Phương pháp định giá tài sản cho mục đích thế chấp thông qua phương pháp thẩm định giá doanh nghiệp trường hợp công ty cổ phần b o o nước thủ đức

B｜ GIÁO D﹀C VÀ IÀO T󰖡O
TR︶NG I󰖡I H󰗍C KINH T󰖿 TP. HCM




TR󰖧N THANH NHÂN

PHNG PHÁP I󰗋NH GIÁ TÀI S󰖣N CHO M﹀C
IÍCH TH󰖿 CH󰖥P THÔNG QUA PHNG PHÁP
TH󰖩M I󰗋NH GIÁ DOANH NGHI󰗇P.
TR︶NG H︸P CÔNG TY C︱ PH󰖧N B.O.O N︰C
TH︾ I﹂C



LU󰖭N V;N TH󰖡C Sァ KINH T󰖿



THÀNH PH。 H︳ CHÍ MINH ♠ N;M 2014



B｜ GIÁO D﹀C VÀ IÀO T󰖡O
TR︶NG I󰖡I H󰗍C KINH T󰖿 TP. HCM

TR󰖧N THANH NHÂN

PHNG PHÁP I󰗋NH GIÁ TÀI S󰖣N CHO M﹀C
IÍCH TH󰖿 CH󰖥P THÔNG QUA PHNG PHÁP
TH󰖩M I󰗋NH GIÁ DOANH NGHI󰗇P.
TR︶NG H︸P CÔNG TY C︱ PH󰖧N B.O.O N︰C
TH︾ I﹂C

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S。: 60340201


LU󰖭N V;N TH󰖡C Sァ KINH T󰖿

NG︶I H︰NG D󰖫N KHOA H󰗍C:
TS. HAY SINH


THÀNH PH。 H︳ CHÍ MINH ♠ N;M 2014


L︶I CAM IOAN

Tôi xin cam Joan lu󰖮n v<n này là công trình nghiên c﹃u thぇc sぇ c﹁a cá nhân tôi,
J︿c thぇc hi󰗈n d︵i sぇ h︵ng d󰖬n c﹁a Ti󰗀n sb Hay Sinh. Các s￣ li󰗈u, k󰗀t qu󰖤 trình bày
trong lu󰖮n v<n này là trung thぇc, có nguーn g￣c trích d󰖬n rõ ràng và cha t︻ng J︿c
công b￣ d︵i b󰖦t kっ hình th﹃c nào.
Tôi xin ch󰗌u trách nhi󰗈m v󰗂 công trình nghiên c﹃u c﹁a b󰖤n thân.

Thành ph￣ Hー Chí Minh, ngày tháng n<m 2014
H󰗎c viên


Tr󰖨n Thanh Nhân



M﹀C L﹀C
Trang
Trang ph︽ bìa
L︹i cam Joan
M︽c l︽c
Danh m︽c các t︻ vi󰗀t t󰖰t
Danh m︽c s Jー b󰖤ng bi󰗄u
Tóm t󰖰t
CHNG I: GI︰I THI󰗇U 1
1.1 Tính c󰖦p thi󰗀t c﹁a J󰗂 tài 1
1.2 Ý nghba c﹁a J󰗂 tài. 2
1.3 Ph󰖢m vi nghiên c﹃u. 3
1.4 M︽c tiêu nghiên c﹃u. 3
1.5 Phng pháp nghiên c﹃u. 3
1.6 K󰗀t c󰖦u c﹁a lu󰖮n v<n 3
CHNG II: C S︺ LÝ LU󰖭N 5
2.1. Lý thuy󰗀t th󰖪m J󰗌nh tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p t󰖢i t︲ ch﹃c tín d︽ng. 5
2.1.1 Ho󰖢t J⋮ng cho vay th󰗀 ch󰖦p t󰖢i t︲ ch﹃c tín d︽ng 5
2.1.2 Vai trò th󰖪m J󰗌nh tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p t󰖢i các t︲ ch﹃c tín d︽ng 6
2.2 C s［ khoa h󰗎c v󰗂 th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p 7
2.2.1 Lý thuy󰗀t M&M 7

2.2.2 Lý thuy󰗀t Jánh J︲i 9
2.2.3. Lý thuy󰗀t tr󰖮t tぇ phân h󰖢ng 9
2.2.4 Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p. 10
2.3. Các phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p. 14
2.3.1. Phng pháp tài s󰖤n 14
2.3.2. Phng pháp thu nh󰖮p: 17
2.3.3 Phng pháp giá tr󰗌 hi󰗈n t󰖢i có Ji󰗂u ch󰗊nh APV 22


2.4. C s［ thぇc nghi󰗈m v󰗂 th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p. 25
2.4.1 Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p b󰖲ng phng pháp tài s󰖤n. 25
2.4.2 Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p b󰖲ng phng pháp thu nh󰖮p. 27
2.4.3 Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p theo phng pháp giá tr󰗌 hi󰗈n t󰖢i có Ji󰗂u ch󰗊nh ch󰗊nh (Adjusted
Present Value ♠ APV). 29
CHNG III: PHNG PHÁP NGHIÊN C﹂U 32
3.1 Quy trình th󰖪m J󰗌nh giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p 32
3.2 T︲ng quan doanh nghi󰗈p c󰖨n th󰖪m J󰗌nh giá. 33
3.2.1 T︲ng quan 33
3.2.2 Iánh giá cung c󰖨u v󰗂 lbnh vぇc c󰖦p n︵c. 34
3.2.3 Iánh giá tình hình ho󰖢t J⋮ng c﹁a doanh nghi󰗈p 34
3.3. Mô t󰖤 b⋮ dぃ li󰗈u dùng làm c<n c﹃ J󰗌nh giá 36
3.3.1 Dぃ li󰗈u s c󰖦p. 36
3.3.2 Dぃ li󰗈u th﹃ c󰖦p 37
CHNG IV: N｜I DUNG VÀ K󰖿T QU󰖣 NGHIÊN C﹂U 40
4.1 N⋮i dung nghiên c﹃u th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p 40
4.1.1 Phng pháp tài s󰖤n 40
4.1.2. Phng pháp thu nh󰖮p: 43
4.1.3 Phng pháp giá tr󰗌 hi󰗈n t󰖢i có Ji󰗂u ch󰗊nh APV 57
4.2 K󰗀t qu󰖤 nghiên c﹃u 60
4.2.1 Lぇa ch󰗎n phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p thích h︿p cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p 60

4.2.2 Ngân hàng có quy󰗀t J󰗌nh cho vay v￣n b󰖲ng cách th󰗀 ch󰖦p quy󰗂n thu ti󰗂n n︵c hay không?63
CHNG V: K󰖿T LU󰖭N VÀ KI󰖿N NGH󰗋 67
5.1 Ióng góp c﹁a k󰗀t qu󰖤 nghiên c﹃u 67
5.2 Nhぃng khó kh<n trong quá trình nghiên c﹃u 68
5.3 I󰗂 xu󰖦t h︵ng phát tri󰗄n m︵i. 69
TÀI LI󰗇U THAM KH󰖣O




DANH M﹀C CÁC T﹄ VI󰖿T T󰖯T

Công ty B.O.O: Công ty C︲ ph󰖨n B.O.O N︵c Th﹁ I﹃c
NHPT : Ngân hàng Phát tri󰗄n Vi󰗈t Nam
ODA: Official Development Assistance
Tp.HCM: Thành ph￣ Hー Chí Minh.
DCF: Discount cash flow
CAMP: Capital Pricing Asset Model
WACC: Weight Average Cost of Capital
M&M: Mô hình lý thuy󰗀t c c󰖦u v￣n Modigliani & Miller
BOT: Xây dぇng, v󰖮n hành, chuy󰗄n giao
APV: Adjusted present value
TSCI: Tài s󰖤n c￣ J󰗌nh
EBIT: L︿i nhu󰖮n tr︵c thu󰗀 và lãi vay
DN: Doanh nghi󰗈p
TDG: Th󰖪m J󰗌nh giá

DANH M﹀C S I︳ B󰖣NG BI󰗃U

B󰖤ng 2.1: Tゎ l󰗈 v︷ n︿ c﹁a các th﹃ h󰖢ng tín d︽ng trái phi󰗀u
B󰖤ng 3.1: Quy trình th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p
B󰖤ng 4.1: B󰖤ng t︲ng h︿p giá tr󰗌 tài s󰖤n c￣ J󰗌nh
B󰖤ng 4.2: B󰖤ng t︲ng h︿p chi phí
B󰖤ng 4.3: B󰖤ng ︵c tính giá tr󰗌 dòng ti󰗂n ròng FCFF
B󰖤ng 4.4: Th￣ng kê s￣ li󰗈u c﹁a TDW và VSI n<m 2013
B󰖤ng 4.5: Tゎ tr󰗎ng D/E c﹁a TDW
B󰖤ng 4.6: C c󰖦u n︿ - v￣n c﹁a Công ty B.O.O
B󰖤ng 4.7: H󰗈 s￣ Beta có Jòn b󰖪y c﹁a Công ty B.O.O
B󰖤ng 4.8: ︵c tính Tゎ su󰖦t chi󰗀t kh󰖦u




Tóm t󰖰t
V︵i m︽c tiêu J󰗌nh giá tài s󰖤n c﹁a doanh nghi󰗈p cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p J￣i v︵i
các doanh nghi󰗈p ho󰖢t J⋮ng trong lbnh vぇc J⋮c quy󰗂n nh ngành c󰖦p Ji󰗈n, c󰖦p n︵c ▁
nên không th󰗄 xác J󰗌nh giá tr󰗌 tài s󰖤n riêng l󰖼, J󰗂 tài nêu lên các phng pháp th󰖪m
J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p J︿c áp d︽ng ph︲ bi󰗀n t󰖢i Vi󰗈t Nam và trên th󰗀 gi︵i bao gーm:
phng pháp tài s󰖤n, phng pháp thu nh󰖮p và phng pháp giá tr󰗌 hi󰗈n t󰖢i có Ji󰗂u
ch󰗊nh, v︵i J￣i t︿ng là các doanh nghi󰗈p có l︿i th󰗀 J⋮c quy󰗂n. M‖i phng pháp s󰖾 có
nhぃng tham s￣ tài chính riêng bi󰗈t và tùy t︻ng u nh︿c Ji󰗄m s󰖾 phù h︿p v︵i m︽c Jích

vay v￣n c﹁a doanh nghi󰗈p t︻ các t︲ ch﹃c tín d︽ng. I￣i v︵i doanh nghi󰗈p có l︿i th󰗀 J⋮c
quy󰗂n, phng pháp thu nh󰖮p và phng pháp giá tr󰗌 hi󰗈n t󰖢i có Ji󰗂u ch󰗊nh J󰗂u phù
h︿p v︵i m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p vay v￣n các t︲ ch﹃c tín d︽ng vì chúng J󰗂u th󰗄 hi󰗈n giá tr󰗌
các dòng thu nh󰖮p trong tng lai. Ii󰗂u này ngoài vi󰗈c giúp xác J󰗌nh giá tr󰗌 doanh
nghi󰗈p còn giúp cho t︲ ch﹃c tín d︽ng ︵c l︿ng J︿c dòng ti󰗂n tr󰖤 n︿ c﹁a doanh
nghi󰗈p trong tng lai trong khi phng pháp tài s󰖤n l󰖢i không th󰗄 hi󰗈n J︿c Ji󰗂u này
mà ch󰗊 xác J󰗌nh giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p theo các lo󰖢i tài s󰖤n r︹i r󰖢c.

1

CHNG I: GI︰I THI󰗇U
1.1 Tính c󰖦p thi󰗀t c﹁a J󰗂 tài
Trong xu h︵ng toàn c󰖨u hóa, ho󰖢t J⋮ng kinh t󰗀 ngày càng di睢n ra sôi J⋮ng. Các
doanh nghi󰗈p c󰖢nh tranh nhau kh￣c li󰗈t trên m󰗎i lbnh vぇc nên nhu c󰖨u tài tr︿ b󰖲ng v￣n
vay c﹁a các t︲ ch﹃c tín d︽ng luôn luôn c󰖨n thi󰗀t. Ngày nay, th󰗌 tr︹ng tài chính Jã phát
tri󰗄n v︿t b󰖮c v︵i J󰖨y J﹁ các kênh phân ph￣i v￣n cho n󰗂n kinh t󰗀, trong Jó các t︲ ch﹃c
tín d︽ng v󰖬n luôn giぃ vai trò J󰖨u tàu thぇc hi󰗈n phân ph￣i v￣n cho n󰗂n kinh t󰗀 nói
chung và cho các doanh nghi󰗈p nói riêng.
H󰗈 th￣ng ngân hàng hi󰗈n nay v󰖬n không ng︻ng J︲i m︵i, cùng c󰖢nh tranh và
cùng phát tri󰗄n, v︵i ch﹃c n<ng c󰖦p tín d︽ng nh là xng s￣ng cho chính ho󰖢t J⋮ng
c﹁a chúng. Ho󰖢t J⋮ng tín d︽ng luôn luôn ti󰗂m 󰖪n r﹁i ro cho các ngân hàng. Tùy vào
n<ng lぇc qu󰖤n tr󰗌, ch﹃c n<ng cﾃng nh kh󰖪u v󰗌 c﹁a t︻ng ngân hàng mà m﹃c J⋮ r﹁i ro
ph󰖤i gánh ch󰗌u là khác nhau. I󰖸c bi󰗈t, J￣i v︵i các ngân hàng chính sách nh Ngân
hàng Phát tri󰗄n Vi󰗈t Nam (NHPT), Ngân hàng chính sách xã h⋮i v︵i ch﹃c n<ng h‖ tr︿
và phát tri󰗄n J󰖦t n︵c, không vì m︽c tiêu l︿i nhu󰖮n, luôn cân nh󰖰c Jánh J︲i giぃa l︿i
ích xã h⋮i và l︿i ích kinh t󰗀 nên r﹁i ro gánh ch󰗌u có th󰗄 nói là l︵n hn các ngân hàng
thng m󰖢i. Iây thぇc sぇ là m⋮t thách th﹃c không nh、 trong quá trình tác nghi󰗈p c﹁a
các ngân hàng này.
I￣i m󰖸t v︵i nhぃng r﹁i ro cao nh v󰖮y, tài s󰖤n b󰖤o J󰖤m Jóng vai trò nh m⋮t t󰖦m
J󰗈m cho các ngân hàng nh󰖲m gi󰖤m thi󰗄u J󰗀n m﹃c th󰖦p nh󰖦t r﹁i ro cho b󰖤n thân ngân

hàng. V󰖦n J󰗂 J󰖸t ra là lぇa ch󰗎n tài s󰖤n nào làm tài s󰖤n J󰖤m b󰖤o cho v￣n vay và phng
th﹃c xác J󰗌nh giá tr󰗌 tài s󰖤n cho phù h︿p. M‖i ngân hàng khác nhau v︵i kh󰖪u v󰗌 r﹁i ro
khác nhau s󰖾 ch󰖦p nh󰖮n lo󰖢i tài s󰖤n J󰖤m b󰖤o khác nhau ho󰖸c tùy vào t︻ng lbnh vぇc ho󰖢t
J⋮ng c﹁a doanh nghi󰗈p c󰖨n tài tr︿ v￣n vay. Trong m⋮t s￣ lbnh vぇc J󰖸c bi󰗈t nh các
doanh nghi󰗈p ho󰖢t J⋮ng trong ngành c󰖦p Ji󰗈n, c󰖦p n︵c ▁ mang l︿i th󰗀 J⋮c quy󰗂n v︵i
quy mô J󰖨u t ban J󰖨u l︵n, công ngh󰗈 mang tính J󰖸c thù nên không th󰗄 xác J󰗌nh giá tr󰗌
2

tài s󰖤n riêng l󰖼 cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p. Vì v󰖮y, tr︵c yêu c󰖨u Jó Jòi h、i ngân hàng ph󰖤i
lぇa ch󰗎n phng th﹃c th󰖪m J󰗌nh giá phù h︿p. Trong Jó, xác J󰗌nh giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p
cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p là m⋮t trong nhぃng h︵ng Ji m︵i mà nhi󰗂u ngân hàng Jang cân
nh󰖰c nghiên c﹃u, trong Jó có Ngân hàng Phát tri󰗄n Vi󰗈t Nam. Xác J󰗌nh chính xác giá
tr󰗌 doanh nghi󰗈p giúp cho ngân hàng có th󰗄 l︿ng hóa J︿c toàn b⋮ giá tr󰗌 tài s󰖤n c﹁a
doanh nghi󰗈p t︻ tài s󰖤n hぃu hình J󰗀n tài s󰖤n vô hình mà b󰖤n thân doanh nghi󰗈p không
nh󰖮n ra J︿c. T︻ Jó ngân hàng có th󰗄 Ja ra J︿c chính sách tín d︽ng phù h︿p v︵i
m‖i doanh nghi󰗈p. Vi󰗈c Ja d󰖢ng hóa b󰖤o J󰖤m ti󰗂n vay theo hình th﹃c này góp ph󰖨n
thúc J󰖪y Jáng k󰗄 t<ng tr［ng doanh nghi󰗈p cﾃng nh h󰖢n ch󰗀 r﹁i ro cho ngân hàng.
Nh󰖮n th﹃c J︿c t󰖨m quan tr󰗎ng c﹁a giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p trong ho󰖢t J⋮ng c󰖦p tín
d︽ng c﹁a ngân hàng, tác gi󰖤 quy󰗀t J󰗌nh thぇc hi󰗈n J󰗂 tài ☜Phng pháp J󰗌nh giá tài
s󰖤n cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p thông qua phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p.
Tr︹ng h︿p Công ty C︲ ph󰖨n B.O.O N︵c Th﹁ I﹃c☝. I󰗂 tài nghiên c﹃u hy v󰗎ng s󰖾
góp ph󰖨n hoàn thi󰗈n phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p, nâng cao lý lu󰖮n và
thぇc ti睢n, Jóng góp l︿i ích cho c󰖤 ngân hàng và doanh nghi󰗈p.
1.2 Ý nghba c﹁a J󰗂 tài.
Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p chính xác s󰖾 là ti󰗂n J󰗂 giúp cho ngân hàng Jánh
giá chính xác J︿c toàn b⋮ tài s󰖤n c﹁a doanh nghi󰗈p có quan h󰗈 tín d︽ng v︵i ngân
hàng, qua Jó s󰖾 có chính sách c󰖦p tín d︽ng phù h︿p cho t︻ng J￣i t︿ng và góp ph󰖨n
gi󰖤m thi󰗄u r﹁i ro cho b󰖤n thân ngân hàng. N󰗀u r﹁i ro ph󰖤i x＝ lý n︿ x󰖦u, th󰖪m J󰗌nh giá
doanh nghi󰗈p s󰖾 giúp cho ngân hàng xác J󰗌nh chính xác giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p J󰗄 có th󰗄
chuy󰗄n nh︿ng cho bên th﹃ ba nh󰖲m thu hーi v￣n vay.

Hn nぃa, vi󰗈c th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p s󰖾 giúp cho b󰖤n thân doanh nghi󰗈p
hi󰗄u Júng v󰗂 giá tr󰗌 tài s󰖤n mà h󰗎 Jang s［ hぃu t︻ Jó s󰖾 có k󰗀 ho󰖢ch s＝ d︽ng m⋮t cách
h︿p lý, Ji󰗄n hình nh dùng làm tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p J󰗄 huy J⋮ng v￣n thぇc hi󰗈n các dぇ án
tng tぇ▁
3

1.3 Ph󰖢m vi nghiên c﹃u.
Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p là m⋮t v󰖦n J󰗂 nghiên c﹃u mang tính ph﹃c t󰖢p cao,
Jòi h、i chuyên môn v󰗂 lbnh vぇc th󰖪m J󰗌nh giá. Trong gi︵i h󰖢n c﹁a J󰗂 tài, tác gi󰖤 t󰖮p
trung nghiên c﹃u cách th﹃c xác J󰗌nh giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p và ti󰗀n
hành th󰖪m J󰗌nh giá m⋮t doanh nghi󰗈p c︽ th󰗄 Jang có quan h󰗈 tín d︽ng t󰖢i NHPT là
Công ty C︲ ph󰖨n B.O.O N︵c Th﹁ I﹃c.
1.4 M︽c tiêu nghiên c﹃u.
I󰗂 tài nghiên c﹃u v󰖦n J󰗂 th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p có l︿i th󰗀 J⋮c quy󰗂n cho
m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p. Nh󰖲m nghiên c﹃u v󰖦n J󰗂 này, J󰗂 tài nghiên c﹃u t󰖮p trung gi󰖤i quy󰗀t
hai câu h、i:
- Lぇa ch󰗎n phng pháp nào J󰗄 th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p phù h︿p cho m︽c
Jích th󰗀 ch󰖦p?
- Nhぃng tham s￣ tài chính J︿c v󰖮n d︽ng, x＝ lý nh th󰗀 nào J󰗄 J󰖤m b󰖤o th󰖪m
J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p Júng J󰖰n
- Ngân hàng có quy󰗀t J󰗌nh cho vay v￣n b󰖲ng cách th󰗀 ch󰖦p quy󰗂n thu ti󰗂n n︵c
hay không?
1.5 Phng pháp nghiên c﹃u.
I󰗂 tài s＝ d︽ng phng pháp th￣ng kê, t︲ng h︿p phân tích và x＝ lý dぃ li󰗈u v󰗂
ho󰖢t J⋮ng cﾃng nh tài chính c﹁a doanh nghi󰗈p làm nguーn dぃ li󰗈u J󰖨u vào cho các
phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p.
Trên c s［ dぃ li󰗈u thu th󰖮p J︿c, tác gi󰖤 v󰖮n d︽ng các phng pháp th󰖪m J󰗌nh
giá nh phng pháp thu nh󰖮p, phng pháp tài s󰖤n và phng pháp giá tr󰗌 hi󰗈n t󰖢i
Ji󰗂u ch󰗊nh J󰗄 xác J󰗌nh giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p, so sánh v︵i d n︿
hi󰗈n t󰖢i nh󰖲m Jánh giá kh󰖤 n<ng b󰖤o J󰖤m ti󰗂n vay c﹁a doanh nghi󰗈p.

1.6 K󰗀t c󰖦u c﹁a lu󰖮n v<n.
Chng I: Gi︵i thi󰗈u
Chng II. C s［ lý lu󰖮n
4

Th﹃ nh󰖦t, n⋮i dung chng này t󰖮p trung làm rõ các n⋮i dung v󰗂 giá tr󰗌 doanh
nghi󰗈p thông qua các lý thuy󰗀t v󰗂 c󰖦u trúc v￣n, Jーng th︹i t︲ng quan v󰗂 th󰖪m J󰗌nh giá
doanh nghi󰗈p. Th﹃ hai, bài nghiên c﹃u nêu lên các nghiên c﹃u tr︵c Jây v󰗂 v󰖦n J󰗂
J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p nh󰖲m rút ra m⋮t s￣ kinh nghi󰗈m ph︽c v︽ cho quá trình th󰖪m
J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p c︽ th󰗄.
Chng III. Phng pháp nghiên c﹃u
Chng này nêu lên các b︵c J󰗄 thぇc hi󰗈n th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p, Jーng
th︹i phân tích các ti󰗂n J󰗂 ban J󰖨u ph︽c v︽ cho quá trình th󰖪m J󰗌nh giá tr󰗌 doanh
nghi󰗈p.
Chng IV. N⋮i dung và k󰗀t qu󰖤 nghiên c﹃u
﹂ng d︽ng ba phng pháp J󰗄 th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p, tr︹ng h︿p c︽ th󰗄
Công ty C︲ ph󰖨n B.O.O N︵c Th﹁ I﹃c. Phân tích các k󰗀t qu󰖤 nghiên c﹃u t︻ ba
phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p, phân tích các tham s￣ cﾃng nh u nh︿c
Ji󰗄m c﹁a t︻ng phng pháp. T︻ Jó, tác gi󰖤 rút ra k󰗀t lu󰖮n v󰗂 giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p cho
m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p và k󰗀t lu󰖮n v󰗂 phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá J︿c lぇa ch󰗎n cho tr︹ng
h︿p nghiên c﹃u c︽ th󰗄, Ja ra quy󰗀t J󰗌nh v󰗂 vi󰗈c cho doanh nghi󰗈p vay v￣n b󰖲ng th󰗀
ch󰖦p quy󰗂n thu ti󰗂n n︵c hay không.
Chng V: K󰗀t lu󰖮n và ki󰗀n ngh󰗌
N⋮i dung c﹁a chng nêu lên Jóng góp c﹁a J󰗂 tài Jーng th︹i nêu lên m⋮t s￣ h󰖢n
ch󰗀 c﹁a J󰗂 tài trong quá trình nghiên c﹃u t︻ Jó Ja ra m⋮t s￣ ki󰗀n ngh󰗌 v󰗂 h︵ng phát
tri󰗄n m︵i c﹁a J󰗂 tài cﾃng nh các ﹃ng d︽ng c﹁a J󰗂 tài vào thぇc ti睢n cho ngân hàng.

5

CHNG II: C S︺ LÝ LU󰖭N
2.1. Lý thuy󰗀t th󰖪m J󰗌nh tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p t󰖢i t︲ ch﹃c tín d︽ng.
2.1.1 Ho󰖢t J⋮ng cho vay th󰗀 ch󰖦p t󰖢i t︲ ch﹃c tín d︽ng
Ho󰖢t J⋮ng cho vay hay còn g󰗎i c󰖦p tín d︽ng c﹁a t︲ ch﹃c tín d︽ng là ho󰖢t J⋮ng
chuy󰗄n giao cho khách hàng m⋮t l︿ng giá tr󰗌 J󰗄 s＝ d︽ng vào m⋮t m︽c Jích nh󰖦t J󰗌nh
trên c s［ hoàn tr󰖤 m⋮t l︿ng giá tr󰗌 cao hn bao gーm g￣c và lãi sau m⋮t kho󰖤n th︹i
gian nh󰖦t J󰗌nh. Ho󰖢t J⋮ng cho vay c﹁a t︲ ch﹃c tín d︽ng J︿c phân thành nhi󰗂u lo󰖢i tùy
theo nhu c󰖨u c﹁a khách hàng và m︽c tiêu c﹁a t︲ ch﹃c tín d︽ng.
Cho vay th󰗀 ch󰖦p là m⋮t hình th﹃c cho vay có tài s󰖤n J󰖤m b󰖤o qua Jó cho phép
t︲ ch﹃c tín d︽ng có J︿c nguーn thu n︿ th﹃ hai b󰖲ng cách thぇc hi󰗈n chuy󰗄n nh︿ng tài
s󰖤n Jó khi nguーn tr󰖤 n︿ th﹃ nh󰖦t không J﹁ J󰗄 tr󰖤 n︿. Tài s󰖤n b󰖤o J󰖤m t󰖢i t︲ ch﹃c tín
d︽ng hay c︽ th󰗄 hn là tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p r󰖦t Ja d󰖢ng. M⋮t s￣ tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p ph︲ bi󰗀n
t󰖢i các t︲ ch﹃c tín d︽ng bao gーm:
Tài kho󰖤n ti󰗂n g＝i, s︲ ti󰗀t ki󰗈m, gi󰖦y t︹ có giá b󰖲ng Jーng Vi󰗈t Nam ho󰖸c ngo󰖢i
t󰗈.
B󰖦t J⋮ng s󰖤n
Phng ti󰗈n v󰖮n t󰖤i
Máy móc thi󰗀t b󰗌, dây chuy󰗂n s󰖤n xu󰖦t
Nhà x［ng
Các quy󰗂n phát sinh theo h︿p Jーng
Hàng hóa▁
6

2.1.2 Vai trò th󰖪m J󰗌nh tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p t󰖢i các t︲ ch﹃c tín d︽ng
Tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p h󰖨u nh là m⋮t thành ph󰖨n g󰖰n v︵i ho󰖢t J⋮ng c󰖦p cho vay c﹁a
các t︲ ch﹃c tín d︽ng. Do Jó, quá trình th󰖪m J󰗌nh tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p J︿c thぇc hi󰗈n xuyên

su￣t và Jóng vai trò quan tr󰗎ng trong quá trình cho vay c﹁a m⋮t t︲ ch﹃c tín d︽ng.
Th󰖪m J󰗌nh giá tr󰗌 tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p nh󰖲m xác J󰗌nh kh󰖤 n<ng Jáp ﹃ng v￣n vay c﹁a
ngân hàng dぇa trên tゎ l󰗈 c﹁a giá tr󰗌 tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p và phù h︿p v︵i chính sách tín d︽ng
t󰖢i t︻ng th︹i Ji󰗄m. N󰗀u chính sách c﹁a t︲ ch﹃c tín d︽ng J󰖪y m󰖢nh vào m⋮t s￣ lbnh vぇc
a thích thì s󰖾 n︵i r⋮ng tゎ l󰗈 cho vay trên giá tr󰗌 tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p và ng︿c l󰖢i.
Ngoài ra, tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p còn th󰗄 hi󰗈n kh󰖤 n<ng bù J󰖰p t︲n th󰖦t cho t︲ ch﹃c tín
d︽ng khi khách hàng không còn nguーn tr󰖤 n︿. Vi󰗈c xác J󰗌nh J︿c chính xác giá tr󰗌 tài
s󰖤n th󰗀 ch󰖦p giúp t︲ ch﹃c tín d︽ng gi󰖤m thi󰗄u J︿c r﹁i ro cho mình. N󰗀u xác J󰗌nh
không chính xác giá tr󰗌 tài s󰖤n và khi r﹁i ro xày ra vi󰗈c thanh lý tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p không
J﹁ bù J󰖰p nguーn v￣n t︲ ch﹃c tín d︽ng Jã b、 ra t︻ Jó d󰖬n J󰗀n t︲n th󰖦t v￣n c﹁a t︲ ch﹃c
tín d︽ng.
Hn nぃa, th󰖪m J󰗌nh giá tr󰗌 tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p giúp t︲ ch﹃c tín d︽ng Jánh giá J︿c
kh󰖤 n<ng tài chính c﹁a khách hàng và phân lo󰖢i J︿c khách hàng. T︻ Jó, các t︲ ch﹃c
tín d︽ng s󰖾 Ja ra chính sách tín d︽ng phù h︿p v︵i t︻ng lo󰖢i khách hàng khác nhau nh
Ji󰗂u ki󰗈n v󰗂 lãi su󰖦t, các lo󰖢i phí.
Nh v󰖮y, vai trò th󰖪m J󰗌nh tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p r󰖦t quan tr󰗎ng. Tuy nhiên, nh Jã J󰗂
c󰖮p ［ trên, J￣i v︵i m⋮t s￣ doanh nghi󰗈p J󰖸c thù t︲ ch﹃c tín d︽ng không th󰗄 xác J󰗌nh
giá tr󰗌 riêng l󰖼 c﹁a t︻ng lo󰖢i tài s󰖤n c﹁a doanh nghi󰗈p. Do Jó, J󰗂 tài phát tri󰗄n h︵ng
nghiên c﹃u dぇa vào cách th﹃c th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p.
7

2.2 C s［ khoa h󰗎c v󰗂 th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p
Giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p là sぇ bi󰗄u hi󰗈n b󰖲ng ti󰗂n t󰖢i m⋮t th︹i Ji󰗄m nh󰖦t J󰗌nh v󰗂 các
kho󰖤n thu nh󰖮p mà doanh nghi󰗈p có th󰗄 mang l󰖢i cho các nhà J󰖨u t trong quá trình
kinh doanh. Giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p bao gーm c󰖤 giá tr󰗌 hぃu hình và giá tr󰗌 vô hình.
Ngoài ra, giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p còn có th󰗄 J︿c xác J󰗌nh b［i giá tr󰗌 v￣n ch﹁ s［
hぃu và giá tr󰗌 n︿ vay. Qua Jó, c󰖦u trúc v￣n c﹁a doanh nghi󰗈p Jóng vay trò quy󰗀t J󰗌nh
J󰗀n giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p. Cho J󰗀n th︹i Ji󰗄m hi󰗈n t󰖢i, trên th󰗀 gi︵i có r󰖦t nhi󰗂u lý thuy󰗀t
J︿c công b￣ v󰗂 các nhân t￣ 󰖤nh h［ng J󰗀n c󰖦u trúc v￣n c﹁a các doanh nghi󰗈p qua Jó
󰖤nh h［ng trぇc ti󰗀p J󰗀n giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p.

2.2.1 Lý thuy󰗀t M&M
Lý thuy󰗀t M&M v󰗂 c c󰖦u v￣n c﹁a công ty J︿c hai nhà nghiên c﹃u Modigliani
và Miller Ja ra t︻ n<m 1958. N⋮i dung c﹁a lý thuy󰗀t M&M tr︵c tiên dぇa vào các gi󰖤
J󰗌nh sau:
- Gi󰖤 J󰗌nh v󰗂 thu󰗀
- Gi󰖤 J󰗌nh v󰗂 chi phí giao d󰗌ch
- Gi󰖤 J󰗌nh v󰗂 th󰗌 tr︹ng hoàn h󰖤o
Lý thuy󰗀t M&M J︿c phát bi󰗄u thành hai m󰗈nh J󰗂 quan tr󰗎ng. M󰗈nh J󰗂 th﹃
nh󰖦t (I) nói v󰗂 giá tr󰗌 công ty. M󰗈nh J󰗂 th﹃ hai (II) nói v󰗂 chi phí s＝ d︽ng v￣n. Các
m󰗈nh J󰗂 này l󰖨n l︿t s󰖾 J︿c xem xét trong hai tr︹ng h︿p ﹃ng v︵i hai gi󰖤 J󰗌nh chính:
có thu󰗀 và không có thu󰗀.
* Gi󰖤 J󰗌nh không có thu󰗀
M󰗈nh J󰗂 th﹃ nh󰖦t phát bi󰗄u r󰖲ng: trong Ji󰗂u ki󰗈n không có thu󰗀, giá tr󰗌 doanh
nghi󰗈p có vay n︿ b󰖲ng giá tr󰗌 c﹁a doanh nghi󰗈p không có vay n︿. Ii󰗂u này có nghba
8

r󰖲ng, vi󰗈c tài tr︿ b󰖲ng n︿ c﹁a doanh nghi󰗈p không làm 󰖤nh h［ng J󰗀n giá tr󰗌 doanh
nghi󰗈p.
M󰗈nh J󰗂 th﹃ hai phát bi󰗄u r󰖲ng: chi phí s＝ d︽ng v￣n trung bình không J︲i và l︿i
nhu󰖮n kっ v󰗎ng trên v￣n c︲ ph󰖨n có quan h󰗈 cùng chi󰗂u v︵i m﹃c J⋮ s＝ d︽ng Jòn b󰖪y tài
chính hay tゎ s￣ n︿. Vì Jòn b󰖪y tài chính làm cho v￣n c︲ ph󰖨n tr［ nên r﹁i ro hn nên
Jòi h、i m⋮t m﹃c l︿i nhu󰖮n cao hn J󰗄 bù J󰖰p.
* Gi󰖤 J󰗌nh có thu󰗀
M󰗈nh J󰗂 th﹃ nh󰖦t phát bi󰗄u r󰖲ng: trong Ji󰗂u ki󰗈n có thu󰗀 thu nh󰖮p doanh nghi󰗈p
và thu󰗀 thu nh󰖮p cá nhân, giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p có vay n︿ b󰖲ng giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p
không có vay n︿ c⋮ng v︵i hi󰗈n giá c﹁a lá ch󰖰n thu󰗀 do s＝ d︽ng n︿. Nh v󰖮y, vi󰗈c s＝
d︽ng n︿ hay Jòn b󰖪y tài chính làm gia t<ng giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p.
M󰗈nh J󰗂 th﹃ hai phát bi󰗄u r󰖲ng: chi phí s＝ d︽ng v￣n trung bình gi󰖤m trong khi
l︿i nhu󰖮n kっ v󰗎ng trên v￣n c︲ ph󰖨n có quan h󰗈 cùng chi󰗂u v︵i m﹃c J⋮ s＝ d︽ng Jòn
b󰖪y tài chính hay tゎ s￣ n︿.

Nh v󰖮y, Ji󰗂u này ng︽ ý r󰖲ng trong môi tr︹ng có thu󰗀, giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p s󰖾
càng t<ng khi doanh nghi󰗈p s＝ d︽ng n︿ ngày càng nhi󰗂u càng. Lý thuy󰗀t M&M Jã
không tính J󰗀n J⋮ng thái c﹁a công ty trên thぇc t󰗀. M⋮t s￣ tác gi󰖤 khác ph󰖤n bác l󰖢i
r󰖲ng trên thぇc t󰗀 không ph󰖤i giá tr󰗌 công ty t<ng mãi khi tゎ s￣ n︿ giá t<ng, b［i vì khi tゎ
s￣ n︿ gia t<ng làm phát sinh m⋮t lo󰖢i chi phí, g󰗎i là chi phí ki󰗈t qu󰗈 tài chính, làm gi󰖤m
Ji sぇ gia t<ng giá tr󰗌 c﹁a công ty có vay n︿. I󰗀n m⋮t Ji󰗄m nào Jó c﹁a tゎ s￣ n︿, chi phí
kh￣n khó tài chính s󰖾 v︿t qua l︿i ích c﹁a lá ch󰖰n thu󰗀, khi 󰖦y giá tr󰗌 công ty có vay n︿
b󰖰t J󰖨u gi󰖤m d󰖨n. I󰗀n Jây, chúng ta g󰖸p ph󰖤i m⋮t quan Ji󰗄m khác, m⋮t lý thuy󰗀t khác
mang tên lý thuy󰗀t Jánh J︲i.
9

2.2.2 Lý thuy󰗀t Jánh J︲i
Lý thuy󰗀t Jánh J︲i l󰖨n J󰖨u tiên J︿c Ja ra b［i hai nhà nghiên c﹃u Kraus and
Litzenberger vào n<m 1973. Lý thuy󰗀t này nh󰖲m m︽c Jích gi󰖤i thích vì sao các doanh
nghi󰗈p th︹ng J︿c tài tr︿ m⋮t ph󰖨n b󰖲ng n︿ vay, m⋮t ph󰖨n b󰖲ng v￣n c︲ ph󰖨n. M⋮t lý
do l︵n khi󰗀n các doanh nghi󰗈p không th󰗄 tài tr︿ hoàn toàn b󰖲ng n︿ vay là vì, bên c󰖢nh
sぇ l︿i ích c﹁a t󰖦m ch󰖰n thu󰗀 t︻ n︿, vi󰗈c s＝ d︽ng tài tr︿ b󰖲ng n︿ s󰖾 gây phát sinh chi phí
ki󰗈t qu󰗈 tài chính bao gーm c󰖤 chi phí trぇc ti󰗀p l󰖬n chi phí gián ti󰗀p c﹁a vi󰗈c phá s󰖤n có
nguyên nhân t︻ n︿ và chi phí J󰖢i di󰗈n.
Theo quan Ji󰗄m c﹁a thuy󰗀t Jánh J︲i, nhぃng nhà qu󰖤n tr󰗌 tin r󰖲ng giá tr󰗌 doanh
nghi󰗈p có th󰗄 J︿c t￣i Ja hóa v︵i m⋮t t󰗊 l󰗈 Jòn b󰖪y t￣i u là sぇ cân b󰖲ng giぃa l︿i ích
c﹁a lá ch󰖰n thu󰗀 t︻ n︿ và chi phí c﹁a n︿. Lý thuy󰗀t Jánh J︲i cﾃng giúp gi󰖤i thích J︿c
tゎ l󰗈 n︿ khác nhau giぃa các ngành. Nhぃng doanh nghi󰗈p có tài s󰖤n hぃu hình an toàn và
kh󰖤 n<ng sinh l︿i cao thì nên có tゎ l󰗈 n︿ m︽c tiêu cao. Ng︿c l󰖢i, các công ty mà kh󰖤
n<ng sinh l︿i th󰖦p và tài s󰖤n vô hình là ch﹁ y󰗀u thì nên lぇa ch󰗎n m⋮t c󰖦u trúc v￣n v︵i
tゎ l󰗈 n︿ th󰖦p.
2.2.3. Lý thuy󰗀t tr󰖮t tぇ phân h󰖢ng
Nhぃng n󰗂n t󰖤ng J󰖨u tiên cho lý thuy󰗀t tr󰖮t tぇ phân h󰖢ng là t︻ nhぃng nghiên c﹃u
c﹁a Donaldson (1961). Các nghiên c﹃u này Ja ra nhぃng b󰖲ng ch﹃ng cho th󰖦y nhà
Ji󰗂u hành u tiên s＝ d︽ng nguーn tài tr︿ n⋮i b⋮ và ch󰗊 cân nh󰖰c J󰗀n nguーn tài tr︿ bên

ngo󰖢i (n︿ và phát hành c︲ ph󰖨n m︵i) trong nhぃng tr︹ng h︿p mà nhu c󰖨u v￣n gia t<ng
b󰖦t th︹ng không th󰗄 tránh kh、i. Myers và Majluf (1984) Jã có nhぃng nghiên c﹃u sâu
hn J󰗄 ch󰗊 ra r󰖲ng nhぃng khuynh h︵ng thiên l󰗈ch c﹁a tài chính hành vi b󰖰t nguーn t︻
sぇ b󰖦t cân x﹃ng thông tin. Nguyên nhân xu󰖦t phát t︻ vi󰗈c các nhà qu󰖤n lý có nhi󰗂u
thông tin hn nhぃng nhà J󰖨u t bên ngoài, J﹃ng ［ v󰗌 th󰗀 c﹁a nhぃng nhà J󰖨u t Jang
hi󰗈n hぃu thì nhぃng nhà J󰖨u t m︵i yêu c󰖨u m⋮t m﹃c chi󰗀t kh󰖦u cao khi doanh nghi󰗈p
phát hành ch﹃ng khoán và Ji󰗂u này d󰖬n J󰗀n vi󰗈c chi phí cho các nguーn tài tr︿ bên
10

ngoài th︹ng r󰖦t cao. Do Jó, khi doanh nghi󰗈p có nhu c󰖨u v󰗂 v￣n, h󰗎 th︹ng s＝ d︽ng
nguーn tài tr︿ n⋮i b⋮ (l︿i nhu󰖮n giぃ l󰖢i) J󰖨u tiên, sau Jó là ch﹃ng khoán n︿ và phát hành
c︲ ph󰖨n th︹ng m︵i là lぇa ch󰗎n cu￣i cùng. (Lê I󰖢t Chí, 2013).
Tóm l󰖢i, m‖i m⋮t lý thuy󰗀t J︿c Ja ra J󰗂u dぇa trên m⋮t quan Ji󰗄m khác nhau
c﹁a các nhà nghiên c﹃u s󰖾 phù h︿p v︵i m‖i phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá khác nhau.
2.2.4 Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p.
Th󰖪m J󰗌nh giá ngày nay Jang có 󰖤nh h［ng r󰖦t l︵n v󰗂 nhi󰗂u m󰖸t c﹁a n󰗂n kinh t󰗀
th󰗌 tr︹ng nên J︿c r󰖦t nhi󰗂u nhà nghiên c﹃u trong và ngoài n︵c quan tâm.
Theo Tぇ Ji󰗄n Oxford: ☜Th󰖪m J󰗌nh giá là sぇ ︵c tính giá tr󰗌 b󰖲ng ti󰗂n c﹁a m⋮t
v󰖮t, c﹁a m⋮t tài s󰖤n☝; ☜là sぇ ︵c tính giá tr󰗌 hi󰗈n hành c﹁a tài s󰖤n trong kinh doanh☝.
Ngoài ra, theo Giáo s W.Seabrooke - Vi󰗈n I󰖢i h󰗎c Portsmouth Vng qu￣c Anh:
"Th󰖪m J󰗌nh giá là sぇ ︵c tính v󰗂 giá tr󰗌 các quy󰗂n s［ hぃu tài s󰖤n c︽ th󰗄 b󰖲ng hình
thái ti󰗂n t󰗈 cho m⋮t m︽c Jích Jã J︿c xác J󰗌nh rõ". Hay Giáo s Lim Lan Yuan -
Gi󰖤ng viên Tr︹ng Xây dぇng và BIS - I󰖢i h󰗎c Qu￣c gia Singapore: ☜Th󰖪m J󰗌nh giá
là m⋮t ngh󰗈 thu󰖮t hay khoa h󰗎c v󰗂 ︵c tính giá tr󰗌 cho m⋮t m︽c Jích c︽ th󰗄, c﹁a
m⋮t tài s󰖤n c︽ th󰗄, t󰖢i m⋮t th︹i Ji󰗄m, có cân nh󰖰c J󰗀n t󰖦t c󰖤 J󰖸c Ji󰗄m c﹁a tài
s󰖤n, cﾃng nh xem xét t󰖦t c󰖤 các y󰗀u t￣ kinh t󰗀 c<n b󰖤n c﹁a th󰗌 tr︹ng, bao gーm các
lo󰖢i J󰖨u t lぇa ch󰗎n☝. (Ioàn V<n Tr︹ng, 2004). M⋮t quan Ji󰗄m khác t󰖢i Vi󰗈t Nam
cho r󰖲ng: ☜Th󰖪m J󰗌nh giá là m⋮t ngh󰗈 thu󰖮t hay là m⋮t khoa h󰗎c v󰗂 vi󰗈c ︵c tính giá
tr󰗌 tài s󰖤n phù h︿p v︵i th󰗌 tr︹ng t󰖢i m⋮t th︹i Ji󰗄m, J󰗌a Ji󰗄m nh󰖦t J󰗌nh☝ (Hay Sinh và
Tr󰖨n Bích Vân, 2012).

D︵i góc J⋮ pháp lý, ［ Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay, th󰖪m J󰗌nh giá J︿c hi󰗄u nh sau:
☜Th󰖪m J󰗌nh giá là vi󰗈c c quan, t︲ ch﹃c có ch﹃c n<ng th󰖪m J󰗌nh giá xác J󰗌nh giá tr󰗌
b󰖲ng ti󰗂n c﹁a các lo󰖢i tài s󰖤n theo quy J󰗌nh c﹁a B⋮ lu󰖮t dân sぇ phù h︿p v︵i giá th󰗌
tr︹ng t󰖢i m⋮t J󰗌a Ji󰗄m, th︹i Ji󰗄m nh󰖦t J󰗌nh, ph︽c v︽ cho m︽c Jích nh󰖦t J󰗌nh theo tiêu
chu󰖪n th󰖪m J󰗌nh giá☝ (Lu󰖮t giá s￣ 11/2012/QH13 ngày 20/6/2012).
11

Tuy nhiên c󰖨n phân bi󰗈t rõ sぇ khác nhau giぃa th󰖪m J󰗌nh giá và J󰗌nh giá, Ji󰗂u
này vô cùng quan tr󰗎ng. Tuy có nhi󰗂u nét tng Jーng nhng giぃa chúng v󰖬n có nhi󰗂u
Ji󰗄m khác bi󰗈t c b󰖤n.
I󰗌nh giá Th󰖪m J󰗌nh giá
Ch﹁ th󰗄 thぇc hi󰗈n: Nhà n︵c thぇc hi󰗈n v︵i t
cách t︲ ch﹃c quy󰗂n lぇc công, qua Jó, thぇc
hi󰗈n các ch﹃c n<ng nhi󰗈m v︽ c﹁a Nhà n︵c
ho󰖸c v︵i t cách ch﹁ s［ hぃu J￣i v︵i tàn s󰖤n
c﹁a Nhà n︵c
Ch﹁ th󰗄 thぇc hi󰗈n: do DN th󰖪m J󰗌nh giá ho󰖸c
các t︲ ch﹃c có các ch﹃c n<ng thぇc hi󰗈n ho󰖢t
J⋮ng th󰖪m J󰗌nh giá thぇc hi󰗈n
K󰗀t qu󰖤: xác J󰗌nh m﹃c giá c︽ th󰗄, giá chu󰖪n,
khung giá, giá gi︵i h󰖢n
K󰗀t qu󰖤: ch󰗊 xác J󰗌nh m⋮t kho󰖤ng giá tài s󰖤n
t󰖢i m⋮t th︹i Ji󰗄m, J󰗌a Ji󰗄m c︽ th󰗄 theo tiêu
chu󰖪n th󰖪m J󰗌nh giá, mang tính ch󰖦t t v󰖦n
M︽c Jích: nh󰖲m Ja tài s󰖤n vào lu thông
trong kinh t󰗀 th󰗌 tr︹ng, bình ︲n giá và trên
c s［ Jó thúc J󰖪y th󰗌 tr︹ng phát tri󰗄n
M︽c Jích: t v󰖦n cho ng︹i có nhu c󰖨u th󰖪m
J󰗌nh giá s＝ d︽ng vào nhぃng m︽c Jích nh󰖦t
J󰗌nh

C s［: dぇa trên các tiêu chu󰖪n kィ thu󰖮t, tính
ch󰖦t, v󰗌 trí, quy mô, thぇc tr󰖢ng c﹁a tài s󰖤n và
giá tr󰗌 th󰗌 tr︹ng t󰖢i th︹i Ji󰗄m J󰗌nh giá
C s［: tuân th﹁ quy J󰗌nh c﹁a pháp lu󰖮t, tiêu
chu󰖪n th󰖪m J󰗌nh giá Vi󰗈t Nam. Ch󰗌u trách
nhi󰗈m tr︵c pháp lu󰖮t v󰗂 ho󰖢t J⋮ng ngh󰗂
nghi󰗈p và k󰗀t qu󰖤 th󰖪m J󰗌nh giá. B󰖤o m󰖮t các
thông tin c﹁a Jn v󰗌 J︿c th󰖪m J󰗌nh giá, tr︻
tr︹ng h︿p Jn v󰗌 J︿c th󰖪m J󰗌nh giá Jーng ý
ho󰖸c pháp lu󰖮t có quy J󰗌nh khác.
(Nguーn: Hay Sinh & Tr󰖨n Bích Vân 2012, Giáo trình nguyên lý th󰖪m J󰗌nh giá).
T︻ các khái ni󰗈m và phân bi󰗈t v󰗂 th󰖪m J󰗌nh giá nêu trên chúng ta có th󰗄 hi󰗄u
J︿c r󰖲ng th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p là vi󰗈c ︵c tính giá tr󰗌 c﹁a doanh nghi󰗈p hay l︿i
12

ích c﹁a nó theo m⋮t m︽c Jích nh󰖦t J󰗌nh b󰖲ng cách s＝ d︽ng các phng pháp th󰖪m J󰗌nh
giá phù h︿p t󰖢i m⋮t J󰗌a Ji󰗄m, th︹i Ji󰗄m nh󰖦t J󰗌nh.
Nói cách khác, th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p là quá trình Jánh giá hay ︵c l︿ng
giá tr󰗌 th󰗌 tr︹ng c﹁a các quy󰗂n và l︿i ích mang l󰖢i t︻ s［ hぃu doanh nghi󰗈p cho ch﹁
doanh nghi󰗈p.
Nh v󰖮y, nhìn t︻ góc J⋮ l︿i ích c﹁a ch﹁ s［ hぃu doanh nghi󰗈p, công tác th󰖪m
J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p ph︽c v︽ cho nhi󰗂u m︽c Jích khác nhau
- Mua, bán, sáp nh󰖮p, liên doanh liên k󰗀t, thanh lý doanh nghi󰗈p
- I󰖨u t, góp v￣n, mua - bán ch﹃ng khoán c﹁a doanh nghi󰗈p
- C︲ ph󰖨n hóa, niêm y󰗀t ch﹃ng khoán trên th󰗌 trng ch﹃ng khoán
- Th󰗀 ch󰖦p J󰗄 vay v￣n J󰖨u t kinh doanh
- Thu󰗀
- Gi󰖤i quy󰗀t, x＝ lý tranh ch󰖦p.
V︵i sぇ phát tri󰗄n c﹁a th󰗌 tr︹ng tài chính, th󰗌 tr︹ng ch﹃ng khoán và các th󰗌
tr︹ng tài s󰖤n khác thì th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p và các l︿i ích c﹁a nó ngày càng

Jóng vai trò quan tr󰗎ng trong n󰗂n kinh t󰗀. Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p cung c󰖦p b﹃c
tranh t︲ng quát v󰗂 giá tr󰗌 c﹁a m⋮t doanh nghi󰗈p, là c s［ quan tr󰗎ng ph︽c v︽ cho J￣i
t︿ng s＝ d︽ng k󰗀t qu󰖤 th󰖪m J󰗌nh giá Ja ra quy󰗀t J󰗌nh h︿p lý trong các v󰖦n J󰗂 ch﹁ y󰗀u
sau:
- Giúp các c quan qu󰖤n lý ban ngành c﹁a nhà n︵c n󰖰m J︿c tình hình ho󰖢t
J⋮ng s󰖤n xu󰖦t kinh doanh và giá tr󰗌 c﹁a doanh nghi󰗈p J󰗄 có chính sách qu󰖤n lý c︽ th󰗄
J￣i v︵i t︻ng doanh nghi󰗈p nh thu thu󰗀 thu nh󰖮p doanh nghi󰗈p, thu󰗀 tài s󰖤n, các lo󰖢i
thu󰗀 khác.
13

- Giúp doanh nghi󰗈p có nhぃng gi󰖤i pháp c󰖤i ti󰗀n qu󰖤n lý c󰖨n thi󰗀t nh󰖲m nâng
cao hi󰗈u qu󰖤 ho󰖢t J⋮ng s󰖤n xu󰖦t kinh doanh, ki󰗄m soát l︿i nhu󰖮n c﹁a doanh nghi󰗈p.
- Là c s［ J󰗄 gi󰖤i quy󰗀t, x＝ lý tranh ch󰖦p n󰖤y sinh giぃa các c︲ Jông c﹁a doanh
nghi󰗈p khi phân chia c︲ t﹃c, góp v￣n, vi ph󰖢m h︿p Jーng,▁
- Là c s［ cho các t︲ ch﹃c, cá nhân và công chúng J󰖨u t Ja ra quy󰗀t J󰗌nh mua
bán, chuy󰗄n nh︿ng các lo󰖢i ch﹃ng khoán do doanh nghi󰗈p phát hành trên th󰗌 tr︹ng
tài chính; cﾃng nh là c s［ J󰗄 chuy󰗄n nh︿ng, mua bán, sáp nh󰖮p, chia tách, gi󰖤i th󰗄,
thanh lý, liên doanh,▁ doanh nghi󰗈p.
Trong Jó, v󰖦n J󰗂 chuy󰗄n nh︿ng doanh nghi󰗈p hi󰗈n nay Jang Jóng vai trò l︵n
trong quá trình tái c c󰖦u l󰖢i n󰗂n kinh t󰗀, v︻a mang l󰖢i l︿i ích cho ho󰖢t J⋮ng doanh
nghi󰗈p, v︻a mang l󰖢i l︿i ích cho t︲ ch﹃c tín d︽ng tài tr︿ v￣n cho doanh nghi󰗈p và giúp
cho n󰗂n kinh t󰗀 tr［ nên lành m󰖢nh hn.
V󰖦n J󰗂 J󰖸t ra là th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p Jóng vai trò nh th󰗀 nào trong vi󰗈c
tài tr︿ v￣n cho doanh nghi󰗈p. Th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p nh󰖲m xác J󰗌nh toàn b⋮ giá
tr󰗌 tài s󰖤n c﹁a doanh nghi󰗈p ph︽c v︽ cho m︽c Jích th󰗀 ch󰖦p. M⋮t câu h、i J󰖸t ra là t󰖢i
sao không th󰗀 ch󰖦p tài s󰖤n mà ph󰖤i xác J󰗌nh toàn b⋮ giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p. Thông
th︹ng, khi thぇc hi󰗈n th﹁ t︽c vay v￣n t󰖢i ngân hàng, doanh nghi󰗈p c󰖨n ph󰖤i có tài s󰖤n
b󰖤o J󰖤m cho kho󰖤n vay. Tuy nhiên, m⋮t s￣ doanh nghi󰗈p có tài s󰖤n mang tính ch󰖦t J󰖸c
thù ví d︽ nh h󰗈 th￣ng máy móc thi󰗀t b󰗌 g󰖰n li󰗂n v︵i nhau nh m⋮t th󰗄 th￣ng nh󰖦t và
g󰖰n li󰗂n v︵i J󰖦t, ho󰖸c J︿c l󰖰p J󰖸t c￣ J󰗌nh d︵i lòng J󰖦t nên không th󰗄 tháo r︹i ho󰖸c di

d︹i Ji ni khác và n󰗀u tháo r︹i s󰖾 hoàn toàn không còn giá tr󰗌 ho󰖸c giá tr󰗌 b󰗌 s︽t gi󰖤m
nghiêm tr󰗎ng. Hn nぃa, m⋮t s￣ công ngh󰗈 J󰖸c thù v︵i nguーn nhân lぇc J︿c Jào t󰖢o J󰗄
v󰖮n hành công ngh󰗈 nên khi chuy󰗄n nh︿ng cho m⋮t t︲ ch﹃c khác cﾃng không th󰗄 s＝
d︽ng J︿c ho󰖸c ph󰖤i t￣n kém chi phí Jào t󰖢o ho󰖸c thuê lao J⋮ng có chuyên môn. Do
Jó, vi󰗈c lぇa ch󰗎n phng án th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p là c󰖨n thi󰗀t. Trong tr︹ng
14

h︿p c󰖨n ph󰖤i x＝ lý tài s󰖤n th󰗀 ch󰖦p, Jーng nghba v︵i vi󰗈c ngân hàng s󰖾 ti󰗀p qu󰖤n ho󰖸c
chuy󰗄n nh︿ng doanh nghi󰗈p cho m⋮t t︲ ch﹃c khác nhu c󰖨u và J﹁ n<ng lぇc mua l󰖢i.
Vi󰗈c xác J󰗌nh Júng giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p s󰖾 giúp cho ngân hàng l︿ng hóa J︿c
toàn b⋮ giá tr󰗌 tài s󰖤n c﹁a doanh nghi󰗈p, ph︽c v︽ cho nhu c󰖨u c󰖦p tín d︽ng c﹁a ngân
hàng, giúp ngân hàng xác J󰗌nh m﹃c v￣n cho vay thích h︿p J￣i v︵i kh󰖤 n<ng c﹁a t︻ng
khách hàng và phù h︿p v︵i chính sách riêng bi󰗈t c﹁a ngân hàng. Vi󰗈c xác J󰗌nh chính
xác toàn b⋮ giá tr󰗌 tài s󰖤n s󰖾 giúp cho ngân hàng Jánh giá tng J￣i J︿c giá tr󰗌 mà
khách hàng s󰖾 bù J󰖰p cho mình khi x󰖤y ra r﹁i ro.
2.3. Các phng pháp th󰖪m J󰗌nh giá doanh nghi󰗈p.
2.3.1. Phng pháp tài s󰖤n
2.3.1.1 Phng pháp tính toán
Phng pháp tài s󰖤n J︿c h︵ng d󰖬n chi ti󰗀t theo Tiêu chu󰖪n th󰖪m J󰗌nh giá s￣ 7
(Ban hành kèm theo Quy󰗀t J󰗌nh s￣ 129/2008/QI-BTC ngày 31 tháng 12 n<m 2008 c﹁a
B⋮ tr［ng B⋮ Tài chính). Iây là phng pháp ︵c tính giá tr󰗌 c﹁a doanh nghi󰗈p dぇa
trên giá tr󰗌 th󰗌 tr︹ng c﹁a t︲ng tài s󰖤n c﹁a doanh nghi󰗈p. Phng pháp này cung c󰖦p
m﹃c ☜giá sàn☝ J󰗄 quy󰗀t J󰗌nh giá tr󰗌 doanh nghi󰗈p
Giá tr󰗌 th󰗌 tr︹ng c﹁a doanh nghi󰗈p J︿c tính toán dぇa trên b󰖤ng cân J￣i tài s󰖤n
c﹁a doanh nghi󰗈p trên c s［ lo󰖢i ra kh、i danh m︽c Jánh giá nhぃng tài s󰖤n không c󰖨n
thi󰗀t và không có kh󰖤 n<ng Jáp ﹃ng các yêu c󰖨u c﹁a s󰖤n xu󰖦t kinh doanh và giá tr󰗌 c﹁a
v￣n ch﹁ s［ hぃu J︿c tính nh sau:
V
E
= V

A
♠ V
D

Trong Jó: V
E
: Giá tr󰗌 th󰗌 tr︹ng c﹁a v￣n ch﹁ s［ hぃu
V
A
: Giá tr󰗌 th󰗌 tr︹ng c﹁a toàn b⋮ tài s󰖤n
V
D
: Giá tr󰗌 th󰗌 tr︹ng c﹁a n︿
15

2.3.1.2 Các b︵c thぇc hi󰗈n
B︵c 1
Xác J󰗌nh giá tr󰗌 c﹁a toàn b⋮ tài s󰖤n doanh nghi󰗈p
* Tài s󰖤n ng󰖰n h󰖢n
- Ti󰗂n, tng Jng ti󰗂n và các kho󰖤n J󰖨u t ng󰖰n h󰖢n
Tài s󰖤n b󰖲ng ti󰗂n gーm ti󰗂n m󰖸t, ti󰗂n g＝i và các kho󰖤n J󰖨u t tài chính ng󰖰n h󰖢n
nh các gi󰖦y t︹ có giá (tín phi󰗀u, trái phi󰗀u, ) c﹁a doanh nghi󰗈p J︿c xác J󰗌nh nh
sau: ti󰗂n m󰖸t J︿c xác J󰗌nh theo biên b󰖤n ki󰗄m quィ; Ti󰗂n g＝i J︿c xác J󰗌nh theo s￣ d
Jã J￣i chi󰗀u xác nh󰖮n v︵i ngân hàng ni doanh nghi󰗈p m［ tài kho󰖤n; các gi󰖦y t︹ có giá
J︿c xác J󰗌nh theo giá giao d󰗌ch trên th󰗌 tr︹ng. N󰗀u không có giao d󰗌ch thì xác J󰗌nh
theo m󰗈nh giá c﹁a gi󰖦y t︹ Jó.
- Các kho󰖤n ph󰖤i thu
Các kho󰖤n ph󰖤i thu J︿c xác J󰗌nh theo s￣ d thぇc t󰗀 trên s︲ k󰗀 toán và sau khi
J￣i chi󰗀u xác nh󰖮n v︵i khách hàng.
- Hàng tーn kho

I￣i v︵i nhぃng hàng hoá, v󰖮t t, thành ph󰖪m có giá trên th󰗌 tr︹ng thì xác J󰗌nh
theo giá th󰗌 tr︹ng c<n c﹃ s￣ l︿ng hàng hoá, v󰖮t t, thành ph󰖪m nhân v︵i Jn giá
hàng hoá, v󰖮t t, thành ph󰖪m tính theo giá th󰗌 tr︹ng t󰖢i th︹i Ji󰗄m J󰗌nh giá nhân v︵i
ch󰖦t l︿ng còn l󰖢i c﹁a hàng hoá, v󰖮t t, thành ph󰖪m.
I￣i v︵i nhぃng hàng hoá, v󰖮t t, thành ph󰖪m không có giá trên th󰗌 tr︹ng thì xác
J󰗌nh theo nguyên giá ghi trên s︲ sách k󰗀 toán nhân v︵i ch󰖦t l︿ng còn l󰖢i.
- Tài s󰖤n ng󰖰n h󰖢n khác bao gーm chi phí tr󰖤 tr︵c ng󰖰n h󰖢n; thu󰗀 và các kho󰖤n
ph󰖤i thu nhà n︵c; t󰖢m ﹃ng; ký quィ ký c︿c. Giá tr󰗌 c﹁a các kho󰖤n này J︿c xác J󰗌nh
theo s￣ d thぇc t󰗀 trên s︲ k󰗀 toán Jã J︿c J￣i chi󰗀u xác nh󰖮n vào th︹i Ji󰗄m th󰖪m J󰗌nh.

16

* Tài s󰖤n dài h󰖢n
- Tài s󰖤n c￣ J󰗌nh hぃu hình: giá tr󰗌 thぇc t󰗀 c﹁a tài s󰖤n J︿c xác J󰗌nh b󰖲ng cách
l󰖦y nguyên giá tính theo giá th󰗌 tr︹ng t󰖢i th︹i Ji󰗄m t︲ ch﹃c J󰗌nh giá nhân v︵i ch󰖦t
l︿ng còn l󰖢i c﹁a tài s󰖤n t󰖢i th︹i Ji󰗄m J󰗌nh giá.
Th﹃ nh󰖦t, giá th󰗌 tr︹ng là giá tài s󰖤n m︵i cùng lo󰖢i Jang mua, bán trên th󰗌
tr︹ng bao gーm c󰖤 chi phí v󰖮n chuy󰗄n l󰖰p J󰖸t (n󰗀u có). N󰗀u là tài s󰖤n J󰖸c thù không có
trên th󰗌 tr︹ng thì giá mua tài s󰖤n J︿c tính theo giá mua m︵i c﹁a tài s󰖤n tng Jng,
cùng n︵c s󰖤n xu󰖦t, có cùng công su󰖦t ho󰖸c tính n<ng tng Jng. Tr︹ng h︿p không
có tài s󰖤n tng Jng thì tính theo giá tài s󰖤n ghi trên s︲ k󰗀 toán. Ngoài ra, giá th󰗌
tr︹ng c﹁a tài s󰖤n còn có th󰗄 c<n c﹃ vào Jn giá xây dぇng c b󰖤n, su󰖦t J󰖨u t do c
quan có th󰖪m quy󰗂n quy J󰗌nh t󰖢i th︹i Ji󰗄m g󰖨n nh󰖦t v︵i th︹i Ji󰗄m J󰗌nh giá J￣i v︵i tài
s󰖤n là s󰖤n ph󰖪m xây dぇng c b󰖤n.
Th﹃ hai, ch󰖦t l︿ng c﹁a tài s󰖤n J︿c xác J󰗌nh b󰖲ng tゎ l󰗈 ph󰖨n tr<m so v︵i ch󰖦t
l︿ng c﹁a tài s󰖤n cùng lo󰖢i mua s󰖰m m︵i ho󰖸c J󰖨u t xây dぇng m︵i, phù h︿p v︵i các
quy J󰗌nh c﹁a Nhà n︵c v󰗂 Ji󰗂u ki󰗈n an toàn trong s＝ d︽ng, v󰖮n hành tài s󰖤n; J󰖤m b󰖤o
ch󰖦t l︿ng s󰖤n ph󰖪m s󰖤n xu󰖦t; v󰗈 sinh môi tr︹ng theo h︵ng d󰖬n c﹁a các B⋮ qu󰖤n lý
ngành kinh t󰗀 kィ thu󰖮t.
- Tài s󰖤n c￣ J󰗌nh vô hình c﹁a doanh nghi󰗈p bao gーm quy󰗂n s＝ d︽ng J󰖦t, chi phí

J󰗂n bù gi󰖤i phóng m󰖸t
Quy󰗂n s＝ d︽ng J󰖦t tính J︿c xác J󰗌nh b󰖲ng cách so sánh tài s󰖤n tng tぇ ho󰖸c
tính theo thu nh󰖮p thぇc t󰗀 trên th󰗌 tr︹ng ho󰖸c theo phng pháp chi󰗀t kh󰖦u dòng thu
nh󰖮p trong tng lai. N󰗀u doanh nghi󰗈p Jã tr󰖤 ti󰗂n thuê m⋮t l󰖨n cho nhi󰗂u n<m thì tính
l󰖢i theo giá th󰗌 tr︹ng vào th︹i Ji󰗄m th󰖪m J󰗌nh giá. N󰗀u doanh nghi󰗈p tr󰖤 ti󰗂n thuê J󰖦t
hàng n<m thì l︿i th󰗀 v󰗂 quy󰗂n thuê J󰖦t tính theo phng pháp chi󰗀t kh󰖦u dòng thu nh󰖮p
tng lai