B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
========================
NGÔ TH L THU
NHNG NHÂN T NH HNG TI Ý NH
THAM GIA DU LCH TH THAO CA DU KHÁCH
TI BÌNH THUN
LUN VN THC S KINH T
Tp.H Chí Minh, tháng 10 nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
========================
NGÔ TH L THU
NHNG NHÂN T NH HNG TI Ý NH
THAM GIA DU LCH TH THAO CA DU KHÁCH
TI BÌNH THUN
Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS.BO TRUNG
Tp.H Chí Minh, tháng 10 nm 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu và
ni dung ca lun vn là trung thc và cha tng đc công b trong bt k công
trình nghiên cu nào.
Ngô Th L Thu
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
CHNG 1
: TNG QUAN TÀI NGHIÊN CU 1
1.1 Lý do chn đ tài. 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu. 2
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu: 3
1.4.1 Nghiên cu s b. 3
1.4.2 Nghiên cu chính thc. 3
1.5 Ý ngha ca đ tài 4
1.6 Kt cu lun vn. 4
CHNG 2: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 5
2.1 Tng quan v Du lch ti Bình Thun 5
2.2 Tng quan v Du lch th thao 6
2.2.1 Gii thiu v du lch th thao. 6
2.2.2 Lch s du lch th thao. 6
2.2.3 Phân loi Du lch th thao 7
2.3 Các khái nim liên quan. 10
2.3.1 nh ngha Du lch th thao. 10
2.3.2 Ý đnh hành vi 10
2.3.3 ng lc đi du lch trong h thng du lch 11
2.3.4 Mô hình lý thuyt liên quan. 12
2.3.5 Tóm lc các ng dng mô hình nghiên cu hành vi. 19
2.4 Mô hình nghiên cu đ xut. 20
2.4.1 C s đ xut mô hình nghiên cu. 20
2.4.2 Các gi thuyt và mô hình nghiên cu. 21
Tóm tt chng 2: 22
CHNG 3
: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 23
3.1Quy trình nghiên cu 23
3.2 Xây dng thang đo 25
3.2.1 Xây dng thang đo nháp 25
3.2.2 Xây dng thang đo s b 28
3.2.3 Xây dng thang đo chính thc. 33
3.3 Nghiên cu đnh lng. 34
3.3.1 Thit k mu 34
3.3.2 Thit k các bc nghiên cu chính thc. 34
3.3.3 Thu thp và x lý d liu 35
Tóm tt chng 3: 35
CHNG 4
: KT QU NGHIÊN CU 36
4.1 Mô t đc đim mu kho sát 36
4.2 ánh giá đ tin cy ca thang đo 38
4.3 Phân tích nhân t khám phá EFA 40
4.4 Kim đnh mô hình nghiên cu và các gi thuyt 43
4.4.1 Phân tích tng quan 43
4.4.2 Phân tích hi quy bi 45
4.4.3 Kim đnh các gi thuyt. 47
4.4.4 Kim đnh các gi đnh ca hi quy tuyn tính. 51
4.4.5 Kim đnh s khác bit các bin đnh tính 54
Tóm tt chng 4: 58
CHNG 5: KT LUN VÀ XUT NG DNG KT QU 60
5.1 Nhng kt lun chính 60
5.2 xut ng dng kt qu vào thc tin du lch th thao ti Bình Thun 60
5.2.1 Hc hi/giao tip (LN): 63
5.2.2 Tri nghim chuyn đi (EX) 63
5.2.3 Li ích (B) 63
5.2.4 Môi trng t nhiên (W) 64
5.2.5 Gii trí/thoát ly thc t (RN) 64
5.2.6 nh hng gia đình/xã hi (S) 64
5.2.7 Fan hâm m (F) 65
5.2.8 Tính mi (N). 65
5.2.9 Thách thc/khng đnh bn thân (CN) 65
5.2.10 C s vt cht/dch v (TN) 66
5.3 óng góp ca nghiên cu. 66
5.4 Hn ch và hng nghiên cu tip theo 66
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
ANOVA
Phân tích phng sai (Analysis of Variance)
BI Ý đnh hành vi (Behavior intention)
EFA Phân tích nhân t khám phá (Exploratory Factor Analysis
HL TTQG Hun luyn th thao quc gia
KMO H s Kaiser – Mayer – Olkin
PCM Mô hình kt ni tâm lý (Psychological continuum model)
SPSS Phn mm thng kê (Statistical Package for the Social
Sciences)
TDTT Th dc Th thao
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
T-test Kim đnh trung bình hai mu đc lp (Sample T-test)
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
Hình Trang
Hình 2.1 Các hot đng ca Du lch th thao. 8
Hình 2.1 Các hot đng ca Du lch th thao. 12
Hình 2.3 Mô hình kt ni tâm lý 14
Hình 2.4: Mô hình khái nim ca s quan tâm s kin th thao 16
Hình 2.5: Khám phá s không đng nht trong thói quen du lch golf 17
Hình 2.6: Mô hình nghiên cu đ xut 22
Hình 4.1: Biu đ phân tán Scatterplot 50
Hình 4.2: Biu đ tn s ca phn d chun hóa 51
Hình 4.3: th Q-Q Plot ca phn d 52
DANH MC CÁC BNG
Bng Trang
Bng 2.1 Bng tng kt đim chính các nghiên cu 19
Bng 3.1: Bng tng hp thang đo nháp thuc nhóm Nhân t đy 25
Bng 3.2: Bng tng hp thang đo nháp thuc nhóm nhân t kéo 26
Bng 3.3: Bng tng hp thang đo nháp tri nghim chuyn đi 27
Bng 3.4: Thang đo s b 29
Bng 4.1: Thng kê nhân khu hc 35
Bng 4.2 Kt qu phân tích Cronbach’s Alpha 37
Bng 4.3: Kt qu phân tích EFA 40
Bng 4.4 Kt qu phân tích tng quan Pearson 43
Bng 4.5: Kt qu phân tích hi quy 44
Bng 4.6: Kt qu kim đnh gi thuyt 49
Bng 4.7: Kt qu phân tích s khác bit gia nhóm tui
Bng 4.8: Kt qu phân tích s khác bit v trình đ
Bng 4.9: Kt qu phân tích s khác bit v gii tính.
Bng 4.10: Kt qu phân tích s khác bit v thu nhp
Bng 4.11: Kt qu phân tích s khác bit v ngh nghip
Bng 4.12: Kt qu phân tích s khác bit v quc tch
53
54
54
55
56
57
Bng 5.1: Giá tr trung bình các bin quan sát 60
1
CHNG 1
TNG QUAN TÀI NGHIÊN CU
1.1 Lý do chn đ tài.
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t th gii, Vit Nam cng đang dn hi
nhp khi là thành viên chính thc ca khi ASEAN, tham gia AFTA, APEC và tr
thành thành viên chính thc ca WTO. Tc đ GDP đu ngi ngày càng tng, nu
nh GDP bình quân đu ngi nm 1990 là 130 USD thì con s này ti nm 2008
đã tng lên gp 8 ln vi 1047 USD/ngi và nm 2012 đt 1.749 USD.
Khi mà đi sng ngày càng tng cao thì nhu cu v mt cuc sng thoi mái,
hin đi cng ngày mt tng. Ngoài vic chi tiêu thu nhp cho nhng nhu cu thit
yu, ngi dân còn chi tiêu cho nhng nhu cu cao hn nh gii trí, mua sm, du
lch,… Du lch th thao là mt hin tng phát trin và ph bin, là sn phm du
lch; Tuy nhiên, nó không ch là điu diu k xut hin trong th k 20. S kt ni
gia th thao và du lch đã có t thi c đi. Nhiu nhà nghiên cu nh Delpy
(1980) và Gibson (1998) đã nhn ra rng con ngi di chuyn đ tham gia hay xem
các môn th thao đã có t hàng th k trc. Vit Nam, lnh vc này dng nh
còn mi m, rt ít đ tài nghiên cu v lnh vc này.
Trong xu hng toàn cu hóa, mc đ cnh tranh din ra ngày càng gay gt,
khách hàng có nhiu s la chn hn v mt loi sn phm hay dch v nào đó. Do
đó, đ doanh nghip tn ti và phát trin các doanh nghip cn nâng cao nng lc
cnh tranh nhm giành và gi khách hàng. Vì vy, bài toán đt ra là làm th nào đ
hiu đc cách t duy và hành đng ca h. tác đng đn các yu t cái gì, khi
nào và nh th nào ca hành vi khách hàng, trc ht các chuyên gia tip th phi
hiu đc lý do ti sao?
Mt chuyên gia tip th nói: “Trí não con ngi không hot đng mt cách
thng tng đn gin. Không đi nào có chuyn trí não con ngi ging mt cái máy
vi tính vi nhiu ngn lu tr, mi ngn li có nhiu tp tin đc đánh du rõ ràng
cha các thng hiu hay lô-gô hay gói sn phm d nhn din, và nhng tp tin
2
này có th đc truy cp d dàng bng các qung cáo hay chng trình thng mi
li l hay ho. Thay vào đó, trí não là mt m ln xn, xon xít ca các nron nhy
nhót, va chm vào nhau và không ngng to nên nhng khái nim và ý ngh và các
mi quan h mi bên trong não b ca mi con ngi trên khp th gii”.
Vi s phát trin mnh v kinh t khu vc Nam trung b, vi v th đa lý,
điu kin t nhiên thun li. Bình Thun tr thành th trng hp dn cho các nhà
đu t trong lnh vc du lch và th thao. Vì vy, vic nghiên cu các nhân t nh
hng ti ý đnh tham gia du lch th thao là cn thit. Nó giúp cho các nhà làm du
lch và th thao có th hoch đnh các chin lc phát trin trong tng lnh vc. Do
đó, tác gi đã mnh dn la chn đ tài “Nhng nhân t nh hng ti ý đnh tham
gia du lch th thao ca du khách ti Bình Thun” làm lun vn tt nghip.
Tác gi chn đ tài này vì mt s lý do sau:
- tài nghiên cu ý đnh hành vi tham gia du lch th thao ca du khách cha
đc thc hin ti Vit Nam.
- Thông qua đ tài nghiên cu này, tác gi mong mun phân tích các nhân t
nh ng đn ý đnh tham gia du lch th thao ca du khách đ t đó đa ra nhng
đ xut cho các nhà qun tr hoch đnh chin lc phát trin phù hp v sn phm
du lch này.
Xut phát t yêu cu khách quan nêu trên, vic nghiên cu đ tài ca lun
vn có ý ngha khoa hc, mang tính thc tin, đng thi đây cng là tài liu cn
thit góp phn nghiên cu các nhân t nh hng đn ý đnh tham gia du lch th
thao ca du khách nói riêng và kh nng phát trin sn phm du lch th thao ti
Vit Nam trong thi gian ti nói chung.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
• Xác đnh các nhân t tác đng đn ý đnh tham gia du lch th thao ca du
khách.
• Xác đnh mc đ nh hng ca mi yu t ti ý đnh tham gia du lch th thao
ca du khách.
3
• a ra hàm ý chính sách cho nhà cung cp các dch v du lch trong vic nm
bt th hiu nhm đáp ng các yêu cu ca du khách.
1.3 i tng và phm vi nghiên cu.
- i tng nghiên cu: Nhng nhân t nh hng ti ý đnh tham gia
du lch th thao ca du khách ti Bình Thun.
- Phm vi nghiên cu:
+ Không gian: Kho sát trên đa bàn tnh Bình Thun.
+ Thi gian: T tháng 07/2014 đn ht tháng 09/2014.
1.4 Phng pháp nghiên cu:
1.4.1 Nghiên cu s b.
Mc đích ca nghiên cu s b nhm làm rõ ý ngha, hiu chnh, b sung
các bin quan sát đo lng các khái nim trong mô hình nghiên cu. Kt qu ca
nghiên cu s b là c s đ xây dng bng câu hi cho nghiên cu đnh lng.
Nghiên cu s b đc thc hin thông qua nghiên cu đnh tính trên c s
nghiên cu các vn đ lý thuyt hành vi ca du khách có ý đnh tham gia du lch
th thao. Các mô hình đúc kt t nghiên cu trc đây kt hp vi phng vn
nm chuyên gia trong ngành du lch và th thao, phng pháp tho lun nhóm
đc s dng vi mi ngi tham gia nhm thit lp bng câu hi đ s dng
cho quá trình nghiên cu chính thc tip theo.
1.4.2 Nghiên cu chính thc.
Áp dng phng pháp nghiên cu đnh lng, thông qua bng câu hi phng
vn chính thc đc gi đn 250 khách hàng, tác gi tin hành phân tích kt qu thu
đc là 232 phiu, bng cách s dng h s tin cy Cronbach’s Alpha đ kim đnh
mc đ cht ch trong thang đo tng quan vi nhau; Phân tích nhân t khám phá
EFA đc s dng đ kim đnh các nhân t nh hng và nhn din các nhân t
đc cho là phù hp; thông qua phng pháp phân tích hi quy bi đ đa ra các
bin nh hng trc tip ti ý đnh tham gia du lch th thao ca du khách. ng
thi, phân tích s khác bit gia các yu t nhân khu hc ti ý đnh này.
4
1.5 Ý ngha ca đ tài
Kt qu nghiên cu giúp cho ngi quan tâm có c s ban đu v vic xác
đnh đúng đn vai trò ca các nhân t nh hng ti ý đnh tham gia du lch th
thao ti Bình Thun. Qua đó tác gi mong mun đóng góp kt qu nghiên cu
ca mình vào hiu bit chung v nhng mong mun, đng c ca du khách đi
vi vic tham gia s dng sn phm du lch th thao. ây cng là mt hot đng
kinh t còn tng đi mi m cho nên rt cn các nghiên cu trong vic áp dng
thành công trong thc t. Các nhân t tìm thy trong quá trình nghiên cu có th
đc vn dng cho sn phm du lch th thao trong tng doanh nghip c th
sao cho phù hp vi môi trng kinh doanh Vit Nam. Giúp các doanh nghip
ý thc hn v vai trò ca sn phm du lch th thao nhm nâng cao hiu qu
phc v ca mình. C th:
- Xác đnh nhng nhân t liên quan đn ý đnh tham gia du lch th thao
ca du khách.
- Nhn dng nhng vn đ liên quan ti hot đng du lch th thao nói
riêng cng nh các hot đng du lch nói chung.
- xut mt s ý kin phù hp vi vic m rng và phát trin sn phm
du lch th thao.
- Ngoài ra, phng pháp nghiên cu s dng trong nghiên cu này cng
góp phn đnh hng cho các nghiên cu tip theo. Tng doanh nghip kinh
doanh du lch có th s dng kt qu nghiên cu, điu chnh các thang đo cho
tng trng hp c th, t chc mô hình kinh doanh riêng ca chính mình.
1.6 Kt cu lun vn.
Chng 1: Tng quan đ tài nghiên cu.
Chng 2: C s lý thuyt và mô hình nghiên cu.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu.
Chng 4: Kt qu nghiên cu.
Chng 5: Kt lun và đ xut ng dng kt qu.
5
CHNG 2
C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
2.1 Tng quan v du lch ti Bình Thun.
T nm 2000 tr đi, tnh Bình Thun xác đnh du lch là mt ngành kinh t
mi nhn, vi mc tiêu phát trin thành khu du lch trng đim quc gia hp dn và
có nhng chính sách u tiên đu t, phát trin. Qua hn chc nm, du đc coi là
còn non tr so vi mt só đa phng nhng du lch Bình Thun đã và đang to
dng đc thng hiu tr thành mt đim hp dn du khách trong và ngoài nc.
Tnh Bình Thun có b bin dài 192km, có nhiu cù lao, gành đá gn b, Phía Tây
là nhng ngn núi cui dãy Trng Sn, có thung lng sông La Ngà, vùng bo tn
thiên nhiên bin Lc – Núi Ông,…Bên cnh đó, Bình Thun có gió quanh nm, điu
này lý gii sao Bình Thun đc chn là ni chi các môn th thao bin tt nht
Vit Nam. Hin nay, Bình Thun đang hình thành và phát trin by loi hình du lch
chính gm Du lch xanh kt hp vi sn bn, câu cá; Du lch tham quan di tích lch
s-vn hóa kt hp vi nghiên cu kin trúc c ngi Chm, Du lch v ngun ….
Trong lnh vc du lch, nu sn phm du lch gm nhng đim đn, nhng khu ngh
mát, vui chi, gii trí … là yêu cu không th thiu thì loi hình du lch s là chic
cu ni kéo khách du lch đn s dng sn phm. Loi hình càng phong phú thì
khách đn càng đông và ngày lu trú cng dài hn. Tnh Bình Thun đang áp dng
chính sách u tiên, khuyn khích đu t vào các d án hình thành nhng t hp du
lch – th thao quc t hoc gn lin vi nhng dch v th thao trên bin ti Phan
Thit, Hàm Thun Nam, Bc Bình.
i vi các hot đng Du lch th thao, theo Giám đc S Vn hóa, Th thao
và Du lch tnh Bình Thun, Ông Ngô Minh Chính, đn nm 2015 du lch Bình
Thun d kin đón khong 4,5 triu du khách, trong đó 12% khách quc t. Ngoài
s phong phú v danh lam thng cnh, các di tích lch s, kin trúc và l hi thì li
th trong du lch bin đang đc tnh u tiên đu t, phát trin. Trong đó, chú trng
khai thác th mnh ca các môn th thao bin nh: dù ln, lt ván bum, lt
ván diu, S kin l hi kinh khí cu quc t đc t chc vào tháng 9/2012 là
6
tin đ cho sn phm du lch dch v bay kinh khí cu, nhm xây dng sn phm du
lch mi, đc đáo đ to sc hút cho du lch Bình Thun.
2.2. Tng quan v Du lch th thao
2.2.1 Gii thiu v du lch th thao.
Du lch và th thao là nhng yu t quan trng ca nn vn hóa hin nay và
nó còn có mt nh hng c th v hành vi ca xã hi. Ngi sáng lp ca Th vn
hi Olympic hin đi, Pierre de Coubertin đã nói "Cnh tranh to ra s hòa hp gia
các đi th và các t chc hay các quc gia mà h đi din”. Ông tin rng, th thao
đn vi tt c mi ngi, mi quc gia là nh nhau.
c bit, vào nhng nm 1960, th thao đã tr thành mt hin tng quc t
ln vi s lng ln gii truyn thông tham d, mang ti nhng li ích v tài chính,
cng nh li ích chính tr. Mt khác, du lch li là ngành công nghip ln nht đang
và rt phát trin mnh m ca th gii. Vì lý do này, s kt hp gia hai lnh vc là
rt hp dn và có nhiu nh hng vn hóa đn nhau.
Th thao và du lch cùng góp phn vào s phát trin theo nhng cách khác
nhau. Nh Weed và Bull (2004), đã mô t ngành du lch có th giúp phát trin các
c s th dc th thao đa phng hoc mang ti cho cng đng c hi đ to ra
chúng. Du lch cng có th đc hng nhng li ích đem li t các hot đng th
thao din ra trong các k ngh.
Vì vy, rõ ràng s hp tác ca hai lnh vc là rt hp dn trong vic s dng li
th ln nhau.
2.2.2 Lch s du lch th thao.
Du lch th thao là mt hin tng phát trin và ph bin. Tuy nhiên, nó
không ch là điu diu k xut hin trong th k 20, s kt ni gia th thao và
du lch đã có t thi c đi. Nhiu nhà nghiên cu nh Delpy (1998) và Gibson
(1998) đã nhn ra rng con ngi di chuyn đ tham gia hay xem các môn th
thao đã có t hàng th k trc. Ngày nay, th thao và du lch là mt trong
nhng thành phn phát trin nht th gii sau gii trí.
7
2.2.3 Phân loi Du lch th thao
Hình 2.1 đa ra mt h thng các loi hình ca du lch th thao đc phân
loi trên nhiu dng khác nhau ca s tham gia và phân bit du lch th thao so vi
các dng khác.
Có hai loi hình ca các k ngh hot đng th thao.
1. K ngh hot đng th thao riêng l: là ni mà môn th thao riêng bit đó có
mc đích quan trng ca ngày ngh.
2. Ngày ngh hot đng th thao đa môn: là ni mà s tham gia trong vài loi
hình th thao nh là mt phn quan trng ca quá trình du lch (ví d nh
mt k ngh câu lc b th thao hay tri hè).
Có hai loi hình ca các hot đng th thao ngày ngh đc xác đnh.
1. Tham gia ngu nhiên trong t chc th thao, đc cung cp sut k ngh
(thng trong các nhóm nh thi đu các trò chi bãi bin).
2. Các hot đng th thao đc lp hay cá nhân trong k ngh (ví d đi b hay
đánh golf)
8
Các loi hình du lch th thao
Hình 2.1 Các hot đng ca Du lch th thao.
Ngun: Standeven, J& Deknop, P, 1999
2.2.3.1 Du lch th thao ch đng
Hu ht tài liu đu ám ch ti hai hình thc du lch th thao chính. Mt
trong hai hình thc đó là du lch th thao ch đng.
Th trng du lch th thao ch đng bao gm nhng ngi mun tìm
kim nhng hot đng th thao mang tính cnh tranh hoc không cnh tranh
(Hinch and Higham, 2004)
Nhiu hot
đng th thao
Ngày
thng/
công vic
c t chc
Ngày ngh dành
cho các hot
đ
ng th
thao
Hot đng th
thao trong
ngày ngh
Th thao
ch đng
Tình c quan sát
Am hiu
Th
thao th
đng
Th thao ch đng
Th thao th đng
Th thao du lch
Mt hot
đng th thao
c lp
Ngày ngh
9
Theo Weed and Bull (2004, p.22), có mt vài xu th ch đo trong lnh vc
du lch th thao ch đng.
• Mi quan tâm v cuc sng khe mnh;
• Th trng ngh l da trên hot đng và ch đ phát trin mnh m;
• Nhu cu ngh ngi và kì ngh th hai tng mnh.
Cùng vi nhn thc rng thi gian rnh đang dn đc xem nh thi gian đ
làm mt vic gì đó hn là thi gian th giãn. iu này cng có ngha là mt c hi
ln đ phát trin loi hình du lch này.
2.2.3.2 Du lch s kin th thao
Qua nhiu nm, vic tng trng đáng k ngành du lch s kin th thao
đc cho là do s gia tng nhu cu và các hot đng thng mi.
T vin cnh ca đim đn, thì du lch s kin th thao là s phát trin và
tip th ca s kin th thao đ thu v li ích cng đng và kinh t. i vi đi
tng khách hàng thì mc đích là thm quan hay tham gia vào mt s kin th thao.
T vin cnh ca nhà t chc s kin, khách du lch có th là mt trong
nhng th trng mc tiêu đ thu hút trong sut quá trình s kin. Có th cn thit
cho các nhà t chc du lch s kin th thao đ đnh hng các s kin nh nhng
sn phm du lch. bán đc sn phm, s kin phi lôi cun các đi tng mc
tiêu c th, có cht lng cao, giá c phi chng và trn gói đ đáp ng nhu cu ca
khách du lch.
T chc mt s kin ln thng đc xem là mt cách lý tng đ mt
thành ph t đa mình vào bn đ th gii. c bit các s kin th thao ln nh
Olympic Games, World Cup đc xem nh cách hoàn ho đ to ra sn phm du
lch nhng thành ph hay quc gia ln.
10
2.3 Các khái nim liên quan.
2.3.1 nh ngha Du lch th thao.
nh ngha v Th thao.
Th thao là toàn b hot đng mang tính tranh đua hay không tranh đua mà
có liên quan ti k nng, chin lc hay c hi mà con ngi tham gia vi trình đ
ca h, ch đ gii trí và rèn luyn hoc đ tng thành tích ca h ti trình đ xut
sc đc công chúng công nhn (Paul De Knop,1999).
nh ngha Du lch
Du lch là các hot đng tm thi ca con ngi ngoài phm vi gia đình và
công vic, có liên quan ti các tri nghim không ging nh nhng tri nghim ca
đi sng hàng ngày. Nhng tri nghim này có th xy ra trong mt kì ngh hay
trong mt chuyn du lch đi công tác (Paul De Knop, 1999).
nh ngha Du lch th thao.
Du lch th thao là toàn b các hot đng ch đng hay th đng có liên quan
ti th thao, tham gia mt cách tình c hay có t chc vi nhng lý do mang tính
thng mi hay phi thng mi mà đòi hi ngi tham gia phi du lch xa nhà và
ni làm vic (Paul De Knop, 1999).
2.3.2 Ý đnh hành vi
Theo Fishbein và Ajzen (1975), mt trong nhng yu t d báo gn nht
ca hành vi là ý đnh hành vi. Ý đnh mua đc nh hng bi mc đ mà cá
nhân có thái đ tích cc đi vi các hành vi, nhn thc kim soát hành vi và
chun ch quan. Theo hip hi Marketing Hoa K, ý đnh tiêu dùng là mt quá
trình la chn hay quyt đnh mua mt sn phm hay thng hiu đc to ra
thông qua mt quá trình la chn hành vi hay hành đng, đc to ra thông qua
mt quá trình la chn hay quyt đnh tp trung vào nim tin v nhng kt qu
ca hành đng.
Ý đnh mua cho thy ngi tiêu dùng s cn c theo kinh nghim, s
11
thích và các yu t môi trng bên ngoài đ thu thp thông tin, đánh giá các la
chn thay th và đa ra quyt đnh mua hàng (Zeithaml, 1988; Dodds và cng
s, 1991; Schiffman và Kanuk, 2000; Yang, 2009).
Khái nim hành vi ca khách du lch đc gii thích trong mi liên quan
vi hành vi ca ngi tiêu dùng. Hành vi ca ngi tiêu dùng là hành đng th
hin trong vic la chn, quyt đnh mua, s dng và s lng sn phm dch
v, ý mun, s cm nhn đ tha mãn nhu cu ca h. Hành vi tiêu dùng cng
đc th hin trong vic la chn trong s các sn phm có kh nng thay th
cho nhau. Nghiên cu hành vi mua ca khách du lch tc là ch ra làm th nào
mà khách li quyt đnh tiêu tn tin bc, thi gian, sc lc ca bn thân vào s
dng các dch v du lch. ng thi, nghiên cu thói quen, nhn thc và s cm
nhn ca du khách tác đng ti hành vi thái đ ca h, ngc li cng nghiên
cu các yu t môi trng đn phn ng ca khách du lch sau khi tiêu dùng sn
phm dch v du lch.
Hành vi chu nh hng bi các quá trình tâm lý, các nh hng tâm lý
hoc ni b tác đng đn s la chn ca cá nhân, thng đc gi là đng lc
(Hà Nam Khánh Giao, 2011).
2.3.3 ng lc đi du lch trong h thng du lch.
Trong vic gii thích đng lc du lch, Leiper (1995) đ xut có mô hình
đc gii thích v ba cp đ đa lý: Ni sinh sng (TGR), ni tuyn đng vn
chuyn (TRR), và đim đn du lch (TDR). Các TGR đ cp đn nhng ni mà các
chuyn đi bt đu, TRR đ cp đn các khu vc mà khách du lch phi đi du lch đ
đt đn đích k hoch, và TDR đ cp đn các khu vc mà khách du lch la chn
đ đn thm.
12
ng lc Du lch
Hình 2.2: S hiu bit đng lc du lch trong h thng du lch
Ngun: Leiper (1995)
Pearce và các cng s (1998) làm rõ vai trò đng lc du lch bng cách phân
bit hai loi câu hi. Câu hi đu tiên “Ti sao mt s nhóm khách du lch đi du
lch?” Liên quan đn tâm lý cá nhân ca khách du lch, trong khi câu hi th hai
“Ti sao ngi ta đi đn mt ni nào đó?” Liên quan đn khu vc đim đn và mô
t các thuc tính quan trng ca đim đn du lch. Goodall (1991) và Kozak (2002)
cho rng vic nghiên cu ngun gc du lch đã xác đnh đc đng c ca khách du
lch bng cách nhn mnh các nhân t thúc đy, trong khi nghiên cu v các khu
vc đim đn bao gm vic nghiên cu s hp dn ca đim đn, tp trung vào các
nhân t kéo.
2.3.4 Mô hình lý thuyt liên quan.
2.3.4.1 Lý thuyt liên quan
u th k XX, nhiu lý thuyt đã đc hình thành và đc kim nghim
nhân t, đng c nh hng ti quyt đnh tham gia du lch th thao ca du khách.
Có th k đn các lý thuyt sau:
Nhân t đy
Nhân t kéo
Ni sinh
sng
(TGR)
im đn
du lch
(TDR)
y con ngi đi du lch t TGR
Kéo con ngi ti thm TDR
13
Sirakaya & Woodside (2005) đã đa ra các yu t nh hng ti quyt đnh
du lch.
Kurzman & Zauhar (2005) đã đa ra bn loi đng lc áp dng trong du lch
th thao.
Hendrik-Jan Ottevanger (2007) đã đa ra các nhân t nh hng ti đng lc
tham gia s kin th thao và mô hình khái nim ca s quan tâm s kin th thao.
Michael Karl Tschapke (2006) đa ra by nhóm nhân t nh hng ti đng
lc tham gia loi hình du lch mo him.
Jae Hak Kim (2007) đa ra các nhân t nh hng ti đng lc tham gia và
mô hình nghiên cu du lch Golf ti khu vc Châu Á Thái Bình Dng.
Funk and James (2001) đa ra bn giai đon ca tâm lý nh hng ti quyt
đnh tham d s kin th thao và mô hình nghiên cu liên quan.
Các lý thuyt này đã đc thc t công nhn là các công c hu ích trong
vic d đoán thái đ ca du khách và nh hng ca chúng đn mt t chc.
2.3.4.2 Mô hình kt ni tâm lý (PCM: Psychological continuum model)
Mô hình kt ni tâm lý là hc thuyt đâu tiên v s thng nht t chc t
ngành hc khác nhau đ gii thích th thao và hành vi ca khách hàng. Mô hình cho
thy 4 giai đon: Nhn thc, hp dn, gn bó và trung thành, nhm miêu t quá trình
phát trin t t ca th thao và s kin tng ng vi thói quen nh th nào? PCM
s dng mt mô hình dc đ mô t các kt ni tâm lý khác nhau mà cá nhân to
thành vi các đi tng đ gii thích vai trò hình thành ca thái đ và s thay đi đó
ch đo hành vi trên mt lot các hot đng. Gii thích nh th nào và lý do ti sao
v hành vi ca khách hàng trong th thao và s kin th thao. Nó tho lun v cách
các yu t: Cá nhân, tâm lý và môi trng nh hng mt lot đn cách s dng các
hot đng th thao.
Trong khuôn kh PCM, thông qua vic x lý các yu t đu vào ni b và
bên ngoài, cá nhân tin b dn theo bn giai đon kt ni tâm lý. Vic đánh giá tng
14
th ca mt đi tng giai đon c th là sn phm ca quá trình x lý cá nhân,
tâm lý và các yu t môi trng.
Hình 2.3 Mô hình kt ni tâm lý
Ngun: Funk, D.C. and James, J, 2001
Nhn thc
Nhn thc đc hiu là khái nim khi mt cá nhân ln đu tiên bit v mt
môn th thao nào đó, s kin hoc nhóm tn ti. Trong giai đon này, cá nhân đã
không đc hình thành mt s thích hay đam mê. PCM cho thy, nhn thc ca
môn th thao, các đi và các s kin bt ngun t các kênh chính thc hoc không
Giai đon trung thành
bn và tác đng
Giai đon gn bó
Ý ngha ca vic kt ni
n
i b
Giai đon hp dn
Chi th thao đ đáp ng
nhu c
u và l
i ích
Giai đon nhn thc
Hiu bit và nhn thc
Quá trình gn bó
Quá trình hp dn
Quá trình nhn
th
c
u vào
u vào
u vào
u ra
u ra
u ra
15
chính thc. Ví d cha m, bn bè, trng hc và các phng tin truyn thông.
Trong hu ht các trng hp, nhn thc bt ngun trong thi th u, nhng cng
có th xut phát t các kênh giao tip xã hi khác. Giá tr đt trên các môn th thao
và s kin c th, t góc đ xã hi là rt quan trng trong giai đon này.
Hp dn
Trong giai đon hp dn, cá nhân có mt s thích th thao, s kin, nhóm
hoc th giãn yêu thích. Hp dn đc da trên mt s đng c bên ngoài và bên
trong. Nói cách khác, s thích th thao, s kin, hoc th giãn cung cp c hi đ
đáp ng nhu cu và nhng li ích. ng c xut phát t mt s kt hp ca các yu
t cá nhân, tâm lý và môi trng. Quá trình hp dn to ra kt qu tích cc ca nh
hng và ý đnh, cng nh tham gia vào hành vi tiêu dùng liên quan đn các môn
th thao và s kin.
Gn bó
Trong giai đon gn bó, nhng li ích và các đi tng th thao đc tip
thu mang mt ý ngha tình cm, chc nng và biu tng. Tng cng kt ni tâm
lý đi vi mt môn th thao, s kin, đi hay s thích gii trí. Quá trình bên trong
tr nên quan trng hn và nh hng ca các tác nhân xã hi gim đi.
Trung thành
Tip tc giai đon gn bó, ý ngha ca tp hp bên trong tr nên bn hn v
s bn b, sc đ kháng và có tác đng ln đn hot đng và hành vi.