tin vi đng nghip, phng vn nhà qun lý.
 D liu th cp: thu thp thông qua các quy ch, quy đnh, quy trình có liên
quan đn kim soát ni b do Công ty ban hành.
6. Nhng đóng góp mi ca đ tài

 tài “Thc trng và gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b ti
Công ty CP Fiditour”, có nhng đóng góp mi cho công ty:
- Giúp công ty hiu rõ hn v tm quan trng ca mt h thng KSNB hu hiu.
5
- Ch ra các hn ch ca h thng KSNB công ty, vƠ đa các gii pháp khc
phc. C th các gii pháp nh: đ xut xây dng quy trình đánh giá, x lý ri
ro, quy trình x lý s c, đ xut gii pháp bo mt thông tin ni b, khi thông
tin b rò r t nhng nhơn viên cầ
7. B cc lun vn
Phn m đu
Chng 1: C s lý lun v h thng kim soát ni b
Chng 2: Thc trng h thng kim soát ni b ti Công ty CP Fiditour
Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b ti Công ty CP
Fiditour
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc
6
CHNG 1: C S LÝ THUYT V H THNG KIM SOÁT NI B
ÁP DNG CHO DOANH NGHIP

1.1 Khái quát chung v h thng kim soát ni b
1.1.1 Lch s phát trin ca kim soát ni b
1

1.1.1.1 Giai đon s khai
Vào nhng nm cui th k 19, khi nn kinh t bt đu phát trin mnh m,
quyn s hu ca các c đông tách ri quyn qun lý, các kênh cung cp vn cng
phát trin kp thi đ đáp ng nhu cu m rng quy mô ca các doanh nghip. iu
này dn đn s ra đi ca các công ty kim toán đc lp, các công ty kim toán đm

nhim chc nng xác nhn tính trung thc và hp lý ca các thông tin trên BCTC,
lƠ c s đ các kênh cung cp vn có cái nhìn tng quan v tình hình tài chính ca
doanh nghip.
Khi thc hin chc nng ca mình, các kim toán viên đƣ sm nhn thc
rng không cn thit phi kim tra tt c các nghip v kinh t phát sinh, mà ch
chn mu, và da vào s tin tng vào h thng KSNB do đn v đc kim toán
s dng trong vic x lý, tp hp các thông tin đ lp BCTC. Vì vy các kim toán
viên bt đu quan tơm đn KSNB. Thut ng “kim soát ni b” bt đu xut hin
t giai đon này. Hình thc ban đu ca KSNB là kim soát tin và t cuc cách
mng công nghip.
n nm 1905, Robert Montgomery, đng thi cng lƠ sáng lp viên, ca
công ty kim toán Lybrand, Ross Bros & Montgomery, đƣ đa ra Ủ kin v mt s
vn đ liên quan đn KSNB trong tác phm “LỦ thuyt và thc hành kim toán”.
n nm 1929, thut ng “kim soát ni b” đc đ cp chính thc trong mt
Công b ca Cc D tr Liên Bang Hoa K (Federal Reserve Bulletin).
Nm 1936, Hip hi K toán viên công chng Hoa K (AICPA) trong mt
công b cng đƣ đa ra đnh ngha KSNB. c bit là sau v phá sn ca các công

1
Trng i hc kinh t TP. HCM, Khoa K toán - Kim toán, B môn kim toán, 2010, Kim
soát ni b, Nhà xut bn Phng ông.
7
ty ln có c phiu niêm yt trên th trng chng khoán nh công ty Mc Kesson &
Robbins, Drayer Hanson thì vic nghiên cu vƠ đánh giá v KSNB ngày càng
đc chú trng.
1.1.1.2 Giai đon hình thành
VƠo nm 1949, AICPA công b công trình nghiên cu đu tiên v KSNB vi
nhan đ lƠ: “Kim soát ni b, các nhân t cu thành và tm quan trng đi vi vic
qun tr doanh nghip và vi kim toán viên đc lp”.
Sau đó, AICPA đƣ son tho và ban hành nhiu chun mc kim toán đ cp

đn nhng khái nim và khía cnh khác nhau ca KSNB nh SAP 29 (1958), SAP
33 (1962), SAP 54 (1972), SAS 1 (1973)ầ
Nh vy, trong sut thi k trên, khái nim v KSNB đƣ không ngng đc
m rng và ra khi nhng th tc bo v tài sn và ghi chép s sách k toán. Tuy
nhiên, KSNB vn mi dng li nh lƠ mt phng tin phc v cho kim toán viên
trong kim toán BCTC trc khi báo cáo COSO (1992) ra đi.
1.1.1.3 Giai đon phát trin
Vào nhng thp niên 1970-1980, nn kinh t Hoa K cng nh nhiu quc
gia khác đƣ phát trin mnh m. Bên cnh đó, các v gian ln cng ngƠy cƠng tng,
vi quy mô ngày càng ln, gây ra tn tht đáng k cho nn kinh t.
Nm 1979, SEC bt buc các công ty phi báo cáo v KSNB đi vi công
tác k toán  đn v mình.
Yêu cu v báo cáo kim soát ni b ca công ty cho công chúng là mt ch
đ gây ra nhiu tranh lun. Các tranh lun cui cùng đƣ đa đn vic thành lp y
ban COSO vƠo nm 1985. COSO (The Committee of Sponsoring Organizations of
the Treadway Commission) là mt y ban thuc Hi đng quc gia Hoa k v chng
gian ln khi lp báo cáo tài chính (The National Commission on Fraudulent Financial
Reporting hay còn gi là Treadway Commission). Hi đng quc gia nƠy đc thành
lp di s bo tr ca 5 t chc là: Hip hi K toán viên công chng Hoa K
(AICPA), Hip hi K toán Hoa K (AAA), Hip hi Qun tr viên tài chính (FEI),
Hip hi K toán viên qun tr (IMA), Hip hi Kim toán viên ni b (IIA).
8
Sau mt thi gian dài làm vic, đn nm 1992, COSO đƣ phát hƠnh báo cáo.
Báo cáo COSO 1992 là tài liu đu tiên trên th gii nghiên cu vƠ đnh ngha v
KSNB mt cách đy đ và có h thng nht. KSNB không ch còn là mt vn đ
liên quan đn báo cáo tƠi chính mƠ đc m rng ra cho c các phng din hot
đng và tuân th.
1.1.1.4 Thi k hin đi ( thi k hu COSO ậ t 1992 đn nay)
Sau Báo cáo COSO 1992, hàng lot nghiên cu v KSNB trong nhiu lnh
vc khác nhau đƣ ra đi.

Phát trin v phía qun tr: Nm 2004, COSO chính thc ban hành Báo cáo
COSO 2004 (ERM- Enterprise Risk Management Framework) da trên c s báo
cáo COSO 1992.
Phát trin cho doanh nghip nh: Nm 2006, COSO trin khai nghiên cu và
ban hƠnh hng dn “Kim soát ni b đi vi báo cáo tài chính ậHng dn cho
các công ty đi chúng quy mô nh” (gi tt là COSO Guidance 2006).
Phát trin theo hng công ngh thông tin: Nm 1996, Bn tiêu chun có
tên “Các mc tiêu kim soát trong công ngh thông tin vƠ các lnh vc liên quan”
(CoBIT ậ Control Objectives for Information and Related Technology) do Hip hi
v kim soát và kim toán h thng thông tin (ISACA ậ Information System Audit
and Control Association) ban hành.
Phát trin theo hng kim toán đc lp: Các chun mc kim toán ca Hoa
K cng chuyn sang s dng Báo cáo COSO làm nn tng đánh giá h thng
KSNB, bao gm: SAS 78 (1995), SAS 94 (2001). H thng chun mc kim toán
quc t (ISA ậ International Standard on Auditing) cng s dng Báo cáo ca
COSO khi yêu cu xem xét h thng KSNB trong kim toán BCTC, c th là: ISA
315 “Hiu bit v tình hình kinh doanh, môi trng hot đng đn v vƠ đánh giá
ri ro các sai sót trng yu”, ISA 265 “Thông báo v nhng khim khuyt ca kim
soát ni b”.
Phát trin theo hng kim toán ni b: Các chun mc ca IIA (Hip hi
kim toán viên ni b) không đi sơu nghiên cu các thành phn ca KSNB, vì IIA
9
là mt thành viên ca COSO nên v nguyên tc không có s khác bit gia đnh
ngha ca IIA và COSO.
Phát trin theo hng chuyên sâu vào nhng ngành ngh c th: Báo cáo Basel
(1998) ca y ban Basel v giám sát ngân hàng (BCBS ậ Basel Committee on
Banking Supervision) đƣ đa ra công b v khuôn kh KSNB trong ngân hàng. Báo
cáo nƠy không đa ra nhng lý lun mi mà ch vn dng các lý lun c bn ca
COSO vƠo lnh vc ngân hàng.
Hng dn v giám sát h thng kim soát ni b: Nm 2008, COSO cng

đa ra D tho Hng dn v giám sát h thng KSNB (Exposure Draft, COSO
2008) da trên khuôn mu COSO 1992 nhm nâng cao hiu qu giám sát đi vi
KSNB trong đn v.
VƠo nm 2013, COSO đƣ cp nht khuôn mu h thng KSNB nhm hng
dn v qun tr ri ro, kim soát ni b và bin pháp đ gim thiu gian ln, t đó
giúp ci thin hiu qu hot đng cng nh tng cng s giám sát ca đn v.
1.1.2 nh ngha v kim soát ni b
2

Di góc đ qun lý, quá trình nhn thc và nghiên cu kim soát ni b đƣ
dn đn s hình thành nhiu đnh ngha khác nhau v kim soát ni b. Tuy nhiên,
đnh ngha đc chp nhn rng rãi nht hin nay lƠ đnh ngha ca COSO.
Báo cáo COSO (1992) đnh ngha: “KSNB lƠ mt quá trình b chi phi bi
ngi qun lý, hi đng qun tr và các nhân viên ca đn v, đc thit lp đ cung
cp mt s đm bo hp lý nhm đt đc các mc tiêu sau đơy:
- Mc tiêu v s hu hiu và hiu qu ca hot đng
- Mc tiêu v s tin cy ca báo cáo tài chính
- Mc tiêu v s tuân th các lut l vƠ quy đnh”.




2
Coso 1992, Internal control ậ Intergrated Framework.

10
S đ 1.1 nh ngha Kim soát ni b theo COSO
3

Trong đnh ngha trên, có bn khái nim quan trng cn lu Ủ, đó lƠ: quá
trình, con ngi, đm bo hp lý và mc tiêu.
KSNB là mt quá trình: tc khng đnh KSNB không phi là mt s kin
hay tình hung mà là mt chui các hot đng hin din rng khp trong doanh
nghip. KSNB t ra hu hiu nht khi nó đc xây dng nh mt phn c bn trong
hot đng ca doanh nghip ch không phi là mt s b sung cho các hot đng
ca doanh nghip hoc là mt gánh nng b áp đt bi các c quan qun lý hay th
tc hành chính. KSNB phi là mt b phn giúp doanh nghip đt đc mc tiêu
ca mình.
KSNB b chi phi bi con ngi trong đn v (bao gm BTG, nhƠ qun lý
vƠ các nhơn viên). Con ngi đt ra mc tiêu vƠ đa c ch kim soát vào vn hành
hng ti các mc tiêu đƣ đnh. Ngc li, KSNB cng tác đng đn hành vi ca
con ngi. Mi cá nhân có mt kh nng, suy ngh vƠ u tiên khác nhau khi lƠm
vic và h không phi luôn luôn hiu rõ nhim v ca mình cng nh trao đi và
hƠnh đng mt cách nht quán. KSNB s to ra ý thc kim soát  mi cá nhân và
hng các hot đng ca h đn mc tiêu chung ca t chc.

3
Bài ging Kim soát ni B - i Hc Cn Th

QUÁ
TRÌNH
M
BO
HP LÝ
KIM
SOÁT NI
B
Hi đng qun
tr

Ngi qun lý
Nhân viên
Hu hiu và hiu
qu ca hot đng
 tin cy ca báo
cáo tài chính
Tuân th các lut l
và qui đnh
11
m bo hp lý: KSNB ch có th cung cp mt s đm bo hp lý cho
BTG vƠ nhƠ qun lý vic đt đc các mc tiêu ca đn v. iu này là do nhng
hn ch tim tƠng trong HTKSNB nh: sai lm ca con ngi, s thông đng ca
các cá nhân, s lm quyn ca nhà qun lý và do mi quan h gia li ích và chi phí
ca vic thit lp nên HTKSNB.
Các mc tiêu: mi đn v phi đt ra mc tiêu mà mình cn đt ti (mc tiêu
chung và mc tiêu c th cho tng hot đng, tng b phn trong đn v). Có th
chia các mc tiêu mƠ đn v thit lp ra thƠnh 3 nhóm sau đơy:
- Nhóm mc tiêu v hot đng: nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca
vic s dng các ngun lc.
- Nhóm mc tiêu v báo cáo tƠi chính: đn v phi đm bo tính trung thc và
đáng tin cy ca báo cáo tài chính mà mình cung cp.
- Nhóm mc tiêu v s tuân th: đn v phi tuân th các lut l vƠ quy đnh.
S phân chia các nhóm mc tiêu nh trên ch có tính tng đi vì mt mc
tiêu c th có th liên quan đn hai hoc ba nhóm trên. S phân chia các loi mc
tiêu này nhm giúp doanh nghip kim soát  các phng din khác nhau.
1.1.3 Các thành phn cu to ca HTKSNB (1992)
4

Theo báo cáo COSO (nm1992) thì mt h thng kim soát ni b bao gm 5
b phn có mi quan h cht ch vi nhau, đó lƠ:

- Môi trng kim soát.
- ánh giá ri ro.
- Hot đng kim soát.
- Thông tin và truyn thông.
- Giám sát.



4
Trng i hc kinh t TP. HCM, Khoa K toán - Kim toán, B môn kim toán, 2010, Kim
soát ni b, Nhà xut bn Phng ông.

12
1.1.3.1 Môi trng kim soát
Môi trng kim soát to ra sc thái chung ca mt t chc, tác đng đn ý
thc kim soát ca các thành viên và là nn tng đi vi các b phn khác ca kim
soát ni b. Các nhân t chính thuc v môi trng kim soát là:
- S trung trc và các giá tr đo đc.
- Nng lc đi ng nhơn viên.
- Hi đng Qun tr và y ban Kim toán.
- Trit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hành.
- C cu t chc.
- Phân chia quyn hn và trách nhim.
- Chính sách nhân s
 S trung trc và các giá tr đo đc
S trung trc và các giá tr đo đc liên quan đn tt c con ngi trong mt
t chc. ng x có đo đc và tính trung thc ca toàn th cán b, công nhân viên
trong t chc chính lƠ vn hóa ca t chc. Vn hóa t chc bao gm các chun
mc v cách thc ng x và các giá tr đo đc, cách thc truyn đt và thc hin
trong thc tin.

Tính trung thc và giá tr đo đc là nhân t quan trng ca môi trng kim
soát, nó tác đng đn vic thit k, thc hin và giám sát các nhân t khác ca kim
soát ni b. Thái đ và s quan tâm ca nhà qun lý cao cp đi vi kim soát ni
b hu hiu phi đc lan ta đn toàn doanh nghip. Nói nhng điu đúng cha đ
mà bn thân nhà qun lý phi lƠm gng, nu nhà qun lỦ không lƠm gng s
mang đn mt môi trng kim soát không lành mnh.
 Nng lc ca đi ng nhơn viên
Nng lc đi ng nhơn viên phn ánh kin thc và k nng cn thit đ hoàn
thành mt nhim v nht đnh. Nhà qun lý phân công công vic sao cho phi đm
bo nhơn viên đc phân công công vic phù hp vi trình đ và k nng ca tng
ngi. Các nhà qun lý cn đm bo tt c các công vic đu có s mô t chi tit và
có phân tích nhng yêu cu v kin thc, k nng cn thit đ thc hin công vic.
13
T đó nhơn viên mi có th đc b trí công vic thích hp và có th hoàn thành tt
nhim v ca mình.
 Hi đng Qun tr và y ban Kim toán
Hi đng Qun tr và y ban Kim toán có sc nh hng đáng k đn môi
trng kim soát. Mt hi đng qun tr nng đng và tn tơm, hng dn và giám
sát vic thc hin ca ngi qun lý là nhân t thit yu đ kim soát ni hu hiu.
Hi đng qun tr bao gm nhng thƠnh viên trong vƠ ngoƠi ban điu hành.
Hi đng qun tr phi cht vn, giám sát các hot đng qun lỦ, đa ra quan đim
phn bin vƠ có dng khí đu tranh vi nhng sai phm nghiêm trng ca ngi
qun lý nên thành viên hi đng qun tr cn phi có nhng ngi nm bên ngoài
ban điu hƠnh. VƠ đng nhiên lƠ cng cn phi có nhng thành viên nm bên trong
ban điu hành vì h lƠ ngi hiu bit tng tn và tham gia trc tip vào hot đng
công ty. Mt hi đng qun tr hu hiu là mt hi đng phi có s cơn đi gia
hai nhóm thành viên này.
y ban kim toán cng có nhng đóng góp quan trng cho vic thc hin các
mc tiêu ca đn v, thông qua vic giám sát s tuân th pháp lut, giám sát vic lp
báo cáo tài chính, gi s đc lp ca kim toán ni b,ầDo có các chc nng quan

trng trên, nên hot đng hu hiu ca y ban kim toán và Hi đng qun tr có
nh hng ln đn môi trng kim soát.
 Trit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hành
B máy ca công ty hot đng tùy thuc vào phong cách, trit lý qun lý,
điu hành ca BTG, nó nh hng rt ln đn môi trng kim soát ca t chc
vƠ tác đng mnh đn mc tiêu ca doanh nghip. Trit lý qun lý th hin qua
quan đim và nhn thc ca nhà qun lỦ. Phong cách điu hành th hin qua cá tính,
t cách vƠ thái đ ca nhà qun lỦ khi điu hành doanh nghip.
 C cu t chc
C cu t chc là s phân chia trách nhim và quyn hn gia các b phn
trong đn v, nó góp phn rt ln trong vic đt đc các mc tiêu. Mt c cu phù
hp s lƠ c s đ lp k hoch, điu hành, kim soát và giám sát các hot đng.
14
Ngc li, khi thit k không đúng, c cu t chc có th làm cho các th tc kim
soát mt tác dng.
Mi doanh nghip có c cu t chc phù hp vi nhu cu riêng ca mình nên
không có khuôn mu chung duy nht. Nhìn chung, c cu t chc cn phù hp vi
quy mô và bn cht hot đng ca doanh nghip.
 Phân chia quyn hn và trách nhim
Phân chia quyn hn và trách nhim là vic xác đnh mc đ t ch, quyn
hn ca tng cá nhân hay tng nhóm trong vic đ xut và gii quyt vn đ, trách
nhim báo cáo đi vi các cp có liên quan. Phân chia quyn hn và trách nhim s
c th hóa v trách nhim và quyn hn ca tng thành viên trong hot đng ca
doanh nghip. Quyn hn đc giao tng xng vi trách nhim vƠ nng lc ca
tng thành viên. Mi ngi phi hiu đc công vic c th mình s ph trách và
nó nh hng đn ngi khác nh th nào trong vic góp phn hoàn thành mc tiêu
ca doanh nghip.
 Chính sách nhân s
Chính sách nhân s ca doanh nghip bao gm: tuyn dng, hun luyn,
đánh giá, t vn, b nhim, đng viên, khen thng hay k lut nhơn viênầ Chính

sách nhân s lƠ thông đip ca doanh nghip v yêu cu đi vi tính chính trc,
hƠnh vi đo đc vƠ nng lc mà doanh nghip mong đi t nhân viên.
Chính sách nhân s phù hp, xác đáng vƠ kp thi s lƠ đng lc cho tng cá
nhơn trong đn v phn đu tt hn vƠ s giúp gim bt các th tc kim soát, gim
bt nhng ri ro cho doanh nghip.
1.1.3.2 ánh giá ri ro
Tt c các đn v, bt k quy mô, cu trúc, bn cht hay ngành ngh kinh
doanh, đu luôn phi đi phó vi hàng lot ri ro t bên trong ln bên ngoƠi. iu
kin tiên quyt đ đánh giá ri ro là thit lp mc tiêu. Mc tiêu phi đc thit lp
 các mc đ khác nhau và phi nht quán. ánh giá ri ro là quá trình nhn dng
và phân tích nhng ri ro nh hng đn vic đt đc mc tiêu, t đó có th qun
tr đc ri ro. Do điu kin kinh t, đc đim và hot đng kinh doanh, nhng quy
15
đnh luôn thay đi, nên c ch nhn dng vƠ đi phó ri ro phi liên kt vi s thay
đi này.
Ri ro nh hng đn s tn ti ca doanh nghip; đn s thành công, tình
hình tài chính, hình nh ca đn vầ Thc t, doanh nghip không th trit tiêu ht
tt c các ri ro. Nhà qun lý phi quyt đnh mt cách thn trng mc ri ro nh
th nào là có th chp nhn đc và c gng duy trì ri ro  mc đ này.
1.1.3.3 Hot đng kim soát
Hot đng kim soát là tp hp các chính sách, th tc đ đm bo cho các
ch th ca nhà qun lỦ đc thc hin, lƠ các hƠnh đng cn thit thc hin đ đi
phó vi ri ro đe da đn vic đt đc mc tiêu ca t chc. Hot đng kim soát
tn ti  mi b phn và mi cp đ t chc trong mt đn v.
Hot đng kim soát bao gm: chính sách kim soát và th tc kim soát.
- Chính sách kim soát là nhng nguyên tc cn lƠm, lƠ c s cho vic thc
hin các th tc kim soát.
- Th tc kim soát là nhng quy đnh c th đ thc thi chính sách kim soát.
 nâng cao tính hu hiu và hiu qu ca hot đng kim soát, cn theo dõi
kt qu ca vic áp dng hot đng kim soát và có bin pháp điu chnh thích hp.

1.1.3.4 Thông tin và truyn thông
 Thông tin
Mi b phn vƠ cá nhơn trong đn v đu phi có nhng thông tin cn thit
giúp thc hin trách nhim ca mình (bao gm c trách nhim kim soát). Vì vy,
nhng thông tin cn thit phi đc xác đnh, thu thp và truyn đt ti nhng cá
nhân, b phn có liên quan mt cách kp thi và thích hp. H thng thông tin ca
đn v to ra các báo cáo, trong đó cha đng nhng thông tin v tài chính, hot
đng hay tuân th, giúp cho nhà qun lỦ điu hành và kim soát doanh nghip. Mt
thông tin có th dùng cho nhiu mc tiêu khác nhau nh: lp BCTC, xem xét vic
tuân th pháp lut vƠ các quy đnh, đ điu hành hot đng sn xut kinh doanh ca
đn v.

16
 Truyn thông:
Truyn thông là vic trao đi và truyn đt các thông tin cn thit ti các bên
có liên quan c bên trong ln bên ngoƠi đn v. Bn thân mi h thng thông tin đu
có chc nng truyn thông, bi có nh vy thì nhng thông tin đƣ đc thu thp và
x lý mi có th đn đc vi các đi tng có nhu cu đ giúp h thc hin đc
trách nhim ca mình.
 vic truyn thông đc din ra thun li thì phng tin truyn thông hay
cách thc truyn thông có vai trò quan trng. Mt cách truyn thông có nh hng
mnh m đó lƠ thông qua hƠnh đng ca nhà qun lỦ đi vi các cp di ca mình.
Nu gia li nói và vic làm không nht quán, đc bit là ca cp qun lý càng cao
thì s đa ra mt thông đip mâu thun và tiêu cc cho toƠn đn v. Ngc li, nu
ngi qun lỦ gng mu, li nói đi đôi vi vic làm, xây dng đc vn hóa công
ty vng chc, tính trung thc và các giá tr đo đc đc đ cao, thì s d dàng
truyn đt thông tin và làm cho các nhân viên hiu đc rõ rƠng thông đip ca nhà
qun lý. Ngoài ra, nó còn khuyn khích mi ngi báo cáo lên cp trên các hành vi
bt thng mà h phát hin đc. iu này s có tác dng tt cho hot đng kim
soát trong đn v.

Xut phát t mi quan h không th tách ri gia thông tin và truyn thông
nên hai khái nim nƠy đc trình bày chung cu thành mt b phn ca h thng
KSNB. Thông tin và truyn thông phi đm bo “ph sóng” ti mi b phn, phòng
ban và tng cá nhân trong tng đn v cng nh các đi tng bên ngoài có liên
quan. Thông tin và truyn thông có vai trò ngày càng quan trng giúp doanh nghip
đt đc các mc tiêu ca mình đ tn ti và phát trin.
1.1.3.5 Giám sát
Giám sát lƠ quá trình đánh giá cht lng ca h thng KSNB theo thi gian.
Mc tiêu chính ca vic giám sát là nhm đm bo h thng KSNB luôn hot đng
hu hiu do vy cn giám sát tt c các hot đng trong đn v vƠ đôi khi còn áp
dng c cho các đi tng bên ngoƠi nh nhƠ cung cp, khách hƠngầ Quá trình
giám sát đc thc hin bi nhng ngi có trách nhim nhm đánh giá vic thit