Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lợi tại một số ngân hàng TMCP Việt Nam Luận văn thạc sĩ 2014

LI CAMăOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi di s hng dn
ca TS. Thân Th Thu Thu. S liu thng kê là trung thc, ni dung và kt qu
nghiên cu ca lun vn này cha tng đc công b trong bt c công trình nào
cho ti thi đim hin nay.


TP. HCM, ngày…tháng…nm 2014
Tác gi



Nguyn V Bo





MC LC

TRANG BÌA PH
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU

DANH MC BIUă
LI M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Câu hi và gi thuyt nghiên cu 3
6. Kt cu lun vn 3
CHNGă 1:ă TNG QUAN V CÁC NHÂN T NHă HNGă N T
SUT SINH LI TIăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI 5
1.1 Các hotăđng kinh doanh sinh li tiăngơnăhƠngăthngămi 5
1.1.1 Hot đng huy đng vn 5
1.1.2 Hot đng cp tín dng 5
1.1.2.1 Hot đng cho vay 5
1.1.2.2 Hot đng cp bo lãnh 6
1.1.2.3 Hot đng chit khu 6
1.1.2.4 Hot đng cho thuê tài chính 6
1.1.2.5 Hot đng bao thanh toán 7
1.1.3 Hot đng thanh toán và ngân qu 7
1.1.4 Các hot đng kinh doanh khác 8
1.2 Tng quan v t sut sinh li ti ngân hàng thngămi 8
1.2.1 Khái nim v t sut sinh li 8





1.2.2 Các t s phn ánh t sut sinh li 8
1.2.2.1 T sut sinh li trên vn ch s hu (Return On Equity - ROE) 8
1.2.2.2 T sut sinh li trên tng tài sn (Return On Assets - ROA) 9

1.3. Các nhân t nhăhngăđn t sut sinh li tiăngơnăhƠngăthngămi 10
1.3.1 Các nhân t ni sinh 10
1.3.1.1 Quy mô tng tài sn (Total Assets – TA) 10
1.3.1.2 Vn ch s hu (Total Equity – TE) 11
1.3.1.3 D n cho vay (Total Loans – TL) 13
1.3.1.4 Ri ro tín dng (Credit Risk) 13
1.3.1.5 Thu nhp ngoài lãi (Non Interest Income – NII) 14
1.3.1.6 Tính thanh khon (Liquidity) 15
1.3.1.7 Cht lng tài sn (Assets Quality) 16
1.3.1.8 Nng lc qun tr chi phí (Cost Management) 17
1.3.2 Các nhân t v mô ca nn kinh t 17
1.3.2.1 Tng trng kinh t (Economic Growth) 18
1.3.2.2 Lm phát (Inflation) 19
1.4 Các nghiên cu v các nhân t nhăhngăđn t sut sinh li ti các ngân
hƠngăthngămi trên th gii 20
1.4.1 Nghiên cu ca Syfria (2012) 20
1.4.2 Nghiên cu ca Vincent Okoth Ongore và Gemechu Berhanu Kusa (2012)
20
1.4.3 Mt s bài nghiên cu khác 21
Kt lunăchngă1 22
CHNGă2:ăPHỂNă TệCHăCÁCă NHỂNă T NHă HNGăN T SUT
SINH LI TIăCÁCăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI C PHN VIT NAM
23
2.1 Gii thiu các Ngân hàng Thngămi C phn Vit Nam 23
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 23
2.1.2 Mng li hot đng 24

2.1.3 Kt qu hot đng kinh doanh 24
2.2 Thc trng t sut sinh li ti các Ngân hàng Thngămi C phn Vit
Nam 26
2.2.1 Thc trng t sut sinh li trên vn ch s hu 26
2.2.2 Thc trng t sut sinh li trên tng tài sn 28
2.3 Các nhân t nhăhngăđn t sut sinh li ti các Ngân hàng Thngămi
C phn Vit Nam 30
2.3.1 Các nhân t ni sinh 30
2.3.1.1 Quy mô tng tài sn 30
2.3.1.2 Vn ch s hu 31
2.3.1.3 D n cho vay 33
2.3.1.4 D phòng ri ro 34
2.3.1.5 Thu nhp ngoài lãi 35
2.3.1.6 Nng lc qun tr chi phí 37
2.3.1.7 Tính thanh khon 38
2.3.1.8 Cht lng tài sn 40
2.3.2 Các nhân t v mô ca nn kinh t 41
2.3.2.1 Tng trng kinh t 41
2.3.2.2 Lm phát 43
2.4 Phân tích các nhân t nhăhngă đn t sut sinh li ti các Ngân hàng
Thngămi C phn Vit Nam 46
2.4.1 Mô hình nghiên cu 46
2.4.2 D liu nghiên cu 47
2.4.3 Kt qu nghiên cu 47
2.4.3.1 Phân tích thng kê mô t 47
2.4.3.2 Phân tích tng quan bin 49
2.4.3.3 Phân tích hi quy và kim đnh Hausman 49
2.5ăánhăgiáănhăhng ca các nhân t đn t sut sinh li ti các Ngân hàng
Thngămi C phn Vit Nam 54

2.5.1 Nhân t quy mô tng tài sn 55
2.5.2 Nhân t vn ch s hu 55
2.5.3 Nhân t d phòng ri ro 57
2.5.4 Nhân t thu nhp ngoài lãi 57
2.5.5 Nhân t tính thanh khon 57
2.5.6 Nhân t nng lc qun tr chi phí 58
Kt lunăchngă2 58
CHNGă3:ăGIIăPHÁPăGIAăTNGăNHăHNG CA CÁC NHÂN T
TÍCH CCă N T SUT SINH LI TI CÁCă NGỂNăHÀNGă THNGă
MI C PHN VIT NAM 60
3.1ănhăhng hotăđng ca các Ngân hàng Thngămi C phn Vit Nam
60
3.2 Giiăphápăgiaătngănhăhng ca các nhân t tích ccăđn t sut sinh li
ti các Ngân hàng Thngămi C phn Vit Nam. 61
3.2.1 M rng quy mô tng tài sn 61
3.2.1.1 Tng d n vay 61
3.2.1.2 Tng đu t vào các loi giy t có giá 62
3.2.1.3 u t tài sn c đnh 62
3.2.2 Tng vn ch s hu 63
3.2.2.1 Phát hành c phiu và trái phiu có kh nng chuyn đi 63
3.2.2.2 Thu hút đi tác chin lc 63
3.2.2.3 Hp nht và sáp nhp các ngân hàng 64
3.2.2.4 Nâng cao hiu qu hot đng đ tng li nhun tích ly 65
3.2.3 Nâng cao kh nng qun tr thanh khon 65
3.2.3.1 Qun tr cân đi thanh khon tài sn Có – tài sn N 66

3.2.3.2 Công b thông tin minh bch, chính xác đ n đnh lòng tin khách hàng 68
3.2.4 Gia tng thu nhp ngoài lãi 68
3.2.4.1 Thc hin liên kt vi các nhà cung cp dch v khác 68
3.2.4.2 Ci thin cht lng dch v 69





3.3 Gii pháp hn ch nhăhng ca các nhân t tiêu ccăđn t sut sinh li
ti các Ngân hàng Thngămi C phn Vit Nam 70
3.3.1 Hn ch và x lý n xu 70
3.3.1.1 Qun lý cht lng tín dng 70
3.3.1.2 y mnh công tác thu hi n xu 71
3.3.2 Nâng cao nng lc qun tr chi phí 72
3.4 Gii pháp h tr 74
3.4.1 i vi Chính ph 74
3.4.2 i vi ngân hàng nhà nc 75
Kt lunăchngă3 76
KT LUN 77
TÀI LIU THAM KHO
PH LC





DANH MC CÁC CH VIT TT

ABbank

Ngân hàng Thng mi C phn An Bình
ACB
Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu
BacABank
Ngân hàng Thng mi C phn Bc Á
BaoVietbank
Ngân hàng Thng mi C phn Bo Vit
BCTC
Báo cáo tài chính
BIDV
Ngân hàng Thng mi C phn u t và Phát trin Vit Nam
CIR
T l chi phí hot đng trên thu nhp hot đng (Cost to Income
Ratio)
DongAbank
Ngân hàng Thng mi C phn ông Á
Eximbank
Ngân hàng Thng mi C phn Xut Nhp khu Vit Nam
GDP
Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)
GPbank
Ngân hàng Thng mi C phn Du khí Toàn Cu
HDbank
Ngân hàng Thng mi C phn Phát trin nhà Thành ph H
Chí Minh
INF
Lm phát (Inflation)
KienLongbank
Ngân hàng Thng mi C phn Kiên Long
LDR

T l d n trên vn huy đng (Loan to Deposit Ratio)
LLP
D phòng ri ro (Loan Loss Provision)
LPB
Ngân hàng Thng mi C phn Bu đin Liên Vit
Maritime
Ngân hàng Thng mi C phn Hàng hi Vit Nam
MB
Ngân hàng Thng mi C phn Quân đi
MDB
Ngân hàng Thng mi C phn Phát trin Mêkông
MHB
Ngân hàng Thng mi C phn Phát trin nhà ng bng sông
Cu Long
NamAbank
Ngân hàng Thng mi C phn Nam Á
Navibank
Ngân hàng Thng mi C phn Nam Vit





NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
NHTMCP
Ngân hàng Thng mi C phn
NHTMCPNN

Ngân hàng Thng Mi C phn Nhà nc
NHTMNN
Ngân hàng thng mi nhà nc
NII
Thu nhp ngoài lãi (Non Interest Income)
NIM
T l lãi cn biên (Net Interest Margin)
NPL
N xu (Non Performing Loan)
OCB
Ngân hàng Thng mi C phn Phng ông
OJB
Ngân hàng Thng mi C phn i Dng
PG Bank
Ngân hàng Thng mi C phn Xng du Petrolimex
PVcombank
Ngân hàng Thng mi C phn i Chúng Vit Nam
ROA
T sut sinh li trên tng tài sn (Return On Assets)
ROE
T sut sinh li trên vn ch s hu (Return On Equity)
Sacombank
Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn Thng Tín
Saigonbank
Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn Công Thng
SCB
Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn
SeAbank
Ngân hàng Thng mi C phn ông Nam Á
SHB

Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn – Hà Ni
Southernbank
Ngân hàng Thng mi C phn Phng Nam
TA
Tng tài sn (Total Assets)
TE
Vn ch s hu (Total Equity)
Techcombank
Ngân hàng Thng mi C phn K thng Vit Nam
TL
Tng d n (Total Loans)
TNHH
Trách nhim hu hn
TPB
Ngân hàng Thng mi C phn Tiên Phong
TSC
Tài sn c đnh
VIB
Ngân hàng Thng mi C phn Quc t Vit Nam
VietAbank
Ngân hàng Thng mi C phn Vit Á





Vietbank
Ngân hàng Thng mi C phn Vit Nam Thng Tín
VietCapitalbank
Ngân hàng Thng mi C phn Bn Vit

Vietcombank
Ngân hàng Thng mi C phn Ngoi Thng Vit Nam
Vietinbank
Ngân hàng Thng mi C phn Công Thng Vit Nam
VNCB
Ngân hàng Thng mi C phn Xây dng Vit Nam
VPbank
Ngân hàng Thng mi C phn Vit Nam Thnh Vng
VPBS
Công ty trách nhim hu hn Chng khoán Ngân hàng Thng
mi C phn Vit Nam Thnh Vng






DANH MC BNG BIU

Bng 2.1: Li nhun sau thu ca các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013
25
Bng 2.2: ROE ti các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013 27
Bng 2.3: ROA ti các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013 29
Bng 2.4: Quy mô tng tài sn ti các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013
31
Bng 2.5: Vn ch s hu ti các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013 32
Bng 2.6: D n cho vay ti các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013 33
Bng 2.7: T l trích lp d phòng ri ro trên tng d n ti các NHTMCP Vit
Nam giai đon 2008 - 2013 35
Bng 2.8: Thu nhp ngoài lãi ti các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013 36

Bng 2.9: T l chi phí hot đng trên thu nhp hot đng ti các NHTMCP Vit
Nam giai đon 2008 - 2013 37
Bng 2.10: T l cho vay trên vn huy đng t tin gi ca khách hàng ti các
NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 - 2013 39
Bng 2.11: T l n xu trên d n ti các NHTMCP Vit Nam giai đon 2008 -
2013 40
Bng 2.12: Mô t bin và k vng 47
Bng 2.13: Thng kê mô t các bin 48
Bng 2.14: Kt qu phân tích tng quan gia các bin đc lp 49
Bng 2.15: Kt qu hi quy theo mô hình tác đng c đnh FEM gia ROA và các
bin đc lp 50
Bng 2.16: Kt qu hi quy theo mô hình tác đng ngu nhiên REM gia ROA và
các bin đc lp 51
Bng 2.17: Kt qu kim đnh mô hình Hausman đi vi bin ph thuc ROA 51
Bng 2.18: Kt qu hi quy theo mô hình tác đng c đnh FEM gia ROE và các
bin đc lp 52





Bng 2.19: Kt qu hi quy theo mô hình tác đng ngu nhiên REM gia ROE và
các bin đc lp 53
Bng 2.20: Kt qu kim đnh mô hình Hausman đi vi bin ph thuc ROE 54

DANH MC BIUă

Biu đ 2.1: Ch s GDP ti Vit Nam giai đon 2008 - 2013 41
Biu đ 2.2: Ch s lm phát ti Vit Nam giai đon 2008 - 2013 4
1




LI M U
1. LỦădoăchnăđătƠi
H thng ngân hàng có th đc xem là ngun mch máu ca c nn kinh t,
là kênh phân phi ngun lc tài chính t khu vc tit kim sang khu vc đu t, h
tr cho hot đng ca hu ht các doanh nghip trong nn kinh t. Mt s bt n
trong tình hình hot đng ca ngân hàng cng s gây ra nhng hu qu không lng
đi vi nn kinh t.
Trong thi gian va qua, h thng ngân hàng ca Vit Nam đư bc l nhiu
đim yu khi tình hình lưi sut tng cao, cht lng tài sn kém, khó khn v thanh
khon, li nhun thp, n xu tng cao…cùng vi nhng yu kém ca nn kinh t
v mô khi lưi sut và lm phát tng cao khin cho tình hình nn kinh t tr nên m
đm hn bao gi ht. Sau mt thi gian phát trin mnh m, nhng khim khuyt
ca ngành ngân hàng càng bc l rõ nét khi mà t sut sinh li ti các ngân hàng st
gim mnh trong nm 2011 và 2012.
Trc tình hình cp bách trên, Chính ph và NHNN đư thc hin nhiu bin
pháp nhm n đnh nn kinh t và thc hin tái cu trúc toàn b h thng ngân
hàng, theo đó, các ngân hàng có tình hình tài chính không tt, kh nng cnh tranh

thp, không đ nng lc hot đng s đc tái cu trúc hoc sáp nhp đ cho ra đi
các ngân hàng có nng lc hot đng tt, đ sc cnh tranh, tn ti và phát trin.
Trong thi gian ti, khi Vit Nam m ca hoàn toàn theo l trình cam kt vi
t chc thng mi th gii – WTO, hot đng ca các ngân hàng s tr nên rt khó
khn.  có th tn ti, các ngân hàng phi đm bo t sut sinh li đáp ng đc
mc tiêu ca nhà đu t cng nh đm bo cho s tn ti và phát trin ca ngân
hàng. Chính vì vy, tác gi chn đ tài “Các nhân t nh hng đn t sut sinh li
ti mt s Ngân hàng Thng mi C phn Vit Nam” nhm hiu rõ mc đ tác
đng ca các nhân t nh hng đn t sut sinh li, qua đó có th đa ra nhng
gii pháp nhm ti đa hoá t sut sinh li ti các NHTMCP Vit Nam.
2. Mcătiêuănghiênăcu
2




Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là phân tích các nhân t nh hng đn t
sut sinh li ti mt s NHTMCP Vit Nam.  tài tin hành phân tích thc trng t
sut sinh li trên vn ch s hu và t sut sinh li trên tng tài sn ti mt s
NHTMCP Vit Nam trong giai đon 2008 – 2013. T đó, đa ra các gii pháp
nhm gia tng t sut sinh li ti các NHTMCP Vit Nam.
3. iătng và phmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: s nh hng ca các nhân t đn t sut sinh li ti
mt s NHTMCP Vit Nam.
Phm vi nghiên cu: trong s 37 NHTMCP Vit Nam, tp trung vào t sut
sinh li ti 25 NHTMCP trong giai đon 2008 - 2013, chi tit nh sau:
 11 ngân hàng có quy mô ln (tng tài sn > 100.000 t đng): ACB, BIDV,
Eximbank, MBbank, Sacombank, Techcombank, Vietcombank, Vietinbank,
Maritimebank, SHB và VPbank.
 7 ngân hàng có quy mô va (50.000 t đng < tng tài sn < 100.000 t

đng): DongAbank, HDbank, Southernbank, VIB, ABbank, OJB và LPB.
 7 ngân hàng có quy mô nh (tng tài sn < 50.000 t đng): OCB,
Saigonbank, PGbank, VietAbank, Navibank, NamAbank và MDB.
12 NHTMCP còn li bao gm: SCB, PVcombank, TPB, SeAbank, MHB,
GPbank, BaoVietbank, Vietbank, KienLongbank, Vietcapitalbank, VNCB,
BacAbank không nghiên cu do không thu thp đ d liu giai đon 2008 - 2013.
4. Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu đnh tính: thu thp, tng hp, phân tích t sut sinh
li ti mt s NHTMCP Vit Nam vi ngun d liu t Báo cáo tài chính ca 25
NHTMCP Vit Nam.
Phng pháp nghiên cu đnh lng: đ xác đnh các nhân t nh hng đn
t sut sinh li ti mt s ngân hàng, s dng d liu bng (dated panel data) trong
giai đon 2008 - 2013.  phân tích d liu bng, s dng mô hình tác đng c đnh
FEM và mô hình tác đng ngu nhiên REM. Sau đó, dùng kim đnh Hausman đ
3




xác đnh mô hình phù hp vi nghiên cu. S dng phn mm Eview 8.0 đ h tr
x lý s liu.
5. CơuăhiăvƠăgiăthuytănghiênăcu
Câu hi nghiên cu: Nhng nhân t nào nh hng đn t sut sinh li ti
mt s Ngân hàng Thng mi C phn Vit Nam.
Gi thuyt nghiên cu:
Nhân t
Gi thuyt
Quy mô tng tài sn
+
Vn ch s hu

+
D n cho vay
+
D phòng ri ro tín dng
-
Thu nhp ngoài lãi
+
Tính thanh khon
+
Cht lng tài sn
-
Nng lc qun tr chi phí
-
Tng trng kinh t
+
Lm phát
-
6. Kt cu lunăvn
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu ca lun vn gm 3 chng:
 Chng 1: Tng quan v các nhân t nh hng đn t sut sinh li ti ngân
hàng thng mi.
 Chng 2: Thc trng các nhân t nh hng đn t sut sinh li ti mt s
Ngân hàng Thng mi C phn Vit Nam.
 Chng 3: Gii pháp gia tng s tác đng ca các nhân t tích cc đn t
sut sinh li ti các Ngân hàng Thng mi C phn Vit Nam.
4

CHNG 1: TNG QUAN V CÁC NHÂN T NH
HNGă N T SUT SINH LI TI NGÂN HÀNG
THNGăMI
1.1 Các hotăđng kinh doanh sinh li ti ngân hàng thngămi
1.1.1 Hotăđngăhuyăđng vn
Huy đng vn là hình thc các ngân hàng thu hút ngun vn nhàn ri t các
cá nhân hay t chc đ phc v cho hot đng kinh doanh vi nguyên tc hoàn tr
c gc và lãi vào thi đim đáo hn.
Các NHTM đc huy đng vn di các hình thc nhn tin gi ca các t chc và
cá nhân, phát hành chng ch tin gi, trái phiu và giy t có giá…
Vi hot đng huy đng vn, các NHTM th hin vai trò trung gian tài chính, tp
trung các ngun vn nhàn ri trong xã hi phân phi ngun lc này đn khu vc sn
xut kinh doanh, giúp cho dòng chy ca vn đc luân chuyn tt trong nn kinh
t. Ngun vn huy đng chính là ngun vn ch yu s dng trong hot đng kinh
doanh, chim t trng rt ln trong ngun vn kinh doanh ca các NHTM.
Sau khi huy đng vn, các ngân hàng s dùng ngun vn này đ cho vay và đu t,
phn chênh lch to ra gia lãi sut cho vay và lãi sut huy đng và các chi phí phát
sinh chính là li nhun ca ngân hàng.
1.1.2 Hotăđng cp tín dng
NHTM đc cp tín dng cho các t chc, cá nhân di các hình thc cho
vay, bo lãnh, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán…trong đó, hot đng
cho vay chim t trng cao nht trong hot đng cp tín dng ca các ngân hàng.
1.1.2.1 Hotăđng cho vay
Hot đng cho vay là hot đng tip theo ca hot đng huy đng vn, hoàn
thành chu trình phân phi ngun vn t ni tha đn ni thiu vn. Nh vào ngun
vn vay các t chc và cá nhân có th tho mãn nhu cu v vn, phc v cho hot
đng tiêu dùng hoc sn xut kinh doanh…
Hot đng cho vay v c bn có th chia làm hai hình thc ngn hn và trung dài
5

hn. i vi hot đng cho vay ngn hn, các ngân hàng đáp ng nhu cu vn cho
sn xut kinh doanh, dch v, đi sng, nhu cu cá nhân…i vi hot đng cho
vay trung dài hn các ngân hàng cung cp vn đ thc hin các d án đu t phát
trin.
Thông qua hot đng cho vay, ngân hàng thu đc ngun thu t chênh lch
lãi sut và các phí phát sinh. Mt khác, thông qua vic cho vay ngân hàng còn thu
đc các loi phí nh phí cam kt cp tín dng, phí cung cp th ha, phí duy trì
hn mc…ph thuc vào chính sách ca mi ngân hàng.
1.1.2.2 Hotăđng cp bo lãnh
Bo lãnh là mt hình thc cp tín dng, theo đó ngân hàng cam kt bng vn
bn không hu ngang đi vi bên nhn bo lãnh s thay th thc hin ngha v tài
chính thay cho bên đc bo lưnh khi bên đc bo lãnh không thc hin hoc thc
hin không đy đ ngha v đư cam kt vi bên nhn bo lãnh, bên đc bo lãnh
phi nhn n và hoàn tr cho bên bo lãnh theo tha thun.
Ngân hàng đc cp các bo lưnh nh bo lãnh thanh toán, bo lãnh vay vn,
bo lãnh tm ng, bo lãnh d thu, bo lãnh thc hin hp đng, bo lãnh bo
hành…và các bo lưnh khác theo quy đnh ca pháp lut và phù hp vi nng lc
tài chính ca ngân hàng.
T hot đng cp bo lãnh ngân hàng s thu đc phí bo lãnh, phí thc hin
ngha v, phí gia hn…
1.1.2.3 Hotăđng chit khu
Chit khu là hình thc cp tín dng mà ngân hàng mua li giy t có giá ca
khách hàng trc thi hn thanh toán. Các NHTM đc chit khu thng phiu,
hi phiu, k phiu, séc….Hot đng chit khu to điu kin cho khách hàng nhn
đc tin sm hn nhm đáp ng nhu cu v vn mà không phi đi vay. Khi thc
hin chit khu cho khách hàng ngoài tit kim các chi phí v thm đnh cho vay,
các ngân hàng còn thu đc lưi trc khi phát tin vay bng cách khu tr vào

mnh giá.
1.1.2.4 Hotăđng cho thuê tài chính
6




Cho thuê tài chính là hot đng tín dng trung và dài hn thông qua vic cho
thuê máy móc thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn khác trên c s hp
đng cho thuê gia bên cho thuê là các t chc tín dng phi ngân hàng và bên thuê
là khách hàng.
Bên cho thuê cam kt mua máy móc thit b, phng tin vn chuyn và các đng
sn khác theo yêu cu ca bên thuê và nm quyn s hu đi vi các tài sn thuê
trong sut quá trình thuê.
Bên thuê đc s dng tài sn thuê, thanh toán tin thuê trong sut thi hn thuê đư
đc hai bên tho thun và không đc hy b hp đng thuê trc thi hn. Khi
kt thúc thi hn thuê, bên thuê đc chuyn quyn s hu, mua li hoc tip tc
thuê li tài sn đó theo các điu kin đư đc hai bên tho thun.
1.1.2.5 Hotăđng bao thanh toán
Hot đng bao thanh toán là mt hình thc cp tín dng ca ngân hàng cho
bên bán hàng thông qua vic mua li các khon phi thu phát sinh t vic mua, bán
hàng hoá đư đc hai bên bán hàng và bên mua hàng tho thun trong hp đng
mua bán hàng hoá.
Thông qua nghip v bao thanh toán, ngân hàng thu đc các loi phí và l
phí, cung cp các dch v kèm theo góp phn gia tng doanh thu và li nhun. ng
thi, thông qua vic qun lý các khon phi thu, các ngân hàng có th kim soát
ngun thu hi n, gim thiu ri ro trong hot đng cp tín dng.
1.1.3 Hotăđng thanh toán và ngân qu
i vi hot đng thanh toán các NHTM thc hin thông qua vic qun lý
tài khon ca khách hàng m ti ngân hàng. Hot đng này bao gm các dch v

nh thanh toán séc, u nhim chi, u nhim thu, thanh toán t đng….
Hot đng thanh toán giúp cho các ngân hàng qun lý dòng tin ca khách hàng đc
bit là các khách hàng có vay vn ti ngân hàng. Mt khác h tr khách hàng trong
vic chuyn tin trong và ngoài nc, giúp cho th tc thanh toán din ra nhanh
chóng, an toàn và tin li, góp phn đy mnh tin trình thanh toán không dùng tin
7




mt. Ngoài ra, da vào hot đng thanh toán, các ngân hàng còn cung cp các loi
th ghi n, th ghi có đn khách hàng nhm gia tng ngun thu t phí.
Hot đng ngân qu ca ngân hàng bao gm các hot đng thu đi tin
không đ tiêu chun lu thông, thu h, cho thuê két st….
1.1.4 Các hotăđng kinh doanh khác
Hot đng kinh doanh ngoi t: các NHTM đc phép mua bán ngoi t vi
khách hàng đ phc v các nhu cu và mc đích s dng ngoi t đc NHNN cho
phép. Mt khác, thông qua vic mua bán ngoi t, ngân hàng còn thu đc li
nhun t chênh lch giá mua bán cng nh bin đng giá c ca th trng.
Góp vn đu t kinh doanh: các ngân hàng có th góp vn vào các công ty,
t chc, trc tip nm quyn điu hành, hoc có th đu t vào c phiu các công ty
c phn đ thu c tc cng nh kinh doanh c phiu da trên bin đng giá ca th
trng.
Các hot đng kinh doanh khác: cung ng dch v bo him, t vn tài
chính, u thác và nhn u thác, các hot đng ngân hàng hin đi nh internet
banking, mobile banking…
1.2 Tng quan v t sut sinh li tiăngơnăhƠngăthngămi
1.2.1 Khái nim v t sut sinh li
Li nhun là thc đo kh nng hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Tuy
nhiên, ch dùng li nhun đ đánh giá tình hình hot đng ca ngân hàng thì không

đy đ vì không phn ánh đc t l thu nhp đt đc trên cùng 1 đn v đu t
nh tài sn, vn ch s hu… đánh giá chính xác hn ngi ta s dng t sut
sinh li.
T sut sinh li là mt t s tài chính phn ánh kh nng sinh li ca mt
ngân hàng. T sut sinh li càng cao thì ngân hàng hot đng càng có lưi, ngc li,
t sut sinh li càng âm thì ngân hàng càng thua l trong hot đng kinh doanh.
1.2.2 Các t s phn ánh t sut sinh li
1.2.2.1 T sut sinh li trên vn ch s hu (Return On Equity - ROE)

8




ROE =
Li nhun sau thu
(1.1)
Vn ch s hu
T sut sinh li trên vn ch s hu cho bit li nhun thu đc t mt đn
v vn đu t, đo lng hiu qu đu t vn ca các c đông ngân hàng. Ch tiêu
này đc dùng mt cách rng rãi và ph bin đ đánh giá hiu qu s dng vn ch
s hu. Mt cách chi tit hn, ROE là ch tiêu đ phn nh chính xác mt đng vn
ch s hu b ra s đem li bao nhiêu đng li nhun.
ROE càng cao cho thy ngân hàng càng s dng hiu qu đng vn ca ch s hu
và cho thy ngân hàng đư cân đi mt cách hài hòa gia vn c đông vi vn huy
đng đ khai thác li th cnh tranh trong quá trình huy đng vn cng nh m
rng quy mô hot đng.
ROE thp cho thy ngân hàng hot đng kém hiu qu, ngoài ra ROE thp còn gây
nh hng đn kh nng m rng hot đng kinh doanh khi không có c hi tích
lu đ gia tng ngun vn trong khi các quy đnh pháp lý đu ràng buc vic gia

tng tài sn vi vic gia tng vn ch s hu.
1.2.2.2 T sut sinh li trên tng tài sn (Return On Assets - ROA)
ROA =
Li nhun sau thu
(1.2)
Tng tài sn
T sut sinh li trên tng tài sn phn ánh hiu qu kinh doanh ca mt đn
v tài sn Có, nói cách khác, ch tiêu này th hin mt đng tài sn Có to ra đc
bao nhiêu đng li nhun. V khía cnh qun lý, ROA là mt thông s ch ra kh
nng ca các nhà qun tr ngân hàng trong quá trình chuyn hoá tài sn thành li
nhun.
ROA giúp cho các nhà đu t cng nh các nhà qun tr thy đc kh nng s
dng tài sn Có đ to ra thu nhp, là thc đo hiu qu kh nng đu t ca ngân
hàng. ROA càng cao cho thy hiu qu kinh doanh ca ngân hàng càng tt, ngân
hàng có c cu tài sn Có hp lý, có s điu đng thích hp gia các khon mc
trên tài sn Có trc nhng bin đng ca nn kinh t.
ROA thp có th là kt qu ca mt chính sách đu t hay cho vay không nng
9




đng hoc có th chi phí hot đng ca ngân hàng cao quá mc.
ROA là ch tiêu s dng tt đi vi nhà qun tr vì xét đn cu trúc ca tài sn gm
vn ch s hu và n vay, trong khi đó, ROE ch tp trung vào ngun vn ch s
hu không cho thy thc cht ca vic sinh li cao là do nng lc ca ngân hàng
hay do ph thuc nhiu vào ngun vn huy đng.
1.2.2.3 T l thu nhp lãi cn biên (NIM ậ Net Interest Margin)
NIM =
Thu t lãi – Chi phí tr lãi

(1.3)
Tng tài sn có sinh li bình quân
T l thu nhp lãi cn biên đo lng mc chênh lch gia thu nhp t lãi và
chi phí tr lãi mà ngân hàng có th đt đc thông qua kim soát cht ch tài sn
sinh li và theo đui các ngun vn có chi phí thp nht. T l này càng cao thì
càng tt cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng vì lúc này ngân hàng thu lãi nhiu
hn chi tr lãi. Nu t l này thp chng t tài sn sinh li ca ngân hàng có mc
sinh li không cao và/hoc ngân hàng đư huy đng ngun vn vi lãi sut cao nên
mc chênh lch ngày càng thp
1.3 Các nghiên cu v các nhân t nhăhngăđn t sut sinh li ti các ngân
hàng thngămi trên th gii
1.3.1 Nghiên cu ca Syfria (2012)
Syfria (2012) đư tin hành nghiên cu các nhân t nh hng đn kh nng
sinh li ca các ngân hàng ti Indonesia trong giai đon t 2002 đn 2012 vi 250
bin quan sát, s dng d liu bng vi mô hình hi quy tác đng c đnh FEM.
Kt qu ca bài nghiên cu rút ra rng ROA có mi tng quan đi vi d n, tng
vn ch s hu, t l lm phát và hiu qu hot đng. Mc dù các bin khác nh
quy mô ngân hàng và ri ro tín dng cng có tác đng lên t sut sinh li, nhng tác
đng trái vi gi thuyt nghiên cu. Các bin tng trng kinh t và thu nhp ngoài
lưi có tác đng tích cc lên t sut sinh li trên tng tài sn nhng các bin này
không có ý ngha thng kê đi vi kh nng sinh li trên tng tài sn ca các ngân
hàng.
10




1.3.2 Nghiên cu ca Vincent Okoth Ongore và Gemechu Berhanu Kusa
(2012)
Vincent Okoth Ongore và Gemechu Berhanu Kusa (2012) đư tin hành

nghiên cu t sut sinh li ti Kenya vi 37 ngân hàng trong đó 13 ngân hàng nc
ngoài và 24 ngân hàng đa phng đc nghiên cu trong giai đon 10 nm t 2001
đn 2010.
Bài nghiên cu ch ra rng vn ch s hu, cht lng tài sn và hiu qu
qun lý có tác đng quan trng đn hiu qu hot đng ca các ngân hàng ti
Kenya. Mi quan h gia hiu qu hot đng ca ngân hàng vi vn ch s hu và
hiu qu qun lý là cùng chiu trong khi cht lng tài sn có tác đng ngc chiu.
Nghiên cu ch ra rng nhng ngân hàng có cht lng tài sn kém hay nói cách
khác là t l n xu cao thng có t sut sinh li thp. Mt khác, tác đng ca kh
nng thanh khon lên hiu qu hot đng ca các ngân hàng này li không mnh,
điu này cho thy hiu qu hot đng ca ngân hàng không ch dng li  vic gi
nhiu tài sn có tính thanh khon cao mà thay vào đó là nâng cao cht lng tài sn,
vn ch s hu .
Nhân t tng trng kinh t có tác đng ngc chiu vi ROA và NIM
nhng tác đng cùng chiu vi ROE. Tuy nhiên tác đng ca tng trng kinh t
lên t sut sinh li rt nh. Mt khác, lm phát có tác đng mnh đn t sut sinh
li ti các ngân hàng.
1.3.3 Mt s bài nghiên cu khác
Gul, Irshad và Zaman (2011) đư tin hành nghiên cu 15 ngân hàng hàng đu
ca Pakistan trong giai đon 5 nm t 2005 đn 2009, s dng mô hình hi quy
pooled OLS vi 2 nhóm nhân t là nhân t bên trong (4 nhân t) và nhân t bên
ngoài (3 nhân t). Bài nghiên cu đư ch ra các ngân hàng có các nhân t ni ti
(quy mô tài sn, vn ch s hu, d n và huy đng vn ln) và các điu kin th
trng tt (tng trng kinh t, lm phát và vn hoá th trng) s an toàn hn và
có điu kin thun li đ to ra nhiu li nhun hn. Bài nghiên cu kt lun rng
11

các nhân t bên trong có nh hng rt ln đi vi li nhun ca ngân hàng trong
khi các nhân t bên ngoài cng có tác đng đáng k.
Deger Alper và Adem Anbar (2011) cng đư tin hành nghiên cu các nhân
t nh hng đn li nhun ca 10 NHTM ti Th Nh K t nm 2002 đn 2010
vi 90 quan sát. Bài nghiên cu s dng mô hình hi quy tác đng c đnh FEM.
Kt qu nghiên cu cho thy quy mô tài sn có tác đng tích cc đn ROA và ROE
ca ngân hàng, ngha là ngân hàng có quy mô càng ln càng d đt đc t sut
sinh li cao hn. T l d n trên tng tài sn và n cn theo dõi/tng d n có tác
đng ngc chiu đn t sut sinh li trên tng tài sn. iu này có ngha là danh
mc tín dng cùng cht lng tài sn kém s làm gim ROA ca ngân hàng. Nghiên
cu cng ch ra rng có mi quan h ngc chiu gia d n cho vay vi ROA
trong khi thu nhp ngoài lãi li có tác đng mnh đn ROA, điu này cho thy rng,
các ngân hàng đa dng hoá hot đng kinh doanh có xu hng thu đc nhiu li
nhun hn. Nhân t lãi sut thc là nhân t v mô duy nht tác đng đn ROE trong
nghiên cu ca tác gi.
1.4. Các nhân t nhăhngăđn t sut sinh li ti ngân hàng thngămi
1.4.1 Các nhân t ni sinh
1.4.1.1 QuyămôătngătƠiăsn (Total Assets ậ TA)
Trong bài nghiên cu các nhân t tác đng đn li nhun ca ngân hàng ti
Pakistan, Gul, Irshad và Zaman (2011) đư tìm ra mi quan h đng bin gia t sut
sinh li và quy mô tài sn ca các ngân hàng. Alper và Anbar (2011) cng đư cho ra
mt kt qu nghiên cu tng t khi chng minh đc rng quy mô tng tài sn có
tác đng cùng chiu đn ROA và ROE. Tuy nhiên, Syafri (2012) sau khi nghiên cu
các ngân hàng ti Indonesia đư đa ra kt lun rng mc dù quy mô tng tài sn có
tác đng lên t sut sinh li, nhng tác đng trái vi gi thuyt nghiên cu, ngha là
quy mô tng tài sn càng ln thì t sut sinh li càng nh.
Da vào cu trúc tài sn ca ngân hàng, quy mô tài sn tp trung  các khon
mc sau:
12

 Tin mt: khon mc này bao gm tin mt ti qu, tin gi ti NHNN và
tin gi ti các t chc tín dng khác. ây là khon mc có tính thanh khon cao
nht trong toàn b tài sn ca ngân hàng đc s dng nhm mc đích đáp ng yêu
cu qun lý ca NHNN, yêu cu rút tin mt, vay vn và các yêu cu chi tr khác
hàng ngày ca NHTM. Vì có tính thanh khon cao nên tính sinh li ca khon mc
này thp hoc hu nh không đem li li nhun cho NHTM nên các ngân hàng
thng ch duy trì  mc ti thiu.
 Cho vay: gm các khon tín dng cp cho các cá nhân, các t chc kinh t và
các đi tng khác. ây là khon mc chim t trng cao nht trong tng tài sn Có
ca ngân hàng và mang li ngun thu ln nht. Hot đng tín dng là hot đng
mang li ngun thu nhp trong hin ti và tng lai ca ngân hàng.
 u t: gm các chng khoán mà ch yu là thng phiu, trái phiu Chính
ph, tín phiu kho bc…vi đc tính là đ ri ro thp và kh nng chuyn hoá thành
tin nhanh chóng.
 Tài sn c đnh: là c s vt cht ban đu cn thit cho hot đng ca ngân
hàng. Cht lng phc v ca ngân hàng ph thuc khá nhiu vào trang b c s h
tng k thut. Nh vy đ tng cng tính cnh tranh trên th trng các ngân hàng
phi thng xuyên theo dõi tình trng tài sn c đnh đ có bin pháp ci to, nâng
cp kp thi. ây cng là khon mc chim t trng khá ln trong tng tài sn Có
ca ngân hàng. B phn tài sn này không sinh li nhng là điu kin đ các
NHTM tin hành các hot đng kinh doanh, to hình nh và v th trên th trng.
Vì tính cht không sinh li ca loi tài sn này nên các ngân hàng đư hn ch t
trng ca b phn này  mt mc hp lý đ tránh nh hng đn tình hình kinh
doanh.
 Tài sn có khác: ch yu là các khon vn đang trong quá trình thanh toán
mà NHTM phi thu v bao gm các khon phi thu, các khon lãi cng dn d thu,
tài sn Có khác và các khon d phòng ri ro khác.

Nu ngân hàng có tng tài sn càng ln thì càng có kh nng m rng quy
mô cho vay bi vì ngân hàng là doanh nghip đi vay đ cho vay. Mt khác, mt
13




ngân hàng ln s có kh nng tn dng các ngun lc kinh t cng nh to đc uy
tín, thu hút khách hàng đn giao dch, t đó, gia tng s lng giao dch, to ngun
thu ln không ch t khách hàng cho vay mà còn t c ngun thu dch v…Chính vì
vy, quy mô tng tài sn ca NHTM là ch tiêu tng hp th hin kh nng bn
vng v tài chính và nng lc qun lý ca mt t chc tín dng.
 đo lng nhân t quy mô tng tài sn, đ tài s dng lograrit tng tài sn
nh bài nghiên cu ca Gul, Irshad và Zaman (2011); Alper và Anbar (2011) và
Syafri (2012).
Log TA = Log (Tng tài sn) (1.4)
1.4.1.2 Vn ch s hu (Total Equity ậ TE)
Theo kt qu nghiên cu ca Syafri (2012); Vincent Okoth Ongore và
Gemechu Berhanu Kusa (2013), Houcem Smaoui (2011) và Gul, Irshad và Zaman
(2011) đu cho ra mt kt qu nghiên cu là vn ch s hu có tác đng tích cc
đn t sut sinh li. Tuy nhiên Alper và Anbar (2011) li ch ra rng vn ch s hu
không có tác đng đn t sut sinh li đi vi c ROE và ROA.
Vn ch s hu là ngun vn thuc v chính ngân hàng do các c đông sáng
lp góp vn đ to lp ngân hàng và đc gia tng trong quá trình hot đng ca
ngân hàng thông qua vic các c đông góp thêm vn và ngun li nhun trong quá
trình hot đng kinh doanh to ra.
Vn ch s hu ch chim t trng khá nh trong tng ngun vn ca ngân hàng
nhng li đóng vai trò vô cùng quan trng. Th nht, vn ch s hu là tm đm
giúp chng li ri ro phá sn ca ngân hàng. ây là ngun bù đp trong tình trng
xu nht khi ngân hàng b mt vn trong quá trình kinh doanh, đm bo cho ngân

hàng vn tip tc có kh nng duy trì hot đng. Th hai, mt ngân hàng có vn ch
s hu ln, s thu hút đuc khách hàng do to lp đc nim tin cho công chúng
cng nh đm bo nng lc thanh toán đi vi ngi gi tin cng nh ch n. Th
ba, đây là ngun cung cp nng lc tài chính, điu tit s tng trng và phát trin
ngân hàng. ây cng là ngun lc quyt đnh quy mô hot đng ca ngân hàng
cng nh xác lp các t l an toàn cho ngân hàng.