Tải bản đầy đủ (.pdf) (103 trang)

CẤU TRÚC SỞ HỮU, QUẢN TRỊ CÔNG TY VÀ QUYẾT ĐỊNH TÀI TRỢ CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM.PDF

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (850.06 KB, 103 trang )



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





VU NGC HÀ




CU TRÚC S HU, QUN TR
CÔNG TY VÀ QUYT NH TÀI TR
CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT
TI VIT NAM





LUNăVNăTHCăSăKINHăT





TP. H Chí Minh ậ Nmă2014



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



VU NGC HÀ


CU TRÚC S HU, QUN TR
CÔNG TY VÀ QUYT NH TÀI TR
CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT
TI VIT NAM



Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS.TS TRN TH THÙY LINH

TP. H Chí Minh ậ Nmă2014


LI CAM OAN
Tôiăxinăcamăđoanălunăvn:ăắCu trúc s hu, qun tr công ty và quyt đnh tài

tr ca các công ty niêm yt ti Vit Nam” là công trình nghiên cu thc s ca
cáănhơnătôiădi s hng dn khoa hc ca PGS.TS. Trn Th Thùy Linh. Các s
liu s dng trong lunăvnăcóăngun gcărõărƠng,ăđángătinăcyăvƠăđc x lý khách
quan, trung thc. Các tài liu tham kho trong lunăvnăđuăđc trích dn rõ ràng.
Thành ph H Chíăεinh,ăngƠyăăăăăăthángăăăăăănmă2014
Hc viên thc hin

VuăNgc Hà





MC LC
Trang
Trangăbìaăph
δiăcamăđoan
εcălc
Danhămcătăvitătt
Danhămcăbngăbiu
Danhămcăhìnhăv
Tóm tt
CHNG 1: GII THIU 1
1.1 LỦ do chn đ tƠi: 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu vƠ cơu hi nghiên cu 2
1.2.1 Mc tiêu nghiên cu 2
1.2.2 Cơu hi nghiên cu 2
1.3 i tng vƠ phm vi nghiên cu 2
1.3.1 i tng nghiên cu 2
1.3.2 Phm vi nghiên cu 2

1.4 Phng pháp nghiên cu 3
1.5 ụ ngha khoa hc vƠ thc tin ca đ tƠi 3
1.6 Cu trúc ca đ tƠi 4


CHNG 2: TNG QUAN Lụ THUYT VÀ CÁC NGHIểN CU TRC
ỂY 5
2.1 Các lỦ thuyt kinh đin v quyt đnh tƠi tr ca doanh nghip 5
2.1.1 LỦ thuyt cu trúc vn ca Modilligani vƠ Miller: 5
2.1.2 LỦ thuyt đánh đi (The trade-off theory) 6
2.1.3 LỦ thuyt trt t phơn hng (The pecking order theory) 6
2.1.4 LỦ thuyt chi phí đi din (The agency theory) 7
2.2 Các nghiên cu thc nghim trc đơy v mi quan h gia cu trúc s
hu, qun tr công ty vƠ quyt đnh tƠi tr 9
2.3 Tng hp các kt qu nghiên cu v cu trúc s hu, qun tr công ty
vƠ quyt đnh tƠi tr ca doanh nghip: 13
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIểN CU 16
3.1 D liu nghiên cu: 16
3.2 Gi thuyt nghiên cu: 16
3.2.1 S hu ni b vƠ quyt đnh tƠi tr 17
3.2.2 S hu nhƠ nc vƠ quyt đnh tƠi tr 17
3.2.3 S hu nc ngoƠi vƠ quyt đnh tƠi tr: 18
3.2.4 Quy mô HQT vƠ quyt đnh tƠi tr 19
3.2.5 T l thƠnh viên hi đng qun tr đc lp vƠ quyt đnh tƠi tr: . 20
3.2.6 Tính kiêm nhiêm CEO vƠ ch tch HQT vƠ quyt đnh tƠi tr 21
3.3 Mô t các bin: 22


3.3.1 Bin ph thuc: 22
3.3.2 Bin đc lp 23

3.4 Phng pháp nghiên cu: 27
3.4.1 Mô hình nghiên cu: 27
3.4.2 Phng pháp kim đnh mô hình: 32
CHNG 4: KT QU NGHIểN CU 37
4.1 Phơn tích thng kê mô t: 37
4.2 Phơn tích tng quan gia các bin 44
4.3 Kt qu kim đnh mô hình 48
4.3.1 Kt qu hi quy theo Pooled OLS: 48
4.3.2 Kt qu hi quy theo REM vƠ FEM: 52
4.4 Tho lun các kt qu nghiên cu: 56
CHNG 5: KT LUN 61
5.1 Tóm li các kt qu nghiên cu chính 61
5.2 Nhng hn ch ca lun vn 61
5.3 Hng nghiên cu tip theo 62
Tài liu tham kho
Ph lc





DANH MC T VIT TT
BCB: Bn cáo bch
BCTC: Báo cáo tài chính
BCTN:ăBáoăcáoăthng niên
CEO:ăGiámăđcăđiu hành
EBIT: Li nhunătrc thu và lãi vay
HQT:ăHiăđng qun tr
FEM: Mô hình nhăhng c đnh
HOSE: Sàn giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh

NQHC:ăNgh quytăđi hi c đông
OδS:ăPhng pháp hiăquyăbìnhăphngăbéănht
REM: Mô hình nhăhng ngu nhiên
TNDN: Thu nhp doanh nghip
TSCăHH:ăTƠiăsn c đnh hu hình


DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Tng hp các nghiên cuătrcăđơy
Bng 3.1: Bng tóm tt cách tính và ngun ly d liu các bin trong mô hình
nghiên cu
Bng 4.1: Thng kê mô t
Bng 4.2: Ma trn h s tngăquan
Bng 4.3: Tóm tt kt qu hi quy Pooled OLS
Bng 4.4: Kt qu hi quy IO theo SO
Bng 4.5: Tóm tt kt qu kimăđnh t tngăquan
Bng 4.6: Tóm tt kt qu kim đnh phngăsaiăthayăđi
Bng 4.8: Tóm tt kt qu hi quy theo REM
Bng 4.8: Tóm tt kt qu hi quy theo FEM
Bng 4.9: Tóm tt kt qu kimăđnh Hausman



DANH MC HÌNH V
Hìnhă4.1:ă th mô t thng kê bin t s n
Hìnhă4.2:ă th mô t thng kê bin t s n ngn hn trên vn ch s hu
Hìnhă4.3:ă th mô t thng kê bin t s n dài hn trên vn ch s hu
Hìnhă4.4:ă th mô t thng kê bin s hu ni b
Hìnhă4.5:ă th mô t thng kê bin s huănhƠănc
Hìnhă4.6:ă th mô t thng kê bin s hu nc ngoài

Hìnhă4.7:ă th mô t thng kê binăquyămôăHQT
Hìnhă4.8:ă th mô t thng kê bin t l thƠnhăviênăHQTăđc lp
Hìnhă4.9:ă th mô t thng kê bin tính kiêm nhim CEO và ch tchăHQT


TÓM TT
Lunăvnănghiênăcuătácăđng ca cu trúc s hu thông qua các bin s hu
ni b, s huănhƠănc, s huănc ngoài, và qun tr công ty thông qua các bin
quyămôăHQT,ăt l thƠnhăviênăHQTăđc lp, tính kiêm nhiêm CEO và ch tch
HQTălên quytăđnh tài tr ca doanh nghip niêm yt trên sàn giao dch chng
khoán thành ph H Chí Minh giaiăđon 2008-2013.
Trong nghiên cu này, tác gi s dng s liuăđƣăcôngăb ca các công ty phi
tài chính niêm yt trên sàn HOSE trong khong thi gian t nmă 2008ăđnă nmă
2013. Mu nghiên cu kho sát trên 96 công ty phi tài chính niêm yt trên HOSE
trongăgiaiăđon 2008-2013.
K tha nghiên cu ca Bokpin và Arko (2009) trongăxơyădngăcácăbinăvƠă
kimăđnhămôăhình,ălunăvnă sădngădăliuăbngăhiăquyătheoă3ăphngăpháp:ă
Pooled OLS, REM, FEM. Kt qu nghiên cu cho thy s huănc ngoài có tác
đngăngc chiu lên t s n và t s n ngn hn trên vn ch s hu, s hu nhà
ncăcóătngăquanăcùngăchiu vi t s n dài hn trên vn ch s hu, quy mô
HQTăcóătngăquanăngc chiu vi t s n, t s n ngn hn trên vn ch s
hu và t s n dài hn trên vn ch s hu, t l thƠnhăviênăHQTăđc lp có
tngăquanăngc chiu vi t s n dài hn trên vn ch s hu. Các bin s hu
ni b, tính kiêm nhim CEO và ch tchăHQTăkhôngăcóătácăđngăđángăk đn các
ch s n.
T khóa:
Cu trúc s hu, qun tr công ty, quytăđnh tài tr, cu trúc vn

1


CHNG 1: GII THIU
1.1 LỦ do chn đ tƠi:
QuytăđnhătƠiătrălƠămtătrongăbaăquytăđnhătƠiăchínhăquanătrngăcaămtă
doanhă nghipă nhă hngă đnă giáă tră doanhă nghip.ă Cuă trúcă să huă vƠă qună tră
doanhănghipăđóngăvaiătròăquanătrngătrongăvicăquytăđnhăcuătrúcăvnăcaămtă
doanhănghip.ăThcăvy, đƣăcóănhiu công trình nghiênăcuăthcănghimă vămiă
quanăhăgiaăqunătrăcôngătyăvƠ quytăđnhătƠiătrăcaădoanhănghip nhăBerger et
al. (1997), Wen et al. (2002), Kiel & Nicholson (2003), Anderson et al. (2004),
Abor (2007), Bokpin và Arko (2009), Wellalage và Locke (2012), Uwalomwa
Uwuigbe et al. (2014).ăBênă cnhăđó,ămiă quanăhăgiaă cuătrúcăsăhuăvƠăquytă
đnhătƠiătrăcngăđƣăđcăđăcpătrongăcácănghiênăcuăcaăDewenterăvƠăεalatestaă
(2001), Brailsfors et al. (2002), P.A.Mahadwartha (2003), Huang và Song (2006),
Ezeoha và Okafor (2010), Bokpin và Arko (2009), Gurunlu và Gursoy (2010).
Trong bi cnh Vit Nam, th trng chng khoán Vit Nam chính thcăđiă
vào hotă đngă vƠoă nmă 2000ă vi vic vn hành sàn giao dch chng khoán
TP.HCM vào ngày 20/7/2000 và sàn giao dch chng khoán Hà Ni vào ngày
8/3/2005. Triăquaăhnă10ănmăhotăđng và phát trin, hotăđng ca th trng
chng khoán đƣăđtăđc mt s kt qu đángăk. Hinănay,ămcădùăcácăcôngătyă
niêmăytătiăVităNamăđuăphiăápădngăquyăchăqunătrăcôngătyădoăBăTƠiăchínhă
banăhƠnhănhngăvnăchaăcóănhiuănghiênăcuăchuyênăsơuăvăqunătrăcôngătyătrongă
hotă đngă caă cácă côngă tyă că phn.ă Phn ln các nghiên cu lý thuyt và thc
nghim v quytăđnh tài tr ch tp trung vào các nhóm nhân t liênăquanăđnăđc
đim riêng bit caăcôngă tyănh li nhun, quy mô, cu trúc tài sn, ri ro kinh
doanhăvƠăcăhiătngătrng,ăchaăcóănhiu nghiên cu thc nghim v mi liên h
gia cu trúc s hu, qun tr công ty và quytăđnh tài tr.
Chính vì vy, tác gi quytăđnh chnăđ tƠiăắCU TRÚC S HU, QUN
TR CÔNG TY VÀ QUYT NH TÀI TR CA CÁC CÔNG TY NIÊM
2

YT TI VIT NAM”ăvi k vng tìm ra miătngăquanăgia cu trúc s hu,

qun tr công ty và quytăđnh tài tr ca các doanh nghip Vit Nam.

1.2 Mc tiêu nghiên cu vƠ cơu hi nghiên cu
1.2.1 Mc tiêu nghiên cu
εcătiêuăcaăbƠiănghiênăcuălƠ nghiênăcu tácăđngăcaăcuătrúcăsăhuă(să
huă niă b, să huă nhƠă nc,ă să huă ncă ngoƠi) và qună tră côngă tyă (quy mô
HQT,ă tălă thƠnh viênă đcă lp,ă tínhăkiêmă nhimă CEO và chă tchă HQT)ă đnă
quytăđnhătƠiătr caăcácăcôngătyăniêmăytătrên thătrngăchngăkhoánăVităNam.
1.2.2 Cơu hi nghiên cu
ălƠmărõămcătiêuănghiênăcu,ătácăgiăđaăraăcác cơuăhiănghiênăcuăsau:
Cuă trúcă să huă vƠă qună tră côngă tyă có tácă đng đn tă să n caă doanhă
nghipăkhông?ăNuăcóăthìătácăđngănhăthănƠo?
CuătrúcăsăhuăvƠăqunătrăcôngătyăcóătácăđng đnătăsănăngnăhnăvƠătă
sănădƠiăhnătrênăvnăchăsăhu không? Nuăcó thìătácăđngănhăthănƠo?

1.3 i tng vƠ phm vi nghiên cu
1.3.1 i tng nghiên cu
iătngănghiênăcuălƠăcuătrúcăsăhu,ăqunătrăcôngătyăvƠăquytăđnhătƠi
trăcaăcácăcôngătyăniêmăytătrênăsƠnăgiaoădchăchngăkhoánăTP.HCε.ăCăth: cuă
trúcăsăhuăbaoăgmăsăhuăniăb,ăsăhuănhƠănc,ăsăhuăncăngoƠi và qunătră
doanhănghipăbaoăgm quyămôăHQT, tínhăkiêmănhimăCEOăvƠăchătchăHQT.
1.3.2 Phm vi nghiên cu
PhmăviănghiênăcuălƠăcác công ty phi tài chính niêmăyt trên sƠnăgiaoădchă
chngăkhoánăTP.HCεătrongăgiaiăđon 2008-2013.
3

Cácădăliuăđcătácăgiăthuăthpătăbnăcáoăbch,ăbáoăcáoătƠiăchínhăđƣăkimă
toán, cácăbáoăcáoăthngăniên,ănghăquytăđiăhiăcăđông thngăniên,ălchăsăgiáă
căphiuăcaăcácăcôngăty quaăcácănm trên website: scafef.vn, www.hsx.vn


1.4 Phng pháp nghiên cu
δunăvnăsădngăphngăphápăđnhălng,ăthuăthpă dăliu,ăsă dngămôă
hìnhăhiăquyăđaăbinăđăkimătraătácăđngăcaăcuătrúcăsăhu,ăqunătrăcôngăty và
mtăsănhơnătăkhác đnăquytăđnhătƠiătr ca các doanhănghip niêmăytătiăVită
Nam.
Viă să hă tră caă phnă mmă Eviewă 6.0,ă lună vnă să dngă dă liuă bngă
(panel data)ăhiăquyătheoăba môăhình:ămôăhìnhăhiăquyăgpă(PooledăOδS),ămô hình
hiăquyătácăđngănguănhiênă(RandomăEffectăεodel),ămôăhìnhăhiăquyătácăđngăcă
đnhă(Fixed Effect Model). Sauăđó,ă tácăgiă tinăhƠnhăkimăđnhăcácă giăđnhăcaă
Pooled OLS, thcăhin kimăđnhăRedundentăvƠăkimăđnhăHausman đălaăchnă
môăhìnhă hiăquyăphùă hp. Sauăkhiă chnăđcămôă hìnhăphùăhp,ă lună vn sătpă
trungăphơnătíchătácăđngăcaăcácănhơnătăđnăquytăđnhătƠiătrăcaădoanhănghip đă
xemăxétămiăquanăhăgiaăcuătrúcăsăhu,ăqun trăcôngătyăvƠăquytăđnhătƠiătrăcaă
doanhănghip.

1.5 ụ ngha khoa hc vƠ thc tin ca đ tƠi
BƠiănghiênăcuăcóăỦănghaăkhoaăhcătrênăphngădinălỦălun vƠăthcătin,ăcă
th:
V mt lý lun: BàiănghiênăcuăđƣăhăthngăliăcácălỦăthuytăkinhăđinăvăcuă
trúcăvn,ăcuătrúcăsăhuăvƠ qunătrăcôngăty,ăđaăraăđcăthêmămtăbngăchngă
thcănghimăvămiăquanăhăgiaăcuătrúcăsăhu,ăqunătrăcôngătyăvƠăquytăđnhătƠiă
tr đóngăgópămtăphnăvƠoănnătngălỦăthuytătƠiăchínhădoanhănghip.
4

V mt thc tin: KtăquăbƠiănghiênăcuăsălƠătƠiăliuăthamăkhoăchoăcácăchă
săhuădoanhănghip,ăcácănhƠăqunălỦ,ăcácănhƠăđuătăquanătơmăđnăvnăđăcuătrúcă
săhu,ăqunătrăcôngătyăvƠăquytăđnhătƠiătr caădoanhănghip.

1.6 Cu trúc ca đ tƠi
δunăvn ktăcuăgmă5ăchngăvƠăđcătrìnhăbƠyătheoăthătăsau:

Chngă1:ăGiiăthiu
Chngă2:ăTngăquanălỦăthuytăvƠăcácănghiênăcuătrcăđơy.
Chngă 3:ă Phngă phápă nghiênă cu baoă gmă hai phnă dă liuă vƠă phngă
phápănghiênăcuăthcănghim.
Chngă4: NiădungăvƠăcácăktăquănghiênăcu
Chngă5:ăKtălun baoăgmănhngănhngăktălunăchính.ăChngănƠyăcngă
nêuăraănhngăđimămiăcngănhănhngăhnăchăvƠăgiăỦăchoănhng nghiên
cu sau.
5

CHNG 2: TNG QUAN LÝ THUYT VÀ CÁC NGHIÊN CU TRC ỂY
2.1 Các lỦ thuyt kinh đin v quyt đnh tƠi tr ca doanh nghip
2.1.1 LỦ thuyt cu trúc vn ca Modigliani và Miller:
Modigliani và Miller (1958) choărngăcácăquytăđnhătƠiătrăkhôngătoăthƠnhă
vnăđătrongăth trngăvnăhoƠnăho. Cácăgiăđnh caăthătrngăvn hoƠnăho là
khôngăcóăthuăvƠăchiăphíăgiaoădch khiămuaăvƠăbánăchngăkhoán, cóăđăsăngiă
muaăvƠăngiăbánătrênăthătrngăvƠăkhôngăcóămtănhƠăđuătăriêngălănƠoăcóănhă
hngălnăđnăgiáăchngăkhoán,ăcácăthôngătinăcóăsnăchoăttăcăcácănhƠăđuătăvà
khôngăcnămtătinămua,ăcácănhƠăđuătăcóăthăđiăvayăvƠăchoăvayăviăcùngămcălƣiă
sut. nhăđă1ăcaăεεăchoărngăgiáătrădoanhănghipăđcălpăviăcuătrúcătƠiăchínhă
tcălƠăvicăsădngănăhayăvnăcăphnăkhôngălƠmănhăhngăđnăgiáătrădoanhă
nghip.ăGiá tr doanh nghip đc xác đnh bng các tài sn thc ch không phi
bng các chng khoán mà doanh nghip phát hành. Nh vy, cu trúc vn không
liên quan đn giá tr doanh nghip khi các quyt đnh đu t đc đnh sn.
Modigliani và Miller (1963)ă tipă tcă phátă trină cácă nghiênă cuă caă mìnhă
trongă trngă hpă cóă thuă thuă nhpă doanhă nghip. Khi có thu thuă nhpă doanhă
nghip,ăvicăsădngănăsălƠmătngăgiáătrăcaădoanhănghip.ăVìăchiăphíălƣiăvayălƠă
chiăphíăhpălỦănên đcăkhuătrăkhiătính thu thuănhpădoanhănghip,ădoăđóămtă
phnăthuănhpăcaădoanhănghipăcóăsădngănăđcăchuynăchoăcácănhƠăđuăt.ă
Khiăđó,ăgiáătrăcaădoanhănghipăsădngăn bngăgiáătrăcaădoanhănghipăkhôngăsă

dngănăcngăviăkhonăliătăvicăsădngăn.ăNhăvy,ăcuătrúcăvn có liên quan
đnăgiáătrăca doanhănghip.ăSădngănăcƠngăcaoăthìăgiáă trădoanhănghipăcƠngă
tng.ăTuyănhiênăvicăgiaătngănăsădnăđnătngăchiăphíăkităquătƠiăchính. Giáătră
doanhănghipăbngăgiáătrădoanhănghipătrongătrngăhpătƠiătrăhoƠnătoƠnăbngăvnă
căphnăcngăviăhinăgiáătmăchnăthuătrăchoăhinăgiáăchiăphíăkităquătƠiăchính.
Doăđó, cu trúc vn ti u ngha là đòn by tài chính có th cân bng đc chi phí
kit qu tài chính và li ích ca tm chn thu.

6

2.1.2 Lý thuyt đánh đi (The trade-off theory)
δỦăthuytăđánhăđiăbtăngunătănghiênăcu caăεodigliani và Miller (1963)
văliăíchătmăchnăthu.ăTheo lý thuyt đánh đi, t l n mc tiêu có th khác nhau
gia các doanh nghip.
δỦăthuytăđánhăđiăcơnăđiăcácăliăthăthuăcaănăvayăviăcácăchiăphíăkită
quătƠiăchính.ăCácădoanhănghipăthngăđcăgiăđnhălaăchnămtăcuătrúcăvnă
mcătiêuălƠmătiă đaăhóaăgiáă trădoanhă nghip.ă δỦă thuytăđánhă điă đƣăthƠnhă công
trongăvicăgiiăthíchăsăkhácăbităcuătrúcăvnăgiaăcácăngƠnh.ăCácădoanhănghipăcóă
nhiuătƠiăsnăcăđnhăanătoƠnăvƠăkhănngăsinhăliăcaoăthngăvayănănhiuătrongă
khiăđóăcácădoanhănghipăcóăcácătƠiăsnăcăđnhănhiuăriăroăvƠăkhănngăsinhăliă
thpăthngătrôngăcyăchăyuăvƠoăngunăvnăcăphnăthng. TheoălỦăthuytăđánhă
đi,ăcácădoanhănghipăcóăliănhunăcƠngăcaoăthìănênătheoămtătălănăcao.
TrongăthătrngăvnăbtăhoƠnăho,ăvicălcăchnăcuătrúcăvnăcóănhăhngă
đnăgiáătrădoanhănghipă(KrausăvƠăδitzenberger,ă1973).ăTƠiătrănălƠmăgiaătngăgiáă
trădoanhănghipănhăliăíchăcaătmăchnăthu,ămtăkhácănóăcngălƠmăgimăgiáătră
doanhănghipăbiătoăraăchiăphíăkităquătƠiăchính.ăChiăphíăkităquătƠiăchínhăbtă
ngunătăriăroăpháăsnă(KrausăvƠăδitzenberger,ă1973),ăchiăphíăđiădină(JensenăvƠă
εeckling,ă1976),ăvƠăchiăphíăphátătínăhiuă(Ross,ă1977).
Kesteră(1986)ănghiênăcuăvăchínhăsáchănăcaăcácădoanhănghipăăεăvƠă
Nht,ăđƣătìmăthyăămiăncăkhănngăsinhăliălƠăbinăsăquanătrongăvămtăthngă

kêăđăphơnăbităcácăcôngătyăvayănăcaoăhayăthp.ăMackie-εasonă(1990)ăđƣătìm ra
mtăkhuynhă hngăthíchă tƠiătră nă hnăcaă cácădoanhă nghipă thucă dinăchiă tră
thu.

2.1.3 LỦ thuyt trt t phơn hng (The pecking order theory)
δỦăthuytătrtătăphơnăhngăcaăεyersăvà Majluf (1984) btăđuăviăthôngătină
btăcơnăxngăậ cácăgiámăđcăhiuăbitănhiuăvătimănng,ăriăroăvƠăgiáătrăcaăcôngă
7

tyămìnhăhnăcácănhƠăđuătăbênăngoƠi.ăDoănhăhngăcaăthôngătinăbtăcơnăxng,ă
doanhănghipăphiătnănhiuăchiăphíănh:ăchiăphíăkimătoánăvƠăcácăchiăphíăliênăquană
đnăvicăthuytăphcăcácănhƠăđuătăbênăngoƠiătƠiătrăchoădoanhănghip.ăVìăth,ăcác
doanh nghip thng u tiên tài tr t ngun vn ni b, ch yu là t li nhun
gi li ri mi đn vay n và cui cùng mi là phát hành vn c phn mi. Phát
hƠnhăvnă căphnă miăthngă lƠăphngă ánăcuiăcùngăkhiă khănngă vayănăcaă
doanhănghipăđƣăhtăvƠăkităquătƠiăchínhăđangăđeăda.
Theoă lỦăthuytă nƠyăkhôngă cóă hnă hpă nă - vnăcă phnă thngă mcă tiêuă
đcăxácăđnhărõ.ăδỦăthuytătrtăt phơnăhng giiăthíchătiăsaoăcácădoanhănghipăcóă
khănngăsinhăliănhiuăthngăvayăítăhnăvƠăcácădoanhănghipăcóăkhănngăsinhăliă
ítăhnăthìăvayănănhiuăhn.ă
Pettit và Singer (1985) cho rng các công ty nh thng có mcăđ bt cân
xng thông tin lnăhnăcácăcôngătyăln vì các báo cáo tài chính ca các công ty ln
thngăđƣăđc kim toán còn các công ty nh thì không. Vì vy, khi các công ty
nh phát hành c phiu mi, chi phí phát hành s rt cao, trong khi s dng ngun
tài tr ni b s không mt khon chi phí này. Shyam-Sunder và Myers (1999) tìm
thy bng chng ng h lý thuyt trt t phân hng. Frank và Goyal (2003)ăchoăthyă
lỦă thuytă trtă tă phơnă hngă thìă phùă hpă vƠă nênă đc să dngă biă nhngă doanhă
nghipănhăvƠănhngădoanhănghipăcóăvnăđăbtăcơnăxngăthôngătinănghiêmătrng.

2.1.4 LỦ thuyt chi phí đi din (The agency theory)

Lý thuytăđi din xut hin trong bi cnh nhngănmă1970. Nhng nghiên
cuăđu tiên tp trung vào vnăđ thông tin bt cân xng giaăngi s hu và qun
lý trong ngành bo him (Spence và Zeckhauser, 1971; Ross, 1973), và nhanh
chóng tr thành mt lý thuyt khái quát nhng vnăđ liên quanăđn hpăđngăđi
dinătrongăcácălnhăvc khác (Jensen và Meckling, 1976).
Theo Jensen và Meckling (1976), chiă phíăđi din là tng ca các loi chi
phí:ăchiăphíăgiámăsátă(monitoringăcost)ăđ giám sát hotăđng caăngiăđi din,
8

nhălƠăchiăphíăkim toán; chi phí ràng bucă(bondingăcost)ăđ thit lp mt b máy
có th ti thiu nhng hành vi qun tr không mong mun,ănhălƠăb nhim nhng
thƠnhăviênăbênăngoƠiăvƠoăbanăđiu hành hay tái thit lp h thng t chc ca công
ty; và mt mát ph tri (residual loss)ăhayăchiăphíăcăhi khi các c đôngăthuêăngi
đi din và buc phiăđaăraăcácăhn ch, ví d nhng thit hiădoăngiăđi din
lm dng quynăđcăgiaoăđ tăli, nhng thit hi do vicăđtăraăquyăđnhăđi vi
quyn b phiu ca c đôngăv nhng vnăđ c th, thit hi t nhng bin pháp
kim soát hotăđng caăngiăđi din.
Cu trúc vn ti u đc xác đnh bi chi phí đi din, là kt qu đánh đi
gia quyn li (quyn qun lý) và chi phí (ri ro ca c đông) trong vic tài tr n
(Jensen và Meckling, 1976).ă Tngătăsutănătrênă vnăcăphnă sălƠmăgimă sălă
thucăvƠoăhuyăđngăvnăcăphn,ădnăđnăgimămơuăthunăgiaăngiăđiuăhƠnhăvƠă
căđông.ăJensen (1986) lpălunărngăvayănăbucăcôngătyăphiăchiătinămtădiă
dngănhngăkhonătrălƣiăvƠăvnăgcăđnhătrcătrongătngălai.ăiuănƠyăsăngnă
chnăcácănhƠăqunălỦăsădngăngơnăluătădoăđăđuătăvƠoănhngădăánăcóăNPVă
ơm,ăvƠădoăđóăgimăchiăphíăđiădin.ăTuyănhiên,ăvicăvayănănhiuăhnăliădnăđnă
chiăphíăđiădinăcaănătngălên,ăchiăphíăchoănhngăthôngătinăcungăcpăchoăchănă
cùngăviătráchănhimăcaăcăđôngăđiăviăcácăchănăcaăcôngătyătng.ăiuănƠyă
lƠmăchoăvicădùngăđònăbyănănhămtăcôngăcăkimăsoátăchiăphíăđiădinăbăhnă
ch.ă
GrossmanăvƠă Hartă(1980)ăchoă rngănăsăthită lpăcăchă giámăsátă đăgim

thiuăchiăphíăđiădinăcaădòngătinătădo.ă CácănghaăvăliênăquanăđnănălƠmăgimă
xuăhngăsădngădòngătinătădoăthcăhinăcácăhotăđngăngoƠiămcătiêuădoanhă
nghipăcaăcácănhƠăqunătr.
Fama và Jensen (1983), Demsetz (1983) cho thyăsăhuănhƠăqunătrăcóăthă
toăraăcácătácăđngăbtăliălênăxungăđtăvăđiădinăgiaănhƠăqunătrăvƠăcăđông. Hă
lpălunărngăsăhuănhƠăqunătrălƠmăgiaătngăchănghaăcăhiătrongăqunătrădoanhă
nghipăthayăvìălƠmăgimăcácăvnăđăliênăquanăđnătăliăca ngiăqunătr.ăBerger
9

et al. (1997) khi nghiênăcuăvăhƠnhăviăcaăcácăCEOăvƠămcăđăsădngănăđƣăchoă
thyăcácănhƠăqunătrănúpăbóngăthngănéătránhăsădngăn.ăiuănƠyăcóănghaălƠă
quytăđnhătƠiătrăcóăthăbănhăhngăbiăcácănhƠăqunătrăđngăthiălƠ căđôngă
trong công ty.
Trongăcácădoanhănghipănh,ăvnăđăchiăphíăđiădinăítăxyăraădoăăcácădoanhă
nghipănhăcácănhƠăqunălỦădoanhănghipăthngăchínhălƠăchăsăhuădoanhănghip.ă
Trongăkhiăđó,ăcácădoanhănghipăcóăquyămôălnăthngăsădngănhiuănăhnăvì các
điuăkhonătrongăhpăđngăvayănăgiúpăkimăsoátăđcăphnănƠoăhƠnhăviăcaăcácă
nhƠăqunălỦ.

2.2 Các nghiên cu thc nghim trc đơy v mi quan h gia cu trúc s
hu, qun tr công ty và quyt đnh tƠi tr
Jensen et al. (1992)ăđƣătinăhƠnhănghiênăcuăvămiăquanăhăgiaăcăđôngăniă
b,ănăvƠăchínhăsáchăcătc. Tácăgiăsădngămôăhìnhăhiăquyăbéănhtăbaăbcă3SLS
(three stageăleastăsquare)ăđăhiăquyădăliuăbngăgmă565ăcôngătyăvƠoănmă1982ăvƠă
632ăcôngătyăvƠoănmă1987ătiăthătrngăε. Ktăquăcaănghiênăcuăđƣăchăraărngă
săhuăniăb cóătácăđngăngcăchiuălênăchínhăsáchăvayănăvƠăchínhăsáchăchiătră
cătcăcaăcông ty.
Dewenterăetăal.ă(2001)ănghiênăcuăliănhun,ăđònăbyăvƠăcngăđălaoăđngă
caăcácăcôngătyănhƠăncăvƠăcôngătyătănhơn tiăε, h thyărngănhngăcôngătyă
thucăsăhuăcaăchínhăphăcóăliănhunăthpăhnăsoăviănhngăcôngătyătănhơn.ă

CôngătyănhƠăncăs dngăđònăbyătƠiăchínhălnăhnăcôngătyătănhơnăvƠăcngăđă
laoăđngă cngăcaoăhnă côngătyătănhơn,ănóiăcáchă khác,ăcóămiătngăquanăcùngă
chiuăgiaăsăhuănhƠănc,ăcngăđălaoăđng vƠăđònăbyătƠiăchính.
Wen et al. (2002) nghiênăcuămiăquanăhăgiaăđcăđimăcaăhiăđngăqună
tră(quyămôăhiăđngăqunătr,ătălăthƠnhăviênăkhôngăđiuăhƠnh,ănhimăkăvƠălngă
thngăcaăCEO)ăvƠăcuătrúcăvn caăcácădoanhănghipăniêmăytăTrungăQuc. Tác
giăđƣăkhoăsátă60ăcôngătyătrongăgiaiăđon 1996-1998,ăhiăquyădăliuătheo mô hình
10

OLS vƠăthyărngăthƠnhăphnăHQTăvƠănhimăkăgiámăđcăđiuăhƠnhăcó tácăđngă
đángăkăđnăđònăbyătƠiăchính. Tácăgiăđƣătìmăthyămiătngăquanăngcăchiuă
giaătălăthƠnhăviênăkhôngăđiuăhƠnhăvƠătălănănghaălƠătălăthƠnhăviênăkhôngă
điuăhƠnhăcaoăthìăcôngătyăvayănăcƠngăít.ăngăthi, hăthyărngăcôngătyăcóăquyămôă
HQTălnăthngătheoăđuiăđònăbyăcao.ăεtălỦădoăkhácălƠăquyămôăHQTălnăhnă
cóăthădnăđnăkhóăkhnătrongăvicăđiăđnămtăsăđngăthunătrongăvicăraăquytă
đnh.ăNhngăxungăđtăphát sinhătăquyămôăHQTălnăhnăcóăxuăhngălƠmăqunătră
doanhănghipăyuăđiădnăđnăđònăbyăcao.ăăiuănƠyătráiăviălpălunăcaăBergerăetă
al.ă(1997)ăchoăthyăcácăcôngătyăcóăquyămôăhiăđngăqunătrălnăthngăcóăđònăbyă
hocătălănăthp.ăHăchoărngăquyămôăHQTălnăchuynăthƠnhăápălcălnătăhiă
đngăqunătrăcaăcôngătyăđăthcăhinăqunălỦătheoăđuiăđònăbyăthpăhnăđătngă
hiuăsutăcôngăty.ă
Mahadwartha (2003) sădngămôăhìnhăδogit kimătraăscămnhăkhănngădă
đoánăcaăchínhăsáchăđònăbyăvƠăchínhăsách cătcăđnăchínhăsáchăsăhuănhƠăqună
lỦătiăIndonesia.ăăNghiênăcuăsădngădăliuă80ăcôngătyăniêmăytătrênăsƠnăgiaoădchă
chngăkhoánăJarkataătănmă1993-2001. Ktăquănghiênăcuăchoăthyătnătiămiă
quanăhăngcăchiuăgiaăchínhăsáchăcătc,ătălănăviăsăhuăniăb.
Andersonăetăal.ă(2004)ănghiênăcuăắcăđimăHQT,ătínhătoƠnăvnăcaăbáoă
cáoăkătoánăvƠăchiăphíăn”ătrênămuă252ăcôngătyăεătrongăgiaiăđonă1993-1998 Ktă
quăchoăthyăchiăphíăvayănăcóămiăquanăhăngcăchiuăviătălăthƠnhăviênăHQTă
đcălpă vƠăquyămôă HQT.ă Ktăquănghiênăcuă cngăchăraărngă săhuănhƠătră

khôngăcóătácăđngăđángăkăviăchiăphíăvayăn.
Bokpin và Arko (2009) nghiênăcuănhăhngăcaăcuătrúcăsăhuăvƠăqună
trăcôngătyăvăquytăđnhăcăcuăvnăcaăcácăcôngătyătrênăsƠnăchng khoán Ghana
(GSE).ăăphơnătíchătácăđngăcaăcăcuăsăhuăvƠăqunătrădoanhănghipăvăcácă
quytăđnhătƠiăchínhăcaăcácăcôngăty,ătácăgiăsădngădăliuăbngăchoăkhongăthiă
gian 2002-2007ăcălngăthôngăquaămôăhìnhăhiăquyăcóăvăkhôngăliênăquanăSURă
(SeeminglyăUnrelatedăRegression).ăKtăquănghiênăcuăchoăthyăsăhuăniăbăcóă
11

tácăđngăcùngăchiuăviătălăn,ătălănădƠiăhnăvƠăcóătácăđngăngcăchiuăviătă
lănăngnăhnătrênăvnăchăsăhu.ăNgoài ra, tác gi cngătìmăthy miătngăquană
dngăgia qun tr côngătyă(quyămôăHQT,ăt l thƠnhăviênăHQTăđc lp và tính
kiêm nhim CEO và ch tchăHQT)ăvƠăđònăby tài chính. Hnănaănghiênă cuă
cngăchoăthyăcácăyuătănhăbinăđngăthuănhp,ătƠiăsnăhuăhình,ătălăchiătrăcă
tcăvƠăliănhunălƠănhngăyuătăquanătrngăquytăđnhăcuătrúcăvnăcaăcôngătyă
trên GSE.
Li.K et al. (2009) nghiênăcuămiăquanăhăcuătrúcăsăhuăvƠăcuătrúcăvnăti
TrungăQuc.ăTácăgiăsădngămôăhìnhăOδSăvƠăFEεăđăhiăquyădăliuăbaoăgmăttă
căcácădoanhănghipănhƠăncăkhôngăphơnăbitădoanhăthuăhƠngănm,ăvƠăcácădoanhă
nghipăsnăxutăcóădoanhăthuăhƠngănmătrênănmătriuănhơnădơnătătrongăgiaiăđonă
2000-2004.ăKtăquăchoăthy cuătrúcăsăhu lƠămtăyuătăquanătrngătrongăquytă
đnhăcaăcuătrúc vnăcácăcôngătyăTrungăQuc.ăHăktălunărngăsăhuănhƠăncă
cóămiătngăquanădng viăđònăbyădƠiăhnăvƠătngăquanănghch âm viăđònă
byăngnăhn,ătrongăkhiăđóăsăhuăncăngoƠiăcóătngăquanăơmăviăttăcăcácătăsă
n.
Ezeoha và Okafor (2010) trongă nghiênăcuăắsăhuăbnă đaăvƠăquytăđnh
cuătrúcăvnăăNigeria,”ăsădngădăliuăbngăcaă71ăcôngătyăhiăquyătheoămôăhìnhă
nhăhngăcăđnhăFEM đăkimătraătácăđngăcaăcuătrúcăsăhuălênăquytăđnhăcă
cuăvnăgiaăcácăcôngăty Nigeria.ăNghiênăcuăthyărngăphơnăbităđiăxăgiaăcácă
doanhănghipăbnăđaăvƠăncăngoƠiălƠămtăyuătăquytăđnhălnăcaăđònăbyătƠiă

chính;ăvƠăsăphùăhpăcaăktăquăthcănghimăvƠălỦăthuytăcuătrúcăvnăgiaăcácă
qucă giaă phăthucănhiuă vƠoă cuă trúcă să huăcaă côngă ty.ă Doanhă nghipă trongă
ncăcó t sănălnăhnăcácădoanhănghipăncăngoƠi;ăvƠăcácăcôngătyăncăngoƠiă
thngăcóăquyămô lnăhn,ăliănhunănhiuăhnăvƠătrngăthƠnhăhn,ăvƠăthngăsă
dngănădƠiăhnănhiuăhn.
Gurunlu và Gursoy (2010) nghiênăcuăắnhăhngăcaăsăhuăncăngoƠiă
lênă cuă trúcă vnă caă cácă doanh nghipă phiă tƠiă chính:ă Bngă chngă tă thă trngă
12

chngăkhoánăIstanbul”.ăNghiênăcuăkimătraănhngănhăhngăcaăcuătrúcăsăhuă
lênă cuă trúcă vnă trongă đóăcóă cácă yuă tă quytă đnhă cuă trúcă vnă đƣă đcă kimă
chng,ăchngăhnănhătƠiăsƠnăcăđnhăhuăhình,ăquyămô,ăliănhun,ătngătrng,ă
binăđngăthuănhp,ăláăchnăthuăvƠăphơnăloiăngƠnhăcôngănghip. Nghiênăcuăsă
dngădăliuăcaă143ăcôngătyăphiătƠiăchínhăđcăniêmăytătiăsƠnăgiaoădchăchngă
khoánăIstanbulă(ISE)ătrongăgiaiăđonă2007-2008.ăKtăquătìmăthyărng quynăsă
huăncăngoƠiăcóătngăquanăơmăviăđònăbyădƠiăhn.
Wellalage và Locke (2012) nghiên cuăắQun tr công ty và quytăđnh tài
tr ca các công ty niêm ytăSkiăδanka”. TrongăbƠiănghiênăcuănƠy,ătácăgiăsădngă
phngăphápăGεεăđăcălngăphngătrìnhăhiăquyăgiaăbinăphăthucălƠătălă
năvƠăbinăđcălpălƠăcácăbinăqunătrădoanhănghipătrênămuă113ăcôngătyătrongă
thiăgiană2006-2010. Kt qu cho thy t l n cóătngăquanădngăvi tính kiêm
nhim CEO và ch tchăHQT vƠăcóătngăquanăơmăvi tălăthƠnhăviênăkhôngăđiuă
hành. Tác gi lp lun rng các công ty có CEO kiêm ch tchăHQTălƠmăgim
xungăđt giao tipătrongămôiătrng bt n và có kh nngăđaăraănhng quytăđnh
chinălcărõărƠngăhn.
Uwuigbe et al. (2014) kim tra mi quan h gia qun tr doanh nghip và
các quytăđnhăcăcu vn ca công ty niêm yt ti Nigeria. Qun tr doanh nghip
đcăđoălng thông qua các binăquyămôăHQT,ăgiámăđcăđiu hành nh nguyên,
thành phn hiăđng qun tr và quyn s hu qunălỦ;ătrongăkhiăđó,ăcu trúc vn
đcăđoălng bng t l n trên vn ch s. Nghiên cu s dng d liu ca 40

công ty niêm yt trên th trng chngăkhoánăNigeriaătrongăgiaiăđon 2006-2011
hi quy theo mô hình OLS. Kt qu nghiên cu ch ra rng quytăđnh 65% s thay
đi trong vn quytăđnh cu trúc vn ca các công ty có th đc gii thích bi các
bin qun tr doanh nghip. Nghiên cu này cho thy tn ti mt mi quan h cùng
chiu giaă Giámăđcă điu hành nh nguyênă vƠăcă cu vn ca công ty niêm yt
trong Nigeria; Mt khác, quyămôăHQT, s hu qun lý và thành phn hiăđng
qun tr đƣăcóătácăđngăngc chiu vi quytăđnhăcăcu vn ca doanh nghip.
Tác gi lp lun rng khi các nhà qunălỦăđuătăs lng lnăhnăcácătƠiăsn cá
13

nhân ca h trong mt doanh nghip, h tr nên s ri ro và không mun áp dng
chính sách n caoăvìănguyăcăpháăsn. Ngoài ra, nghiên cu kt lun rngătrìnhăđ
hiăđng qun tr tngăs thúcăđy làm gimăđònăby tài chính caăcácăcôngătyăđc
lit kê  Nigeria
TiăVităNam,ăNguynăvƠăRamachandran (2006)ăđƣănghiênăcuăvămiăquană
hăgiaăsăhuănhƠăncăvƠăcuătrúcăvnăcaăcácădoanhănghipăvaăvƠănh.ăTácăgiă
sădngădăliuăcaă558ădoanhănghipătrongăđóăcóă176ădoanhănghipănhƠăncăvƠă
382ădoanhănghipătănhơn.ăKtăquăchoăthyădoanhănghipănhƠăncăsădngăđònă
byălnăhnăcácădoanhănghipăngoƠiănhƠăncădoăcôngătyăcóămcăđăsăhuănhƠă
ncăcƠngăcaoăthìăcƠngădădƠngătipăcnăvnăvayăhn.ăngăthi,ăsoăsánhăviăcácă
doanhănghipătănhơn,ădoanhănghipănhƠăncăsădngăcácăkhonănădƠiăhnănhiuă
hn;ăs huănhƠă ncăcƠngă caoă đònăbyădƠiă hnăcƠngă đcăsădngă nhiu.ăTuyă
nhiên,ă ktă quă lƠă ngcă liă trongă trngă hpă caă đònă byă ngnă hn.ă Tngă t,ă
DzungăNguyenă(2011)ănghiênăcuăcácănhơnătănhăhngăcuătrúcăvnătrênămuă116ă
côngătyăniêmăytătrênăthătrng chngăkhoánăVităNamătrongăthiăgiană2007-2010
bngăphngăphápăGεε.ăKtăquăcngăchoăthyăcóămiătngăquanădngăgiaă
đònăbyăvƠăsăhuănhƠănc.

2.3 Tng hp các kt qu nghiên cu v cu trúc s hu, qun tr công ty và
quyt đnh tài tr ca doanh nghip:

Bng tóm tt các nhân t đcăđ cp trong các nghiên cu thc nghim v
mi quan h gia cu trúc s hu, qun tr công ty và quytăđnh tài tr ca doanh
nghip:
Bng 2.1: Tng hp các nghiên cu trc đơy
Bin

hiu
Kt qu
tng quan
Các nghiên cu
14

S hu ni b
IO
+, -
Bokpin và Arko (2009)
-
Jensen et al. (1992), Brailsfors et al.
(2002), P.A.Mahadwartha (2003),
Uwuigbe et al. (2014)
S hu nhà
nc
SO
+
Dewenter và Malatesta (2001), Li.K et
al. (2009),ă Nguynă vƠă Ramachandrană
(2006), Dzung Nguyen (2011)
S huănc
ngoài
FO

-
Ezeoha và Okafor (2010), Gurunlu và
Gursoy (2010)
QuyămôăHQT
BSIZE
+
Jensen (1986), Wen et al. (2002), Abor
(2007), Bokpin và Arko (2009)
_
Berger et al. (1997), Anderson et al.
(2004), Asan và Butt (2009), Ganiyu và
Abiodun (2012), Uwuigbe et al. (2014)
T l thành
viênăđc lp
NED
+
Abor (2007)
-
Anderson et al. (2004), Wel et al.
(2012), Wellalage và Locke (2012),
Uwuigbe et al. (2014)
Tính kiêm
nhim CEO và
ch tchăHQT
CEOD
+
Abor (2007), Wellalage và Locke
(2012), Uwuigbe et al. (2014)
Tóm li, các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia cu trúc s hu,
qun tr công ty và quytăđnh tài tr rtăđaădng vi nhiu mô hình nghiên cu khác

nhau, các bin ph thuc và binăđc lpăđc la chnăđaăvƠoămôăhìnhănghiênă
15

cuăcngărtăphongăphú.ăTuyănhiên,ăđ phù hp viăđcăđim riêng ca nn kinh t
và ca th trng chng khoán ca miănc, mi nghiên cu tp trung vào nhng
nhân t nhtă đnh trong cu trúc s hu, qun tr công ty và quytă đnh tài tr.
TrongălunăvnănƠy,ătácăgiăkăthaănghiênăcuăcaăBokpinăvà Arkoă(2009)ăđăxơyă
dngăcácăbinăcuătrúcăsăhuăvƠăcácăbinăqunătrăcôngătyăcngănhăphngăphápă
kimăđnhămôăhìnhăvƠăxălỦădăliu vìănhngălỦădoăsau:ă
GhanaălƠăncăcóănnăkinhătăđangăphátătrinănênăcóăđcăđimăkinhătătngă
đngăviăVităNam.ă
Hnăna,ătiăVităNamătuyăđƣăcóănhiuă nghiênăcuăthcănghimăliênăquană
đnăcuătrúcăvnănhngăchaăcóănghiênăcuănƠoăđiăsơuăvƠoăkimătraămiăquanăhă
giaăcuătrúcăsăhu,ăqunătrădoanhănghipăvƠăquytăđnhătƠiătr.ă
NgoƠiăra,ădoănnăkinhătăVităNamăđangătrongăquáătrìnhăchuynăđiătănnă
kinhătătpătrungăsangănnăkinhătăth trngătheoăđnhăhng xã hiăchănghaănênă
săhuănhƠăncălƠămtătrongănhngăđcătrngăcaănnăkinhătăVităNam, doăđó,ă
ngoiătrăcácăbinătrongămôăhìnhănghiênăcuăcaăBokpinăvà Arkoă(2009),ătácăgiă
thêmăvƠoăbinăsăhuănhƠăncăvƠoămôăhìnhăđăkimătraămiăquanăhăgiaăsăhuă
nhƠăncăvƠăquytăđnhătƠiătrăcaăcácăcôngătyăphiătƠiăchínhăniêmăytăăVităNam.

×