NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH TÂY NINH.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH









PHM KIU BO CHÂU






NÂNG CAO HIU QU CHO VAY H NGHÈO
TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
TNH TÂY NINH









Chuyên ngành Tài chính ngân hàng

Mã s: 60340201
Ngi hng dn khoa hc: TS. Li Tin Dnh










Tháng 08 nm 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan ni ni dung lun vn là đ tài nghiên ca ca riêng bn thân tôi
. Các tài liu và d liu khác đc s dng trong lun vn đu đc ghi ngun trích dn
và lit kê trong danh mc tài liu tham kho.
Ngi vit lun vn


Phm Kiu Bo Châu
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ký hiu, t vit tt
Danh mc các bng
M U
CHNG 1 C S LÝ LUN V NGHÈO ÓI VÀ HIU QU CHO VAY
H NGHÈO 1

1.1 Tng quan v nghèo đói 1
1.1.1 Khái nim v nghèo đói 1
1.1.2 c đim ca nghèo đói. 5
1.1.3 S cn thit ca ngun vn tín dng đi vi h nghèo 6
1.1.4 Nhng vn đ c bn v cho vay h nghèo 7
1.2 HIu qu cho vay 9
1.2.1 Khái nim 9
1.2.2 Các tiêu chí đánh giá hiu qu cho vay h nghèo ti NHCSXH TâyNinh 10
1.3 Kinh nghim cho vay h nghèo  mt s nc trên th gii 12
1.3.1 Tham kho mô hình cho vay h nghèo ca ngân hàng Grameen (Bangladesh) 12
1.3.2 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam. 16
Kt lun chng 1 18
CHNG 2 THC TRNG CHO VAY H NGHÈO TI CHI NHÁNH NGÂN
HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI TNH TÂY NINH 19
2.1 Khái quát v thc trng nghèo đói ti tnh Tây Ninh 19
2.1.1 c đim t nhiên, kinh t- xã hi ca tnh Tây Ninh 19
2.1.2 Thc trng nghèo đói ti tnh Tây Ninh 19
2.1.3 Thc trng nghèo đói ti Tây Ninh 20
2.2 Khái quát v NHCSXH tnh Tây Ninh 23
2.2.1 S lc v quá trình hình thành và phát trin 23
2.2.2 Ngun vn và hiu qu cho vay ca NHCSXH tnh Tây Ninh 23
2.2.3 C ch cho vay h nghèo ti NHCSXH Tây Ninh 30
2.3 Thc trng cho vay h nghèo ti NHCSXH Tây NInh. 33
2.31.i vi ngân hàng 33
2.3.2 i vi h nghèo 43
2.4 1nh giá kt qu cho vay h nghèo 44
2.4.1 Nhng kt qu đt đc 44
2.4.2 Nhng tn ti 44
2.4.3 Nguyên nhân tn ti 48
Kt lun chng 2 50

CHNG 3 MT S GII PHÁP NHM NÂNG CA HIU QU CHO VAY
H NGHÈO TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CSXH TÂY NINH 51
3.1 Mc tiêu chng trình XGN  Tây Ninh giai đon 2010 – 2015 51
3.1.1 Mc tiêu tng quát 51
3.1.2 Mc tiêu c th 51
3.2 Chin lc phát trin ca NHCSXH tnhTâyNinh giai đon 2010-2015 52
3.3 Gii pháp nâng cao hiu qu cho vay h nghèo ti NHCSXH tnh Tây Ninh 53
3.3.1 Hoàn thin mng li hot đng 53
3.3.2 V qun lý ngun vn cho vay 57
3.3.3 V hot đng cho vay đi vi ngi nghèo 58
3.3.4 V nghip v cho vay 63
3.3.5 Tng cng h thng kim tra, giám sát 65
3.3.6 Kim tra, kim toán ni b 65
3.3.7 Ban đi din HQT các cp 65
3.4 Các kin ngh 67
3.4.1 i vi Chính Ph 67
3.4.2 i vi cp y ng, chính quyn đa phng các cp ti tnh Tây ninh 68
3.4.3 Kin ngh vi NHCSXH Vit Nam 69
3.4.4 Kin ngh vi NHCSXH Tây Ninh 70
3.4.5 i vi ngi nghèo đc vay vn 70
Kt lun chng 3 73
Kt lun 74
Tài liu tham kho

PHN M U
1. Lý do chnđtài
Sau hn 25 nm tin hành đng li đi mi t i hi ng ln th 6 vào tháng
12 nm 1986, di s lãnh đo và ch đo đúng đn ca ng và Nhà nc đã đt đc
nhiu thành tu đáng k nh: giúp Vit Nam thoát ra t mt nc nghèo có thu nhp thp
tr thành mt nc đang phát trin và có thu nhp trung bình, hi nhp sâu vào nn kinh

t th gii tr thành thành viên ca WTO, là thành viên không thng trc ca hi đng
bo an liên hp quc… góp phn vào quá trình phát trin kinh t ca đt nc, ci thin
đi sng ngi dân. Tuy nhiên, bên cnh nhng kt qu đt đc vn còn nhiu tn ti
mà trong đó đói nghèo là vn đ ln nht đc ng, Nhà
nc và toàn dân quan tâm,
chính vì vy xóa đói gim nghèo (XGN) va là mc tiêu, va là yêu cu ca quá trình
phát trin bn vng. Trong nhng nm qua, cùng vi vic đy mnh phát trin kinh t- xã
hi đ nâng cao mc sng chung ca mi ngi dân, ng và Nhà nc ta đã ch đo
thc hin nhiu chính sách và chng trình, d án đ h tr ngi nghèo, gia đình chính
sách, vùng có nhiu khó khn và đã đt đc kt qu tích cc đc nhân dân đng tình
và quc t đánh giá cao. Tuy nhiên kt qu gim nghèo vn cha vng chc, t l h
nghèo và cn nghèo vn tng lên  nhiu đa phng. Do vy mà XGN là nhim v
chin lc ca ng và Nhà nc ta.  tài “Nâng cao hiu qu cho vay h nghèo t
i
Chi nhánh NHCSXH tnh Tây Ninh” s tp trung vào vic gii quyt hai vn đ quan
trng là hot đng cho vay ti Ngân hàng CSXH Tây Ninh có hiu qu th nào và các
yu t nào nh hng đn hiu qu cho vay đó, t đó đ xut mt s kin ngh.
2. Mc tiêu ca đ tài:
Mc tiêu ca đ tài nhm h thng hoá nhng lý lun v nghèođói, tín dng đi vi
ngi nghèo; phân tích, đánh giá thc trng cho vay h nghèo ti NHCSXH Chi nhánh
tnh Tây Ninh; các yu t nh hng đn hiu qu cho vay và đ xut mt s gii pháp
nhm nâng cao hiu qu cho vay h nghèo ti Chi nhánh NHCSXH tnh Tây Ninh góp
phn gim nghèo mt cách bn vng.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu ca đ tài là thc trng cho vay h nghèo và hiu qu cho
vay h nghèo ti chi nhánh NHCSXH tnh Tây Ninh t nm 2011-2013
4. Ý ngha ca đ tài nghiên cu:
T kt qu nghiên cu ca đ tài nhm giúp cho các nhà hoch đnh chính sách nhn
đnh đc vai trò và ý ngha ca cho vay h nghèo ca NHCSXH đi vi mc tiêu
XGN  tnh Tây Ninh.

5. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn s dng phng pháp phân tích, mô t, thng kê s liu.
6. Kt cu ca lun vn
Phn m đu
Chng 1: C s lý thuyt vnghèo đói, hiu qu cho vay h nghèo
Chng 2: Thc trng cho vay h nghèo ti Chi nhánh NHCSXH tnh Tây Ninh
Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu cho vay h nghèo ti Chi nhánh
NHCSXH tnh Tây Ninh
Phn kt lun
DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1 Chun nghèo qua các giai đon t nm 1993 đn nay
Bng 2.1 Thng kê s lng h nghèo ca tnh Tây Ninh t nm 2011-2013
Bng 2.2 C cu huy đng vn ca NHCSXH tnh Tây Ninh t nm 2011-2013
Bng 2.3 Thc trng cho vay ca NHCSXH tnh Tây Ninh t 2011- 2013
Bng 2.4 Tình hình cho vay y thác qua các hi đoàn th ti Chi nhánh NHCSXH
tnh Tây Ninh

DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT

Ký hiu, t vit tt
Ni dung đy đ
NHCSXH
Ngân hàng chính sách xã hi
TK&VV
Tit kim và vay vn
NS&VSMTNT
Nc sch và v sinh môi trng nông thôn
BAAC
Bank for agricultural Cooperative

XGN
Xóa đói gim nghèo
TW
Trung ng
SXKD
Sn xut kinh doanh
CTXH
Chính tr- xã hi
HND
Hi Nông Dân
HPN
Hi Ph N
TN
oàn Thanh Niên
HCCB
Hi Cu chin binh
TCTD
T chc tín dng
HD



1



CHNG 1 C S LÝ LUN V NGHÈO ÓI VÀ HIU QU CHO
VAY H NGHÈO
1.1 Tng quan v nghèo đói
1.1.1 Khái nim v nghèo đói

Có rt nhiu khái nim khác nhau v nghèo đói, tu thuc vào góc đ, mc
tiêu nghiên cu ca ch th nghiên cu mà nghèo đc đnh ngha theo nhiu khái
nim khác nhau.
Theo WHO, ngi nghèo là ngi có thu nhp mt nm ít hn mt na mc
thu nhp bình quân trên đu ngi hàng nm (Per Capital incomme) ca mt quc
gia.
Theo Ngân hàng th gii đnh ngha v nghèo: nghèo có ngha là khn cùng,
là đói, không có nhà ca, m đau và không có ngi chm sóc, mù ch và không
đc đn trng. (World bank, 2000).
Mt s quan đim khác cho rng nghèo đc đnh ngha da vào hoàn cnh
xã hi ca cá nhân, nghèo không ch đn thun là mc thu nhp thp mà còn thiu
thn trong vic tip cn dch v, nh giáo dc, vn hóa, thuc men, không ch thiu
tin mt, thiu nhng điu kin tt hn cho cuc sng mà còn thiu th ch kinh t
th trng hiu qu, trong đó có các th trng đt đai, vn và lao đng cng nh
các th ch Nhà nc đc ci thin có trách nhim gii trình và vn hành trong
khuôn kh pháp lý minh bch cng nh mt môi trng kinh doanh thun li.
 Vit Nam, Chính ph đã tha nhn đnh ngha chung v đói nghèo do Hi
ngh chng đói nghèo khu vc Châu Á- Thái Bình Dng do ESCAP t chc ti
Bangkok, Thái Lan tháng 09/1993 đã đa ra đnh ngha nh sau: “Nghèo là tình
trng mt b phn dân c không đc hng và tha mãn các nhu cu c bn ca
con ngi mà nhng nhu cu này đã đc xã hi tha nhn tùy theo trình đ phát
trin kinh t- xã hi và phong tc tp quán ca đa phng”.
T nhng khái nim trên, có th thy khái nim nghèo đói tuy đa dng nhng luôn
cha đng ba khía cnh c bn và quan trng: (i) ngi nghèo có mc sng thp
2



hn mc sng trung bình ca cng đng dân c; (ii) ngi nghèo không đc th
hng nhng nhu cu c bn  mc ti thiu dành cho con ngi; (iii) ngi nghèo

thiu c hi la chn tham gia vào quá trình phát trin cng đng. (Nguyn Trng
Hoài, 2013).
Nghèo đc xem xét  hai góc đ khác nhau: nghèo tng đi và nghèo tuyt đi.
-Nghèo tng đi: có th đc xem nh là vic cung cp không đy đ các
tim lc vt cht và phi vt cht cho nhng ngi thuc v mt s tng lp xã hi
nht đnh so vi s sung túc xã hi đó. Nghèo tng đi có th là s nhìn nhn mt
cách khách quan, tc là không ph thuc vào s cm nhn ca nhng ngi trong
cuc. Ngi ta gi nghèo tng đi ch quan khi nhng ngi trong cuc cm thy
nghèo không ph thuc vào s nhìn nhn khách quan. Bên cnh vic thiu s cung
cp vt cht tng đi, vic thiu thn tài nguyên phi vt cht ngày càng có vai trò
quan trng. Vic nghèo đi v vn hóa- xã hi, thiu tham gia vào cuc sng xã hi
do thiu ht vt cht mt phn đc các nhà xã hi hc xem nh là mt thách thc
xã hi nghiêm trng.
Vì nghèo là tng đi nên chúng ta thng đnh ngha nghèo nh là có mc
thu nhp hoc tiêu dùng không đm bo mc sng đc xem là đ cho mt gia dình
hoc cá nhân đ tham gia đy đ vào cuc sng cng dng. Mc dù đnh ngha này
là không c th, nó bao hàm ý tng là ngi nghèo b thit thòi vì h thiu ngun
lc đ sng mt cuc sng đc cho là bình thng theo chun đa phng.
Ngng nghèo tng đi làm tt hn khi đo nghèo theo đnh ngha này, tuy nhiên
ngng nghèo tuyt đi cng có ích khi đo lng nghèo cùng cc, và do đó nó
đc s dng rng rãi  các nc đang phát trin.
- Nghèo tuyt đi:nghèo đc xác đnh nh là thu nhp hoc tiêu dùng di
mc ti thiu nào đó đc xác đnh trên c s nhu cu vt cht. Ví d, ngng
nghèo 1,25 đô la M/ngi/ngày, PPP 2005 ca WB là mt n lc đ xác đnh
chun nghèo cùng cc toàn cu da vào nhng yêu cu dinh dng ti thiu. Nhiu
ngng nghèo ca các nc, nh ca Tng cc thng kê Vit Nam (GSO), là da
3

trên c tính lng calorie ti thiu mà mt ngi cn hp th đ duy trì sc khe
tt. R hàng hóa này, thng là các loi thc phm thit yu phù hp vi đa
phng, đc th hin bng giá tr tin t. Sau đó “thành phn phi thc phm” đc
b sung vào đ phn nh chi phí nhà , nc, v sinh và nhu cu c bn khác.
Thng thành phn phi thc phm đc tính toán theo phn trm ca yêu cu thc
phm ti thiu.
 Vit Nam, Chính ph Vit Nam đã sáu ln nâng mc chun nghèo trong
thi gian t 1993 đn cui nm 2011 (bng 1.1).
- Chun nghèo giai đon 1993-1995 quy đnh h nghèo la h có thu nhp
bình quân đu ngi là di 20kg go/ tháng đi vi thành th và dui 15kg go/
tháng khu vc nông thôn.
- Chun nghèo giai đon 1996-1997 thì dui 15kg go/ tháng đi vi khu
vc nông thôn, hi đo, min núi, vùng nông thôn đng bng trung du là di 20kg.
- Chun nghèo giai đon 1998-2000, quy đnh h nghèo là h có thu nhp
di 55.000đ/ngui/tháng và khu vc thành th là t 70.000đ/ngui/tháng tr xung
(báo cáo Chính ph v chun nghèo giai đon 2006-2010,2005).
- Theo Quyt đnh s 143/2001/Q-TTg ca Th tng Chính ph ngày 27
tháng 9 nm 2001, trong đó phê duyt “Chng trình mc tiêu quc gia XGN giai
đon 2001-2005” theo đó, nhng h gia đình có thu nhp bình quân đu ngi 
khu vc nông thôn min núi và hi đo t 80.000 đng/ngi/tháng
(960.000đ/ngi/nm),  khu vc nông thôn đng bng nhng h gia đình có thu
nhp bình quân đu ngi t 100.000 đng/ngi/tháng (1.200.000
đng/ngi/nm),  khu vc thành th nhng h có thu nhp bình quân đu ngi t
150.000 đng/ngi/tháng (1.800.000 đng/ngi/nm) tr xung là nghèo.
- Chun nghèo ban hành nm 2005 đc áp dng cho giai đon 2006-2010.
Theo chun này thì h nghèo là nhng h có thu nhp bình quân di 200 nghìn
đng/ngi/tháng đi vi khu vc nông thôn và di 260 nghìn đng/ngi/tháng
4

đi vi khu vc thành th (Theo Quyt đnh s 170/2005/Q-TTg ca Th tng
Chính ph ngày 08 tháng 7 nm 2005).
- Ngày 30/01/2011, Th tng chính ph ban hành quyt đnh s
09/2011/Q-Ttg quy đnh v chun h nghèo, h cn nghèo áp dng cho giai đon
2011-2015.
Bng 1.1 Chun nghèo qua các giai đon t nm 1993 đn nay
Khu vc

Giai đon
Nông thôn vùng núi và
hi đo
Nông thôn vùng đng
bng trung du
Thành th
1993-1995
15kg go/ngi/tháng
15kg go/ngi/tháng
20kg go/ngi/tháng
1996-1997
15kg go/ngi/tháng
20kg go/ngi/tháng
25kg go/ngi/tháng
1998-2000
55.000 đng/ngi/tháng
70.000 đng/ngi/tháng
90.000 đng/ngi/tháng
2001-2005
80.000 đng/ngi/tháng
100.000 đng/ngi/tháng

150.000 đng/ngi/tháng
2006-2010
200.000 đng/ngi/tháng
200.000 đng/ngi/tháng
200.000 đng/ngi/tháng
2011-2015
400.000 đng/ngi/tháng
400.000 đng/ngi/tháng
500.000 đng/ngi/tháng
(Ngun tng hp t báo cáo Chính ph s 21/L TBXH- BTXH ngày 15/04/2005
ca b LTB và xã hi v chun nghèo giai đon 2006/2010; quyt đnhs
170/2005/Q-TTg ca Th tng Chính ph ngày 08 tháng 7 nm 2005; quyt đnh
s 09/2011/Q-Ttg quy đnh v chun h nghèo, h cn nghèo áp dng cho giai
đon 2011-2015)
1.1.2 c đim ca nghèo đói.
Nghèo đói thng ph bin  nhng h gia đình có thu nhp thp, không n
đnh. Trong nhng nm gn đây, mc dù Vit Nam đt đc nhng thành công rt
ln trong hot đng gim nghèo, tuy nhiên vn còn nhiu khó khn vì trong thc t,
mt b phn ln dân c có thu nhp cn k ngng ca mc nghèo, ch cn mt
điu chnh rt nh v chun nghèo s làm cho t l nghèo gia tng. Trong điu kin
ngun lc rt thiu thn và hn ch (ngun vn, phng tin sn xut, đt sn
5



xut…) làm cho thu nhp ca h càng tr nên bp bênh, cuc sng càng khó khn
hn.
Nghèo đói thng tp trung  nhng vùng có điu kin sng khó khn và
vùng nông thôn. ây là mt thc trng ph bin  nông thôn do khó khn trong vic
tip cn vi các ngun lc sn xut, vi vic ng dng khoa hc k thut vào sn

xut, trình đ tay ngh thp, ngun tài nguyên nghèo nàn….làm cho cuc sng h
khó khn hn.
T l h nghèo cao trong các vùng sâu, vùng xa, vùng đng bào dân tc thiu
s dân tc ít ngi thng tp trung sinh sng ni vùng núi cao, vùng sâu có điu
kin sng khó khn, đa hình him tr, đi li khó khn làm cho vic tip cn vi các
dch v còn hn ch, h thng giao thông, c s h tng kém phát trin…là nguyên
nhân dn đn đi sng h khó khn mc dù trong thi gian qua đuc s quan tâm
h tr rt ln t Chính ph.
Thc t ngi nghèo có tâm lý và đc đim th hin khác bit so vi nhng h
bình thng, th hin:
- Ngi nghèo thng d b tn thng, t ti, khó tip xúc.
- Trình đ hiu bit thp, cha ng dng đc khoa hc k thut vào sn xut,
phn ln sn xut mang tính th công, t phát.
- Ch yu sng da vào sn xut nông nghip là chính, buôn bán nh l.
1.1.3 S cn thit ca ngun vn tín dng đi vi h nghèo
ói nghèo là mt vn đ kinh t- xã hi có tính toàn cu, là s th hin tính
công bng trong phân phi và chuyn ti các thành qu v phát trin kinh t đn
vic ci thin cht lng cuc sng cho mi ngi dân, đ đm bo công bng xã
hi thì mc tiêu XGN không ch có  Vit Nam mà hu ht tt c các nc trong
khu vc và th gii đu phi chú ý thc hin công cuc XGN. Bi vì nghèo đói
không ch làm cho hàng triu ngi không có c hi đc hng th thành qu vn
minh tin b ca loài ngi mà còn gây ra nhng hu qu nghiêm trng v vn đ
kinh t- xã hi đi vi s phát trin, s tàn phá môi trng sinh thái. Nu vn đ
6



không đc gii quyt thì không mt mc tiêu nào mà cng đng quc t cng
nh quc gia đnh ra tng trng kinh t, ci thin đi sng , hoà bình n đnh, đm
bo quyn con ngi đc thc hin. c bit ti Vit Nam, quá trình chuyn sang

kinh t th trng vi xut phát đim nghèo nàn và lc hu thì tình trng đói nghèo
càng không th tránh khi. S h này thng tp trung vào nhng ngi thiu vn
và k thut làm n. Nu nh h có vn vi sc lao đng sn có và kh nng lao
đng thì h s thay đi đc cuc sng ca chính bn thân h, sau đó là cho toàn xã
hi.
Nh vy hot đng cp tín dng cho ngi nghèo trc ht là thc hin mc
tiêu xã hi XGN s hn ch đc các t nn xã hi, to s n đnh công bng xã
hi, góp phn thúc đy phát trin kinh t. Bi vì khi h đc h tr v vn, trình đ
k thut s to ra thu nhp, t đó góp phn ci thin cuc sng, khuyn khích sn
xut phát trin. Do đó, h tr vn cho ngi nghèo là mt tt yu khách quan. Nn
kinh t s không có tng trng nu không có các chính sách và chng trình, d án
v XGN nhanh và bn vng thì các h gia đình không th thoát nghèo bn vng
đc. Phn ln h nghèo sng da vào sn xut nông nghip nên khi ht v mùa h
ri vào tình trng tht nghip, thu nhp h kim đc trong vài tháng không đ đ
nuôi sng gia đình ch đn v mùa tip theo, cng vi thiên tai, l lt thi tit
không thun li làm cho h không th vn lên thoát nghèo mt cách bn vng
đc.
Nhiu chng trình, d án, chính sách v XGN thông qua thành lp
NHCSXH, các chng trình tài chính quy mô nh…Kt qu đã mang li nhiu hiu
qu thit thc, đi sng nhân dân đc ci thin.Tuy nhiên đn thi đim hin ti
không ít ngi nghèo vn cha th tip cn vi ngun vn này, do thiu thông tin,
thiu công c và phng hng ci thin cuc sng.Cng không ngoi tr mt s
ni các chng trình XGN quc gia trin khai không hiu qu. Chính vì vy, h
tr vn cho ngi nghèo, hng h làm giàu trên mãnh đt ca chính h đ thc
hin mc tiêu XGN là mi quan tâm ln nht ca ng và Nhà nc, đc đt
thành mt nhim v chin lc trong quá trình thc hin đng li đi mi.  đi
7

ti mt xã hi “dân ch, công bng, vn minh” mà ng ta đã đ ra chúng ta cn có
bin pháp h tr vn cho ngi nghèo nh th nào sao cho có hiu qu thit thc và
ngun vn phi đc chuyn ti đn đúng đi tng th hng, đng thi khuyn
khích nhân dân làm giàu theo pháp lut, din h nghèo ngày càng thu hp, đc bit
là thu hp khong cách gia nhng ngi giàu và ngi nghèo trong mt xã hi.
1.1.4 Nhng vn đ c bn v cho vay h nghèo
1.1.4.1Khái nim
Cho vay là mt hình thc cp tín dng, theo đó ngân hàng giao cho khách
hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích và thi hn nht đnh theo tha thun
vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi (H Diu, 2001)
T khái nim trên ta có th hiu cho vay h nghèo là mt hình thc cp tín
dng, theo đó ngân hàng giao cho khách hàng là h nghèo mt khon tin đ s
dng vào mc đích và thi hn nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr
c gc và lãi.
1.4.1.2 c đim ca cho vay h nghèo
-i tng: Là các h gia đình nghèo có nhu cu vay vn s dng cho nhng
mc đích tiêu dùng hay phc v hot đng sn xut kinh doanh ca h gia đình
nghèo đó.
- Phng thc cho vay h nghèo: có th là cho vay trc tip tng h gia đình
hoc thc hin theo phng thc cho vay y thác bán phn hay toàn phn; thng
là cho vay theo nhóm h vay vn cng đng trách nhim ln nhau trong vay n và
tr n.
- Thi hn vay vn: Tùy thuc vào nhu cu khách hàng, mc đích s dng
vn vay và ngun tr n khách hàng mà các khon vay ca khách hàng có thi hn:
ngn hn, trung hn hoc dài hn.
8



- Quy mô và s lng các khon vay: Tùy thuc vào nhu cu khách hàng,

mc đích s dng vn vay và ngun tr n khách hàng mà quy mô khon vay có th
ln hoc nh. Tuy nhiên, quy mô và s lng khon vay phi phù hp vi thu nhp
và kh nng tr n ca khách hàng. i vi cho vay h nghèo thì thng đc áp
dng các khon vay nh l (di 50.000.000đ).
- Mc đích s dng vn: tùy thuc vào nhu cu khách hàng, nhng có hai
mc đích chính là cho vay tiêu dùng và cho vay phc v sn xut kinh doanh
(SXKD). i vi mc đích vay tiêu dùng thì h nghèo thng có các nhu cu vay
đ s dng ngun nc sch, s dng đin sinh hot, sa cha, xây dng nhà  và
chi phí hc tp cho hc sinh, sinh viên. i vi vay SXKD thì thng s dng cho
các mc đích sn xut nông nghip, chn nuôi gia súc gia cm, buôn bán nh l…
- Tài sn đm bo: thng áp dng hình thc cho vay tín chp,cho vay
không có tài sn đm bo.
- Lãi sut cho vay: lãi sut cho vay thp, đc Chính ph cp bù mt phn lãi
sut.
1.1.4.3 Vai trò ca cho vay h nghèo
Tín dng h nghèo là đng lc giúp h nghèo thoát khi nghèo đói: Khi
đc vay vn h nghèo có điu kin tip cn đc khoa hc k thut, công ngh
mi nh: các ging cây, con mi, k thut canh tác mi đy mnh sn xut hàng
hóa, tng thu nhp, ci thin đi sng.
Góp phn làm gim nn cho vay nng lãi.
Giúp ngi nghèo có vic làm, nâng cao kin thc, kh nng tip cn thông
tin th trng, đy mnh hot đng SXKD.
Tín dng h nghèo cung ng vn cho h nghèo góp phn đy nhanh quá
trình xây dng nông thôn mi: T ngun vn vay, các h nghèo có điu kin thay
đi phng thc sn xut, tng thu nhp, vn hóa, vn ngh, th dc th thao có
9



điu kin phát trin, trt t an ninh, an toàn xã hi đc gi vng to b mt nông

thôn mi.
1.2 Hiu qu cho vay h nghèo
1.2.1 Khái nim
Hiu qu đc đnh ngha theo ngha kinh t nh sau: Hiu qu là tng
quan gia kt qu thu đc và chi phí b ra đ to ra nó.
Nh vy có th hiu ”Hiu qu cho vay đi vi h nghèo là s thõa mãn nhu
cu v s dng vn gia ch th Ngân hàng và ngi vay vn, nhng li ích kinh t
xã hi thu đc đm bo s tn ti và phát trin ca Ngân hàng” (Nguyn Th M
Hin, 2010).
Hiu qu cho vay h nghèo đc đánh giá da trên các khía cnh:
- Mng li hot đng: th hin qua mc đ lan ta và bao ph đa bàn ca
mng li hot đng, t đó nh hng đn mc đ tip cn ca h nghèo đi vi
vn vay.
- Quy mô tín dng: đc th hin  t trng d n tín dng đi vi h nghèo,
doanh s cho vay, thu n, s tin vay đi vi tng h. Khi t trng d n cao,
doanh s cho vay, thu n ln th hin hot đng tín dng ngân hàng đã đáp ng tt
nhu cu vn cho h nghèo.
- Cht lng tín dng: th hin  kh nng hoàn tr và hiu qu s dng vn
tín dng ca ngi vay, mc đ an toàn tín dng. Nu t l n quá hn trong tng
d n h nghèo thp, cho thy các khon tín dng đi vi h nghèo an toàn, lành
mnh. Và ngc li t l n quá hn cao, phn ánh khon tín dng tim n nhiêu ri
ro.
- Tính bn vng - kh nng bo toàn vn đ hot đng lâu dài: khi cho h
nghèo vay vn đ phát trin SXKD,ngân hàng s tính toán đc kh nng thu hi
vn (c gc và lãi), sau khi tr các chi phí thì vn có lãi, ngân hàng có th duy trì và
m rng hot đng phc v ca mình.
10

- Mc đ đáp ng nhu cu vn hp lý cho h nghèo, h tr h nghèo phát
trin kinh t, tng thu nhp vn lên thoát khi đói nghèo, hoà nhp cng đng.
- S h nghèo thoát khi đói nghèo nh vay vn, s vic làm đc gii quyt
thông qua vay vn NHCSXH.
1.2.2 Các tiêu chí đánh giá hiu qu cho vay h nghèo ti NHCSXH Tây Ninh
Hiu qu cho vay là mt ch tiêu tng hp đc đánh giá liên quan đn li
ích ca khách hàng vay vn, ngân hàng và ca c nn kinh t. Tuy nhiên, lun vn
đi sâu đánh giá c th v hiu qu kinh t ca cho vay h nghèo.
1.2.2.1 i vi ngân hàng
NHCSXH là TCTD ca Nhà nc, hot đng vì mc tiêu XGN, phát trin
kinh t và n đnh xã hi, không vì mc đích li nhun. Hiu qu cho vay ca
NHCSXH đc đánh giá thông qua các tiêu chí sau:
- Mc đ bao ph ca mng li hot đng NHCSXH là kênh dn vn vay
đn vi nhng vùng xa xôi, biên gii, khu vc khó khn. Tiêu chí này đc đánh
giá thông qua cách t chc hot đng ca NHCSXH, h thng các HT nhn y
thác, các t vay vn ti các thôn, p, làng xã
- Quy mô tín dng đi vi h nghèo đc th hin: t trng d n tín dng
h nghèo trong tng s d n tín dng ca NHCSXH; tng trng d n tín dng
h nghèo, d n bình quân ca h nghèo. Các ch tiêu này đc xác đnh bi công
thc sau:
ă   
è
=
     è ă 
     è ă 
 100%

   
   è
=

     è
    
 100%

  ì â
   è
=
     è
  ò   è

11



Nu t trng d n, tc đ tng trng d n tín dng, d n bình quân cao
th hin hot đng tín dng ngân hàng có hiu qu, đáp ng tt nhu cu vn ca h
nghèo.
- Cht lng tín dng đánh giá da vào: t l n quá hn, t l s dng vn
sai mc đích, t l thu lãi. Trong đó t l n quá hn là ch tiêu c bn mà ngân
hàng đang dùng đ đánh giá cht lng tín dng (T l n quá hn là t l % gia
n quá hn và tng d n ca ngân hàng ti mt thi đim nht đnh). Trong quá
trình cho vay, n quá hn đi vi ngân hàng là không th tránh khi, vn đ ct lõi
là làm sao đ gim thiu n quá hn. Nhng ngân hàng có t l n quá hn thp
đc đánh giá cht lng tín dng tt, hiu qu tín dng cao và ngc li.
- Tính bn vng ca ngun vn vay: NHCSXH là mt TCTD Nhà nc, hot
đng vì mc tiêu XGN, không vì mc đích li nhun, thc hin chính sách tín
dng u đãi đi vi ngi nghèo và các đi tng chính sách khác nhng phi bo
toàn ngun vn.  thc hin tt vn đ này thì NHCSXH cho h nghèo vay vn
phi thu hi đy đ c gc và lãi đúng hn, hn ch thp nht ri ro xy ra. Tiêu chí
này đc đánh giá nh sau:


đ
=
đ
íđ (àò)
 100%

àí
(àí)
=
đđđ
íđđđ
 100%
Hai Tiêu chí này ln lt ti thiu phi đt 120% và 100% thì ngân hàng mi
bo toàn đc ngun vn, đ trang tri các chi phí hot đng cng nh trích lp d
phòng cho n ri ro.
- áp ng nhu cu vn hp lý cho h nghèo. Nu ngun vn ca ngân hàng
đáp ng đy đ, kp thi nhu cu vn ngày càng tng ca h nghèo thì hiu qu ca
NHCSXH đi vi tín dng h nghèo đc đánh giá cao và ngc li.
- Th tc đn gin, thun li, gii quyt nhanh chóng, tit kim thi gian và
chi phí.
1.2.2.2 i vi h nghèo
12



Hiu qu cho vay ca ngân hàng đi vi h nghèo đc th hin  doanh s
vay, tr (gc, lãi) đúng hn, t l n quá hn thp, ri ro trong s dng vn thp.
Vic s dng vn ca h nghèo vào SXKD nh th nào. Nu li nhun thu đc
sau khi tr ht chi phí mà có lãi thì đánh giá hiu qu s dng vn cao và ngc li

nu vay vn v SXKD thua l thì hiu qu thp, thm chí mt vn. Có nhiu trng
hp vay vn ngân hàng v chn nuôi, trng trt, tuy đã tr ht n cho ngân hàng
đúng k hn, nhng vn b đánh giá là hiu qu thp vì ngun đ tr n cho ngân
hàng phi đi vay ch khác, ch không phi t ngun thu nhp ca ngi vay. Cho
nên, nu ch nhìn mt mt tr n ca h vay cho ngân hàng đ đánh giá h vay s
dng vn có hiu qu là cha đ.
S h nghèo thoát nghèo cng là mt tiêu chí đ đánh giá hiu qu tín dng
đi vi h nghèo qua tng thi k
.
T l h nghèo đc vay vn, đây là tiêu chí đánh giá v mt lng đi vi
công tác tín dng. T l này càng cao, mt mt th hin ngun vn tín dng ln đ
phc v h nghèo. Mt khác, đánh giá kh nng SXKD ca h nghèo ngày càng
ln, ngun vn có hiu qu (nu s dng vn không hiu qu, thì h nghèo s
không có nhu cu vay).
  è
đ  
=
  è đ  
  è   á
 100%
1.3 Kinh nghim cho vay h nghèo  mt s nc trên th gii
1.3.1 Tham kho mô hình cho vay h nghèo ca ngân hàng Grameen
(Bangladesh)
Bangladesh là mt quc gia có nn sn xut nông nghip lc hu, thng
xuyên xy ra thiên tai nh: bão, l lt và hn hán, chính vì th, đi sng ca đa s
ngi dân r khó khn thiu thn, làm cho hot đng cho cho vay nng lãi tr nên
thnh hành  vùng nông thôn Ngân hàng Grameen do giáo s YUNUS và các cng
s ca ông  trng i hc kinh t Quc gia sáng lp t nm 1976 và đc Chính
ph Bangladesh cho phép hot đng. Là ngân hàng chuyên phc v ngi nghèo,
hot đng nh mt ngân hàng thng mi c phn t bù đp đc chi phí, đc

13



Chính ph cho phép hot đng theo lut riêng và không b chi phi bi lut tài
chính- ngân hàng.
H thng ngân hàng Grameen gm: Ngân hàng Trung ng, tr s ti th đô
Datka, vn phòng đi din ti các Bang hoc vùng. Nông dân nghèo mun đc vay
tin ngân hàng Grameen phi là thành viên ca ngân hàng và sinh hot trong t tín
dng, hàng tun, các trung tâm tín dng hp vi các thành viên mt ln, mi thành
viên phi gi 1kata(đn v tin t ca Bangladesh
) ca mình ti chi nhánh ngân
hàng Grameen.
Mô hình tín dng giúp đ ngi nghèo ca ngân hàng Grameen đn nay
đc áp dng  23 nc khác. Bng các dch v tit kim- tín dng linh hot, ngân
hàng Grameen đã rt thành công trong vic tip cn đc tng lp nghèo nht (đc
bit là ph n nông thôn không có tài sn), đt t l thu hi n gn 100% và nâng
cao v th kinh t xã hi ca khách hàng. Grameen đc bit nhn mnh nhng khía
cnh xã hi và con ngi trong quá trình phát trin ca tín dng ngi nghèo, ch
không ch dng li  chng trình tit kim- tín dng thông thng.
Tuy nhiên, hot đng tín dng vi mô ca Grameen ban đu cng vung phi
mt s tn ti nh: (1) chi phí cho hot đng giám sát quá cao, (2) không cung cp
tín dng cho mc đích đu t và (3) thiu c s hun luyn nâng cao kh nng
cakhách hàng và nhân viên ngân hàng, c th nh, chi phí thành lp và hot đng
ca ngân hàng trong nm 1992 cao đn 5,5% tng vn hot đng, so vi 4% chi phí
ca các t chc tín dng  n . Vào đu nhng nm 1990, kt qu nghiên cu
ca ngân hàng Th gii cho thych s l thuc tr cp (subsidy dependence index-
SDI) ca ngân hàng Grameen Bangladesh cao đn 130, ngha là ngân hàng này cn
tng lãi sut hn gp đôi lãi sut by gi (16%) đ có th t lc trong hot đng ca
mình. S sng còn ca ngân hàng Grameen còn tùy thuc vào tr cp ca Chính

ph và các t chc quc t (Dadhich, 1995). Tuy nhiên, hin nay ngân nàng đã t
ch trong hot đng.

- Chng trình cho vay
14



Cho vay tng th nhm vào các hot đng kinh t đ to ra li tc và to
công n vic làm cho mình đ t làm ch; cho vay liên hp là cho vay c nhóm
không phi cá nhân đ h có s vn ln dành cho các hot đng đu t ln; cho vay
xây nhà vi điu kin ngi vay có tr n tt trong các ln vay trc đó; cho vay k
thut nhm mc đích đu t sn xut nh máy gt lúa, đào ging, máy xay chà
lúa…
- Tiêu thc cho vay
tngphc v là các gia đình s hu ít hn0,2 ha đt và mc thu nhp theo
đu ngi di 100USD/nm. Ngân hàng Grameen cp tín dng cho ngi nghèo
vi nhng khon vay nh t 50-100 USD.
- Các nguyên tc cho vay
Cho vay không cn th chp và các điu kin pháp lý mà da vào uy tín và
lòng tin con ngi; cho vay theo nhóm, mi nhóm ti thiu có 5 thành viên, đu tiên
2 thành viên trong t đc vay vn và khi tr xong n, thì 2 thành viên tip theo
đc vay,t trng t vay vn là ngi đc vay cui cùng. Khi t trng tr xong
n thì li có 2 thành viên khác đc vay vn, quy tc này đc lp đi, lp li….
thành viên ca nhóm không phi trc tip đn ngân hàng đ xin vay, ngân hàng đn
gp nhóm đ chn ngi cho vay, qua các cuc hp gia các nhóm và ngân hàng
ni cho vay; mc đích vay vn và s tin cho vay đc quyt đnh do đ ngh ca t
trng t vay vn và ngân hàng cho vay. Vn vay đc gii ngân trong vòng 15
ngày k t ngày np đn xin vay, vi th tc rt đn gin. ,vn gc đc tr theo
đnh k(mi tun, hoc 2 tun), khi tr đ 50 k, tc gn mt nm, s bt đu tr

tin lãi; ngi vay b bt buc hoc t nguyn tham gia chng trình tit kim; cho
vay có th thông qua các t chc chính tr xã hi; tín dng Grameen dành u tiên
cho vn đu t xã hi, nhm thành lp trung tâm đào to đ nâng cao trình đ
chuyên môn ca nhân viên và ci thin k thut cho ngi vay vn, đc bit chú ý
đn giáo dc tr con, hc bng cho cao hc, tín dng cho k thut mi nh: đin
thoi di đng, tin hc, nng lng thiên nhiên…, thay th sc ngi…
15



- Cách thc qun lý
Grameen thit lp mt h thng qun lý cht ch. Các thành viên trong t
vay vn giám sát ln nhau v s dng vn vay đúng mc đích. Hàng tun ngi vay
phi tr n và gi tin tit kim ít nht là 1 takavà phi np các khon l phí nh:
đóng góp 1 taka lp qu giáo dc tr em, khu tr 4 % lp qu nhóm và 5% lp qu
bo him. nh ch tài chính này buc ngi vay phi gn bó vi ngân hàng, nu
ngi vay không tr đc n, thì tr vào qunhóm, qu trung tâm, qu bo him,
ngi ra khi t không đc rút vn đã đóng góp.
- Lãi sut cho vay
Ti ngân hàng Grameen có 4 mc lãi sut cho vay, 20% các khon vay nhm
sinh li, 8% cho tín dng nhà , 5% cho các khon vay ca sinh viên và nhng h
gia đình rt khó khn (ngi n xin) vi lãi sut 0%. Tt c là lãi đn tính theo
phng pháp khu tr. ngha là nu 1 ngi vay 1.000 taka theo mc vay đu sinh
li và tr đu mi tun trong mt nm thì phi tr tng cng 1.100 taka, bao gm
1.000 taka tin vay, và 100 taka tin lãi trong mt nm, tng đng lãi sut 10%
Tóm li, chng trình tín dng vi mô ca Ngân hàng Grameen đã làm thay đi hn
din mo ca các làng xã, và rt thành công trong công tác gim nghèo 
Bangladesh và mt s nc đang phát trin trên th gii. Chng trình này là s
phi hp áp dng gia các nguyên tc kinh t và đng lc xã hi đ giúp
nginghèo “t làm ch mình”. Rõ ràng chng trình tín dng vi mô ca Grameen

có th áp dng trong điu kin  Vit Nam nhm giúp nhng ngi nghèo có điu
kin vn lên thoát khi cuc sng khó khn do h thiu phng tin, vn ling cn
thit đ duy trì cuc sng, hocdo h không có c hi áp dng k thut tiên tin đ
tng gia sn xut. Hn na, tình trng cho vay nng lãi, tr nên rt ph bin, t
nông thôn đn thành th. Do đó, cn có chính sách thích hp đ khuyn khích áp
dng trit đ các nguyên tc tín dng vi mô ca ngân hàng Grameen trong hoàn
cnh đt nc, nhm đáp ng nhu cu cp thit ca ngi nghèo,đng thi gim bt
16



hin tng cho nng lãi trong xu th hin đi hóa và hi nhp kinh t th gii ca
đt nc.
Ngân hàng Grammeen là mô hình ngân hàng đc đánh giá tt, có lãi ln, ngun
vn tng trng nhanh, n quá hn thp, đc Chính ph đánh giá cao và có d
lun tt trên th gii. Ngân hàng Grammeen đã góp phn gíup ngi dân nghèo
thoát nghèo và n đnh xã hi.
1.3.2 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam.
Nghèo đói là nguyên nhân dn đn tình trng dân trí thp, bnh tt, và mc
đ cao hn là bt hòa gia các tng lp dân c trong mt quc gia hoc gia quc
gia này vi quc gia khác và chin tranh cc b có th xy ra. Do đó XGN là mt
chin lc mà c cng đng quc t đang quan tâm, bi vì nó không ch có ý ngha
kinh t- xã hi mà còn mang đm tính nhân vn, nhân đo sâu sc. Ngân hàng cho
vay ngi nghèo không ch hot đng  mt quc gia mà hot đng  hu ht các
nc trên th gii, ngay c các nc phát trin. Trong đó mc tiêu XGN là nhim
v trng tâm, Theo Giáo s Yunus cho rng Ngân hàng th gii là chic đu tàu tiên
phong ca tt c các Ngân hàng phi thay đi hng đi. Xây dng ngân hàng t lý
thuyt đn hành đng mà trong đó ly mc tiêu quc gia là ct lõi.T thc t hot
đng ca các ngân hàng phc v cho ngi nghèo và kt hp vi điu kin kinh t
c th  Vit Nam chúng ta có th áp dng mt s bài hc kinh nghim vào Vit

Nam.
Th nht, v quy mô T TK&VV, mi t nên t 20- 30 thành viên, các thành viên
phi lin canh, lin c. Các t viên đóng góp tin gi tit kim bt buc và tit kim
t nguyn;
Th hai, NHCSXH nên t chc li c cu b máy nhân s gn gi vi ngi
nghèo, hiu bit nông thôn và tâm huyt vi ngi nghèo hn;
Th ba, v c ch lãi sut cho vay, nên thc hin theo c ch lãi sut cho vay thc
dng và phi t bù đp đc chi phí;