Kiều hối, phát triển tài chính và tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia đang phát triển

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

 



NGUYN TH NGC PHNG


KIU HI, PHÁT TRIN TÀI CHÍNH VÀ TNG TRNG
KINH T  CÁC QUC GIA ANG PHÁT TRIN


Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201



LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. NGUYN TH LIÊN HOA




Tp. H Chí Minh - Nm 2015

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng lun vn “ Kiu hi, phát trin tài chính và tng
trng kinh t  các quc gia đang phát trin” là công trình nghiên cu ca riêng
tôi.
Các thông tin d liu đc s dng trong lun vn là trung thc và các kt
qu trình bày trong lun vn cha đc công b ti bt k công trình nghiên cu
nào trc đây. Nu phát hin có bt k gian ln nào, tôi xin chu toàn b trách
nhim trc Hi đng.

TP.HCM, tháng 04 nm 2015
Tác gi lun vn


Nguyn Th Ngc Phng


MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc cm t vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc đ th
Tóm tt 1
1. Gii thiu 2
2. C s lý thuyt ca kiu hi 7
2.1 Các dòng kiu hi 7
2.2 Các kênh chuyn tin ca kiu hi 8
2.3 Khuynh hng kiu hi trên th gii 10

3. Tng quan các nghiên cu trc đơy 15
4. Phng pháp nghiên cu 30
4.1 Mô hình nghiên cu 30
4.2 Phng pháp nghiên cu 33
4.3 Mu d liu 36
4.3.1 Mu nghiên cu 36
4.3.2 D liu nghiên cu 38
5. Kt qu nghiên cu 44
5.1 Thng kê mô t 44
5.2 Ma trn tng quan và nhân t phóng đi phng sai 45
5.3 Kt qu nghiên cu chính 46
5.4 Kim đnh bin công c và tính ni sinh ca bin 58
5.4.1 Kim đnh bin công c 58
5.4.2 Kim đnh tính ni sinh ca bin 58
5.5 Tho lun kt qu hi quy đi vi trng hp Vit Nam 59
6. Kt lun và gi ý chính sách 62
6.1 Kt lun 62
6.2 Gi ý chính sách  Vit Nam 63
Danh mc tài liu tham kho


DANH MC CM T VIT TT

Ký hiu
Tên đy đ ting Anh
Tên đy đ ting Vit
CPI
Consumer Price Index
Ch s giá tiêu dùng
DPD

Dynamic Panel Data
Phng pháp Dynamic
Panel Data
FDI
Foreign Direct Investments
u t trc tip nc
ngoài
FEM
Fixed Effects Model
Mô hình tác đng c đnh
GDP
Gross Domestic Product
Tng sn phm quc ni
GMM
Generalized Method of Moments
Phng pháp Moment
tng quát
ICRG
International Country Risk Guide
Các ch s ri ro chính tr
IMF
International Monetary Fund
Qu tin t quc t
ODA
Official Development Assistance
Vin tr phát trin chính
thc
OLS
Ordinary Least Squares
Phng pháp hi quy

bình phng bé nht
REM
Random Effects Model
Mô hình tác đng ngu
nhiên
SGMM
System Generalized Method of
Moments
Phng pháp System
Moment tng quát
2SLS
Two Stage Least Squares
Phng pháp hi quy
bình phng bé nht hai
bc
UNHDI
United Nations Human
Development Index
Ch s phát trin con
ngi
WB
World Bank
Ngân hàng Th Gii



DANH MC BNG BIU

Bng 4.1
: Mu d liu nghiên cu gm 28 quc gia đang phát trin trong giai

đon t nm 2000 – 2014 37
Bng 4.2
: Mô t các bin và k vng v du ca các bin trong mô hình 43
Bng 5.1
: Thng kê mô t d liu 44
Bng 5.2: Ma trn tng quan gia các bin đc lp 45
Bng 5.3: Nhân t phóng đi phng sai 46
Bng 5.4: Kt qu hi quy trên Stata ca mô hình (1) 47
Bng 5.5
: Kt qu hi quy trên Stata ca mô hình (2a) 50
Bng 5.6
: Kt qu hi quy trên Stata ca mô hình (3a) 52
Bng 5.7: Kt qu hi quy trên Stata ca mô hình (2b) 54
Bng 5.8: Kt qu hi quy trên Stata ca mô hình (3b) 56
Bng 5.9
: Bng tng hp kt qu kim đnh bin công c và tính ni sinh ca bin
 mô hình (1), (2a), (3a), (2b) và (3b) 58


DANH MC  TH

Hình 1
: Kiu hi, ODA và FDI chuyn đn các quc gia đang phát trin 11
Hình 2
:  lch chun ca các dòng vn ngoi t chuyn vào các quc gia đang
phát trin 12
Hình 3
: Các nc nhn kiu hi nhiu nht trong nm 2013 13
Hình 4: Các quc gia có t l kiu hi trên GDP ln nht nm 2013 14

1

TÓM TT
Nhng nm gn đây ngun kiu hi chuyn v các quc gia đang phát trin
ngày càng gia tng. Ngun ngoi t này nhanh chóng tr thành ngun vn quan
trng và nh hng đáng k đn cán cân vưng lai cng nh các hot đng ca nn
kinh t. Trong các nghiên cu trc đây, kiu hi tác đng tích cc đn các hot
đng đu t, y t cng nh giáo dc ca quc gia nhn, tuy nhiên nó cng có nhng
tác đng tiêu cc đn nn kinh t nh to áp lc tng t giá làm gim xut khu hay
to ra tâm lý  li ca ngi nhn kiu hi t đó làm gim cung lao đng ca quc
gia. Chính vì vy vic nghiên cu thc nghim tác đng ca kiu hi đn tng
trng kinh t  các quc gia đang phát trin là điu rt cn thit.  thc hin mc
tiêu đó, lun vn s dng phng pháp IV - GMM vi mu d liu bng ca 28
quc gia đang phát trin trong giai đon t nm 2000 – 2014. Kt qu nghiên cu
cho thy kiu hi có tng quan âm vi tng trng kinh t, trong khi đó phát trin
tài chính có tác đng thúc đy tng trng. Ngoài ra, bài nghiên cu còn ch ra mi
quan h b sung gia kiu hi và phát trin tài chính trong vic thúc đy tng
trng kinh t.
2

1. GII THIU.
T nhng nm 1990 đn nay, bên cnh các dòng vn truyn thng nh
ngun vin tr phát trin chính thc, dòng vn đu t trc tip nc ngoài và ngun
vn t nhân, kiu hi ca ngi lao đng chuyn v quê hng đư không ngng gia
tng c v s tuyt đi và s tng đi so vi GDP tr thành mt trong nhng dòng
vn tài chính ln nht chuyn đn các nc đang phát trin. Theo World Bank,
lng kiu hi gi v các nc đang phát trin d tính tng 6,3% và đt mc 414 t
USD nm 2013. Kiu hi chuyn v các nc đang phát trin s tng mnh v trung
hn vi mc tng trng trung bình hàng nm là 9% điu đó có ngha lng kiu
hi chuyn v các nc đang phát trin có th đt mc 540 t USD vào nm 2016.

IMF (2009) đư đnh ngha kiu hi là ngun thu nhp ca h gia đình t
nc ngoài, ngun tin này đc chuyn t nhng ngi di c đi đn mt quc gia
khác đ lao đng thi v hoc thng xuyên. Kiu hi bao gm tin mt và phi tin
mt đc chuyn qua con đng chính thc nh đin tín hoc qua con đng phi
chính thc nh chuyn tin, hàng hóa qua đng biên gii. Theo nghiên cu ca
Barajas, Chami, Fullenkamp, Gapen, và Montiel (2009) ch tính trong nm 2007,
300 t USD kiu hi ca ngi lao đng đư đc chuyn giao trên toàn th gii
thông qua kênh chính thc, và có kh nng hàng t đô la đư đc chuyn giao thông
qua các kênh phi chính thc.
Dòng kiu hi chy vào tr thành mt trong nhng ngun cung ngoi t ln
trong cán cân thanh toán góp phn ci thin cán cân vãng lai ca các nc đang
phát trin, tng cng thêm ngun vn đu t cho quc gia nhn. Không nhng th,
kiu hi còn có Ủ ngha quan trng trong vic h tr hot đng giáo dc, chm sóc
sc khe cho ngi dân. Nh vy, kiu hi có vai trò quan trng đi vi nc nhn
trong vic tng trng kinh t.
Bên cnh nhng nghiên cu ch ra tác đng tích cc ca kiu hi đi vi
tng trng kinh t thì quan đim kiu hi có tác đng tiêu cc đn tng trng vn
3

tn ti trong các lý thuyt. Nhng ngi ng h các tác đng tiêu cc ca kiu hi
đi vi tng trng cho rng, đu tiên điu này xy ra trong bi cnh bt cân xng
thông tin gia ngi nhn tin và ngi chuyn tin. Trong trng hp này nhng
ngi chuyn tin thiu kim soát trong vic s dng tin ca ngi nhn, do đó,
ngi nhn có th không s dng ngun kiu hi cho các d án đu t hoc s dng
ngun tin không hiu qu nh d đnh ban đu. Th hai, vì kiu hi ch yu đc
chuyn giao cho các h gia đình tiêu th ngoài đu t, ngi nhn có th xem xét
các khon tin này nh là mt khon thay th cho thu nhp lao đng và gia tng các
hot đng gii trí ca h, điu đó gây nh hng tiêu cc đn nng sut lao đng và
tng trng. Nghiên cu ca Chami và cng s (2003) ch ra rng kiu hi làm tng
thu nhp kh dng và tiêu dùng, có tác dng chng li các cú sc thu nhp do đó

làm tng phúc li h gia đình. Tuy nhiên, kiu hi li làm thay đi mi tng quan
gia lao đng và sn lng. Ví d trong thi k suy thoái, sn lng có khuynh
hng gim và tin công có khuynh hng gim. Trong điu kin không có kiu
hi s thúc đy tng cung lao đng đ bù đp thu nhp suy gim góp phn hãm sn
lng không gim quá nhanh. Tuy nhiên, kiu hi đóng vai trò nh bo him chng
li cú sc thu nhp gim, nó đng thi khin cung lao đng không tng nh k
vng. Do đó chu k kinh t có th din ra theo hng ti t hn, tng ri ro v sn
lng ln th trng lao đng. Th ba, dòng kiu hi góp phn tng cng dòng
ngoi t, kt qu làm tng t giá hi đoái có th làm xói mòn kh nng cnh tranh
cho các nc ph thuc vào lnh vc thng mi (Amuedo-Dorantes & Pozo, 2004;
Chami, Fullenkamp, và Jahjah, 2003).
Trong nghiên cu ca Nyamongo và Misati (2011); Aggarwal và cng s
(2006) ngun kiu hi chuyn qua các con đng chính thc tác đng đn tng
trng ca khu vc tài chính. iu này xy ra khi nhng ngi nhn tin m tài
khon ti các ngân hàng thng mi. Bên cnh đó, khi ngi nhn kiu hi truy cp
vào các ngân hàng h có th bit thêm thông tin v các gói sn phm ca ngân hàng
nh lưi sut cho vay, lãi sut tin gi và các chng trình khuyn mãi khác. Nu tác
đng này ca kiu hi đn lnh vc tài chính là có Ủ ngha thì s phát trin tài chính
4

đc k vng cao hn. Tuy nhiên, nh th hin trong các nghiên cu trc đây,
phát trin tài chính cng liên quan đn đu t t nhân và tng trng kinh t
(Deodat (2011); Mundaca (2009); Misati & Nyamongo (2010, 2011)).
Ngoài ra còn có bng chng trong các bài nghiên cu khác cho thy phát
trin tài chính quan trng trong vic thúc đy tng trng kinh t. Các lp lun lý
thuyt đu tiên v vai trò ca phát trin tài chính đc tìm thy trong Bagehot
(1873), Schumpeter (1911) và gn đây hn Hicks (1969). Nh đc th hin bi
Schumpeter (1911) các dch v đc cung cp bi các trung gian tài chính quan
trng cho s đi mi và phát trin. Schumpeter cng cho thy các t chc tài chính
có th thúc đy đi mi và tng trng bng cách nhn bit và tài tr vn cho các

khon đu t hiu qu. Phát trin tài chính thng đc liên kt vi thông tin sn
xut v các d án đu t có th có và phân b vn, giám sát các công ty và có nh
hng đn qun tr doanh nghip, kinh doanh, đa dng hóa và qun lý ri ro, huy
đng và s hp nht các ngun tit kim, d dàng trao đi hàng hóa - dch v. Các
chc nng tài chính có xu hng nh hng đn tit kim, quyt đnh đu t và đi
mi công ngh (Misati (2007); Misati & Nyamongo (2011), Brown (1994)). Tóm
li, phát trin tài chính vng mnh góp phn đáng k đn tng trng kinh t ca
mt quc gia.
Theo s liu thng kê ca World Bank, lng kiu hi chuyn v các quc
gia đang phát trin vi s lng ln. Ngun tài tr này tng nhanh và n đnh đôi
khi vt c vin tr phát trin chính thc (ODA) và đu t trc tip nc ngoài
(FDI).
Cn c tm quan trng ca kiu hi  các quc gia đang phát trin và kt qu
tác đng cha rõ ràng ca kiu hi và phát trin tài chính đn tng trng kinh t
thông qua các bng chng thc nghim cng nh trong lỦ thuyt nên tôi la chn đ
tài lun vn là “ Kiu hi, phát trin tƠi chính vƠ tng trng kinh t  các quc
gia đang phát trin”.
5

Mc tiêu nghiên cu ca lun vn là tìm ra bng chng thc nghim v tác
đng ca kiu hi, phát trin tài chính đn tng trng kinh t  các nc đang phát
trin trong giai đon 2000 – 2014.
Kt qu nghiên cu ca lun vn s tr li cho ba câu hi nghiên cu sau:
Th nht,  các nc đang phát trin kiu hi có tác đng đn tng trng
kinh t hay không? Nu có, tác đng ca kiu hi đn tng trng kinh t là cùng
chiu hay ngc chiu?
Th hai, phát trin tài chính tác đng nh th nào đn tng trng? T đó,
tôi nghiên cu mi quan h gia kiu hi và phát trin tài chính là quan h b sung
hay thay th và mi quan h này tác đng nh th nào đn tng trng kinh t?
Cui cùng, tôi nghiên cu tác đng ca bin đng kiu hi đi vi tng

trng kinh t  các quc gia đang phát trin.
 thc hin nghiên cu, lun vn s dng phng pháp IV - GMM kt hp
vi d liu bng ca 28 quc gia đang phát trin trên th gii trong khong thi
gian t nm 2000 đn nm 2014.
Cu trúc ca lun vn gm nhng phn c bn nh sau:
Phn 1: Gii thiu. C th trong phn này tôi trình bày mc tiêu nghiên cu,
các câu hi nghiên cu trong bài lun vn.
Phn 2: C s lý thuyt ca kiu hi. Phn này tôi trình bày các dòng kiu
hi, các kênh chuyn tin ca kiu hi và khuynh hng kiu hi trên th gii.
Phn 3: Trình bày tng quan các nghiên cu trc đây.
Phn 4: Phng pháp nghiên cu. Trong phn này tôi trình bày c th v
mu d liu nghiên cu, mô hình và phng pháp nghiên cu.
6

Phn 5: Kt qu nghiên cu chính và tho lun kt qu hi quy đi vi
trng hp ca Vit Nam.
Phn 6: Kt lun và gi ý chính sách.

7

2. C S LÝ THUYT CA KIU HI.
2.1 Các dòng kiu hi.
Theo đnh ngha ca World Bank trong Migration and Remittances
Factbooks 2011, kiu hi là lung tin chuyn giao mt chiu, đc nhng ngi
lao đng di c hoc nhng ngi đnh c  nc ngoài gi v cho thân nhân  quê
nhà. World Bank đư phân kiu hi thành ba loi: kiu hi ca ngi c trú, tin gi
t nhng ngi lao đng  nc ngoài và tài sn thuyên chuyn ca ngi di c.
Kiu hi ca ngi c trú nh đnh ngha ca IMF trong The Balance of
Payments Manual, 6
th

edition (IMF 2010a) là chuyn giao t nhân t các lao đng
di c đc xem là c dân ca quc gia nhp c đn ngi nhn  quê hng. Nu
ngi di c sng  quc gia nhp c t mt nm tr lên thì đc xem là ngi c
trú. Nu ngi nhp c sng  quc gia nhp c di mt nm, toàn b thu nhp
ca ngi này  quc gia nhp c đc xem là thu nhp ca lao đng  nc ngoài.
Tài sn thuyên chuyn ca ngi di c là tài sn ròng ca ngi di c đc
chuyn t mt quc gia đn mt quc gia khác ti thi đim di c (thi gian đnh c
ít nht mt nm). Thành phn này ca kiu hi đc xem là mt b phn ca tài
khon vn. Bi vì mt s lng ln lao đng tm thi tng lên, tm quan trng ca
s chuyn tin di c có th tng lên. Vì vy s liu kiu hi nghiên cu cn bao
gm c ba thành phn trên.
Mc dù tình trng c trú đc hng dn rõ ràng, nhng nguyên tc này
thng không đc áp dng bi các nguyên nhân khác nhau. Nhiu quc gia tp
hp d liu da trên quyn công dân ca lao đng di c hn là tình trng c trú ca
h. Khong cách gia hai cách phân loi này xut hin hoàn toàn tùy ý, ph thuc
vào s a thích, thun tin và lut thu hoc d liu sn có ca mi quc gia.
Trong bài nghiên cu này, d liu kiu hi ca các quc gia trong mu s
đc thu thp t ngun d liu ca World Bank bao gm c ba thành phn ca kiu
8

hi: kiu hi ca ngi c trú, thu nhp ca lao đng  nc ngoài và tài sn thuyên
chuyn ca ngi di c.
2.2 Các kênh chuyn tin ca kiu hi.
Mi nc quy đnh khác nhau v kênh chuyn kiu hi nhng nhìn chung thì
gm có hai kênh chuyn kiu hi là kênh chính thc và phi chính thc. Theo
Nyamongo (2012) cho rng kênh chính thc là kênh chuyn tin đc pháp lut
tha nhn liên quan đn s chuyn khon thông qua s dng h thng ngân hàng và
các t chc chuyn tin đc cp phép làm dch v nhn và chi tr ngoi t hoc t
chc kinh t làm đi lý cho các công ty chuyn tin đc phép. Kênh phi chính thc
bao gm gi kiu hi bng tin mt hoc thông qua ngi vn chuyn, nh ngi

thân, bn bè hoc nhng ngi vn chuyn khác, tin hoc hàng hóa đc ngi di
c chuyn v thông qua các đt v thm quê hng, kiu hi còn đc chuyn
thông qua các t chc chuyn tin không có giy phép hot đng hoc s dng
mng li truyn thng nh hawala.
Theo đnh ngha trên Investopedia, Hawala là mt kênh chuyn tin thay th
và tn ti bên ngoài h thng ngân hàng truyn thng. Hawala là mt phng pháp
chuyn tin mà không có bt k chuyn đng thc t. Giao dch hawala đc thc
hin mà không có phiu hn bi vì h thng ch yu da trên s tin tng.
Hawaladars hay còn gi là ngi kinh doanh hawala, sp xp vic chuyn tin
thng đc h tr ch bng nim tin, quan h gia đình hoc các mi quan h trong
khu vc. Hawala có ngun gc  Nam Á trong thi c đi, và ngày nay đc s
dng trên toàn th gii, đc bit là trong cng đng Hi giáo nh là mt phng
tin khác đ thc hin chuyn tin.
Tuy hin nay có nhiu chính sách khuyn khích ngi dân s dng h thng
chuyn tin chính thc nhng h thng chuyn tin phi chính thc vn thu hút nhiu
ngi dùng bi các nguyên nhân sau:
9

 Không cn m tài khon ngân hàng, không cn các th tc hành chính phc
tp.
 Không yêu cu xác đnh danh tính.
 Chi phí giao dch r và thp hn các kênh chính thc.
 Nhanh và đáng tin cy vì đc da trên mng li ngi thân và bn bè,
nhng ngi có cùng tín ngng tôn giáo.
Tuy nhiên, các kênh chuyn tin phi chính thc cng đem đn các tác đng
tiêu cc cho kinh t ca quc gia:
 Che du các d liu có giá tr gây khó khn cho Chính ph khi thu thp
thông tin v quy mô cng nh bn cht ca kiu hi.
 Gia tng nguy c lm dng kiu hi đ ra tin và tài tr cho các hot đng
bt hp pháp nh khng b. iu này có th vi phm pháp lut v chng ra

tin và tài tr khng b  nhiu quc gia trên th gii.
 Gim tác đng phát trin tài chính ca kiu hi.
T các vn đ nêu trên, mt thách thc đc đt ra đi vi Chính Ph các
nc đó là c lng chính xác s kiu hi chuyn v. Bi vì kênh chuyn tin phi
chính thc ca kiu hi không tp hp đc d liu. Mt khác, s lng kiu hi
đc chuyn qua kênh phi chính thc rt ln, có th cao hn nhiu so vi kênh
chính thc. Hn na ngay c khi tt c s kiu hi chuyn v theo kênh chính thc
thì đ tin cy ca s liu vn có th không cao (Barajas, Chami, Fullenkamp và
Garg (2010)). Và s liu đc ly t World Bank vn là ngun tin cy nht và
thng là d liu đc s dng đ nghiên cu v kiu hi (Nyamongo, Misati,
Kipyegon và Ndirangu (2012)).





10

2.3 Khuynh hng kiu hi trên th gii.
 tng trng kinh t cao thì vn đu t là yu t vt cht có tính quyt
đnh. Trong các ngun lc thì kiu hi là kênh ngoi t mnh cho đt nc mà
không có mt kênh thu hút nào có th sánh ni.
- Xut khu thì phi mt chi phí đ sn xut hàng hoá, tn chi phí đ vn
chuyn mang ra nc ngoài li còn chu thu nhp khu, hn ngch, có th b
kin bán phá giá. Ngoài ra còn có chi phí tip th, qung cáo, khuyn mưi ó
cha k còn phi tn mt lng ngoi t không nh thm chí còn nhiu hn đ
nhp nguyên nhiên vt liu dùng trong sn xut và tiêu dùng.
- u t trc tip nc ngoài (FDI) là ngun vn ca nhà t bn nc
ngoài, vn h thu hi, lãi h hng, quc gia nhn FDI có li nh tip thu đc
khoa hc – công ngh k thut hin đi tiên tin, nâng cao trình đ tay ngh

cng nh kh nng qun lý, to thêm nhiu vic làm gii quyt đc nn tht
nghip, thu đc mt khon thu Tuy nhiên, nu nhng doanh nghip có vn
FDI không xut khu đc thì s cnh tranh vi hàng hoá cùng loi sn xut
trong nc, bên cnh đó còn gây nh hng xu đn môi trng, tài nguyên
quc gia.
- Ngun vn h tr phát trin chính thc (ODA) cng rt quý, va đc
vay trong thi gian dài va có lãi sut thp và có nhng khon là vin tr không
hoàn li, nhng vic gii ngân thì không đn gin. Ngoài ra, nu s dng ngun
vn vay không hiu qu, không thu đc li ích t ngun vn này, vay mi ch
đ tr n c và còn gây ra gánh nng n nn cho th h sau.
Khác vi nhng ngun vn trên, kiu hi có nhng u đim vt tri, là
ngun cung cp ngoi t ln, tng nhanh liên tc và n đnh. Theo báo cáo ca
World Bank, nu nm 2000 kiu hi chuyn v các nc đang phát trin là 79 t
USD thì đn nm 2013 dòng kiu hi đư tng lên 414 t USD đt tc đ tng
trng 18,3% so vi nm 2012. Lng kiu hi này mi ch là lng kiu hi
chuyn qua kênh chính thc, còn kênh phi chính thc thì cha có mt thng kê
11

rõ ràng nhng các nhà nghiên cu tin rng s kiu hi chuyn qua kênh này
cng tng đng s tin chuyn qua kênh chính thc thm chí còn nhiu hn.
Mt đim đáng lu Ủ sau mt thi gian dài tng nhanh và n đnh thì nm
2009 lng kiu hi chuyn v các nc đang phát trin ch còn 282 t USD
gim 4,4% so vi nm 2008 nguyên nhân chính là do tác đng ca cuc khng
hong kinh t toàn cu. Tuy nhiên tc đ gim này ca kiu hi vn thp hn tc
đ gim 35% ca FDI trong nm 2009 và lng kiu hi nm 2009 vn cao hn
ngun vn h tr phát trin chính thc gn 3 ln.
Hình 1: Kiu hi, ODA và FDI chuyn đn các quc gia đang phát trin.
n v: T USD

Ngun: Tác gi v t s liu ca World Bank.

T nhng s liu trên ta nhn thy mc đ n đnh ca kiu hi và n lc
ca lc lng lao đng di c, h đư tìm mi cách nh ct gim chi tiêu hoc tìm
mt công vic mi đ có th  li các nc phát trin lao đng duy trì lng
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
12

kiu hi n đnh chuyn v nc. Tóm li, kiu hi là ngun ngoi t quan trng

đi vi các nc đang phát trin, theo sát FDI và ln hn ngun vn ODA.
 minh chng thêm mc đ n đnh ca ngun kiu hi chuyn v các
quc gia đang phát trin, tác gi tính đ lch chun ca các dòng vn ngoi t đ
đo đ bin đng ca các ngun tin. Trong giai đon nghiên cu t nm 2000
đn nm 2014, đ lch chun ca t l đóng góp ca kiu hi vào GDP có giá tr
thp th hin mc đ n đnh ca ngun kiu hi vi mc bin đng thp nht là
0,00009 nm 2006 và mc bin đng cao nht là 0,0025 nm 2003. Còn t l
đóng góp ca ODA vào GDP có mc bin đng thp nht là 0,00012 nm 2009
và mc bin đng cao nht là 0,0017 nm 2007. Trong khi đó ngun vn FDI li
có đ bin đng cao hn hn so vi ODA và kiu hi vi đ lch chun đt giá
tr cao nht 0,009 nm 2009.
Hình 2:  lch chun ca các dòng vn ngoi t chuyn vào các quc gia đang
phát trin.

Ngun: Tác gi v t s liu ca World Bank.

0
0.001
0.002
0.003
0.004
0.005
0.006
0.007
0.008
0.009
0.01
2000
2001
2002

2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
KIU HI
FDI
ODA
13

Nh vic thc hin các chính sách thông thoáng kt hp vi các bin
pháp đưi ng đ thu hút kiu bào n , Trung Quc, Philipine và Mexico tip
tc là nhng quc gia nhn kiu hi nhiu nht trên th gii. Các nc nhn
nhiu kiu hi khác theo th t gm có: Nigeria, Ai Cp, Pakistan, Bangladesh,
Vit Nam và Ukraine. Phn ln các quc gia nhn nhiu kiu hi trên th gii
đu là các nc có nn kinh t cha phát trin và đang cn nhiu vn đ đu t
sn xut hàng hóa, phát trin công ngh trong nc.
Hình 3: Các nc nhn kiu hi nhiu nht trong nm 2014.
n v: T USD

Ngun: Tác gi v t s liu ca World Bank.

69

39.8
25
24
21.2
20.5
14.9
14
13
9
14

46
43.9
30.6
25
24.7
22.7
20.9
20.5
19.8
18.2
Ngoài s liu v lng kiu hi đ v các quc gia, thì t l kiu hi trên
GDP cng th hin quy mô ca kiu hi và mc đ ph thuc ca quc gia vào
kiu hi. Hình 4 th hin nhng quc gia đang phát trin nh Tajikistan,
Kyrgyztan, Nepal, Moldova, Haiti, Armenia là nhng nc có lng kiu hi
gi v vt quá 20% GDP trong nm 2014, trong đó Kyrgyztan là 46%,
Tajikistan là 43,9%,. Nhng quc gia có t l kiu hi trên GDP cao đa phn là
các quc gia nh và có nn kinh t kém phát trin. Vì vy kiu hi đi vi các
quc gia này đóng vai trò quan trng trong vic b sung ngun vn cn thit đ
phát trin tài chính, góp phn thúc đy tng trng kinh t quc gia.

Hình 4: Các quc gia có t l kiu hi trên GDP ln nht nm 2014.
n v: %

Ngun: Tác gi v t s liu ca World Bank.

15

3. TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY.
 Nghiên cu ca Chami, R. và cng s (2003): Dòng kiu hi có phi là
mt ngun vn h tr s phát trin?
Khi d liu kiu hi ngày càng đc ci thin và quy mô chuyn v các nc
tng nhanh liên tc đư to điu kin thun li cho các nghiên cu v tác đng ca
kiu hi đn kinh t v mô. M đu cho xu hng này Chami, R. và cng s (2003)
đư s dng d liu kiu hi tng hp cho mu gm 83 quc gia trong khong thi
gian t 1970 đn 1998.
Nghiên cu này s dng d liu bng, hi quy tc đ tng trng GDP theo
t l đu t trên GDP, t l lm phát, bin gi vùng và t l dòng t bn thc trên
GDP. D liu kiu hi nhóm tác gi s dng ly t lng kiu hi chuyn v ca
nhng ngi c trú. Sau đó, nhóm tác gi thay bin t l kiu hi ca ngi c trú
trên GDP bng t l tng trng ca bin này nh là mt nhân t hi quy đ phù
hp vi bn cht nng đng ca chuyn giao t nhân.
Chami và cng s (2003) đư khám phá ra rng, t l đu t trên GDP và t l
dòng t bn thc trên GDP có tng quan dng vi tng trng nhng t l kiu
hi trên GDP hoc là không có Ủ ngha thng kê hoc có tác đng tiêu cc đn s
tng trng.
Bc hi quy tip theo bài nghiên cu làm sáng t nghi vn liu có mi quan
h phi tuyn gia kiu hi và tng trng kinh t bng cách thêm bin bình phng
ca t l kiu hi trên GDP nhng kt qu hi quy không có Ủ ngha thng kê. Tuy
nhiên, khi bin t l tng trng kiu hi trên GDP đc thêm vào đ thay th bin
t l kiu hi trên GDP thì có tác đng tiêu cc và có Ủ ngha thng kê đn tng

trng kinh t.
Mi tng quan gia kiu hi và thu nhp là nguyên nhân dn đn vn đ
ni sinh, nhóm tác gi đư s dng bin công c và tin hành hi quy hai bc
(2SLS) vi bin công c này đ c lng mi quan h. Trong giai đon đu, mi
16

t l kiu hi trên GDP đc c lng là mt hàm ca chênh lch thu nhp và
chênh lch lãi sut thc ca tin gi ca mi quc gia so vi M. Trong giai đon
th hai, hi quy tng trng GDP trên đu ngi đc c lng s dng giá tr
phù hp ca t l kiu hi trên GDP  giai đon mt. Theo phng pháp này, bin
đng t l kiu hi trên GDP cng cho thy tác đng tiêu cc đn tng trng.
 gii thích cho mi tng quan âm gia kiu hi và tng trng kinh t,
Chami và cng s (2003) ch ra rng kiu hi làm thay đi mi tng quan gia lao
đng và sn lng. Trong điu kin không có kiu hi s thúc đy tng cung lao
đng đ bù đp thu nhp suy gim. Tuy nhiên, kiu hi đóng vai trò nh bo him
chng li cú sc thu nhp gim, nó đng thi khin cung lao đng không tng nh
k vng. Do đó chu k kinh t có th din ra theo hng ti t hn, tng ri ro v
sn lng ln th trng lao đng.
Kt qu ca mô hình cho thy, kiu hi có th làm gim đng c làm vic 
các nc tip nhn, to ra s ph thuc tài chính lâu dài và làm gim tng trng
kinh t.
 Nghiên cu ca IMF (2005): Hai vn đ nhng quc gia đang phát trin
đang phi đi mt.
Thc hin tng t hi quy trong nghiên cu ca Chami, R. và cng s
(2003), IMF (2005) đư thc hin nghiên cu bng cách ly mu 101 quc gia đang
phát trin trong giai đon t 1970 – 2003.
Tuy nhiên, d liu kiu hi trong nghiên cu ca IMF (2005) khác vi
nghiên cu ca Chami, R. và cng s (2003), kiu hi trong bài nghiên cu này bao
gm ba thành phn: kiu hi ca ngi c trú, thu nhp lao đng  nc ngoài và
tài sn thuyên chuyn ca ngi di c. IMF s dng các bin sau đ hi quy: GDP

thc bình quân đu ngi, t l kiu hi trên GDP, b bin kim soát bao gm: log
ca thu nhp k trc, giáo dc (đo lng bng t l tt nghip cp hai), log ca
17

tui th, đu t, lm phát, cán cân ngân sách, đ m thng mi và phát trin tài
chính.
Bài nghiên cu ca IMF cng gp phi vn đ ni sinh và cng tìm cách x
lý vn đ này bng cách s dng bin công c. Da theo Rajan và Subramanian
(2005), nhóm nghiên cu s dng hai bin công c đ đo lng khong cách đa lý
gia quc gia nhn kiu hi và quc gia có s lng ngi dân ca quc gia nhn
kiu hi di c đn ln nht, bin công c th hai là mt bin gi đo lng xem quê
hng ca ngi di c và nc ch nhà có cùng ngôn ng chung không. Bi vì các
bin công c này không thay đi theo thi gian, do đó c lng trung bình t nm
1970-2003 có th thc hin.
Kt qu nghiên cu ca IMF (2005) ch ra rng kiu hi không có tác đng
đi vi tng trng GDP bình quân đu ngi ít nht là trong các quc gia đc
nghiên cu.
 Nghiên cu ca Adam (2005): Kiu hi có làm gim nghèo đói  nhng
nc đang phát trin hay không?
Adam (2005) thc hin nghiên cu mi quan h ca kiu hi và di c quc t
vi nghèo đói  nhng nc đang phát trin. Ông s dng mu nghiên cu gm 71
nc đang phát trin trên th gii t nm 1988-1999.
u tiên, Adam s dng phng pháp OLS đ c lng. Tuy nhiên, sau đó
ông li cho rng bin kiu hi và t l di c quc t có th không phi là bin đc
lp ngoi sinh. Kiu hi và di c quc t có th làm gim nghèo đói, nhng nghèo
đòi có th tác đng đn lng kiu hi gi v hoc t l di c. Do vy đ khc phc
hin tng ni sinh trong mô hình nghiên cu ông s dng bin công c. Có ba bin
công c đư đc s dng: đu tiên là bin khong cách gia các nc gi và nhn
kiu hi, đây đc xem là bin công c tng đi tt. Nhiu công trình nghiên cu
đư cho thy rng khong cách gia nc gi và nhn kiu hi có tng quan âm vi

t l di c, bin công c th hai đc s dng là giáo dc, bin này đc xem là có
18

tng quan dng vi t l di c, bin công c cui cùng đc s dng là s n
đnh chính tr.
Adam còn phát hin ra rng quy mô di c quc t (đc đo bng t trng dân
s sng  nc ngoài) và quy mô kiu hi gi v (đc đo bng t l ca lng
kiu hi trên GDP) đu có tác đng đáng k đn vic xoá đói gim nghèo  các
nc đang phát trin. C th 10% gia tng trong di c quc t, s gim 3.5% t l
dân s sng trong nghèo đói; 10% gia tng trong lng kiu hi làm gim 2.1% t
l dân s sng trong nghèo đói. Hay nói cách khác, kiu hi và di c quc t có tác
đng tích cc đi vi vic gim nghèo đói  nhng nc đang phát trin góp phn
đáng k đn tng trng kinh t.
 Nghiên cu ca Catrinescu, N. và cng s (2006): Kiu hi, các đnh ch
vƠ tng trng kinh t.
Catrinescu, N. và cng s (2006) cho rng kt qu nghiên cu ca Chami và
cng s (2003) không vng do hai nguyên nhân: phng pháp c lng sai lý
thuyt và tht bi trong vic s dng b bin kim soát. Riêng v phng pháp c
lng, Chami và cng s đư không ch ra các vn đ liên quan đn c lng bng
khi các phn d t tng quan và gii quyt hoàn toàn vn đ ni sinh. Mc dù,
Chami và cng s đư s dng phng pháp hi quy bin công c vi các công c là
chênh lch thu nhp và chênh lch lãi sut gia M vi các nc nhn kiu hi
nhng vn cha loi b hoàn toàn vn đ ni sinh, chính vì vy làm kt qu hi quy
b sai lch.
Do đó đ bài nghiên cu gii quyt đc các vn đ trên, Catrinescu, N. và
cng s (2006) đư s dng phng pháp c lng Dynamic Panel Data (DPD) đ
hi quy mu d liu gm 114 quc gia t nm 1991 đn nm 2003. D liu kiu hi
nhóm nghiên cu s dng đc ly t ngun ca World Bank. Nhóm nghiên cu
tip tc lp lun c bn đ tng hiu qu tác đng ca kiu hi đi vi tng trng
kinh t ca mt quc gia là hng dòng kiu hi này vào hot đng đu t, to môi

19

trng kinh doanh lành mnh và lnh vc tài chính an toàn khuyn khích các h gia
đình s dng kiu hi đ đu t vào c vn vt cht và vn con ngi.
T đó, Catrinescu và cng s nhn ra vai trò quan trng ca các t chc
trong vic thc hin các chính sách kinh t và qun tr h tr môi trng đu t
kinh doanh, hng dòng kiu hi đn các hot đng góp phn tng trng kinh t.
Chính vì vy, nhóm nghiên cu đư đa thêm vào b bin kim soát ngoài GDP đu
ngi k trc, t l ngun vn (đu t) và dòng vn t nhân ròng trên GDP thì có
thêm các bin đnh ch sau: Ch s phát trin con ngi (UNHDI), ch s mc đ
tham nhng (CPI), sáu ch s điu hành nh trong nghiên cu ca Kaufmann, Kraay
và Mastruzzi (2003) và các ch s ri ro chính tr ICRG.
Da trên nhng lp lun và phng pháp nghiên cu c bn ca Chami và
cng s (2003), nhóm nghiên cu đư khc phc đc nhng hn ch ca bài nghiên
cu trc đây đ có đc kt qu nghiên cu vng và thuyt phc hn. Kt qu
nghiên cu cho thy mi quan h cùng chiu gia tng trng và đu t cng nh
gia tng trng và mt s bin đnh ch. Nghiên cu cng đa ra bng chng v
mi tng quan thun gia tng trng kinh t và kiu hi mc dù mi quan h này
khá yu.
 Aggarwal, Kunt và Peria (2006) nghiên cu kiu hi có thúc đy phát
trin tài chính hay không?
Trong khi tim nng phát trin ca các dòng kiu hi ngày càng đc công
nhn, tác đng ca kiu hi đn phát trin tài chính phn ln vn cha đc nghiên
cu. Vì vy, hiu bit tt hn tác đng ca kiu hi đn phát trin tài chính là rt
quan trng đ có th to điu kin cho dòng ngoi t này góp phn vào tng trng
và gim nghèo ca quc gia nhn kiu hi. Bài nghiên cu ca Aggarwal, Kunt và
Peria (2006) đư c gng đ lp đy khong trng trong các nghiên cu trc đây.
Nhóm nghiên cu s dng d liu ca 109 nc đang phát trin trong thi gian t
nm 1975-2007 đ xem xét mi liên h gia kiu hi và phát trin khu vc tài