SKKN Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS

Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
Lời nói đầu
Nước ta đang bước đầu vào một thế mới với nền công nghiệp hoá và hiện
đại hoá mở đầu cho thập kỉ mới và thế kỉ mới đòi hỏi con người thông minh
sáng tạo và năng động để làm chủ đất nước. Vì thế mà sự nghiệp giáo dục hiện
nay được coi là “ Quốc sách hàng đầu”. Đào tạo nhân tài cho đất nước. Điều này
khẳng định rất rõ về vai trò và vị trí của người giáo viên, đặc biệt là người giáo
viên THCS.
Năm học 2007- 2008 là năm học thứ năm thực hiện giảng dạy chương
trình theo SGK mới. Trong bối cảnh hiện nay ngành giáo dục và đào tạo đang nỗ
lực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động
sáng tạo của học sinh trong hoạt động học tập nhằm phù hợp với xu thế của thời
đại. Vấn đề này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với giáo viên THCS là phải đổi
mới cách dạy: Giáo viên chỉ là người hướng dẫn chỉ đạo điều khiển học sinh đi
tìm kiến thức mới, vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. Chính vì vậy học
sinh phải là người tự giác, chủ động, tìm tòi, phát hiện các kiến thức mới một
cách linh hoạt, sáng tạo vào thực tiễn cuộc sống thông qua sự dẫn dắt điều khiển
của giáo viên trong tiết dạy. Do vậy việc lựa chọn phương pháp dạy học sao cho
phù hợp với kiểu bài và phù hợp với đối tượng học sinh là một vấn đề rất quan
trọng, đó cũng là một thủ thuật sư phạm của người giáo viên. Nhận thức được
điều đó tôi mạnh dạn tìm hiểu và nghiên cứu đề tài “Phương pháp dạy học thể
thao tự chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ sở”
I. Phần mở đầu
I.1. Lí do chọn đề tài:
I.1.1. Cơ sở lí luận.
Để thực hiện tốt nghị quyết trung ương II khoá VII & nghị quyết trung ương
II khoá VIII tháng 12/ 1996 về việc đổi mới phương pháp dạy học với mục đích:
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh:
- Bồi dưỡng phương pháp tự học tự sáng tạo.
1
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS

- Rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
- Tác động đến tình cảm đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học
sinh.
Qua việc thực hiện thay sách giáo khoa các lớp khối THCS là một bước
ngoặt, bước tiến mới trong công cuộc đổi mới nền giáo dục nước ta, nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện. Muốn vậy đòi hỏi người thầy phải đổi mới
phương pháp dạy học cho phù hợp với nhu cầu đổi mới giáo dục. Để góp phần
thực hiện mục tiêu “Đào tạo học sinh thành những con người năng động, độc
lập, sáng tạo tiếp thu được những tri thức khoa học, kĩ thuật hiện đại, biết vận
dụng tìm ra các giải pháp hợp lí cho vấn đề trong cuộc sống của bản thân & của
xã hội”. Bộ môn thể dục cũng như các bộ môn khác ở THCS đang cố gắng đổi
mới phương pháp dạy học.
I.1.2. Cơ sở thực tiễn.
Qua nhiều năm thực tế giảng dạy điều mà tôi trăn trở là làm thế nào để
học sinh tiếp cận với bộ môn thể dục và đặc biệt là sở thích của các em là môn
thể thao gì. Để từ đó có sự yêu thích say mê môn học.
Qua giảng dạy tôi thấy nguyên nhân dẫn tới kết quả nói trên trước hết là
học sinh chưa chăm chỉ luện tập, chưa có cách học bộ môn cho phù hợp, vậy
làm thế nào để học sinh hiểu bài, nhớ kiến thức sâu sắc và vận dụng bài tập đó
là điều theo tôi nghĩ mỗi giáo viên phải đặt lên hàng đầu.
Đối với tiết dạy về thể dục giáo viên có thể áp dụng nhiều phương pháp
khác nhau.
Sau khi xem xét cân nhắc, dựa vào cơ sở nêu trên, tôi quyết định phương
pháp cần lựa chọn để đạt hiệu quả và chất lượng cao trong dạy học thể thao tự
chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở là: Nhóm phương pháp sức
bền, trực quan , phương pháp thực hành đi theo con đường tìm tòi nghiên cứu,
tỏ ra có nhiều ưu thế trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo và phù hợp với đặc
2
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
điểm tâm sinh lí lứa tuổi này (13-14 tuổi). Đồng thời cũng thể hiện được phương

pháp đặc thù của bộ môn, nhất là kinh nghiệm sống còn ít vốn hiểu biết còn
nghèo nàn, các biểu tượng tích luỹ còn hạn chế các em còn năng về tư duy hình
tượng cụ thể, tư duy theo thực nghiệm thì việc xây dựng các khái niệm đòi hỏi
phải lấy “thị phạm động tác” (các phương tiện trực quan) làm điểm tựa.
Các phương pháp này phát huy được tính tự giác, tích cực, chủ động,
sáng tạo dưới sự tổ chức và chỉ đạo của giáo viên, kiến thức thu nhận được sẽ
trở thành tài sản riêng của các em. Vì vậy các em hiểu bài sâu hơn, nắm kiến
thức chắc hơn. Trong trường hợp này các phương pháp đã góp phần phát triển tư
duy rèn kĩ năng cho học sinh, cho các em tập dượt, làm quen với các phương
pháp nghiên cứu nói riêng, phương pháp nhận thức nói chung, đặc biệt là kết
hợp với các yếu tố nêu và giải quyết vấn đề.
Bên cạnh quan sát và làm mẫu được sử dụng trong nhóm phương pháp
trực quan và thực hành thì phương pháp đàm thoại tìm tòi trong nhóm phương
pháp dùng lời cũng được vận dụng phổ biến trong dạy học Phương pháp dạy học
thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở.
I.2. Mục đích nghiên cứu.
Xuất phát từ nhiệm vụ cơ bản của đề tài là phương pháp dạy học thể thao
tự chọn trong trường Trung học cơ sở; xuất phát từ thực trạng dạy - học hiện nay
với mong muốn giải quyết được phần nào tình trạng dạy Thể dục buồn tẻ, kém
hiệu quả còn tồn tại ở các trường Trung học cơ sở, qua đó tìm ra phương pháp
tối ưu nhất giúp học sinh tập đúng, đáp ứng được mục tiêu môn Thể dục đề ra.
Mạnh dạn nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng
dạy và học ở phân môn Thể dục.
I.3 Thời gian - Địa điểm.
I.3.1. Thời gian:
Tôi nghiên cứu đề tài từ tháng 10 năm 2007 trong môn Thể dục.
3
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
I.3.2. Địa điểm:
Trường THCS : EATUL

I.3.3. Phạm vi đề tài.
I.3.3.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu:
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn cầu lông trong trường Trung
học cơ sở.
I.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu:
Trường THCS :EATUL
I.3.3.3. Giới hạn về khách thể khảo sát:
122 học sinh Trường THCS EATUL
I.4. Đóng góp mới về mặt lí luận, về mặt thực tiễn:
Hiện nay, cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu của con người ngày
càng đòi hỏi được nâng cao, nhất là nhu cầu trong lĩnh vực tinh thần. Để đáp lại
điều đó, các loại hình nghệ thuật phục vụ giải trí cũng ngày càng được coi trọng
và phục vụ đắc lực cho nhu cầu ngày càng cao của con người với đủ mọi lứa
tuổi. ở đây ta nói tới lứa tuổi Trung học cơ sở. Với độ tuổi này, các em có thể
tìm thấy niềm vui, đều bổ ích qua các muôn thể thao, bài thể dục, nhất là môn tự
chọn của các em. Với thể thao các em cảm thụ được cái hay, cái đẹp của tình
cảm đạo đức, cái đáng quí, đáng trân trọng trong cuộc sống mà cảm thụ được sự
phát triển về thể chất và thể lực. Tất cả các giá trị này được các em hấp thụ bằng
cảm xúc qua các bài tập các môn tập. Vì thế một vấn đề đặt ra là: Làm thế nào
có một phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung
học cơ sở ? Để đạt được điều đó người thầy giáo phải xây dựng cho mình những
phương pháp cụ thể để chuyền qua học sinh nhằm rèn cho các em nắm bắt được
những động tác cụ thể của bài học.
II Phần Nội Dung
II.1.Chương 1: Tổng quan.
II.1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu.
4
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
Đây là một trong những nội dung được nhiều giáo viên nghiên cứu ở
những mức độ khác nhau và họ cũng được những kết quả nhất định. Song việc

thực hiện được kết quả như thế nào tuỳ thuộc vào từng người giáo viên.
Bản thân tôi không có tham vọng đi sâu và nghiên cứu tất cả chương trình
thể dục các khối, lớp mà chỉ bước đầu tìm hiểu “Phương pháp dạy học thể thao
tự chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ sở ”.
II.1.2 Cơ sở lí luận :
Chương trình thể dục nghiên cứu về các động tác phức tạp đòi hỏi phải có
sự khéo léo, uyển chuyển, nhanh nhẹn nhưng phải rứt khoát. Đó là một thuận lợi
cho cả giáo viên và học sinh trong đổi mới cách dạy học và đổi mới cách học.
Khi xem xét xong cơ sở để tiến hành đổi mới phương pháp dạy học bằng
các phương pháp tích cực, tôi tiến hành tìm hiểu và xác định.
II.1.2.1. Đối với giáo viên và học sinh .
Lúc này giáo viên không còn là người chỉ truyền đạt kĩ thuật cho học sinh
mà còn là người tổ chức, hướng dẫn học sinh tự tìm tòi chiếm lĩnh tri thức môn
thể dục. Muốn đạt được như vậy bài soạn không chỉ thiết kế công việc của thầy
mà chủ yếu thiết kế hoạt động học tập của trò ( như làm thị phạm động tác, quan
sát động tác, tranh hình, bài tập ). Khi lên lớp người thầy phải là huấn luyện
viên, giao nhiệm vụ hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động học tập. Lúc
này người thầy chỉ uốn nắn khi học sinh thực sự gặp khó khăn & đóng vai trò
làm trọng tài cho cuộc tranh luận của các em.
Còn đối với học sinh. Để học sinh chủ động và tích cực tự lực chiếm lĩnh
chi thức sinh học các em cần phải đạt được.
- Tạo nhu cầu nhận thức có mong muốn tìm hiểu các động tác cần thiết
cho bản thân.
- Tự lực tham gia vào các hoạt động học tập do giáo viên hướng dẫn.
- Có điều kiện để bộc lộ khả năng tự nhận thức, tự bảo vệ ý thức của
mình khi tranh luận.
5
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
- Khuyến khích nêu thắc mắc nêu tình huống có vấn đề và tham gia giải
quyết.

II.1.2.2. Đối với nội dung.
Nội dung mỗi tiết học cần được lựa chọn kĩ, tránh luyện tập quá sức để có
đủ thời gian cho học sinh thực hiện hoạt động học tập. Với sách giáo viên ngày
nay dòi hỏi giáo viên cần biết chọn lọc bài tập động tác để có thể hướng dẫn học
sinh cách học tránh tham lam hoặc thông báo tri thức một cách đơn thuần.
Ngoài giờ tập tôi yêu cầu học sinh tham gia các trò chơi để nhằm các em
cuốn hút yêu thích bộ môn và có thời gian tập thêm ở nhà nhằm tăng cường hoạt
động tự lực học tập của học sinh .
II.1.2.3. Đối với đồ dùng học tập.
Trong dạy học sinh học, đồ dùng học tập có vai trò quan trọng, nó vừa là
nguồn cung cấp tri thức vừa là phương tiện giúp học sinh tìm tòi tri thức mới.
Do đó việc tạo ra cách học tập thích hợp cho các tiết học là nhiệm vụ quan trọng
của người thầy. Xác định rõ như vậy nên tôi đã lựa chọn đồ dùng học tập là
những đồ dùng dễ kiếm, dễ sử dụng, dễ làm để từ đó có thể nhân nhanh ra số
lượng lớn hoặc hướng dẫn học sinh tự làm được.
Trong quá trình giảng dạy tôi thấy một trong những phương pháp dạy học
được chú ý trong quá trình cải tiến để tìm lại kết quả cao trong dạy các đơn vị
kiến thức cơ bản là quan sát tìm tòi với các hình thức học tập:
Một là hình thức học tập cá nhân: Mỗi cá nhân phải hoàn thành nhiệm vụ
do tôi giao cho mỗi bài tập cụ thể, hoăc từng động tác & phải tạo ra được các
sản phẩm cụ thể.
Hai là hình thức học tập theo nhóm: Tôi chia lớp thành từng nhóm, mỗi
nhóm gồm số người bằng nhau. Cụ thể chia nhóm theo tổ học tập hoặc theo đội,
hay hai đội ghép với nhau mỗi nhóm thực hiện một loại nhiệm vụ hoặc cùng
thực hiện một nhiệm vụ học tập, sau đó mỗi nhóm cử một đại diện nên thị phạm
động tác và bảo vệ kết quả đã đạt được của nhóm mình trước lớp. Hình thức này
6
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
buộc các thành viên trong nhóm cùng hoạt động, cùng làm việc trao đổi thảo
luận với nhau.

Kết luận chương 1
Xuất phát từ những cơ sở lí luận, nghiên cứu cơ sở thực tế gắn với việc
dạy và học của các trường trong Huyện.Tôi đã nghiên cứu và chọn đề tài:
“Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ
sở ”.
Chương 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu
II.2.1. Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Nhiệm vụ về lí luận
Để thực hiện mục đích nghiên cứu Đề tài này sẽ giải quyết những nhiệm
vụ sau :
+ Nghiên cứu lý thuyết.
+ Nghiên cứu thực trạng.
+ Hệ thống hoá một số vấn đề lí luận về Phương pháp dạy học thể thao tự
chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ sở
+ Nâng cao chất lượng dạy học môn Thể dục ở trường Trung học cơ sở.
-Nhiệm vụ thực tiễn
+ Tìm hiểu nghiên cứu khảo sát thực trạng việc sử dụng Phương pháp dạy
học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Phổ thông cơ sở
+ Đề xuất vấn đề sử dụng phương pháp, phương pháp dạy học và khảo sát
tính khả thi của vấn đề sử dụng phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng
dạy và học
+ Đề xuất các biện pháp sử dụng phương pháp dạy học của giáo viên.
II. 2.2 Các nội dung cụ thể trong đề tài:
7
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
II.2.2.1.Nghiên cứu đặc điểm sinh lí lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở.
- Lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở là một giai đoạn tất yếu của cuộc đời.
ở lứa tuổi này các em có những đặc điểm riêng. Đó là tính cách hồn nhiên ngây
thơ, trong sáng mang nhiều cảm tính và tiềm thức những khả năng phát triển đó
cũng là lứa tuổi trong giai đoạn hình thành nhân cách.

- Lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở các em rất hiếu động học tập và làm
việc theo ý thích. Các em ham chơi hơn học. Bởi vậy các phương pháp truyền
thụ cho các em phải phù hợp với lứa tuổi các em. Qua nhiều năm nay nền giáo
dục đã nghiên cứu thực nghiệm và áp dụng thực tế sao cho việc giảng dạy phù
hợp với lứa tuổi học sinh. Hiện nay phương pháp dạy học “Lấy học sinh làm
trung tâm”. “Học mà chơi – Chơi mà học” làm cho giờ học thêm sinh động. Phát
triển sự hứng thú trong học tập của học sinh. Các em học sinh Trung học cơ sở
thường hiếu động dễ hưng phấn, khó tập trung chú ý lâu, hay hướng tới các hoạt
động cụ thể, kết quả trực tiếp hoặc nhanh thấy kết quả. Chính vì vậy mà các em
thường không chú ý và không lĩnh hội được những kiến thức khó và trừu tượng.
Trí nhớ có vai trò quan trọng đối với toàn bộ hoạt động của con người.
Đối với hoạt động học tập cũng vậy. Nếu không có trí nhớ thì các em không thể
tiếp thu các kiến thức có mối liên quan với nhau. Bước vào giai đoạn Trung học
cơ sở đặc biệt là lớp đầu cấp. Trí nhớ của các em được được xác dịnh trên cơ sở
mới của quá trình học tập và bắt đầu được điều khiển một cách có ý thức.
Nhưng các em vẫn chưa tránh khỏi tình trạng chóng nhớ nhanh quên. Các em
chưa quen với tổ chức việc ghi nhớ. Chưa biết cách ghi nhớ có điểm tựa theo
những sơ đồ lôgic. Vì vậy người giáo viên cần khơi dậy nhận thức đã biết một
cách hợp lí, sao cho các kiến thức chính là những điểm tựa khơi dậy một cách dễ
dàng những kiến thức trong các em. Học sinh Trung học cơ sở nói chung sự phát
triển của các em theo hướng hình thành nhân cách. Định hình và hoàn thiện dần
bản thân theo mục tiêu giáo dục ở lứa tuổi trẻ đều tiềm chức một khả năng phát
triển. Khả năng phát triển lớn cùng thời gian và bắt nhịp hoà đồng phù hợp với
8
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
thời đại mà các em đang sống. Mỗi giáo viên phải dựa vào đó mà có những yêu
cầu về kiến thức và phương pháp dạy sao cho không lỗi nhịp với thời đại.
ở lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở là giai đoạn phát triển mới của tư duy
nó thường được gọi là giai đoạn thao tác cụ thể của tư duy. Các thao tác tư duy
này được gọi tắt là cụ thể. Vì trong một chừng mức nhất định, chúng còn dựa

trực tiếp trên các đồ vật, hiện tượng thực tại mà chưa tác động được lên lời nói
và các giả thiết bằng lời.
Trong một chừng mực nào đó hành động trên các đồ vật sự kiện bên
ngoài là chỗ dựa hay điểm xuất phát cho các hành động trong óc. Là một giáo
viên Trung học cơ sở thì tối thiểu cũng phải nắm được những điều cơ bản về đặc
điểm tâm sinh lí lứa tuổi để từ đó áp dụng một cách khoa học vào quá trình dạy
học cũng như áp dụng từng phần từng bài cụ thể. ở đề tài này tôi nghiên cứu
phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ
sở để phục vụ cho công tác giảng dạy đạt hiệu quả.
II.2.2.2. Nghiên cứu về nhiệm vụ môn học.
- Bước đầu các em có một số kiến thức cơ bản đơn giản thiết thực về các
bài thể dục, các động tác. Tên gọi và các thành phần và kết quả của các bài tập.
Mối quan hệ của các bài tập và các môn tự chọn liên quan với nhau.
- Hình thành và vận dụng các kĩ năng về các động tác cơ bản. Thực hiện
một số động tác cơ bản, biết cách Thực hiện dẫn dắt bóng, biết chuyền bóng và
thực hiện tâng bóng, đảo bóng, thể lực. Nhận biết được một số kĩ thuật, đưa
bóng, tâng bóng bằng mu bàn chân, chuyền bóng bật tường, sút bóng chính diện,
đánh đầu Các em phải thành thạo các kĩ thuật trên.
- Các em tự phát hiện, tự tìm tòi và tự chiếm lĩnh kĩ thuật mới chăm chỉ
luyện tập hứng thú với giờ học, bài học.
II.2.2.3. Nghiên cứu về chương trình.
- Chương trình thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Thung học cơ
sở là bộ phận của chưong trình Thể dục. Chương trình này kế thừa và phát triển
thành tựu về dạy học. Thể thao tực chọn thực hiện những đổi mới về cấu trúc
9
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
nội dụng để tăng cường hình thành và ứng dụng kiến thức mới quan tâm đúng
mức đến việc đổi mới phương pháp dạy học. Từ đó giúp học sinh hoạt động học
tập tích cực, linh hoạt sáng tạo theo năng lực của học sinh.
* Thời lượng chương trình dạy Thể thao tự chọn môn báng đá.

- Lớp 6 = 12 tiết.
- Lớp 7 = 12 tiết.
- Lớp 8 = 12 tiết.
- Lớp 9 = 12 tiết.
- Mỗi tiết học 45 phút.
- Tổng số thời lượng môn tự chọn cả năm là cả năm là; 45*48=2160 tiết
* Kiến thức: Gồm các mạch kiến thức là.
- Trò chơi phát triển thể lực.
- Các kĩ thuật cơ bản của môn bóng đá là:Tâng bóng bằng mu bàn chân,
dẫn bóng bằng lòng bàn chân ( đi hoặc chạy), đá bóng bằng lòng bàn chân, kĩ
thuật di chuyển, chuyền bóng bằng lòng bàn chân, đá bóng bằng mu bàn chân,
đá bóng má ngòi bàn chân vv
- Các yếu tố thể lực cũng rất quan trọng cho các em khi tập môn thể thao
này vì thể thao rèn cho các em một thể lực rồi rào và sung mãn, giúp cho các em
phát triển về sức khỏe.
II.2.2.4. Nghiên cứu về sách giáo khoa
- Sách giáo khoa là tài liệu pháp lí để gióa viên nghiên cứu giảng dạy.
Giáo viên phải khai thác triệt để nội dung sách giáo khoa. Trong sách giáo khoa
có từng môn riêng biệt bao gồm cả động tác và kĩ thuật giúp học sinh rèn và
phát triển thể hình.
Sách giáo viên, thiết kế dạy môn thể dục nói trung và phân môn tự chon
nói riêng. Dựa vào sách giáo viên để tham khảo lập kế hoạch bài dạy từng tiết
sao cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh cụ thể của địa phương, lớp học.
Tóm lại: Tài liệu phục vụ cho dạy học Thể dục. Khi dạy giáo viên cần
nghiên cứu kĩ để vận dụng một cách linh hoạt có chất lượng và phù hợp với học
10
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
sinh nhằm nâng cao hiệu quả dạy - học bộ môn, đồng thời giáo viên phải tham
khảo thêm một số tài liệu nâng cao khác.
II.2.2.5. Nghiên cứu về phương pháp dạy môn tự chọn.

a. Phương pháp dạy học bài mới
*Tự phát hiện tự giải quyết nhiệm vụ của bài học: Phương pháp vào
không thể thiếu, ví dụ: Khi dạy tiết 59: Ôn tập; một số kĩ thuật cơ bản,bài tập
chiến thuật 1- 2; chuyền bóng đổi chỗ; đấu tập và thể lực.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng các kĩ thuật và chiến thuật cho
phù hợp với bộ môn và nêu được cách thực hiện.
* Tự chiếm lĩnh kiến thức mới
- Sau khi học sinh tìm ra được kĩ thuật, giáo viên tổ chức cho học sinh
thực hiện kĩ thuật đó để từ đó học sinh rèn luyện thành kĩ năng, kĩ xảo.
- Từ đó giáo viên tập cho học sinh tái hiện các kiến thức đó bằng cách vừa
hấp dẫn vừa khích lệ học sinh thi đua học tập. Các em thường xuyên thực hành
luyện tập kiến thức mới đó để giải quyết các vấn đề trong học tập trong đời
sống.
- áp dụng phương pháp dạy học mới giúp học sinh biết phát hiện chiếm
lĩnh kiến thức mới và cách giải các vấn đề gần gũi đời sống.
* Thiết lập mối quan hệ giữa kiến thức mới và kiến thức đã học.
- Cấu trúc môn thể dục đã góp phần giúp học sinh:
+ Thường xuyên phải huy động kiến thức để phát hiện và chiếm lĩnh kiến
thức mới – ví dụ: Ôn những nội dung đã học ở bài trước thuần thục sau đó mới
chuyể sang nội dung học mới.
+ Đặt kiến thức mới trong mối quan hệ với kiến thức đã học.
- Mỗi giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung chương trình và nhận biết
được những ý định của phân phối trường trình thì có thể có nhiều điều kiện ôn
tập củng cố kiến thức đã học, giúp học sinh huy động chúng để phát hiện, chiếm
lĩnh, vận dụng kiến thức mới tìm ra những nội dung còn tiềm ẩn trong bài học.
b. Phương pháp dạy học và các nội dung luyện tập.
11
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
* Nhiệm vụ chủ yếu là củng cố các kiến thức và kĩ năng cơ bản của
chương trình. Rèn luyện các năng lực giúp học sinh hiểu ra rằng học không để

biết mà học còn để rèn luyện và vận dụng kĩ năng đó vào thực tiễn.
c. Nghiên cứu soạn bài
- Soạn bài thực chất là lập kế hoạch tổ chức hướng dẫn học sinh hoạt động
học tập tích cực nhằm đạt được mục tiêu của một bài học thể dục.
- Mỗi bài học cần có:
+ Mục tiêu, mức độ, kiến thức, kĩ năng cần đạt.
+ Xác định phương pháp dạy học.
Nêu các phương pháp của giáo viên thực hiện trong từng tiết, từng bài học
cụ thể và áp dụng đối với học sinh ra sao.
+ Các hoạt động dạy học chủ yếu
Xác định rõ tên từng hoạt động
- Cách tiến hành từng hoạt động
- Cách đưa các đồ dùng dạy vào thời điểm nào cho thích hợp và đạt hiệu
quả cao.
- Khi củng cố bài cần sử dụng linh hoạt các trò chơi học tập
Kết luận chương 2
Qua nhiệm vụ nghiên cứu nội dung cụ thể trong đề tài đã nghiên cứu từ
đó tôi đã lựa chọn phương pháp nghiên cứu và kết quả nghiên cứu cụ thể cho
môn Thể dục nói chung và phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá
trong trường Trung học cơ sở.
II.3 Chương 3: Phương pháp nghiên cứu - kết quả nghiên cứu:
II.3.1 Phương pháp nghiên cứu :
II.3.1.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
Nghiên cứu chương trình sách giáo viên thể dục Trung học cơ sở để tìm
hiểu nội dung chương trình các em cần tiếp thu, tìm hiểu sự sắp xếp số lượng
12
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
của các bài tập mà các em sẽ được học. Từ đó rút ra những thuận lợi, khó khăn
cơ bản về chương trình.
Nghiên cứu một số tài liệu, giáo trình ’’ phương pháp dạy học thể thao tự

chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở’’.
II.3.1.2 : Phương pháp điều tra.
Điều tra về kĩ năng, kĩ thuật của học sinh trong lớp, Hỏi học sinh một số
câu hỏi sau :
? Em có thích môn thể thao bóng đá không ?
? Em thấy kĩ thuật của môn thể thao này như thế nào ?
? Em thực hiện tất cả các kĩ thuật của môn bóng đá ra sao ?
II.3.1.3 : Phương pháp nghiên cứu và tổng kết sư phạm.
Dự giờ một số đồng chí cùng chuyên môn để có những nhận xét xác thực
về phương pháp dạy học cho học sinh hiện nay.
II.3.1.4 : Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
Trao đổi với một số giáo viên có kinh nghiệm dạy môn thể dục nhiều
năm.
Trao đổi với học sinh để tìm hiểu ý kiến của các em về môn học và phần
học.
II.3.1.5 : Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
Tiến hành dạy hai tiết thực nghiệm làm cơ sở thực tế cho những lý luận
đưa ra.
.
II.3.1. 6 Phần lớn các em rất hạn chế nghe và nói tiếng việt, chủ yếu
các em sử dụng tiếng địa phương. Một phần đã qua lớp tiểu học và ở địa
phương. Các em luôn luôn được sự quan tâm của gia đình nhà trường và xã hội.
II.3.2.2 Thực trạng.
13
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
II.3.2.2.1. Thực trạng áp dụng dạy học môn tự chọn vào học sinh Trung
học cơ sở
* Tình hình học sinh.
Tổng số học sinh của trường : 953em,
Mặt bằng kiến thức : Tôi tiến hành điều tra thông qua việc kiểm tra kết

quả năm trước năm học 2007 - 2008 và thu được kết quả như sau :
Học sinh giỏi 12 em chiếm 10%
Học sinh khá 70 em chiếm 57%
Học sinh trung bình 40 em chiếm 33%
Qua kết quả kiểm tra trên ta thấy : Tỷ lệ học sinh khá giỏi chiếm tới 67%
đây là một điều kiện thuận lợi cho việc học nói chung của trường. Số lượng học
sinh vừa phải nên giáo viên có thể quan tâm nhiều đến học sinh. Hơn nữa, học
sinh luôn luôn giúp đỡ học hỏi nhau trong học tập. Thêm vào đó là học sinh
được sự quan tâm, giúp đỡ của gia đình và nhà trường Đây chính là những
điều kiện thuận lợi giúp cho việc học của học sinh đạt kết quả tốt hơn.
* Thực trạng của học sinh.
Tôi đã tiến hành điều tra thực trạng về việc thực hiên học môn tự chọn
của học sinh ở các lớp bằng cách đưa ra một số động tác đơn giản như tâng bóng
bằng mu bàn chân hoặc dẫn bóng bằng lòng bàn chân và yêu cầu học sinh thực
hiện. Yêu cầu tôi đưa ra nằm trong chương trình học của các em .
Qua cuộc điều tra này tôi đã thu được kết quả như sau :
Học sinh giỏi 8 em chiếm 7%
Học sinh khá 65 em chiếm 53%
Học sinh trung bình 43 em chiếm 35%
Học sinh yếu 6 em chiếm 5%
Với kết quả này ta thấy được khả năng thực hiện các động tác của các em
còn rất hạn chế, tỷ lệ giữa học sinh thực hiện được, thực hiện trung bình, thực
hiện yếu có sự chênh lệch rõ ràng.
14
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
Qua việc nhìn các em thực hiện tôi thấy : hầu hết các em thực hiện còn
lúng túng, động tác chưa rứt khoát, chân tay còn ngọng nghịu
II.3.2.2.2. Trao đổi với giáo viên và học sinh.
? Đồng chí cho biết tình hình thực hiện các động tác kĩ thuật trong chương
trình thể thao tự chọn thì so vói năm trước học sinh thực hiện như thế nào ?

Trả lời : Nhìn chung, việc thay đổi phương pháp đã được chú trọng và
các em đã ngày càng có ý thức luyện tập trong các giờ Thể dục. Nếu làm phép
so sánh về khả năng thực hiện của học sinh khóa trước và khóa này thì tôi thấy
tiến bộ rõ rệt về chất lượng bài tập và và ý thức luyện tập của các em . Mặc dù
tôi cũng đã có những phương pháp đưa ra cụ thể trong việc giúp các em luyện
tập, đặc biệt là những kĩ thuật cơ bản song có nhiều nguyên nhân tác động ( có
cả chủ quan lẫn khách quan) nên trong trường , lớp vẫn còn có những em thực
hiện vẫn còn chưa tốt:
? Đồng chí đã sử dụng những phương pháp dạy học nào trong việc thực
hiện dạy môn thể thao tự chọn trong trường trung học cơ sở ?
Trả lời : Lấy phương pháp dạy học tích cực làm điểm tựa : phát huy tính
tích cực, sáng tạo của học sinh trong việc lĩnh hội tri thức, tôi thường phối hợp
nhiều phương pháp để giừ học đạt hiệu quả. Ví dụ : Giáo viên thị phạm động tác
kĩ thuật, học sinh quan sát, sau đó nêu từng động tác và thực hành theo. Khi
luyện thực hiện động tác cần cho học sinh thực hiện cá nhân hoặc theo nhóm sau
đó cho học sinh tự nhận xét cách thực hiện của mình và cách thực hiện của bạn.
? Theo đồng chí, việc rèn kĩ thuật động tác cho học sinh trong giờ Thể
dục có quan trong không ? Vì sao ?
Trả lời : Học kĩ thuật bóng đá là một phần luyện tập không thể thiếu
trong giờ học thể thao tự chọn môn bóng đá. Vì thế mà việc rèn kĩ năng, kĩ thuật
là một việc làm rất quan trọng bởi thực hiện kĩ thuật và thể lực giúp cho các em
cảm nhận cảm giác tốt hơn, tự tin hơn, để trở thành kĩ năng kĩ sảo trong luyện
tập.
15
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
Ngoài ba câu hỏi trên, tôi còn hỏi đồng chí bắc một số câu hỏi khác nữa
xoay quanh vấn đề phương pháp dạy học môn tự chọn đặc biệt về môn bóng đá
thu hút sự tập chung chú ý và nhiệt tình với các em.
Để biết rõ hơn về phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá
trong trường Trung học cơ sở, tôi đã có cuộc trao đổi với đồng chí đều nhấn

mạnh rằng : Việc đưa phương pháp cho một tiết dạy là rất cần thiết và quan
trọng bởi đó là hoạt động đòi hỏi sự tích cực trong dạy và học của cả giáo viên
và học sinh. Hai đồng chí cũng cho biết rằng : Việc đưa một số phương pháp
chưa hợp lý nên việc học và tham gia của học sinh chưa cao, song hai đồng chí
đã hứa rằng : Sẽ dùng sự nhiệt tình cộng với sự tận tụy, lòng yêu nghề của mình
để tìm những phương pháp cụ thể hơn để áp dụng vào từng bài cụ thể nhằm góp
phần nâng cao chất lượng của học sinh nói chung và phương pháp dạy học thể
thao tự chọn môn bóng đá nói riêng.
* Trao đổi với học sinh.
Để nắm rõ hơn về thực trạng dùng phương pháp vào bài dạy có hiệu quả
không, tôi đã tiến hành trao đổi với học sinh tại trường.
? Em có thích môn thể thao tự chọn bóng đá không ? Tại sao ?
Một số em học sinh lớp 6 trả lời : Em không thích lắm vì học khó lắm.
Một số học sinh lớp 8 trả lời : Em thích học vì môn bóng đá cho em sức
khỏe và sự khéo léo hơn và thấy thích bài học hơn.
Ngoài ra tôi còn sử dụng một số câu hỏi khác đối với học sinh lớp 7 - 9 và
hầu hết các em đều cho biết : Việc thực hiện phương pháp để áp dụng vào môn
học là rất quan trọng. Điều này cho thấy : việc đưa phương pháp dạy học thể
thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở đang ngày càng được
quan tâm từ hai phía : Cả giáo viên và học sinh. Và một vấn đề đặt ra là : làm
thế nào để nâng cao chất lượng của học sinh qua sử dụng phương pháp sao cho
phù hợp.
II.3.2.3. Đánh giá thực trạng.
16
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
Nhìn chung, ở trường THCS E atul và các trường trung học cơ sở toàn
quốc nói chung thì việc sử dụng phương pháp dạy học cho học sinh đã và đang
rất được chú trọng. Đa số giáo viên đã dùng phương pháp dạy học thể thao tự
chọn môn bóng đá trong trường trung học cơ sở, đặc biệt là mỗi giáo viên đã tìm
ra phương pháp riêng cho mình để phù hợp với đặc điểm của học sinh từng lớp.

Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của học sinh, tạo sự hứng thú cho học sinh trong việc học. Tuy nhiên,
bên cạnh đó thì việc áp dụng phương pháp ở các trường Trung học cơ sở vẫn
còn có những bất cập, những tồn tại.
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tôi xin mạn phép đưa ra một số
nguyên nhân của những tồn tại đã nói ở trên.
II.3.2.3.1. Nguyên nhân chủ quan.
* Đối với giáo viên.
Bên cạnh những giáo viên rất nhiệt tình, tận tụy, không ngừng học hỏi,
trau rồi kinh nghiệm để nâng cao chất lượng các giờ học nói chung và chất
lượng của việc dạy học tự chọn trong môn Thể dục nói chung thì vẫn còn một số
giáo viên chưa thực sự nhận biết được tầm quan trọng của việc đưa những
phương pháp vào giảng dạy môn thể thao tự chọn, dẫn đến hiệu quả giờ học
chưa cao. Ngoài ra, một số giáo viên do trình độ còn hạn chế, chưa thực sự nắm
được vững nhưng phương pháp hoặc chưa có phương pháp phù hợp và hiệu quả.
Có giáo viên do phương pháp yếu nên học sinh thực hiện các động tác trong
môn học chưa hiệu quả, hoặc đưa ra phương pháp chưa lôi cuốn được học sinh,
thị phạm động tác còn chưa rứt khoát nên học sinh học theo cái sai của chính
giáo viên dạy.
* Đối với học sinh.
Bên cạnh những học sinh có ý thức học, có ý thức học, có ý thức tập
luyện thì còn rất nhiều học sinh chưa thực sự nhận thức được tầm quan trọng
của việc đưa phương pháp vào dạy học môn thể thao tự chọn các em còn chây
17
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
lười trong việc rèn luyện hoặc tập có tính ỷ lại không thực hiện các động tác,
nhiều em trong giờ học còn chưa chú ý vào bài học.
Do trình độ nhận thức, khả năng cảm thụ của học sinh có sự khác nhau
dẫn tới thực trạng em thực hiện động tác kĩ thuật chưa được đồng đều vì thế chất
lượng các giờ học Thể dục chưa đạt kết quả cao như mong muốn.

II.3.2.3.2. Nguyên nhân khách quan.
* Đối với giáo viên :
Do lượng thời gian cho mỗi tiết học còn ít nên giáo viên không quan tâm
hết mọi học sinh trong lớp, chỉ quan tâm đến các em thực hiên tốt và khá tốt.
Do cơ sở vật chất, đồ dùng thiết bị dạy học cung chưa thực sự là đầy đủ
nên có ảnh hưởng tới chất lượng giờ học.
Do việc môn thể dục ở các trường không được coi trọng trong các môn ở
trường Trung học cơ sở nên giáo viên chưa có sự quan tâm và đầu tư đúng mức
tới việc nghiên cứu phương pháp vào bài dạy.
* Đối với học sinh :
Do học sinh chưa thực sự nhận được hướng dẫn của giáo viên, chưa nhận
được sự quan tâm đúng mực của các phụ huynh nên hiện thực học sinh còn
yếu trong các trường trung học cơ sở.
Trên đây là một số nguyên nhân của những tồn tại trong việc phương
pháp dạy học thể thap tự chọn mà tôi đã rút ra được qua điều tra, nghiên cứu
thực trạng ở trường trung học cơ sở trong quá trình hoàn thành đề tài nghiên cứu
khoa học về ‘‘Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường
Trung học cơ sở ’’.
Rất mong các thầy cô - những người làm công tác giáo dục hãy quan tâm
hơn nữa tới việc đưa những phương pháp vào tiết dạy ; hãy tận tụy, kiên trì,
không ngừng học hỏi, nghiên cứu tài liệu và trau dồi kĩ năng, phương pháp để
phục vụ cho sự nghiệp giảng dạy nói chung và việc đưa phương pháp vào dạy
học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường Trung học cơ sở nói riêng được
tốt.
18
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
II.3.2.4. Đề xuất biện pháp ‘‘phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn
bóng đá trong trường Trung học cơ sở’’.
Để góp phần vào việc khắc phục các mặt còn hạn tồn tại và để phát huy
được tác dụng của phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong

trường Trung học cơ sở, tôi xin phép đưa ra một số đề xuất phương pháp như
sau :
* Đối với giáo viên :
- Tôi đã nghiên cứu kĩ các phương pháp dạy học Thể dục nhằm giải quyết
các nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức, hình thành kĩ năng, góp phần giữ gìn sức
khỏe, nâng cao thể lực. Vì vậy có rất nhiều phương pháp dạy học chia ra nhiều
nhóm khác nhau :
+ Nhóm phương pháp sử dụng lời nói : Các phương pháp thường gặp
trong nhóm phương pháp sử dụng lời nói gồm có các hình thức ; phân tích,
giảng giải, kể chuyện và thảo luận (đàm thoại).
+ Nhóm phương pháp trực quan : trực quan là tiền đề cần thiết và không
thể thiếu được trong dạy học thể dục, tính trực quan trong dạy học thể dục biểu
hiện ở việc sử dụng rộng rãi các cảm giác, các thụ cảm của nhiều giác quan,
giúp học sinh nhanh chóng có khái niện, biểu tượng về động tác hoặc mô tả
tượng trưng.
+ Nhóm phương pháp luyện tập : là phương pháp luyện tập một động tác
toàn vẹn với kết cấu của nó. Luyện tập để đạt mục đích hình thành kĩ năng, kĩ
sảo vận động và phát triển tố chất vận động. Để tích cực hóa giáo viên cần có
những thông tin nhận xét đánh giá kịp thời sẽ có tác dụng đối với người tập.
* Đối với học sinh :
- Tôi đưa ra những phương pháp phù hợp vận dung đối với các em để phù
hợp với lứa tuổi ví dụ như : ở lứa tuổi Trung học cơ sở các em rất hiếu động các
em luôn có sự ganh đua nhau trong mọi lĩnh vực. Đó chính là hình thức tổ chức
sao cho hoạt động các em đạt hiệu quả cao.
- Ngoài ra giáo viên có thể tổ chức các cuộc thi bằng các hình thức.
+ Dẫn bóng hình chữ Z.
+ Chuyền bóng trúng đích.
+ Tâng bóng tính điểm.
Nói chung các phương pháp giáo viên đưa ra phải phù hợp với tiết học
từng nội dung cụ thể, từ đó mới thu hút học sinh mới phát huy được tính tích cực

trong học tập, nâng cao chất lượng.
19
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS

Eatul ngày 13 tháng 11 năm 2009
20
Phương pháp dạy học thể thao tự chọn môn bóng đá trong trường THCS
II.
21