nợ nước ngoài và tăng trưởng kinh tế, trường hợp các quốc gia đang phát triển khu vực đông nam á

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

 
NG NGUYN HOÀI THANH

N NC NGOÀI VÀ TNG TRNG KINH T:
TRNG HP CÁC QUC GIA ANG PHÁT
TRIN KHU VC ÔNG NAM Á

Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc : PGS.TS S ình ThƠnh

TP.H Chí Minh – Nm β015
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cu này do riêng bn thân tôi thc hin theo
s hng dn ca ngi hng dn khoa hc.
Ni dung nghiên cu, s liu, các kt qu nghiên cu có tính đc lp riêng, hoàn
toàn trung thc, không sao chép bt k tài liu nào và cha đc công b toàn b ni
dung này bt k  đâu; các s liu, các ngun trích dn trong lun vn đc chú thích
ngun gc rõ ràng, minh bch.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v li cam đoan ca tôi.
Thành ph H Chí Minh, ngày 31 tháng 03 nm 2015.
Tác gi


ng Nguyn Hoài Thanh

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Danh mc các t vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc hình v, đ th
Tóm tt 1
CHNG 1: GII THIU 3
1.1 Lý do nghiên cu 3
1.2 Mc tiêu nghiên cu 4
1.3 Câu hi nghiên cu 4
1.4 Phm vi nghiên cu 4
1.5 Thit k nghiên cu 5
1.6 Ý ngha thc tin ca bài nghiên cu 6
1.7 B cc lun vn 7
CHNG β: TNG QUAN NGHIÊN CU 8
2.1 N ngc ngoài 8
2.1.1 Khái nim 8
2.1.2 Vai trò ca ngun vn vay nc ngoài 9
2.1.3 Tiêu chí đánh giá mc đ an toàn n nc ngoài 12
2.2 Tng trng kinh t 15
2.2.1 Khái nim 15
2.2.2 Các ch tiêu đo lng tng trng kinh t 16
2.3 Mt s lý thuyt v tác đng ca n nc ngoài đn tng trng kinh t 17
2.4 Tng quan các nghiên cu v tác đng ca n nc ngoài đn tng trng kinh t 21
CHNG γ: MÔ HÌNH VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 32
3.1 Mô hình nghiên cu 32
3.2 D liu nghiên cu 33
3.3 Phng pháp nghiên cu 34
3.4 Các bin đc lp và gi thuyt nghiên cu 35

CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU 41
4.1 Thng kê mô t các bin trong mô hình 41
4.2 Ma trn h s tng quan 42
4.3 Mi quan h tuyn tính gia n nc ngoài và tng trng kinh t 43
4.3.1 Kt qu hi quy 43
4.3.2 Gii thích ý ngha các h s c lng 45
4.3.3 Mt s kim đnh hn ch ca mô hình và khc phc 47
4.3.3.1 Kim đnh hin tng t tng quan 47
4.3.3.2 Kim đnh hin tng phng sai thay đi 48
4.3.3.3 Kim tra hin tng ni sinh 48
4.3.3.4 Khc phc 49
4.4 Mi quan h phi tuyn tính gia n nc ngoài và tng trng kinh t 51
4.4.1 Kt qu hi quy 56
4.4.2 Mt s kim đnh hn ch ca mô hình tác đng tuyn tính và khc phc 58
4.4.2.1 Kim đnh hin tng t tng quan 58
4.4.2.2 Kim đnh hin tng phng sai thay đi 59
4.4.2.3 Kim tra hin tng ni sinh 59
4.4.2.4 Khc phc 60
4.4.3 c lng mc n nc ngoài ca mô hình tác đng phi tuyn tính 61
CHNG 5: KT LUN, HN CH VÀ KIN NGH 63
5.1 Kt lun 63
5.2 Mt s kin ngh chính sách 65
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
WB : Ngân hàng th gii
ADB : Ngân hàng phát trin Châu Á
IMF : Qu Tin t Quc t
WDI : Các ch s phát trin Th gii
GDP : Tng sn phm quc ni

GNI : Tng thu nhp quc dân
EXTD : T l n nc ngoài trên GDP
DEBTSER : Ch s thanh toán n nc ngoài trên hàng hóa và dch v
INVEST : T l đu t trên GDP
TRADE : T giá thng mi
FISBAL : Cân đi ngân sách
DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Bng tóm lc v kt qu nghiên cu thc nghim ca các tác gi trong và
ngoài nc 29
Bng 3.1: Tng hp các bin đc s dng trong lun vn và du k vng 39
Bng 4.1: Thng kê mô t các bin trong mô hình giai đon 1994-2013 41
Bng 4.2: Ma trn h s tng quan ca các bin trong mô hình 42
Bng 4.3: Bng tng hp kt qu kim đnh nghim đn v Unit Root Test 43
Bng 4.4: Kt qu chy hi quy mô hình tác đng c đnh (Fixed Effect Model) và mô
hình tác đng ngu nhiên (Random Effect Model) 44
Bng 4.7: Kt qu kim tra tính ni sinh ca các bin trong mô hình tuyn tính 49
Bng 4.8: Kt qu chy hi quy s dng phng pháp GMM mô hình tuyn tính 50
Bng 4.9: Kt qu hi quy mô hình tác đng phi tuyn tính - dng bc hai 57
Bng 4.11 Kt qu kim tra tính ni sinh ca các bin trong mô hình phi tuyn tính 60
Bng 4.12 Kt qu chy hi quy s dng phng pháp GMM mô hình phi tuyn 60

DANH MC  TH, HÌNH V
Hình 2.1: ng cong Laffer v n 20
Hình 4.5: Kt qu kim đnh Hausman Test 45
Hình 4.6: Kt qu kim đnh phng sai thay đi mô hình tuyn tính 48
Hình 4.10: Kt qu kim đnh phng sai thay đi mô hình phi tuyn tính 59

1
TÓM TT
Bài vit nghiên cu tác đng ca n nc ngoài đi vi tng trng kinh t đi

vi các quc gia đang phát trin  khu vc ông Nam Á nh Vit Nam, Thái Lan,
Malaysia, Indonesia, Campuchia, Philippines trong khong thi gian t nm (1994)
đn nm (2013). Bên cnh đó, tác gi cng nghiên cu tác đng ca các bin v ch s
n nh T l n nc ngoài so vi GDP (bin EXTD), T l thanh toán n trên xut
khu hàng hóa và dch v (bin DEBTSER) và các bin kinh t v mô nh t giá
thng mi (TRADE), t l tng đu t so vi GDP (bin INVEST) và cân đi ngân
sách (biên FISBAL) lên tng trng kinh t. Phn đu tiên, lun vn s trình bày c s
lý thuyt v mi quan h gia n nc ngoài và tng trng kinh t, đng thi tóm tt
mt s mô hình thc nghim và kt qu nghiên cu mi quan h gia n nc ngoài và
tng trng kinh t t các công trình nghiên cu ca các nhà kinh t hc trên th gii.
T đó, tác gi xây dng mô hình nghiên cu cho lun vn ca mình. Bng cách s
dng phng pháp hi quy bình phng bé nht thông thng (OLS) thông qua mô
hình tác đng c đnh (fixed effect model) và mô hình tác đng ngu nhiên (random
effect model), sau đó đ khc phc vn đ ni sinh và hin tng phng sai thay đi
bng phng pháp GMM, kt qu nhn thy rng ti thi đim nghiên cu, trong điu
kin các yu t khác không đi, n nc ngoài có tác đng cùng chiu
đi vi tng
trng kinh t ti các nc đang phát trin trong khu vc ông Nam Á. Khi t l n
nc ngoài trên GDP tng 1% thì tc đ tng trng thu nhp bình quân đu ngi
gim 0.0312272% (đi vi mô hình tác đng c đnh – Fixed Effect Model) nhng li
tng 0.0300558% (đi vi phng pháp c lng GMM) và ngc li. Bên cnh đó,
nghiên cu nhn thy có s tác đng phi tuyn tính ca n nc ngoài đi vi tng
trng kinh t  các nc. Khi n nc ngoài cha vt qua đim ngot 55,11 % tìm
đc t phng trình hi quy dng bc hai (quadratic form), thì n có tác đng cùng
2
chiu đn tng trng kinh t nhng khi n vt qua đim ngot đó thì n có tác đng
ngc chiu vi tng trng kinh t.
3
CHNG 1: GII THIU
M đu chng 1, lun vn s trình bày lý do nghiên cu vi mc tiêu và câu

hi nghiên cu đc đ cp, tip theo lun vn s xác đnh phm vi nghiên cu và ý
ngha ca đ tài nghiên cu; đng thi kt cu lun vn s đc trình bày  phn cui
chng này.
1.1 Lý do nghiên cu
Trong nhng nm qua, đ đt đc tc đ tng trng kinh t cao trong điu
kin tit kim trong nc còn hn ch, Vit Nam cng nh các nc đang phát trin
khác  khu vc ông Nam Á nh Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Campuchia,
Philippines thng thu hút các ngun vn nc ngoài bng nhiu hình thc khác nhau,
trong đó vay n là mt phng thc ph bin.
i vi các quc gia đang phát trin thì ngun vn vay nc ngoài đã và đang
đc xem là mt trong nhng ngun tài chính quan trng cho đu t phát trin, xây
dng c s h tng và góp phn bù đp nhng thiu ht cho các cán cân c bn ca nn
kinh t (nh bù đp thâm ht thng mi, thâm ht ngân sách và thâm ht tit kim -
đu t), qua đó n đnh kinh t v mô, tng trng kinh t và nâng cao v th ca quc
gia mình trên trng quc t.
ng thi, tng trng kinh t bn vng là mi quan tâm ch yu ca tt c các
nn kinh t đc bit là nhng nn kinh t đang phát trin thng xuyên phi đi mt
vi thâm ht tài chính, nguyên nhân thâm ht ch yu là do mc đ n nc ngoài và
thâm ht tài khon vãng lai. Trong quá kh, không ít các tp đoàn và ngân hàng không
ch riêng  khu vc ông Nam Á mà trên khp châu Á đã sp đ bi h không có kh
nng hoàn tr các khon vay n nc ngoài trong bi cnh khng hong tin t. ng
ni t mt giá tr khin các khon n nc ngoài tng giá, gây thêm áp lc cho các nn
kinh t các quc gia trong khu vc ông Nam Á vn đang gp nhiu khó khn. N
4
nc ngoài đang đe da đn đà phc hi và s n đnh v mô ca các nn kinh t trên
th gii, bc tranh ca cuc tái suy thoái toàn cu đang đc đt ra. Do đó, các nhà
kinh t hc đã có rt nhiu nghiên cu v mi quan h gia n nc ngoài và tng
trng kinh t. Theo thi gian, các nghiên cu khác nhau đã c gng khám phá mi
quan h này bng cách s dng nhng b d liu và phng pháp nghiên cu khác
nhau. Mt s các nghiên cu đã nhn đnh v tác đng tiêu cc ca n nc ngoài lên

tng trng kinh t, trong khi mt s nghiên cu khác thì ngc li.
 tìm hiu sâu hn và b sung v vn đ này, tác gi quyt đnh chn đ tài
"N nc ngoài và tng trng kinh t: Trng hp các quc gia đang phát trin
khu vc ông Nam Á" làm đ tài nghiên cu ca mình.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca đ tài là nghiên cu mi quan h tác đng gia n nc ngoài đi
vi tng trng kinh t ti các nc đang phát trin trong khu vc ông Nam Á. Tip
theo, tác gi xem xét mi quan h phi tuyn tính gia n nc ngoài đi vi tng
trng kinh t ti các nc và c lng nó th nào. T đó, tác gi rút ra các nhn xét
và đ xut mt s gii pháp an toàn n nc ngoài.
1.3 Câu hi nghiên cu
Da vào mc tiêu trên, lun vn tp trung tr li các câu hi nghiên cu sau:
- N nc ngoài có tác đng đn tng trng kinh t  các quc gia đang phát trin
trong khu vc ông Nam Á hay không ?
- Có hay không mi quan h phi tuyn tính gia n nc ngoài đi vi tng trng
kinh t và nu có thì c lng mc đ n nc ngoài đi vi tng trng kinh t
thông qua phng trình hi quy có dng bc hai (quadratic form) mà ti đó tác đng
ca n nc ngoài lên tng trng kinh t tr nên ngc chiu là bao nhiêu ?
1.4 Phm vi nghiên cu và ngun d liu
5
 đt đc mc tiêu nghiên cu nh đã nêu  phn trên, lun vn tp trung
hng đn phân tích đnh lng mi quan h gia t l n nc ngoài trên GDP, t l
thanh toán n trên xut khu hàng hóa và dch v, t giá thng mi, tng đu t trên
GDP, cân đi ngân sách so vi GDP vi tc đ tng trng kinh t ti các nc đang
phát trin trong khu vc ông Nam Á giai đon t nm 1994 đn nm 2013.
Lun vn không xem xét giá tr và đc đim ca tng khon n vay nc ngoài
c th, mà tip cn tng th  dng v mô v toàn b n nc ngoài và mc đ n nc
ngoài mà ti đó tác đng ca nó đi vi tng trng kinh t tr nên đo chiu theo
đng cong dng ch U ngc.
Ngun s liu nghiên cu: Tác gi tng hp s liu t nhiu ngun nh: IMF,

ADB, World Bank, WDI, Data Market, Marcro Economic Parameter nhng ch yu
tác gi s dng d liu theo nm ca WorldBank, WDI, Data Market và Economic
Statistic ca IMF.
1.5 Thit k nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin da trên c s lý thuyt v n nc ngoài và tng
hp các nghiên cu v n nc ngoài nh hng đn tng trng kinh t. Bc tip
theo là thu thp d liu đ phc v cho các bin kinh t. T d liu nghiên cu, đ tài
tin hành xây dng mô hình, đnh lng và phân tích nghiên cu. Cách thc thc hin
đc tác gi tóm tt qua các bc nh sau:
6
1.6 Ý ngha thc tin ca bài nghiên cu
Lun vn nghiên cu s kim chng tác đng ca n nc ngoài đn tng
trng kinh t và hn na, thông qua dng phng trình bc hai - dng phi tuyn
(quadratic form) giai đon t nm 1994 đn ht nm 2013 đ tìm ra mc đ n nc
ngoài mà ti đó tác đng biên ca nó đi vi tng trng kinh t tr nên đo chiu theo
đng cong dng hình ch U ngc.
Lun vn vi đ tài đ tài "N nc ngoài và tng trng kinh t: Trng
hp các quc gia đang phát trin khu vc ông Nam Á" khi đt đc nhng mc
tiêu nghiên cu s là c s khoa hc và thit thc đ Chính ph tham kho trong quá
C s lý thuyt v n nc ngoài và
tng trng kinh t
Các nghiên cu có liên quan
Thu thp vƠ đánh giá d liu
nghiên cu
Xây dng mô hình nghiên cu
Kt lun và gi ý chính sách
Phân tích mô hình hi
quy
Phân tích kt qu nghiên
cu

Kim đnh mt s gi
thuyt
7
trình phân tích và đ ra chính sách v vay n nc ngoài nhm mc tiêu tng trng
kinh t, n đnh v mô và phát trin kinh t mt cách bn vng.
1.7 B cc lun vn
Lun vn bao gm 5 chng, c th nh sau:
Chng 1: Gii thiu. Ni dung chng 1 gii thiu c s hình thành đ tài, xác đnh
vn đ, mc tiêu, câu hi, phm vi nghiên cu và ý ngha ca đ tài.
Chng β: Tng quan nghiên cu. Ni dung chng 2 tìm hiu khái nim n nc
ngoài và tng trng kinh t. Sau đó, lun vn trình bày c s lý thuyt, cng nh các
nghiên cu thc nghim v s tác đng ca n nc ngoài lên tng trng kinh t. Ni
dung chng này làm c s đ thc hin mô hình  chng 3.
Chng γ: Mô hình và phng pháp nghiên cu. Ni dung chng 3 trình bày v
phng pháp nghiên cu, ngun d liu, mô hình nghiên cu tuyn tính và phi tuyn
tính ca tác đng ca n nc ngoài đi vi tng trng kinh t, thng kê mô t các
bin đc lp
Chng 4: Kt qu nghiên cu. Ni dung chng 4 trình bày kt qu ca mô hình hi
quy tuyn tính và phi tuyn tính ca tác đng ca n nc ngoài lên tng trng kinh
t, và kim đnh mt s hn ch ca mô hình
Chng 5: Kt lun và khuyn ngh. Ni dung chng 5, lun vn s trình bày kt
lun rút ra t kt qu phân tích hi quy mô hình nghiên cu t chng 4. T kt qu đó
đa ra nhng đóng góp, hn ch, khuyn ngh hng nghiên cu tip theo.
8
CHNG 2: TNG QUAN NGHIÊN CU
Chng này tìm hiu khái nim n nc ngoài và tng trng kinh t. Sau đó,
lun vn trình bày c s lý thuyt, cng nh các nghiên cu thc nghim v s tác
đng ca n nc ngoài lên tng trng kinh t. Ni dung chng này làm c s đ
thc hin mô hình  Chng 3
2.1 N nc ngoài

2.1.1 Khái nim
Theo Khon 8 iu 2 Quy ch qun lý vay và tr n nc ngoài (ban hành kèm
theo ngh đnh s 134/2005/N-CP ngày 01 tháng 11 nm 2005 ca Chính ph), n
nc ngoài đc đnh ngha nh sau:
- N nc ngoài ca quc gia là s d ca mi ngha v n hin hành (không
bao gm ngha v n d phòng) v tr gc và lãi ti mt thi đim ca các khon vay
nc ngoài ca Vit Nam.
- Ngha v n d phòng là các ngha v n tim n, hin ti cha phát sinh
nhng có th phát sinh khi xy ra mt trong các điu kin đã đc xác đnh trc (ví
d: khi ngi đc bo lãnh không tr đc mt phn hoc toàn b ngha v n, b phá
sn ).
- N nc ngoài ca quc gia bao gm n nc ngoài ca khu vc công và n
nc ngoài ca khu vc t nhân, c th:
+ N nc ngoài ca khu vc công bao gm n nc ngoài ca Chính ph,
n nc ngoài (nu có) ca chính quyn cp tnh, thành ph trc thuc Trung ng, n
nc ngoài ca các doanh nghip nhà nc,các t chc tài chính, tín dng nhà nc và
các t chc kinh t nhà nc (sau đây gi tt là doanh nghip nhà nc) trc tip vay
nc ngoài. N nc ngoài ca Chính ph là s d mi ngha v n hin hành (không
9
bao gm ngha v n d phòng) v tr gc và lãi ti mt thi đim ca các khon
vay nc ngoài ca Chính ph.
+ N nc ngoài ca khu vc t nhân là n nc ngoài ca các doanh
nghip, t chc kinh t thuc khu vc t nhân (sau đây gi tt là doanh nghip t
nhân).
- Theo IMF đnh ngha: "tng n nc ngoài, ti bt k thi đim nào là tng d
n ca các ngha v n thc t hin thi cha thanh toán, không bao gm các ngha v
n d phòng, đòi hi bên n phi thanh toán n gc và/hoc lãi ti mt (hoc mt vài)
thi đim trong tng lai, và đây là khon n ca ngi c trú n ngi không c trú"
2.1.2 Vai trò ca ngun vn vay nc ngoài
Th nht, to ra ngun vn b sung cho quá trình tng trng và phát trin

kinh t. i vi các nc đang phát trin đang trong quá trình công nghip hóa và thc
hin công cuc xóa đói, gim nghèo thì vic vay n nc ngoài đóng vai trò quan trng
trong vic thc hin mc tiêu đó. Hn na, vic vay vn còn có ý ngha đi vi chuyn
dch c cu kinh t ca các quc gia. Vic huy đng vn đúng thi đim s gim bt
đc tình trng cng thng v ngun vn đi vi vic thc hin các mc tiêu phát trin
kinh t trong tng giai đon.
Th hai, góp phn h tr cho các nc vay n tip thu đc công ngh tiên
tin, hc hi đc kinh nghim qun lý ca các nhà tài tr nc ngoài. Do trình đ
phát trin kinh t - xã hi và giáo dc - khoa hc  các nc đang phát trin rt thp cho
nên các nc này ít có kh nng nhp khu công ngh mi. Ngoài ra, kh nng
nhp khu công ngh, tri thc qun lý ca các nc này cng rt thp kém. Trong
điu kin đó, các ngun công ngh hin đi đc đa vào thông qua ngun H tr
phát trin chính thc (ODA) đóng vai trò quan trng. Khi cung cp các khon cho
vay này, các nhà tài tr đc bit quan tâm và u tiên đu t vào phát trin ngun
nhân lc. Các ngun nhân lc đc đào to này là nn tng đ to ra các loi công
10
ngh mi, to nn tng đ đt nc tin kp vi tc đ phát trin ca các nc trong
khu vc và trên th gii.
Th ba, tng thêm sc hp dn ca môi trng đu t trong nc, góp phn
thu hút, m rng các hot đng đu t phát trin kinh t  các nc đang phát
trin. Phn ln các ngun vn vay n nc ngoài đc đu t đ xây dng, ci to,
nâng cp c s h tng, hoàn thin h thng lut pháp và các chính sách kinh t ca
các nc đi vay, tng cng nng lc qun lý, do đó góp phn làm tng mc đ hp
dn ca môi trng đu t  nc con n. i vi các nc đang phát trin, do t l
tích ly  trong nc thp cho nên ngun vn s dng cho hot đng xây dng c
bn, hoàn thin khung pháp lý ch yu da vào ngun h tr t bên ngoài.
Th t, góp phn chuyn đi, hoàn thin c cu kinh t, đa nn kinh t tham
gia tích cc vào quá trình phân công lao đng quc t và góp phn ci thin cán
cân thanh toán quc t. Vic vay n thng đc tp trung vào vic gii quyt
nhng vn đ cp bách đt ra cho nn kinh t đc bit là vic phát trin các ngành

công ngh cao, các ngành cn vn đu t ln, hình thành nn tng cho vic phát
trin nhng ngành mi nhn, các ngành có li th so sánh và kh nng cnh tranh
quc t theo chiu sâu. Hn na, đi vi các nc đang phát trin, tình trng thâm
ht cán cân thanh toán thng rt ln, vic vay vn nc ngoài thng s dng vào
vic bù đp s thâm ht trong cán cân này nhm đm bo cân bng đi ngoi ca
các quc gia.
Tuy nhiên, ngun vn vay nc ngoài có th gây ra hn ch nu nh ta qun lý không
tt, c th nh:
Th nht, có th làm tng gánh nng n nn cho đt nc trong tng lai. Mt
nn kinh t phát trin hng ngoi đn mc ph thuc rt ln vào các ngun lc
bên ngoài s không đc coi là mt nn kinh t phát trin bn vng. Nu đu t
không có hiu qu thì không nhng hot đng đu t đó không mang li hiu qu
11
theo mc đích đnh trc mà còn mt thêm c phn ca ci mà xã hi s to ra. Hu
qu là n nc ngoài s làm cho mc sng ca dân c nc con n vn đã thp li
càng thp hn và uy tín ca quc gia s b gim sút trong các quan h quc t. Hn
na, nu t l n nc ngoài quá cao s làm gim lòng tin ca các nc cho vay vào
kh nng qun lý ca nc đi vay.
Th hai, nguy c làm gim trách nhim ca chính ph và dân c. Khi xut hin
nhu cu v vay vn nc ngoài, thay vì vic khai thác các ngun ni lc, các Chính
ph đi vay s d dàng chn phng án da vào các ngun ngoi lc. Ngoài ra, sau
khi vay đc ngun vn nc ngoài, các nc đang phát trin và kém phát trin li
chi tiêu mt cách lãng phí. iu này làm cho các nc ri vào tình trng khng
hong không th vt qua đc. Nu là các khon n trong nc, chính ph có th
tuyên b là luôn có kh nng tr ht n vì chính ph có th in tin vô hn đ tr n.
Còn các khon n nc ngoài do phi tr bng vàng hoc ngoi t nên đã có nhiu
trng hp Chính ph phi tuyên b v n. Chính ph đc li là thoái thác trách
nhim tr n. Nhng Chính ph s chu nhiu bt li t cng đng tài chính quc t
nh: b ngn cm không đc tham gia vào hot đng kinh t quc t, đc bit là
thng mi quc t; b tch biên tài sn  nc ngoài, k c tài sn ca Chính ph

và tài sn ca công dân quc gia đó; hu nh b ct ht các khon tài tr quc t k
c vay n, vin tr và đu t nc ngoài (inh Trng Thnh, 2006, trang 152)
Th ba, gây ra s ph thuc ca nc con n vào nc ch n. Các khon n
nc ngoài nht là các khon vay h tr phát trin chính thc (ODA) luôn kèm theo
nhng điu kin ràng buc v mc đích s dng, ngun cung ng, thi hn… Nhiu
nc công nghip hin đang áp dng bin pháp này đ đt đn các mc tiêu v
chính tr đi vi các nc đang phát trin. Vì vy các chính ph phi có k hoch
vay tr n hp lý đ tránh tình trng quá ph thuc vào ngun lc bên ngoài.
Th t, hy hoi các ngun tài nguyên thiên nhiên ca đt nc. Ngun vn đi
12
vay nu đc s dng không có hiu qu có th dn đn tình trng s dng lãng phí
ngun tài nguyên và còn gây ra tình trng n nn trong tng lai. Nh vy, vic vay
n tràn lan s làm cho các nc đang và kém phát trin phá hy ngun tài nguyên
hu hn ca mình, đánh mt li th vn có khi tham gia vào phân công lao đng
quc t.
2.1.3 Tiêu chí đánh giá mc đ an toàn n nc ngoài
Các ch s đánh giá mc đ an toàn v n nc ngoài đc xây dng thành h
thng nhm xác đnh mc đ nghiêm trng ca n nc ngoài đi vi an ninh tài chính
quc gia. Cng cn phi xác đnh li là các ch tiêu đánh giá chung v n nc ngoài,
trong đó n nc ngoài ca Chính ph là ch yu, còn n ca khu vc t nhân hu nh
không đáng k.
* Theo quan đim ca IMF thì tiêu chí đánh giá an toàn n nc ngoài đi vi các
quc gia có thu nhp thp da vào hin giá thun ca n và dch v n (ngha v tr
n), mt chính sách n yu đng ngha an toàn v n và mt chính sách n mnh đng
ngha vi kém an toàn v n, th hin qua bng sau:
Gánh nng n theo tiêu chí DSF

Hin giá ca n so vi (%)
Dch v n so vi (%)
Xut khu

(X)
GDP
Thu NS
(DBR)
Xut khu
(X)
Thu NS
(DBR)
Th ch yu
100
30
200
15
25
Th ch va
150
40
250
20
30
Th ch mnh
200
50
300
25
35
(Ngun: IMF Debt Sustainability Framework)

13
- T l NPV ca n/xut khu (NPV/X): đo lng hin giá thun ca n nc ngoài liên

quan đn kh nng tr n ca quc gia t ngun thu xut khu;
- T l NPV ca n/thu ngân sách nhà nc (NPV/DBR): đo lng hin giá thun
ca
n nc ngoài liên quan đn kh nng tr n ca quc gia ly t ngun thu
ngân sách
nhà nc.
Tuy nhiên, ch tiêu th hai ch đc s dng nu nh đáp ng hai điu kin: (i) t l xut
khu/GDP (X/GDP) phi ln hoc bng 30% và (ii) t l thu ngân sách nhà nc/GDP
(DBR/GDP) phi ln hn 15%. Mt quc gia đc xem là an toàn nu nh NPV/X nh
hn 150%; NPV/DBR nh hn 250%.
- T l NPV ca n/GDP (NPV/GDP): đo lng hin giá thun ca n nc ngoài trên
tng thu nhp quc ni;
- Dch v n/xut khu (DS/X) và dch v n/ngun thu ngân sách (DS/DBR): là
nhng
ch tiêu đo lng tính lng đc Ngân hàng Th gii và IMF đa vào đ
đánh giá
mc đ bn vng n công. DS/X đo lng kh nng thanh toán dch v n t ngun thu
xut khu. Còn DS/DBR đo lng kh nng thanh toán dch v n t thu ngân sách
nhà nc. Mt quc gia đm bo tính lng, DS/X phi thp hn 15% và DS/DBR thp
hn 10%.
* Theo quan đim ca Ngân hàng Th gii, đ xp loi các con n theo mc đ n,
Ngân hàng th gii s dng các ch s đánh giá mc đ n nn ca các quc gia vay n
nh  bng sau:
Ch s
N ít
N va phi
N nhiu
1. T l % tng n nc
ngoài so vi GDP
≤ 30%

30-50%
≥ 50%
2. T l % tng n nc
ngoài so vi kim ngch xut
khu hàng hóa và dch v
≤ 165%
165-275%
≥ 275%
14
3. T l % ngha v tr n
so vi kim ngch xut
khu hàng hóa và dch v
≤ 18%
18-30%
≥ 30%
4. T l % ngha v tr
n so vi kim ngch xut
khu hàng hóa và dch v
so vi GNP
≤ 2%
2-4%
≥ 4%
5. T l % ngha v tr
lãi so vi kim ngch xut
khu hàng hóa và dch v
≤ 12%
12-20%
≥ 20%
(Ngun: Worldbank)
Da vào các ch s trên, các t chc tài chính quc t có th đánh giá mc đ n

nn và kh nng tài tr cho các nc thành viên. Các ch s này cng là cn c đ các
quc gia vay n tham kho, xác đnh tình trng n đ hoch đnh chin lc vay n
cho quc gia.
Quy mô n và tr n, tr lãi so vi ngun thu trc tip và gián tip đ tr n
thng đc dùng đ đánh giá mc đ n. Mc đ n cng ngm cho bit kh nng tr
n ca các quc gia trong trung và dài hn. Các ch tiêu thng dùng:
-Kh nng hoàn tr n vay nc ngoài (EDT/XGS)
Tng n/Tng kim ngch xut khu hàng hóa dch v: Ch tiêu này biu din t
l n nc ngoài bao gm n t nhân, n đc chính ph bo lãnh trên thu nhp xut
khu hàng hóa và dch v. Ý tng s dng ch tiêu này là nhm phn ánh ngun thu
xut khu hàng hóa và dch v là phng tin mà mt quc gia có th s dng đ tr
n nc ngoài.
- T l n nc ngoài so vi tng sn phm quc ni (EDT/GDP )
N/GDP: ây là ch tiêu đánh giá kh nng tr n thông qua tng sn phm
quc ni đc to ra. Hay nói cách khác, nó phn ánh kh nng hp th vn vay nc
15
ngoài. Thông thng các nc đang phát trin thng đánh giá cao giá tr đng ni t
hoc s dng ch đ đa t giá dn ti làm gim tình trng trm trng ca n. Do vy,
tình trng n có th không đc đánh giá đúng mc.
2.2 Khái nim tng trng kinh t
2.2.1 Khái nim
Tng trng kinh t là s gia tng thu nhp ca nn kinh t trong mt khong
thi gian nht đnh (thng là mt nm). S gia tng đc th hin  quy mô và tc đ.
Quy mô tng trng phn ánh s gia tng nhiu hay ít, còn tc đ tng trng đc s
dng vi ý ngha so sánh tng đi và phn ánh s gia tng nhanh hay chm gia các
thi k. Thu nhp ca nn kinh t có th biu hin di dng hin vt hoc giá tr. Thu
nhp bng giá tr phn ánh qua các ch tiêu GDP, GNI và đc tính cho toàn th nn
kinh t hoc tính bình quân trên đu ngi. Bn cht ca tng trng là phn ánh s
thay đi v lng ca nn kinh t, là t l tng sn lng thc t, là kt qu ca các
hot đng sn xut, kinh doanh dch v ca mt nn kinh t to ra. S tng trng kinh

t đc so sánh vi các nm gc k tip nhau đc gi là tc đ tng trng kinh t.
Tng trng kinh t đc biu hin bng hai cách:
Cách th nht là s tng lên ca: Tng sn phm quc dân (GNI); Sn phm
quc dân ròng (NNP); Tng sn phm quc ni (GDP); Thu nhp quc dân kh dng
(NDI). Cách th nht này đn thun ch th hin vic m rng sn lng quc gia ca
mt quc gia.
Cách th hai là s tng lên theo đu ngi ca các ch tiêu trên – c th là:
Tng sn phm quc dân trên đu ngi (GNI/đu ngi); Sn phm quc dân ròng
trên đu ngi (NNP/đu ngi); Tng sn phm quc ni trên đu ngi (GDP/đu
ngi); Thu nhp quc dân kh dng trên đu ngi (NDI/đu ngi). Cách th hai
16
này th hin s tng trng mc sng ca mt quc gia. Bng các ch tiêu này có th
so sánh mc sng gia các quc gia khác nhau.
2.2.2 Các ch tiêu đo lng tng trng kinh t
Thc đo ca s tng trng kinh t thng th hin bng mt s ch tiêu ch
yu nh sau:
Mt là, tng thu nhp quc dân (GNI).
Hin nay Ngân hàng Th gii s dng tng thu nhp quc dân GNI. Tng thu
nhp quc dân (GNI – trc đây là tng sn phm quc dân hay GNP) là thc đo tng
hp ln nht ca thu nhp quc dân, đo lng toàn b tng giá tr gia tng t các
ngun trong nc và nc ngoài do nhng ngi c trú ca nc đó to ra.
GNI bao gm tng sn phm quc ni (GDP) cng vi các khon thu ròng t thu nhp
ban đu trong các ngun phi c trú.
Phng pháp Atlas Ngân Hàng Th Gii: Tính toán GNI và GNI trên đu ngi
theo đng đôla M cho các mc đích nghip v nht đnh. Ngân hàng Th gii s dng
mt h s chuyn đi Atlas. Mc đích ca h s chuyn đi Atlas là làm gim nh
hng ca s bin đng t giá hi đoái khi so sánh thu nhp quc dân gia các nc.
H s chuyn đi Atlas cho mt nm bt k là mc trung bình ca t giá hi đoái ca
mt nc (hay h s chuyn đi khác) trong nm đó và t giá hi đoái ca nc đó
trong hai nm trc đó, h s này đc điu chnh theo s chênh lch v t l lm phát

trong nc vi các nc trong 5 nhóm nc (G-5) (Pháp, c, Nht Bn, Anh và
M)
Hai là, tng sn phm quc ni (GDP)
Theo David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch, tng sn phm quc
ni đo lng sn lng đc sn xut ra bi các yu t sn xut nm trong nn kinh t
quc ni bt k ai là ch s hu các yu t đó.
17
V phng din sn xut thì GDP đc xác đnh bng toàn b giá tr gia tng
ca các ngành, các khu vc sn xut và dch v trong c nc. Giá tr gia tng bng giá
tr sn lng tr đi chi phí các yu t đu vào.
V phng din chi tiêu thì GDP biu hin bng toàn b hàng hóa, dch v cui
cùng tính theo giá hin hành ca th trng đc to ra trong phm vi lãnh th quc gia
hàng nm
Ba là, thu nhp quc dân trên đu ngi
Thu nhp quc dân trên đu ngi là GNI thc t tính theo đu ngi, GNI thc
t cho thy mt cách tính đn gin sn lng vt cht ca nn kinh t và mc tng
phn trm hàng nm.
Bn là, các ch tiêu khác nh tng sn phm quc dân ròng (NNP), thu nhp
quc dân s dng (NDI), đ đo lng tng trng kinh t
2.3 Mt s lý thuyt v tác đng ca n nc ngoài đn tng trng kinh t
in hình cho lý thuyt v mi quan h gia n nc ngoài và tng trng kinh
t là tác đng bt li ca lý thuyt “debt overhang” - (tm dch là “d n quá mc”).
Lý thuyt “d n quá mc” tp trung vào nhng tác đng ngc chiu ca n nc
ngoài lên đu t. Theo Benedict Clements (2003) “d n quá mc” làm suy gim đu
t và tng trng kinh t bi tính không chc chn ngày càng tng vì vi tác đng
ngc chiu lên đu t, khi quy mô n công tng s làm tng tính không chc chn v
nhng hành đng và chính sách mà chính ph s áp dng đ đáp ng vi nhng ngha
v tr n. C th,  mc đ n nc ngoài cao có th làm gim s khuyn khích các
chính ph tin hành nhng ci cách v tài chính và c cu bi bt c s cng c
tài chính nào cng có th làm tng áp lc tr n nc ngoài.

Krugman (1988), đnh ngha “d n quá mc”là tình trng khi vic hoàn tr
n nc ngoài không đt ti giá tr n theo hp đng. Nu mc đ n ca mt quc gia