Các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của các Ngân hàng thương mại Việt Nam Luận văn thạc sĩ Đại học Kinh tế TP.HCM, 2014

B GIÁO DC VÀ ÀO
TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ
MINH








LÊ ĐC HOÀNG




CÁC NHÂN T NH HNG
ĐN LI NHUN CA CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM




LUN VN THC S KINH
T

TP. H Chí Minh ậ Nm
2014




BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHÍăMINH

***

***

LÊ ĐC HOÀNG




CÁC NHÂN T NH HNG
ĐN LI NHUN CA CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s:
60340201




LUNăVNăTHCăSăKINHăT





NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊăTNăPHC

TP. H Chí Minh ậ Nm
2014

LI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cu này là kt qu ca quá trình nghiên
cu khoa hc đc lp và nghiêm túc ca riêng tôi
di
s
hng
dn ca TS Lê
Tn Phc.
Các thông tin và d liu trong lun vn
đc
thu thp t các website có uy tín và
trích dn đy đ. Kt qu nghiên cu ca đ tài này cng
cha đc
công b trong
bt k công trình nghiên cu nào
trc
đây.
Tác gi



Lê c HoƠng

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC BNG, BIU
DANH MC T VIT TT
LI M U
CHNG 1
TNG QUAN V CÁC NHỂN T NH HNG N LI NHUN CA NGỂN
HÀNG THNG MI 1
1.1. Tng quan v ngơn hƠng thng mi 1
1.1.1. Khái nim v ngơn hƠng thng mi 1
1.1.2. Chc nng ca ngơn hƠng thng mi 2
1.1.3. Vai trò ca ngơn hƠng thng mi: 5
1.2. Tng quan v li nhun ca ngơn hƠng thng mi 6
1.2.1. Khái nim v li nhun ca ngơn hƠng thng mi 6
1.2.2. S cn thit gia tng li nhun đi vi ngơn hƠng thng mi: 6
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá li nhun ca ngơn hƠng thng mi : 7
1.2.3.1. T l thu nhp trên vn ch s hu (ROE) 7

1.2.3.2. T l thu nhp trên tng tƠi sn (ROA) 8
1.2.3.3. T l thu nhp cn biên 9
1.3. Các nhơn t nh hng đn li nhun ca ngơn hƠng thng mi 10
1.3.1. Các cuc nghiên cu thc nghim trên th gii 10
1.3.2. Các nhơn t nh hng đn li nhun ca ngơn hƠng 10
1.3.2.1. Các nhơn t bên trong 11
1.3.2.2. Các nhơn t bên ngoƠi 15
1.4. Mô hình nghiên cu đ xut 16
KT LUN CHNG  18
CHNG 2 19
PHỂN TệCH CÁC NHỂN T NH HNG N LI NHUN CA NGỂN HÀNG
THNG MI VIT NAM 19
2.1. Tng quan v h thng ngơn hƠng thng mi Vit Nam 19
2.2. Tng quan v các Ngơn hƠng thng mi nghiên cu 20
2.2.1. V lch s hình thƠnh 21
2.2.2. Thc trng hot đng kinh doanh ca các Ngơn hƠng thng mi trong thi
gian qua 23
2.2.2.1. V quy mô tƠi sn 24
2.2.2.2. V quy mô vn ch s hu 25
2.2.2.3. V quy mô hot đng 25
2.2.2.4. V hiu qu hot đng 27
2.3. o lng s nh hng ca mt s nhơn t đn li nhun ca 8 ngơn hƠng thng
mi Vit Nam 31
2.3.1. Mô hình nghiên cu 31
2.3.2. Các bin đc s dng trong mô hình nghiên cu 32
2.3.2.1. Các bin ph thuc 32
2.3.2.2. Các bin đc lp 32
2.3.3. Phơn tích kt qu hi quy 37
2.3.3.1. Thng kê mô t các bin 37
2.3.3.2. Kim đnh mô hình hi quy 40

2.3.3.3. Kt qu hi quy vi bin ph thuc lƠ ROA 42
2.3.3.4. Kt qu hi quy vi bin ph thuc lƠ ROE 44
2.3.3.5. Nhn xét v kt qu hi quy: 46
KT LUN CHNG  50
CHNG 3 51
GII PHÁP NỂNG CAO LI NHUN CA CÁC NGỂN HÀNG THNG MI VIT
NAM 51
3.1. nh hng phát trin ca các Ngơn hƠng thng mi đn 2015 vƠ tm nhìn đn
nm 2020 51
3.2. Gii pháp nơng cao li nhun ca các Ngơn hƠng thng mi Vit Nam 52
3.2.1. Nhóm gii pháp do Ngơn hƠng thc hin 52
3.2.1.1. Tng thu nhp t lƣi 52
3.2.1.2. Tng thu nhp ngoƠi lƣi 52
3.2.1.3. y mnh x lỦ n xu vƠ tng cng kim soát cht lng tín dng 55
3.2.1.4. Nơng cao công tác t chc cán b 58
3.2.1.5. y mnh hin đi hoá công ngh ngơn hƠng 59
3.2.2. Nhóm gii pháp h tr t Chính ph vƠ Ngơn hƠnh NhƠ nc. 60
3.2.2.1. Chính Ph 60
3.2.2.2. Ngơn hƠng NhƠ nc 61
3.3. Hn ch ca đ tƠi 62
KT LUN CHNG  64
KT LUN 65
TÀI LIU THAM KHO
PH LC



DANH MC BNG, BIU
Bng 2.1. Tng tƠi sn ca 8 Ngơn hƠng thng mi giai đon 2008-2013
Bng 2.2. Vn ch s hu ca 8 Ngơn hƠng thng mi giai đon 2008-2013

Bng 2.3. D n cho vay ca 8 Ngơn hƠng thng mi giai đon 2008-2013
Bng 2.4. S d tin gi ca 8 Ngơn hƠng thng mi giai đon 2008-2013
Bng 2.5. Li nhun sau thu ca 8 Ngơn hƠng thng mi giai đon 2008-2013
Bng 2.6. T l ROA ca 8 Ngơn hƠng thng mi giai đon 2008-2013
Bng 2.7. T l ROE ca 8 Ngơn hƠng thng mi giai đon 2008-2013
Bng 2.8. Mô t các bin đc s dng trong mô hình nghiên cu
Bng 2.9. Thng kê mô t các bin đc s dng trong mô hình nghiên cu
Bng 2.10. Ma trn tng quan gia các bin đc lp trong mô hình
Bng 2.11. Kt qu c lc các phng trình hi quy ph
Bng 2.12. Kt qu hi quy vi bin ph thuc ROA
Bng 2.13. Kt qu hi quy vi bin ph thuc ROE


DANH MC T VIT TT

ACB: Ngơn hƠng Thng mi c phn Á Chơu
BIDV: Ngơn hƠng Thng mi c phn u t vƠ Phát trin Vit Nam
CAGR: Compounded Annual Growth rate ậ Tc đ tng trng kép hƠng nm
Eximbank: Ngơn hƠng Thng mi c phn Xut nhp khu Vit Nam
MB: Ngân hƠng Thng mi c phn Quơn đi
Sacombank: Ngơn hƠng Thng mi c phn SƠi Gòn Thng Tín
Techcombank: Ngơn hƠng Thng mi c phn K Thng Vit Nam
Vietcombank: Ngơn hƠng Thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
Vietinbank: Ngơn hƠng Thng mi c phn Công thng Vit Nam
WTO: T chc thng mi th gii



LI M ĐU
 Lýădoăchnăđătài

Ngơn hƠng thng mi lƠ đnh ch tƠi chính trung gian đóng vai trò quan trng
trong nn kinh t th trng. Bng các hot đng ca mình, ngơn hƠng thng mi
đƣ đóng vai trò quan trng trong vic thúc đy chu chuyn vn trong nn kinh t,
góp phn thúc đy kinh t phát trin. Ti Vit Nam, tri qua nhiu giai đon thng
trm, đn nay h thng ngơn hƠng thng mi đƣ có nhng đóng góp tích cc trong
công cuc đi mi toƠn din nn kinh t theo hng công nghip hoá - hin đi hoá,
giúp m rng nn kinh t th trng theo đnh hng xƣ hi ch ngha.
K t sau khi gia nhp WTO, các ngơn hƠng thng mi Vit Nam đang phi
đi mt vi nhng khó khn, thách thc trong quá trình hi nhp kinh t quc t
ngƠy cƠng sơu rng. S cnh tranh trong lnh vc TƠi chính ngơn hƠng ngƠy cƠng
gay gt, không ch gia các ngơn hƠng trong nc mƠ còn vi các tp đoƠn tƠi chính
nc ngoƠi có tim lc hùng mnh. Th nên, các ngơn hƠng thng mi đƣ không
ngng tìm mi cách đ gia tng hiu qu hot đng ca mình. Trong đó, li nhun
đóng vai trò vô cùng quan trng quyt đnh s tn ti vƠ phát trin ca mt ngơn
hƠng. Li nhun không ch đn thun lƠ kt qu kinh doanh mƠ còn lƠ c s đánh
giá hiu qu hot đng ca ngơn hƠng trong giai đon cnh tranh gay gt nh hin
nay. Vì vy, mc tiêu c bn ca các nhƠ qun tr ngơn hƠng lƠ phi đt đc li
nhun trên nhiu mt hot đng. Nu xét trên cp đ v mô, mt ngơn hƠng tt, làm
n có hiu qu vƠ có kh nng chng chi vi nhng cú sc tiêu cc s đóng góp
tích cc vƠo s n đnh h thng tài chính quc gia.
Trên th gii đƣ có rt nhiu công trình nghiên cu v các nhân t nh hng
đn li nhun ca các ngơn hƠng thng mi, tuy nhiên  Vit Nam đa phn các
nghiên cu tp trung phơn tích các nhân t nh hng đn li nhun ca các doanh
nghip, dng nh cha có nhiu nghiên cu chính thc tp trung vƠo các ngân
hƠng thng mi ậ doanh nghip hot đng trong mt lnh vc đc thù. Vì nhng lý
do đó, tác gi chn đ tƠi: "Các nhơn t nh hng đn li nhun ca các ngơn hƠng
thng mi Vit Nam" đ tìm ra phng hng vƠ gii pháp giúp các ngơn hƠng
nơng cao li nhun trong giai đon hin nay.
 Mcătiêuănghiênăcu
- Xác đnh các nhơn t nh hng đn li nhun ca Ngơn hƠng thng mi Vit

Nam
- o lng s nh hng ca các nhơn t đó đn li nhun ca các Ngân hàng
thng mi Vit Nam
-  ra mt s gii pháp nhm nơng cao li nhun vƠ hn ch ri ro trong hot đng
ca các Ngơn hƠng thng mi Vit Nam
 iătngăvàăphmăviănghiênăcuă
i tng nghiên cu: các nhơn t nh hng đn li nhun ca Ngơn hƠng
thng mi (bao gm các nhơn t bên trong: tng tƠi sn, vn ch s hu, ngun
vn huy đng, ngun vn cho vay, thu nhp lƣi thun, thu nhp ngoƠi lƣi thun; vƠ
các nhơn t bên ngoƠi: tc đ tng trng kinh t, lm phát)
Phm vi nghiên cu: các ngơn hƠng thng mi c phn ln ti Vit Nam trong
giai đon 2008-2013, bao gm 8 ngơn hƠng thng mi:
- Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam (Vietcombank)
- Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam (Vietinbank)
- Ngân hàng thng mi c phn u t vƠ Phát trin Vit nam (BIDV)
- Ngân hàng thng mi c phn K thng Vit Nam (Techcombank)
- Ngân hàng thng mi c phn Á Châu (ACB)
- Ngân hàng thng mi c phn Xut nhp khu Vit Nam (Eximbank)
- Ngân hàng thng mi c phn SƠi Gòn Thng Tín (Sacombank)
- Ngân hàng thng mi c phn Quơn i (MB)
 Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu đc s dng trong lun vn lƠ phng pháp nghiên
cu đnh lng bng cách dùng mô hình hi quy đ phơn tích các nhơn t nh
hng đn li nhun ca các Ngơn hƠng thng mi thông qua d liu bng (panel
data). Phn mm đc s dng đ phơn tích đnh lng lƠ phn mm Eviews 6.0.
 ụănghaănghiênăcu
Trong bi cnh nn kinh t có nhiu bin đng nh thi gian va qua, li
nhun ca các ngơn hƠng đƣ có rt nhiu bin đng, mt phn do tác đng t nhơn
t kinh t v mô, mt phn lƠ do các vn đ ca bn thơn các ngơn hƠng. Vì vy,
nghiên cu s giúp xác đnh rõ rƠng đơu lƠ nhơn t tác đng trc tip đn li nhun

ca các ngơn hƠng, đ t đó, các nhƠ qun tr ngơn hƠng có th hoch đnh nhng
chin lc kinh doanh, cng nh các gii pháp nhm tháo g khó khn vƠ nơng cao
li nhun cho ngơn hƠng.
 Ktăcuăcaălunăvn
Lun vn gm 3 chng :
Chng 1 : Tng quan v các nhơn t nh hng đn li nhun ca ngơn hƠng
thng mi
Chng 2 : Phơn tích các nhơn t nh hng đn li nhun ca ngơn hƠng thng
mi Vit Nam
Chng 3 : Gii pháp nơng cao li nhun ca các ngơn hƠng thng mi Vit Nam

1
CHNG 
TNG QUAN V CÁC NHÂN T NH HNG ĐN LI NHUN
CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Tngăquanăvăngânăhàngăthngămi
1.1.1. Kháiănimăvăngânăhàngăthngămi
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t th trng theo xu hng hi nhp quc
t hin nay, các Ngơn hƠng thng mi không ngng phát trin, hình thƠnh mng
li rng khp toƠn cu. Hot đng ngơn hƠng ngày càng có tính h thng cao,
đc xem là mt kênh chu chuyn vn quan trng vƠ cung ng dch v tƠi chính đa
dng, phong phú, tác đng đáng k đn s phát trin ca nn kinh t th trng.
Hin nay, tùy theo lch s hình thƠnh ca h thng ngơn hƠng có nhiu khái nim v
ngơn hƠng thng mi :
 Theo Ngơn hƠng th gii : Ngơn hƠng lƠ t chc tƠi chính nhn tin gi ch
yu di dng không k hn hoc tin gi đc rút ra vi mt thông báo ngn hn
(tin gi có k hn, tin gi tit kim). Di tiêu đ các ắngân hàng” gm có :
Ngơn hƠng thng mi ch tham gia vƠo các hot đng nhn tin gi, cho vay ngn
hn, trung dƠi hn ; Ngơn hƠng đu t hot đng buôn bán chng khoán vƠ bo lƣnh
phát hành ; Ngơn hƠng nhƠ  cung cp tƠi chính cho lnh vc phát trin nhƠ  vƠ

nhiu loi ngơn hƠng khác na. Ti mt s nc còn có ngơn hƠng tng hp kt hp
hot đng ngơn hƠng thng mi vi hot đng ngơn hƠng đu t vƠ đôi khi thc
hin c dch v bo him.
 Ti Hoa K : Ngơn hƠng thng mi lƠ mt t chc kinh doanh trong lnh
vc tin t, chuyên cung cp các dch v v tƠi chính nh nhn tin gi, chuyn
tin, thanh toán, cho vay, đu t, đi tin, mua bán ngoi hi vƠ các dch v khác
liên quan đn tin nh bo qun, y thác, lƠm đi lỦ trong nc vƠ quc t.
 Ti Pháp : Theo đo lut ngơn hƠng Pháp nm 1941, Ngơn hƠng thng mi
lƠ nhng xí nghip hay lƠ nhng c s mƠ ngh nghip thng xuyên lƠ nhn tin
bc ca công chúng di hình thc kỦ thác, hoc di các hình thc khác vƠ s
2
dng s tin đó cho chính h trong các nghip v chit khu, tín dng vƠ cung cp
dch v tƠi chính.
 Ti Vit Nam : Theo điu 4, Lut các t chc tín dng, ngƠy 16 tháng 06
nm 2010, Ngơn hƠng thng mi lƠ loi hình ngơn hƠng đc thc hin tt c các
hot đng ngơn hƠng vƠ các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut các
t chc tín dng nhm mc tiêu li nhun.
Nh vy, ngơn hƠng thng mi lƠ t chc đc thƠnh lp theo quy đnh ca
pháp lut, kinh doanh trong lnh vc tin t vi hot đng thng xuyên lƠ nhn tin
gi di nhiu hình thc khác nhau vƠ s dng s tin nƠy đ cp tín dng, cung
ng dch v thanh toán cho các ch th trong nn kinh t, nhm mc tiêu li nhun.
Hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng thng mi lƠ hot đng kinh doanh tin t
vƠ các hot đng khác có liên quan, bao gm :


Huy đng vn lƠ hot đng nhn tin gi ca t chc, cá nhơn di hình thc
tin gi không k hn, tin gi có k hn, tin gi tit kim, phát hƠnh chng ch
tin gi, k phiu, trái phiuầtheo nguyên tc hoƠn tr đy đ c gc ln lƣi cho
khách hƠng theo đúng thi hn tha thun.


Cp tín dng lƠ vic tha thun đ t chc, cá nhơn s dng mt khon tin
hoc cam kt cho phép s dng mt tƠi sn theo nguyên tc có hoƠn tr vƠ lƣi bng
nghip v cho vay, chit khu, cho thuê tƠi chính, bao thanh toán, bo lƣnh ngơn
hƠng vƠ các nghip v cp tín dng khác.


Cung ng dch v thanh toán qua tƠi khon lƠ vic cung ng phng tin
thanh toán, thc hin dch v thanh toán séc, y nhim chi, th ngơn hƠng, th tín
dng vƠ các dch v thanh toán khác cho khách hƠng thông qua tƠi khon tin gi
ca khách hƠng.


Các hot đng kinh doanh khác ca ngơn hƠng thng mi : dch v ngơn
qu, dch v y thác, dch v môi gii tin t, dch v kinh doanh ngoi hi, các
dch v khác: qun lỦ tƠi sn, t vn tƠi chínhầ
1.1.2. Chcănngăcaăngânăhàngăthngămi
3
Quá trình hình thƠnh vƠ phát trin ca ngơn hƠng thng mi gn lin vi s
phát trin ca sn xut vƠ lu thông hƠng hóa. NgƠy nay, Ngơn hang thng mi đƣ
phát trin mnh m c v s lng ln cht lng vƠ tr thƠnh mt loi hình chim
v trí ch yu trong h thng các t chc tƠi chính trung gian. Chc nng c th ca
ngơn hƠng thng mi nh sau:
 Chc nng trung gian tài chính
Trong chc nng nƠy, Ngân hƠng thng mi đóng vai trò lƠ ắcu ni” gia các
ch th tha vn vi các ch th đang thiu vn trong nn kinh t. Thông qua vic
huy đng các khon vn tin t tm thi nhƠn ri trong nn kinh t, Ngơn hƠng đƣ
bin nhng ngun vn nh l, ri rác trong nn kinh t thƠnh ngun vn tín dng đ
ln đ cho vay đáp ng các nhu cu vn kinh doanh vƠ vn đu t cho các ngành
kinh t, nhu cu vn tiêu dùng ca xƣ hi. Nh vy, ngơn hƠng thng mi va

đóng vai trò lƠ ngi đi vay va đóng vai trò lƠ ngi cho vay. Vi chc nng nƠy,
ngơn hƠng thng mi đƣ góp phn to li ích cho tt c các bên. C th:
+ i vi bn thơn Ngơn hƠng thng mi: ngân hàng s tìm kim đc li
nhun t chênh lch gia lƣi sut tin gi vƠ lƣi sut cho vay, t hoa hng môi gii
hoc t vic cung cp các sn phm dch v đi kèm. Li nhun nƠy chính lƠ c s
đ Ngơn hƠng thng mi tn ti vƠ phát trin.
+ i vi ngi gi tin: h đc cung cp mt kênh đu t an toƠn, thu đc
li t ngun vn tm thi nhƠn ri ca mình. Ngoài ra, ngân hàng còn có th cung
cp cho các h các dch v tin ích khác nh thanh toán không dùng tin mt,
internet bankingầ
+ i vi ngi đi vay: h s tha mƣn đc nhu cu vn đ kinh doanh, chi
tiêu, thanh toán mƠ không phi tn nhiu chi phí v sc lc, thi gian cho vic tìm
kim ni cung ng vn tin li chc chn vƠ hp pháp.
+ i vi nn kinh t: chc nng nƠy ca ngơn hƠng thng mi có vai trò quan
trng trong vic thúc đy tng trng kinh t vì nó đƣ đáp ng nhu cu vn cho sn
xut kinh doanh, đy nhanh tc đ luơn chuyn vn, góp phn điu tit ngun vn
4
cho nn kinh t. Vi chc nng nƠy, ngơn hƠng thng mi đƣ làm ti thiu hóa chi
phí thông tin vƠ chi phí giao dch trong nn kinh t, giúp quá trình luân chuyn vn
trong nn kinh t din ra liên tc.
Chc nng trung gian tài chính đc xem lƠ chc nng quan trng nht ca ngân
hƠng thng mi vì nó quyt đnh s tn ti vƠ phát trin ca ngơn hƠng, đng thi
cng lƠ c s đ thc hin các chc nng khác.
 Chc nng trung gian thanh toán
Ngân hàng thng mi thc hin chc nng trung gian thanh toán trên c s
thc hin chc nng trung gian tƠi chính. Bi vì thông qua vic nhn tin gi, ngơn
hƠng đƣ m cho khách hƠng tƠi khon tin gi đ theo dõi các khon thu, chi. ó
chính lƠ tin đ khách hƠng thc hin thanh toán qua ngơn hƠng, đt ngơn hƠng vƠo
v trí trung gian thanh toán. Trên c s lƠ ngi qun lỦ tin trên tƠi khon ca
khách hàng, Ngơn hƠng thng mi thc hin các khon thanh toán, chi tr thay cho

khách hƠng có nhu cu thanh toán theo s u nhim ca khách hƠng.
Vi chc nng trung gian thanh toán, các Ngơn hƠng thng mi cung cp cho
khách hƠng nhiu phng tin thanh toán thun li nh y nhim chi, y nhim thu,
séc, th thanh toánầ tùy theo nhu cu khách hƠng. Nh đó mƠ các ch th trong
nn kinh t không phi gi tin mt, không phi vn chuyn tin đ thanh toán mà
có th s dng mt phng thc thanh toán không dùng tin mt do ngơn hƠng cung
cp. Do vy các ch th s tit kim chi phí v thi gian, tin bc, li đm bo an
toƠn hn so vi thanh toán trc tip. Nh vy, chc nng nƠy thúc đy lu thông
hƠng hóa, đy nhanh tc đ thanh toán, tc đ luân chuyn vn, đng thi vic
thanh toán qua ngơn hƠng đƣ gim đc lng tin mt lu thông, góp phn tit
kim chi phí lu thông tin mt nh chi phí in n, kim đm, bo qun tinầ
i vi Ngơn hƠng thng mi, chc nng nƠy góp phn to ra li nhun cho
ngân hàng thông qua vic thu phí cung cp dch v. Ngoài ra, nó còn giúp ngân
hƠng có th huy đng đc mt ngun vn có chi phí thp, giúp ngơn hƠng có th
gia tng li nhun.
5
 Chc nng to tin
Khi kt hp chc nng trung gian tài chính và trung gian thanh toán, ngân hàng
thng mi có th thc hin chc nng to tin. Thông qua cho vay bng hình thc
chuyn khon, t mt khon tin gi ban đu ti mt ngơn hƠng, h thng ngân
hƠng thng mi đƣ to ra mt lng tin trên tƠi khon tin gi thanh toán ca
khách hƠng ln gp nhiu ln so vi lng tin gi ban đu. Lng tin ghi s do
ngơn hƠng thng mi to ra ph thuc vƠo vƠo s tin gi ban đu ca khách hƠng,
s lng ngơn hƠng tham gia vƠo quá trình to tin vƠ t l d tr bt buc.
Vi chc nng nƠy, h thng Ngơn hƠng thng mi đƣ lƠm tng phng tin
thanh toán trong nn kinh t, đáp ng nhu cu thanh toán, chi tr ca xƣ hi. Mt
khi lng tín dng mƠ Ngơn hƠng thng mi cho vay lƠm tng kh nng to tin
ca Ngơn hƠng thng mi, t đó lƠm tng lng tin cung ng cho quá trình giao
dch trong nn kinh t.
1.1.3. Vaiătròăcaăngânăhàngăthngămi:

Th nht, điu tit ngun vn, góp phn nơng cao hiu qu s dng vn cho nn
kinh t. Nh hot đng ca Ngơn hƠng thng mi mà ngun vn nhƠn ri trong
nn kinh t đc tp hp li thƠnh ngun vn ln phc v cho đi sng xƣ hi vƠ
phát trin kinh t. Ngơn hƠng thng mi tr thƠnh kênh chu chuyn vn quan trng
trong nn kinh t, cung ng vn cho các ch th trong nn kinh t, góp phn thúc
đy kinh t phát trin.
Th hai, to điu kin thúc đy th trng tƠi chính phát trin: hot đng ca
Ngơn hƠng thng mi va mang tính cnh tranh nhng cng va có tác đng h
tng đn các hot đng khác trong lnh vc tƠi chính nh: th trng chng khoán,
bo him Khi Ngơn hƠng thng mi ngƠy cƠng phát trin vƠ hoƠn thin thì cƠng
có nhiu dch v h tr cho các hot đng trên. Ngc li, s phát trin phong phú
vƠ đa dng ca các sn phm trên th trng tƠi chính s tác đng đn s phát trin
ca các sn phm kinh doanh ca Ngơn hƠng thng mi, t đó, xut hin s kt
hp vƠ bán chéo sn phm ca Ngơn hƠng thng mi vi các đnh ch tƠi chính
6
khác nh: công ty bo him, công ty chng khoán, công ty tƠi chính vƠ qu đu
t góp phn gia tng doanh s giao dch trên th trng tƠi chính.
Th ba, góp phn thc thi chính sách tin t quc gia: Ngân hàng Trung ng lƠ
c quan xơy dng vƠ điu hƠnh chính sách tin t nhng đ thc thi chính sách tin
t Ngân hàng Trung ng phi s dng các công c nh: d tr bt buc, lƣi sut,
tái cp vn, th trng m tác đng trc tip đn hot đng kinh doanh ca Ngân
hƠng thng mi, thay đi tng hoc gim khi lng tin t trong nn kinh t, góp
phn bình n lu thông tin t ca quc gia, kim soát lm phát.
1.2. Tngăquanăvăliănhunăcaăngânăhàngăthngămi
1.2.1. Kháiănimăvăliănhunăcaăngânăhàngăthngămi
Li nhun ca ngơn hƠng thng mi lƠ khon chênh lch đc xác đnh gia
tng doanh thu phi tr đi tng các khon chi phí phi tr hp lỦ hp l.
Li nhun thc hin trong nm lƠ kt qu kinh doanh ca Ngơn hƠng thng
mi bao gm li nhun t hot đng nghip v (chênh lch gia lƣi sut cho vay vƠ
lƣi sut tin gi) vƠ li nhun các hot đng khác (thu dch v ròng, thu t kinh

doanh ngoi t vƠ hƠng hoá phái sinh, thu t kinh doanh chng khoán, thu khácầ)
sau đó tr đi các khon chi phí phát sinh (chi nhơn viên, chi tƠi sn, chi qun lỦ
công v, chi phí khácầ), phn trích d phòng ri ro vƠ thu thu nhp doanh
nghip.
1.2.2. Săcnăthităgiaătngăliănhunăđiăviăngânăhàngăthngămi:
Li nhun lƠ kt qu tƠi chính cui cùng ca hot đng kinh doanh, do đó nó có
Ủ nghƣi vô cùng quan trng đi vi các ngơn hƠng. ụ ngha ca nó đc th hin
nh sau :
+ Li nhun lƠ ch tiêu phn ánh kt qu kinh doanh vƠ lƠ mc đích hot đng
kinh doanh ca ngơn hƠng. Trong th trng tƠi chính cnh tranh khc lit nh hin
nay, mc tiêu hƠng đu ca các ngơn hƠng lƠ ti đa hoá li nhun. Li nhun thp
đng ngha vi ngơn hƠng không đt đc mc tiêu kinh doanh ca mnh.
+ Li nhun lƠ ch tiêu tng hp, phn ánh cht lng kinh doanh ca mt ngơn
7
hƠng. Li nhun lƠ khon chênh lch gia doanh thu vƠ chi phí đƣ b ra. Mi bin
pháp đ tng doanh thu, tit kim chi phí cui cùng đu phn ánh  quy mô li
nhun. Vì vy, thông qua xem xét ch tiêu li nhun, ta có th đánh giá giá đc
phn ln cht lng vƠ hiu qu kinh doanh ca ngơn hƠng. ToƠn b quá trình kinh
doanh ca ngơn hƠng đc tin hƠnh mt cách hp lỦ hay không đu đc phn
ánh rõ nét trong ch tiêu li nhun.
+ Li nhun lƠ ngun tƠi chính quan trng đ bù đp các thit hi và ri ro trong
quá trình kinh doanh cng nh lƠ ngun b sung vn rt quan trng, th hin kh
nng phát trin trong tng lai ca mt ngơn hƠng. Bên cnh đó, thông qua vic s
dng mt phn li nhun đ hình thƠnh các qu khen thng, phúc li, các ngơn
hƠng s khích l đc tinh thn lƠm vic, cng hin đi vi ngi lao đng trong
ngân hàng.
+ Li nhun còn có tác đng trc tip đn uy tín ca ngơn hƠng trên th trng.
Nu ngơn hƠng lƠm n hiu qu, li nhun cao s lƠm tng uy tín trên th trng,
to điu kin thun li cho hot đng kinh doanh. Ngc li, nêu li nhun thp s
nh hng đn uy tín vƠ c hi kinh doanh ca ngơn hƠng.

1.2.3. Cácăchătiêuăđánhăgiáăliănhunăcaăngânăhàngăthngămi :
Vì li nhun lƠ mt ch tiêu tuyt đi nên khó có th so sánh, đánh giá li nhun
gia các ngơn hƠng vi nhau do s khác bit v quy mô, v điu kin, s nm hot
đngầDo đó, đ đánh giá mt cách chính xác vƠ toƠn din vn đ li nhun, chúng
ta thng xem xét thông qua mt s ch tiêu v t sut sinh li (t sut li nhun).
T sut li nhun, lƠ mt ch tiêu tng đi cho phép ta so sánh li nhun gia các
thi k khác nhau ca mt ngơn hƠng hoc gia các ngơn hƠng vi nhau. Theo Trn
Huy HoƠng (2011), đ đánh giá li nhun ca các ngơn hƠng, ngi ta thng dùng
mt s ch tiêu sau :
1.2.3.1. Tălăthuănhpătrênăvnăchăsăhuă(ROE)
Bng li nhun ròng chia cho vn t có c bn bình quơn (vn c phn thng,
c phn u đƣi, các qu d tr vƠ li nhun không chia).
8
ROE đo lng t l thu nhp cho các c đông ca ngơn hƠng. ROE lƠ t s quan
trng nht đi vi các c đông, nó th hin thu nhp mƠ các c đông nhn đc t
vic đu t vn vƠo ngơn hƠng.
ROE =



Ch s nƠy lƠ thc đo đ đánh giá mt đng vn b ra to ra bao nhiêu đng
li. T l ROE cƠng cao cƠng chng t Ngơn hƠng thng mi s dng hiu qu
đng vn ca c đông, có ngha lƠ Ngơn hƠng thng mi đƣ cơn đi mt cách hƠi
hòa gia vn c đông vi vn đi vay đ khai thác li th cnh tranh ca mình trong
quá trình huy đng vn, m rng quy mô.
1.2.3.2. Tălăthuănhpătrênătngătàiăsnă(ROA)
ROA lƠ ch tiêu đánh giá hiu qu công tác qun lỦ ca ngơn hƠng, cho thy kh
nng trong quá trình chuyn tƠi sn ca ngơn hƠng thƠnh thu nhp ròng.
ROA =




ROA cung cp cho nhƠ đu t thông tin v các khon lƣi đc to ra t lng
vn đu t (hay lng tƠi sn). TƠi sn đc hình thƠnh t vn vay vƠ vn ch s
hu. C hai ngun vn nƠy đc s dng đ tƠi tr cho các hot đng ca các Ngân
hƠng thng mi. ROA cƠng cao thì cƠng tt vì chng t Ngơn hƠng thng mi
đang kim đc nhiu li nhun hn trên lng đu t ít hn.
Mi quan h gia ROE vƠ ROA :
ROE =



=






= ROA 



Mi quan h trên cho thy thu nhp ca mt ngơn hƠng rt nhy cm vi phng
thc tƠi tr tƠi sn (s dng nhiu n hn hay nhiu vn ch s hu hn). Mt ngơn
9
hƠng có ROA thp vn có th đt ROE  mc cao nu nh s dng nhiu n (gm
c tin gi ca khách hƠng) vƠ s dng ti thiu vn ch s hu trong quá trình tƠi
tr tƠi sn. Tuy nhiên nu đánh giá k thì khi n tng ROA thông thng s gim
do lúc đó tƠi sn tng, nu tc đ tng li nhun không bng tc đ tng tƠi sn do

tng khon n thì có khi còn lƠm ROE gim.
NgoƠi ra  đơy còn phi xét đn mc đích vƠ hiu qu khi ngơn hƠng thng mi
tng các khon n. Nu Ngơn hƠng thng mi vay tin đ đu t, tƠi tr d
ánầmƠ không hiu qu, t l li nhun thp thì rõ rƠng lƠm cho ROE thp. Ngc
li, nu li nhun đc to ra bù đp đc chi phí lƣi vay thì ROE tng. Do đó mt
Ngơn hƠng thng mi ch nên tng khon vay khi t sut li nhun trên doanh thu
cao, hay vic s dng tƠi sn hiu qu cao thì nên huy đng thêm vn còn ngc li
thì nên chú tâm vƠo các gii pháp gia tng hiu qu kinh doanh nh ct gim chi
phí, gim quy môầ
1.2.3.3. Tălăthuănhpăcnăbiên
o lng tính hiu qu vƠ kh nng sinh li, bao gm :
T l thu nhp lƣi cn biên (NIM) : lƠ chênh lch gia thu nhp lƣi vƠ chi phí lƣi,
tt c chia cho tích sn sinh lƣi. H s lƣi ròng biên giúp cho ngơn hƠng d báo
trc kh nng sinh lƣi ca ngơn hƠng thông qua vic kim soát cht ch tƠi sn sinh
li vƠ vic tìm kim nhng ngun vn có chi phí thp nht.
NIM =

  

T l thu nhp ngoƠi lƣi cn biên đo lng mc chênh lch gia ngun thu
ngoài lƣi (thu phí dch v) vi mc chi phí ngoƠi lƣi (tin lng, sa cha, bo hƠnh
thit b, chi phí tn tht tín dngầ). a s các ngơn hƠng t l nƠy thng hay b
âm.
 =

  

10
T l sinh li hot đng (NPM) phn ánh hiu qu ca vic qun lỦ chi phí vƠ
các chính sách đnh giá dch v.

NPM =



1.3. Các nhân tănhăhngăđnăliănhunăcaăngânăhàngăthngămi
1.3.1. Cácăcucănghiênăcuăthcănghimătrênăthăgii
Hin nay trên th gii, các nghiên cu v hiu qu hot đng ca ngơn hƠng
thng phơn tích h thng ngơn hƠng  nhiu quc gia hoc  mt quc gia. Nhóm
các nghiên cu  phm vi mt quc gia có th k đn nghiên cu  Tunisia (Samy
Ben Naceur & Mohamed Goaied, 2001); Hi Lp (Kosmidou, Pasiouras và
Tsaklanganos, 2007); Pakistan (Khizer Ali, Muhammad Farhan Akhtar và Hafiz
Zafar Ahmed, 2010); Th Nh K (Deger Alper vƠ Adem Anbar, 2011); HƠn Quc
(Fazlan Sufian, 2011)
Bên cnh đó, cng có nhiu cuc nghiên cu, phơn tích v li nhun ca ngơn
hƠng  mt nhóm các quc gia, bao gm: nghiên cu  6 quc gia Chơu Ểu (an
Mch, Pháp, c, Ý, Tây Ban Nha và Anh) t nm 1992 đn 1998 (John Goddard,
Phil Molyneux và John Wilson, 2004); nguyên cu ti khu vc ông Nam Châu Âu
giai đon nm 1998 đn nm 2002 (Panayiotis Athanasoglou, Matthaiois D.Delis và
Christos K.Staikouras, 2006); nghiên cu v các ngơn hƠng ti 15 quc gia thuc
liên minh Chơu Ểu t nm 1995 đn 2001 (Pasiouras và Kosmidou, 2007); nghiên
cu v li nhun ca các ngơn hƠng thuc o hi giáo đn t 21 quc gia khác
nhau (Hassan và Bashir, 2003);
1.3.2. Cácănhânătănhăhngăđnăliănhunăcaăngânăhàng
Tùy theo mc đích nghiên cu khác nhau mƠ vic xác đnh các nhơn t nh
hng đn li nhun ca các ngơn hƠng thng mi cng khác nhau. Nhìn chung,
các nhơn t nh hng đn li nhun ca ngơn hƠng có th đc chia thƠnh 2
nhóm : các nhơn t bên trong vƠ các nhơn t bên ngoƠi.
Các nhơn t bên trong lƠ các nhơn t thuc v đc đim ni ti ca ngân hàng,
11
chu nh hng bi các quyt đnh điu hƠnh ca ban lƣnh đo ngơn hƠng.

Các nhân t bên ngoƠi lƠ các nhơn t không liên quan đn vic điu hƠnh, qun
lý ngân hàng mà là các nhân t thuc v yu t kinh t v mô, môi trng pháp lỦ có
tác đng đn kt qu hot đng ca ngơn hƠng. Tuy nhiên, các nhƠ qun tr vn có
th d đoán trc đc nhng thay đi ca môi trng bên ngoƠi vƠ xơy dng
nhng chính sách nhm hn ch ti đa nhng tác đng không mong mun do các
nhơn t bên ngoƠi mang li đng thi tn dng các c hi phát trin đ m rng th
phn, gia tng li nhun.
1.3.2.1. Các nhân tăbênătrong
 Quy mô ngân hàng
Quy mô ngơn hƠng lƠ mt trong nhng nhơn t có nh hng đn li nhun vì
trên thc t các ngơn hƠng luôn c gng m rng kinh doanh đ có th đt đc li
nhun cao t li th kinh t theo quy mô trong h thng ngơn hƠng.
Quy mô ngân hàng đƣ đc đ cp trong rt nhiu bƠi nghiên cu nh : nghiên
cu ca Deger Alper vƠ Adem Anbar (2011) ti Th Nh K giai đon 2002 ậ 2010;
Kosmidou, Pasiouras vƠ Tsaklanganos (2007) ti các ngơn hƠng Hy Lp hot đng
 nc ngoƠi giai đon 1995 ậ 2001 tìm ra mi tng quan dng gia quy mô
ngơn hƠng vƠ li nhun ca các ngơn hƠng. Trong khi đó, nghiên cu ca Pasiouras
& Kosmidous (2007) ti các ngơn hƠng ca 15 nc thuc liên minh chơu Ểu t
1995-2001 li tìm ra mi tng quan ơm gia quy mô ngơn hƠng vƠ li nhun ca
các ngân hàng.
NgoƠi ra, nghiên cu ca John Goddard, Phil Molyneux và John Wilson (2004)
ti các ngơn hƠng Chơu Ểu ca nhng nm 1990 ; Panayiotis P.Athanasoglou,
Sophocles N.Brissimis vƠ Matthaios D.Delis (2005) ti Hy Lp trong giai đon
1985 ậ 2001 li cho kt qu quy mô ngơn hƠng không có nh hng đáng k đn li
nhun ca ngơn hƠng.
Nh vy, mi quan h gia quy mô ngơn hƠng vƠ li nhun ca ngơn hƠng 
nhng quc gia khác nhau lƠ khác nhau.
12
 Quy mô vn ch s hu
Quy mô vn ch s hu đc xem lƠ mt công c đ đo s an toƠn vƠ lƠnh

mnh ca mt ngơn hƠng. Nhìn chung, các kt qu nghiên cu đu ch ra rng ngân
hàng nào có quy mô vn ch s hu cao hn s có li nhun cao hn. Trong cuc
nghiên cu ca Berger (1995) da trên d liu ca các ngơn hƠng M trong khong
thi gian na sau thp niên 1980, ông đƣ ch ra mi quan h cùng chiu gia vn vƠ
li nhun trên vn ch s hu. Tng t, nghiên cu v các yu t nh hng đn
li nhun ca các ngơn hƠng  mt s quc gia thuc khu vc Chơu Ểu, Bc M vƠ
Úc, Bourke (1989) cng tìm ra mi tng quan thun gia t l vn vƠ li nhun.
Ông đƣ ch ra rng ngơn hƠng có t s vn cƠng cao thì li nhun cƠng cao.
Cùng quan đim đó, John Goddard, Phil Molyneux và John Wilson (2004),
Pasiouras và Kosmidou (2007) và Panayiotis P.Athanasoglou, Sophocles
N.Brissimis và Matthaios D.Delis (2005) cng cho thy mt mi quan h cùng
chiu gia t l vn vƠ li nhun trong th trng ngơn hƠng chơu Ểu.
NgoƠi khu vc M vƠ Chơu Ểu, các nghiên cu  chơu Phi vƠ chơu Á cng cho
kt qu tng t. Sammy Ben Naceur & Omran (2008) đƣ phơn tích s nh hng
ca các nhơn t chính sách, s cnh tranh, s ci cách tƠi chính đn li nhun ca
các Ngơn hƠng thng mi  các quc gia thuc khu vc Trung ông vƠ Bc Phi
trong khong thi gian t 1989 ậ 2005 và đa ra kt lun v mi tng quan thun
gia quy mô vn vƠ li nhun. Nghiên cu ca Fadzlan Sufian (2011) ti HƠn Quc
trong khong thi gian t 1992-2003 cng tìm ra mi tng quan dng gia quy
mô vn vƠ li nhun ca ngơn hƠng.
Nh vy, có th thy, dù  khu vc đa lỦ nƠo hay trong giai đon thi gian nƠo,
tt c các nghiên cu đu cho kt qu v mi tng quan dng gia quy mô vn
vƠ li nhun ca ngơn hƠng.
 Quy mô các khon cho vay
Hot đng cho vay lƠ hot đng ch yu ca ngơn hƠng thng mi. Chính s
chênh lch gia li sut cho vay vƠ lƣi sut huy đng vn mang li li nhun cho
13
ngơn hƠng. Do đó, cho vay cƠng nhiu thì li nhun cƠng cao. iu nƠy th hin
trong kt qu nghiên cu ca Khizer Ali, Muhammad Farhan Akhtar và Hafiz Zafar
Ahmed (2011) nghiên cu v các ngơn hƠng  Pakistan ; nghiên cu Fazlan Sufian

(2011)  HƠn Quc tìm thy mi tng quan dng gia các khon cho vay vƠ li
nhun. Trong khi đó, nghiên cu ca Deger Alper và Adem Anbar (2011)  Th
Nh K li tìm thy mi tng quan ơm gia các khon cho vay vƠ li nhun.
Nh vy, tu vƠo phm vi nghiên cu vƠ giai đon nghiên cu mƠ mi tng
quan gia quy mô cho vay vƠ li nhun ca ngơn hƠng có th dng hoc ơm.
 Quy mô tin gi
Hot đng nhn tin gi lƠ hot đng giúp các ngân hƠng có th huy đng các
ngun vn nh l thƠnh các ngun vn đ ln đ cho vay hoc tƠi tr cho các hot
đng đu t. Do đó, t l tin gi trên tng tƠi sn cƠng cao thì ngơn hƠng cƠng có
nhiu vn đ cho vay vƠ đu t. Vic gia tng hot đng cho vay vƠ đu t s giúp
mang li li nhun cho ngơn hƠng. Nghiên cu ca Samy Ben Naceur vƠ Mohamed
Goaied (2001) v các ngơn hƠng Tunisia trong khong thi gian t nm 1980 ậ
1995 cho thy các ngơn hƠng hot đng tt nht đu duy trì mc đ tin gi cao so
vi tƠi sn. Trong khi đó nghiên cu ca nghiên cu ca Alper vƠ Anbar (2011) 
Th Nh K li cho rng quy mô tin gi không nh hng đn li nhun ca ngơn
hàng.
Nh vy, tác đng ca quy mô tin gi đn li nhun ca ngơn hƠng lƠ không
đng nht  các quc gia.
 Mc đ đa dng hóa
Vic các ngân hàng tin hƠnh đa dng hóa hot đng ca mình có th giúp gia
tng li nhun do vic đa dng hoá giúp sinh ra nhiu ngun thu nhp hn, vì th có
th gim đc s ph thuc vƠo thu nhp t lƣi, ngun thu nhp d b nh hng
bi môi trng kinh t v mô. Kt qu nghiên cu ca Fadzlan Sufian (2011) cho
thy mi tng quan thun gia thu nhp ngoƠi lƣi vƠ li nhun ca ngơn hƠng HƠn
Quc. Tng t, nghiên cu ca Deger Alper vƠ Adem Anbar (2011)  Th Nh K
14
cng cho thy mi tng quan dng gia thu nhp ngoƠi lƣi vƠ li nhun ca ngơn
hàng. Nghiên cu nƠy ch ra rng các ngơn hƠng cƠng đa dng hoá lnh vc hot
đng thì li nhun mang v cƠng cao.
 Ri ro tín dng

Các nghiên cu trc đơy đƣ ch ra rng ri ro tín dng lƠ mt bin s quan
trng trong nghiên cu li nhun ngơn hƠng. Khi cht lng tín dng ca ngơn hƠng
suy gim, ngơn hƠng phi dùng ngun thu nhp ca mình đ trích d phòng ri ro
dn đn gim li nhun. Các nghiên cu ca Panayiotis P.Athanasoglou, Sophocles
N.Brissimis và Matthaios D.Delis (2005)  Hy Lp, Panayiotis Athanasoglou,
Matthaiois D.Delis và Christos K.Staikouras (2006)  vùng ông Nam Chơu Ểu,
Fadzlan Sufian (2011)  HƠn Quc đu tìm ra mi tng quan ơm gia ri ro tín
dng vƠ li nhun ca ngơn hƠng. Mi quan h nghch bin cho thy khi danh mc
cho vay ca các ngơn hƠng tr nên ri ro, các ngơn hƠng phi trích d phòng ri ro
nhiu hn, t đó nh hng đn mc tiêu ti đa hóa li nhun. Vì vy, các ngơn
hƠng vi các khon cho vay có ri ro tín dng cao hn s có li nhun thp hn.
 Tính thanh khon
 đo lng tính thanh khon, ta s dng t s tƠi sn lu đng (tng tin mt,
tin gi ngơn hƠng, đu t chng khoán) trên tng tƠi sn. Nghiên cu ca Bourke
(1989) khai thác d liu ca 90 ngân hàng đn t 12 quc gia trong giai đon t
1972 đn 1981. Kt qu nƠy cho thy rng tính thanh khon có tác đng cùng chiu
lên li nhun tc lƠ gia tng t s nƠy s nơng cao li nhun ca ngơn hƠng.
Tuy nhiên, Molyneux và Thornton (1992) và Fadzlan Sufian (2011) đu tìm ra
mi tng quan nghch gia ri ro thanh khon vƠ li nhun ca ngơn hƠng, kt qu
nghiên cu cho thy ngơn hƠng có kh nng thanh khon kém hn s có li nhun
cao hn. Vì tính thanh khon kém cho thy tƠi sn ca các ngơn hƠng nƠy không tn
ti di dng tin mt, tin gi mƠ đc đu t vào các hot đng khác mang li li
nhun cao hn.
 Chi phí hot đng