Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái tại việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM












NGÔ C PHNG



PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NH HNG
N T GIÁ HI OÁI TI VIT NAM


Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.34.02.01



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. TRN HUY HOÀNG








TP. H CHÍ MINH – NM 2014

LIăCAMăOAN

Tác gi cam đoan ni dung Lun vn thc s kinh t “Phân tích các nhân t
nh hng đn t giá ti Vit Nam” là công trình nghiên cu ca tác gi. S liu và
thông tin trong đ tài là trung thc và đc s dng t các ngun đáng tin cy.

Tác gi


NGÔ C PHNG

MCăLC
TRANG PH BỊA
δI CAε OAN
εC δC
I. GII THIU 1
A. t vn đ 1
B. Tính cp thit ca đ tƠi 1

II. TNG QUAN V TÌNH HÌNH NGHIểN CU 2
A. Tình hình nghiên cu nc ngoƠi 2
B. Tình hình nghiên cu trong nc 3
III. I TNG, PHε VI NGHIểN CU: 4
IV. εC TIểU, NI DUNG VÀ PHNG PHÁP NGHIểN CU 5
A. εc tiêu ca đ tƠi 5
B. Cơu hi nghiên cu: 5
C. Nhim v nghiên cu 5
D. Phng pháp lun vƠ phng pháp nghiên cu 5
V. NI DUNG CA NGHIểN CU: 6
1.1. Tng quan v t giá 7
1.1.1. Khái nim t giá 7
1.1.2. Các hình thc yt giá 7
1.1.3. Phân loi t giá 9
1.1.4. Các lý thuyt c bn tip cn gii thích s hình thành và bin đng t giá 10
1.2. Các nhân t nh hng đn t giá 15
1.2.1. Lm phát 15
1.2.2. Tc đ tng trng kinh t 15
1.2.3. Cán cân thng mi và dch v 16
1.3. Các nghiên cu thc nghim v các nhân t nh hng đn t giá 16
1.3.1. Mt s nghiên cu nc ngoài 16
1.3.2. Mt s nghiên cu trong nc 19
1.4. εô hình nghiên cu các nhơn t nh hng đn t giá ca Vit Nam 22
1.5. BƠi hc kinh nghim trong vic n đnh t giá ca mt s nc đang phát trin 23
1.5.1. Kinh nghim ca Trung Quc 23
1.5.2. Kinh nghim ca Malaysia 24
1.5.3. Kinh nghim ca Singapore 24
1.5.4. Kinh nghim Thái Lan 25
1.5.5. Bài hc kinh nghim 26
β.1. Din bin t giá Vit Nam giai đon β00β-2013 28

β.β. Din bin các nhơn t tác đng đn t giá Vit Nam giai đon β00β-2013 34
2.2.1. Lm phát 35
2.2.2. Tc đ tng trng kinh t 36
2.2.3. Xut khu 37
2.2.4. Nhp khu 41
γ.1. Phng pháp nghiên cu 45
3.1.1. Quy trình nghiên cu 45
3.1.2. Mô hình và gi thit nghiên cu 45
3.1.3. Phng pháp phân tích s liu 46
γ.β. Kt qu hi quy mô hình nghiên cu 50
3.2.1. Thng kê mô t s liu 50
3.2.2. Kim đnh tính dng 52
3.2.3. Kim đnh đ tr ca mô hình 53
3.2.4. Kim đnh đng liên kt 54
3.2.5. Xác đnh mi quan h trong dài hn 55
3.2.6. Kim đnh mi quan h ngn hn (ECM) 57
3.2.7. Tho lun v kt qu nghiên cu 59
3.2.8. Nhng hn ch ca nghiên cu và hng trin khai tip theo 61
4.1. nh hng n đnh chính sách t giá  Vit Nam ti nm β0β0 63
4.β. εt s gii pháp n đnh t giá ti Vit Nam 64
4.2.1. Nâng cao nng lc cnh tranh hàng xut khu ca Vit Nam 64
4.2.2. Kim soát lm phát n đnh 68
4.2.3. Tng cng hiu qu qun lý d tr ngoi hi 69
PH δC

DANHăMCăTăVITăTT

CPI: Ch s giá tiêu dùng
CCTM: Cán cơn thng mi
CSTT: Chính sách tin t
EX: Xut khu
GDP: Tng sn phm quc ni
GNI: Tng thu nhp quc gia
HHXK: Hàng hoá xut khu
IM: Nhp khu
IMF: Qu tin t Quc t
NHNN: Ngân hàng Nhà Nc
NHTM: Ngơn hƠng thng mi
NHTW: Ngơn hƠng Trung ng
TGH: T giá
VN: Vit Nam
WTO: T chc thng mi th gii

DANHăMCăBNG

Bng γ.1: Bin vƠ kỦ hiu s dng trong mô hình kim đnh tác đng ca ch s giá
tiêu dùng, thu nhp, xut khu, nhp khu, lƣi sut đn t giá. 46
Bng γ.β: Thng kê mô t s liu 50
Bng γ.γ: Tng quan các bin trong mô hình 52
Bng γ.4: Kt qu kim đnh nghim đn v 52
Bng γ.5: Kt qu kim đnh đ tr ti u 54
Bng γ.6: Kt qu kim đnh đng liên kt Johansen 54
Bng γ.7: Kt qu kim đnh mi quan h trong dƠi hn ca mô hình VECε 55
Bng γ.8: Kt qu kim đnh mi quan h trong ngn hn ca mô hình ECε 57

DANHăMCăHỊNHăV

Hình 1.1.: εô hình nghiên cu các nhơn t nh hng đn t giá ca Vit Nam 23
Hình β.1: Biu đ t giá chính thc USD/VND giai đon β00β - 2013 28
Hình β.β: Din bin t giá chính thc vƠ t giá th trng giai đon β00β - 2013 31
Hình β.γ: T l lm phát giai đon β00β – β01γ (n v: %) 35
Hình β.4: Din bin tc đ tng trng kinh t giai đon β00β - β01γ (n v: %) 36
Hình β.5: Din bin kim ngch xut khu giai đon β00β - β01γ (n v: T USD)38
Hình β.6: Din bin kim ngch nhp khu giai đon β00β - β01γ (n v: T USD)41
Hình β.7: So sánh kim ngch xut nhp khu giai đon β00β - β01γ (t USD) 43
Hình γ.1: Quy trình nghiên cu 45

1

PHNăMăU

I.ăGIIăTHIU
A. tăvnăđ.
Kinh t Vit Nam β0 nm sau m ca đƣ đt đc nhiu thƠnh tu to ln, t
nn kinh t bao cp, trì tr b bao vơy cm vn, đi sng nhơn dơn ht sc khó khn,
đn hôm nay, sau β0 nm đi mi, di s lƣnh đo ca ng, nn kinh t nc ta đƣ
có nhng bc tin vng vƠng, to đƠ cho th k phát trin mi ca đt nc. T nm
1996 đn nm β000 đt nc đƣ đt đc nhp đ tng trng cao. Tc đ tng trng
GDP bình quơn ca 10 nm (1990-2000) đt 7,5%; nm β000 so vi nm 1990, GDP
tng hn β ln. Trong 5 nm (β001-β005) ca nhim k i hi IX, GDP bình quơn
tng gn 7,5%; c cu kinh t có s chuyn dch đáng k, ngun lc phát trin trong
các thƠnh phn kinh t đƣ đc huy đng khá hn; nhiu li th so sánh trong tng
ngƠnh, tng vùng đƣ đc phát huy. Nng lc cnh tranh ca nn kinh t đc ci
thin. Vit Nam đƣ tham gia hp tác, liên kt kinh t quc t trên các cp đ vƠ trong
các lnh vc kinh t then cht (nh thng mi dch v, lao đng, đu t, khoa hc vƠ
công ngh ). c bit lƠ, nc ta đƣ tham gia Hip hi các quc gia ông Nam Á
(ASEAN), WTO, đƣ không ngng m rng các quan h kinh t song phng vƠ tin
ti tham gia liên kt kinh t toƠn cu. n nm β005, nc ta đƣ có quan h thng
mi vi ββ1 nc vƠ vùng lƣnh th, kỦ 90 hip đnh thng mi song phng, trong
đó, ni bt lƠ Hip đnh Thng mi vi ε, to điu kin m rng giao lu hƠng hoá
vi nc ngoƠi vƠ sn sƠng ra nhp t chc thng mi quc t.
Trong giai đon nn kinh t th trng tng bc toƠn cu hóa, vic m rng

mi quan h giao thng vi các quc gia khác lƠ vic cn thit. Các vn đ v thanh
toán, so sánh, đnh giá, đánh giá v mt giá tr vƠ hiu qu kinh t ngƠy cƠng tr nên
phc tp vƠ cn phi có mt đi lng đ quy đi. Vì th t giá hi đoái tr thƠnh mt
phn không th thiu trong các mi quan h gia các quc gia.
B. TínhăcpăthităcaăđătƠi
2
Vic nghiên cu v t giá hi đoái lƠ vic lƠm không th thiu trong giai đon
hin nay. Trong thi gian va qua, sau hn mt nm t giá hi đoái có v yên ng đƣ
có nhiu bin đng gơy nh hng không ít đn các doanh nghip, các t chc cng
nh toƠn nn kinh t. Theo ông Nguyn Quang Huy - V trng V Qun lỦ Ngoi
hi (NHNN) cho rng: iu hƠnh t giá luôn lƠ bƠi toán khó, đc bit lƠ trong mt nn
kinh t có đ m ln vƠ hi nhp sơu nh Vit Nam. Khi đnh đa ra bt c chính sách
nƠo v t giá, phi cơn nhc nhiu yu t, trong đó có 5 yu t ch cht: th nht, đnh
hng điu hƠnh ca Chính ph; th hai, đnh hng điu hƠnh chính sách tin t; th
ba, các yu t v mô nh din bin lm phát, xut nhp khu, n nc ngoƠi, đu t
nc ngoƠi, cán cơn thanh toán quc t ; th t, din bin th trng quc t, th
trng tin t, ngoi hi trong nc, đc bit lƠ din bin cung cu ngoi t; vƠ đa ra
k vng, đc bit k vng lm phát. Xut phát t các vn đ lý lun và din bin thc
tin đó tác gi đƣ tin hành la chn đ tƠi ”Phân tích các nhân t nh hng đn t
giá ti Vit Nam” làm lun vn tt nghip ca mình.
II.ăTNGăQUANăVăTÌNH HÌNH NGHIểNăCU
A.ăTìnhăhìnhănghiênăcuăncăngoƠi
Kazi Mohammed Kamal Uddin, G. M. Azmal Ali Quaosar, Dulal Chandra
Nandi (2013), Các nhân t tác đng đn s bin đng ca t giá ca Bangladesh -
thi kì hi nhp
Nghiên cu đánh giá các yu t quyt đnh t giá gia đng đô la ε và
Bangladesh bng phng pháp tin t. D liu theo tháng t tháng 1/1984 đn tháng
4/2012 đc dùng đ kim tra bin đng t giá ca hai đng tin nƠy trong ngn hn
vƠ dƠi hn. Nghiên cu cho thy t giá thc t vƠ các bin kinh t v mô có mi quan
h vi nhau. Nó cho thy rng lng tin giao dch vƠ s gia tng gánh nng tr n

lƠm gim giá tr thc t ca đng tin, trong khi tng d tr ngoi hi lƠm tng giá tr
thc t ca đng tin. Hn na, s bt n chính tr có tác đng tiêu cc đn giá tr ca
đng ni t.
Tom Bernhardsen, Oistein Roisland (2000), Các nhân t tác đng đn t giá
đng Krone
3
Nghiên cu nƠy xem xét vic t giá ca đng krone vƠ đng εark c b nh
hng bi các yu t nh giá du vƠ bin đng th trng tƠi chính quc t. Nghiên
cu đc thc hin trong giai đon 199γ – 2000. Trong dƠi hn, t giá Krone chu s
ph thuc vƠo giá du vƠ s khác bit v giá gia Na Uy vƠ các nc khác. Trong
ngn hn, t giá Krone cng b nh hng bi bt n tƠi chính liên quc gia vƠ s khác
bit gia lƣi sut vi các nc khác.
ShabanaParveen Hazara, Abdul Qayyum Khan, Muammad Ismail (2012),
Phân tích các nhân t nh hng đn s bin đng ca t giá  Pakistan
Nghiên cu đc tin trong giai đon 1975 – 2010. Các bin s chính đc s
dng đ kim tra tác đng lƠ lm phát, tc đ tng trng, nhp khu vƠ xut khu vƠ
bin đng t giá. Nghiên cu cho thy rng lm phát lƠ yu t chính nh hng đn t
giá  Pakistan. Kt qu còn cho thy rng bin quan trng th hai tác đng đn t giá
lƠ tc đ tng trng kinh t, trong khi đn đt hƠng xut khu vƠ nhp khu đng
hng th ba vƠ th t.

Magdalena Kkol, Katarzyna Twarowska (2014), Các yu t quyt đnh s
thay đi ca t giá đng Zloty Ba Lan và đng EURO
S liu nghiên cu đc ly t nm β000-β01γ vƠ phng pháp hi quy OδS
đƣ đc s dng. Kt qu nghiên cu cho thy s d tƠi khon tƠi chính vƠ t l lm
phát lƠ nhng yu t quan trng nht quyt đnh mc đ t giá EUR / PδN. δƣi sut
th trng lƠ yu t quan trng th ba xác đnh mc t giá Zloty vƠ đng Euro. Các
bin quan trng th t mang li s thay đi trong t giá Zloty lƠ thơm ht ngơn sách,
trong khi tng trng kinh t vƠ tƠi khon vƣng lai lƠ ít quan trng hn. Da trên
nhng bng chng rõ rƠng lƠ  Ba δan chính sách tƠi khóa vƠ tin t đóng mt vai trò

quan trng trong vic nh hng đn s thay đi t giá Zloty.
B. Tìnhăhìnhănghiênăcuătrongănc
Phm Th Hoàng Anh, Lng Th Thu Hà (2012), Cán cân thng mi Vit
Nam – Trung Quc trong bi cnh quc t hoá Nhân Dân t
 đánh giá tác đng ca t giá ti cán cơn thng mi Vit Nam - Trung Quc
v mt đnh lng, nhóm tác gi s dng mô hình hi quy đn trong đó bin ph thuc
bao gm: Kim ngch xut khu Vit Nam sang Trung Quc (EX), kim ngch nhp
4
khu t Trung Quc (Iε), vƠ cán cơn thng mi song phng gia hai quc gia
(EXIM). V tác đng ca t giá ti giá tr xut khu ca Vit Nam sang Trung Quc:
εi quan h gia t giá vƠ giá tr xut khu thay đi trong ngn hn, dƠi hn vƠ s vn
đng ca chúng tuơn theo qui lut ca hiu ng tuyn J. Trong ngn hn lƠ mi quan
h ngc chiu, trong dƠi hn mi quan h đc ch ra  đơy lƠ thun chiu . V tác
đng ca t giá ti giá tr nhp khu ca Vit Nam t Trung Quc: Trong ngn hn,
mi quan h đc ch ra  đơy lƠ thun chiu, trong dƠi hn, mi quan h ngc chiu
V tác đng ca t giá ti cán cơn thng mi ca Vit Nam trong ngn hn, khi t giá
vƠ mc thơm ht ca cán cơn thng mi có mi quan h cùng chiu, trong dƠi hn,
mi quan h nƠy li lƠ ngc chiu.
H Th Thiu Dao, Phm Th Tuyt Trinh (2010), Mi quan h gia t giá và
cán cân thanh toán
Nhóm tác gi xem xét mi quan h qua li gia t giá vƠ BOP ca Vit Nam,
giai đon t nm 1999 -2009. Kt qu nghiên cu cho thy t l xut khu trên nhp
khu và t giá thc có mi quan h cùng chiu. iu nƠy cho thy tình trng thơm ht
ln ca CCTε Vit Nam hin nay có mt phn nguyên nhơn t vic đnh giá cao
VND so vi các đng tin khác. Trong các gii pháp kim soát tình trng nhp siêu,
điu chnh gim giá VND lƠ mt gii pháp đáng cơn nhc.
Phm Hng Phúc (2009), T giá thc và cán cân thng mi Vit Nam
Nghiên cu tin hƠnh đánh giá nhng tác đng ca t giá đi vi xut nhp
khu. D liu t giá USD/VND vƠ tr giá xut nhp khu đc ly theo quỦ t quỦ 1
nm 1999 đn quỦ 4 nm β008. Kt qu hi quy cho thy t giá thc đa phng vƠ t

l xut khu trên nhp khu có mi quan h đng bin.
III.ăIăTNG,ăPHMăVIăNGHIểNăCU:
A. iătngănghiênăcu
i tng nghiên cu ca lun vn lƠ t giá ca Vit Nam vƠ các nhơn t nh
hng đn t giá bao gm: δm phát, Tc đ tng trng, giá tr xut khu, giá tr
nhp khu.
B. Phmăviănghiênăcuă
5
Trong phm vi ca mt lun vn thc s, nghiên cu tp trung xem xét din bin
t giá vƠ các nhơn t tác đng đn t giá Vit Nam.
Thi gian nghiên cu: s liu phc v cho nghiên cu đc ly t ngƠy
01/01/β00β đn ngƠy γ1/1β/β01γ.
IV. MCăTIểU,ăNIăDUNGăVẨăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
A. McătiêuăcaăđătƠi
- ánh giá các nhơn t tác đng đn t giá Vit Nam giai đon β00β - 2013
- Khuyn ngh các gii pháp n đnh t giá
B. Cơuăhiănghiênăcu:
(1) Thc trng v s bin đng t giá ti Vit Nam giai đon β00β – 2013 nh
th nƠo?
(β) Các nhơn t nƠo nh hng đn t giá? εc đ nh hng đó nh th nƠo?
(γ) δƠm th nƠo đ n đnh t giá?
C. Nhimăvănghiênăcu
(1) Nghiên cu c s lỦ lun v các nhơn t tác đng t giá
(β) Tính toán vƠ phơn tích các nhơn t tác đng đn t giá
(γ) ánh giá thc trng din bin t giá Vit Nam giai đon β00β - 2013
(4) δƠm rõ các tác đng ca các nhơn t vƠ xác đnh mc đ tác đng ca tng
nhơn t ti s bin đng t giá da trên c s mô hình đnh lng.
(5)  xut các khuyn ngh hn ch bin đng t giá.
D. PhngăphápălunăvƠăphngăphápănghiênăcu
Phng pháp thu thp s liu

Tác gi ch yu s dng các phng pháp thu thp d liu th cp đ phc v
cho quá trình nghiên cu ca mình; các d liu th cp đc tác gi thu thp qua các
ngun sau:
(1)  tƠi s dng các s liu công b trong khong 10 nm qua ca qu tin t
th gii (IεF), ngơn hƠng phát trin chơu Á (ADB), Ngơn hƠng th gii (WB),
Economic Statistics, Tng cc thng kê Vit Nam (GSO), Ngơn hƠng NhƠ nc
(SBV)
6
(2) Các bài vit đng trên báo hoc các tp chí khoa hc chuyên ngành và tp
chí mang tính hàn lâm có liên quan; các công trình nghiên cu ca các tác gi đi trc.
(3) Tài liu giáo trình hoc các xut bn khoa hc liên quan đn vn đ nghiên
cu.
Phng pháp x lý s liu:
(i) Tác gi s dng phng pháp tính toán và so sánh các ch tiêu nghiên cu
theo thi gian
(ii) S dng phng pháp tính toán thng kê đ tính các giá tr đ lch chun,
trung bình, phng sai, hip phng sai, h s tng quan đ xem xét mi liên h.
(iii) Tin hành hi quy đa bin theo các mi quan h gi đnh gia hiu t giá
và các nhân t nh hng.
Sau đơy lƠ mô hình hi quy tuyn tính chính s đc s dng đ phân tích:
Y=ăă+ă1ă*ăINFă+ă2*GRă+ă3*ăEXă+ă4*ăIM +ă
Trong đó
Y là t giá
INF lƠ t l lm phát
GR lƠ tc đ tng trng
EX lƠ xut khu
IM lƠ nhp khu
 là phn d.
V. NIăDUNGăCAăNGHIểNăCU:
Ni dung ca lun vn gm 4 phn:

Chng 1: Tng quan v các nhơn t tác đng đn t giá
Chng β: Thc trng bin đng t giá Vit Nam giai đon β00β – 2013
Chng γ: Phơn tích đnh lng các nhơn t nh hng đn t giá Vit Nam
Chng 4: εt s gii pháp n đnh t giá ti Vit Nam
7
CHNGă1:ăTNGăQUANăCÁCăNHỂNăTăTÁCăNGăNăTăGIÁ

1.1. Tngăquanăvătăgiá
1.1.1. Khái nim t giá
Hu ht các quc gia trên th gii đu có đng tin riêng. Quan h gia các
quc gia nh: thng mi, đu t, tƠi chính quc t đòi hi các quc gia phi thanh
toán vi nhau dn đn vic mua bán các đng tin các nhau. Hai đng tin đc mua
bán vi nhau theo mt t l nht đnh gi lƠ t giá. Có rt nhiu khái nim v t giá.
Theo t đin kinh t hc Routledge ca Donald Rutherford, t giá lƠ giá ca
mt đng tin tính bng đng tin khác.
Trong t đin tƠi chính Farlex, t giá đc đnh ngha lƠ tng quan sc
mua/giá tr gia hai đng tin.
Theo inh Xuơn Trình (2006), t giá lƠ quan h so sánh gia hai đn v tin t
ca β nc vi nhau.
Theo Nguyn Xuơn Tin (β010), t giá lƠ giá tr ca mt đng tin đc biu
th thông qua mt đng tin khác
Nh vy, ta có th hiu t giá lƠ giá ca mt đng tin nƠy so vi mt đn v
đng tin khác.
Trong t giá có hai đng tin, mt đng tin đóng vai trò đng tin yt giá, còn
đng kia đóng vai trò yt giá. Trong đó, đng tin yt giá lƠ đng tin có s đn v c
đnh vƠ bng 1 đn v. ng tin đnh giá lƠ đng tin có s đn v thay đi, ph thuc
vƠo quan h cung cu trên th trng. Trong phm vi lun vn, t giá đc tính bng
s đn v ni t trên mt đn v ngoi t. ng tin yt giá lƠ đng USD vƠ đng tin
đnh giá lƠ đng VND. Khi t giá gim, đng ni t lên giá, ngoi t gim giá vƠ
ngc li, t giá tng đng ngha vi đng ni t gim giá vƠ đng ngoi t tng giá.

1.1.2. Các hình thc yt giá
ngătrênăgócăđăthătrngătinătăqucăgia thì có hai phng pháp yt giá:
yt giá trc tip vƠ yt giá gián tip.
a. Phngăphápătrcătip: lƠ phng pháp biu th mt đn v ngoi t bng
bao nhiêu đn v tin t trong nc.
8
i vi phng pháp trc tip thì ngoi t lƠ đng tin yt giá, tin trong nc
lƠ đng tin đnh giá.
a s các quc gia trên th gii áp dng phng pháp trc tip.
Víăd: Ti HƠ Ni niêm yt USD/VND = 21.310/50
Có ngha lƠ: Ti HƠ Ni ngơn hƠng mua 1 USD tr 15.840 VND và bán 1USD
thu 15.845 VND.
b.ăPhngăphápăgiánătip: lƠ phng pháp biu th mt đn v tin t trong
nc bng bao nhiêu đn v tin ngoi t.
i vi phng pháp gián tip thì tin trong nc lƠ đng tin yt giá, còn
ngoi t lƠ đng tin đnh giá. Anh, Hoa Kì vƠ mt s nc liên hip Anh thng s
dng phng pháp nƠy.
Víăd: Ti δondon niêm yt GBP/USD = 1,8γ5/15
Có ngha lƠ: Ti δondon ngơn hƠng mua 1 GBP tr 1,8γ5 USD và bán 1 GBP
thu 1,815 USD
Nuăđngăăgócăđăthătrngătinătăqucăgia, thì nc Anh vƠ nc ε
dùng cách yt giá gián tip đ th hin giá c ngoi hi  nc h, các quc gia còn li
thì dùng cách yt giá trc tip đ th hin giá c ngoi hi.
Víădă: Ti HƠ Ni, TGH đc công b nh sau:
USD/VND = 21.310 /21.350
Vi cách yt giá trc tip nƠy trên th trng HƠ Ni, giá mt ngoi t USD đƣ
th hin trc tip ra bên ngoƠi.
T giá 1USD = β1.310VND lƠ t giá ngơn hƠng mua USD vƠo. T giá 1 USD =
21.350 VND lƠ t giá ngơn hƠng bán USD ra.
Nuăđngăăgócăđăthătrngătinătăqucăt thì trên th gii ch có 5 đng

tin USD, AUD, GBP, EUR, SDR lƠ dùng cách yt giá trc tip, tin t còn li dùng
cách yt giá gián tip.
Víăd:ăUSD/VND; USD/JPY; EUR/CHF; GBP/VND
Có ngha lƠ giá ca USD, GBP hay ca SDR, EUR đc th hin trc tip ra
bên ngoƠi, còn các tin t khác nh VND, CHF, JPY cha th hin trc tip ra bên
ngoài, mi th hin gián tip.
9
Víăd: USD /VND = 21.310
Tc lƠ giá 1 USD = 21.310 VND, còn giá 1 VND thì cha th hin trc tip ra
bên ngoƠi, mun tìm, chúng ta lƠm phép chia nh sau:
1 VND = 1/21.310 USD = 0.00004693 USD
1.1.3. Phân loi t giá
Cn c vƠo tng mc tiêu s dng t giá mƠ có nhng các phơn loi t giá khác
nhau.
1.1.3.1. Cn c vào nghip v kinh doanh ngoi hi:
- T giá mua vƠo: δƠ t giá mƠ ti đó ngơn hƠng yt giá sn sƠng mua vƠo đng
tin yt giá.
- T giá bán ra: δƠ t giá mƠ ti đó ngơn hƠng yt giá sn sƠng bán ra đng tin
yt giá.
- T giá giao ngay/T giá c s: δƠ t giá đc hình thƠnh trên c s cung cu
trc tip trên th trng ngoi hi (Forex) vƠ luôn có sn, đc tho thun trong ngƠy
hôm nay vƠ vic thanh toán xy ra sau hai ngày lƠm vic tip theo.
- T giá phái sinh: δƠ các t giá đc áp dng trong các hp đng k hn, hoán
đi, tng lai, quyn chn. T giá phái sinh không đc hình thƠnh theo quan h cung
cu trc tip trên th trng ngoi hi mƠ hình thƠnh t các thông s có sn trên th
trng nh: t giá giao ngay, lƣi sut gia hai đng tin, phí thc hin hp đng
- T giá m ca: T giá áp dng cho hp đng đu tiên giao dch trong ngƠy
- T giá đóng ca: T giá áp dng cho hp đng cui cùng đc giao dch trong
ngày.
- T giá chéo: δƠ t giá gia hai đng tin đc suy ra t đng tin th ba.

- T giá chuyn khon: δƠ t giá áp dng cho các giao dch mua bán ngoi t lƠ
các khon tin gi ti Ngơn hƠng.
- T giá tin mt: δƠ t giá áp dng cho ngoi t tin kim loi, tin giy, séc du
lch, th tín dng.
- T giá ngoi hi: δƠ t giá chuyn ngoi hi bng đin.
- T giá th hi: δƠ t giá chuyn ngoi hi bng th.
1.1.3.2. Cn c theo c ch điu hành t giá
10
- T giá chính thc: δƠ t giá do NHTW tuyên b, nó phn ánh chính thc v
giá tr đi ngoi ca đng ni t. T giá chính thc đc áp dng đ tính thu nhp
khu vƠ mt s hot đng khác liên quan đn t giá chính thc.
- T giá ch đen: δƠ t giá đc hình thƠnh bên ngoƠi h thng ngơn hƠng, do
quan h cung cu trên th trng ch đen quyt đnh.
- T giá c đnh: δƠ t giá do NHTW công b c đnh trong mt biên đ dao
đng hp, di áp lc cung cu ca th trng, đ duy trì t giá c đnh buc NHTW
phi thng xuyên can thip, do đó lƠm cho d tr ngoi hi quc gia thay đi.
- T giá th ni hoƠn toƠn: δƠ t giá đc hình thƠnh hoƠn toƠn theo quan h
cung cu trên th trng, NHTW không h can thip.
- T giá th ni có điu tit: δà t giá đc th ni, nhng NHTW tin hƠnh can
thip đ t giá bin đng theo hng có li cho nn kinh t.
1.1.3.3. Theo sc cnh tranh thng mi quc t
- Ch s t giá danh ngha song phng NBER (Nominal Bilateral Exchange
Rate): δƠ giá c ca mt đng tin đc biu th thông qua mt đng tin khác mƠ
cha đ cp đn tng quan sc mua hƠng hoá vƠ dch v gia chúng.
- Ch s t giá thc song phng RBER (Real Bilateral Exchange Rate): δƠ t
giá danh ngha đƣ đc điu chnh bi t l lm phát gia trong nc vi nc ngoƠi,
do đó, nó lƠ ch s phn ánh tng quan sc mua gia ni t vƠ ngoi t.
- Ch s t giá danh ngha đa phng NEER (Nominal Effective Exchange
Rate): NEER đc tính trên c s bình quơn có trng s các t giá danh ngha song
phng ca mt đng tin so vi các đng tin ca các đi tác thng mi.

- T giá thc đa phng REER (Real Effective Exchange Rate): ch s nƠy đo
lng s thay đi giá tr thc đng tin ca mt quc gia so vi r tin t ca các đi
tác thng mi ca các quc gia đó, đc tính bng bình quơn có trng s các t giá
thc song phng gia đng tin ca quc gia đó vƠ đng tin ca đi tác. T giá thc
đa phng tng có ngha lƠ đng ni t gim giá thc tng đi so vi các đng tin
ca đi tác thng mi, hƠng hóa ni đa có kh nng cnh tranh hn so vi hƠng hóa
nc ngoƠi vƠ ngc li.
1.1.4. Các lý thuyt c bn tip cn gii thích s hình thành và bin đng t giá
11
1.1.4.1. Lý thuyt ngang giá sc mua (The Purchasing Power Parity Theory –
PPP)
T giá lƠ t l trao đi gia hai đng tin trong giao dch mua bán gia các bên
trong th trng ngoi hi mƠ cha đ cp đn tng quan sc mua gia chúng. Ngang
giá sc mua vƠ t giá đu lƠ t l trao đi gia hai đng tin nhng t giá không đ cp
đn sc mua mƠ đn thun ch lƠ t l trao đi. Tuy nhiên t giá vƠ ngang giá sc mua
có mi quan h khng khít. εi quan h nƠy th hin bng quy lut PPP di đơy:

Trong đó: er lƠ t giá thc, E lƠ t giá giao dch trên th trng, P giá ca lƠ r
hàng hoá và dch v tính bng ni t, P* lƠ giá ca r hƠng hoá vƠ dch v tính bng
ngoi t.
Có hai kh nng xy ra vi t giá thc:
- Nu er > 1 (tc E.P*>P), ngha lƠ giá hƠng hoá  trong nc r hn  nc
ngoƠi, khin cho các hƠnh vi kinh doanh chênh lch giá s vƠo cuc theo các bc:
B1: Dùng ni t mua hƠng hoá trong nc lƠm cho P tng
B2: Bán hàng hoá nc ngoƠi thu ngoi t lƠm cho P* gim
Bγ: Chuyn đi ngoi t ra ni t (bán ngoi t ly ni t) lƠm cho E gim.
Các bc trên lƠm cho er gim xung vƠ các hƠnh vi kinh doanh chênh lch giá
ch dng li khi er = 1 (tc lƠ E.P* = P).
iu nƠy có ngha lƠ trng thái er > 1 ch lƠ tm thi.
B4: Tính t sut kinh doanh trên mi đng ni t:

- Nu er < 1 (tc E.P*<P), ngha lƠ giá hƠng hoá  trong nc đt hn  nc
ngoƠi, khin cho các hƠnh vi kinh doanh chênh lch giá s vƠo cuc theo các bc:
B1: dùng ni t mua ngoi t lƠm cho E tng
Bβ: dùng ngoi t mua hƠng hoá nc ngoƠi lƠm cho P* tng
Bγ: Chuyn hƠng hoá v bán trong nc lƠm cho P gim
12
Các nc trên lƠm cho er tng lên vƠ các hƠnh vi kinh doanh chênh lch giá ch
dng khi er = 1(tc E.P*=P). iu nƠy có ngha er =1 ch lƠ tm thi.
B4: Tính t sut li nhun kinh doanh trên mi đng ni t:

Nh vy theo quy lut thì t giá thc t er luôn có xu hng vn đng v giá tr
lƠ 1 đn v. Khi er =1 tc lƠ E.P* = P, ta có hai đng tin lƠ ngang giá sc mua vi
nhau. iu nƠy có ngha lƠ nu chuyn đi 1 đn v ni t sang ngoi t theo t giá E
thì ta mua đc mt s lng hƠng hoá  nc ngoƠi lƠ tng đng vi  trong nc.
Ngc li nu chuyn đi mt đn v ngoi t sang ni t theo t giá E ta mua đc
mt s lng hƠng hoá  trong nc tng đng vi  nc ngoƠi.
Theo quy lut (tc er = 1) thì mi quan h gia t giá vƠ ngang giá sc mua
đc th hin nh sau:


mà (Ep- Ngang giá sc mua)
T đó suy ra E = Ep
Nh vy, theo quy lut thì t giá giao dch trên th trng E phi phn ánh
ngang giá sc mua Ep gia hai đng tin. Hay nói cách khác, ngang giá sc mua gia
hai đng tin lƠ c s hình thành t giá giao dch trên th trng ngoi hi.
1.1.4.2. Lý thuyt ngang lãi sut (The Interest Rate Parity – IRP)
Trên th trng tài chính, t giá và lãi sut luôn có mi quan h gn bó, b sung
cho nhau. Di góc đ qun lý kinh t v mô nn kinh t, t giá và lãi sut là hai công
c quan trng trong vic điu hành chính sách tài chính tin t ca chính ph. Vi các

nhà qun tr tài chính, s bin đng lãi sut ca hai đng tin s giúp các nhƠ đu t d
đoán vƠ xác đnh t giá trong tng lai, t đó có th hoch đnh chin lc phòng
chng ri ro, thit lp chin lc kinh doanh hiu qu.
Nu gi S(i/j) là t giá giao ngay, Fn(i/j) là t giá k hn n ca đng tin i đi
vi j, ri và rj ln lt là lãi sut ca đng tin i và j thì mi quan h ca các yu t này
th hin qua công thc:
13

Trong thc t, trng thái cân bng lãi sut ca t giá ch tn ti trong mt s
điu kin nht đnh. ó lƠ không tn ti chi phí giao dch, không tn ti hàng rào chu
chuyn vn (thu, Quota ), kinh doanh tin t quc t không chu ri ro quc gia, các
chng khoán có cht lng nh nhau, th trng tin t cnh tranh hoàn ho. Vi
nhng gi thit này, các chng khoán ghi bng ni t và ghi bng ngoi t có th thay
th hoàn ho cho nhau ngha lƠ không có bt c hn ch nào thì quy lut ngang giá lãi
sut có bo him đc phát biu nh sau:
Hot đng đu t (hay đi vay) trên th trng tin t có bo him ri ro t giá s
có mc lãi sut lƠ nh nhau cho dù đng tin đu t (hay đi vay) lƠ đng tin nào.
Mc dù ít đc duy trì trong thc t nhng vic xác đnh t giá da vƠo điu
kin ngang giá lãi sut có Ủ ngha quan trng trong vic đo lng mc chu chuyn vn
quc t, xác đnh mc đ can thip ca chính ph vào th trng vn và th trng
ngoi hi, quan sát cách phân b ngun lc trên th trng tài chính quc t, giúp
doanh nghip la chn th trng đu t hoc đng tin đi vay
1.1.4.3. ảiu ng fisher quc t
Hiu ng Fisher quc t do nhà kinh t hc Irving Fisher phát hin ra.
Ta có công thc ngang giá sc mua dng k vng:
 S
e
= 
e
– 

e*

Công thc ngang giá lãi sut dng k vng:
 S
e
= R– R*
 
e
– 
e*
= R– R*  R-
e
= R*-
e*

Hai v ca phng trình biu din chênh lch gia mc lãi sut danh ngha vƠ
t l lm phát d tính  hai quc gia. Chúng biu din mc lãi sut thc d tính nên có
th vit li nh sau:
r
r
e
=r
r
e*
Trong đó r
r
là lãi sut thc
iu kin Fisher trong nn kinh t m nói lên rng mc lãi sut thc gia các
đng tin khác nhau luôn có xu hng bng nhau.
14

Gi s: R-
e
> R*-
e*
khin cho nhƠ đu t quc t tng cng bán các chng
khoán ghi bng ngoi t, mua các chng khoán ghi bng ni t hay nói cách khác
lung vn quc t chy khi ngoi t đ chuyn sang ni t làm cho lãi sut ni t
gim và lãi sut ca ngoi t tng. Các lung vn tip tc chy khi ngoi t và chy
vào ni t chng nào mc lãi sut gia hai đng tin cha bng nhau.
1.1.4.4. ảc thuyt tin t
Trong nhng nm 1970, phng pháp tip cn t giá theo hc thuyt tin t
đc hình thành và phát trin đ gii thích cho s bin đng ngƠy cƠng gia tng ca t
giá. Hc thuyt tin t đƣ da trên mt s mô hình đ tip cn s hình thành và bin
đng ca t giá nhng ba mô hình quan trng nht là: mô hình giá linh hot hình thành
bi các tác gi Frankel, Mussa (1976) và Bilson (1978), mô hình giá cng ca
Dornbusch (1976) và mô hình chênh lch lãi sut thc ca Frankel (1976). Hc thuyt
tin t cho rng t giá bin đng lƠ đ cho các th trng tin t ni đa vƠ nc ngoài
tr nên cân bng. Nhng nhân t tác đng đn cung cu trên các th trng tin t ni
đa hay nc ngoài (ví d nh thay đi trong chính sách tin t ca NHTW hay thay
đi trong tng quan thu nhp thc t gia các quc gia) làm cho th trng tin t tr
nên mt cân bng, do đó t giá phi bin đng đ lp li cân bng cho th trng tin
t. Trong khi hình thành mi liên h gia s bin đng t giá và s cân bng ca th
trng tin t, hc thuyt tin t đƣ da trên gi thit cho rng các trái phiu ni đa và
nc ngoài là thay th hoàn ho cho nhau, các danh mc đu t đc t do hoán đi
cho nhau.
1.1.4.5. ảc thuyt cân bng danh mc đu t
Mô hình cân bng danh mc đu t đ cp đn nhu cu đi vi các đng tin và
các trái phiu khác nhau  mi nc và ch ra cu tin và cu chng khoán trong mi
quan h vi thu nhp, mc lãi sut và các yu t khác. Hc thuyt cho rng cung cu
các đng tin và các trái phiu là cân bng ngha lƠ các th trng là cân bng. Hc

thuyt đc hình thƠnh trên c s đa dng hoá các danh mc đu t vƠ điu kin cân
bng ca các th trng nên có tên gi là hc thuyt cân bng danh mc đu t tip cn
t giá. Khác vi hc thuyt tin t, hc thuyt cân bng danh mc đu t cho rng các
trái phiu ni đa vƠ nc ngoài không thay th hoàn ho đc cho nhau. iu này
15
hàm ý ngoài yu t cân bng ca th trng tin t, chúng ta phi tính đn mi quan h
gia s bin đng t giá vƠ thay đi trong tng quan cung cu trái phiu ni đa và
trái phiu nc ngoài. Nhng nhân t tác đng lƠm thay đi tng quan cung cu trái
phiu ni đa vƠ nc ngoài s làm cho th trng trái phiu ni đa mt cân bng và
do đó tác đng đn t giá.
1.2. Các nhân t nhăhng đn t giá
1.2.1. Lm phát
Lm phát cng có th đc đnh ngha lƠ s suy gim sc mua trong nc ca
đng ni t. Trong bi cnh lm phát, thì mt đn v tin t ch có th mua đc ngày
càng ít hàng hóa và dch v hn. Hay nói cách khác, khi có lm phát, chúng ta s phi
chi ngày càng nhiu đng ni t hn đ mua mt gi hàng hóa và dch v c đnh.
nh hng ca t l lm phát tng đi: S thay đi trong t l lm phát tng
đi có th nh hng đn các hot đng thng mi, nhng hot đng thng mi này
s tác đng đn cu tin và cung tin, và vì th tác đng đn t giá. Gi s trong điu
kin các yu t khác không đi, lm phát ca Vit Nam tng cao đt ngt so vi M.
Do VND mt giá, ngi dân Vit Nam s có nhu cu v USD hn lƠ VND. Trong khi
đó, hƠng hóa Vit Nam xut khu ra nc ngoài li tr nên đt hn tng đi, ngi
M s gim nhu cu mua hàng Vit Nam. Nh vy, cu USD tng vƠ cung USD gim
gây áp lc khin cho t giá USD/VND tng, tc là USD lên giá.
1.2.2. Tc đ tng trng kinh t
Tc đ tng trng kinh t phn ánh s gia tng thu nhp ca mt quc gia. Do
thu nhp nh hng đn lng cu nhp khu nên nó tác đng lên t giá. Mc thu
nhp tng lên s lƠm tng nhu cu v hàng hoá và dch v nhp khu do đó lƠm cho
nhu cu ngoi hi đ thanh toán hàng nhp khu cng tng lên, lƠm cho t giá tng lên.
Tác đng trc tip: Khi tc đ tng trng kinh t tng, thu nhp tng đi ca

mt quc gia tng lên, khi đó ngi dân trong nc s có xu hng tng s dng hàng
nhp khu, t đó lƠm cu ngoi t tng, lƠm tng t giá (giá ca đng ngoi t tng, ni
t gim). Vì vy, mt quc gia tng trng kinh t, đng tin ca quc gia đó có xu
hng suy yu nh.
16
Tác đng gián tip: Khi tc đ tng trng kinh t tng, thu nhp tng đi ca
mt quc gia tng lên mt cách đáng k thì ngi dân s tng chi tiêu hƠng hoá trong
nc, điu đó lƠm tng t l lm phát cho cu kéo. Thông qua yu t lm phát, tác
đng lên t giá, làm t giá tng.
1.2.3. Cán cân thng mi và dch v
Cán cân thng mi là phn chênh lch gia giá tr xut khu và nhp khu ca
mt nn kinh t trong mt khong thi gian xác đnh. Nu cán cơn thng mi ca mt
quc gia có giá tr dng thì quc gia đó đang  trong tình trng Thng d Thng
mi (giá tr xut khu vt quá giá tr nhp khu); còn nu cán cơn thng mi có giá
tr âm thì quc gia đó đang b Thâm ht Thng mi (giá tr nhp khu vt quá giá tr
xut khu).
Cán cơn thng mi tác đng đn cung cu ngoi t, nhu cu đng ni t tng
do khách hƠng nc ngoài phi trao đi nhiu ngoi t hn đ mua hàng hóa ca quc
gia đó. Mt khác, thâm ht thng mi làm tng cung tin t ca mt quc gia đ mua
ngoi t đáp ng nhu cu v hàng hoá nhp khu và có th dn đn gim giá đng ni
t nu cung vt quá cu.
1.3. Các nghiên cu thc nghim v các nhân t nhăhngăđn t giá
1.3.1. Mt s nghiên cu nc ngoài
1.3.1.1. Kazi Mohammed Kamal Uddin, G. M. Azmal Ali Quaosar, Dulal
Chandra Nandi (2013), Các nhân t tác đng đn s bin đng ca t giá ca
Bangladesh - thi kì hi nhp
Nghiên cu đánh giá các yu t quyt đnh t giá gia đng đô la ε vƠ
Bangladesh bng phng pháp tin t. D liu theo tháng t tháng 1/1984 đn tháng
4/β01β đc dùng đ kim tra bin đng t giá ca hai đng tin nƠy trong ngn hn
vƠ dƠi hn. εô hình nghiên cu nh sau:

EXă=ă
0
+ă
1
(m
s
-m
s
*)ă+ă
2
(r
s
-r
s
*)+ă
3
(d
d
-d
d
*)+ăPIă+ă
t

m
s
/m
s
: lng tin giao dch ca Bangladesh/ε
r
s

/r
s
*: D tr ngoi hi ca Bangladesh/ε
d
d
/d
d
*: tng n ca Bangladesh/ε
PI: Bin gi s bt n chính tr
17
Nghiên cu cho thy t giá thc t vƠ các bin kinh t v mô có mi quan h vi
nhau. Nó cho thy rng lng tin giao dch vƠ s gia tng gánh nng tr n lƠm gim
giá tr thc t ca đng tin, trong khi tng d tr ngoi hi lƠm tng giá tr thc t ca
đng tin. Hn na, s bt n chính tr có tác đng tiêu cc đn giá tr ca đng ni t.
1.3.1.2. Tom Bernhardsen, Oistein Roisland (2000), Các nhân t tác đng đn
t giá đng Krone
Nghiên cu nƠy xem xét vic t giá ca đng krone vƠ đng εark c b nh
hng bi các yu t nh giá du vƠ bin đng th trng tƠi chính quc t. Nghiên
cu đc thc hin trong giai đon 199γ – 2000.
nokdem
t
=ăa+ă∑b
i
nokdem
t-i
- ∑c
i
oilă
t-1
+∑d

i
ăghiă
t-1
+ă∑e
i
ăusddemă
t-1
-
∑f
i
ărdiff
t-1
ậ 
1
(nokdem + p
dem
t-1
+p
nck
t-1
)- 
2
oil
t-1
+
3
ghi
t-1
+
4

usddem
t-1
-
5
rdiff
t-
1
+
t

Trong đó: nokdem: logarithm t giá gia đng Krone Na Uy vƠ đng εark c
Usddem: logarithm t giá gia đng đô la ε vƠ đng εark c
Ghi: Ch s bt n tƠi chính quc t
Oil: logarithm giá du bng đng USD
: ch s thay đi ca các bin (nokdem
t
= nokdem
t
-nokdem
t-1
)
Rdiff = r
nok
-r
dem
trong đó r
nok
, r
dem
ln lt lƠ t giá theo tháng  Na Uy vƠ

c.
P
NOK
, P
DEM
: ch s giá ti Na Uy vƠ c
Trong dƠi hn, t giá Krone chu s ph thuc vƠo giá du vƠ s khác bit v
giá gia Na Uy vƠ các nc khác. Trong ngn hn, t giá Krone cng b nh hng
bi bt n tƠi chính liên quc gia vƠ s khác bit gia lƣi sut vi các nc khác. Bt
n tƠi chính quc t đƣ có nh hng đc bit v t giá Krone k t tháng 1/1997, khi
có s gia tng mnh trong s bin đng hƠng ngƠy ca t giá Krone. Trong giai đon
nƠy, các hiu ng bt ngun t th trng ngoi hi quc t dng nh đƣ có tác đng
ln khi giá du bin đng hƠng tháng trong t giá Krone.
Kt qu c lng cho thy rng giá tr đng Krone vi đng tin các nc có
trao đi thng mi có mt yu đáng k so vi t l cơn bng dƠi hn ti. Trong trng
hp nƠy theo thi gian, đng Krone đc k vng s tng giá tr. Tuy nhiên, mô hình