Tác động của bộ ba bất khả thi đến lạm phát tại Việt Nam Luận văn thạc sĩ Đại học Kinh tế TP.HCM, 2014

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH






NGUYN KIM ANH




TÁC NG CA B BA BT KH THI
N LM PHÁT TI VIT NAM




LUN VN THC S KINH T






TP. H CHÍ MINH - NM 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH


NGUYN KIM ANH

TÁC NG CA B BA BT KH THI
N LM PHÁT TI VIT NAM


Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T



Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS Trn Hoàng Ngân



TP. H CHÍ MINH - NM 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng Tôi vi s giúp đ ca
Ging viên hng dn trên c s tham kho các tài liu trong và ngoài nc đc
lit kê đy đ trong lun vn. Các s liu thng kê là trung thc đc ly t các
ngun đáng tin cy, ni dung và kt qu nghiên cu đc nêu trong lun vn này
cha tng đc công b trong bt c công trình nào cho ti thi đim hin nay.
Tp.HCM, ngày….tháng…. nm 2014
Tác gi

Nguyn Kim Anh

















MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
Trang
PHN M U 1

 Mc tiêu nghiên cu 2
 i tng nghiên cu 2
 Phm vi nghiên cu 2
 Phng pháp nghiên cu 2
 Ý ngha ca lun vn 3
 Kt cu ca lun vn 3
CHNG 1 : TNG QUAN V B BA BT KH THI VÀ LM PHÁT 4
1.1. Tng quan v b ba bt kh thi 4
1.1.1. Mô hình Mudell-Fleming 4
1.1.1.1. Cân bng bên trong và bên ngoài 4
1.1.1.2. Hiu qu ca chính sách tài khóa và chính sách tin t di ch đ t giá
c đnh 5
1.1.1.3. Hiu qu ca chính sách tài khóa và chính sách tin t di ch đ t giá
th ni 7
1.1.2. B ba bt kh thi trong nn kinh t m 8
1.1.2.1. Mu hình c đin 8
1.1.2.2. Thuyt tam giác m rng 10
1.1.2.3. Thuyt t din 12
1.1.2.4. Mu hình kim cng 14
1.1.3. Các ch s ca b ba bt kh thi 14
1.2. Tng quan v lm phát 16
1.2.1. Các quan đim v lm phát 16
1.2.2. Các loi lm phát 17
1.2.2.1. Lm phát va phi 17
1.2.2.2. Lm phát phi mã 17
1.2.2.3. Siêu lm phát 17
1.2.3. Nguyên nhân gây ra lm phát 17
1.2.3.1. Lm phát do cu kéo 17
1.2.3.2. Lm phát do chi phí đy 17
1.3. Tác đng ca lm phát 18

1.4. Lm phát mc tiêu 19
1.4.1. Khái nim 19
1.4.2. Li ích và nhng bt li khi áp dng chính sách lm phát mc tiêu 20
1.4.3. Kinh nghim ca các nc trong vic áp dng và thc hin lm phát mc tiêu
20
1.5. Các nghiên cu v tác đng ca b ba bt kh thi lên lm phát 21
KT LUN CHNG 1 23
CHNG 2: TÁC NG CA B BA BT KH THI N LM PHÁT TI VIT NAM
24
2.1. Tình hình lm phát Vit Nam giai đon 1997 - 2013 24
2.1.1. Giai đon 1997 - 2000 24
2.1.2. Giai đon 2001 - 2005 25
2.1.3. Giai đon t nm 2006 đn nay 26
2.2. S hình thành B ba bt kh thi ti Vit Nam 27
2.2.1. S gia tng ca các dòng vn quc t 27
2.2.2. T giá hi đoái đc duy trì n đnh 30
2.2.3. Chính sách tin t đc điu hành linh hot 34
2.2.4. Các ch s b ba bt kh thi ca Vit Nam 36
2.2.5. Kim đnh s tn ti b ba bt kh thi ti Vit Nam 41
2.3. Tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát ti Vit Nam 42
2.4. o lng tác đng ca b ba bt kh đn lm phát ti Vit Nam 50
2.5. Chính sách lm phát mc tiêu và c hi ca Vit Nam 51
KT LUN CHNG 2 54
CHNG 3: MT S KHUYN NGH I VI VIC IU HÀNH CÁC CHÍNH SÁCH
CA B BA BT 55
3.1. i vi chính sách t do hóa luân chuyn vn 55
3.2. i vi chính sách t giá 57
3.3. i vi chính sách tin t 58
KT LUN CHNG 3 60
KT LUN 61

TÀI LIU THAM KHO
PH LC























DANH MC CÁC T VIT TT

T vit tt Ting Anh Ting vit
ASEAN Association of Southeast Asia Nations Hip hi các quc gia ông
Nam Á

CSTT Chính sách tin t
CPI Consumer Price Index Ch s giá tiêu dùng
ERS Exchange rate stability Ch s n đnh t giá hi đoái
EMG Emerging Asian Economies Nn kinh t mi ni Châu Á
FDI Foreign Direct Investment u t trc tip nc ngoài
FII Foreign Indirect investment u t gián tip nc ngoài
GDP Gross Domestic Product Tng sn phm quc ni
IFM International Monetary Fund Qu tin t quc t
IDC Industrialized Countries Các quc gia công nghip
IR International Reserves D tr ngoi hi
KAOPEN Financial Openness/Intergration Ch s hi nhp tài chính
LDC Least Developed Countries Các nc kém phát trin
MI Monetary Independence Ch s đc lp tin t
Non –EMG Quc gia không thuc nn kinh t mi ni.
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTW Ngân hàng trung ng
USD ô la M
VND Vit Nam đng
WB World Bank Ngân hàng th gii





DANH MC CÁC BNG, BIU
STT Ni dung Trang
1 Bng 2.1: C ch t giá Vit Nam theo thi gian 34
2 Bng 2.2: Kt qu c lng mô hình : 1 = 1 MI + 2 ERS + 3
KAOPEN + 
t

42
3 Bng 2.3: Kt qu c lng tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát ti
Vit Nam…………………………………………………………………………51






















DANH MC CÁC HÌNH V,  TH

STT Ni dung Trang
1 Hình 1.1 : Quan h IS, LM, BP khi áp dng c ch t giá c đnh 7
2 Hình 1.2 : Quan h gia IS , LM, BP khi áp dng c ch t giá th ni 8

3 Hình 1.3 : Tam giác bt kh thi………………………………………….9
4 Hình 1.4 : Tam giá bt kh thi m rng ca Yigang và Tangxian…… 11
5 Hình 1.5 : Thuyt t din……………………………………………… 13
6 Hình 1.6 : Mu hình kim cng ca b ba bt kh thi …………………14
7 Biu đ 2.1 : T l lm phát ti Vit Nam giai đon 1997 – 2000…… 24
8 Biu đ 2.2 : T l lm phát ti Vit Nam giai đon 2001-2005……….25
9 Biu đ 2.3 : T l lm phát ti Vit Nam giai đon 2006 – 2013…… 26
10 Biu đ 2.4 : u t trc tip nc ngoài ca Vit Nam (1997-2013) 28
11 Biu đ 2.5 : u t gián tip ca Vit Nam giai đon 2005-2013 … 29
12 Biu đ 2.6 : Kiu hi ca Vit Nam t 2000-2013…………………….30
13 Biu đ 2.7 : T giá VND/USD bình quân hàng nm (t 1997 đn 2014).33
14 Biu đ 2.8: Bin đng ch s KAOPEN Vit Nam (1997 -2013)…….38
15 Biu đ 2.9 : Bin đng ch s ERS (1997-2013) …………………… 39
16 Biu đ 2.10 : Bin đng ch s MI (1997 - 2013)…………………… 40
17 Biu đ 2.11 : Bin đng các ch s MI, ERS, KAOPEN Vit Nam (1997 -
2013)………………………………………………………………………………41
18 Biu đ 2.12 : D tr ngoi hi Vit Nam 1996 -2013……………… 44
19 Biu đ 2.13 : Ngun gc d tha thanh khon ti NHNN…………… 46
20 Biu đ 2.14 : Tng trng tin d tr và tài sn nc ngoài ròng…… 47
21 Biu đ 2.15: Qun lý thanh khon ca NHNN ……………………… 48
22 Biu đ 2.16 : Din bin tc đ tng tng phng tin thanh toán 2000 đn
2013……………………………………………………………………………….49
23 Biu đ 2.17 : Lm phát Vit Nam (2000 - 2013) ………………………50

-1-


PHN M U
Lý do chn đ tài
Làn sóng hi nhp quc t ngày càng mang đn cho các quc gia nhiu li ích và

nhng đóng góp quan trng cho s tng trng và phát trin ca đt nc. Bên cnh
đó, nó cng mang đn cho các quc gia không ít vn đ phi quan tâm. K t khi
bt đu đi mi nn kinh t t nm 1986, Vit Nam đã ngày càng m ca và tng
cng hi nhp vi nn kinh t th gii vi vic liên tip gia nhp các t chc kinh
t ln trong khu vc và trên th gii nh: Khu vc mu dch t do Asian (AFTA),
Din đài hp tác kinh t Châu Á – Thái Bình Dng (APEC),T chc thng mi
th gii (WTO)….đã làm cho nn kinh t Vit Nam ngày càng phát trin sánh vai
vi các cng quc nm châu. Tuy nhiên, cùng vi nó thì ràng buc b ba bt kh
thi đã xut hin ti Vit Nam, đc bit t khi quc gia này tr thành thành viên
chính thc ca T chc thng mi th gii (WTO). Các dòng vn quc t vào, ra
khi đt nc không ngng gia tng, d tr ngoi hi còn tng đi hn ch, các
bin pháp can thip vô hiu hóa có hiu qu hn ch trong khi li mong mun duy
trì t giá n đnh đã làm cho cung tin tng nhanh hn so vi nhu cu ca nn kinh
t và khin cho t l lm phát trong mt vài nm tr li đây bin đng bt thng.
Cùng vi làn sóng hi nhp ngày càng sâu rng ca nn kinh t toàn cu, vic tip
tc thc hin các cam kt theo l trình khi gia nhp T chc thng mi th gii
(WTO) và tham gia hip đnh đi tác kinh t chin lc xuyên Thái Bình Dng
(TPP) trong thi gian ti s làm cho mc đ hi nhp ca Vit Nam vi nn kinh t
th gii càng thêm sâu rng, các dòng vn vào, ra khi đt nc s không ngng gia
tng, trong khi đó vn đ th ni t giá vn còn có mt l trình lâu dài và phc tp
s làm cho ràng buc ca b ba bt kh thi càng gia tng và gây ra ngày càng nhiu
nh hng bt li đn lm phát trong nc. Do đó, vn đ phân tích, đánh giá
nhng tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát Vit Nam thi gian qua đ tìm ra
gii pháp gim thiu nhng tác đng bt li ca b ba bt kh thi trong thi gian ti
là điu cn thit. Do đó tác gi đã chn đ tài “ Tác đng ca b ba bt kh thi đn
lm phát ti Vit Nam” đ làm rõ vn đ trên.
-2-


Mc tiêu nghiên cu

Lun vn nghiên cu tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát ti Vit Nam
nhm tr li mt s câu hi sau:
 B ba bt kh thi ca Vit Nam có tn ti hay không?
 Khi b ba bt kh thi thc s hin hu. Các thành phn ca b ba bt kh thi
có tác đng lên lm phát Vit Nam hay không và tác đng nh th nào ?
i tng nghiên cu
 Lm phát (CPI)
 Ch s đc lp tin t (MI)
 Ch s n đnh t giá hi đoái (ERS)
 Ch s đ m ca tài chính (KAOPEN)
 D tr ngoi hi (IR)
Phm vi nghiên cu
Lun vn ch yu nghiên cu v các ch s ca b ba bt kh thi (MI, ERS,
KAOPEN), lm phát (CPI) ca Vit Nam giai đon t nm 1997 đn nm 2013.
Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu đnh lng:
 S dng s liu và đ th đ phân tích, so sánh đánh giá s gia tng ca các
dòng vn, mc đ n đnh ca t giá hi đoái, mc đ đc lp ca chính sách tin t
và tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát ti Vit Nam.
 S dng phng pháp toán hc và thng kê đ tính toán các ch s ca b ba
bt kh thi da theo phng pháp tính toán ca tác gi AizenMan, Chinn và Hiro Ito
(2008); Hutchison,Sengupta và Singh (2010). S dng eviews 6 thc hin hi quy
tác đng ca hai trong ba thành phn ca b ba bt kh thi là: đ m ca tài chính,
mc đ n đnh t giá hi đoái, mc đ đc lp tin t đn lm phát ti Vit Nam.
C th là c lng mô hình : 1 = 1MI + 2ERS + 3KAOPEN + 
t
, đ kim đnh
s tn ti ca b ba bt kh thi  Vit Nam, s dng mô hình: CPI
t
= o + 1TLM

t

+ 2IR
t
+ 3(TLM
t
x IR
t
) đ đánh giá tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát
ti Vit Nam thi gian qua.
-3-


 Lun vn s dng ngun d liu th cp đc ly t các báo cáo, website
trong và ngoài nc nh: IMF, GSO, WB, Báo cáo thng niên ca ngân hàng nhà
nc…
Ý ngha ca lun vn
Lun vn cung cp bng chng v s tn ti b ba bt kh thi ti Vit Nam, tác
đng ca b ba bt kh thi đn lm phát ti Vit Nam bng vic phân tích, đánh giá
v nhng tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát Vit Nam trong giai đon t
nm 1997 đn nm 2013.
Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu và kt lun,lun vn bao gm 3 chng:
 Chng 1: Tng quan v b ba bt kh thi và lm phát
 Chng 2: Tác đng ca b ba bt kh thi đn lm phát ti Vit Nam
 Chng 3: Mt s khuyn ngh đi vi vic điu hành các chính sách ca b
ba bt kh thi

-4-


CHNG 1 : TNG QUAN V B BA BT KH THI VÀ
LM PHÁT
1.1. Tng quan v b ba bt kh thi
1.1.1. Mô hình Mudell-Fleming
Robert Mundell và Marcus Fleming đã có nhng đóng góp quan trng cho nn
kinh t quc t, đc bit là trong lnh vc tài chính tin t. Hai ông đã ch ra rng 
nhng quc gia s dng chính sách tin t và chính sách tài khóa đ đt đc s cân
bng bên trong (Cân bng tng cung – tng cu) và cân bng bên ngoài (Cân bng
trong cán cân thanh toán) thì chính sách tin t nên đc s dng đ đt đc s
cân bng trong cán cân thanh toán và chính sách tài khóa nên đc s dng đ đt
đc s cân bng trong tng cung và tng cu.
1.1.1.1. Cân bng bên trong và bên ngoài
Mi nn kinh t đu c gng đt đc s cân bng v mô di hình thc cân bng
bên trong và bên ngoài thông qua nhiu công c chính sách khác nhau, ni bt trong
s đó là lãi sut, thu, mc chi tiêu chính ph và n công. Cân bng bên trong đt
đc khi tng cu bng vi tng cung trong nc ti mc toàn dng, ngha là giá c

và sn lng trong nc đc duy trì  mc mà ti đó th trng hàng hóa, th
trng tin t và th trng lao đng đu cân bng. Nu không đáp ng đy đ các
điu kin trên, nn kinh t s chu áp lc lm phát hoc suy thoái tng ng khi
tng cu vt quá hoc thp hn mc toàn dng ca nn kinh t. Các thành phn
ca tng cu đc th hin trong phng trình sau đây:
Y
d
= C + I + G + NX
Trong đó C là chi tiêu dùng, I là chi đu t, G là chi tiêu chính ph và NX là xut
nhp khu ròng, NX đc xác đnh bi:
NX = X
0
– mY
Vi X
0
là tng giá tr xut khu, mY là tng giá tr nhp khu. Nh vy, xut khu
không ph thuc Y nhng nhp khu là mt hàm ca Y. Th trng hàng hóa cân
bng khi tng cu (Y
d
) bng tng cung (Y).
-5-


Cán cân thanh toán ca mt nn kinh t bao gm hai thành phn ch yu là tài
khon vãng lai và tài khon vn, đc din t thông qua phng trình sau:
BP = NX + KA
Do NX chim t trng ln trong tài khon vãng lai nên NX đc xem nh là tài
khon vãng lai và KA là tài khon vn (bng tài sn trong nc đc s hu bi
công dân nc ngoài tr đi tài sn nc ngoài tr đi tài sn nc ngoài đc s hu
bi công dân trong nc).

Gi s chu chuyn vn là hoàn ho, ta có tài khon vn là mt hàm ca chênh lch
gia lãi sut trong nc và lãi sut nc ngoài, c th là:
KA = k (r – r*)
Nu lãi sut trong nc tng tng đi so vi lãi sut nc ngoài thì li nhun đu
t trong nc cao hn li nhun đu t ra nc ngoài, công dân trong nc và nc
ngoài có xu hng tng mua tài sn trong nc và gim mua tài sn nc ngoài,
vn có khuynh hng đ vào trong nc. Nói mt cách khác, nu lãi sut trong
nc cao hn lãi sut nc ngoài thì tài khon vn s thng d và ngc li. Các
khon mc ca mt cán cân thanh toán có th có s thâm ht hoc thng d nhng
cán cân thanh toán tng th phi luôn cân bng.
ây là mt đóng góp quan trng ca mô hình Mundell – Fleming khi đa yu t
nc ngoài vào phân tích trong mô hình IS – LM thông qua vic b sung đng cán
cân thanh toán BP.
1.1.1.2. Hiu qu ca chính sách tài khóa và chính sách tin t di ch
đ t giá c đnh
Mundell và Fleming đã minh ha tính hiu qu ca chính sách tài khóa và chính
sách tin t di ch đ t giá c đnh thông qua mô hình IS-LM-BP.
ng IS là tp hp các phi hp khác nhau gia thu nhp và lãi sut mà ti đó th
trng hàng hóa cân bng. S dch chuyn đng IS th hin tác đng ca chính
sách tài khóa. ng LM là tp hp các phi hp khác nhau gia thu nhp và lãi
sut mà ti đó th trng tin t cân bng. S dch chuyn ca đng LM th hin
s tác đng ca chính sách tin t.
-6-


S tác đng ca chính sách tài khóa và chính sách tin t có th làm thay đi trng
thái ca cán cân thanh toán. ng BP là tp hp nhng phi hp khác nhau gia
thu nhp và lãi sut mà  đó cán cân thanh toán cân bng. ng BP dc lên th
hin mi quan h đng bin gia lãi sut và thu nhp. Phát hin này là mt s tin
b ln ca mô hình Mundell-Fleming so vi mô hình Keynes. Gi s cán cân thanh

toán cân bng (BP = 0)  mc thu nhp Y và lãi sut r. Nu Y tng thì lng nhp
khu mY tng làm cho tài khon vãng lai NX gim và do đó BP < 0 (cán cân thanh
toán thâm ht). Vì vy đ cán cân thanh toán tr li cân bng thì phi gia tng tài
khon vn (KA), điu đó đng ngha vi vic tng mc lãi sut trong nc (r). Nói
tóm li, khi thu nhp gia tng làm cán cân thanh toán thâm ht thì lãi sut trong
nc phi tng lên đ cán cân thanh toán tr v v trí cân bng và ngc li.
Di ch đ t giá c đnh, không có bt k lý do nào đ đm bo cán cân thanh
toán luôn cân bng. Nu s kt hp to cân bng bên trong gia thu nhp và lãi sut
nm bên phi đng BP (chng hn nh đim F trong hình 1.1) thì cán cân thanh
toán thâm ht (BP < 0). Nu s kt hp này nm bên trái đng BP (đim G) thì
cán cân thanh toán thng d (BP > 0).
Gi s ban đu, nn kinh t đang cân bng bên trong và bên ngoài ti đim E(Y
*
,
r
*
) trên hình 1.1. Khi chính ph áp dng chính sách tài khóa m rng, đng IS dch
chuyn đn IS
’
, ct LM ti G, nn kinh t đt cân bng bên trong: sn lng tng
đng thi lãi sut cng tng. Kt qu, dòng vn có xu hng chy vào trong nc
nên cán cân thanh toán s thng d và t giá có xu hng gim.  duy trì t giá c
đnh, NHTW phi đa thêm ni t vào nn kinh t đ mua ngoi t. Do đó đng
LM dch chuyn sang phi thành đng LM
’
, to đim cân bng v mô mi ti H.
ây là đim cân bng dài hn bn vng.
Trong mt trng hp khác, xut phát t đim E(Y
*
, r

*
) , nu chúng ta áp dng
chính sách tin t m rng, thì đng LM dch chuyn sang phi thành đng LM
’
.
Nn kinh t cân bng bên trong ti đim F: Sn lng tng lên, lãi sut gim. Do đó
dòng vn có xu hng chy ra nc ngoài khin cán cân thanh toán thâm ht và t
giá có xu hng tng lên.  duy trì t giá ban đu, NHTW phi bán ngoi t ra đ
-7-


đi ly ni t, do đó lng d tr ngoi t gim và lng cung tin trong nc cng
gim xung, kt qu đng LM dch chuyn sang trái tr v v trí ban đu và đim
cân bng s quay v li đim E. Ngha là sn lng sau khi gia tng trong mt thi
gian ngn s quay li đim cân bng ban đu.

Hình 1.1: Quan h IS, LM, BP khi áp dng c ch t giá c đnh.
Nh vy, di ch đ t giá c đnh và chu chuyn vn hoàn ho, chính sách tài
khóa có hiu qu cao trong khi chính sách tin t không có hiu qu.
1.1.1.3. Hiu qu ca chính sách tài khóa và chính sách tin t di ch
đ t giá th ni
Gi s nn kinh t đang cân bng bên trong và bên ngoài ti đim E (Y
*
, r
*
) trên
hình 1.2. Mt chính sách tin t m rng s làm đng LM dch chuyn sang phi
thành đng LM
’
. Nn kinh t cân bng bên trong ti đim F. Ti đim F, sn lng

tng lên, lãi sut gim xung, dòng vn có xu hng chy ra nc ngoài khin cán
cân thanh toán b thâm ht và t giá có xu hng tng lên, khi t giá tng lên có
ngha là đng ni t b gim giá, nh đó làm tng sc cnh tranh quc t dn đn
xut khu tng và nhp khu gim nên NX tng lên. Kt qu, lng ngoi t đi vào
ròng tng lên, làm đng IS và BP dch chuyn sang phi thành đng IS
’
và BP
’

hình thành đim cân bng mi ti J  mc sn lng cao hn sn lng cân bng
ban đu. Nh vy, chính sách tin t có tác dng mnh đ gia tng sn lng.
-8-



Hình 1.2: Quan h gia IS , LM, BP khi áp dng c ch t giá th ni.
Ta xem xét tác đng ca chính sách tài khóa. Xut phát t đim E là đim cân
bng ban đu. Mt chính sách tài khóa m rng làm đng IS dch chuyn sang
phi thành IS
’’
. Nn kinh t đt cân bng bên trong ti đim G vi sn lng tng
đng thi lãi sut trong nc cng tng. Kt qu là dòng vn chy vào có xu hng
tng lên nên cán cân thanh toán thng d và do đó t giá có xu hng gim xung.
Khi t giá gim ngha là đng ni t tng giá làm sc cnh tranh gim, do đó xut
khu ròng NX gim và lng ngoi t đi vào ròng gim nên đng BP s dch
chuyn sang trái thành BP
’’
và đng IS
’’
s dch chuyn ngc li thành IS

’
hình
thành nên đim cân bng mi K vi sn lng và lãi sut đu gim so vi mc tiêu.
Nh vy chính sách tài khóa có tác dng yu hn trong vic gia tng sn lng.
Qua đó ta có th rút ra kt lun: Trong ch đ t giá linh hot và dòng vn chu
chuyn hoàn toàn, chính sách tin t có tác dng mnh hn trong khi chính sách tài
khóa có tác dng yu hn.
1.1.2. B ba bt kh thi trong nn kinh t m
1.1.2.1. Mu hình c đin
Da vào nhng kt lun ca mô hình Mundell - Fleming, hai nhà kinh t hc
Krugman (1979) và Frankel (1999) đã phát trin lên thành lý thuyt b ba bt kh
thi. Lý thuyt b ba bt kh thi đc phát biu nh mt đnh đ: Mt quc gia
-9-


không th đng thi đt đc ba mc tiêu: t giá c đnh, hi nhp tài chính và đc
lp tin t
1
.
c lp tin t là mc đ mà NHTW ch đng s dng chính sách tin t đ thc
hin các mc tiêu ca chính sách tin t đã đt ra. Có ngha là mc đ mà NHTW
có th s dng các công c ca mình đ tng cung tin và gim lãi sut khi nn kinh
t suy thoái và gim cung tin, tng lãi sut khi nn kinh t phát trin quá nóng đ
thc hin mc tiêu chính sách tin t ca mình.
Hi nhp tài chính ngha là mc đ kim soát dòng vn vào,ra khi nn kinh t
ca mi quc gia. C th hn là mc đ kim soát các dòng vn đc mang vào và
mang ra khi nn kinh t bi các nhà đu t trong nc và quc t.
T giá c đnh là t giá không thay đi qua thi gian, nó giúp to ra cái neo danh
ngha đ chính ph tin hành các bin pháp n đnh th trng. Cái neo này làm cho
nhn thc ca các nhà đu t đi vi ri ro ca nn kinh t gim đi, làm tng nim

tin ca công chúng vào đng ni t, t đó thúc đy đu t và thng mi quc t.










Hình 1.3: Tam giác bt kh thi
“Ngun: Trn Ngc Th, Nguyn Ngc nh 2011”


1
Hi nhp tài chính và đc lp tin t đang đc xem xét là mc đ Hi nhp tài chính hoàn toàn ( tính theo
ACI (2008) KAOPEN = 1 ) và mc đ đc lp tin t hoàn toàn ( tính theo ch s ACI (2008) là MI = 1).
Th trng vn đóng





T giá th ni T giá c đnh

n đnh t giá
c lp tin t
Hi nhp tài chính
-10-

Mc dù ba thành phn trên đu phát huy tác dng rt tt cho nn kinh t, tuy nhiên
không th đng thi cùng lúc đt đc c ba mc tiêu này. Mt quc gia ch có th
la chn cùng mt lúc hai trong ba mc tiêu trên.
Khi thc hin n đnh t giá hi đoái và hi nhp tài chính thì phi t b đc lp
tin t. iu này có ngha là chính ph đã mt đi mt công c đ điu hành lãi sut
trong nc đc lp vi lãi sut th gii. Bi khi dòng vn đc ra vào t do, nu
mun gi t giá n đnh thì NHTW buc phi tung đng ni t đ mua vào đng
ngoi t hoc đ gim mnh lãi sut khi dòng tin đi vào quá nhiu; ngc li
NHTW s phi bán bt ra mt lng ngoi t d tr đ thu v đng ni t hoc gia
tng lãi sut trong nc khi dòng vn đo chiu. Trong bi cnh nh vy, tính đc
lp ca chính sách tin t hay chính sách tin t vì mc tiêu lm phát và tng trng
kinh t không th phát huy đc tác dng vì cung tin và lãi sut không da vào
din bin giá c trong nn kinh t mà là do t giá và dòng vn ra, vào quyt đnh.
Khi thc hin kt hp đc lp tin t và hi nhp tài chính thì phi t b mc tiêu
n đnh t giá. Vi la chn này, NHTW đc quyn t do điu tit lãi sut và cung
tin trong nn kinh t nhng đi li t giá phi vn hành theo nhng nguyên tc th
trng.
Khi thc hin kt hp n đnh t giá và đc lp tin t thì phi thc hin đóng ca
nn kinh t. Ngha là NHTW s buc phi kim soát vn hoàn toàn, khi có kim
soát vn mi liên h gia lãi sut và t giá s b phá v.
1.1.2.2. Thuyt tam giác m rng
Xu th toàn cu hóa đang ngày càng gia tng áp lc cho các quc gia khi buc
phi chn mt trong hai mc tiêu: c lp tin t hoc n đnh t giá. Tuy nhiên,
Frankel (1999) cho rng mt quc gia vn có th la chn c ch t giá bán c đnh
(haft –stability) và chính sách tin t bán đc lp (haft – independence). Và lý
thuyt b ba bt kh thi không th ngn cn mt quc gia theo đui c ch t giá th
ni có qun lý, gii bng t giá. T giá c đnh có th điu chnh thành bt c c
ch t giá trung gian nào. Hn na, Ông đã nhn mnh rng không có mt ch đ

tin t duy nht nào là tt nht cho tt c các quc gia và thm chí ngay trong chính
-11-


quc gia đó thì cng không có mt chính sách tin t duy nht nào là phù hp cho
mi thi đi.
Yigang và Tangxian (2001) tip tc phát trin lý thuyt bt kh thi c đin thành
lý thuyt bt kh thi m rng. Mi quan h gia ba mc tiêu chính sách đã đc
gii thích rt rõ ràng trong mô hình tam giác bt kh thi c đin nhng hiu qu ca
c ch trung gian vn cha đc đ cp. Ngha là lý thuyt b ba bt kh thi c đin
mi ch đ cp đn đn các la chn ti các đnh ca tam giác mà vn cha đ cp
đn mt c ch trung gian nào đó nm  trong tam giác bt kh thi. Yigang và
Tangxian (2001) đã m rng mô hình này và kt lun rng mt quc gia có th có
nhng phi hp mc tiêu khác nhau và không phi chp nhn s đánh đi hoàn toàn
nh mô hình c đin.










Hình 1.4: Tam giá bt kh thi m rng ca Yigang và Tangxian.
Tng t nh mô hình c đin, mô hình tam giác bt kh thi m rng ca Yigang
và Tangxian cng là mt tam giác đu vi 3 cnh tng ng vi ba mc tiêu chính
sách: c lp tin t, n đnh t giá và hi nhp tài chính. Bên cnh các kt hp ti
đnh ca tam giác, các quc gia vn có th la chn cho mình mt kt hp nào đó

bên trong tam giác min là nó phù hp vi nhng mc tiêu chính sách mà quc gia
đó đang theo đui. Mi đim bên trong tam giác th hin mt s kt hp trung gian
gia ba mc tiêu chính sách, ngha là kim soát vn vi mc đ va phi, chính
Th trng vn đóng





T giá th ni T giá c đnh

O


c l

p ti

n t


n đnh t giá
Hi nhp tài chính
-12-


sách tin t đc lp có gii hn và t giá hi đoái bin đng trong mt biên đ cho
phép. Tùy vào tình hình kinh t v mô và mc tiêu hng đn ca mi quc gia
trong tng thi k nht đnh mà các nhà hot đnh chính sách s quyt đnh mt
mc thích hp cho mi mc tiêu chính sách.

1.1.2.3. Thuyt t din
Mô hình tam giác bt kh thi m rng ca Yigang và Tangxian phát trin và m
rng thêm mô hình tam giác bt kh thi c đin. Tuy nhiên , lý thuyt này li cha
xem xét đn s khác nhau trong kh nng vay n nc ngoài bng đng ni t trong
các nn kinh t khác nhau s nh hng không ging nhau lên mc đ bin đng t
giá hi đoái. Hausmann (2000) đã ch ra rng nhng quc gia theo đui t giá th
ni hoc di bng t giá rng có cách thc qun lý t giá rt khác bit. Nhng nc
này nm gi nhng mc d tr ngoi hi rt khác nhau cho thy nhng can thip rt
khác nhau vào th trng ngoi hi và mc đ bin đng t giá hi đoái cho phép
trc nh hng ca các cú sc là rt khác nhau. Hausmann (2000) đã phát hin ra
mt mi quan h mnh và vng chc gia mu hình th ni t giá ca mt quc gia
vi kh nng vay mn quc t bng đng ni t ca nó. Kh nng vay mn quc
t bng đng ni t nhiu hn có khuynh hng nm gi mc d tr ngoi hi nh
hn, và cho phép t giá bin đng cao hn vi mc bin đng trong d tr ngoi
hi và lãi sut. T đây, thông qua vic đa thêm bin kh nng vay n nc ngoài
bng đng ni t vào mô hình, Goubing Shen (2004) đã m rng tam giác bt kh
thi thành thuyt t din.
Thuyt t din gi đnh rng không có mi quan h ni sinh gia bin kh nng
vay mn nc ngoài bng ni t và ba bin còn li trong tam giác bt kh thi.
Theo nghiên cu ca Hausmann (2000), kh nng vay mn nc ngoài bng ni
t có quan h đng bin vi mc đ bin đng t giá hi đoái. Tuy nhiên, đây
không ch đn thun là mi quan h đng bin mà nó còn liên quan đn nhiu mi
quan h khác na. Vì vy ta cn phi loi b mi quan h ni sinh gia chúng.
Tng t, kh nng vay n nc ngoài bng đng ni t cng có mi quan h khá
cht ch vi mc đ đc lp tin t và kim soát vn. Khi đng ni t ca mt quc
-13-


gia hoàn toàn có kh nng vay n nc ngoài thì mc đ đc lp tin t và kim
soát vn ca quc gia đó là thp nht. Nh vy thì mi quan h gia các bin này

càng tr nên phc tp hn. Do đó mi quan h ph thuc ln nhau gia các bin này
đc loi b và bn bin đc lp có th xây dng thành khi t din.










Hình 1.5: Thuyt t din
Trong hình 1.5, chúng ta có mt t din đu. t mt di C tng trng cho kh
nng vay n nc ngoài bng đng ni t; Mt M đi din cho chính sách tin t
đc lp hoàn toàn, Mt K đi din tng trng cho dòng vn lu đng hoàn toàn;
Mt E tng trng cho s n đnh t giá . nh A1 là th trng vn đóng, A2 là t
giá th ni, A3 là t giá c đnh, A4 th hin kh nng vay mn n nc ngoài
bng đng ni t cao nht.  đây ngoài các gii pháp góc thì các quc gia có th la
chn cho mình các kt hp trung gian nm bên trong t din tùy vào kh nng vay
n nc ngoài bng đng ni t ca quc gia và chính sách mà quc gia đó đang
theo đui. Theo đó, khi mt quc gia có kh nng vay n nc ngoài bng đng ni
t là cao nht thì nó có th theo đui đng thi ba mc tiêu chính sách: hi nhp tài
chính, đc lp tin t và n đnh t giá. Khi kh nng vay n nc ngoài bng đng
ni t bng 0 thì mt C ca t din s không tn ti, t din tr thành tam giác bt
kh thi m rng.


A4

A2 C A3

M E K
A1



-14-


1.1.2.4. Mu hình kim cng
K tha và phát trin nhng thành tu ca các nhà kinh t hc đi trc, Aizenman,
Chinn, Ito (2008) đã xem xét vic la chn mu hình b ba bt kh thi trong mi
tng quan vi d tr ngoi hi (t l trên GDP). Sau nhng nm cui thp niên 90
đu thp niên 2000, các quc gia đang phát trin, mà đc bit là các quc gia mi
ni đã có xu hng gia tng mnh m d tr ngoi hi cùng vi xu hng hi t v
mc trung bình ca ba ch s b ba bt kh thi. Các ông đã đa ra mu hình kim
cng ca b ba bt kh thi đ gii thích cho hin tng này.

Hình 1.6: Mu hình kim cng ca b ba bt kh thi
“Ngun: Aizenman,Chinn,Ito 2008”
Khác so vi mô hình b ba bt kh thi c đin ti các đnh ca mu hình kim
cng tn ti các thành phn là mc đ đc lp tin t, mc đ hi nhp tài chính,
mc đ n đnh t giá hi đoái và t l d tr ngoi hi trên GDP. Mu hình kim

cng cung cp mt mô hình đnh lng v các thành phn b ba bt kh thi và t
l d tr ngoi hi trên GDP. Giúp cho vic lng hóa, phân tích trc quan mt
cách d dàng hn.
1.1.3. Các ch s ca b ba bt kh thi
-15-


 đo lng tng mc tiêu chính sách trong b ba bt kh thi, Chinn và Ito (2008)
đã xây dng ba công thc đ đo lng mc đ đc lp tin t (MI), n đnh t giá
(ERS) và hi nhp tài chính (KAOPEN) nh sau:
 c lp tin t (MI) : Mc đ đc lp tin t đc đo lng bng hàm
nghch đo ca mc tng quan hàng nm ca lãi sut hàng tháng gia quc gia s
ti và quc gia c s. Ch s đc lp tin t đc xác đnh bng công thc:

 = 1 




,


(1)
1 (1)

Trong đó: i: quc gia s ti, j: quc gia c s.
Mc đ đc lp tin t s nhn các giá tr t 0 đn 1. Giá tr càng ln có ngha là
chính sách tin t càng đc lp hn.
 n đnh t giá ( ERS) : Mc đ n đnh t giá chính là đ lch chun ca t
giá, đc tính theo nm da trên d liu t giá mi tháng gia quc gia s ti và

quc gia c s.
ERS =


(

)



.

Vi : |dlogEt/dt| : là giá tr tuyt đi ca t giá hi đoái tháng 12.
 n đnh ca t giá có giá tr t 0 đn 1, càng tin v 1 t giá càng n đnh.
Cách đo lng này giúp chúng ta xác đnh đc mc đ n đnh ca t giá trên thc
t mà mt quc gia đang áp dng ch không phi da trên chính sách t giá mà
nc đó công b.
 Hi nhp tài chính (KAOPEN) : Vic đo lng mc đ mà mt quc gia
tin hành kim soát vn là ht sc khó khn và phc tp. Vì rt khó đ có th nhn
din và lng hóa tt c nhng hình thc kim soát vn trong thc t. Có mt s
quc gia tuy tuyên b m ca th trng vn bng các chính sách khá thông thoáng,
nhng trong thc t li kim soát vn bng nhng hình thc gián tip khác.Vì th
Chinn và Ito đã đ xut phng pháp tính KAOPEN da trên thông tin trong báo
-16-


cáo hàng nm v c ch t giá và nhng hn ch ngoi hi do IMF phát hành
(Annual Report on Exchange Arrangements and Exchange Restrictions – AREAR).
Nó cho thy mt quc gia v mt pháp lý (de jure) có tin hành kim soát vn hay
không. Vic tính toán ch s KAOPEN bng phng pháp này khá phc tp nên ch

s này đc hai ông công b trên website:
Ch s
KAOPEN ca Chin – Ito đc tiêu chun hóa trong khong bin thiên t 0 đn 1.
Giá tr càng cao ca ch s này cho thy quc gia m ca hn vi nhng giao dch
vn xuyên quc gia.
Hutchison,Sengupta và Singh (2010) khi nghiên cu b ba bt kh thi  n  đã
đ xut phng pháp tính ch s KAOPEN bng vic tính tng theo quý ca các
lung vn FDI, FII vào, ra khi nn kinh t ca mt quc gia trên GDP đ đn gin
hóa cách tính KAOPEN hn so vi phng pháp ca ACI (2008). Tuy nhiên,
phng pháp này có nhc đim là cha phn ánh đc các quan đim chính sách
và thông tin th trng. Và có mt đim lu ý là đi vi phng pháp này ch s
KAOPEN không giao đng t 0 đn 1 nh phng pháp ca ACI (2008).
1.2. Tng quan v lm phát
1.2.1. Các quan đim v lm phát
 Lun thuyt “ lm phát lu thông tin t”
Quan đim này cho rng vic đa nhiu tin tha vào lu thông làm cho giá c
tng lên gây ra lm phát. Lm phát trong mi lúc mi ni đu là hin tng cu lu
thông tin t. Lm phát xut hin và ch xut hin khi s lng tin trong lu thông
tng lên vi nhp đ nhanh hn so vi sn xut.
 Lun thuyt “ lm phát cu d tha tng quát”
Các tác gi theo lun đim tin t  M gii thích rng “ Lm phát là cu d tha”
thng xuyên do phát hành tin quá mc. Nguyên nhân ch yu ca lm phát là
nhng vi phm quá trình tái sn xut nm trong lnh vc tin t. Vì lu thông tin t
có nh hng mang tính quyt đnh ti s phát trin tích cc ca nn kinh t.
 Lun thuyt “ lm phát giá c”