GIẢI PHÁP SẢN XUẤT VÀ XUẤT KHẨU BỀN VỮNG CHO TRÁI THANH LONG CỦA TỈNH LONG AN.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


TRNG HOÀNG CHINH

GII PHÁP SN XUT VÀ XUT KHU
BN VNG CHO TRÁI THANH LONG
CA TNH LONG AN


LUN VN THC S KINH T








TP. H Chí Minh - Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



TRNG HOÀNG CHINH

GII PHÁP SN XUT VÀ XUT KHU
BN VNG CHO TRÁI THANH LONG
CA TNH LONG AN

Chuyên ngành: Kinh doanh thng mi
Mã s: 60340121

LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc
GS.TS Võ Thanh Thu




TP. H Chí Minh - Nm 2014
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu s
dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong phm vi
hiu bit ca tôi. Tôi xin chu trách nhim v li cam đoan này.
Hc viên thc hin


Trng Hoàng Chinh

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC THUT NG VIT TT
GII THÍCH THUT NG
DANH MC CÁC BNG BIU,  TH, HÌNH
PHN M U ………………………………… …………………1
CHNG 1. C S LÝ THUYT V SN XUT VÀ XUT KHU BN
VNG MT NGÀNH HÀNG…… …………………………………….……6
1.1 C s khoa hc v phát trin sn xut và xut khu bn vng nông sn
1.2 Tìm hiu phát trin sn xut và xut khu bn vng……… ……… 7
1.2.1 Khái nim sn xut và xut khu bn vng ………… ………… 7
1.2.2 Mi liên h gia sn xut bn vng và xut khu bn vng… 11
1.2.3 Các tiêu chí đánh giá sn xut bn vng và xut khu bn vng… 11
1.3 Vài nét v tình hình sn xut và xut khu thanh long ca Vit Nam 13
1.3.1 Tình hình sn xut thanh long ca Vit Nam…………… …… 13
1.3.2 Tình hình xut khu thanh long ca Vit Nam…………… … 14
TÓM TT CHNG 1………………………………… ………………… 18
CHNG 2. THC TRNG SN XUT VÀ XUT KHU BN VNG
TRÁI THANH LONG CA TNH LONG AN TRONG THI GIAN QUA
2.1 Thc trng sn xut và xut khu thanh long ca Long An …… ……19
2.1.1 .Thc trng sn xut thanh long ca Long An …………….…….… 19
2.1.2. Thc trng xut khu thanh long ca Long An…………….….…….21
2.2 ánh giá tính bn vng trong sn xut thanh long ca Long An .…….25
2.2.1. Ch tiêu kinh t………………………………………………… …… 25

2.2.2. Ch tiêu xã hi ………………………………………… …………… 28
2.2.3. Ch tiêu môi trng………………………………… ……………… 37
2.3 ánh giá tính bn vng trong xut khu thanh long ca Long An ….42
2.3.1. Ch tiêu kinh t………………………………………… …………… 42
2.3.2 Ch tiêu xã hi …………………………………………… ……….… 52
2.3.3. Ch tiêu môi trng…………………………………… ……….…… 54
2.4 Kt lun v sn xut và xut khu bn vng thanh long ca Long An 54
2.4.1. Nhng thành tu đt đc……………………………… ………… 54
2.4.1.1. Thành tu v mt kinh t……………………………… ………… 54
2.4.1.2. Thành tu v mt xã hi………………………………… ……… 55
2.4.1.3. Thành tu v mt môi trng……………………… …………… 55
2.4.2. Nhng hn ch………………………… ……………… ….………….56
2.4.2.1. Hn ch 1: Trái thanh long Long An cha có thng hiu xut khu
………………………………………………….………………………………56
2.4.2.2. Hn ch 2: Yu kém trong công tác xúc tin thng mi và ph
thuc quá nhiu vào th trng Trung Quc…………… ……………… 56
2.4.2.3. Hn ch 3: Công tác phát trin ging cây trng còn yu làm cho sn
xut thiu n đnh………………………………………… ……… …….… 57
2.4.2.4. Hn ch 4: Thanh long trng t phát, thiu quy hoch dài hn… 58
2.4.2.5. Hn ch 5: K thut canh tác và trình đ c gii hóa trong các khâu
còn hn ch………………………………………… ………….…………… 58
2.4.2.6. Hn ch 6: Phúc li xã hi cha đc quan tâm và thiu tính liên
kt gia nhà sn xut và doanh nghip xut khu……… … …… …… 59
CHNG 3: GII PHÁP SN XUT VÀ XUT KHU BN VNG
CHO TRÁI THANH LONG LONG AN
3.1. Mc tiêu, quan đim, c s đ xut gii pháp………………… …….…60
3.1.1. Mc tiêu gii pháp ………………………………………… ……….60
3.1.2. Quan đim đ xut gii pháp ………………………… …… ………60
3.1.3. C s đ xut gii pháp…………………………… …………………61
3.2.  xut các nhóm gii pháp v sn xut và xut khu bn vng thanh

long cho Long An………………………………………… ….………………61
3.2.1. Nhóm gii pháp xây dng thng hiu xut khu cho trái thanh long
Long An………………………………………………………… ……….… 61
3.2.2. Nhóm gii pháp v đy mnh xúc tin thng mi và tìm kim th
trng mi cho trái thanh long…………………………… ………….…….63
3.2.3. Nhóm gii pháp v nghiên cu công tác chn ging nhm n đnh sn
xut trong thi gian ti………………………………………….……………67
3.2.4. Nhóm gii pháp v quy hoch vùng canh tác cho trái thanh long Long
An trong tng lai…………………………………………………………….68
3.2.5. Nhóm gii pháp v ng dng k thut canh tác hin đi và nâng cao
trình đ c gii hóa……………………………………… ………………….69
3.2.6. Nhóm gii pháp nâng cao phúc li xã hi và xây dng mô hình liên
kt gia nhà sn xut và doanh nghip xut khu………… …………… 71
TÓM TT CHNG 3………………………………… ………………… 75
KT LUN ………………………………………………… ……………….76
TÀI LIU THAM KHO

DANH MC THUT NG VIT TT

Ch viêt tt
Din gii bng ting Anh
Din gii bng ting Vit
GlobalGAP
Global Good Agricultural
Practices
Thc hành nông nghip tt
tiêu chun quc t
EuroGAP
Euro Good Agricultural
Practices

Thc hành nông nghip tt
tiêu chun châu Âu
KNXK
Kim ngch xut khu
PRA
Pest Risk Analysis Phân tích nguy c dch hi
XTTM

Xúc tin thng mi
VietGAP
Vietnamese Good Agricultural
Practices
Thc hành sn xut nông
nghip tt  Vit Nam









GII THÍCH THUT NG
Th trng khó tính: C s đ nc nhp khu cho phép nhp trái cây ti
là “Phân tích nguy c dch hi” gi tt là PRA, trong đó u trùng rui đc qu
là vn đ rào cn ch yu khi xut khu vào các th trng này. Xut trái cây
sang các th trng này phi có điu kin (1.chiu x; 2.x lý nhit; 3.xây
dng vùng phi dch hi; 4.mt gii pháp loi b nguy c c th khác). Thí d:
+ Thanh long, nhãn, vi, chôm chôm, xoài, vú sa: phi chiu x đ vào

M, hoc x lý hi nc nóng đ vào Nht
+ Chui: thu hoch giai đon qu còn xanh (green mature), trc khi chín
vàng đ vào M và Nht.
Là các th trng M, Nht, New Zealand, Úc, Hàn Quc, Chile…
Th trng d tính: PRA cha ph bin; hoc tng đng v sinh thái; hoc
có đc đim đc bit v khí hu. u trùng rui đc qu không là rào cn. Xut
khu trái cây vào các th trng này d dàng. Phn ln các nc  Châu Á.
Tiêu chun VietGAP: (là cm t vit tt ca: Vietnamese Good Agricultural
Practices) có ngha là Thc hành sn xut nông nghip tt  Vit Nam da
trên 4 tiêu chí nh:
- Tiêu chun v k thut sn xut.
- An toàn thc phm gm các bin pháp đm bo không có hóa
cht nhim khun hoc ô nhim vt lý khi thu hoch.
- Môi trng làm vic mc đích nhm ngn chn vic lm dng sc lao
đng ca nông dân.
- Truy tìm ngun gc sn phm. Tiêu chun này cho phép xác đnh đc
nhng vn đ t khâu sn xut đn tiêu th sn phm.


Rào cn k thut đi vi thng mi
Theo đnh ngha ca WTO: “các bin pháp k thut là các tiêu chun, quy
chun k thut mà mt nc áp dng đi vi hàng hoá nhp khu và/hoc quy
trình đánh giá s phù hp ca hàng hoá nhp khu đi vi các tiêu chun, quy
chun k thut đó”. Nh vy, đ bo v nhng li ích quan trng nh sc
kho con ngi, môi trng, an ninh , các nc đu thit lp và duy trì mt
h thng các bin pháp k thut riêng đi vi hàng hoá ca mình và hàng hoá
nhp khu. Tuy nhiên, nhiu nc li có xu hng lm dng các bin pháp k
thut này nhm mc tiêu hn ch hàng hóa nhp khu, bo h cho sn xut
trong nc. Do đó các bin pháp k thut này còn đc gi vi cái tên “ các
rào cn k thut đi vi thng mi”.

DANH MC CÁC BNG BIU,  TH, HÌNH
1. BNG
Bng 1.1 Kim ngch xut khu thanh long và tc đ tng trng xut
khu so vi nm trc giai đon t 2003 ti 2013 .15
Bng 2.1 Danh sách các hp tác xã sn xut thanh long ti Long An 20
Bng 2.2 Kim ngch xut khu thanh long Long An qua các nm 21
Bng 2.3 Giá thanh long xut khu ca Long An 22
Bng 2.4 Th trng tiêu th thanh long Long An 24
Bng 2.5 Lý do ngi nông dân vn đang áp dng phng pháp truyn
thng 28
Bng 2.6 Tng s vn kinh doanh ca doanh nghip 42
Bng 2.7 Tng s lao đng ca doanh nghip 43
2. BIU 
Biu đ 1.1 Din tích và sn lng thanh long qua các nm 14
Biu đ 1.2 kim ngch xut khu thanh long ca Vit Nam 15

Biu đ 1.3 C cu th trng xut khu thanh long theo giá tr nm 2013
… 16
Biu đ 2.1 thng kê thu nhp ca các h nông dân trng thanh long……25
Biu đ 2.2 Thng kê v d đnh m rng din tích canh tác ca các h
trng thanh long 26
Biu đ 2.3 Thng kê d đnh ca ngi nông dân nu thanh long liên tc
rt giá 27
Biu đ 2.4 Thng kê t l thanh long không đ tiêu chun xut khu 27
Biu đ 2.5 Anh ch có thiu ngi thu hoch thanh long vào mùa thu
hoch không ….36
Biu đ 2.6 Ngun tài tr cho vic m rng sn xut thanh long Long An 36
Biu đ 2.7 Thng kê phng pháp k thut đc áp dng trng thanh
long 37
Biu đ 2.8 Xu hng áp dng tiêu chun VietGap trong tng lai ca
các h trng thanh long 39
Biu đ 2.9 Thng kê loi bóng đèn đc các h trng thanh long s
dng đ xông đèn. 41
Biu đ 2.10 Tình hình hot đng kinh doanh ca doanh nghip trong
nm 2013 45
Biu đ 2.11 K hoch kinh doanh ca doanh nghip trong 2 nm ti 46
Biu đ 2.12 Tình hình đng ký thng hiu cho trái thanh long ti các
doanh nghip 47
Biu đ 2.13 Th trng xut khu thanh long ca các doanh nghip 
Long An 48
Biu đ 2.14 Thng kê s doanh nghip có b phn Marketing 50
Biu đ 2.15 Mc đ thng xuyên ca các hot đng qung bá thng
hiu thanh long ra quc t 51
Biu đ 2.16 Thng kê t l nhân viên thi v ti các doanh nghip xut
khu thanh long  Long An 52
Biu đ 2.17 Mc đ liên kt gia doanh nghip xut khu vi các h

trng thanh long ti Long An 53
Biu đ 2.18 Thng kê các giai đon đc c gii hóa ca doanh nghip 54
3. HÌNH
Hình 1.1 S đ phát trin bn vng …… 7
Hình 2.1 Chui cung ng thanh long Long An 33
Hình 2.2 Mi liên h gia đ ngày dài và nhit đ, m đ đ cây thanh long
ra hoa 40

1
PHN M U
1. Ý ngha và tính cp thit ca đ tài:
Thanh long là mt trong nhng chng loi cây n qu đc sn ca huyn Châu
Thành nói riêng hay ca tnh Long An và c nc nói chung. Tính đn nm 2014,
tng din tích đt trng thanh long toàn tnh Long An là hn 3000 ha, chim gn
10% din tích sn xut ca c nc, đc trng tp trung ch yu ti các xã Long
Trì, Dng Xuân Hi, An Lc Long, th trn Tm Vu và các xã lân cn Thanh Phú
Long, Phú Ngãi Tr, Phc Tân Hng, Hip Thnh,
Trong vài nm gn đây, thanh long đã tr thành cây n trái có giá tr kinh t cao hn
so vi trng lúa, bình quân 1 hecta canh tác thanh long đem li hiu qu kinh t cao
hn lúa t 7-10 ln. T nm 2005, nông dân trng thanh long đã ng dng nhiu k
thut mi vào sn xut (chong đèn x lý nghch v, trng mi bng tr bêtông, k
thut bón phân, chm sóc vn,…) nên nng sut đc nâng lên, trung bình 1 ha
thanh long đt li nhun dao đng t 100-250 triu/ha. iu này cho thy thanh
long là mt trong nhng ngành hàng ca tnh nhà có li th cnh tranh cao ngay c
 th trng ni đa ln th trng th gii.
Mc dù thanh long đc xem là loi trái cây xut khu mang li giá tr kinh t cao
ca tnh, tng đc xem là cây “xóa đói gim nghèo” và hin nay đc coi là “cây
trng làm giàu” ca đa phng nhng giá tr cha tng xng vi tim nng thc
s ca nó. C th din tích thanh long trng theo hng GAP (tiêu chun quc t)
còn khá thp, chim t l tng đi thp so vi tng din tích trng thanh long

trong toàn tnh. Hu ht, thanh long đc trng nh l, mc đ phân tán khá cao,
cha sn xut theo hng chuyên canh vi quy mô hn. iu này, to ra mt thách
thc ln cho ngành xut khu vì không th cung cp sn phm vi s lng ln,
cht lng sn phm đng đu đt tiêu chun xut khu. Ngoài ra phn ln thanh
long đc xut khu sang th trng Trung Quc chim hn 80%, cha phân tán tt
mc đ ri ro v sn phm và th trng, điu này to ra mt nghch lý là thanh
long đc mùa li mt giá. Công ngh bo qun ch bin, phân loi đóng gói trái
thanh long sau thu hoch còn lc hu ch yu bng bin pháp th công, làm cho t
l h hng, hao ht  mc cao, dn đn giá thành sn xut cao, gây bt li cho trái
thanh long Long An trong cnh tranh v giá so vi thanh long ca các tnh khác
trong nc nh Tin Giang, Bình Thun cng nh các nc trong khu vc. Hn
na, các doanh nghip xut khu thanh long cha xây dng đc vùng nguyên liu
cho riêng mình mà ch yu thu mua qua trung gian. Mi liên kt gia nhà xut khu
và ngi sn xut còn rt yu, tình trng cung vt cu, giá c gim mnh, nhng

2
doanh nghip xut khu li không đ s lng đ xut khu cng thng xuyên xy
ra. c bit, trái thanh long ca Long An cha xây dng đc thng hiu cho
mình, khi nhc đn thanh long ngi ta thng ngh đn thanh long Ch Go ca
Tin Giang và thanh long Bình Thun, làm cho công tác qung bá tip th trái thanh
long Long An đn vi ngi tiêu dùng trong nc và quc t cng gp khó khn
hn.C ngi nông dân trng thanh long ln các doanh nghip xut khu vn còn
thiu thông tin v th trng, thiu đnh hng trong phát trin.
Vn đ đt ra là phi nghiên cu làm sao đ vic sn xut và xut khu thanh long
phát trin c v lng và cht trong lâu dài, tc là tng trng và bn vng.  đt
đc điu đó không ch là tng quy mô, tng nng sut, tng cht lng mà cn chú
ý đn nhng giá tr t vic sn xut và xut khu trái thanh long mang li cho xã hi
đng thi không làm tn hi đn môi trng sinh thái. Chính vì lý do trên tôi đã
chn nghiên cu đ tài: “Gii pháp sn xut và xut khu bn vng cho trái
thanh long ca tnh Long An” cho lun vn ca mình nhm mc đích nhn din rõ

nguyên nhân dn ti s sn xut và phát trin xut khu không bn vng trái thanh
long đ t đó đ xut gii pháp nhm hng ti sn xut và xut khu bn vng cho
trái thanh long Long An
2. Mc tiêu nghiên cu
- ánh giá thc trng tính bn vng trong phát trin ca hot đng sn xut và
xut khu thanh long ca tnh Long An
-  xut gii pháp đy mnh sn xut và xut khu bn vng sn phm trái
thanh long cho tnh Long An
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là tính bn vng ca hot đng sn xut và xut
khu thanh long ti Long An đc xem xét tp trung  3 mt kinh t, xã hi và môi
trng
Phm vi nghiên cu
 tài tp trung nghiên cu vn đ bn vng trong sn xut và xut khu thanh long
ca tnh Long An.


3
4. Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu tài liu:
Nghiên cu tng hp trên các tài liu thu thp đc, t các công trình nghiên cu
trc đó, t đó đa ra các nhân t tác đng ti hot đng sn xut và xut khu bn
vng làm c s đ xut mô hình sn xut và xut khu bn vng cho trái thanh long
Long An
Nghiên cu thc nghim và x lý d liu bng phng pháp thng kê mô t
Nghiên cu này đc thc hin bng phng pháp phng vn các h trng thanh
long chuyên canh xut khu ti tnh Long An ( vi s mu là 110 h) và các doanh
nghip t chc thu mua, xut khu thanh long ca tnh Long An( vi s mu là 15
doanh nghip). Tác gi tin hành thu thp s liu t vic thc hin bng kho sát

các h nông dân trng thanh long và các doanh nghip xut khu thanh long trong
tnh Long An, ch yu  huyn Châu Thành. Sau đó chúng tôi s dng phng
pháp thng kê, mô t và so sánh d liu đ làm rõ thc trng sn xut và xut khu
thanh long trong toàn tnh t đó đ ra nhng gii pháp nhm hng hot đng xut
khu thanh long ca tnh theo hng bn vng trong tng lai.
Ngoài ra chúng tôi còn tho lun vi các chuyn gia t nc ngoài nh Giáo s
Abdul Ghafoor, ging dy ti i hc nông nghip Pakistan, ThS Trn an Tâm,
chuyên viên nghiên cu phát trin kinh t, các chuyên gia ca hp tác xã thanh long
ti huyn Châu Thành, phòng nghiên cu và phát trin nông thôn huyn Châu
Thành v nhng gii pháp phát trin sn xut và xut khu bn vng mà chúng tôi
đ xut đ hoàn thin, b sung cho bài nghiên cu ca mình.
Ngun d liu
D liu th cp: s liu ca tng cc thng kê, cc thng kê tnh Long An, s k
hach đu t Long An, s khoa hc công ngh Long An, s công thng Long An,
tng cc Hi quan, mt s tài liu, sách báo và website có liên quan,…
D liu s cp: s liu điu tra thc t qua bng câu hi.
5. Tng quan nghiên cu trc đây và tính mi ca đ tài:
T khi Vit Nam nói chung và tnh Long An nói riêng xut khu trái thanh long đi
nc ngoài dng nh cha có công trình nghiên cu nào chuyên sâu v thc trng
và gii pháp sn xut và xut khu bn vng cho trái thanh long. Trong quá trình

4
nghiên cu tác gi có tham kho các đ tài, công trình nghiên cu liên quan nh
sau:
- Lun vn thc s kinh t: “Mt s gii pháp đy mnh tiêu th thanh long ti
bang California, M” ca Phm Thanh Tho ( 2012), lun vn trình bày v
nhu cu tiêu th trái thanh long Vit Nam ti bang California ca M, cha
đi sâu vào gii pháp trng và xut khu trái cây này sang M và ch nghiên
cu ch yu vùng trng thanh long  Bình Thun, cha đi sâu nghiên cu
kh nng trng và cung cp loài trái cây đc sn này ti Long An

- Công trình nghiên cu: “Mt s gii pháp đy mnh xut khu thanh long
Bình Thun sang th trng Nht Bn” ca nhóm nghiên cu ngành khoa hc
xã hi, tuy nhiên đ tài này đa ra nghiên cu chung cho toàn din tích trng
thanh long ca Vit Nam, không đi sâu và mt đa phng nào và không đa
ra gii pháp cho tính xut khu bn vng trong tng lai
- Công trình nghiên cu: “ Chin lc xut khu thanh long sang th trng
M” ca công ty TNHH Thanh long Hoàng Hu (2013), công trình ch yu
nghiên cu v tình hình xut khu thanh long ca tnh Bình Thun và các
nhân t tác đng ti hot đng xut khu thanh long, cha đa ra gii pháp
phát trin mang tính lâu dài gn lin 3 mc tiêu kinh t, xã hi, môi trng
- Lun vn: “Mt s gii pháp đy mnh xut khu trái cây đng bng sông
Cu Long” ca Nguyn Th Lc ( 2006), lun vn trình bày chung v gii
pháp đy mnh xut khu các loi trái cây có giá tr xut khu cao ca đng
bng sông Cu Long, tuy nhiên cha đi sâu đ cp mt hàng trái thanh long
và gii pháp cho vic xut khu bn vng loi trái cây này
 tài “Gii pháp sn xut và xut khu bn vng cho trái thanh long ca tnh
Long An” có nhng đim mi nh sau:
- Xác đnh đc tiêu chí đánh giá sn xut và xut khu bn vng t đó có c
s đánh giá tính bn vng ca hat đng sn xut và xut khu thanh long v
các mt: tính bn vng v kinh t, xã hi và môi trng.
- Xác đnh các yu t tác đng đn sn xut và xut khu bn vng, trên c s
đó xác đnh và phân tích các yu t tác đng đn tính bn vng ca hat
đng sn xut và xut khu trái thanh long ca Long An, t đó tìm ra nguyên
nhân ca nhng vn đ không bn vng

5
- Các gii pháp đa ra gn lin vi yêu cu phát trin ca sn xut và xut
khu bn vng  các mt kinh t, xã hi và môi trng ca mt hàng thanh
long Long An.
6. Kt cu ca đ tài

B cc lun vn bao gm 3 chng:
Chng 1: C s lý thuyt v sn xut và xut khu bn vng ca mt ngành hàng
Trình bày lý thuyt v phát trin bn vng t đó tng hp và đa ra nhng tiêu chí
đánh giá sn xut, xut khu bn vng cho 1 ngành hàng nông sn, liên h xây dng
tiêu chí đánh giá cho hot đng sn xut và xut khu bn vng trái thanh long
Chng 2: Thc trng sn xut và xut khu bn vng trái thanh long ca tnh Long
An trong thi gian qua
Trong chng này, tác gi đánh giá thc trng hot đng sn xut và xut khu
thanh long ti tnh Long An thông qua kt qu sn xut và xut khu thanh long
trong thi gian qua và nhng kho sát thc t t vic sn xut và xut khu thanh
long ti Long An.T đó, tác gi so sánh tiêu chí đánh giá sn xut và xut khu bn
vng, rút ra kt lun v nhng thành tu đt đc và nhng hn ch trong hot đng
sn xut và xut khu thanh long ti tnh Long An làm c s đ xut gii pháp cho
hat đng sn xut và xut khu bn vng.
Chng 3: Gii pháp sn xut và xut khu bn vng cho trái thanh long ca tnh
Long An
Da trên nhng đánh giá và phân tích  chng 2, tác gi đ xut các gii pháp có
liên quan đn sn xut và xut khu bn vng cho trái thanh long đc trng trên
đa bàn tnh Long An, gii pháp bao gm các nhóm gii pháp xut phát t lý thuyt
sn xut và xut khu bn vng: kinh t, xã hi và môi trng da trên c s phân
tích s liu kho sát và kt lun rút ra t chng 2.





6
CHNG 1. C S LÝ THUYT V SN XUT VÀ XUT KHU BN
VNG MT NGÀNH HÀNG
1.1 C s khoa hc v phát trin sn xut và xut khu bn vng nông sn

Thut ng “ phát trin bn vng” ngày càng tr nên ph bin và đc quan tâm
khi th gii ngày càng phát trin. Thut ng này xut hin ln đu tiên vào nm
1980 trong n phm Chin lc bo tn th gii (công b bi Hip hi bo tn thiên
nhiên và tài nguyên thiên nhiên Quc t - IUCN) vi ni dung rt đn gin: “S
phát trin ca nhân loi không ch chú trng ti phát trin kinh t mà c òn ph i tôn
trng nhng nhu cu tt yu ca xã hi và s tác đng đn môi trng sinh thái
hc”.
n nm 1987, thông qua báo cáo Brundtland (còn gi là Báo cáo Our Common
Future) ca y ban môi trng và phát trin th gii – WCED (nay là y ban
Brundtland), khái nim này đc ph bin rng rãi hn. Báo cáo ghi rõ: Phát trin
bn vng là “s phát trin có th đáp ng đc nhng nhu cu hin ti mà không
nh hng, tn hi đn nhng kh nng đáp ng nhu cu ca các th h tng
lai…”. Nói cách khác, phát trin bn vng phi bo đm có s phát trin kinh t
hiu qu, xã hi công bng và môi trng đc bo v, gi gìn.  đt đc điu
này, tt c các thành phn kinh t - xã hi, nhà cm quyn, các t chc xã hi…phi
bt tay nhau thc hin nhm mc đích dung hòa 3 lnh vc chính: kinh t, xã hi,
môi trng.
Khía cnh môi trng trong “ phát trin bn vng” đòi hi chúng ta duy trì s
cân bng gia bo v môi trng t nhiên vi s khai thác ngun tài nguyên thiên
nhiên đ phc v li ích con ngi.
Khía cnh xã hi ca “phát trin bn v
ng” chú trng vào s phát trin s công
bng và xã hi, luôn to điu kin thun li cho con ngi có c hi phát huy ht
tim nng ca bn thân cng nh mang li điu kin sng tt hn.
Yu t kinh t đóng mt vai trò không th thiu trong “phát trin bn vng”. Nó
đòi hi s phát trin ca h thng kinh t trong đó c hi đ tip xúc vi nhng
ngun tài nguyên, đc to điu kin thun li, đc quyn s dng nhng ngun
tài nguyên thiên nhiên cho các hot đng kinh t và đc chia s mt cách bình
đng. Khng đnh s tn ti cng nh phát trin ca bt c ngành kinh doanh, sn
xut nào cng đc da trên nhng nguyên tc đo lý c bn. Yu t đc chú

trng  đây là to ra s thnh vng chung cho tt c mi ngi, không ch tp

7
trung mang li li nhun cho mt s ít, nhng trong mt gii hn cho phép ca h
sinh thái cng nh không xâm phm nhng quyn c bn con ngi.


Ngun:

Hình 1.1: S đ phát trin bn vng
Nh vy khái nim “phát trin bn vng” hin đang là mc tiêu hng ti ca
nhiu quc gia trên th gii, mi quc gia s da theo đc thù kinh t, xã hi, chính
tr, đa lý, vn hóa…riêng đ hoch đnh chin lc phù hp nht vi quc gia đó.
i vi ngành thanh long, vic phát trin bn vng là mt tiêu chí quan trng bi
đây là mt ngành hàng mang li li ích kinh t cao, tuy nhiên vic sn xut và ch
bin thanh long cng gây nh hng ln ti môi trng. Do đó, buc chúng ta phi
xem xét li thc đo ca s phát trin. Cn phi tính đn li ích ca nhng cng
đng không đc hng li hoc hng li quá ít t s tng trng, đn li ích ca
th h mai sau.
1.2 Tìm hiu phát trin sn xut và xut khu bn vng
1.2.1 Khái nim sn xut và xut khu bn vng
1.2.1.1 Khái nim xut khu bn vng

8
Xut khu bn vng là hot đng xut khu hàng hóa trong đó nhp đ tng
trng xut khu n đnh, cht lng tng trng xut khu ngày càng đc nâng
cao, góp phn tng trng n đnh kinh t, n đnh xã hi và bo v môi trng.
Theo đó, phát trin xut khu bn vng là s phát trin kt hp hài hòa hai
ni dung:
+ Th nht duy trì nhp đ tng trng xut khu cao và n đnh, đm bo

cht lng tng trng đc nâng cao.
+ Th hai là đm bo yêu cu s hài hòa gia các mt ca phát trin bn
vng: kinh t, xã hi, môi trng.
Xut khu là mt b phn ca hot đng kinh t nói chung, do đó phát trin
xut khu bn vng cng ging nh phát trin kinh t bn vng, phi duy trì đc
tc đ tng trng cao và liên tc, đm bo cht lng tng trng trên c s tng
giá tr gia tng xut khu, chuyn dch c cu xut khu theo hng hin đi, sc
mnh cnh tranh ca hàng hóa xut khu ngày càng đc nâng cao. Vic tng
trng xut khu không liên tc, cha đng nhiu ri ro tng trng khi có bin
đng ln do c cu không hp lý, sc cnh tranh hàng hóa xut khu yu kém, st
gim tc đ xut khu gây nên bt n kinh t v mô…thì không th coi là xut khu
bn vng.
Xut khu bn vng phi đáp ng yêu cu v s hài hòa ca phát trin bn
vng: Kinh t, xã hi, môi trng. Xut khu tng trng cao liên tc, cht lng
đc nâng cao nhng xut khu ch yu da vào tài nguyên thiên nhiên, làm cn
kit tài nguyên thiên nhiên, gây ô nhim môi trng, tc là đánh du đi mi môi
trng đ có đc thành tích xut khu cao thì không th coi là xut khu bn vng.
Hoc là, xut khu ch phc v cho li ích mt nhóm ngi, nht là trong vic khai
thác tài nguyên thiên nhiên, chia s li ích xut khu không công bng thì cng
không th coi đây là xut khu bn vng.
Mt vn đ khác cng cn chú ý khi nghiên cu xut khu bn vng là tính
bn vng ca hot đng xut khu phi đc xem xét trong dài hn. Tng trng
xut khu cao trong ngn hn trên c s khai thác các yu t li th so sánh sn có
mc dù mang li hiu qu kinh t cao (thu đc nhiu ngoi t) cha hn là xut
khu bn vng nu ch xut khu hàng thô, có gía tr gia tng thp, làm cn kit tài
nguyên và gây ô nhim môi trng, đem li li ích kinh t cho mt b phn tham
gia xut khu.

9
Xut khu, xét v bn cht là hot đng trao đi hàng hóa, dch v gia các

quc gia. Do đó, hot đng xut khu bn vng ca mt nc cng cn tính đn s
bn vng chung ca th gii. Mt môi trng phát trin bn vng trên bình din th
gii là mt trong nhng điu kin đ phát trin xut khu bn vng ca mt nc.
1.2.1.2 Khái nim sn xut bn vng:
Sn xut đc xem là bn vng khi vic sn xut đó đáp ng đc các nhu
cu c bn và đem li cht lng cuc sng tt hn, đng thi gim thiu vic s
dng các ngun tài nguyên thiên nhiên, các vt liu đc hi, và gim thiu lng
cht thi và các cht ô nhim phát thi trong sut vòng đi sn phm, nhm tránh
gây nguy hi đn các nhu cu ca các th h sau.
Hin có nhiu đnh ngha khác nhau v sn xut nông nghip bn vng, trong
đó đáng quan tâm là đnh ngha ca t chc sinh thái và môi trng th gii
(WORD) bi tính tng hp và khái quát cao: nông nghip bn vng là nn nông
nghip tho mãn đc các yêu cu ca th h hin nay, mà không gim kh nng y
đi vi các th h mai sau. iu đó có ngha là nn nông nghip không nhng cho
phép các th h hin nay khai thác tài nguyên thiên nhiên vì li ích ca h mà còn
duy trì đc kh nng y cho các th h mai sau, cng có ý kin cho rng s bn
vng ca h thng nông nghip là kh nng duy trì hay tng thêm nng sut và sn
lng nông sn trong mt thi gian dài mà không nh hng xu đn điu kin sinh
thái. Nh vy, nn nông nghip bn vng phi đáp ng đc các yêu cu c bn là:
đm bo nhu cu nông sn ca loài ngi hin nay bng vic cung ng sn phm ra
th trng mang li hiu qu kinh t cho nhà sn xut và duy trì đc tài nguyên
thiên nhiên cho các th h mai sau, đm bn tính gn kt cng đng trong sn xut.
Xây dng nn nông nghip bn vng là vic làm c
p thit và là xu hng tt yu
ca tin trình phát trin.
Nh vy, đc trng mt nn sn xut nông nghip đc coi là bn vng khi
nó đt đc 3 mc đích:
− Khía cnh kinh t: t hiu qu kinh t cao, đm bo tính n đnh
− Khía cnh xã hi: m bo công bng kinh t và công bng xã hi
− Khía cnh môi trng: Gi gìn và làm phong phú môi trng, phát

trin bn vng sn xut nông nghip theo xu hng nn nông nghip
sinh thái

10
Cách tip cn v sn xut bn vng đc xem là chin lc thc hin c th
đ đt đc phát trin bn vng, trong đó bao gm các yu t v kinh t, môi trng
và xã hi. Mt cu phn quan trng ca cách tip cn v sn xut bn vng là vic
áp dng rng rãi các chính sách, các hot đng ca các thành phn, cng nh các
hot đng đu t sn xut đ tác đng đn c cung và cu các sn phm nhm giúp
gim thiu các tác đng xu ca vic sn xut mt cách đng b.
Ngoài vic đm bo thu nhp, li tc thì vn đ môi trng cn luôn đc
quan tâm đúng mc trong mt nn nông nghip bn vng. Hin nay trên th gii đã
có nhiu trang tri ln thc hành kiu canh tác thân thin vi môi trng, trong đó
có qun lý sâu bnh hi tng hp, bo v và d tr ngun nc, to ra nhng công
vic có tin lng cao, gim thiu công vic nng nhc, công vic d gây tai nn lao
đng, s dng máy móc tit kim nng lng v.v
Nhu cu hng đn sn xut bn vng ngày càng gia tng, sn xut bn vng
bao gm vic áp dng các gii pháp k thut mi, sáng to trong thit k và ci tin
sn phm, cng nh chú trng đn các quá trình sn xut nh khuyn khích áp
dng sinh thái công nghip, các tip cn vòng đi sn phm, sn xut sch hn, sn
xut xanh,
Ti các nc phát trin, nh
ng ci tin, đi mi v quá trình, công ngh sn
xut đã giúp gim bt lng nng lng cn s dng, gim thiu lng phát thi
các cht ô nhim nh các oxit lu hunh và các kim loi nng, cng nh giúp tit
kim chi phí cho doanh nghip. Vn đ cn chú ý là nhng n lc giúp các sn
phm tr nên hoà hp, tng thích vi môi trng, cng nh đem li các li ích v
kinh t (tit kim chi phí) cho các công ty t nhng ci tin trên li to ra điu kin
rt thun li đ tiêu th nhiu hn các sn phm và dch v đó, và do đó phn nào
ph nhn nhng li ích đt đc t vic ci tin quá trình sn xut.

Rõ ràng là các mc tiêu đt ra ca mt nn sn xut nông nghip bn vng
rt tuyt vi. Tuy nhiên đ làm tt các mc tiêu đó không phi là chuyn d dàng.
Ngay c nhng nc phát trin cng cn phn đu đ dn có đc mt nn nông
nghip bn vng trên c s có s phi hp và liên kt hài hòa các mc tiêu kinh t,
xã hi và môi trng. Các mc tiêu này nhm đn mt s bn vng cho c th gii,
và phi có bc đi thích hp đ đm bo cho cuc sng hin ti ca mi ngi dân
nói riêng và ca c c dân trên trái đt. Không th vì mt mc tiêu cng nhc nào
mà quên đi các mc tiêu khác, nht là s sinh tn ca c cng đng.
Tr li vi nn nông nghip Vit Nam, Th tng Chính ph đã phê duyt
Quyt đnh s 899/Q-TTg "Tái c cu ngành nông nghip theo hng nâng cao

11
giá tr gia tng và phát trin bn vng" s là bc đt phá trong vic phát trin
nông nghip, nông thôn Vit Nam nu bit xem trng vai trò ch th ca nông dân.
1.2.2 Mi liên h gia sn xut bn vng và xut khu bn vng
Sn xut là mt khâu quan trng đ to ra sn phm xut khu, giá tr xut
khu mang li có cao hay không ph thuc rt nhiu vào cht lng sn phm, mc
đ thõa mãn t sn phm đi vi ngi tiêu dùng, mun có cht lng sn phm tt
đ đáp ng nhu cu xut khu thì ngay t khâu sn xut cng phi đt yêu cu.
Trong xu th chung ca toàn cu đang hng đn phát trin bn vng, vic xut
khu không còn ch ph thuc vào giá tr kim ngch hay nói khác hn là ph thuc
vào tc đ tng trng ca k sau cao hn k trc mà mun xut khu bn vng
phi xét ti mi quan h tng hòa ca 3 mt kinh t, xã hi, môi trng.
Xut khu mun phát trin bn vng cng phi da trên mi quan h sn
xut bn vng. Sn xut không còn đn thun là quá trình to ra sn phm đ cung
cp ra th trng mang li thu nhp cho nhà sn xut mà v lâu dài phi hng ti
mc tiêu phát trin bn vng, mun có mt sn phm tt đt tiêu chun phc v cho
xut khu bn vng thì phi da trên mt nn sn xut bn vng trong mi quan h
tng hòa ca các nhân t kinh t, xã hi, môi trng.
Nh vy, đim chung ca mi quan h sn xut và xut khu bn vng là

hng ti mc tiêu tng hòa các nhân t kinh t, xã hi, môi tr
ng trong mc tiêu
chung là phát trin bn vng. Trong sn xut nông nghip, nn tng cho vic cung
ng ra các sn phm đt cht lng, mang li giá tr kinh t cao cho hat đng xut
khu bn vng chính là t hot đng sn xut bn vng, xét v khía cnh này đòi
hi phi có s gn kt gia nhà sn xut và nhà xut khu, đó cng là mc tiêu gn
kt gia cá cá nhân, các khâu thành mt th thng nht trong tiêu chí xã hi ca
phát trin bn vng.
1.2.3 Các tiêu chí đánh giá sn xut bn vng và xut khu bn vng
*Tiêu chí 1: Tiêu chí đánh giá mc đ phát trin bn vng v kinh t
- Tiêu chí này th hin bng vic duy trì quy mô và tc đ tng trng. ó là tng
kim ngch xut khu hng nm và tc đ tng trng bình quân hng nm trong
hat đng xut khu và vic tng trng trong quy mô sn xut. Quy mô kim ngch
xut khu đc th hin  t trng kim ngch xut khu mt nc trong tng kim
ngch xut khu ca c khu vc và th gii. Quy mô tng trng trong sn xut
đc đánh giá bng vic m rng din tích đt canh tác và xu hng chuyn dch c
cu cây trng.

12
- Mt ch s khác th hin cht lng tng trng xut khu là mc đ gia tng giá
tr ca hàng hóa xut khu. ây là ch s rt quan trng đ đánh giá tính hiu qu
ca hot đng xut khu cng nh kh nng cnh tranh ca hàng hóa xut khu.
- Tính bn vng ca hot đng sn xut và xut khu còn đc th hin qua mt s
yu t khác nh cht lng hot đng ca h thng tài chính, ngân hàng, dch v h
tr xut khu, kt cu h tng kinh t và xã hi, h thng phân phi.( H Trung
Thanh ( 2010), trang 42)
*Tiêu chí 2: Tiêu chí đánh giá mc đ phát trin bn vng v môi trng
- Mc đ ô nhim môi trng đc đo bng nng đ các thành phn môi trng
không khí, nc, đt, x lý cht thi rn…Chng hn nh mi quan h gia tng
trng quy mô sn xut và xut khu vi mc đ ô nhim hay mc đ ci thin các

thành phn môi trng.
- Mc đ duy trì các ngun tài nguyên tái to và mc đ khai thác và s dng các
ngun tài nguyên không tái to. Chng hn, suy gim đa dng sinh hc ci thin nó
di tác đng ca vic m rng xut khu
- T l các doanh nghip đt đc các chng ch môi trng. Chng hn nh t l
các doanh nghip có chng nhn tiêu chun ISO 14000, HACCP,…
- T l các nhà sn xut đt đc các ch
ng ch sn xut nh VIETGAP, GLOBAL
GAP,…
- Mc đ đóng góp ca sn xut và xut khu vào kinh phí bo v môi trng cng
là mt trong nhng tiêu chí đánh giá tính bn vng v môi trng. Trên thc t khó
có th tách bch phn đóng góp ca hot đng sn xut và xut khu dành cho các
hot đng bo v môi trng. Tuy nhiên, có th thy đc phn đóng góp này thông
qua đóng góp ca các hat đng này vào tng trng kinh t.
- Kh nng kim soát ca chính quyn đi vi các hot đng sn xut và xut khu
đ hn ch các tác đng tiêu cc đi vi môi trng, ý thc bo v môi trng ca
ngi dân…Tiêu chí này đ phn ánh thông qua các chính sách bo v môi trng.
*Tiêu chí 3: Các ch tiêu đánh giá mc đ phát trin bn vng v xã hi
- Tiêu chí đu tiên đánh giá tính bn vng ca s phát trin sn xut và xut khu v
mt xã hi là mc đ gia tng vic làm t vic m rng sn xut và xut khu. iu
này có th nhn bit đc qua vic phân tích mi quan h gia m rng sn xut và
thu hút lao đng, to ra nhng vic làm mi.

13
- Mt tiêu chí khác đánh giá s phát trin xut khu bn vng v mt xã hi là mc
đ ci thin thu nhp ca ngi dân. Các ch s đo lng mc thu nhp, t l nghèo
đói có th đc áp dng đ đánh giá tính bn vng v xã hi ca s phát trin xut
khu.
- T trng các doanh nghip sn xut, xut khu áp dng các bin pháp đ ci thin
môi trng và điu kin lao đng, chng hn nh áp dng tiêu chun SA8000 cng

là mt tiêu chí khác đánh giá tính bn vng v xã hi ca xut khu.
- Phát trin sn xut và xut khu bn vng v mt xã hi cng có th đánh giá
thông qua vic phân tích c ch chia s li ích t hot đng xut khu, các v biu
tình, đình công ca công nhân, kho sát v bt bình đng thu nhp,…
Nh vy, vic phát trin sn xut và xut khu bn vng là nhim v kinh t
quan trng đi vi mi quc gia và mi ngành ngh trên th gii hin nay nhm
đm bo mt nn kinh t n đnh, lâu dài cho hôm nay và cho c th h mai sau.
Ngành sn xut và xut khu thanh long cng không nm ngoài s phát trin này.
 sn xut và xut khu sn phm thanh long bn vng thì chúng ta phi quay v
tìm li gii cho vn đ khó khn là đáp ng yêu cu v s hài hòa ca phát trin bn
vng: kinh t, xã hi, môi trng.
1.3 Vài nét v tình hình sn xut và xut khu thanh long ca Vit Nam
1.3.1. Tình hình sn xut thanh long ca Vit Nam
Thanh long là loi cây mau cho trái, sau khi trng khong 8 tháng là có th thu
hoch, là cây d trng, d chm sóc, bên cnh đó li nhun t cây thanh long có th
gp 7-10 ln so vi trng lúa. Chính vì vy din tích thanh long phát trin rt nhanh
trong thi gian gn đây (nm 2000 din tích khong 5000 – 7000ha, đn nay đã trên
26.000 ha). Vùng trng thanh long cng đã m rng rt nhiu. Trc đây ch tp
trung  Bình Thun, Tin Giang và Long An, nay đã trng khp các vùng ông
Nam B (Tây Ninh, ng Nai, Bà Ra – Vùng Tàu), BSCL (Trà Vinh, Vnh
Long, v.v. c đn Cà Mau) và lan rng ra các tnh phía Bc. Tng t nh vy, sn
lng thanh long cng tng lên rt nhiu (nm 2000 di 50.000 tn, đn nay đã
hn 600.000 tn).

14



Biu đ 1.1. Din tích và sn lng thanh long qua các nm
(Ngun: Ts. Lng Ngc Trung Lp, Báo cáo HN TFNet, 2013)

1.3.2. Tình hình xut khu thanh long ca Vit Nam
1.3.2.1. Kim ngch xut khu thanh long ca Vit Nam
Trong thi gian qua, xut khu thanh long ca Vit Nam đã đt đc nhng
kt qu đt phá vt bc. ây là mt hàng có tng trng rt mnh và liên t c t
nm 2003 đn nay. Sn lng xut khu thanh long Vit Nam ln nht th gii hin
nay, 6 tháng đu nm 2013 xut khu thanh long đt 120,6 nghìn tn vi kim ngch
đt 78,9 triu USD, tng 3,7% v lng và 24,1% v kim ngch so vi cùng k nm
2012 (Thông tin thng mi B Công thng, nm 2012-2013).
Trong giai đon 2003-2013, kim ngch xut khu thanh long ca nc ta đt
mc tng trng gp 35 ln. Nm 2003, kim ngch xut khu thanh long ca nc
ta ch đt 5,8 triu USD thì đn nm 2011 đã đt 107 triu và nm 2013 đt 203
triu USD. Hin, thanh long là chng loi trái cây xut khu ch lc và có t trng
ln nht (trên 50% tng giá tr trái cây xut khu) ca nc ta (thông tin thng mi
B Công thng, 2012-2013)


Din tích x1000 ha
Sn lng