Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng đối với doanh nhgiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP công thương Việt Nam Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DO
I HC KINH T TP.HCM





T NAM



CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH  NGÂN HÀNG
Mã s : 60340201

LUC S KINH T



NG DN KHOA HC:


B GIÁO DO
I HC KINH T TP.H CHÍ MINH

NGUYN TH THANH HOÀI

I VI

DOANH NGHIP VA VÀ NH
T NAM


LUC S KINH T









TP.H CHÍ MINH ậ NM 2014

B GIÁO DO
I HC KINH T TP.H CHÍ MINH

NGUYN TH THANH HOÀI

I VI
DOANH NGHIP VA VÀ NH 
T NAM

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH  NGÂN HÀNG
Mã s: 60340201

LUC S KINH T


NG DN KHOA HC:

PGS.TS. BÙI KIM YN



TP.H CHÍ MINH ậ NMă2014

LẤ CAM OAN
Tôiăxinăcamăđoanălunăvnă“Gii pháp hn ch ri ro tín dnỂ đi vi doanh
nghip va và nh ti nỂợn ểỢnỂ ắMCP CônỂ ắểnỂ Viỏ Nam” là công trình
nghiên cu ca tôi. Các s liu, kt qu nghiên cu trong lunăvnălƠătrungăthc và có
ngun gc rõ ràng.

TP.HCM,ăngƠyầầthángầ nmă2014
Tác gi


Th Thanh Hoài

MC LC

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH
M U 1
CHNGă1:ăTNG QUAN V HN CH RI RO TÍN DNGăI VI DOANH
NGHIP VA VÀ NH CAăNGÂNăHÀNGăTHNGăMI 4
1.1 Tng quan v DNVVN 4
1.1.1 Khái nim 4
1.1.2 căđim 5
1.1.3 Vai trò caăDNVVNăđi vi nn kinh t: 7
1.2 Tín dngăngơnăhƠngăđi vi DNVVN 9
1.2.1 Khái nim tín dng ngân hàng 9
1.2.2 căđim tín dngăngơnăhƠngăđi vi DNVVN 9
1.2.3 Phân loi tín dngăngơnăhƠngăđi vi DNVVN 9
1.2.4 Vai trò ca tín dngăngơnăhƠngăđi vi DNVVN 10
1.3 Ri ro tín dngăđi vi DNVVN 11
1.3.1 Khái nim ri ro tín dng 12
1.3.2ăCácăchătiêuăđoălngăhn chăriăroăt́nădng 12
1.3.3ăc thù ri ro tín dngăđi vi DNVVN 14
1.3.4 Các du hiu nhn bit ri ro tín dngăđi vi DNVVN 14
1.3.4.1 Duăhiuătăph́aăkháchăhƠng: 14
1.3.4.2 Các du hiuăliênăquanăđn công tác qun lý tín dng t phía NHTM 16
1.3.4.3 Du hiu nhn bit t ph́aăcăquanăch qun,ăcácăcăquanăkhác: 17
1.3.4.4 Các du hiu khác 18

1.3.5ăTácăđng ca RRTD 18
1.3.6 Ni dung hn ch ri ro tín dngăđi vi DNVVN 19
1.4 Yêu cu v hn ch và qun tr RRTD theo Basel II 20
1.5 Kinh nghim hn ch ri ro tín dng 21
1.5.1 Kinh nghim hn ch ri ro tín dng t các NHTM trên th gii 21
1.5.2 Bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam 25
1.6 Mt s các nghiên cuătrcăđơy 26
1.6.1 Mt s môăhìnhăđoălng RRTD 26
1.6.2 Mt s nghiên cuătrc v RRTDăđi vi DNVVN 30
KT LUNăCHNGă1 32
CHNGă2:ăTHC TRNG RI RO TÍN DNGăI VI DOANH NGHIP VA
VÀ NH TIăNGÂNăHÀNGăTMCPăCÔNGăTHNGăVIT NAM 33
2.1ăSălc v lch s hình thành và hotăđng caăNgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngă
Vit Nam 33
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 33
2.1.2 Tình hình hotăđng kinh doanh caăNgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngăVit Nam
trên th trng ngân hàng 34
2.1.2.1 H thng mngăli và th phn 34
2.1.2.2 Mt s ch tiêu v hotăđng 35
2.2 Thc trngăRRTDăđi vi DNVVN tiăNgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngăVit Nam
ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.40
2.2.1 Tình hình hotăđng tín dngăđi vi DNVVN 40
2.2.2 T l n xu ca tín dng DNVVN tiă NgơnăhƠngă TMCPă Côngă Thngă Vit
Namầầ. 42
2.2.3 Nguyên nhân dnăđn RRTD ca các DNVVN 44
2.3 Hotăđng hn ch RRTDăđi vi DNVVN tiăNgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngă
Vit Nam 48
2.3.1 Hotăđng thmăđnh, cp tín dng 48
2.3.1.1 Thmăđnh thông tin khách hàng và h săkháchăhƠngăcungăcp: 48
2.3.1.2 Thmăđnh hotăđng sn xut kinh doanh ca khách hàng 49

2.3.1.3 ThmăđnhăphngăánăkinhădoanhăvƠănhuăcu cp GHTD 50
2.3.2 Thmăđnh bin pháp boăđm 50
2.3.3 Chmăđim và xp hng tín dng khách hàng 54
2.3.4 Phân cp, phân quyn kim soát tín dng, kim soát giao dch 55
2.3.5 Hotăđng kim tra, giám sát tín dng 57
2.3.6 Phân loi n và trích lp d phòng 59
2.3.7 Kim tra kim soát tín dng ni b 59
2.4ăánhăgiáăhotăđng hn ch RRTDăđi vi DNVVN ti Ngân hàng TMCP Công
ThngăVit Nam 61
2.4.1 Các kt qu đtăđc 61
2.4.2 Hn ch 65
2.4.2.1 Các vnăđ v nhân s 65
2.4.2.2 Mô hình qun lý riăroăthngăxuyênăthayăđi 66
2.4.2.3 Chmăđim và xp hng tín dng 67
2.4.2.4 Giám sát sau khi cp tín dng 67
2.4.2.5 X lý và phân loi n 68
2.4.2.6 Phân cp, phân quyn phê duyt tín dng 68
2.4.2.7ăVnăhóaătuơnăth chaătt  mt s chi nhánh: 69
KT LUNăCHNGă2 69
CHNGă 3:ă NG DNG MÔ HÌNH LOGISTIC TRONG PHÂN TÍCH RI RO
TÍN DNGăI VI DNVVN TIăNGÂNăHÀNGăTMCPăCÔNGăTHNGăVIT
NAM 71
3.1 Thit k mô hình phân tích RRTD 71
3.1.1 Mô hình nghiên cu 71
3.1.2 Các bin nghiên cu 72
3.1.2.1 Bin ph thuc 72
3.1.2.2 Binăđc lp 72
3.1.3 Mu nghiên cu 75
3.1.4 Kimăđnh mô hình 75
3.2 Kt qu nghiên cu và nhnăđnh các ch s nhăhngăđn kh nngătr n 80

3.2.1 Ý nghaăkt qu ca mô hình 80
3.2.2 Kt qu d đoánăca mô hình 82
3.2.3 Nhnăđnh các ch s nhăhngăđn kh nngătr n ca DNVVN 83
KT LUNăCHNGă3 84
CHNGă4:ăGII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNGăI VI DNVVN TI
NGÂNăHÀNGăTMCPăCÔNGăTHNGăVIT NAM 85
4.1 Nhóm giiăphápăđi vi Vietinbank: 85
4.2 Nhóm giiăphápăđi vi các DNVVN 88
4.3 Nhóm gii pháp chung 92
KT LUNăCHNGă4 95
KT LUN 96
TÀI LIU THAM KHO


PH LC 1: Dăn khách hàng DNVVN tiăcácăchiănhánhăđn 31/12/2013
PH LC 2: Giá tr đnh giá tiăđaăvƠămc cp tín dng tiăđaăsoăvi giá tr đnh giá
caăTSB
PH LCă3:ăSăđ căcu t chc b máy qun lý RRTD ti Vietinbank
PH LC 4: Các ch tiêu chmăđim xp hng tín dng ca Vietinbank

DANH MC CÁC CH VIT TT
BP.KTKSNBCNăăăăăăăăă:ăbăphnăkimătraăkimăsoátăniăbăchiănhánh
CBKTăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăcánăbăkimătra
CBTDăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăcánăbăt́nădng
GHTDăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăgiiăhnăt́nădng
HQTăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăhiăđngăqunătr
HTDăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăhpăđngăt́nădng
KHLQ : khách hàng liên quan
KPIăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăPhng phápăthăđimăcơnăbng
KSGD :ăkimăsoátăgiaoădch
KSGNăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăkimăsoátăgiiăngơn
KSTDăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăkimăsoátăt́nădng
KVăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăkhuăvc
MMTB :ămáyămócăthităb
NHNN : ngân hàng nhà nc
NHTMăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăNgơnăhƠngăthngămi
NHTMCPăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăNgơnăhƠngăthngămiăcăphn
P.GXHă&ăPDGHTDăă:ăPhòngăđánhăgiáăxpăhngăvƠăphêăduytăgiiăhnăt́nădng
P.KSGNăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăPhòngăkimăsoátăgiiăngơn
P.KTKSNBăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăPhòngăkimătraăkimăsoátăniăbă
PGDăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăphòngăgiaoădch
QSDăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăquynăsădng
RRTD :ăriăroăt́nădng

SXKDăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăsnăxutăkinhădoanh
TMCPăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăthngămiăcăphn
TSBăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ătƠiăsnăboăđm
TSCăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ătrăsăch́nh
TTTM :ătƠiătrăthngămi
VietinbankăAMCăăăăăăăăăă:ăCôngătyăTNHHăMTVăQunălỦănăvƠăkhaiăthácătƠiăsnăNgơnă
hƠngăthngămiăcăphnăCôngăThngăVităNam
Vietinbankăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă:ăNgơnăhƠngăthngămiăcăphnăCôngăThngăVităNam
XHTD :ăxpăhngăt́nădng

















DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1 : S liuăhuyăđng vn ca Vietinbank
Bng 2.2 : S liu cho vay ca Vietinbank
Bng 2.3 : Ch tiêu tng tài sn ca các NHTMCP có vnănhƠănc

Bng 2.4 : Li nhun sau thu ca các NHTMCP có vnănhƠănc
Bng 2.5 : Chi titădăn khách hàng DNVVN t nmă2008ă- 2013
Bng 2.6 : Chi titădăn phân loi theo khách hàng nmă2013
Bng 2.7 : Chi tit t trng phân loi n ca khách hàng DNVVN so vi toàn h thng
t nmă2008ă- 2013
Bng 2.8 : Chi tit phân loi n ca DNVVN so vi toàn h thng nmă2013
Bng 2.9 :ăCácătrngăhpăTSBăphiăquaăVietinbankăAMCăthmăđnhăvƠăđnhăgiáă
Bng 2.10: Giá tr đnh giá tiăđaăvƠămc cp tín dng tiăđaăsoăvi giá tr đnhăgiáăđi
viăTSBălƠăQSDăđt
Bng 2.11: Mc kim soát tín dng, kim soát giao dch ca chi nhánh, P.GXH &
PDGHTD, P.KSGN
Bng 2.12: Mcăđim tr KPI tuân th
Bng 3.1 : Cu trúc d liu ca mô hình
Bng 3.2 : Các binăđcăđc lpăđc s dng trong mô hình
Bng 3.3 : Bng ma trn h s tngăquană
Bng 3.4 : Kt qu chy mô hình
Bngă3.5:ăKtăquăkimăđnhăWaldăTest
Bng 3.6 : Kt qu chy mô hình sau khi loi các binăkhôngăcóăỦănghaăthng kê
Bng 3.7 : Kt qu kimăđnh Wald Test h s ca các bin có ý nghaăthng kê
Bng 3.8 : Kt qu kimăđnh t l d đoánăđúngăca mô hình




DANH MC CÁC HÌNH V TH

Biuăđ 2.1: T trng cho vay theo thiăgianănmă2013
Biuăđ 2.2: T trng cho vay theo ngành ngh nmă2013
Biuăđ 2.3: Tcăđ tngătrng tng tài sn
Biuăđ 2.4: Tcăđ tngătrng li nhun ca các NHTMCP có vnănhƠănc

Biuăđ 2.5: Chi titădăn phân loi theo khách hàng nmă2013
Biuăđ 2.6: Phân loi n xuătheoăkháchăhƠngănmă2013
1

M U
1. S cn thit ca đ tài
Cùng vi tinătrìnhăđi mi, phát trinăđtănc DNVVN  nc ta có v trí, vai
trò rt quan trng,ăđóngăgópătoăln vào năđnh, phát trin kinh t đtănc: khai thác
timănngăvn,ătƠiănguyên,ălaoăđng, th trng, nâng cao sc cnh tranh, hoàn thinăcă
ch, th ch kinh t th trngăđnhăhng xã hi ch ngha.
Tuy nhiên trong nhngănmăgnăđơy,ădoătácăđng ca khng hong kinh t tài
chính, suy thoái kinh t th gii cùng vi nhng yu kém vn có ca nn kinh t nc
taăđưănhăhng lnăđn s phát trin ca nn kinh t,ăđn hotăđng sn xut kinh
doanh ca các doanh nghip nói chung và DNVVN nói riêng. Theo báo cáo ca Phòng
Thngămi và Công nghip VităNamă(VCCI),ănmă2002ănc ta có 63.000 doanh
nghip thì t khi có Lut doanh nghipăđnănayătngălênă694.000ădoanhănghip,ănhngă
t́nhăđn ngày 31/12/2012 ch còn 312.600. Theo s liu ca tng cc thngăkê,ăc
tính nmă2013 tng s doanh nghipăđngăkỦăthƠnhălp mi là 76.955 doanh nghip,
tngă10,1%ăsoăviănmă2012,ătrongăkhi s doanh nghip gpăkhóăkhnăphi gii th
hoc ngng hotăđngănmănayălƠă60.737 doanh nghip,ătngă11,9%ăsoăviănmătrc.
ánhăgiáăthc trngăđóăđi vi DNVVN có nhiu nguyên nhân t nhiu khía cnh, góc
đ khác nhau, song s liu v doanh nghip gii th, phá snăđưăphn ánh mcăđ khó
khn,ătháchăthcătrongăđiu kin hin nay. Mt trong nhng nguyên nhân quan trng
dnăđn tình trngăkhóăkhnăca doanh nghipăđóălƠăkh nngătip cn ngun vn. Mc
dù nhu cu v vn ca các DNVVN là rt ln, do DNVVN chimăhnă97%ătng s
doanh nghip caănc ta; trong khi ngun cung v vn ca các ngân hàng là rt ln do
mcătngătrng tín dng liên tc gimătrongăvƠiănmătr liăđơy.ăCácăngơnăhƠngăhin
đangărt munătngătrng tín dngăcngănhăcácăDNVVNăhinăđangărt cn vn; câu
hiăđt ra là ti sao ch có khong 32% DNVVN tip cnă đc vn vay ngân hàng
2

thng xuyên, khong 35% phn ánh khó tip cn, còn li 33% không th tip cn
đc vn ngân hàng. Thc t là các DNVVN rtăkhóă đ nhnă đc vn vay t các
ngân hàng bi ngân hàng rt dè chng trong vic thmăđnh h săcho vayăđi vi các
DNVVN. Có nhngăđiu trong hotăđng sn xut doanh nghipăchoălƠăbìnhăthng thì
ngân hàng liăcoiăđóălƠănguyăcăn xu và không chp nhnăchoăvay.ăTrongăkhiătngă
trng tín dngăhngăđnăcácăDNVVNăđangălƠăhngăđiăca các NHTM, Ngân hàng
TMCP Công ThngăVităNamăcngăđangăhngăđn khách hàng là các DNVVN khi
phát trin mô hình Ngân hàng bán l. VyălƠmăsaoăđ tngătrng tín dngăhngăđn
cácă DNVVNă đng thi gim thiu ri ro xyă ra;ă lƠmă cáchă nƠoă đ nhn bită đc
phngăánăvayăkh thi và ít ri ro trong khi thông tin ca các DNVVN luôn b hn ch
và kh nngătinăcy thpăđó chính là lý do la chnăđ tài “Gii pháp hn ch ri ro
tín dnỂ đi vi doanh nghip va và nh ti Ngân hàng ắMCP CônỂ ắểnỂ Vit
Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Lunăvnănghiênăcu thc trng ri ro tín dngăđi vi DNVVN ti Ngân hàng
TMCPăCôngăThngăVit Nam, t đóăđánhăgiáăvƠăđ ra các gii pháp nhm hn ch ri
ro tín dngăđi vi DNVVN ti NgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngăVit Nam.
3. PểnỂ pểỡp nỂểiên Ếu
Phngăphápăđnh tính: thu thp s liu, tng hp, phân tích thng kê t các báo
cáo hotăđng kinh doanh ca các ngơnăhƠngăthngămi,ăcngănhăca Ngân
hƠngăTMCPăCôngăThngăVit Nam.
Phngă phápă đnhă lng: tip cn, x lý s liu thc t, ng dng mô hình
Logistic trong phân tích ri ro tín dng doanh nghip.
4. i ỏng và phm vi nghiên cu
3

ng nghiên cu: hn ch ri ro tín dngăđi vi DNVVN ti Ngân hàng
TMCPăCôngăThngăVit Nam
Phm vi nghiên cu:

- Phm vi thi gian: Các thông tin th cp nm trong khong thi gian t
nmă2008ăậ 2013.
- Phm vi không gian: Trong toàn h thng Ngơnă hƠngă TMCPă Côngă
thngăVităNam.
5. Ý nỂểa Ếa đ tài
Nêuăđc thc trng hotăđng hn ch RRTDăđi vi DNVVN ti Ngân hàng
TMCPăCôngăThngăVit Nam
Vicăxácăđnh các yu t nhăhngăđn ri ro tín dng ca các DNVVN s giúp
NgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngăVit Nam cóăđc cái nhìn tng quát v RRTD
đi vi DNVVN t đóăng dng các kt qu nghiên cuăđ tìm ra các gii pháp
hn ch ri ro tín dngă đi vi DNVVN ti NgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngă
Vit Nam.
6. Kt cu ca đ tài
Chngă1:ăTng quan v hn ch ri ro tín dngăđi vi doanh nghip va và nh ca
ngơnăhƠngăthngămi.
Chngă2:ăThc trng ri ro tín dngăđi vi doanh nghip va và nh ti Ngân hàng
TMCPăCôngăThngăVit Nam
Chngă3:ăng dng mô hình Logistic trong phân tích ri ro tín dngăđi vi doanh
nghip va và nh ti NgơnăhƠngăTMCPăCôngăThngăVit Nam
Chngă4:ăGii pháp hn ch ri ro tín dngăđi vi doanh nghip va và nh ti Ngân
hƠngăTMCPăCôngăThngăVit Nam
4

CH  NG QUAN V HN CH RI RO TÍN D I VI
DOANH NGHIP VA VÀ NH CI
1.1 Tng quan v DNVVN
1.1.1 Khái nim
Ti Vit Nam, khái nimăDNVVNăđcăđnhănghaăti Ngh đnhă56/2009/N-
CP ngày 30/06/2019,ătheoăđóăDNVVNălƠăcăs kinhădoanhăđưăđngăkỦăkinhădoanhătheoă
quyă đnh pháp lut,ă đc chia thành ba cp: siêu nh, nh, va theo quy mô tng

ngun vn (tng ngun vnătngăđngătng tài snăđcăxácăđnh trong bngăcơnăđi
k toán ca doanh nghip) hoc s laoăđngăbìnhăquơnănmă(tng ngun vn là tiêu chí
uătiên).ăC th:
Doanh nghip siêu nh là doanh nghip có s laoăđng t 10ăngi tr xung.
Doanh nghip nh là doanh nghip có tng ngun vnădi 20 t đng và s
laoăđng t trênă10ăđn 200ăđi vi các doanh nghip trong ngành nông-lâm- thy sn,
công nghip và xây dng; tng vnădi 10 t đngăvƠălaoăđng t trênă10ăđnă50ăđi
vi doanh nghipătrongăngƠnhăthngămi và dch v.
Doanh nghip va là doanh nghip có tng ngun vn t trên 20 t đn 100 t
và s laoăđng t trênă200ăđnă300ăngiăđi vi các doanh nghip trong ngành nông-
lâm- thy sn, công nghip và xây dng; tng ngun vnătrênă10ăđn 50 t đng và s
laoăđng t trênă50ăđnă100ăđi vi doanh nghipătrongăthngămi và dch v.
nhănghaăDNVVNăca quc t t́nhăđn s lngălaoăđng, quy mô tng ngun
vn ậ tng tài sn và quy mô tngădoanhăthuătrongăkhiăđnhănghaăDNVVNăca Vit
Nam ch t́nhăđn quy mô tng ngun vn- tng tài sn và s lngălaoăđng.
Vic phân loi DNVVNăcngănhătiêuăch́ăphơnăloi ph thucăvƠoăđiu kin kinh t,
xã hi ca tngănc trong tngăgiaiăđon phát trin c th, sao cho phù hp vi trình
đ phát trin,ăđiu kin và mcăđ́chăphơnăloi ca miănc.
5

Theo liên minh Châu Âu (EU): nhă nghaă DNVVN nhă sau: "DNVVN là
doanh nghip s dngắtăhnă250ălaoăđng vƠăcóădoanhăthuăhƠngănmăkhôngăvt quá
50 triu euro, và/hocăhƠngănmătng bngăcơnăđi không trên 43 triu euro."
Ti M, vicăxácăđnh DNVVN da vào ngành ngh mƠăcôngătyăđóăkinhădoanh,ă
doanhăthuăhƠngănmăvƠăs lngănhơnăviênă(thng là 500 laoăđng, mt s ngành có
th có tiăđaălƠă1.500ălaoăđng)
Ti Nht Bn: DNVVNăđc phân loi theo khu vc:
Khu vc sn xut: doanh nghipăcóădiă300ălaoăđng và vnăđuătălƠă1ătriu USD
Khu vcăthngămi và dch v: Doanh nghipăcóădiă100ălaoăđngă(đi vi doanh
nghipăbánăbuôn)ăhayă50ălaoăđngă(đi vi doanh nghip bán l và dch v), vnăđuătă

diă300.000ăUSDă(đi vi doanh nghipăbánăbuôn)ăhayă100.000ăUSDă(đi vi doanh
nghip bán l và dch v).
Ti Hàn Quc: Vic phân loiăDNVVNăđc thc hin theo hai nhóm ngành:
Ngành ch to, khai thác, xây dng: Doanh nghip có vnăđuătădi 600.000 USD và
s laoăđngăthng xuyên t 20 đnă300ăngi là doanh nghip va; doanh nghip có
diă20ălaoăđngăthng xuyên là doanh nghip nh.
NgƠnhăthngămi: DNVVN là doanh nghipăcóădoanhăthuădi 250.000 USD/nm.ă
Doanh nghipăcóădiă05ălaoăđngăthng xuyên là doanh nghip nh, doanh nghip
có t 6ăđnă20ălaoăđng là doanh nghip va.
1.1.2 m
căđim ca các DNVVN xut phát t quy mô ca doanh nghip.ăCngănhăcácă
DNVVN trên th gii, vi quy mô nh, DNVVN Vit Namăcngăcóănhngăđcăđim
tngăt nhăDNVVNăti các qucăgiaăkhác.ăNgoƠiăra,ădoăđcătrngăriêngăca nn kinh
6

t đangătrongăgiaiăđon chuynăđi sang nn kinh t th trngăđnhăhng xã hi ch
nghaănênăcácăDNVVNăVităNamăcóăđcătrngăriêng
DNVVN d dàng khi s do vn nh, s lngălaoăđng ít, b máy t chc gn
nh,ănngăđng và d thayăđi phù hp vi th trng. SnăsƠngăđuătăvƠoălnhăvc
mi hocălnhăvc có mcăđ riăroăcaoăhn,ătrongătrng hp tht bi thì không b
thit hi nng n nhăcácădoanhănghip ln và d dàng làm li t đu.
Nngălc qun lý gp nhiu hn ch. Các ch doanh nghip phn ln đuătrng
thƠnhăvƠăđiălênăt thc tin, h thngăđiăt kinh nghim hotăđng kinh doanh ca
mình,ăchaăđcă đƠoătoă quaătrng lp, nên không nm btă đc nguyên lý hot
đng ca ngành ngh kinh t đc thù mà doanh nghipăđangăhotăđng. Các ch doanh
nghip vaălƠăngiăđóngăvƠiătròăvaălƠăngi qun lý, va tham gia trc tip vào quá
trình sn xut nên kh nngăqun lý không cao, phn ln h khôngăđcăquaăđƠoăto
v kh nngăqun lý.
Trìnhă đ tay ngh caă ngiă laoă đng thp. Các ch doanh nghipă thng
khôngăđ chiăph́ăđ cnh tranh vi các doanh nghip ln trong vicăthuêălaoăđng có

tay ngh,ătrìnhăđ chuyênămônăcao.ăNgiălaoăđngăcngắtăđcăđƠoăto và cp nht
kin thc chuyên môn do kinh phí hn hp. Ngoài ra, công vic không năđnh,ăcăhi
phát trin ngh nghip không cao khin nhngălaoăđng có chuyên môn cao không
mun gn bó vi doanh nghip
Kh nngăv công ngh thp do khôngăđ tài chính cho nghiên cu trin khai.
Tuy nhiên, các DNVVN rt linh hot trong vic thay đi công ngh sn xut do giá tr
ca dây chuyn công ngh thng thp và h thng có nhng sáng kină đi mi
công ngh phù hp vi quy mô ca mình t nhng công ngh căvƠălc hu.ăiu này
th hin tính linh hotătrongăđi mi công ngh và to nên s khác bit v sn phm
đ các DNVVN có th tn ti trên th trng.
7

Các DNVVN VităNamăthng thuê mt bng vi din tích hn ch và cách xa
trung tâm hoc s dng nhng dinăt́chăđt riêng ca mình làm mt bng SXKD. Do
đó,ăcácădoanhănghip s gp nhiuăkhóăkhnăkhiăm rng SXKD.
Kh nngă tip cn th trngă kém,ă đc bit là th trngănc ngoài, do các
DNVVNăthng hotăđng trong phm vi đaăphng,ăngoƠiăraădoăthiu kinh phí, các
hotăđng marketing caăDNVVNăcngăgp nhiuăkhóăkhn.
CácăDNVVNăthng gpăkhóăkhnăkhiătip cn ngun vn ngân hàng,ăthng
s dng ngun vn vay t bnăbè,ăngi thân. Nguyên nhân là do các DNVVN thiu
tài snăđm bo, s liu s sách k toán không rõ ràng, minh bch,ăchaăcóăuyăt́nătrênă
th trng.
Các DNVVN ti Vit Nam gp rt nhiu gpăkhóăkhnăc t bên trongă(nhănngălc
qun lý kém, công ngh lc hu,ăđc bit là vn ítầ) và t môiătrng kinh doanh bên
ngoƠiă(nhăs cnh tranh ngày càng gay gt t các công tyănc ngoài do các hàng rào
thu quan, phi thu quanăđangădnăđc d b;ăầ).ă có th tn ti, phát trin và tin
hành hotăđng kinh doanh hiu qu, các doanh nghip này rt cn s quan tâm, h tr
ca Chính ph.
1.1.3 Vai trò ca DNVVN i vi nn kinh t:
Loi hình DNVVN ti VităNamăđangăcóănhngăbc tin khá vng trong nn kinh

t. Tuy còn nhiu hn ch, song vai trò caăDNVVNăđi vi nn kinh t đangăđi mi
ca Vit Nam là vô cùng to ln.
Các DNVVN cung cp mtălng sn phm hàng hóa dch v đángăk cho nn
kinh t, các DNVVN hotăđng trong tt c cácălnhăvc, ngành ngh khác nhau trong
nn kinh t, cung cp nhiu chng loiăcngănhăs lng hàng hoá, sn phmăđángăk
cho th trngătrongănc và tin ra th trngăncăngoƠi;ăđng thi là v tinh cung
cp hàng hóa đn tay ngi tiêu dùng cho nhng doanh nghip ln.
8

CácăDNVVNăđóngăvaiătròăquanătrngătrongă luăthôngăvƠăcungăcp hàng hóa,
dch v, b sung cho các doanh nghip ln. DNVVN là nhng v tinh, nhng xí nghip
gia công cho nhng doanh nghip lnăvƠăcngăch́nhălƠămng li tiêu th hàng hóa
cho các doanh nghip ln. Hotăđng caă cácăDNVVNă thngă hngă vƠoălnhă vc
phc v trc tipăđi sng, nhng sn phm có scămuaăcao,ăđápăng nhu cu cn thit
caădơnăc.
Các DNVVN trong nn kinh t góp phn to vic làm và thu nhpăchoăngi lao
đng quaăđóăgópăphnăxoáăđóiăgim nghèo, thc hin công bng xã hi.
DNVVN toăđiu kin duy trì t do cnh tranh, vi s lngăđôngăđo,ăthng
khôngăcóăđc quyn và vì mc tiêu li nhun các doanh nghip sn sàng khai thác các
căhi phát trin và không ngi ri ro.
Hotăđng ca các DNVVN góp phn làm cho nn kinh t nngăđng,ăđt hiu
qu kinh t cao. Vi b máy qun lý nh, gn DNVVN s d dàng kinh doanh, xâm
nhp vào hu ht các ngõ ngách ca th trng mà doanh nghip ln không th làm
đc.
Các DNVVN đápăng tích cc, kp thi nhu cu tiêu dùng ngày càng phong phú
vƠăđaădng mà các doanh nghip ln không th lƠmăđc; góp phn toămôiătrng
kinh doanh, t do cnh tranh và gimăđc quyn,ăđy nhanh tin trình hi nhp quc t;
phát huyăđc tim lcătrongăncătrongăđiu kin nn kinh t có xutăphátăđim vi
ngun vn thp,ătrìnhăđ khoa hc k thut lc hu,ătrìnhăđ k nngălaoăđng còn yu,
góp phn to lp s phát trin cân bng gia các vùng, min trong mt quc gia; to

đc mi liên kt cht ch vi các tngăcôngătyănhƠănc, các tpăđoƠnăxuyênăquc
giaầ
Các DNVVN có vai trò tích ccăđi vi s phát trin kinh t đaăphng,ăkhaiă
thác timănngăth mnh ca tng vùng. Phát trin các DNVVN s giúpăcácăđaăphngă
khai thác th mnh v đtăđai,ătƠiănguyên,ălaoăđng trong miălnhăvc phc v phát
trin kinh t đaăphng.ăă
9

Các DNVVN góp phnăthúcăđy chuyn dchăcăcu kinh t,ăcăcuălaoăđng và
phơnăcôngălaoăđng giaăcácăvùng,ăđaăphng.ăS phát trin ca DNVVN có th góp
phnăđy mnh chuyn dchăcăcu kinh t vƠăcăcuălaoăđng trong mtănc, thu hút
đc ngày càng nhiuălaoăđng  nông thôn, ch yu tp trung vào các ngành phi nông
nghip, công nghipăvƠăđưăgiúpăphn chuynăđiăcăcu kinh t đaă phng,ăcăcu
ngành, góp phn chuyn dchăcăcu kinh t chung ca quc gia.
1.2 Tín di vi DNVVN
1.2.1 Khái nim tín dng ngân hàng
Tín dng ngân hàng là mi quan h vayămn gia ngân hàng vi tt c các cá
nhân, t chc và các doanh nghip khác trong xã hi. Nó không phi là quan h dch
chuyn vn trc tip t niătm thi thaăsangăniătm thi thiu mà là quan h dch
chuyn vn gián tip thông qua mt t chcătrungăgian,ăđóălƠăngơnăhƠng.ă
1.2.2 m tín di vi DNVVN
Xut phát t đcăđim chung ca các DNVVN là vn t có thp, tình hình tài
chính thng thiu minh bch, thiu tài sn th chp, th trng còn hn ch, kh nngă
chngăđ ri ro còn thpănênăcácăngơnăhƠngăthng có tâm lý thn trng khi cho vay
cácăDNVVNăvìăRRTDăđi viăcácăDNVVNăcaoăhnănhiu so vi các doanh nghip
ln.
CácăDNVVNăthng có nhu cu vnăvayăngơnăhƠngăđ b sung vnăluăđng,
đuătăvƠoăcác d án có quy mô nh do tim lcătƠiăch́nhăcngănhăkh nngăqun lý
chaăđ mnhăđ phát trin các d án có quy mô ln.
1.2.3 Phân loi tín di vi DNVVN

Cnăc vào thi hn cho vay:
Tín dng ngn hn: là loi tín dng có thi hn tiăđaădi mtănm,ălưiăsut thp, tính
thanh khonăcao,ădùngăđ b sung cho nhu cu vnăluăđng ca doanh nghip và các
10

nhu cu chi tiêu ngn hn khác. Tín dng ngn hn chim t trng cao nht trong tín
dng caăngơnăhƠngăđi vi DNVVN.
Tín dng trung hn: là loi tín dng có thi hn t 1ăđnă5ănm.ăT́nădng trung hn có
lãi sutăcaoăhnăt́nădng ngn hnănhngăt́nhăthanhăkhon li thpăhnăvƠăthng dùng
đ mua sm tài sn c đnh, ci tin hocăđi mi thit b công ngh, m rng sn xut
kinhădoanhầăcóăthi hn thu hi vn nhanh.
Tín dng dài hn: là loi tín dng có thi hn trên 5 nm,ăcóălưiăsut cao, tính thanh
khon thp, ch yuădùngăđ xây dng các công trình, hoc mua sm các dây chuyn
sn xut, thit b phngătin vn ti quy mô ln.
Cnăc vào hình thc boăđm:
Tín dng có tài sn boăđm: là loi tín dng mà khon vay ca doanh nghip đc bo
đm bng tài sn cm c, th chp, tài sn hình thành t vn vay ca doanh nghip
hoc bo lãnh bng tài sn ca bên th ba. CácăDNVVNăthngă đc cp tín dng
di hình thc này.
Tín dng không có tài sn: là loi tín dng không có tài sn th chp, cm c hoc bo
lưnh.ăNgơnăhƠngăcnăc vào uy tín ca khách hàng, uy tín ca bên bo lãnh hoc do s
ch đnh ca Chính ph đ cp tín dng cho khách hàng
1.2.4 Vai trò ca tín di vi DNVVN
Tín dngăngơnăhƠngălƠăđònăby kinh t h tr s raăđi và phát trin ca các
DNVVN, góp phnăhìnhăthƠnhăcăcu vn tiăuăchoăcácăDNVVN.ă
Ngân hàng là trung gian tài chính góp phnăđaăvn tm thi nhàn riăhuyăđng trong
dơnăcătiăcácăđiătng có nhu cu vay vn.ăi vi các DNVVN vicăhuyăđng vn
t th trng tài chính là rtăkhóăkhnăchoănênăngun vn vay ngân hàng là s la chn
tt nhtăđi vi các DNVVN. S dng ngun vn này các doanh nghip va tit kim
11

đc chi phí, không nhăhngăđn quyn s hu ca doanh nghip vƠăcóăđc khon
tit kim t thu; toăđònăby cho quá trình hotăđng sn xut kinh doanh hiu qu
hn.
Tín dng ngân hàng góp phn nâng cao hiu qu s dng vn ca các DNVVN.
Khi s dng vn vay ngân hàng, các doanh nghip phi tuân th hpăđng tín dng,
đm bo hoàn tr gc, lưiăđúngăhn.  vayăđc vn ca ngân hàng, các doanh nghip
phiăcóăphngăánăkinhădoanh kh thi. Ngoài ra, trong quá trình cho vay, ngân hàng
thc hin kimăsoátătrc, trong và sau khi gii ngân, do vy các doanh nghip phi s
dng vnăvayăđúngămcăđ́ch.
Tín dng ngân hàng giúp nâng cao kh nngăcnh tranh ca các DNVVN trong
nn kinh t th trng.
Nn kinh t th trngăđòiăhi các doanh nghip luôn phi ci tin k thut,ăthayăđi
mu mã mtăhƠng,ăđi mi công ngh máy móc thit b hinăđiăđ có th đng vng
và phát trin. Tuy nhiên, các DNVVN không th đm boăđ vn cho nhu cu sn xut
kinh doanh. Vn vay t ngân hàng s toăđiu kin cho các doanh nghip kp thiăđu
tăxơyădngăcăbn, mua sm máy móc thit b, ci tinăphngăthc kinh doanh.
Tín dng ngân hàng giúp các DNVVN tip cn vi ngun hàng hóa t nc ngoài,
máy móc thit b hinăđi trên th gii. Thông qua tài tr thngămi ca ngân hàng
nhăbo lãnh cho các doanh nghip mua thit b, thanh toán LC tr chm, nh thuầă
quan h quc t ca các doanh nghipăđc m rng,ăđc bit toăđiu kin thun li
cho các doanh nghipătrongălnhăvc xut nhp khu.
1.3 Ri ro tín di vi DNVVN
12

1.3.1 Khái nim ri ro tín dng
RRTD là tn tht có kh nngăxy ra do không thu hi hoc thu hiăkhôngăđyăđ
đc s vn ngân hàng và các t chc tín dng đưăcp thông qua hotăđng tín dng.
TheoăWorldbank,ăRRTDălƠănguyăcămƠăngiăđiăvayăkhôngăth chi tr tin lãi,
hoc hoàn tr vn gc so vi thi hnăđưănăđnh trong hpăđng tín dng.

RRTDăđcăNgơnăhƠngănhƠăncăquyăđnhăthôngăquaăđnhănghaăv RRTD ti
Thôngătă02/2013/TT- NHNN ngày 21/01/2013:ăắRRTD trong hotăđng ngân hàng là
tn tht có kh nngăxyăraăđi vi n ca t chc tín dng,ăchiănhánhăngơnăhƠngănc
ngoài do khách hàng không thc hin hoc không có kh nngă thc hin mt phn
hoc toàn b nghaăv ca mình cam kt”.
Theoăđnhănghaăca Vietinbank,ăRRTDăđcăxácăđnh là ri ro mt vn, lãi hoc
các thu nhp liên quan khác phát sinh t vic khách hàng hocăđi tác không thc hin
hoc thc hinăkhôngăđyăđ nghaăv phát sinh t hpăđngăđưăḱăvi ngân hàng. V
căbn, RRTD ch yu phát sinh t các giao dch ni và ngoi bng bao gm hotăđng
cp tín dngănhngăchoăvay,ăbo lãnh, chit khu, thu chi, bao thanh toán và mt s
hotăđngăđuătăvƠăhotăđng kinh doanh có phát sinh RRTD.
n ch
 đoălng mcăđ ri ro tín dng có th s dng kt hp các ch tiêu sau:
*T l n quá hn:
   á  
  á 
    
 
*T l dăn quá hn:
    á  
   ó  á 
    
 
13

*T trng n xu/Tngădăn cho vay
Trong khi ch tiêu trên ch xétăđn nhóm n quá hn thì ch tiêu này liăxétăđn
chính xác mm mng ca ri ro tín dng chính là n xu: n xu là nhng khon n
quá hn t 91 ngày tr lênămƠăkhôngăđòiăđcăvƠăkhôngăđcătáiăcăcu.
 Vit Nam, n xu bao gm nhng khon n quá hn có hoc không th thu

hi,ăliênăquanăđn các v án ch x lý và nhng khon n quá hnăkhôngăđc Chính
ph x lý ri ro.
*H s ri ro tín dng:

    í  
    
 à  ó
 

H s này cho thy t trng ca khon mc tín dng trong tài sn Có, khon
mc tín dng trong tng tài sn càng ln thì li nhun s lnănhngăđng thi ri ro tín
dngăcngăs cao.
*T l xóa n:

  ó  
á  ó  ò
    

*T l kh nngăbùăđp ri ro:
   ă ù đ   
 ò    đ í 
 á  ó đò
 