Luận văn thạc sĩ Nợ công và tăng trưởng kinh tế bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




Phm Th Huyn Trang




N CỌNG VÀ TNG TRNG KINH T
BNG CHNG THC NGHIM TI VIT NAM






LUNăVNăTHCăSăKINHăT






Tp. H Chí Minh – Nm 2014

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



Phm Th Huyn Trang



N CỌNG VÀ TNG TRNG KINH T
BNG CHNG THC NGHIM TI VIT NAM



Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT



NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. Phan Th Bích Nguyt




Tp. H Chí Minh – Nm 2014

LI CAM OAN

TôiăxinăcamăđoanălunăvnăắN CÔNGăVÀăTNGăTRNG KINH T - BNG
CHNG THC NGHIM TI VIT NAMẰălàăcôngătrìnhănghiênăcu ca chính
tác gi. Niădungăđcăđútăkt t quá trình hc tp và các kt qu nghiên cu thc
tin. S liu s dng là trung thc và có ngun gc rõ ràng. Lunăvnăđc thc
hinădi s hng dn khoa hc ca PGS. TS. Phan Th Bích Nguyt.

Tác gi lunăvn
PHM TH HUYN TRANG



MC LC

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC BNG, HÌNH V,  TH
TÓM TT 1
CHNG 1: GII THIU. 2
1.1. Lý do chnăđ tài. 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 4
1.3. Câu hi nghiên cu 4
1.4. B cc ca lunăvn: 4
CHNG 2: TNG QUAN LÝ THUYT VÀ CÁC KT QU NGHIÊN
CU TRC ÂY. 5
1.1 Tng quan lý thuyt. 5
1.1.1 N công. 5

1.1.2 Tng trng kinh t. 6
1.1.3 Tác đng ca n công đn tng trng kinh t 7
1.2 Tng quan các kt qu nghiên cuătrcăđây 10
1.2.1 Các nghiên cu ca tác gi nc ngoài 10
1.2.2 Các nghiên cu ca tác gi trong nc 16
CHNG 3: D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 18
3.1. Thu thp d liu 18
3.2. Mô hình nghiên cu 18
3.3. Phngăphápănghiênăcu 24
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU THC NGHIM 25
4.1. Thng kê mô t các bin 25
4.2. Kimăđnh tính dng ca các bin. 30

4.3. Kt qu hi quy 35
4.4. Kimăđnh s phù hp ca mô hình. 38
4.4.1. Kim đnh b sót bin. 38
4.4.2. Kim đnh tính phân phi chun ca sai s ngu nhiên. 39
4.5. Kimăđnh mô hình hiăquyăđ phát hin bnh ca mô hình. 40
4.5.1. Phân tích mi tng quan gia các bin. 40
4.5.2. T tng quan. 40
4.5.3. Phng sai thay đi 41
4.6. Xácăđnh cc tr ca mô hình hi quy. 42
CHNG 5: KT LUN, GII PHÁP VÀ HN CH CA  TÀI 43
5.1. Kt lun. 43
5.2. Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý n công. 44
5.2.1. Gii pháp ngn hn. 44
5.2.2. Gii pháp dài hn. 45
5.3. Hn ch ca nghiên cu 46
TÀIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC

DANH MC T VIT TT

ADB (The Asian Development Bank): Ngân hàng phát trin châu Á
BOJă(BankăofăJapan):ăNgânăhàngăTrungăngăNht Bn
FDIă(Foreignădirectăinvestment):ăuătătrc tipănc ngoài
FED (Federal Recerve System): Cc d tr liên bang M
GDP (Gross Domestic Product): Tng sn phm quc ni
IMF (International Monetary Fund): Qu tin t quc t
ODA (Official Development Assistance): H tr phát trin chính thc
OLSă(Ordinaryăleastăsquare):ăBìnhăphngăbéănht
WB (World Bank): Ngân hàng th gii

DANH MC BNG, HÌNH V,  TH

Bng 3.1: Các bin trong mô hình nghiên cu.
Bng 3.2: K vng v du ca các h s trong mô hình nghiên cu.
Bng 4.1. Thngăkêămôătăcácăbinătrongămôăhình.
Bng 4.2. Kt qu kimăđnh dng ca chui s liu.
Bng 4.3. Kt qu kimăđnh tính dng.
Bng 4.4. Kt qu kimăđnh dng s liu ca các bin dpopg
t
và dlitg
t
Bng 4.5. Kt qu kimăđnh tính dng ca các bin dpopg
t
và dlitg
t
Bng 4.6. Kt qu hi quy mô hình (2).
Bng 4.7. Kt qu kimăđnh tính dng ca phnădăca mô hình (4).
Bng 4.8. Kt qu kimăđnh b sót bin ca mô hình (4).
Bng 4.9. Kt qu kimăđnh tính phân phi chun ca phnădămôăhìnhă(4).
Bng 4.10. Miătngăquanăgia các bin.
Hình 1.1: ng cong Laffer n
 th 4.1. SăphânăbătălănăcôngătrênăGDPăvàătălănăcôngătrênădânăs.



1

TÓM TT

Bài nghiên cu này nhm mcăđíchăđoălng mi quan h gia n công và tngă
trng kinh t ca Vit Nam trong thi gian t khi Vit Nam btăđu m ca nn
kinh t nmă1986ăđnănmă2013;ăquaăđóătìmăraăđcăngng n tiăuăchoăs phát
trin kinh t caăđtănc.
Bng k thut hiăquyătheoăphngăphápăbìnhăphngăbéănht OLS d liu chui
thi gian t nmă1986ăđnănmă2013ăvà thc hin các kimăđnh cn thit, nghiên
cuăđưătìmăraăđc mi quan h cân bng trong dài hn gia các bin nghiên cu.
Kt qu đưăkhngăđnh tn ti mi quan h phi tuyn gia n công và tngătrng
kinh t ti Vit Nam và mcăngng n côngăđ nn kinh t tngătrng tiăđaălàă
62,61%.ăNgng n tìmăđc gn viăngng n 65% do Quc hiăđ ra.
T khóa: N công, Tng trng kinh t.











2

CHNG 1: GII THIU.

1.1. Lý do chn đ tƠi.
N công là mt thành phn quan trng và không th thiu trong nn tài chính ca
mi quc gia. T nhngănc nghèo nht  châuăPhiăđn nhng qucăgiaăđangăphátă

trinănhăVităNam,ăCampuchia,…ăhayănhngăcng quc giàu có viătrìnhăđ phát
trinăcaoănhăM, Nht, cácănc khu vc châu Âu thìăđu phiăđiăvayăđ phc v
cho các nhu cu chi tiêu và s dng ca Chính ph nhm các mcăđíchăkhácănhau.ă
Nói cách khác, n công phát sinh t nhu cu chi tiêu công quá ln ca Chính ph và
chính quynăđaăphngă(baoăgm chiăthngăxuyênăvàăchiăđuăt căs vt cht,ăcă
s h tng). Khi nhu cu chi tiêu lnăhnăngunăđ tr n (bao gm thu ngân sách,
thu t các d ánăđuătăbng ngun vn vay (nu có) và thu t các khon vin tr
không hoàn li) thì Chính ph phi vay n (trongă vàă ngoàiă nc vi nhiu hình
thc: phát hành công trái, trái phiu, hipăđnh tín dng; vay tin trc tip t các
ngânăhàngăthngămi, các th ch tài chính quc t…) đ bùăđp thâm ht (Chính
ph rt hn ch phát hành tinăđ tránhănguyăcăxy ra lm phát). Khi các khon thu
nàyăkhôngăđm bo (thuăngânăsáchăkhôngăđt ch tiêu, vay n và s dng n vay
kém hiu qu) thì không nhngăkhôngăbùăđpăđc chi tiêu mà n công (gm gc
và lãi) cngăkhông đc tr đúngăhn.ăiu này dnăđn các cp chính quyn buc
phi tip tcăvayăđo n, cu cu s tr giúp quc t hoc Chính ph phi tuyên b
phá sn quc gia, gây ra khng hong n công.
Nhăvy, có th xem n côngălàăắconădaoăhaiăliẰ,ăva giúp cácănc gii quyt
nhu cu v vnănhngăđng thiăcngăcóăth gây ra nhngătácăđng tiêu ccăđn s
tn ti và phát trin caănc vay n.
Cuc khng hong n công châu Âu gây ra nhng hu qu nng n cho nn kinh t
th gii nói chung và nn kinh t VităNamănóiăriêng.ăTácăđng tiêu cc thy rõ ca
cuc khng hongăđn nn kinh t Vit Nam th hin  nhngăđim:
3

- Xut khu gim.
- uătătrc tipănc ngoài gim.
- Giá vàng bùng n do cácănhàăđuătătrênăth giiătìmăvàngănhămtăni trú n an
toàn dnăđn các danh mcăkhácănhăc phiu, trái phiu s b gim mnh khi vàng
chim t trng ln trong danh mcăđuătăca các t chc.
- Bo him ri ro tín dng có xuăhngătngălên dnăđn Vit Nam vi t l n cao,

thâm ht ngân sách trin miên b các t chc tài chính quc t xp vào mc ri ro
cao, gây cn tr ln trong vic thu hút các lung vnăđuătăgiánătip, trc tip và
cho vay t nc ngoài.
- Binăđng t giá hiăđoáiăkhóălng to ra nhng ri ro nhtăđnh trong vic vay,
tr ngoi t cho các doanh nghip xut nhp khuăcngănhăchoăhot đng ngoi hi
caăcácăngânăhàngăthngămi. Viăcăcu n công ca Vit Nam nghiêng v n
nc ngoài nhiu thì nh hng ca t giá ti kh nngăhoànătr vn khi qun lý n
công là cao.
Trc nhng hu qu nng n ca cuc khng hong n công  Châu Âu, M và
tácă đng ca cuc khng hong tài chính toàn cuă nmă 2008, n công càng tr
thành vnăđ quanătâmăhàngăđu  Vit Nam hin nay. N côngăgiaătngăđángăk 
hu htăcácăncăđưăvàăđangăphátătrin dy lên lo ngi liuănóăcóăđangăbtăđuăđt
đn mcăđ mà tiăđóănóăcóăth làm chmătngătrng kinh t? Có hay không mt
"đnhăđim" tn ti? Làm th nàoătácăđngătngătrng mnh m đc nu n đưă
vtăquaăngng?ăiu gì s xy ra nu n vn  mc cao trong mt thi gian dài?
Tìm hiu vnăđ này,ătrongăncăcngăđưăcóănhiu các phân tích v mi quan h
gia n công và phát trin kinh t nhngăphn ln các phân tích thuc v đnh tính,
tng hpăvàăđaăraănhn xét tình hình n công caănc ta hin nay.
Doăđó,ăvic nghiên cuăsâuăhnăs tácăđng này trong thc trng ca nn kinh t
Vit Nam là ht sc cn thit,ă đ rút kinh nghimă vàă đ xut nhng bin pháp,
nhng chính sách qun lý n công mt cách có hiu qu nht,ă đm bo s tngă
4

trng kinh t bn vngătrongătng lai.
Vì vy, tác gi quytăđnh chnăđ tài “N công và tng trng kinh t - Bng
chng thc nghim ti Vit Nam” làmăđ tài nghiên cu ca mình.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu caăđ tài là đnhălng mi quan h gia n công và tngă
trng kinh t Vit Nam. Tìmăraăngng n tiăuăđ ti thiu hóa chi phí kinh t
ca n (nói cách khác là tìm ra mc n bn vng). Khoăsátăxemăngng n do

Quc hi ban hành là 65% GDP có kh thi hay không? T đó,ărútăraăcácănhn xét và
đ xut mt s bin pháp nâng cao hiu qu qun lý n công ca Vit Nam.
1.3. Cơu hi nghiên cu
Bài nghiên cuăhngăđn tr li cho các câu hi:
- Mi quan h gia n côngăvàătngătrng kinh t  VităNamănhăth nào?
- Cóăngng n công choătngătrng tiăđaăhayăkhông?
1.4. B cc ca lun vn:
Gmă05ăchng:
Chngă1: Gii thiu (lí do chn đ tài, mc tiêu nghiên cu, câu hi nghiên cu).
Chngă2: Tng quan lý thuyt và các kt qu nghiên cuătrcăđây.
Chngă3: D liu và phngăphápănghiênăcu.
Chngă4: Kt qu nghiên cu thc nghim.
Chngă5: Kt lun, gii pháp và hn ch caăđ tài.
5

CHNG 2: TNG QUAN Lụ THUYT VÀ CÁC KT QU NGHIÊN
CU TRC ÂY.

1.1 Tng quan lý thuyt.
1.1.1 N công.
N công là mt khái nimătngăđi phc tp. Tuy nhiên, hu ht nhng cách tip
cn hinănayăđu cho rng, n công là khon n mà Chính ph ca mt quc gia
phi chu trách nhim trong vic chi tr khon n đó. Vì vy, thut ng n công
thngăđc s dngăcùngănghaăvi các thut ng nh n Nhàănc hay n Chính
ph. Tuy nhiên, n công hoàn toàn khác vi n quc gia. N quc gia là toàn b
khon n phi tr ca mt quc gia, bao gm hai b phn là n caăNhàănc và n
caătănhână(doanhănghip, t chc,ăcáănhân).ăNhăvy, n công ch là mt b phn
ca n quc gia.
Theo Lut Qun lý n công Vit Nam nmă2009,ăn công bao gm n Chính ph,
n đc Chính ph bo lãnh và n chính quynăđaăphng. Theoăđó,ăn Chính ph

là khon n phát sinh t các khonăvayătrongănc,ăncăngoài,ăđc ký kt, phát
hànhănhânădanhăNhàănc, nhân danh Chính ph hoc các khon vay khác do B
Tài chính ký kt, phát hành, y quynăphátăhànhătheoăquyăđnh ca pháp lut. N
Chính ph không bao gm n doăNgânăhàngănhàănc Vit Nam phát hành nhm
thc hin chính sách tin t trong tng thi k. N đc Chính ph bo lãnh là
khon n ca doanh nghip, t chc tài chính, tín dngăvayătrongănc,ănc ngoài
đc Chính ph bo lãnh. N chính quynăđaăphngălàăkhon n do y ban nhân
dân tnh, thành ph trc thucăTrungăngăkỦăkt, phát hành hoc y quyn phát
hành. Thông thng, n nc ngoài chim t trng ln trong n Chính ph và ODA
chim t trng ln trong n nc ngoài.
Theo các tip cn ca WB (2002), n công theoănghaărng đc hiuălàănghaăv
n ca bn nhóm ch th, bao gm: n ca Chính ph,ăTrungăngăvàăcácăB, ban,
ngànhăTrungăng;ăn ca chính quynăđaăphng;ăn ca WB và n ca các t
6

chcăđc lp mà Chính ph s hu trên 50% vn hoc vic quyt lp ngân sách phi
đc phê duyt ca Chính ph hoc Chính ph làăngi chu trách nhim tr n
trongătrng hp t chc đóăv n. Theoănghaăhp, n công bao gmănghaăv n
ca Chính ph trungăng,ăcácăcp chính quynăđaăphngăvàăn ca các t chc
đc lpăđc Chính ph bo lãnh thanh toán.
Theo IMF (2010), n côngăđc hiuălàănghaăv tr n ca khu vc công, bao gm
khu vc Chính ph (Chính ph Trungăng,ăchínhăquyn liên bang, chính quynăđa
phng)ăvàăkhuăvc các t chc công (các t chc công phi tài chính và các t chc
công tài chính, gm: ngânăhàngătrungăng, các t chcănhàănc nhn tin gi tr
ngân hàng trungăng và các t chc tài chính công khác). Các t chc công phi tài
chính có th là các tpăđoànănhàănc hotăđngătrongăcácălnhăvcăđin t, vin
thông,…hocă cngă cóă th là các t chcă nhă bnh vină công,ă trng hc
công,…Nhng t chc công tài chính là nhng t chc nhn h tr t Chính ph và
hotăđngătrongălnhăvc tài chính, thc hin nhim v nhn tin gi và tr lãi thuc
khu vc công, cung cp các dch v tăvn tài chính, bo him hay qu lngăhu.

Choăđn nay có nhiu cách phân loi n công khác nhau, theo đó: nu phân loi
theo ch n thì n công gm n trongănc và n nc; nu phân loi theo thi hn
vay thì n công gm n ngn hnă(diă1ănm), trung hn (t 01ăđn diă10ănm)ă
và dài hnă(trênă10ănm); nu phân loi theo tính cht/hình thc vay thì n công
gm vayăthngămi t cácăđnh ch tài chính vi lãi sut th trng; phát hành trái
phiu chính ph, trái phiuăđc Chính ph bo lãnh hay trái phiu chính quynăđa
phngătrênăth trngătàiăchínhătrongănc hoc quc t và vay uăđưiă(ODA)ăt
chính ph cácănc khác hay t các t chc quc t nhăWB,ăADB,…ăvi lãi sut
uăđưiărt thp và thi gian ân hn (thi gian btăđu tr n gc) dài. Tuy nhiên,
hình thcăvayăuăđưiăch áp dng cho nhngănc nghèo có thu nhp thp.
1.1.2 Tng trng kinh t.
Tngătrng kinh t là mt phm trù kinh t phn ánh s tngăhayăgim ca nn
kinh t gia nmănàyăsoăviănmătrc hoc gia thi k này so vi thi k trc.
7

Tngătrng kinh t có th biu hin bng quy môătngătrng hoc tcăđ tngă
trng. Quy môătngătrng phn ánh s tngălênăhayăgimăđiănhiu hay ít, còn tc
đ tngătrngăđc s dng viăỦănghaăsoăsánhătngăđi, phn ánh s giaătngă
nhanh hay chm ca nn kinh t gia các nmăhayăcácăthi k.
Tngătrng kinh t đc phn ánh  nhiu ch tiêuănhngăch tiêuăthngăđc s
dng là GDP. S tngătácăgia các b phn cuăthànhăGDPănhătiêuădùngăniăđa,
đuăt,ăchiătiêuăchínhăph,ăcánăcânăthngămi,…ăs làmăthayăđi quy mô và tcăđ
tngătrng kinh t.
Quáătrìnhătngătrng th hin các ngun lcănhătàiănguyênăthiênănhiên,ăvn, lao
đng, công ngh, trìnhăđ qun lý, quan h th trng ăđc khai thác và s dng
có hiu qu cao nht.ăTngătrng kinh t bao hàm c tngătrng theo chiu rng
và chiu sâu, s lng và chtă lng, ngn hn và dài hn Nhiu công trình
nghiên cu trong và ngoàiăncăđưălngăhóaătácăđng ca các ngun lcăđn cht
lngăvàăđngătháiătngătrngăthôngăquaăcácămôăhìnhănhămôăhìnhătáiăsn xut
ginăđnă ca C.Mác, tái sn xut m rng ca V.I.Lênin, môăhìnhăcácă giaiăđon

tngătrng kinh t ca W.Rostow hoc Solow hoc hàm sn xut Cob Douglas.
Quáătrìnhătngătrng kinh t có th bao gm tngătrngăhng ni,ătngătrng
hng ngoi hoc là s kt hp ca c haiătùyăđiu kin và s la chn chin lc
ca các quc gia.
1.1.3 Tác đng ca n công đn tng trng kinh t
Tokunbo và cng s (2007) vi các nghiên cuăbanăđu ca các nhà kinh t trong
nhng thpăniênă50ăvàă60ăđưătìmăthy mt lý thuyt chung v mi quan h gia n
ncăngoàiăvàătngătrng kinh t. Theoăđó,ăvic chuyn giao hp lý các ngun lc
nc ngoài (thông qua các khon vay, vin tr và tài tr) tiăcácănc kém vàăđang
phát trin s giúp b sung ngun vn thiu htătrongănc và chuynăđi nn kinh
t đ to ra mcătngătrngăcaoăhn. Các quc gia  giaiăđon phát trinăđu vi
dungălng vn nh s có nhngăcăhiăđuătăvi t sut hoàn vnăcaoăhnăsoăvi
các nn kinh t phát trin. Do vy, ch cn các quc gia này s dng vnăvayăđ đu
8

tăsn xut thì tngătrng s tngăvàăchoăphép h thanh toán các khon n vay kp
thi.ăiuănàyăcngăhàmăỦărng trong ngn hn tn ti mi quan h t l thun gia
n ncăngoàiăvàătngătrng kinh t. N nc ngoài là mt b phn quan trng
ca n công.ăDoăđó,ăhàmăỦăchínhăsáchănàyăcngăđúngăvi mi quan h gia n công
vàătngătrng kinh t. Soludo (2001) trong nghiên cu ca mình, ch ra rng chu
k n có 03ăgiaiăđon:ătrongăgiaiăđonăđu tiên n phát trinăđ b sung các ngun
lc thiu htătrongănc; trongăgiaiăđon th hai, quá trình s dng n to ra thng
dănhngăcóăth khôngăđ bùăđp các khon thanh toán lãi sut; trong giaiăđon th
ba, quá trình s dng n phi to ra thngădăđ đ trang tri lãi và n gc.
Các nghiên cu trên ch miă đ cpă đn mi quan h ngn hn gia n vàătngă
trng kinh t.ă gii thích toàn din mi quan h lâu dài gia n vàătngătrng
kinh t, lý thuytăắDebtăoverhangẰăraăđiăvàăđcăxemănhămt lý thuyt nn tng.
Lý thuytănàyăđc giiăthíchăquaăđ th đng cong Laffer n.
TheoăKrugmană(1988)ăđnhăngha ắdebtăoverhangẰălàătìnhătrng s tin d kin chi
tr n s gim dnăkhiădungălng n tngălên.ăLỦăthuytăắdebtăoverhangẰăchoărng

nuănhăn trongătngălaiăvt quá kh nngătr n ca mtănc thì các chi phí
d tính chi tr cho các khon n đóăs kìm hưmăđuătătrongăncăvàăđuătănc
ngoài, t đóănhăhng xuăđnătngătrng.ăCácănhàăđuătătimănngăs lo s rng
khi quc gia sn xut càng nhiu thì h s b cácăncăđánhăthu nngăhnăđ chi
tr cho các khon n ncăngoài,ădoăđóăcácănhàăđuătăs khó có th b các chi phí
đuă tă hin tiă đ thu v snă lngă caoă hnă trongă tngă lai.ă LỦă thuytă ắdebtă
overhangẰăcònăđiăđn mt kt qu rngăhn,ăđóălàămc n quá cao s làm gim các
uăđưiăca chính ph cho các hotăđng ci t căcu và tài khóa do có th làm gia
tngăápălc tr n.ăng thi, khi quy mô n côngătngălên,ăkhóăcóăth chc chc
rng chính ph s vin ti nhngăchínhăsáchăgìăđ gii quyt các khon n phi tr.
Trên thc t,ăngi ta cho rng Chính ph có th dùng các công c tácăđngăđn
đuătăđ chi tr cho các khon n.
ng cong Laffer n (Hình 1.1) cho thy tng n càng ln s điăkèmăvi kh nngă
9

tr n càng gim. Trên phn dc lên caăđng cong, giá tr hin ti ca n càng
tngăs điăcùngăvi kh nngătr n cngătngălên.Trênăphn dc xung caăđng
cong, giá tr hin ti ca n càngătngăliăđiăkèmăvi kh nngătr n càng gim.
nh caăđng cong Laffer n làăđim mà tiăđóăs tngălênătrongătng n btăđu
to ra gánh nngăchoăđuăt,ăci t kinh t và các hotăđngăkhác,ăđim này có th
liênăquanăđnăđim mà tiăđóăn btăđu nhăhngăngc chiuăđnătngătrng.
Do vy,  mc n hp lí, vay n tngălênăs cóătácăđng tích ccăđnătngătrng.
Ngc li, tng n tíchălyăln s có th cn tr tngătrngădoătácăđng xuăđn
tíchălyăvn sn xutăvàătngătrngănngăsut các nhân t tng hp. Bên cnhăđó,ă
môiătrng chính sách ca Chính ph cngănhăhngăđn mi quan h gia n và
tngătrng.


Debt Overhang
Kh nngăăăă

tr n


Dungălng n

Hình 1.1: ng cong Laffer n
(Ngun: Catherine Pattillo, Helene Poirson and Luca Ricci, 2011. External Debt
and Growth. Review of Economics and Insitutions 2 (3))


10

KhiăchaăđtăắdebtăoverhangẰ,ăn côngătácăđng tích ccălênătngătrng kinh t,
biu hin c th:
- N công làmăgiaătngăngun lcăchoăNhàănc, quaăđóălàm tngăcng ngun vn
đ phát trinăcăs h tng, tngăkh nngăđuătăđng b caăNhàănc và tngă
nngălc sn xut cho nn kinh t.
- Huyăđng n công góp phn tn dng ngun tài chính nhàn riătrongădânăc qua
đóăđemăli hiu qu kinh t cho c khu vc công ln khu vcăt., góp phn thcăđy
tngătrng kinh t.
- N công s tn dngăđc s h tr t nc ngoài và các t chc tài chính quc
t,ăquaăđóăgópăphnăthúcăđy quan h hp tác kinh t songăphng hocăđaăphng,ă
quaăđóăthúcăđy nn kinh t đtăncătngătrng.
KhiăvtăắdebtăoverhangẰ,ăn công s gây áp lc lên chính sách tin t,ăđc bit là
t các khon tài tr ngoàiănc.ăDoăđó,ănu k lut tài chính caăNhàănc lõng lo,
n công s t ra kém hiu qu và tình trngăthamănhng, lãng phí s tràn lan nu
thiuăcăch giám sát cht ch vic s dng và qun lý n công dnăđnătácăđng
tiêu ccălênătngătrng kinh t
1.2 Tng quan các kt qu nghiên cu trc đơy
1.2.1 Các nghiên cu ca tác gi nc ngoài

- Cunningham (1993) vi nghiên cu  16ă nc đangă phátă trin trongă giaiă đon
1971-1979 đưăkt lun tng n cóătácăđng tiêu cc lên tngătrng kinh t và mc
n cao s làm gimănngăsut ca c laoăđng và ngun vn.
- Fosu (2008) trong bài nghiên cu vi 35 ncăchâuăPhiăđưăchng minh s tn ti
ca lý thuytăắdebtăoverhangẰ.ă
- Nghiên cu ca Lin (2000) chng minh rng khi lãi sut thc lnăhnătcăđ tngă
trng kinh t thì s tíchălyăn Chính ph khôngălàmăgiaătngălưiăsut thc;ăđng
thi s giaătngătrong n Chính ph s làm gim tcăđ tngătrng kinh t.
11

- Mt nghiên cu khác ca Lin và Sosin (2001) s dng d liu chéo ti 77ăncăđ
kim tra mi liên h gia n ncăngoàiăvàătngătrng kinh t (tính bng GDP
bìnhăquânăđuăngi). Nghiên cu ch ra rng n ncăngoàiăcóătácăđng tiêu cc
đn tngătrng kinh t  châu Phi, châu M Laătinhăvàăcácănc công nghip. Tuy
nhiênătácăđng này ch đángăk  châuăPhi;ăđi viăcácănc châu M La tinh và
cácănc công nghipăthìătácăđngănàyălàăkhôngăđángăk. TiăchâuăÁăvàăcácănc
đangăphátătrin thì mi quan h này là tích cc, tuy nhiên cngăkhôngăđángăk.
- S dng b s liu  93ă ncă đangă phátă trină trongă giaiă đon 1969 ậ 1998,
Catherine Pattillo (2011)ăđưăchng minh rng n ncăngoàiătácăđngăngc chiu
đnătngătrngăGDPăbìnhăquânăđuăngi khi t l giá tr hin ti ca n trên xut
khu là 160-170% và trên GDP là 35-40%.
- Alfredo Schclarek (2004) nghiên cu mi quan h gia n ncă ngoàiăvàătngă
trng kinh t  cácăncăđangăphátătrinăvàăcácănc công nghip. Nghiên cu ch
ra rng,  cácăncăđangăphátătrin mi quan h là tuyn tính và tiêu cc; trong khi
 cácănc công nghip thì không có mi quan h hoc mi quan h là phi tuyn.
Ngoài ra, nghiên cu còn ch ra rngătngătrng không có mi quan h vi dch v
n;ăđiu này hàm ý rng n nc ngoài có th làm gimătíchălyăvn, dnăđn ln át
các hotăđng kinh t  cácăncăđangăphátătrin.
- Vi nghiên cu s liu d liu bng tiă45ăncăđangăphátătrin, Adam và Bevan
(2005)ăđưă kt lun n cao s nhăhng xuă đn thâm ht ngân sách vàăngng

thâm ht là 1,5% GDP.
- Theo nghiên cu ca Clements và Bhattacharya (2003), Catherine Pattillo và cng
s (2011) thì n có miătngă quană nghch bin viătngă trng kinh t và mi
tngăquanănàyăs ngày càng mnh m khi n đtăđnăngng nhtăđnh.
- S.Malik vàăcngăsă(2010) s dng d liu chui thiăgianătrongăgiaiăđon 1972-
2005 kimă traă tácă đng ca n ncă ngoàiă lênă tngă trng kinh t  Pakistan.
Nghiên cu s dng mô hình tuyn tính kinh t đn gin viătngătrng GDP là
bin ph thuc và n nc ngoài, dch v n là binăđc lp. Nghiên cu ch ra rng
12

n nc ngoài và dch v n tácăđng tiêu ccălênătngătrng kinh t  Pakistan.
- Nghiên cu ca C.Checherita và P.Rother (2010) s dng d liu bng  12ănc
khu vcăchâuăÂuăđưătìmăraăđc mi quan h phi tuyn gia n Chính ph vàătngă
trng GDP bình quân đuăngi.ăNgng n nm trong khong 90-100% GDP.
Vtă quaă ngng này, n s tácăđng tiêu ccă lênă tngă trng GDP. Tuy nhiên
nghiên cuăcngăch ra rng vi mt mc tin cyăthìătácăđng tiêu cc cngăđưăxy
ra trcăđâyăkhi n vt mc 70%. Nghiên cuăcngăch ra rng n tácăđng lên
tngătrng thông qua tit kimătănhân,ătngănngăsut nhân t,ăđu tu công, lãi
sut thcăvàădanhăngha trong dài hn.
- Nghiên cu ca C.M.Reinhart và K.S.Rogoff (2010a,b) khai thác b d liu chui
thi gian trong thi k dàiă200ănmăca 44 nn kinh t mi ni và tiên tin, qua
3.700 quan sát v n côngă đ tìm ra mi quan h gia mc n côngă cao,ă tngă
trng và lm phát. Da vào t l n trên GDP ca miă nc, nghiên cu chia
thànhă04ănhómănc: (1) nhóm n thp:ădi 30%, (2) nhóm n trung bình: t 30
đn 60%, (3) nhóm n cao: t 60ăđn 90%, (4) nhóm n rt cao: trên 90%. Nghiên
cu tìm ra mi quan h yu gia n vàă tngă trng kinh t khi n  mc bình
thng.ăi vi nhngănc có n khong 90% GDP, tcăđ tngătrng kinh t
trung bình thpăhnăsoăviăcácănc  mc n khác.
- Nghiên cu ca Andrea F.Presbitero (2010) ti nhngăncăđangăphátătrin có thu
nhp thpăvàătrungăbìnhătrongăgiaiăđon 1990-2007 ch ra rng n côngătácăđng

tiêu ccăđnătngătrng kinh t lênăđnăngng 90% GDP (debt overhang) và khi
vtăquaăngng này thìătácăđng ca nó tr nên không thích hp. Hiu ng phi
tuyn tính này có th đc gii thích bi các yu t mang tính quc gia biăvìăắdebtă
overhangẰăch hn ch s tngătrng kinh t  cácănc có các chính sách kinh t
vămôămnh và các t chc năđnh.
- Theo nghiên cu ca Manmohan S.Kumar và Jaejoon Woo (2010) thì có mi
quan h nghch bin gia n banăđuăvàătngătrng tipătheo:ătrungăbình,ă10ăđim
phnătrmăgiaătngătrongăt l n so viăGDPăbanăđu dnăđn s st gimă0,2ăđim
13

phnătrmămiănmătrongătngătrngăGDPăbìnhăquânăđuăngi thcăhàngănm,ă
cácănc có nn kinh t tiên tin thì s tácăđng nh hnă(khongă0,15ăđim phn
trm).ăNghiênăcuănàyăđaăraătínhătoánălàăkinhăt M nmă2013ăs mtă0,6ăđim
phnătrmăvàăch tngă2,3-2,8%; kinh t tiă4ănc Hy Lp, Italia, B àoă Nha,ă
Ireland vn chìm trong suy thoáiăvàătngătrng tht lùi, do t l n công ti 4 quc
giaănàyăđangăchim 118-153% GDP.
Tuy nhiên, mt s nghiên cu khác không tha nhn mi quan h này, nht là ti
nhngăncăcóăđiu kin phát hành tinănhăM. Nghiên cu do hai nhà kinh t hc
Pháp tinăhànhănmă2012ăthmăchíăđaăraăkt lun, kinh t vnătngăkhiăt l n
côngăvtăngng 115% GDP. Joseph Gagnon (tng làm vic ti Ngân hàng Trung
ng M - FED) cho rng, t l 90% ca Rogoff và Reinhart là con s tnăthngă
tht s,ănhngăkhôngăcóăngng này ti nhng quc gia kimăsoátăđc tin t mà
h điăvay.ăT l n công ti khu vcăđng euro rt thp,ănhngăkhuăvc này vn
nmă trongă suyăthoáiă vàătngătrng kinh t tip tc gimă 0,3%ă trongănmă 2013.ă
Trongăđó,ăkinhăt TâyăBanăNhaănmă2012ăb gim 1,4%, mc dù n công ch chim
77,4% GDP. (Ngun: www.tapchitaichinh.vn).
- Qua nghiên cu bng lý thuyt và thc nghim trên 101 quc gia (75 quc gia
đangăphátătrin và 26 quc gia phát trin),ătrongăđóăcóăVităNam,ătrongăgiaiăđon
1980-2008 v mi quan h trong dài hn gia n côngăvàătngătrng kinh t, các
chuyên gia kinh t caăWorldăbankă(2010)ăđưăcungăcp mt nn tng cho s phát

trin các nghiên cu chng minh s tn tiăngng n vàăcătínhăngng n (n
công trên GDP) cho tng qucăgia,ăđ t đóăcóănhng chính sách phù hpăđi phó
viănguyăcăkhng hong n đangăđeădaăcácănc có n nc ngoài cao hin nay.
Kt qu nghiên cu cho thyăngng n (debt threshold) trung bình dài hn ca n
công so vi GDP là 77% cho toàn mu (gm các qucăgiaăđưăphátătrinăvàăđangă
phát trin)ăvàă64%ăchoăcácăncăđangăphátătrin. Nu n côngăvt qua mc 77%
thì miă đim phnă trmă tngă thêmă trongă t l n công trên GDP s làm mtă điă
0,0174ăđim phnătrmătngătrng thcătrungăbìnhăhàngănm.ăDiăngng này,
miăđim phnă trmătngă thêmă trongă t l n công trên GDP s làmă tngă 0,065ă
14

đim phnă trmă tngă trng thcă trungă bìnhă hàngă nm.ă (Ngun:
www.tapchitaichinh.vn).
- Nghiên cu ca Cristina Checherita, Philipp Rother (2010) ti 12 quc gia khu
vcăđng euro trong khong thiăgiană40ănmăbtăđu t nmă1970ăchoăthy tn ti
mtătácăđng phi tuyn tính ca n chính ph lênătngătrngăGDPăbìnhăquânăđu
ngi.ăTheoăđó,ăkhiăt l n Chính ph  mc 90-100% GDP s là mtăbc ngoc
gây nhăhng tiêu ccălênătngătrng trong dài hn. Trong khong tin cy thì khi
t l n Chính ph  mc 70-80%ăGDPăcngăđưăbtăđu nhăhng tiêu ccăđn
tngătrng kinh t và kêu gi mt chính sách n thn trngăhn.ăng thi, nghiên
cuăcngăch ra rng s thayăđiăhàngănmătrongăt l n công và t l thâm ht
ngân sách so vi GDP có nhăhng tiêu cc và tuynătínhălênătngătrng GDP
bìnhăquânăđuăngi. N chính ph tácăđng lên tcăđ tngătrng kinh t thông
qua các kênh: tit kimătănhân;ăđuătăcông;ănngăsut tng nhân t (TFP) và lãi
sut thcăvàădanhănghaătrongădàiăhn. T gócăđ chính sách, kt qu nghiên cu
ng h gim n đ tngătrng kinh t trong dài hn.
- Vi nghiên cu v mi liên h gia t l n chính ph trên GDP viătngătrng
thu nhpă bìnhă quână đuăngi thc t tiăụătrongă giaiă đon 1861-2009, Fabrizio
Balassone, Maura Francese, Angelo Pace (2011)ăđưăng h gi thuyt n công có
tácăđng tiêu ccăđi viătngătrng kinh t và s tácăđng này ngày càng mnh

m khi n côngătrênăGDPăvt quá t l 100%;ăđng thi nghiên cuăcngăch ra
rng n ncăngoàiăcóătácăđng mnh m đi viătngătrng kinh t hnăn trong
nc.
- Nghiên cu ca Cecchetti, Mohanty và Zampoll (2011) khngăđnh có miătngă
quan nghch bin gia n côngăvàătngătrng kinh t  nhng nn kinh t mi ni
và miă tngă quană nàyă s ngày càng mnh m khi n côngă đtă đn 90%GDP.
(Ngun: www.tapchitaichinh.vn).
- Bên cnhăđó,ăCottarelliăvàăCarloă(2011)ăcònăkin ngh ngoài vnăđ liênăquanăđn
tngătrng phát sinh t khng hong n thì cn quan tâm vnăđ liênăquanăđnătngă
15

trng phát sinh t mc n cao, thm chí là t n bn vng.
- D.Ekanayake (2011) s dng lãi sut thc, t giá hiăđoáiăvàăt l tngătrng
kinh t đ quytăđnh t l n trên GDP. Nghiên cu ch ra rngăvàoănmă2015,ăs
giaătngătíchăcc 1% s to nên s st gim trong n trên GDP là 2,4% và nuăđt
nc duy trì t l tngătrngăhàngănmălà 8% trong trung hn thì t l n trên GDP
s đt khong 65% trongăđiu kin các yu t vămôăkhôngăthayăđi.
- Nghiên cu ca A.Greiner (2011) ch ra rng mt s giaătngătrongăt l n trên
GDP s làmăgiaătngăt l thngădătrênăGDP.
- Nghiên cu ca Hemantha Kumara, N.S.Cooray (2013) ti Sri Lanka trong giai
đon 1960-2010 đưăch ra mi quan h gia n côngăvàătngătrng GDP bình quân
đuăngi là phi tuyn,ăđcăđnhălngăthôngăquaămôăhìnhă(1)ănhăsau:

Trongăđó:ă
+ g
t
là tcăđ tngătrngăGDPăđu ngiănmăt,ăđi dinăchoătngătrng kinh t.
+ ln(GDPP)
t-1
là logarităcăs t nhiên caăGDPăđuăngi tr 01 k so vi nmăt,

đi din cho thu nhpăGDPăđuăngi thiăđimăđu.
+ ln(Debt to GDP
t
) là logarităcăs t nhiên ca t l n công trênăGDPănmăt, dùng
đ tìmăraăngng n.
+ GCF
t
là tngătrng trong t l tíchălyătàiăsnătrênăGDPănmăt,ăđi din cho tác
đng caăđuătălênătngătrng kinh t.
+ Popg
t
là tngătrng dân s nmăt.
+ X
t
đi din cho các bin kim soát: tcăđ tngătrngăthng mi,ătngătrng
trong s tin b,ătngătrng trong t l bit ch,ălogarităcăs t nhiên ca t l
thâm ht ca Chính ph trên GDP và lãi sut vào nmăt.
16

+ D
1971
, D
1972
, D
2001
là các bin gi đcăđaăvàoămôăhìnhăđ tránhătácăđng bt
thng ca nn kinh t khiătngătrng vi tcăđ âm lnăltăvàoăcácănmă1971,ă
1972, 2001.

Thông qua vic kim tra tính dng ca các chui d liuă(hàngănm,ătrungăbìnhălp
và không lpă02ănmăvàă03ănmăca các chui d liu), nghiên cuăđưătìmăraăch có
các bin hi quy chui d liuăhàngănmăvàătrungăbìnhă02ănmăkhôngălp là dng.
Doăđó,ănghiênăcu s dng d liuăhàngănmăvàăd liuătrungăbìnhă02ănmăkhôngă
lpăđ nm btădaoăđng trong ngn hn và tin hành hi quy.
ng thi,ăđ kim soát hinătng ni sinh, nghiên cuăcngătin hành hi quy mô
hình vi các bin công c là giá tr tr ca t l n công trên GDP và giá tr ca các
bin kim soát khác.
Bngăphngăphápăhi quy OLS và vicătìmăngng n theoăphngăphápătoánăhc
(tìm nghim caăphngătrìnhăbc 02 thôngăquaăđo hàm bc 01), nghiên cuăđưăch
ra rng vic hi quy mô hình theo d liu chui thi gian trung bình không lp 02
nmăchoăkt qu tt nht và ngng n công tìmăđc ti Sri Lanka là 59,42% GDP
phù hp vi mcă tiêuă ngngă Ngână hàngă Trungă ngă đt ncă nàyăhngă đn.
Vtăquaăngng này, n công s tácăđng tiêu ccăđnătrngăGDPăbìnhăquânăđu
ngi.
1.2.2 Các nghiên cu ca tác gi trong nc
- Trongănc hinăchaăcóănhiu nghiên cu s dngămôăhìnhăđnhălngăđ gii
thíchătácăđng ca n công đnătngătrng kinh t Vit Nam, ch yu ch là nhng
nghiên cu mang tính cht thng kê.
- Nghiên cu ca Phm Th Anh da trên s kt hp mô t thng kê và mô phng
s đngătrênătp chí kinh t và phát trinănmă2011ăchoăthy v căbn n công Vit
Nam có tính bn vng và thanh khon ca Vit Nam hin vn  diăngng an
toànăthôngăthng. Tuy nhiên tình hình kinh t vămôăđangăxuăđiănhanhăchóngănhă
mt kt qu ca các khon n côngătngăcaoătrongăthi gian gnăđây.ăVi mc tiêu
ca chính ph Vit Nam, các kch bn chun ng ý rng t l n công ca Vit Nam
17

trên GDP s tngălênăkhongă65%ăvàoănmă2015ăvàăsauăđóă82%ătrongănmă2020.ă
i mt vi nhng riăroăngàyăcàngătngăca n công và s hn ch ca các ngun
thu timănng,ăcáchăduyănhtăđ các chính ph đ tránh mt cuc bùng n n công

là gim chi tiêu công mt cách nghiêm túc và kiên trì.


18

CHNG 3: D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU

3.1. Thu thp d liu
D liu cho các bin nghiên cu đc thu thp trongăgiaiăđon t 1986ăđn 2013 t
ngun s liu thng kê ca WB, IMF, The Economist, Tng cc thng kê và Ngân
hàngăNhàănc.
Các s liu theo các bin ca mô hình hu ht là sn có t các ngun s liu trên.
i vi nhng bin không có s liu trc tip thì tác gi thc hin tính toán gián
tip t nhng ngun s liu sn có.
Tuy nhiên, có mt vài s liu caăcácănmădoăkhôngăđc h thng trên các ngun
d liu này nên nghiên cu phi tham kho t các trang web hoc bài báo, tin tc
liênăquanăđ đm boăcóăđc chui s liu liên tc.
3.2. Mô hình nghiên cu
Nghiên cu này s dng mô hình hi quy phi tuyn tính ca Hemantha Kumara,
N.S.Cooray (2013) vì Sri Lanka là mt nn kinh t mi ni, thu nhp trung bình
thp, tngăđng vi Vit Nam, cùng thuc khu vc châu Á, thi gian thc hin khá
mi, phù hp tình hình kinh t hin ti. Nghiên cu thc hin hi quy d liu chui
thi gian. Các bin nghiên cuăđc chn theo mô hình ca Hemantha Kumara,
N.S.Cooray (2013).
Do s liu quan sát thu thpăđc trong bài nghiên cuăđc ly theo d liu hàng
nmătrongă giaiăđon 1986-2013 nên s quanăsátă thuăđc thp (28 quan sát) nên
nghiên cu ch tin hành thc hin hi quy và kimăđnh trên d liu chui hàng
nm.ăKhôngăthc hin hi quy theo các s liuătrungăbìnhă02ănmăvàă03ănmălp và
không lp.